Download - Issue no.32

Transcript

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α Γ Ι Α Ο Λ Ο Υ Σ

Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2013 # 32

ISSN

: 17

91-4

574

ΣΕ ΣYΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ

τεύχ

ος

Νίκος Τεντολούρης, αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής σχολής πανεπιστημίουΑθηνών, α’ προπαιδευτική παθολογική κλινική και διαβητολογικό κέντρο, Γ.Ν.Α. «Λαϊκό»: «Η παγκόσμια εμπειρία κατέδειξε, ότι η λειτουργία ιατρείων διαβητικού ποδιού μειώνει τους ακρωτηριασμούς.»

Προδιαβήτης, μια ύπουλη απειλή που μπορεί να αντιμετωπισθεί

Σακχαρώδης διαβήτης και καλοκαιρινές διακοπές

ΣΑ

ΚΧ

ΑΡ

ΩΔ

ΗΣ

ΙΑ

ΒΗ

ΤΗ

Σ -

ΦΡ

ΟΝ

ΤΙ

ΔΑ

ΓΙ

Α Ο

ΛΟ

ΥΣ

w.e

lodi

.org

•Καταχώρισητηςδόσηςινσουλίνηςμετάαπόκάθεμέτρηση

•ΤεχνολογίαSecond-Chance sampling,πουσαςεπιτρέπειεντός30δευτερολέπτωννατοποθετήσετεπερισσότεροαίμαστηνίδιαταινίασεπερίπτωσηπουτοπρώτοδείγμαδενείναιαρκετό

•ΧρησιμοποιείτιςνέεςταινίεςμέτρησηςCONTOUR® NEXT,μεπατενταρισμένο μεσολαβητή,προσφέρονταςακόμημεγαλύτερηακρίβειαμέτρησης

•Τεχνολογίαπολλαπλού-παλμούπουαξιολογείέναδείγμααίματος7 φορές,βελτιώνονταςπερισσότεροτηναπόδοσητουσυστήματος

•ΕνσωματωμένολογισμικόδιαχείρισηςδιαβήτηGLUCOFACTS™ DELUXEγιαναβλέπετεκαινασυζητάτετιςπληροφορίεςσαςαπόοποιονδήποτευπολογιστή

Σύστημα ΠαρακολούθησηςΓλυκόζης Αίματος

Απλοποίηση της πληροφορίας.Βελτίωση της επικοινωνίας.Ο νέος μετρητής CONTOUR® NEXT USB της Bayer τώρα με νέα χαρακτηριστικά και ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια μέτρησης.

Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.

Ταινίες Μέτρησης Γλυκόζης Αίματος

ΝΕΟΝΕΟ

PRO.0002.13

•Καταχώρισητηςδόσηςινσουλίνηςμετάαπόκάθεμέτρηση

Σύστημα ΠαρακολούθησηςΓλυκόζης Αίματος

Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.

Ταινίες Μέτρησης Γλυκόζης Αίματος

ΝΕΟΝΕΟ

PRO.0002.13

Ε Π Ι Σ Η Μ Η & Α Π Ο Κ Λ Ε Ι Σ Τ Ι Κ Η Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Η Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Τ Η Σ Ε Λ . Ο . Δ Ι .

•Ενσωματωμένο•Ενσωματωμένοβλέπετεβλέπετε καικαι

Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.

•Καταχώριση της δόσης ινσουλίνης μετά από κάθε μέτρηση

•Τεχνολογία Second-Chance sampling, που σας επιτρέπει εντός 30δευτερολέπτων να τοποθετήσετε περισσότερο αίμα στην ίδια ταινία σεπερίπτωση που το πρώτο δείγμα δεν είναι αρκετό

•Χρησιμοποιεί τις νέες ταινίες μέτρησης CONTOUR® NEXT, με πατενταρισμένο μεσολαβητή, προσφέροντας ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια μέτρησης

•Τεχνολογία πολλαπλού-παλμού που αξιολογεί ένα δείγμα αίματος 7 φορές,βελτιώνοντας περισσότερο την απόδοση του συστήματος

•Ενσωματωμένο λογισμικό διαχείρισης διαβήτη GLUCOFACTS™ DELUXE για ναβλέπετε και να συζητάτε τις πληροφορίες σας από οποιονδήποτε υπολογιστή

Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.

•Καταχώρισητηςδόσηςινσουλίνηςμετάαπόκάθεμέτρηση

Σύστημα ΠαρακολούθησηςΓλυκόζης Αίματος

Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.

Ταινίες Μέτρησης Γλυκόζης Αίματος

ΝΕΟΝΕΟΝΕΟ

PRO.0002.13

•Καταχώρισητηςδόσηςινσουλίνηςμετάαπόκάθεμέτρηση

Σύστημα ΠαρακολούθησηςΓλυκόζης Αίματος

Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.

Ταινίες Μέτρησης Γλυκόζης Αίματος

ΝΕΟΝΕΟ

PRO.0002.13

CMY

21X28_VI_2013_045_b_HR.pdf 1 4/3/13 10:21 AM

CMY

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΕΛΟΔΙ, Γ’ Σεπτεμβρίου 90,Πλ. Βικτωρίας, 104 34 Αθήνατ: 210 88 38 113, φ: 210 82 17 444

EKΔΟΤΗΣΑλέξανδρος Κόντος[email protected]

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣ Ευαγγελία Ματθαίου[email protected]

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ & ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΥΛΗΣΜαρία Χατζηδάκη[email protected]

ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣΣοφία Νέτα

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΕυαγγελία Ματθαίου[email protected]

ΑRT DIRECTORΑγαμέμνων Μπεγνής[email protected]

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝΔημήτρης Χατζησταύρου

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟShutterstock

ΕΚΤΥΠΩΣΗPrint Team - ΑΦΟΙ Στάντζου και ΣΙΑ ΕΕ

ΕΚΔΟΣΗ

ALFA CONCEPT ΕΠΕ, Γ. Θεοτόκη 11, 185 38 Πειραιάς / τ: 210 45 29 440-5, φ: 210 45 29 446

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ Γ.Γ.Ε. 018331

Επικοινωνήστε μαζί μας για ό,τι σας απασχολεί στο τηλέφωνο 210 8838 113 και fax 210 8838 118ή στo email: [email protected]

Οι απόψεις των συντακτών και των αρθρογράφων δεν αποτελούν αναγκαία τις απόψεις του εκδότη και του ιδιοκτήτη του περιοδικού. Για τα αποστελλόμενα έντυπα, κείμενα και φωτογραφίες,ο εκδοτικός οίκος παίρνει αυτομάτως το δικαίωμα δημοσίευσης. Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται στο περιοδικό προς δημοσίευση δεν επιστρέφονται. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ή η μετάδοση όλου ή μέρους του περιοδικού χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Θεόδωρος Αλεξανδρίδης, καθηγητής παθολογίας - ενδοκρινολογίας, διευθυντής ενδοκρινολογικού τμήματος Πανεπιστημίου Πατρών

Ανδριανή Βαζαίου, παιδίατρος, αναπλ. διευ-θύντρια Α΄ παιδιατρικής κλινικής, υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού»

Χαράλαμπος Βασιλόπουλος, ενδοκρινολόγος, αναπληρωτής διευθυντής τμήματος ενδοκρινο-λογίας - μεταβολισμού, Διαβητολογικό Κέντρο Νοσοκομείο «Ο Ευαγγελισμός»

Αικατερίνη Δάκου-Βουτετάκη, ομότιμη καθη-γήτρια παιδιατρικής - ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Γεώργιος Δημητριάδης, καθηγητής παθολογίας, Β΄ προπαιδευτική παθολογική κλινική & μονάδα έρευνας Πανεπιστημίου Αθηνών, ΠΓΝ «Αττικόν»

Χρήστος Ζούπας, ειδικός παθολόγος - διαβη-τολόγος, διευθυντής διαβητολογικής κλινικής Νοσοκομείο «Υγεία»

Χριστίνα Κανακά, παιδίατρος - παιδοενδοκρι-νολόγος - διαβητολόγος, αναπληρώτρια καθη-γήτρια παιδιατρικής ενδοκρινολογίας - νεανικού διαβήτη, Α΄ παιδιατρική κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών

Βασίλειος Καραμάνος, αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Δημήτριος Καραμήτσος, ομότιμος καθηγητής παθολογίας - διαβητολογίας Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ

Νικόλαος Λ. Κατσιλάμπρος, ομότιμος καθηγη-τής παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, αντιπρόεδρος Εθνικού Κέντρου Έρευνας Πρόληψης και Θεραπείας του Σακχαρώδη Διαβή-τη και των Επιπλοκών του (ΕΚΕΔΙ)

Νικόλαος Κεφαλάς, παιδίατρος-ενδοκρινολόγος

Όλγα Κορδονούρη, καθηγήτρια παιδιατρικής, υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Νοσοκομείο Παίδων, Ανόβερο, Γερμανία

Χρήστος Μανές, ειδικός παθολόγος - διαβητολό-γος, αναπλ. διευθυντής Γ΄ παθολογικής κλινικής, υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου ΓΠΝΘ «Πα-παγεωργίου»

Ασημίνα Μητράκου, αναπληρώτρια καθηγήτρια παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου ΑθηνώνΖαδάλλα Μούσλεχ, ενδοκρινολόγος, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ

Αλεξάνδρα Μπαργιώτα, επίκουρη καθηγήτρια παθο-λογίας-ενδοκρινολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Χρήστος Μπαρτσόκας, ομότιμος καθηγητής παιδι-ατρικής, διευθυντής παιδιατρικής κλινικής Νοσο-κομείου «Μητέρα»

Μαριάννα Μπενρουμπή, παθολόγος, διευθύντρια Διαβητολογικού Κέντρου ΓΝΝ Αθηνών «Πολυκλι-νική»

Ηλίας Μυγδάλης, παθολόγος, διευθυντής Β΄ πα-θολογικής κλινικής και Διαβητολογικού Κέντρου Νοσοκομείο «ΝΙΜΤΣ»

Κωνσταντίνος Πολυχρονάκος, καθηγητής παιδια-τρικής, διευθυντής του εργαστηρίου ενδοκρινολο-γικής γενετικής, Πανεπιστήμιο McGill, διευθυντής τμήματος παιδιατρικής ενδοκρινολογίας, Νοσοκο-μείο Παίδων Μοντρεάλ

Σωτήριος Ράπτης, καθηγητής παθολογίας, ενδοκρι-νολογίας μεταβολισμού και σακχαρώδη διαβήτη των Πανεπιστημίων Αθηνών και Ουλμ Γερμανίας, πρόεδρος Εθνικού Κέντρου Έρευνας Πρόληψης και Θεραπείας του Σακχαρώδη Διαβήτη και των Επιπλοκών του (ΕΚΕΔΙ)

Βασιλική Σπηλιώτη, καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών, υπεύθυνη Μονάδας Παιδιατρικής Ενδο-κρινολογίας και Διαβήτη

Νικόλαος Τεντολούρης, αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου ΓΝΑ «Λαϊκό»

Στέλιος Τίγκας, επίκουρος καθηγητής ενδοκρινολο-γίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Χαράλαμπος Τούντας, αναπληρωτής καθηγητής παθολογίας, διευθυντής παθολογικής κλινικής «Βιοκλινική Αθηνών»

Αγαθοκλής Τσατσούλης, καθηγητής παθολογίας - ενδοκρινολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Δημήτριος Χιώτης, παιδίατρος - ενδοκρινολόγος, διευθυντής σύνταξης περιοδικού της ΕΛΟΔΙ

Γεώργιος Χρούσος, καθηγητής παιδιατρικής, δι-ευθυντής Α’ παιδιατρικής κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Helen Vlassara, MD, the Mount Sinai Chair on Diabe-tes and Aging, professor of geriatrics, medicine and molecular medicine, director, Division of Experimen-tal Diabetes and Aging, Brookdale Department of Geriatrics, Mt Sinai School of Medicine

ΥΠO ΤΗΝ ΑIΓIΔΑ

Ε.ΚΕ.ΔΙ

Ε ΠΙ Σ Η ΜΗ & Α ΠΟΚ Λ Ε Ι Σ Τ ΙΚ Η Π Ε Ρ ΙΟ Δ ΙΚ Η Ε Ν Η ΜΕ Ρ Ω Σ Η Τ Η Σ Ε Λ .Ο. Δ Ι .

