Download - Lingua Graeca III( Aldaezinak)

Transcript

1. III Aldaezin hitzakIES ARRASATE BHI L.C.D. Ramon Osinaga

2. Aldaezin hitzak...

Aldaezin hitzak ezagutzen ditugu beste hizkuntzetan...

... hiru mota topa ditzakegu:

1. )PREPOSIZIOAK :

a, ante, cabo, de, desde, ...sin, sobre, trs.

in, from, at, on, under, betwin, next to, into...

in, ad, adversus, contra, circum, pro, ab, ex...

OHARRA: Euskarak ez du.

2. )JUNTAGAILUAK(nexoak):

y, ni, porque, para, cuando, aunque, despus que

and, becose, when,

et, neque, quod, ut, cum, quamquam, postquam...

eta, ez eta, zeren eta, -tarako, -enean, nahiz eta...

3.ADBERBIOAK

Bien, mal, libremente, aqu, all...

Ondo, txarto, libreki, hemen, han...

Bene, male, libenter, hic, illic...

4.INTERJEKZIOAK

6. ...eta Grekeran...

Grakerak ere izan baditu deklinaezin hitzak edota aldaezin hitzak:

Preposizioak

Juntagailuak

Adberbioak

7. Praepositiones Prepositions Preposiciones Preposizioak 8. Preposizioak

Latinak dituen bezala kasu ezberdinekin doaz:

Kasu batekindoazenak:

AKUSATIBOAREKIN doazenak

GENITIBOAREKIN doazenak

DATIBOAREKIN doazenak

9. PREPOSIZIOEN TAULA OROKORRA DATIBO GENITIBO AKUSATIBO -ren aldean, -n -ren inguruan -ren nalboan -ren azpian ( sub ) -ko, -ren aldeko -ri buruz ( de ) -ren aldekoa -ren azpian -ren aldera, tik zehar -ren inguruan -runtz, -ren aurrean, kontra -ren azpian ( sub ) kasukin -ren inguruan -ren gainean, gertu, -n -ri buruz ( de ) -ren gainean, -n -rekiko -ra, -runtz, -ren aurka 3 -tik zehar -ren aurka -rekin ( cum ) -ren gainean ( super ) -gaitk, beheruntz, -n, arabera -ren ondoren ( post ) -ren gainean, beste aldean 2 kasukin -n, -ren artean (in+abl) -ren ordez ( pro ) -tik, -tik urrun( a, ab ) -tik, -tik kanpo ( ex ) ante, por ( pro ) , Kasu 1kin Goruntz, -tik,( per ) -ra, -runtz ( in +akus ) 10. AKUSATIBOAREKIN

11. GENITIBOAREKIN

12. DATIBOAREKIN

Esparta n

urte hon etan

bildurr eanegon

Menelao rekin

Falino renak

Atenea rekin

13.

Bi kasuekin doazenak:

AKUSATIBOAREKIN

GENITOIBOAREKIN

14. AKUSATIBO eta GENITIBOAREKIN

jauregi tik zehar

gau an

errek aren beheruntz

legea ren arabera

eskue n artean

gerra ren ostean

indarr en harutzago

30 egunbaino +

AKUSATIBO 15. AKUSATIBO eta GENITIBOAREKIN

plaza tik zehar

bizi oso an zehar

mendi etatik beheruntz

- ren kontrahitzegin

lagun en artean

egunsenti an

beren buru en gainean

aberria gatikborrokatu

GENITIBO 16.

Hiru kasuekindoazenak:

AKUSATIBOAREKIN doazenak

GENITIBOAREKIN doazenak

DATIBOAREKIN doazenak

17. AKUSATIBO , GENITIBO eta DATIBOAREKIN

zaldia ren gaineanigo

nire arreb aren etxerajoan zaitez

denda ren inguruan

plaza rajoan

harresi aren azpiraheldu zen

AKUSATIBO 18. AKUSATIBO,GENITIBOeta DATIBOAREKIN

burua ren gaineaneraman

aitona ren etxean

zerozer tazhitzegin

erreka ren aldekoa

lurazpianbizi

GENITIBO 19. AKUSATIBO, GENITIBO etaDATIBO AREKIN

== , bakarrik olerkariekin

sua ren gaineanetzanda

laguna ren( etx) ean

bularr aren ingurukokoraza

Ziro Babilonia ren gertuzegoen

harresia ren azpianzegoen

DATIBO 20. Sasi-preposiozioak ( Preposiciones impropiamente dichas )

Egon badaude beste sasi preposizioak edota gaztelerazimpropiamente dichas deiturikoak.

