Διδακτική εφαρμογή Διδακτική εφαρμογή ενός προγράμματος ενός προγράμματος

νοητικού χάρτη στην νοητικού χάρτη στην ΙστορίαΙστορία

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

οΣυνέ�δριοστηΣυ� ροοΣυνέ�δριοστηΣυ� ροΤΠΕστηνΕκπαι�δέυσηΤΠΕστηνΕκπαι�δέυση

Περιεχόμενα παρουσίασηςΠεριεχόμενα παρουσίασης

σκοπός έρευναςσκοπός έρευνας διάκριση «διάκριση «χαρτογράφησης του νουχαρτογράφησης του νου»» αισθητηριακοί τύποι μαθητώναισθητηριακοί τύποι μαθητών μεθοδολογία έρευναςμεθοδολογία έρευνας εφαρμογή σεναρίουεφαρμογή σεναρίου συμπεράσματασυμπεράσματα

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Σκοπός της έρευναςΣκοπός της έρευνας

να διαπιστώσει το βαθμό στον οποίο η να διαπιστώσει το βαθμό στον οποίο η κατασκευή ενός νοητικού χάρτη, από τους κατασκευή ενός νοητικού χάρτη, από τους μαθητές της Στ΄ τάξης δημοτικού, μαθητές της Στ΄ τάξης δημοτικού, διευκολύνει τη μελέτη της Ιστορίας, και διευκολύνει τη μελέτη της Ιστορίας, και επίσης κατά πόσο ανταποκρίνεται αυτή η επίσης κατά πόσο ανταποκρίνεται αυτή η δράση στον τύπο μάθησης του κάθε μαθητή δράση στον τύπο μάθησης του κάθε μαθητή (οπτικό, ακουστικό, κιναισθητικό).(οπτικό, ακουστικό, κιναισθητικό).

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

διάκριση χαρτογραφήσεωνδιάκριση χαρτογραφήσεων

Concept mappingConcept mapping

ή εννοιολογική χαρτογράφηση, ή εννοιολογική χαρτογράφηση, είναι η τεχνική που αναπτύχθηκε από τον είναι η τεχνική που αναπτύχθηκε από τον Novak Novak τη τη

δεκαετία του 1960 και αφορά στην αναπαράσταση δεκαετία του 1960 και αφορά στην αναπαράσταση των των

εννοιώνεννοιών και των μεταξύ τους και των μεταξύ τους αλληλεξαρτήσεωναλληλεξαρτήσεων με με

κόμβουςκόμβους και και συνδέσειςσυνδέσεις, αντιπροσωπεύοντας , αντιπροσωπεύοντας γνωστικές γνωστικές

δομές που οι άνθρωποι κατασκευάζουν στο μυαλό δομές που οι άνθρωποι κατασκευάζουν στο μυαλό τους.τους.

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣΧΑΡΤΗΣ

έννοιες

συνδέσεις

σχέσεις

αποτελείται από

δείχνει

μεταξύ

αποτελείται από

ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣΧΑΡΤΗΣ

έννοιες

συνδέσεις

σχέσεις

αποτελείται από

δείχνει

που συνδέουν

αποτελείται από

που καθορίζουν τη σχέση ανάμεσα στις

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Mind mappingMind mapping ή νοητική ή νοητική χαρτογράφηση,χαρτογράφηση,

είναι παρόμοια τεχνική του είναι παρόμοια τεχνική του Tony Byzan Tony Byzan (1970), (1970),

ως τρόπος σημειώσεων με λέξεις-κλειδιά και εικόνες. ως τρόπος σημειώσεων με λέξεις-κλειδιά και εικόνες.

Υπάρχει μία κεντρική λέξη/ έννοια/ εικόνα γύρω από τηνΥπάρχει μία κεντρική λέξη/ έννοια/ εικόνα γύρω από την

οποία συνδέονται διάφορες κύριες ιδέες και σχετικές οποία συνδέονται διάφορες κύριες ιδέες και σχετικές

έννοιες.έννοιες.