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201322 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013

περιεχόμενα # 32 ΠΡΟΟΙΜΙΟΓεώργιος Ν. ΚουκούληςΔιευθυντής σύνταξης περιοδικού ΕΛΟΔΙ

ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟΤέτ α τετ συνέντευξη με το Νίκο Τεντολούρη, αναπληρωτή καθηγητή ιατρικής σχολής πανεπιστημίου Αθηνών, α' προπαιδευτικήπαθολογική κλινική και διαβητολογικό κέντρο, Γ.Ν.Α. «Λαϊκό»

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΙΣΗΠροδιαβήτης, μια ύπουλη απειλή που μπορεί να αντιμετωπισθεί

ΕΙΔΗΣΕΟΓΡΑΦΙΑΝέα και ειδήσεις για το διαβήτη από την Ελλάδακαι τον κόσμο

ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗΟ εχθρός των διαβητικών ασθενών,η υπογλυκαιμία

ΔΙΑΒΗΤΗΣ Η ΑΙΤΙΑΣακχαρώδης διαβήτης κύησης

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣΣυνέδρια, ημερίδες, σεμινάρια, εκδηλώσειςγύρω από το σακχαρώδη διαβήτη

Η ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΓΙΑΤΡΟΥΠρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 33

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗΣακχαρώδης διαβήτης και... καλοκαιρινές διακοπές

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣΗ κρίση απαιτεί εξωστρέφεια

ΠΡΟΛΗΨΗ & ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣΠόσο έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση τον Έλληνα διαβητικό ασθενή;

ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ"Το μήνυμα, που θέλω να περάσω με αυτό το άρθρο, είναι, ότι όλοι, όσοι έχουν διαβήτη, είναι ίδιοι με τους άλλους. Πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι και να προσπαθούμε για το καλύτερο στη ζωή μας, όσο δύσκολο και αν είναι αυτό" αναφέρει η Ιωάννα Αποστοπούλου

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΑΜΥΝΑ Οικογενειακά γεύματα, λύση για την παιδικήκαι εφηβική παχυσαρκία;

ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥΤα νέα της αγοράς

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΑΛΛΑΔροσερό γλυκό χωρίς τύψεις

ΧΡΗΣΤΙΚΑΟ οδηγός των διαβητολογικών κέντρωνσε όλη τη χώρα

ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣΓίνετε δωρεάν συνδρομητές στο περιοδικό Σακχαρώδης Διαβήτης Φροντίδα για όλους

ΑΝΟΙΧΤΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣΟι γιατροί απαντούν στις πιο συχνέςερωτήσεις για το διαβήτη

575860

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/20134 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013| 4-6/2013| 4-6/2013| 4-6/2013| 4-6/2013| 4-6/201344

Αγαπητοί αναγνώστες,Mε αυξημένο αίσθημα ευθύνης αναλαμβάνω τη συνέχιση της έκδοσης του επιτυχημένου περιοδικού της ΕΛΟΔΙ, που αποτελεί δημιούργημα του αγαπητού συναδέλφου και φίλου κ. Δημητρίου Χιώτη, τον οποίο δημόσια ευχαριστώ, όπως και τους εκλεκτούς συνεργάτες του, οι οποίοι τον συνέδραμαν στο έργο του. Το περιοδικό - το οποίο τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου υγείας, του εθνικού κέντρου έρευνας, πρόληψης και θεραπείας του σακχαρώδη διαβήτη (ΕΚΕΔΙ) και της διεθνούς ομοσπονδίας για το διαβήτη (IDF) - αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για την έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση των ατόμων με διαβήτη, των οικείων τους και γενικά του κοινωνικού συνόλου για θέματα, που αφορούν τη συχνότητα, τη φύση, την πρόληψη και την θεραπεία του διαβήτη, με βάση τις σύγχρονες επι-στημονικές κατακτήσεις. Ο διαβήτης έχει, ήδη, λάβει επιδημικές διαστάσεις. Ένας στους δέκα Έλληνες πάσχει από τη νόσο, ενώ σε άτομα άνω των 65 ετών πάσχουν οι τρείς στους δέκα. Ο διαβήτης είναι η πρώτη σε δαπάνες ενδοκρινική νόσος και η αύξηση της συχνόΟ διαβήτης είναι η πρώτη σε δαπάνες ενδοκρινική νόσος και η αύξηση της συχνόΟ διαβήτης είναι η πρώτη σε δαπάνες ενδοκρινική νόσος και η αύξ -τητας του, σε συνδυασμό με τις συνέπειες του στην υγεία, προοιωνίζει δυσοίωνες για το μέλλον της χώρας οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Η ύπαρξη ενός εκατομμυρίου Ελλήνων με διαβήτη (διαγνωσμένο και αδιάγνωστο) επιβάλλει την ενίσχυση των υποδομών του εθνικού συστήματος υγείας για την παροχή της αναγκαίας ιατρικής και νοσοκομειακής φροντίδας, κάτι, που μάλλον είναι ανέφικτο υπό το πρίσμα της παρούσας κακής οικονομικής κατάστασης της χώρας. Με δεδομένη την οικονομική αδυναμία, θεωρώ ότι πρέπει να μεγιστοποιήσουμε άλλου είδους δράσεις-παρεμβάσεις, στηριζόμενοι σε πραγματικά δεδομένα. Η άλλου είδους δράσεις-παρεμβάσεις, στηριζόμενοι σε πραγματικά δεδομένα. Η καλύτερη οργάνωση της φροντίδας των διαβητικών, σε τοπικό και εκαλύτερη οργάνωση της φροντίδας των διαβητικών, σε τοπικό και εθνικό επίπε-δο, η επιλογή της φαρμακευτικής αγωγής με βάση τις ενδείξεις και το κόστος, δο, η επιλογή της φαρμακευτικής αγωγής με βάση τις ενδείξεις και το κόστος, δο, η επιλογή της φαρμακευτικής αγωγής με βάση τις ενδείξεις και το κόστος, και η βελτίωση της ενημέρωσης/εκπαίδευσης των πασχόντων, των οικαι η βελτίωση της ενημέρωσης/εκπαίδευσης των πασχόντων, των οικείων τους και, γενικά, του κοινωνικού συνόλου, αποτελούν εφικτούς στόχους, οι οποίοι και, γενικά, του κοινωνικού συνόλου, αποτελούν εφικτούς στόχους, οι οποίοι θα βοηθήσουν, ως ένα βαθμό τουλάχιστον, στον περιορισμό του αντίκτυπου, θα βοηθήσουν, ως ένα βαθμό τουλάχιστον, στον περιορισμό του αντίκτυπου, που έχει η μείωση του εισοδήματος στη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου. που έχει η μείωση του εισοδήματος στη θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου. Σημαντικό παράγοντα προς την κατεύθυνση αυτή, θεωρούμε την έγκαιρη ενηΣημαντικό παράγοντα προς την κατεύθυνση αυτή, θεωρούμε την έγκαιρη ενη-μέρωση του υγειονομικού προσωπικού της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας μέρωση του υγειονομικού προσωπικού της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας για τις σύγχρονες επιστημονικές απόψεις. Για τον λόγο αυτό και καθιερώνεται, για τις σύγχρονες επιστημονικές απόψεις. Για τον λόγο αυτό και καθιερώνεται, ήδη, από το παρόν τεύχος, η «σελίδα του γιατρού» με επιστημονικά άρθρα που ήδη, από το παρόν τεύχος, η «σελίδα του γιατρού» με επιστημονικά άρθρα που αφορούν το διαβήτη. Η βελτίωση των συνθηκών υγειονομικής και λοιπής κοινωνικής φροντίδας των Η βελτίωση των συνθηκών υγειονομικής και λοιπής κοινωνικής φροντίδας των ατόμων με διαβήτη προϋποθέτει την ανάδειξη υπαρκτών προβλημάτων. Μέσω ατόμων με διαβήτη προϋποθέτει την ανάδειξη υπαρκτών προβλημάτων. Μέσω του περιοδικού, με τη βοήθεια των τοπικών συλλόγων, μελών της ΕΛΟΔΙ, οι του περιοδικού, με τη βοήθεια των τοπικών συλλόγων, μελών της ΕΛΟΔΙ, οι όποιες δυσλειτουργίες, ή άλλα σοβαρά προβλήματα, θα προβάλλονταόποιες δυσλειτουργίες, ή άλλα σοβαρά προβλήματα, θα προβάλλονται συνοδευ-όμενα από υποδείξεις προς τους αρμόδιους φορείς για την επίλυσηόμενα από υποδείξεις προς τους αρμόδιους φορείς για την επίλυση τους. Στη δύσκολη για όλους μας οικονομική συγκυρία παραμένω αισιόδοξος, ότι η Στη δύσκολη για όλους μας οικονομική συγκυρία παραμένω αισιόδοξος, ότι η συντακτική επιτροπή, σε συνεργασία με τα διοικητικά συμβούλια της ΕΛΟΔΙ και συντακτική επιτροπή, σε συνεργασία με τα διοικητικά συμβούλια της ΕΛΟΔΙ και των κατά περιοχές συλλόγων-μελών της, θα επιτύχει να αναδείξει προβλήματα των κατά περιοχές συλλόγων-μελών της, θα επιτύχει να αναδείξει προβλήματα και δυσλειτουργίες, η επίλυση των οποίων θα βελτιώσει την υγειονομική φροντίδα, και δυσλειτουργίες, η επίλυση των οποίων θα βελτιώσει την υγειονομική φροντίδα, ενώ, με την παράλληλη σωστή ενημέρωση-εκπαίδευση θα συνδράμει τενώ, με την παράλληλη σωστή ενημέρωση-εκπαίδευση θα συνδράμει τα άτομα με διαβήτη στο να επιτύχουν αποτελεσματικότερη διαχείριση της υπερδιαβήτη στο να επιτύχουν αποτελεσματικότερη διαχείριση της υπεργλυκαιμίας.».

Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, Γεώργιος Ν. Κουκούλης, αναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίαςαναπληρωτής καθηγητής ενδοκρινολογίας

διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης διευθυντής σύνταξης

editorial

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/20134

Saizen®+easypod™ Τώρα έχετε τη δυνατότητα

να ξεχωρίζετε τους μησυμμορφωμένους ασθενείς,

από τους μη ανταποκρινόμενουςστη θεραπεία και να δράσετε ανάλογα1-3.

Λεωφόρος Κηφισίας 41-45 (Κτίριο Β), 151 23 Μαρούσι, Αθήνα, www.merck.gr, www.merckserono.gr

(ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ)