Garrantzitsuenak

AKUSATIBOAREKINjoaten da

21.

: gabe : -tik kanpoan

: gertu : kanpotik

: gertu : izkutuan

: urrun : -ren parean

: artean : -tik haruntzago

: eskubidea : ez ezik

: -raino : -gaitik

: -ren barruan : -ri esker

: -tik kanpoan : -ren eran

: -ren barruan

GENITIBOAREKIN DOAZ...

22.

...ta hauek bakarrikDATIBOAREKIN .

-rekin, -ren denbora berean

-rekin

23. PREPOSIZIOAK ERAKETAN -estabaidatu -inguratu -igo -atrzeratu -berbizi -arpegira begiratu -kontraesan -trukez eman -irten, joan (partir) -zeharkatu -bereizi, banatu -bukatu -banatu (distribuir) -sartu esan joan joan amore eman bizi begiratu esan eman joan joan hartu hegin eman eraman, gidatu KONPOSATURIKO ADITZA ADITZ SINPLEA PREP. 24. - -n bizi (habitar) -gainean ipini -ratu, -ra joan - -ren aaurka joan - jetsi -injuriatu - errautstu-parte eman - pentsaera aldatu -egole izan -itsaertsetik ibili - zeharkatu -inguratu -hobea izan -min handia izan -aurretik korrika egin -aurreikusi -ren alde borrokatu - nahiago izan bizi ipini joan joan (marchar) joan ohiukatu erre eman pentsatu egon, izan nabigatu joan joan izan, egon jasan korrika egin ikusi borrokatu hondratu KONPOSATURIKO ADITZA ADITZ SINPLEA PREP. 25. -ra joan -erantsi -koordinatu -gainean izan -beste aldera pasatu -ren alde borrokatu -azpidatzi -izkutuan bidali -poliki-poliki bete jaon ipini ordenatu eduki, izan joan borrokatu idatzi bidali bete KONPOSATURIKO ADITZA ADITZ SINPLEA PREP. 26. Coniunctiones Juntagailuak Conjunctions Conjunciones 27. Juntagailuak / Konjunzioak

Argi dago esanahia: junta + gailuak , esaldi baten edota kontestu baten dauden elementuak junta -tzeko erabiltzen diren esaldi partea/hitza da.

Perpaus -mailakoloturagauzatzeko funtzioa duengramatika -elementua,mailaetaizaerabereko perpausak elkartuzjuntaduragauzatzen duena.

28. Motak

Juntagailuen artean bi mota topa ditzakegu:

KOORDINAZIOKOAK

SUBORDINAZIOKOAK(Menpetasunekoak)

29. Koordinazioko juntagailuak

Maila/nibel berean dauden elementuak lotzen direnakdira etahorrela banatzen dira:

Kopulatiboak: eta, y, and, et...

Disiuntiboak: edo, o, or, aut...

Adbertsatiboak: baina, pero, but, sed...

Kautsalak:...eta, porque, because, nam...

Kontsekutiboak edo segidazkoak:

30.

Kopulatiboak:

, -, eta

......ez bakarrik... baizik eta

... ...alde batetik... bestetik

... ...

ez bakarrik... baizik eta

31.

Disiuntiboak:

... ...edo...edo...

......edo...edo...

... edo...edo...

32.

Adbertsatiboak:

baina, baizik

beste aldetik

aldiz

,gutxienez

, hala ere

eta hala ere

, baina, ordea

baina ba...

33.

Kautsalak:

bait..., -lako

etahain zuzen (ere)

34.

Segidazkoak-Ilatiboak:

- , beraz, ondorioz

- ba...

- ba ...ez...

- nabarmen, argiro

- , beraz, hortaz...

- horrela, hain zuzen ere...

35. Subordinazioko juntagailuak

Nibel/maila ezberdinetan dauden esaldiak lotzen dituzte, hau da,esaldi nagusiarekiko menpekotasuna adierazten dute . Banatzen dira:

Konpletiboak: que..., -la, that, ut,

Xedexkoak-Finalak: para, -teko, fot, ut

Kautsalak: porque, -lako, because, quod

Galdezkoak: si?, -n ?, if ?, si...

Baldintzazkoak: si, ba-, if, si...

36.

Kontsesiboak: aunque, nahiz eta, although,

Denborazkoak: cuando, -enean, when, cum

37.

Konpletiboak:

- , -(e)la, que, that

38.

Xedezkoak-Finalak:

, t(z)eko, para, for/to, ut...

39.

Kautsalak:

-lako, porque, because, quod

honegatik, por esto,

-lako, porque, because, quod

, -(e)nez, puesto que

40.