Αρχικά μεταφράστηκε ως «Αρχικά μεταφράστηκε ως «χαρτογράφηση του νουχαρτογράφηση του νου». ».

διάκριση χαρτογραφήσεωνδιάκριση χαρτογραφήσεων

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ νοητικών Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ νοητικών

((mind mapsmind maps) ) και εννοιολογικών χαρτών και εννοιολογικών χαρτών

((concept mapsconcept maps)) είναι ότι οι είναι ότι οι νοητικοίνοητικοί

ασχολούνται γενικά με ασχολούνται γενικά με μία κύρια ιδέαμία κύρια ιδέα,,

ενώ οι ενώ οι εννοιολογικοίεννοιολογικοί με με πολύ περισσότερεςπολύ περισσότερες..

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Και οι δύο χαρτογραφήσεις επιτρέπουν εξίσου στους μαθητές να:Και οι δύο χαρτογραφήσεις επιτρέπουν εξίσου στους μαθητές να:

να σχεδιάσουννα σχεδιάσουν να αναλύσουν τη σκέψη τουςνα αναλύσουν τη σκέψη τους να επεξεργαστούν πληροφορίεςνα επεξεργαστούν πληροφορίες να δουν σχέσεις και να κάνουν συνδέσειςνα δουν σχέσεις και να κάνουν συνδέσεις να συγκρίνουν να συγκρίνουν να σκεφτούν δημιουργικάνα σκεφτούν δημιουργικά να ενισχύσουν τη μάθησηνα ενισχύσουν τη μάθηση να έχουν μία συνολική εικόνα της προόδουνα έχουν μία συνολική εικόνα της προόδου να αναγνωρίζουν παρερμηνείες και λάθος συνδέσειςνα αναγνωρίζουν παρερμηνείες και λάθος συνδέσεις

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Πλεονεκτήματα νοητικού χάρτη σε σχέση Πλεονεκτήματα νοητικού χάρτη σε σχέση με το γραμμικό τρόπο σημειώσεωνμε το γραμμικό τρόπο σημειώσεων

Γρήγορη σχεδίαση, οπτική ποιότηταΓρήγορη σχεδίαση, οπτική ποιότητα Ευκολία στην απομνημόνευση Ευκολία στην απομνημόνευση Επισκόπηση μεγάλων κειμένωνΕπισκόπηση μεγάλων κειμένων Ακολουθεί τη λειτουργία του νουΑκολουθεί τη λειτουργία του νου Κατηγοριοποίηση και η συμπύκνωση Κατηγοριοποίηση και η συμπύκνωση

βελτιώνει την αφαιρετική σκέψηβελτιώνει την αφαιρετική σκέψη Εξοικονόμηση χρόνου και ενέργειας (για τη Εξοικονόμηση χρόνου και ενέργειας (για τη

νέα πληροφορία) καθώς και χρόνου μελέτηςνέα πληροφορία) καθώς και χρόνου μελέτης Εφαρμογή στις ομαδικές εργασίεςΕφαρμογή στις ομαδικές εργασίες

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Αισθητηριακοί τύποι μαθητώνΑισθητηριακοί τύποι μαθητών

Το στυλ μάθησης του κάθε μαθητή που συνδέεται με το πώς Το στυλ μάθησης του κάθε μαθητή που συνδέεται με το πώς ανταποκρίνεται και χρησιμοποιεί τα κίνητρα του στη ανταποκρίνεται και χρησιμοποιεί τα κίνητρα του στη μάθηση.μάθηση.

o τρεις κύριοι αισθητήριοι δέκτες,τρεις κύριοι αισθητήριοι δέκτες,

όραση, ακοή, κιναισθησίαόραση, ακοή, κιναισθησία (κίνηση & αφή)(κίνηση & αφή)o Τα κυρίαρχα στυλ ωςΤα κυρίαρχα στυλ ως