END/05/04.13

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Saizen® 8 mg click easy®, κόνις και διαλύτης για ενέσιμο διάλυμα. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Κάθε φιαλίδιο του Saizen® 8 mg click easy®, περιέχει 8 mg σωματοτροπίνη (ανασυνδυασμένη ανθρώπινη αυξητική ορμόνη). *παράγεται με τεχνολογία ανασυνδυασμένου DNA σε κύτταρα θηλαστικών. Η ανασύσταση με το περιεχόμενο του φυ-σιγγίου του βακτηριοστατικού διαλύτη δίνει μία συγκέντρωση 5,83 mg/ml. 4.3 Αντενδείξεις: Υπερευ-αισθησία στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα. Η σωματοτροπίνη δε θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την ενίσχυση της ανάπτυξης σε παιδιά με κλειστές επιφύσεις. Οποιαδήποτε ένδειξη ενεργών κακοηθών όγκων. Η ενδοκρανιακή νεοπλασία πρέπει να είναι ανενεργή και η αντινεοπλασματική θεραπεία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί πριν την έναρξη θεραπείας. Ασθενείς με οξέως κρίσιμη ασθέ-νεια που έχουν υποστεί επιπλοκές μετά από επέμβαση ανοικτής καρδιάς, επέμβαση στην κοιλιακή χώρα, πολλαπλό τραύμα από ατύχημα, οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια ή παρόμοιες καταστάσεις δεν θα πρέπει να θεραπεύονται με σωματοτροπίνη. Σε παιδιά με χρόνια νεφρική νόσο, η θεραπεία με σωματοτροπίνη θα πρέπει να διακόπτεται κατά τη μεταμόσχευση νεφρού. 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση: Η θεραπεία θα πρέπει να διενεργείται υπό την τακτική καθοδήγηση ενός ιατρού που είναι έμπειρος στη διάγνωση και αντιμετώπιση των ασθενών με ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης. Οι ασθενείς με ενδο- ή εξωκρανιακή νεοπλασία σε ύφεση, οι οποίοι λαμβάνουν θεραπεία με αυξητική ορμόνη θα πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά και σε τακτικά χρονικά διαστήματα από τον ιατρό. Οι ασθενείς που εμφανίζουν δευτερογενή ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης μετά από ενδοκρανιακό όγκο θα πρέπει να εξετάζονται συχνά για την πρόοδο ή την υποτροπή της υποκείμενης εξέλιξης της νόσου. Το Saizen® δεν ενδείκνυται για την μακροχρόνια θεραπεία των παιδιατρικών ασθενών με ανεπάρκεια ανάπτυξης οφειλόμενη σε γενετικά επιβεβαιωμένο σύνδρομο Prader-Willi, εκτός αν έχει επίσης διαγνω-στεί να έχουν ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης. Υπήρξαν αναφορές άπνοιας ύπνου και αιφνίδιου θανάτου μετά την έναρξη της θεραπείας με αυξητική ορμόνη σε παιδιατρικούς ασθενείς με σύνδρομο Prader-Willi που είχαν έναν ή περισσότερους από του ακόλουθους παράγοντες κινδύνου: σοβαρή παχυσαρκία, ιστορικό απόφραξης των άνω αεραγωγών ή άπνοια ύπνου, ή άγνωστης αιτιολογίας αναπνευστική λοί-μωξη. Έχει αναφερθεί λευχαιμία σε μικρό αριθμό ασθενών με ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης, μερικοί των οποίων έχουν λάβει αγωγή με σωματοτροπίνη, αλλά δεν υπάρχει απόδειξη ότι η επίπτωση της λευχαιμίας είναι αυξημένη σε αποδέκτες αυξητικής ορμόνης χωρίς παράγοντες προδιάθεσης. Οι ασθε-νείς με διαβήτη ή δυσανεξία στη γλυκόζη θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά κατά τη διάρκεια της θεραπείας με σωματοτροπίνη. Το ιστορικό σταθερής αμφιβληστροειδοπάθειας δεν πρέπει να συνεπάγε-ται διακοπή της θεραπείας υποκατάστασης με σωματοτροπίνη. Στις περιπτώσεις ανάπτυξης εκφυλιστικών αλλοιώσεων και παρουσίας εκφυλιστικής αμφιβληστροειδοπάθειας, η θεραπεία υποκατάστασης με σω-ματοτροπίνη πρέπει να διακόπτεται. Θα πρέπει να διενεργείται έλεγχος της θυρεοειδικής λειτουργίας σε όλους τους ασθενείς. Σε ασθενείς με υποϋποφυσισμό θα πρέπει να παρακολουθείται στενά η συνήθης θεραπεία υποκατάστασης όταν χορηγείται η θεραπεία με σωματοτροπίνη. Σε περίπτωση σοβαρής ή υποτροπιάζουσας κεφαλαλγίας, οπτικών προβλημάτων, ναυτίας ή/και εμέτου, συνιστάται βυθοσκόπηση του οφθαλμού για το ενδεχόμενο οιδήματος οπτικής θηλής. Εάν επιβεβαιωθεί οίδημα οπτικής θηλής θα πρέπει να εξετασθεί το ενδεχόμενο καλοήθους ενδοκρανιακής υπέρτασης (ή ψευδονεόπλασμα του εγκεφάλου) και αν είναι απαραίτητο, θα πρέπει να διακοπεί η θεραπεία με Saizen®. Δοκιμασία αντισω-μάτων στη σωματοτροπίνη θα πρέπει να διενεργείται σε κάθε ασθενή που δεν ανταποκρίνεται στη θε-ραπεία. Οι απότομες αυξήσεις της ανάπτυξης μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο προβλημάτων των αρθρώσεων, ιδιαίτερα δε του ισχίου που βρίσκεται σε μεγάλη ένταση κατά την απότομη προεφηβική ανάπτυξη. Σε παιδιά με κοντό ανάστημα γεννημένα SGA, άλλοι ιατρικοί λόγοι ή θεραπείες που θα μπο-ρούσαν να εξηγήσουν την αναπτυξιακή διαταραχή θα πρέπει να αποκλείονται πριν την έναρξη της θε-ραπείας. Στους SGA ασθενείς προτείνεται να μετράται η ινσουλίνη σε περίοδο νηστείας και η γλυκόζη του αίματος πριν την έναρξη της θεραπείας και ακολούθως κάθε χρόνο. Στους SGA ασθενείς προτείνεται να μετράται το επίπεδο IGF-I πριν την έναρξη της θεραπείας και ακολούθως δύο φορές το χρόνο. Στους SGA ασθενείς προτείνεται να μετράται το επίπεδο IGF-I πριν την έναρξη της θεραπείας και ακολούθως δύο φορές το χρόνο. Η εμπειρία στην εκκίνηση της θεραπείας στους SGA ασθενείς λίγο πριν την έναρξη της εφηβείας, είναι περιορισμένη και δε συνιστάται. Περιορισμένη είναι η εμπειρία με SGA ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο Silver-Russel. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης σε ενήλικες, αναμένεται να εμφανιστεί κατακράτηση υγρών. Το σημείο της ένεσης πρέπει να αλλάζει ώστε

να αποφεύγεται η λιποατροφία. Η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης στον ενήλικα είναι μία ισόβια κατά-σταση και πρέπει να αντιμετωπίζεται ανάλογα, εντούτοις η εμπειρία στους ασθενείς άνω των 60 ετών καθώς και η εμπειρία σε παρατεταμένη χρήση είναι περιορισμένη. Σε όλους τους ασθενείς που αναπτύσ-σουν οξέως κρίσιμη νόσο θα πρέπει να αξιολογείται το όφελος της θεραπείας με Σωματοτροπίνη σε σχέση με το δυνητικό κίνδυνο. 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Μέχρι και 10 % των ασθενών μπορούν να εμφανίσουν ερυθρότητα και κνησμό στο σημείο της ένεσης, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιηθεί η υποδό-ρια οδός. Οι ενήλικες ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία υποκατάστασης της αυξητικής ορμόνης, ανα-μένεται να παρουσιάσουν κατακράτηση υγρών. Κλινικές εκδηλώσεις της κατακράτησης υγρών μπορεί να είναι το οίδημα, η διόγκωση των αρθρώσεων, οι αρθραλγίες οι μυαλγίες και οι παραισθήσεις. Εντούτοις, αυτά τα συμπτώματα/σημεία είναι συνήθως παροδικά και δοσοεξαρτώμενα. Οι ενήλικες ασθενείς με ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης, που είχαν διαγνωσθεί με ανεπάρκεια της αυξητικής ορμόνης στην παιδική ηλικία, ανέφεραν ανεπιθύμητες ενέργειες λιγότερο συχνά από τους ασθενείς με έναρξη της ανεπάρκειας της αυξητικής ορμόνης στην ενηλικίωση. Μπορεί να εμφανισθούν αντισώματα στη σωματο-τροπίνη σε μερικούς ασθενείς. Έχει αναφερθεί λευχαιμία σε έναν μικρό αριθμό ασθενών με έλλειψη αυ-ξητικής ορμόνης, μερικοί από τους οποίους έλαβαν θεραπεία με σωματοτροπίνη. Εντός κάθε κατηγορίας συχνότητας εμφάνισης, οι ανεπιθύμητες ενέργειες παρατίθενται κατά φθίνουσα σειρά σοβαρότητας.

7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: ΜΕRCK Α.Ε., Λ. Κηφισίας 41-45, Κτίριο Β , 151 23, Μαρούσι, Αθήνα, Τηλ. 210-6165 100, Fax. 210-6101 373 8. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 24614/15-4-10 10. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: 15 Απριλίου 2010, Λιανική Τιμή: 225,19 €.Περαιτέρω πληροφορίες διατίθενται από τον κάτοχο της άδειας κυκλοφορίας κατόπιν αιτήσεως ή περι-λαμβάνονται στη συνοπτική περιγραφή χαρακτηριστικών του προϊόντος, το φύλλο οδηγιών χρήσης και τη μονογραφία του φαρμάκου.

Κατηγορία ΟργάνουΣυστήματος

Συχνές(≥1/100, <1/10)

Όχι συχνές(≥1/1,000, <1/100)

Πολύ σπάνιες (<1/10,000)

Μη γνωστήσυχνότητα

Διαταραχέςτου νευρικούσυστήματος

Ιδιοπαθής ενδοκρανιακή υπέρταση (καλοήθης

ενδοκρανιακή υπέρταση),Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα

Μεμονωμένη κεφαλαλγία

Διαταραχέςτου μυοσκελετικούσυστήματος και τουσυνδετικού ιστού

Επιφυσιολίσθηση κεφαλής μηριαίου οστού

(Επιφυσιόληση κεφαλής μηριαίου οστού), ή ισχαι-

μική νέκρωση της κεφαλής του μηριαίου οστού

Διαταραχές τουενδοκρι-νικού συστήματος

Υποθυρεοειδισμός

Διαταραχές τουμεταβολισμού και

της θρέψης

Στους ενηλίκους:Κατακράτηση υγρών: περι-φερικό οίδημα, δυσκαμψία,

αρθραλγία, μυαλγία,παραισθησία

Στα παιδιά: Κατακράτηση υγρών: περιφερικό οίδημα,

δυσκαμψία, αρθραλγία,μυαλγία, παραισθησία.

Αντοχή στην ινσουλίνη,η οποία μπορεί να οδηγήσει

σε υπερινσουλιναιμία καισε σπάνιες περιπτώσεις

σε υπεργλυκαιμία

Γενικές διαταραχές και καταστάσεις της οδού

χορήγησης

Αντιδράσεις στο σημείοτης ένεσης: Τοπική

λιποατροφία που μπορεί νααποφευχθεί με αλλαγές του

σημείου της ένεσης

Βιβλιογραφία1. Norgren S. Adherence Remains a Challenge for Patients Receiving Growth Hormone Therapy. Ped Endocrinol Rev 2009;6(Suppl 4):545-548.2. Wilson TA, et al. Update of Guidelines for the Use of Growth Hormone in Children: The Lawson Wilkins Paediatric Endocrinology Society Drug and Therapeutics Committee. J Paediatr 2003;143:415-421.3. Registered European easypod™ Information for Users (IFU). Approved August 2009.

Βοηθήστε να γίνουν τα φάρμακα πιο ασφαλή: Συμπληρώστε την «ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ»Αναφέρατε: ΟΛΕΣ τις ανεπιθύμητες ενέργειες για τα Νέα Φάρμακα Ν

Τις ΣΟΒΑΡΕΣ ανεπιθύμητες ενέργειες για τα Γνωστά Φάρμακα.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/20136

πρόσωπο με πρόσωπο

ΝΙΚΟΣ ΤΕΝΤΟΛΟΥΡΗΣ > αναπληρωτής καθηγητήςιατρικής σχολής πανεπιστημίου Αθηνών, α' προπαιδευτική

παθολογική κλινική και διαβητολογικό κέντρο, Γ.Ν.Α. «Λαϊκό»

« Η παγκόσμια εμπειρία κατέδειξε, ότι η λειτουργία ιατρείων διαβητικού ποδιού μειώνει τους ακρωτηριασμούς. Μάλιστα, πολλές χώρες, που προ 10-ετίας δεν είχαν τέτοια ειδικά ιατρεία (Γερμανία, Βέλγιο, Γαλλία), ούτε ποδολόγους, και τα εγκατέστησαν, πέτυχαν μείωση των ακρωτηριασμών κατά 40-50%. Όταν στη Μ. Βρετανία, που είχε ιατρεία διαβητικού ποδιού από τις αρχές του 1984, η κυβέρνηση κατήργησε αυτά τα ιατρεία για οικονομικούς λόγους, επί Θάτσερ, οι ακρωτηριασμοί υπερδιπλασιάστηκαν και η κυβέρνηση αναγκάστηκε να επαναφέρει τη λειτουργία τους. »

→ Λαμβάνοντας υπόψη τις ραγδαίες εξελίξεις, που συντελούνται στο χώρο της υγείας, εξαιτίας των σημαντικών μειώσεων στις παροχές και στα κον-δύλια, που δίνονται για την περίθαλ-ψη των πολιτών αυτής της χώρας, διαμορφώνεται ένα νέο τοπίο στο χώρο της υγείας. Το υπουργείο υγείας κάνει συνεχώς περικοπές σε φάρ-μακα και παροχές, δημιουργώντας ανασφάλεια στους ασφαλισμένους, κυρίως, στα άτομα με διαβήτη. Πώς κρίνετε την υπάρχουσα κατάσταση και πώς πιστεύετε, ότι θα διαμορφω-θεί το τοπίο στο χώρο της υγείας για τα διαβητικά άτομα;

Ο διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος, που εξελίσσεται και απαιτείται τακτική παρα-κολούθηση και, συχνά, αναπροσαρμογή της θεραπείας για να επιτυγχάνεται καλή ρύθμιση και να προλαμβάνονται οι επι-πλοκές της νόσου. Η μειωμένη πρόσβαση των ασθενών με διαβήτη στις υπηρεσίες υγείας για να έχουν σωστή παρακολού-θηση, η αδυναμία να προμηθευτούν τα φάρμακα, που τους χορηγεί ο γιατρός και η αδυναμία αυτοελέγχου στο σπίτι επηρεάζουν δυσμενώς την κατάσταση της υγείας τους. Ορισμένα άτομα με διαβήτη τύπου 1, που αντιμετωπίζονται με αντλία ινσουλίνης, ευρίσκονται σε δύσκολη θέ-ση, επειδή αδυνατούν να καλύψουν τη

δαπάνη αυτής της θεραπείας, λόγω του ότι το ασφαλιστικό ταμείο δεν αποζημιώνει έγκαιρα το κόστος, που καταβάλλεται από τον ασθενή. Έτσι, αρκετοί έχουν διακόψει, ή σκέφτονται να διακόψουν αυτή τη θερα-πεία και να επανέλθουν στη θεραπεία με ενέσεις ινσουλίνης. Επίσης, παρατηρείται το φαινόμενο άτομα με διαβήτη να βάζουν σε δεύτερη, ή και τρίτη μοίρα την υγεία τους, επειδή ταυτόχρονα αντιμετωπίζουν οικονομικά, ή κοινωνικά προβλήματα.