Galdezkoak:

n, si..., if, si

... ...ba... ez ba.., si..o si,

... ba... ez ba.., si..o si,

... ...ba... ez ba.., si..o si,

41.

Kontsekutiboak:

de modo que

42.

Baldintzazkoak:

ba.. (+indi / optat)

benetan ba...

, ba kasualitatez...

ba...akaso

43.

Kontsesiboak:

, nahiz eta, aunque, although

= nahiz eta, aunque, although

, nahiz eta ez, aunque no

nahiz eta, por ms que,

44.

Denborazkoak:

enean, cuando, when

en guztietan, siempre que

, -ren ostean, despus que

ren unean, en el momento en que

, , -en arte, hasta que

, -ez gero, desde que,

-en bitartean, mientras

en aurretik, antes que

45. Interjekzioak Interiectiones Interjecciones Interiections 46.

Grekera klasikoak , idatzitakoak, interjekzio asko ditu......

o!, oi!, ene! (inbokazioa)

, o!, oi!, ene! ai!, aiei! (mina, sorpresa)

, ai!, aiei! (mina)

, ai!, aiei! (mina)

, o!, oi!, ene! ai!, aiei! (mina,sorpresa)

(min gogorra) ay de m!

, animo!, aupa!, hori duk/dun eta!(animo)

, tira! (ahulku)

(oharra)

47. Adverbios Adberbioak Adverbs Adverbios 48. Adberbioak

Ezagutzen ditugun adberbioak....

Moduzkoak : libreki, libremente, freely, libenter...

Tokizkoak ; hemen, aqu, here, hic...

Denborazkoak : beti, siempre, allways, semper...

Kantitatezkoak : nahiko, bastante, quite, satis...

Baiezkoak : bai, si, yes, ita, sane...

Ezezkoak : ez, no, not, non...

Galdezkoak : acaso?, akaso?, perhaps, an?, num?

Zalantzakoak : agian, quiza, maybe, forsitan...

49. Adberbioak grekeran

Grekera adberbioen ikuspuntutik oso aberatsa da.

Errezenatik hasiko gara.

Ezagutzen dituzun hizkuntzetan adjetiboetatik adberbioak sortzen dira, Hizkuntza bakoitzak dauka bere sistema...

50. Adiektiboetatik sortutako adberbioak...

fuerte > fuerte mente ( adj +MENTE )

indatsu > indartsu ki ( adj +KI / TO )

strong > strong ly ( adj+LY )

fortis > fort iter ( adj +ITER )

51. ... eta hau grekeran...

...oso erreza da. Oraingoz jakin dabakigu GENITIBO PLURALEKO BUKAERA

- dela. - kentzen dugu eta

jartzen dugu >

52.

ADIEKTIBOAGENITIBO PLURALAADBERBIOA 53. Adiektiboaren neutroa = adberbio

Adiektibo batzukAKUSATIBO NEUTRO SINGULARRA , latinak bezala ( BON UM , MAL UM ),adberbio tzat erabiltzen dute:

gozoki

handikiro

inola ere ez

azkar (ki)

54. Adberbioen gonbaratzile eta superlatiboak

Adiektiboarengonbaratzaile arenAKUSATIBO NEUTRO SINGULARRAda adberbio gonbaratzailea.

Adiektiboarensuperlatiboa ren

AKUSATIBO NEUTRO PLURALA

da adberbioa superlatiboa.

55.

-, -, - / - (M, F) (N)

-, -, - / -, -, -

GONBARATZAILEA SUPERLATIBOA 56. Beste moduzko adberbioak

indarraz

poblikoan

zoriz

kontuan hartuta

izkutuan

samaldan

.... ....

57. Tokizkoak

goian

behean

barruan

barruan

kanpoan

tartean

urrun

.....

58. Denborazkoak

beti

aspaldi

orain

gauez

duela denbora gutxi

oraindik, ere

jada, jadanik

59. Kantitatezkoak

nahiko

erabat

oasko

poco

gahiago

batez ere

60. Baietz, ezetzkoak

benetan

benetan

inola ere, inondik ere

zahatzki

bai, Zeusen izenean

bai, jainko guztien izenean

61. Galdezkoak

...?(= -ne)

akaso ez (= nonne)

, akaso ? Ba? (= nonne igitur)

bada? (= num)

...... edo...? (= utum...an)

62. Zalantzazkoak

agian

era batean

seguru asko

zalantzarik gabe

63. "No estn todos los que son, si son todos los que estn" "No estn todos los que son, si son todos los que estn" Annimo 15.000 B.C.ONDO PASATU, OSORIK BUELTATU..... BESTE BAT ARTE.....