οπτικό, ακουστικό, κιναισθητικό οπτικό, ακουστικό, κιναισθητικό τύποτύπο

o ((οι μαθητές μαθαίνουν και με τους 3, ένα είναι το κυρίαρχο, τα άλλα οι μαθητές μαθαίνουν και με τους 3, ένα είναι το κυρίαρχο, τα άλλα λειτουργούν ενισχυτικά και διευκολύνουν τη μάθηση)λειτουργούν ενισχυτικά και διευκολύνουν τη μάθηση)

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

οπτικοί –γλωσσικοί τύποιοπτικοί –γλωσσικοί τύποι• μάθηση με ανάγνωση και μάθηση με ανάγνωση και

γράψιμογράψιμο• κρατούν σημειώσεις, κρατούν σημειώσεις,

οδηγίεςοδηγίες• ΔιαλέξειςΔιαλέξεις• θυμούνται τι έχουν γράψειθυμούνται τι έχουν γράψει

οπτικοί –χωρικοί τύποιοπτικοί –χωρικοί τύποι• δυσκολίες με γραπτή δυσκολίες με γραπτή

γλώσσαγλώσσα• θέλουν χάρτες, εικόνες, θέλουν χάρτες, εικόνες,

εποπτικό υλικό, βίντεοεποπτικό υλικό, βίντεο• θυμούνται εύκολα πρόσωπα, θυμούνται εύκολα πρόσωπα,

θέσειςθέσεις• σκέφτονται γρήγορασκέφτονται γρήγορα

ακουστικοί τύποιακουστικοί τύποι• θυμούνται το θυμούνται το 75%75% όσων όσων

ακούνεακούνε• διαβάζουν φωναχτάδιαβάζουν φωναχτά• θυμούνται ονόματα κι όχι θυμούνται ονόματα κι όχι

πρόσωπαπρόσωπα• λεκτικές οδηγίες, μουσικήλεκτικές οδηγίες, μουσική

κιναισθητικοί τύποικιναισθητικοί τύποι• θυμούνται όταν συμμετέχουν θυμούνται όταν συμμετέχουν

ενεργά, όταν αγγίζουνενεργά, όταν αγγίζουν• θυμούνται αυτά που κάνουνθυμούνται αυτά που κάνουν• συναρμολογούν και συναρμολογούν και

απόσυναρμολογούν απόσυναρμολογούν • δεν τους αρέσει το διάβασμαδεν τους αρέσει το διάβασμα

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Μεθοδολογία έρευναςΜεθοδολογία έρευνας

συμμετοχική παρατήρησησυμμετοχική παρατήρηση ερωτηματολόγιαερωτηματολόγια

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Ερευνητικό πλαίσιοΕρευνητικό πλαίσιο

Ιστορία ΣτΙστορία Στ 23 μαθητές 23 μαθητές 5 ομάδες των 4, 1 των 35 ομάδες των 4, 1 των 3

Εφαρμογή διδακτικού σεναρίουΕφαρμογή διδακτικού σεναρίου

1.1. Χάρτες στον πίνακα, οι μαθητές τους αντιγράφουνΧάρτες στον πίνακα, οι μαθητές τους αντιγράφουν

2.2. Δημιουργούν τους δικούς τους Δημιουργούν τους δικούς τους ατομικούς νοητικούς ατομικούς νοητικούς χάρτες. Στην τάξη γινόταν ένας χάρτες. Στην τάξη γινόταν ένας συγκεντρωτικός χάρτης συγκεντρωτικός χάρτης με μεγαλύτερη συμμετοχήμε μεγαλύτερη συμμετοχή

3.3. Αξιοποιούν τους ατομικούς τους χάρτες και φτιάχνουν έναν Αξιοποιούν τους ατομικούς τους χάρτες και φτιάχνουν έναν ομαδικόομαδικό