→ Τα περισσότερα διαβητολογικά κέ-ντρα της χώρας μας αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στην λειτουργία τους, εξαιτίας των τεράστιων οικο-

της Μαρίας Χατζηδάκη

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 7

νομικών και στελεχιακών προβλη-μάτων, που αντιμετωπίζουν. Εσείς, όντας υπεύθυνος στο διαβητολογικό ιατρείο του νοσοκομείου «Λαϊκό», πως αντιμετωπίζετε τα προβλήματα αυτά. Έχει επηρεαστεί το αποτέλε-σμα της δουλειάς σας. Πόσο δύσκολο είναι, εν τέλει, στις μέρες μας να πα-ρέχετε σωστή φροντίδα στα άτομα με διαβήτη;

Πράγματι, τα εξωτερικά διαβητολογικά ια-τρεία των νοσοκομείων δεν είναι επαρκώς στελεχωμένα. Σε πολλά νοσοκομεία δεν υπάρχει επαρκής αριθμός επισκεπτών/-τρι-ών υγείας για να εκπαιδεύσουν τα άτομα με διαβήτη στη θεραπεία με ινσουλίνη και στον αυτοέλεγχο. Σε ορισμένα νοσοκομεία οι επισκέπτριες υγείας υποχρεώνονται να προσφέρουν νοσηλευτικό έργο-εις βάρος του εκπαιδευτικού-λόγω έλλειψης προ-σωπικού. Υπάρχει έλλειψη ψυχολόγων, που είναι απαραίτητοι για την ψυχολογι-κή στήριξη των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, είτε κατά το χρόνο της διάγνωσης, είτε κατόπιν, όταν υπάρχουν

επιπλοκές. Παράλληλα, υπάρχει μεγά-λη πίεση από το ασφαλιστικό ταμείο για χορήγηση διαφόρων βεβαιώσεων και πιστοποιητικών, τα οποία πρέπει να προέρχονται από τα εξωτερικά διαβητο-λογικά ιατρεία των νοσοκομείων. Ουδείς, όμως, σκέφτηκε και προέβλεψε, ότι αυτή η ανάγκη προϋποθέτει την ύπαρξη στοι-χειώδους γραμματειακής υποστήριξης. Στο εξωτερικό διαβητολογικό ιατρείο του Λαϊκού νοσοκομείου είχαμε, κατά το έτος 2012, αύξηση του αριθμού των επισκέψεων κατά 40%, σε σύγκριση με το έτος 2011. Το αυξημένο αυτό έργο, μαζί με το γραφειοκρατικό, καλούμεθα να το αντιμετωπίσουμε, στην καλύτερη περίπτωση με το ίδιο, ή με μειωμένο, προσωπικό. Υπάρχουν πολλοί ασθενείς, που προσέρχονται για συνταγογράφηση των φαρμάκων για το διαβήτη, ή των αναλωσίμων τους, σε νοσοκομεία τριτο-βάθμιας φροντίδας, επειδή η πρωτοβάθ-μια φροντίδα υγείας είναι ανεπαρκής, ή απούσα. Η αυξημένη προσέλευση και η γραφειοκρατία λειτουργούν, τελικά, εις βάρος της παρεχόμενης περίθαλψης.

Σίγουρα δεν κινδυνεύουν όλα τα άτομα με διαβήτη να εμφανίσουν προβλήματα στα πόδια τους. Κινδυνεύουν, όμως, τα άτομα, που πάσχουν από βλάβη των νεύρων, εξαιτίας του διαβήτη (νευροπάθεια) και, ιδιαίτερα, όταν έχουν περιφερική αγγειοπάθεια (απόφραξη δηλαδή των αρτηριών των κάτω άκρων)

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/20138

πρόσωπο με πρόσωπο

→ Η σημερινή, δεινή, οικονομική κατΜιλήστε μας λίγο, για το πώς πι-στεύετε, ότι διαγράφεται το μέλλον του διαβήτη στην Ελλάδα, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Φοβάστε, ότι πολύ σύντομα θα μιλάμε για 400 εκ. άτομα με σακχαρώδη διαβήτη σε όλο τον κόσμο το 2025. Τι θα μπορούσε να ανακόψει την πορεία αυτή;

Υπάρχει, παγκόσμια, μια αυξητική τάση στη συχνότητα του διαβήτη. Στην Ελλάδα, η συχνότητα της νόσου αυξήθηκε από το 1,5-2%, που ήταν το έτος 1975, στο 9-10% σήμερα. Αυτό σημαίνει, ότι περίπου 1

εκατομμύριο άνθρωποι στην Ελλάδα πάσχουν από διαβήτη. Ευτυχώς, ο δια-βήτης τύπου 2 (των ενηλίκων), που είναι και ο συχνότερος τύπος διαβήτη, μπορεί να προληφθεί. Έτσι, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, που περιλαμβάνει ήπια σωματική άσκηση (π.χ. περπάτημα 30 λεπτά καθημερινά), η μείωση της κατα-νάλωσης γλυκισμάτων και κεκορεσμένων λιπαρών, που περιέχονται στο κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα και η απώλεια λίγων κιλών από το πλεονάζον σωματικό βάρος, μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 κατά 60%. Ιδιαίτερα, πρέπει να προσέ-

χουν τα άτομα, που έχουν προδιάθεση για εμφάνιση διαβήτη τύπου 2, δηλαδή τα άτομα, που έχουν κληρονομικό ιστο-ρικό διαβήτη, που είναι παχύσαρκα, που κάνουν καθιστικό τρόπο ζωής, που έχουν υπέρταση, ή δυσλιπιδαιμία, που έχουν προδιαβήτη (δηλαδή τιμές σακχάρου στο αίμα 100-125 mg/dl, ή τιμή γλυκοζυλιω-μένης αιμοσφαιρίνης μεταξύ 5,7-6,4%) και οι γυναίκες, που είχαν διαβήτη στη διάρκεια της κύησης.

→ Τι νέο υπόσχονται οι φαρμακευ-τικές μελέτες για τη θεραπεία της νόσου, όσον αφορά το κομμάτι της αντιμετώπισης του σακχαρώδους διαβήτη;

Υπάρχουν, ήδη, αρκετές νεότερες θερα-πείες. Οι νέες μορφές των ινσουλινών προσφέρουν ευελιξία στον τρόπο ζωής και προκαλούν λιγότερες υπογλυκαιμίες. Η τεχνολογία έχει προσφέρει βελόνες ινσουλίνης, ώστε η ένεση να είναι ανώ-δυνη. Τα νεότερα αντιδιαβητικά δισκία είναι αποτελεσματικά στη μείωση του σακχάρου, δεν προκαλούν αύξηση του σωματικού βάρους και δεν προκαλούν υπογλυκαιμίες. Υπάρχουν, επίσης, νέες ενέσιμες θεραπείες για το διαβήτη τύπου 2, που μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του βάρους. Για το διαβήτη τύπου 1, η θεραπεία με αντλίες ινσουλίνης έχει πλε-ονεκτήματα, ιδιαίτερα, όταν συνδυάζεται με συστήματα συνεχούς μέτρησης του σακχάρου. Σίγουρα το μέλλον είναι το τεχνητό πάγκρεας, το οποίο και θα απο-τελέσει την οριστική λύση στο πρόβλημα του διαβήτη τύπου 1.

→ Η θεσμοθέτηση ομάδας διαβη-τικού ποδιού στα διάφορα νοσο-κομεία εκτιμάτε, ότι θα ενημέρωνε τα άτομα με διαβήτη και θα μείωνε ουσιαστικά τα περιστατικά ακρω-τηριασμών, που σημειώνονται. Πό-

Η θεσμοθέτηση και η λειτουργία ιατρείων διαβητικού ποδιού στα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας και στα νομαρχιακά νοσοκομεία είναι αδήριτη αναγκαιότητα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201310

πρόσωπο με πρόσωπο

σο σημαντική είναι και η συμβολή των άλλων ειδικοτήτων στην αντι-μετώπιση του διαβητικού ποδιού;

Η παγκόσμια εμπειρία κατέδειξε, ότι η λειτουργία ιατρείων διαβητικού ποδιού μειώνει τους ακρωτηριασμούς. Μάλιστα, πολλές χώρες, που προ 10-ετίας δεν είχαν τέτοια ειδικά ιατρεία (Γερμανία, Βέλγιο, Γαλλία), ούτε ποδολόγους, και τα εγκατέ-στησαν, πέτυχαν μείωση των ακρωτηρια-σμών κατά 40-50%. Όταν στη Μ. Βρετανία, που είχε ιατρεία διαβητικού ποδιού από τις αρχές του 1984, η κυβέρνηση κατήρ-γησε αυτά τα ιατρεία για οικονομικούς λόγους, επί Θάτσερ, οι ακρωτηριασμοί υπερδιπλασιάστηκαν και η κυβέρνηση αναγκάστηκε να επαναφέρει τη λειτουρ-γία τους. Επομένως, η θεσμοθέτηση και η λειτουργία ιατρείων διαβητικού ποδιού στα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας και στα νομαρχιακά νοσοκομεία είναι αδή-ριτη αναγκαιότητα. Σίγουρα, στα ιατρεία διαβητικού ποδιού πρέπει να υπάρχει συ-νεργασία και αλληλοϋποστήριξη πολλών ειδικοτήτων (παθολόγου με εξειδίκευση στο διαβήτη, αγγειοχειρουργού, ορθοπαι-δικού, ακτινολόγου, λοιμωξιολόγου) και λειτουργών υγείας (ποδολόγου, ή νοση-λεύτριας, όταν δεν υπάρχει ποδολόγος). Στην Ελλάδα, με εξειδικευμένα σεμινάρια για την εκπαίδευση των λειτουργών υγεί-ας, που γίνονται από την εταιρεία μελέτης παθήσεων του διαβητικού ποδιού σε όλη την Ελλάδα, την ενημέρωση των ασθενών με διαβήτη στη φροντίδα των ποδιών και με την εκπαίδευση νοσηλευτών και ιατρών από τα διαβητολογικά κέντρα έχει παρατηρηθεί μείωση των ελκών και των ακρωτηριασμών.

→ Υπάρχουν μελέτες, που να οδη-γούν σε ασφαλές συμπέρασμα, ότι, δηλαδή, υπάρχει προδιάθεση εμφά-νισης των επιπλοκών του διαβητικού ποδιού σε ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη;

Είναι βέβαιο, ότι η καλή ρύθμιση του διαβήτη προστατεύει από τις επιπλοκές της νόσου. Ωστόσο, φαίνεται ότι υπάρχει και κάποια προδιάθεση για την εμφάνι-ση ορισμένων επιπλοκών, όπως είναι η νεφρική βλάβη.

→ Οι προδιαθεσικοί παράγοντες για τη δημιουργία έλκους και κατάληξης σε ακρωτηριασμό πρέπει να ερευνώ-νται συνέχεια. Υπάρχουν παράγοντες, που οδηγούν σε προβλήματα και μπορούν εύκολα να εξουδετερωθούν;

Σίγουρα δεν κινδυνεύουν όλα τα άτομα με διαβήτη να εμφανίσουν προβλήμα-τα στα πόδια τους. Κινδυνεύουν, όμως, τα άτομα, που πάσχουν από βλάβη των νεύρων, εξαιτίας του διαβήτη (νευροπά-θεια) και, ιδιαίτερα, όταν έχουν περιφερική αγγειοπάθεια (απόφραξη δηλαδή των αρτηριών των κάτω άκρων). Η βλάβη των νεύρων στο διαβήτη προκαλεί απώλεια της αισθητικότητας. Λόγω της βλάβης αυτής, τα βλαπτικά ερεθίσματα (τραυματισμοί, εγκαύματα, επιφανειακές διαβρώσεις) δεν γίνονται αντιληπτά, γιατί οι ασθενείς δεν πονούν. Έτσι, οι μικρές βλάβες δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα και η βλάβη μεγαλώνει, λόγω της έλλειψης κατάλ-ληλης φροντίδας και της συνεχιζόμενης δραστηριότητας. Για παράδειγμα, μια μικρή διάβρωση από καινούργια παπούτσια σε ένα άτομο χωρίς διαβήτη προκαλεί έντονο πόνο και αποφεύγεται η χρήση αυτών των υποδημάτων. Όμως, σε ένα άτομο με διαβήτη η επιφανειακή βλάβη, λόγω της έλλειψης του πόνου, μεγαλώνει σε έκταση και σε βάθος και μπορεί να επιμολυνθεί λόγω της συνεχιζόμενης δραστηριότητας. Αρκετά συχνά η βλάβη γίνεται αντιληπτή από την ύπαρξη πύου στις κάλτσες, ή στο εσωτερικό των υποδημάτων. Στο ιατρείο διαβητικού ποδιού του νοσοκομείου μας προσήλθαν ασθενείς με εγκαύματα από θερμάστρες, ή με εκτεταμένες βλάβες από την ύπαρξη ξένων σωμάτων στο

Σε ένα άτομο με διαβήτη η επιφανειακή βλάβη, λόγω της έλλειψης του πόνου, μεγαλώνει σε έκταση και σε βάθος και μπορεί να επιμολυνθεί λόγω της συνεχιζόμενης δραστηριότητας. Αρκετά συχνά η βλάβη γίνεται αντιληπτή από την ύπαρξη πύου στις κάλτσες, ή στο εσωτερικό των υποδημάτων

www.medtronic-diabetes.gr

Μόνο η Medtronic παρέχει ένα πραγματικά ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης του διαβήτη

Ôá óôïé÷åßá ðïõ áðáñôßæïõí ôï óýóôçµá Paradigm Veo ëåéôïõñãïýí óõµðëçñùµáôéêÜ. ÊÜèå óôïé÷åßï áðïôåëåß µÝñïò µéáò èåñáðåßáò ðïõ âåëôéþíåé ôá êëéíéêÜ áðïôåëÝóµáôá

1. MiniLink™ ðïµðüò êáé áéóèçôÞñáòóõíå÷ïýò êáôáãñáöÞò ãëõêüæçò –Áóýñµáôç, ïëïêëçñùµÝíç åðéêïéíùíßá

2. Bayer CONTOUR™ LINK ÌåôñçôÞò ãëõêüæçò – ÁóýñµáôçµåôÜäïóç, áêñéâÞò ðëçñïöüñçóç

3. CareLink™ ëïãéóµéêü äéá÷åßñéóçò èåñáðåßáò – ÁíáöïñÝò ãéá êáëýôåñç êáôáíüçóç êáé Ýëåã÷ï

Paradigm VeoÁíôëßá Éíóïõëßíçò

Medtronic Hellas A.E.Αγίας Βαρβάρας 5, Χαλάνδρι, 152 31, Αττική - Τηλ.: 210 6779099Αδριανουπόλεως 6, Καλαμαριά, 551 33, Θεσσαλονίκη - Τηλ.: 2310 402100

1. MiniLink™ ðïµðüò êáé áéóèçôÞñáòóõíå÷ïýò êáôáãñáöÞò ãëõêüæçò –Áóýñµáôç, ïëïêëçñùµÝíç åðéêïéíùíßá

2. Bayer CONTOUR™ LINK ÌåôñçôÞò ãëõêüæçò – ÁóýñµáôçµåôÜäïóç, áêñéâÞò ðëçñïöüñçóç

3. CareLink™ ëïãéóµéêü äéá÷åßñéóçò èåñáðåßáò – ÁíáöïñÝò ãéá êáëýôåñç êáôáíüçóç êáé Ýëåã÷ï

Paradigm VeoÁíôëßá Éíóïõëßíçò

MEDTRONIC 21x28_Layout 1 1/12/2011 1:59 μμ Page 1

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201312

πρόσωπο με πρόσωπο

εσωτερικό των παπουτσιών (μικρές πέ-τρες, κλειδιά, κέρματα, διάφορα αιχμηρά αντικείμενα), οι οποίες έγιναν αντιληπτές με μεγάλη καθυστέρηση, όταν οι βλάβες ήταν απειλητικές για το πόδι, ή και τη ζωή, λόγω των λοιμώξεων. Μια άλλη συνέπεια της απώλειας της αισθητικότητας είναι και η αγορά υποδημάτων, που είναι κατά 1-3 νούμερα μικρότερα από το κανονικό. Αυτό συμβαίνει γιατί, λόγω της απώλειας της αισθητικότητας, τα άτομα με διαβήτη νιώθουν ότι φορούν παπούτσια μόνο, όταν αυτά είναι πολύ στενά και ασκούν στο πόδι μεγάλη πίεση καταφέρνοντας να ερεθί-σουν την υπολειπόμενη λειτουργικότητα των νεύρων. Η βλάβη των νεύρων προκαλεί και ατρο-φία των μυών του ποδιού, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε παραμορφώσεις στα πόδια. Χαρακτηριστικές παραμορφώσεις είναι η γαμψοδακτυλία, η προβολή των κεφαλών των μεταταρσίων και η μετατόπι-ση του υποδόριου λίπους («μαξιλαράκια») κάτω από τις κεφαλές των μεταταρσίων προς τις βάσεις των δακτύλων. Η γαμψοδα-κτυλία, αν δε ληφθούν μέτρα πρόληψης,

μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία ελκών στη ραχιαία επιφάνεια και στις κορυφές των δακτύλων. Η προβολή των κεφαλών των μεταταρσίων αυξάνει τις πιέσεις στην περιοχή αυτή κατά τη βάδιση και, αρχικά, δημιουργείται υπερκεράτωση (κάλος, που δεν πονάει). Ο κάλος δρα σα να υπάρχει ένα ξένο σκληρό σώμα στο εσωτερικό του παπουτσιού και προοδευτικά προκαλεί εξέλκωση. Για το λόγο αυτό, ο στόχος των ατόμων, που ασχολούνται με τη φροντίδα του διαβητικού ποδιού, είναι, κατ’ αρχήν, η πρόληψη της εμφάνισης υπερκερατώσεων και η αφαίρεσή τους, όταν αυτές υπάρχουν, σε τακτικά διαστήματα.

Ο σημαντικότερος παράγοντας στο δια-βητικό πόδι είναι η πρόληψη. Απλά μέτρα φροντίδας των ποδιών μειώνουν τον κίν-δυνο εμφάνισης ελκών κατά 80%. Τέτοιες οδηγίες μπορεί να βρουν οι ασθενείς στην ηλεκτρονική διεύθυνση (website) της εται-ρείας διαβητικού ποδιού www.emedip.gr

→ Οι νεότερες φαρμακευτικές ουσίες, που επιταχύνουν την επούλωση ελ-

κών και, κατά συνέπεια, αποτρέπουν την επέκταση της λοίμωξης πρέπει να είναι αντικείμενο έρευνας των νεότερων και παλαιότερων συναδέλ-φων, προκειμένου να υπάρξει σωστή αντιμετώπιση του προβλήματος του διαβητικού ποδιού;

Είναι απαραίτητη η έρευνα για νέους παρά-γοντες, που θα επιταχύνουν την επούλωση μιας πληγής στα πόδια των ατόμων με δια-βήτη. Υπάρχουν, ήδη, τέτοιοι παράγοντες στη διεθνή αλλά και την ελληνική αγορά, οι οποίοι, πράγματι, επιταχύνουν την επού-λωση των ελκών. Οι παράγοντες αυτοί έχουν αυξημένο κόστος, αλλά το συνολικό τελικό όφελος είναι υπέρ των παραγόντων, που προάγουν την επούλωση.

→ Πόσο σύμφωνο σας βρίσκει η άπο-ψη, ότι «στρατηγικές πρόληψης, που μπορούν να αναπτυχθούν σε τοπικό, ή εθνικό, επίπεδο είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτύχουμε μεί-ωση των ακρωτηριασμών»;

Οι στρατηγικές πρόληψης των νόσων σε τοπικό και εθνικό επίπεδο αποτελούν την πεμπτουσία της σύγχρονης ιατρικής. Ήδη, από την εποχή του Ιπποκράτη, ήταν γνωστή η φράση «είναι καλύτερα να προλαμβά-νεις την εμφάνιση μιας νόσου, παρά να τη θεραπεύεις». Η ενημέρωση των ασθενών μέσω τηλεοπτικών προβολών πανελλή-νιας εμβέλειας και ενημερωτικού υλικού στη φροντίδα των ποδιών, η εκπαίδευση των γιατρών και των νοσηλευτών και η λειτουργία ιατρείων διαβητικού ποδιού σε όλα τα νομαρχιακά, αλλά και τα μεγάλα νοσοκομεία, αποτελούν βήματα εντελώς απαραίτητα, για να επιτευχθεί μείωση των ακρωτηριασμών και στην Ελλάδα. x

Ένας Μετρητής ∆ιαμάντι... στο Κινητό σου!

www.facebook.com/foradiamondW: w w w.idiamond.gr W: w w w.atcare.gr E: [email protected] Τ: 2105783080

Ένας Μετρητής ∆ιαμάντι... στο Κινητό σου!

Γι α τ η ν κα λ ύ τ ε ρ η δ ι α χε ί ρ ι σ η το υ ∆ ι α β ή τ η,ζ ή σ ε τ η ν ε μ π ε ι ρ ί α το υ Fo r a D i a m o n d

Κατεβάστε τώρα την εφαρμογή ∆ΩΡΕΑΝ στο Google Play & στο iTunes!

w w w.idiamond.gr W: w w w.atcare.gr E: [email protected]

Κατεβάστε τώρα την εφαρμογή ∆ΩΡΕΑΝ στο Google Play & στο iTunes!

www.facebook.com/foradiamond [email protected] Τ: 2105783080

Κατεβάστε τώρα την εφαρμογή ∆ΩΡΕΑΝ στο Google Play & στο iTunes!

[email protected]

Κατεβάστε τώρα την εφαρμογή ∆ΩΡΕΑΝ στο Google Play & στο iTunes!

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201314

στρατηγική ευθυγράμμιση

Διαγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη έχουν πάνω από 23 εκατομμύρια ασθε-νείς στις ΗΠΑ, ενώ άλλα 11 εκατομμύ-ρια έχουν σακχαρώδη διαβήτη, που δεν έχει διαγνωσθεί. Επιπρόσθετα, περίπου 50 εκατομμύρια έχουν προδιαβήτη, κα-τάσταση που σημαίνει ότι τα άτομα αυτά έχουν επίπεδα γλυκόζης στο αίμα πάνω από τα φυσιολογικά όρια, αλλά δεν βρίσκονται στα όρια εκείνα που ορίζουν τη διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη. Είναι λοιπόν προφανές ότι περισσότερα από 80 εκατομμύρια αμερικανών έχουν ΣΔ-2, μη διαγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη, ή προδιαβήτη.

Χωρίς αποτελεσματική παρέμβαση η συχνότητα του σακχαρώδη διαβήτη ανα-μένεται να συνεχίζει να αυξάνει σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Μια πολιτική

επιλογή, στη μείωση της συχνότητας του σακχαρώδη διαβήτη, θα ήταν η προσπά-θεια διατήρησης του σακχάρου στο αίμα σε φυσιολογικά επίπεδα μέσω αλλαγών του τρόπου ζωής και λήψης φαρμάκων σε άτομα με προδιαβήτη, ώστε να ελατ-τωθεί ο αριθμός των ατόμων με ΣΔ-2 και να προληφθούν οι συνέπειες της νόσου.