4.4. Εξοικειώνονται με το Εξοικειώνονται με το λογισμικόλογισμικό κατασκευής νοητικών κατασκευής νοητικών χαρτώνχαρτών

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Οιχα� ρτέςδιέυκο�λυνΟιχα� ρτέςδιέυκο�λυναντουςμαθητέ�ςα� λαντουςμαθητέ�ςα� λλουςπέρισσο� τέροκιλουςπέρισσο� τέροκια� λλουςλιγο� τέροα� λλουςλιγο� τέρο

Οιχα� ρτέςδιέυκο�λυνΟιχα� ρτέςδιέυκο�λυναντουςμαθητέ�ςα� λαντουςμαθητέ�ςα� λλουςπέρισσο� τέροκιλουςπέρισσο� τέροκια� λλουςλιγο� τέροα� λλουςλιγο� τέρο

Ηκατασκέυη� ομαδικώ� νχαρτώ�Ηκατασκέυη� ομαδικώ� νχαρτώ�νένθουσι�ασέο�λουςκιέι�χέθένένθουσι�ασέο�λουςκιέι�χέθέτικα� αποτέλέ�σματαώςπροςτητικα� αποτέλέ�σματαώςπροςτηνποιο� τητατηνκατανο�ησητνποιο� τητατηνκατανο�ησητησυνέργασι�ακαιτηναφαιρέτησυνέργασι�ακαιτηναφαιρέτικη� τουςικανο� τηταγιατι�ικη� τουςικανο� τηταγιατι�α� κα� κουγαντηγνώ� μητώνα� λλώνουγαντηγνώ� μητώνα� λλών

Ηκατασκέυη� ομαδικώ� νχαρτώ�Ηκατασκέυη� ομαδικώ� νχαρτώ�νένθουσι�ασέο�λουςκιέι�χέθένένθουσι�ασέο�λουςκιέι�χέθέτικα� αποτέλέ�σματαώςπροςτητικα� αποτέλέ�σματαώςπροςτηνποιο� τητατηνκατανο�ησητνποιο� τητατηνκατανο�ησητησυνέργασι�ακαιτηναφαιρέτησυνέργασι�ακαιτηναφαιρέτικη� τουςικανο� τηταγιατι�ικη� τουςικανο� τηταγιατι�α� κα� κουγαντηγνώ� μητώνα� λλώνουγαντηγνώ� μητώνα� λλών

Οιμαθητέ�ςβέλτιώ� θηκανΟιμαθητέ�ςβέλτιώ� θηκανώςπροςτηνικανο� τητατοώςπροςτηνικανο� τητατουςνασυνθέ�τουνχα� ρτέςνυςνασυνθέ�τουνχα� ρτέςνααποκώδικοποιου� ντομα� θααποκώδικοποιου� ντομα� θημασέλέ�ξέιςκλέιδια� ναημασέλέ�ξέιςκλέιδια� ναέστια� ζουνστασημαντικο� τέστια� ζουνστασημαντικο� τέρακαιναοργανώ� νουντέρακαιναοργανώ� νουντοέαυτο� τουςκαιτησκέ�ψοέαυτο� τουςκαιτησκέ�ψ

ητουςητους

Οιμαθητέ�ςβέλτιώ� θηκανΟιμαθητέ�ςβέλτιώ� θηκανώςπροςτηνικανο� τητατοώςπροςτηνικανο� τητατουςνασυνθέ�τουνχα� ρτέςνυςνασυνθέ�τουνχα� ρτέςνααποκώδικοποιου� ντομα� θααποκώδικοποιου� ντομα� θημασέλέ�ξέιςκλέιδια� ναημασέλέ�ξέιςκλέιδια� ναέστια� ζουνστασημαντικο� τέστια� ζουνστασημαντικο� τέρακαιναοργανώ� νουντέρακαιναοργανώ� νουντοέαυτο� τουςκαιτησκέ�ψοέαυτο� τουςκαιτησκέ�ψ