Τί είναι ο Προδιαβήτης Μέχρι το 2003 χρησιμοποιούνταν ο όρος «δυσανεξία γλυκόζης» (glucose intolerance) για να περιγραφεί μια κα-τάσταση όπου η γλυκόζη ήταν πάνω από τα φυσιολογικά όρια, αλλά όχι τόσο ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί σακχαρώδης διαβήτης. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονταν τιμές γλυκόζης αίματος (σε άτομα νηστικά) από 100 έως 125 mg/dl (παθολογική γλυκόζη νηστείας), τιμές γλυκόζης αίματος (δύο ώρες μετά λήψη από το στόμα 75 γραμ-μαρίων γλυκόζης) μεταξύ 140 και 199 mg/dl (παθολογική ανοχή γλυκόζης), ή και τα δύο. Το 2005 χρησιμοποιήθηκε ο όρος «προδιαβήτης» για να περιγράψει αυτή την ενδιάμεση υπεργλυκαιμία, που

περιγράφηκε, ενώ το 2010 η Αμερικανι-κή Διαβητολογική Εταιρεία περιέλαβε στον ορισμό του «προδιαβήτη» και τις ενδιάμεσες τιμές γλυκοζυλιωμένης αι-μοσφαιρίνης (από 5,7% έως 6,4%).

Ποια η σημασία της έγκαιρηςδιάγνωσης του προδιαβήτηΥπολογίζεται ότι σε 70% περίπου των ατόμων με προδιαβήτη η διαταραχή θα εξελιχθεί σε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ-2). Κάθε χρόνο 5-10% των ατόμων με προδιαβήτη θα γίνουν διαβητικοί, με όλες τις συνέπειες. Στο μυαλό των περισσοτέ-ρων ατόμων ο προδιαβήτης λανθασμένα θεωρείται σαν μια αθώα κατάσταση. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι, ακό-μα και αν ο προδιαβήτης δεν μεταπέσει σε ΣΔ-2, ο κίνδυνος βλάβης της καρδιάς και των αγγείων είναι αυξημένος, γεγονός που δικαιολογεί την ανάγκη έγκαιρης διάγνωσης του προβλήματος και λήψης προληπτικών μέτρων. Ωστόσο, παρά το μέγεθος του προβλήματος, το βασικό ερώτημα παραμένει στο πως θα γίνει η διάγνωση του προδιαβήτη. Καμιά από τις δοκιμασίες, που αναφέρθηκαν πιο

Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) αποτελεί μια μεταβολική διαταραχή, η οποία έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας, με μεγάλες ατομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, επηρεάζοντας τη ζωή των ασθενών, του υγειονομικού προσωπικού και το κόστος των συστημάτων υγείας.

Γιώργος Κουκούλης, αναπληρωτής καθηγητής

ενδοκρινολογίας

ΠροδιαβήτηςΜια ύπουλη απειλή που μπορεί να αντιμετωπισθεί

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 15

πάνω, δεν είναι 100% αξιόπιστη για τη διάγνωση του προδιαβήτη. Η προσδο-κία, ότι τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (τα οποία αντανακλούν τα μέσα επίπεδα γλυκόζης τους τελευταίους τρις μήνες και ενδεχομένως εκφράζουν περισσότερο αξιόπιστα τις μεταβολές της γλυκόζης στο αίμα) θα μπορούσαν να είναι περισσότερο αξιόπιστος δείκτης για τη διάγνωση του προδιαβήτη, δεν επιβεβαιώθηκε από διάφορες μελέτες. Ως πλέον αξιόπιστος δείκτης παραμένουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα μετά από 8ωρη νηστεία. Φυσικά, είναι στη δια-κριτική ευχέρεια του γιατρού να επιλέξει τη μέθοδο με την οποία θα τεκμηριώσει την παρουσία του προδιαβήτη.

Τι προκαλεί την προοδευτικήαύξηση του σακχάρου στο αίμα ΣΔ-2 Στα άτομα που έχουν την κληρονομική προδιάθεση να παρουσιάσουν διαβήτη και ο τρόπος ζωής τους είναι τέτοιος (παχυσαρκία, καθιστική ζωή, τροφή πλούσια σε λίπος κτλ) που να αυξάνει αυτή την πιθανότητα, παρατηρείται με τα χρόνια αύξηση του σακχάρου (γλυκόζης) στο αίμα. Στη διαδρομή αυτή παρατηρούμε τρία διαδοχικά στάδια: στο πρώτο στάδιο το σάκχαρο αυξάνει προοδευτικά, αλλά βρίσκεται σε επίπεδα χαμηλότερα από τα 100 mg/dl. Στο δεύτερο στάδιο το σάκχαρο αίματος νηστείας κινείται στα επίπεδα

που καθορίζουν τον προδιαβήτη, ενώ ο διαβήτης αποτελεί το τρίτο στάδιο. Είναι λοιπόν φανερό ότι ο ΣΔ-2 αποτελεί το καταληκτικό στάδιο διαταραχών, που ξεκινούν πολλά χρόνια πριν (10-12 χρόνια), με τον προδιαβήτη να αποτελεί ένα ενδιάμεσο (μεταβατικό) στάδιο στην κλιμακούμενη εξέλιξη της διαταραχής του μεταβολισμού της γλυκόζης.

Είναι ενδιαφέρον να δούμε τους μηχανι-σμούς, που προκαλούν την προοδευτική αύξηση του σακχάρου, που προαναφέρ-θηκε. Είναι γνωστό, ότι η γλυκόζη χρησι-μοποιείται από τα κύτταρα του σώματος για τις ενεργειακές τους ανάγκες, αλλά, για να γίνει αυτό πρέπει να περάσει στο εσω-

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201316

τερικό τους, κάτι που γίνεται με τη δράση της ινσουλίνης. Στα άτομα με κληρονομι-κή προδιάθεση για διαβήτη η είσοδος της γλυκόζης μέσα στο κύτταρο γίνεται με δυ-σκολία (ειδικά στα κύτταρα των μυών, του ήπατος και λιπώδους ιστού). Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «ινσουλινοαντίσταση» και επιδεινώνεται με την παχυσαρκία, την απουσία σωματικής δραστηριότητας, την αυξημένη πρόσληψη λίπους με την τροφή, με διάφορα φάρμακα, όπως η κορτιζόνη κτλ. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι η δύναμη της ισνουλίνης να βάζει μέσα στα κύτταρα τη γλυκόζη είναι μειωμένη. Η κατάσταση αυτή, λογικά, θα συνοδευόταν από άνοδο του σακχάρου στο αίμα, αν δεν αντιδρούσε ο οργανισμός με την αύ-ξηση της παραγωγής ινσουλίνης από το πάγκρεας (απεικονίζεται στο σχήμα). Η αύ-ξηση της ινσουλίνης στο αίμα οδηγεί στην εξουδετέρωση της ινσουλινοαντίστασης, οπότε η γλυκόζη εισέρχεται κανονικά μέ-σα στα κύτταρα και το σάκχαρο στο αίμα παραμένει φυσιολογικό. Πρόκειται, λοι-πόν, για μια κατάσταση όπου το σάκχαρο είναι μέσα στα φυσιολογικά όρια, αλλά η ινσουλίνη στο αίμα είναι περισσότερη απ’ ότι σε συνομήλικα άτομα, που δεν έχουν τη διαταραχή. Η εικόνα αυτή αντιστοιχεί στο πρώτο στάδιο. Με τα χρόνια και εφόσον δεν υπάρξει πρόνοια, ώστε να βελτιωθεί η ινσου-λινοαντίσταση, (πολύ περισσότερο αν

επιδεινωθεί) προκαλείται εξάντληση των κυττάρων του παγκρέατος, που, ελαφρά στην αρχή και εντονότερα αργότερα, αδυνατούν να δώσουν στον οργανισμό την ποσότητα της ινσουλί-νης, που έχει ανάγκη (βλ. το σχήμα). Στο αρχικό στάδιο αυτής της φάσης το σάκχαρο αυξάνει στα επίπεδα που ορίζονται ως προδιαβήτης, ενώ η πα-ραπέρα επιβάρυνση της λειτουργίας των β-κυττάρων του παγκρέατος οδηγεί σε μεγαλύτερη άνοδο του σακχάρου, τέτοια ώστε να χαρακτηρισθεί ως δια-βήτης. Είναι φανερό, λοιπόν, ότι, εκτός από την ινσουλινοαντίσταση, σημαντι-κός δεύτερος παράγοντας για την εμ-φάνιση του διαβήτη είναι η εξάντληση των β-κυττάρων του παγκρέατος που εκκρίνουν την ινσουλίνη και συνεπώς η σχετική ανεπάρκεια ινσουλίνης για τις ανάγκες του οργανισμού.

Μπορεί να προληφθεί η εξέλιξη του προδιαβήτη σε ΣΔ-2.Από όσα περιγράφηκαν, γίνεται φανερό ότι ο προδιαβήτης αντιπροσωπεύει ένα ενδιάμεσο στάδιο, στο οποίο δίνεται η δυνατότητα στον ασθενή να κινη-θεί προς δύο αντίθετες κατευθύνσεις: επάνοδος σε φυσιολογικά επίπεδα σακχάρου, ή εξέλιξη προς τον ΣΔ-2, με τις ανάλογες συνέπειες στην υγεία. Είναι φυσικά θέμα επιλογής του ασθενούς

στρατηγική ευθυγράμμιση

→ Άτομα στο στάδιο του προδιαβήτη ακολουθώντας τους ίδιους κανόνες έχουν τη δυνατότητα να αναστείλουν την επιδείνωση της διαταραχής και την μετάπτωση του προδιαβήτη σε διαβήτη. Οποιοδήποτε άτομο με σάκχαρο νηστείας στο αίμα σε επίπεδα μεταξύ 100 και 125 mg/dl (προδιαβήτης) οφείλει να προβληματισθεί και σε συνεργασία με το θεράποντα γιατρό να λάβει μέτρα, τα οποία θα αντιστρέψουν, ή θα καθυστερήσουν την εμφάνιση της υπεργλυκαιμίας.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 17

ποιό δρόμο θα ακολουθήσει, με την προϋπόθεση ότι είναι ενήμερος για αυ-τή του τη δυνατότητα. Αυτή την προϋπό-θεση καλύπτει το παρόν κείμενο με τη βεβαιότητα ότι το τίμημα προς τη σωστή κατεύθυνση δεν είναι ανυπέρβλητο. Αυ-τό που χρειάζεται είναι η απόφαση για αλλαγή του τρόπου ζωής, που, βασικά, περιλαμβάνει καλύτερη (ποσοστικά και ποιοτικά) διατροφή (μεσογειακή δίαιτα), αύξηση της σωματικής δραστηριότητας και, ως απόρροια των ανωτέρω, επα-ναφορά και διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα. Η προ-σθήκη φαρμακευτικής αγωγής φαίνεται να αυξάνει το ευνοϊκό αποτέλεσμα της αλλαγής του τρόπου ζωής.

Σε μιά πρόσφατη μελέτη δύο ομάδες ατόμων με προδιαβήτη άλλαξαν τον τρόπο ζωής, αλλά στη μία εξ αυτών προστέθηκε και φαρμακευρική αγωγή με εξενατίδη. Η επάνοδος στην ευγλυκαιμία ήταν σημαντική και στις δύο ομάδες, με σχετική υπεροχή στην ομάδα που έλαβε

το φάρμακο (77 έναντι 66 στα 100 άτομα). Σε άλλη μελέτη με φάρμακο της ίδιας κατηγορίας (λιραγλουτίδη) η πρόληψη της εξέλιξης του προδιαβήτη σε ΣΔ-2 κυμάνθηκε απο 84% έως 96%.

Στη μελέτη με τη μεγαλύτερη χρονική παρακολούθηση (5,5 χρόνια), δύο ομά-δες ατόμων με προδιαβήτη άλλαξαν τον τρόπο της ζωής τους και παράλληλα έλαβαν η μία το αντιδιαβητικό φάρμακο μετφορμίνη και η άλλη εικονικό φάρ-μακο (δηλαδή δισκία, που έμοιαζαν με εκείνα της μετφορμίνης, αλλά δεν είχαν μέσα φάρμακο). Ανεξάρτητα από τη λή-ψη πραγματικού, ή εικονικού φαρμάκου, διαπιστώθηκε, ότι η αλλαγή του τρόπου ζωής από μόνη της ελάττωσε κατά 60% την εξέλιξη του προδιαβήτη σε ΣΔ-2.

Βέβαια, οι μελέτες στις οποίες στηρίζεται η παραπάνω θέση, δεν είναι πολλές και οι περίοδοι παρακολούθησης των ατόμων με προδιαβήτη δεν είναι μεγάλες (κυ-μαίνονται μεταξύ 6 μηνών και 3 ετών με

εξαίρεση μία μόνο με χρονική διάρκεια 5,5 ετών), πλήν όμως οι πρώτες ενδείξεις είναι ενθαρυντικές.