ητουςητους

Σημειώνω τον αισθητηριακότύπο στον οποίο ανήκω:

Ακουστικός Οπτικός-γλωσσικός

Οπτικός- χωρικός

Κιναισθητικός

2 7 5 9

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Ερωτήσεις: ΝΑΙ ΟΧΙ

Πιστεύεις ότι η χρήση των Η/Υ μέσα στην τάξη βοηθά να γίνει πιο ενδιαφέρον το μάθημα; 23 0

Κρίνεις το πρόγραμμα νοητικών χαρτών εύκολο στη χρήση του; 17 6

Κατά τη γνώμη σου σε βοήθησαν οι νοητικοί χάρτες να κατανοήσεις το μάθημα καλύτερα; 20 3

Σε βοήθησε το συγκεκριμένο πρόγραμμα να κατανοήσεις το μάθημα με πιο ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο; 18 5

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Ποια προβλήματα αντιμετώπισες κατά τη διάρκεια της χρήσης του συγκεκριμένου προγράμματος;

Μου φάνηκε δύσκολο στο χειρισμό

Κανένα πρόβλημα

Ανέφερε κάτι άλλο

6 16 1

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Ποια προβλήματα αντιμετωπίζεις συνήθως όταν δουλεύεις στον Η/Υ;

Γράφω αργά στο πληκτρο-λόγιο

Δεν μπορώ να χειριστώ καλά το ποντίκι

Δεν γνωρίζω να χρησιμοποιήσω καλά τα διάφορα προγράμματα

10 3 18

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Προτιμάς να δουλεύεις μόνος(η) μπροστά στον Η/Υ ή σε ομάδα;

Μόνος(η) Σε ομάδα

11 12

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

Πόσοι μαθητές νομίζεις ότι μπορούν να δουλέψουν αρμονικά σε μια ομάδα;

Δύο Τρεις Τέσσερις Πέντε

3 8 10 2

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης

ΣυμπεράσματαΣυμπεράσματα

το λογισμικό φαίνεται να υποστήριξε τη μάθησητο λογισμικό φαίνεται να υποστήριξε τη μάθηση,, ιδιαίτερα των οπτικών τύπων (12) (7 οπτικοί-ιδιαίτερα των οπτικών τύπων (12) (7 οπτικοί-γλωσσικοί, 5 οπτικοί-χωρικοί), αλλά και των γλωσσικοί, 5 οπτικοί-χωρικοί), αλλά και των κιναισθητικών (9) και των ακουστικών (2)κιναισθητικών (9) και των ακουστικών (2)

βοήθησε τους μαθητές να εργαστούν με συστηματικό βοήθησε τους μαθητές να εργαστούν με συστηματικό και δυναμικό τρόποκαι δυναμικό τρόπο

να αποκτήσουν βαθύτερη κατανόηση του μαθήματοςνα αποκτήσουν βαθύτερη κατανόηση του μαθήματος Να έχουν το πλεονέκτημα της οπτικοποίησης, αλλά και Να έχουν το πλεονέκτημα της οπτικοποίησης, αλλά και

κίνητρο για εμβάθυνση στα σημαντικά σημεία του κίνητρο για εμβάθυνση στα σημαντικά σημεία του μαθήματοςμαθήματος

Λόγω του μικρού δείγματος και της φύσης της έρευνας, τα Λόγω του μικρού δείγματος και της φύσης της έρευνας, τα συμπεράσματα δεν είναι καθολικά αλλά αποτελούν ενδείξεις συμπεράσματα δεν είναι καθολικά αλλά αποτελούν ενδείξεις και αφετηρία για περαιτέρω προβληματισμό και διερεύνησηκαι αφετηρία για περαιτέρω προβληματισμό και διερεύνηση

Ελληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος ΒασίληςΕλληνιάδου Έλενα & Ζακόπουλος Βασίλης