ΣυμπεράσματαΣύμφωνα με όσα παρατέθηκαν μπορεί να υποστηριχθεί, ότι άτομα με κληρονο-μική προδιάθεση μπορούν να μειώσουν την πιθανότητα εμφάνισης ΣΔ-2 ακολου-θώντας από νωρίς ένα τρόπο ζωής, που να στηρίζεται σε αυξημένη σωματική δραστηριότητα, υγιεινή διατροφή και διατήρηση κανονικού σωματικού βά-ρους. Αντίστοιχα, άτομα στο στάδιο του προδιαβήτη ακολουθώντας τους ίδιους κανόνες έχουν τη δυνατότητα να ανα-στείλουν την επιδείνωση της διαταραχής και την μετάπτωση του προδιαβήτη σε διαβήτη. Οποιοδήποτε άτομο με σάκχαρο νηστείας στο αίμα σε επίπεδα μεταξύ 100 και 125 mg/dl (προδιαβήτης) οφείλει να προβληματισθεί και σε συνεργασία με το θεράποντα γιατρό να λάβει μέτρα, τα οποία θα αντιστρέψουν, ή θα καθυστερή-σουν την εμφάνιση της υπεργλυκαιμίας. x

21X28_ABBOTT_ALEX_SALONI_SAKX DIABETES.indd 1 4/15/13 12:38 PM 21X28_ABBOTT_ALEX_SALONI_SAKX DIABETES.indd 2 4/15/13 12:38 PM

21X28_ABBOTT_ALEX_SALONI_SAKX DIABETES.indd 1 4/15/13 12:38 PM 21X28_ABBOTT_ALEX_SALONI_SAKX DIABETES.indd 2 4/15/13 12:38 PM

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201320

CMY

21X28_KTX_LX2011_SAKX DIAVITIS_ARISTERIselida.pdf 1 6/26/13 11:36 AM

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 21

CMY

21X28_KTX_LX_2011_SAKX DIAVITIS_DEKSIAselida.pdf 1 6/26/13 11:49 AM

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201322

ειδησεογραφία

από τη Σοφία Νέτα

Μετά από ανάλυση 14 κλινικών δοκι-μών, ερευνητές από τη Σχολή Δημόσι-ας Υγείας του Harvard διαπίστωσαν ότι η πρόσληψη συμπληρωμάτων ωμέγα 3 αυξάνει τα επίπεδα της ορμόνης αδιπονεκτίνης, που συνδέεται με την ευαισθησία στην ινσουλίνη, επιβεβαι-ώνοντας ευρήματα παλαιότερων ερευ-νών σε ζώα, η ισχύ των οποίων δεν είχε αποδειχθεί, όμως, σε ανθρώπους.Συνολικά εξετάστηκαν δεδομένα 1323 ανθρώπων, εκ των οποίων οι 682 είχαν λάβει συμπληρώματα ωμέγα 3 και οι υπόλοιποι placebo.Σύμφωνα με τα ευρήματα, τα οποία δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, οι άνθρωποι που αντιμετωπίστηκαν

με ιχθυέλαια, παρουσίασαν αυξημένα επίπεδα της συγκεκριμένης ορμόνης κατά 0.37 micrograms ανά milliliter αίματος. Η ορμόνη συμβάλει θετικά στις διαδικασίες, που επηρεάζουν το μεταβολισμό, όπως στη ρύθμιση του σακχάρου και τη φλεγμονή.Επειδή η επίδραση του ιχθυελαίου διέφερε σημαντικά στις έρευνες, που αναλύθηκαν, οι ερευνητές, με επικε-φαλής τον Jason Wu, ισχυρίζονται ότι τα ωμέγα 3 λιπαρά οξέα ενδεχομένως να έχουν ισχυρότερη επίδραση σε ορισμένες ομάδες. Για την διευκρί-νιση όμως αυτή, καθώς και για την ανακάλυψη της αιτιατής σχέσης, οι ερευνητές κατέληξαν ότι απαιτούνται περαιτέρω έρευνες.

ΤΑ ΩΜΕΓΑ 3 ΜΕΙΩΝΟΥΝ ΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΤΙΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Οι υπέρβαροι, άνω των 45 ετών, πρέ-πει να εξετάζονται για προδιαβήτη, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Διαβήτη. Υπάρχουν όμως και άλλες ομάδες ανθρώπων που πρέπει να ελέγχουν το σάκχαρό τους, ακόμα και αν είναι νεότεροι των 45, όπως είναι υπερτασικοί, όσοι έχουν χαμηλά επί-πεδα χοληστερόλης HDL, υψηλά επί-πεδα τριγλυκεριδίων, ή λιπιδίων, στο αίμα, οι μητέρες με μωρά άνω των 4 κιλών κατά τη γέννηση, και οι έχοντες οικογενειακό ιστορικό, ή προσωπικό ιστορικό διαβήτη κύησης.

Ευρήματα μιας ομάδας ερευνητών, τα οποία υποδείκνυαν ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος παγκρεατίτιδας και προκαρκινικές κυτταρικές εξαλ-λαγές, ('μεταπλασίες του παγκρεατι-κού πόρου') σε ασθενείς με διαβήτη ΙΙ, οι οποίοι λαμβάνουν θεραπείες, που βασίζονται σε αγωνιστές του GLP - 1 (πεπτίδιο όμοιο με τη γλυκα-γόνη 1 (GLP - 1) και αναστολείς της διπεπτιδυλοπεπτιδάσης - 4 (DPP-4), έγειραν ανησυχίες και οδήγησαν τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων να εξετάσει την ορθότητα των πληρο-φοριών, ώστε να προσδιορίσουν την ανάγκη, ή μη, για ανάληψη μέτρων.Τα ευρήματα βασίζονται σε εξέταση ενός μικρού αριθμού δειγμάτων πα-γκρεατικού ιστού, που προέρχονται

από δότες οργάνων με και χωρίς σακχαρώδη διαβήτη, οι οποίοι έχα-σαν τη ζωή τους από αιτία ανεξάρτη-τα με το διαβήτη.Πιθανές επιπτώσεις στο πάγκρεας είχαν ήδη χαρακτηριστεί ως πιθανός κίνδυνος για τα φάρμακα αυτά κατά την αρχική αξιολόγησή τους για χο-ρήγηση άδειας κυκλοφορίας, λόγω του μηχανισμού δράσης τους. Έχουν επίσης αναφερθεί σπάνιες περιπτώ-σεις παγκρεατίτιδας. Προς το παρόν ο Ευρωπαϊκός Οργα-νισμός φαρμάκων δεν έχει καταλήξει σε συμπεράσματα και δεν υπάρχει καμία μεταβολή στις συστάσεις για τη χρήση τους. Ο ΕΟΦ συνιστά τη συνέχιση της συνταγογράφησης των συγκεκριμένων φαρμάκων.

ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗΣ: ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗ;

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 23

ΕΝΟΧΕΣ ΚΑΠΟΙΕΣ ΣΤΑΤΙΝΕΣ ΓΙΑ ΑΥΞΗΣΗΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗ 2

Η ΠΡΩΤΗ ΜΗ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΣΥΣΚΕΥΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ

H υπογλυκαιμία συνοδεύεται από ένα σημαντικό κόστος, άμεσο αλλά και έμμεσο, καθώς πάνω από 16% των ατόμων με διαβήτη βιώνουν τόσο έντονα επεισόδια υπογλυκαιμίας, που χρειάζονται ιατρική περίθαλψη. Σύμφωνα με στοιχεία από χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης το μέσο άμε-σο κόστος μιας σοβαρής υπογλυκαιμίας ξεπερνάει τα 500€.Ακόμη όμως και τα ήπια υπογλυκαιμικά επεισόδια έχουν ένα σημαντικό άμεσο και έμμεσο κόστος. Στο άμεσο κόστος περιλαμβάνονται ένα σημαντικό ποσοστό της τάξης του 25% που αναφέρονται στους επαγγελματίες υγείας και απαιτούν ιατρικό χειρισμό. Επίσης, κατά μέσο όρο, γίνονται 5,6 φορές περισσότερες μετρήσεις γλυκόζης μετά από ένα ήπιο υπογλυκαιμικό επεισόδιo.Στο έμμεσο κόστος των ήπιων υπογλυκαιμικών επεισοδίων συμπεριλαμβάνονται ο αυξημένος αριθμός ημερών εκτός εργασίας και η μειωμένη παραγωγικότητα. Έχει υπολογι-στεί ότι μετά από ένα ήπιο έως μέτριο υπογλυκαιμικό επει-σόδιο το 11% των ατόμων με διαβήτη παραμένει στο σπίτι την άλλη μέρα, ενώ το 17% των ατόμων φεύγουν από την εργασία πιο νωρίς. Παράλληλα χάνονται 9,9 ώρες εργασίας για κάθε επεισόδιο ήπιας υπογλυκαιμίας, που προκύπτει κατά τις ώρες εργασίας. Το μέσο κόστος ενός επεισοδίου σοβαρής υπογλυκαιμίας υπολογίστηκε στα €366, με τα €239 να αντιστοιχούν στο άμεσο κόστος και τα €127 στο έμμεσο κόστος (στοιχεία Ισπανίας).

Καναδοί επιστήμονες ισχυρίζονται ότι ορισμένα φάρμακα για την προστασία της καρδιάς, ενδεχομένως, να αυξά-νουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη 2, με πιο “επικίνδυ-να” τα ισχυρότερα σκευάσματα.Συγκεκριμένα, ανακάλυψαν ότι οι ισχυρές στατίνες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο κατά 22% σε σύγκριση με τις πιο ασθενείς.Οι ερευνητές εστίασαν στο ιατρικό ιστορικό 1,5 εκατ. ανθρώπων ηλικίας άνω των 66 ετών και συνέκριναν τα περιστατικά διαβήτη μεταξύ των ατόμων, που λάμβαναν διαφορετικές στατίνες.Η έρευνα, που δημοσιεύεται στο περιοδικό 'British Medical Journal', υποδεικνύει ότι οι ασθενείς, που λάμβαναν atorvastatin, rosuvastatin, ή simvastatin, αντιμετώπιζαν αυξημένο κίνδυνο για έναρξη διαβήτη σε σύγκριση με όσους ακολουθούσαν αγωγή με pravastatin. Συγκεκριμέ-να, η Atorvastatin συνδέθηκε με μια επιπλέον περίπτωση διαβήτη για κάθε 160 ασθενείς που ακολουθούσαν αγωγή.Βασιζόμενοι στα αποτελέσματα της μελέτης τους, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι γιατροί θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τον κίνδυνο, που ενδεχομένως να έχουν διαφορετικοί ασθενείς, όταν αποφασίζουν την χορήγηση αγωγής με στατίνες.

Ένα νοσοκομείο του Cleveland πρόκειται να διεξάγει μια κλινική μελέτη σε 300 ασθενείς, που περιλαμβάνει ένα νέο διαγνωστικό εργαλείο σχεδιασμένο για να εντοπίζει διαβητικούς δείκτες σε παιδιά και εφήβους, χωρίς τη λήψη ούτε μιας σταγόνας αίματος. Αντ 'αυτού, η μη επεμβατική συσκευή χρησιμοποιεί το φως.Σύμφωνα με το Plain Dealer, τα Πανεπιστημιακά Νοσοκο-μεία Rainbow Babies και Children's Hospital θα διεξάγουν τη μελέτη με το Scout-D της VeraLight, μια μη επεμβατική συσκευή, που βασίζεται στα διαφορετικά μήκη κύματος του φωτός, για να εντοπίζει χημικούς δείκτες του διαβήτη

στο δέρμα, όπως τα υποπροϊόντα της γλυκόζης. Απαιτείται μόνο μια τετράλεπτη σάρωση του δέρματος στην κάτω πλευρά του αριστερού αντιβραχίου, κοντά στον αγκώνα. Αν όλα πάνε καλά, το Scout-DS θα μπορούσε να κυκλοφο-ρήσει στην αμερικανική αγορά το 2014.Από τους 300 ασθενείς, που πρέπει να περιλαμβάνονται στη μελέτη, οι μισοί θα είναι παιδιά που έχουν ήδη δια-βήτη. Οι υπόλοιποι αναμένεται να είναι υπέρβαρα παιδιά, που δεν έχουν ακόμη διαγνωστεί με τη νόσο. Οι γιατροί σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν τη δοκιμή σε ασθενείς ηλικίας 4 έως 22 ετών.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201324

Η υπογλυκαιμία δεν είναι πάθηση, αλλά μία παθολογική κατάσταση (σύμπτωμα), που συνοδεύει ποικίλες παθήσεις, από τις πιο καλοήθεις (π.χ. υπογλυκαιμία της νηστείας) μέχρι τις πιο κακοήθεις (π.χ. δι-άφοροι κακοήθεις όγκοι, που εκκρίνουν ουσίες, που προκαλούν υπογλυκαιμία).Η υπογλυκαιμία (ή ο φόβος της υπογλυ-καιμίας) είναι μια σημαντική αιτία, που κρατά τους διαβητικούς ασθενείς μακριά από τον επιθυμητό στόχο ρύθμισης. Οφείλεται κυρίως : στην πρόσληψη ανε-παρκούς ποσότητας υδατανθράκων στα κύρια, ή ενδιάμεσα γεύματα, στην κα-θυστερημένη πρόσληψη των γευμάτων αυτών, ή στην παράλειψη τους , σε υπερ-βολική κατανάλωση αλκοόλ , στην έντο-νη και μη προγραμματισμένη σωματική άσκηση, αλλά και σε υπερβολική έγχυση ινσουλίνης, ή στην φαρμακευτική αγωγή (υπέρβαση της δοσολογίας αντιδιαβητι-κών δισκίων).Κατηγοριοποιείται σε ασυμπτωματική, ή βιοχημική υπογλυκαιμία , σε ήπια υπο-γλυκαιμία και σε σοβαρή υπογλυκαιμία.Στην πρώτη κατηγορία, αυτή της βιοχημι-κής υπογλυκαιμίας, δεν έχουμε συμπτώ-ματα, η υπογλυκαιμία δηλαδή δεν γίνεται αντιληπτή και διαπιστώνεται μόνο με την

μέτρηση της γλυκόζης πλάσματος. Στη δεύτερη κατηγορία, οι ασθενείς εμ-φανίζουν γλυκόζη πλάσματος κάτω των 60 mg/dl με αποτέλεσμα να εμφανίζονται γνωστικές και διανοητικές διαταραχές.Τέλος, στην κατηγορία της σοβαρής υπογλυκαιμίας, οι ασθενείς εμφανίζουν σάκχαρο κάτω των 40 mg/dl με απο-τέλεσμα να έχουμε έντονες γνωστικές και νοητικές διαταραχές και να απαιτείται η παρέμβαση άλλου προσώπου για την αντιμετώπιση του υπογλυκαιμικού επεισοδίου.

Μάθετε ποια είναι τα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας για να είστε σε ετοιμότητα

• Εφίδρωση• Ρίγος και εξάντληση• Φαγούρα γύρω από τα χείλη• Αίσθημα πείνας• Διαταραχές της όρασης• Ευερεθιστότητα, αναστάτωση ή

θυμός• Αδυναμία συγκέντρωσης• Αίσθημα υπνηλίας (και απώλεια

αισθήσεων, αν η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί)

ρύθμιση του διαβήτη

Ο εχθρός των διαβητικών ασθενών…η υπογλυκαιμία

Λέγοντας υπογλυκαιμία, εννοούμε την παθολογική κατάσταση, η οποία οφείλεται στην ελάττωση του σακχάρου του αίματος σε επίπεδα τέτοια, που να προκαλούν κλινικές εκδηλώσεις, δηλαδή συμπτώματα.

Κωνστάντουρα Οδύσσεια, ενδοκρινολόγος - διαβητολόγος

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201326

ρύθμιση του διαβήτη

Πώς αντιμετωπίζεταιη υπογλυκαιμία; • Βρείτε πηγή απλών υδατανθράκων

(επιθυμητή ποσότητα 15 γρ. υδα-τάνθρακα)

• Πιείτε ένα ποτήρι χυμό, ή νερό με 2-3 κουταλάκια ζάχαρη

• Δεν συνιστάται η σοκολάτα, ή γλυκά με κρέμα γιατί το λίπος, που αυτά περιέχουν, καθυστερεί την απορρό-φηση του σακχάρου

• Μην παραλείπετε τα προγραμματι-σμένα γεύματά σας

• Προσθέστε υδατάνθρακες στη διατρο-φή σας όταν έχει προηγηθεί άσκηση

• Προσοχή στην κατανάλωση αλκοόλ • Κάνετε καταμέτρηση του σακχάρου

Σημαντικό, όμως, είναι να συζητήσετε με τον θεράποντα ιατρό σας, για το πώς βιώνετε αυτά τα συμβάντα και να τον συμβουλευτείτε για τον καλύτερο δυ-νατό έλεγχο της ασθένειας σας.

Μυστικά διατροφής για ασθενείς, που πάσχουν από σακχαρώδη δια-βήτη, ώστε να αποφεύγουν υπο-γλυκαιμίες και να βοηθηθούν στην καλύτερη ρύθμιση.• Τα γεύματα και τα σνακ πρέπει να

περιλαμβάνουν τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες με χαμηλό γλυ-καιμικό δείκτη, κάτι που σημαίνει, ότι αφομοιώνονται αργά και ως εκ τούτου, μετατρέπονται σε γλυκόζη σταδιακά. Χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη έχουν τα δημητριακά ολικής άλεσης, οι μεγάλες νιφάδες βρώμης και τα ολικής αλέσεως, ζυμαρικά, το γάλα, το γιαούρτι, τα μήλα, τα αχλάδια, τα πορτοκάλια, τα αποξηραμένα βερί-κοκα, οι ξηροί καρποί και τα όσπρια.

• Το άπαχο κρέας, τα πουλερικά, το ψάρι, το τυρί με χαμηλά λιπαρά, τα αυγά, το τόφου, τα καρύδια και το γιαούρτι έχουν αργή πέψη και συ-ντηρούν το σάκχαρο μετά το φαγητό.

• Επιλέγετε τροφές χαμηλότερων λι-παρών (ιδιαίτερα χαμηλότερων κο-ρεσμένων λιπαρών). Τα κορεσμένα λιπαρά δεν κάνουν καλό στην καρ-διά. Περιορίζετε τις τροφές με υψηλά κορεσμένα λιπαρά, όπως το ολόπα-χο γάλα, λιπαρό κρέας, βούτυρο, τυρί, γάλα καρύδας, επεξεργασμένα τρόφιμα και έτοιμα φαγητά.

• Η σωματική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση του δια-βήτη. Ρωτήστε το γιατρό σας, ποιου είδους και πόση δραστηριότητα ενδείκνυται για εσάς.

• Καταναλώνετε καθημερινά 2 ποτήρια πράσινο τσάι με διπλάσια περιεκτικό-τητα σε κατεχίνες: το πράσινο τσάι συμ-βάλλει στην πρόληψη του διαβήτη και ρυθμίζει τα επίπεδα γλυκόζης αίματος, λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε επιγαλλοκατεχίνη (EGC), που απο-τελεί ενεργή μορφή των κατεχινών με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. x

Απλός πίνακας ταξινόμησης ενδεικτικών τροφών

Τροφές με πολύυψηλό γλυκαιμικό δείκτη

Τροφές με μεσαίογλυκαιμικό δείκτη

Τροφές με χαμηλόγλυκαιμικό δείκτη

Τροφές με πολύχαμηλό γλυκαιμικό δείκτη

Αναψυκτικά με ζάχαρηΑποξηραμένα φρούταΓαριδάκια, πατατάκια και άλλα αλμυρά σνάκΑλεύρι ραφιναρισμένο Προϊόντα καλαμποκιούΠατάταΓλυκίσματα, που περιέχουν ζάχαρηΚομπόστα Ρύζι άσπρο, αποφλοιωμένο

Φρυγανιές ολικής άλεσηςΠαντζάριαΑλεύρι ολικής άλεσηςΖυμαρικάΤραχανάςΜέλιΚαρότα

ΝτομάταΚεράσια – Φράουλες – Μα-νταρίνι – Μήλο – Σταφύλια –Πορτοκάλι -ΡοδάκινοΚουνουπίδιΓάλα – Γιαούρτι με χαμηλά λιπαράΛάχανο – ΜελιτζάνεςΦακές – Ρεβίθια αποφλοιω-μένα

Κρεμμύδια φρέσκα και απο-ξηραμέναΜανιτάριαΜαρούλι – ΜπρόκολοΠράσα – Κολοκυθάκια – Ραδί-κια – Σέλινο – ΣπανάκιΣπαράγγια – Φασολάκια

Γνωρίστε το πιο μικρό βελονάκι και τον πιο μικρό μετρητή γλυκόζης αίματος!

Γιατί τα μικρά πράγματα στη ζωή μαςέχουν μεγαλύτερη αξία!!

Αποκλειστικός Αντιπρόσωπος Ελλάδος Parapharm International A.E. Tηλ. 210 9647497, www.parapharm.gr ΔΩΡΕΑΝ ΓΡΑΜΜΗ_ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: 800 11 79999

w.e

yesc

ream

.gr

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201328

Η συχνότητα του σακχαρώδη διαβήτη κύησης Σ.Δ.Κ., διεθνώς, είναι 1 – 14%, στις δε μεσογειακές χώρες, είναι περίπου 7 % επι των κυήσεων. Αιτία του σακχαρώδη διαβήτη κύησης είναι ο συνδυασμός της αυξημένης αντί-στασης στην δράση της Ινσουλίνης, που φυσιολογικά υπάρχει στην κύηση και της αδυναμίας του β- κυττάρου να υπερεκ-κρίνη ινσουλίνη ώστε να ξεπερασθεί η αντίσταση στη δράση της. Η διάγνωση του Σ.Δ.Κ. πρέπει να γίνεται στην πρώτη επίσκεψη στο γυναικολόγο. Σύμφωνα με τα κριτήρια του 2011, της αμερικανικής αλλά και της ελληνικής διαβητολογικής εταιρείας, κατά την πρώτη επίσκεψη πρέπει να γίνεται μέτρηση γλυ-κόζης νηστείας.

Αν η GLU νηστείας σε 2 επαναλαμβανόμε-νες μετρήσεις, που έγιναν σε εργαστήριο και όχι με μετρητή στο σπίτι, κυμαίνεται μεταξύ 92 – 126 mgr/dl η γυναίκα αντιμε-τωπίζεται ως πάσχουσα από σακχαρώδη διαβήτη κύησης.Αν η τιμή είναι >126 mgr/dl, αντιμετω-πίζεται ως προϋπάρχων σακχαρώδης διαβήτης κύησης τύπου ΙΙ, που πιθανόν πρωτοδιεγνώσθη μαζί με την κύηση.

Αν η τιμή είναι <92 mgr/dl γίνεται καμπύλη με χορήγηση 75 γρ. γλυκόζης μεταξύ 24 – 28 εβδ. κύησης. Τα όρια της καμπύλης είναι τα παρακάτω: GLU νηστείας <92 mgr/dlGLU 1 ώρα μετά <180 mgr/dlGLU 2 ώρες μετά < 153 mgr/dlΜία τιμή μεγαλύτερη από τις παραπάνω θέτει διάγνωση Σ.Δ.Κ.Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη δε συνι-στά κριτήριο διάγνωσης , δεν αντικαθιστά την καμπύλη.

Η θεραπεία του Σ.Δ.Κ. συνιστάται σε : • Διατροφικές οδηγίες • Ήπια άσκηση • Φαρμακευτική αντιμετώπιση

Η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών με Σ.Δ.Κ. ρυθμίζεται χωρίς φάρμακα, με διατροφή & ήπια άσκηση. Η διατροφή πρέπει να αποτελείται από υδατάνθρακες, κατά 35 – 45 %, πρωτεΐνες 20 – 25 % και λίπος 30 – 40 %, να μην πε-ριέχει ευαπορόφητους υδατάνθρακες π.χ. γλυκά , να είναι κατανεμημένη σε μικρά, συχνά γεύματα και σε παχύσαρκες γυναί-κες να υπάρχει μικρή μείωση θερμίδων.

Η ήπια άσκηση, π.χ. περπάτημα μετά το γεύμα, βοηθάει στην καλή ρύθμιση. Με βάση τον δείκτη μάζας σώματος (Δ.Μ.Σ.) προ κύησης, η συνιστώμενη αύ-ξηση βάρους είναι η εξής:

Σακχαρώδης διαβήτης κύησης

διαβήτης η αιτία

Ως σακχαρώδης διαβήτης κύησης (Σ.Δ.Κ.) ορίζεται η διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, με έναρξη στη διάρκεια της παρούσας κύησης.

Βασίλειος Θ. Μπέτσας, ενδοκρινολόγος

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 29

Η φαρμακευτική αντιμετώπιση του σακ-χαρώδη διαβήτη κύησης συνίσταται στη χορήγηση ινσουλίνης.

Τα αντιδιαβητικά δισκία δεν έχουν, προς το παρόν, πείσει για την ασφάλεια τους. Τα κριτήρια έναρξης ινσουλίνης είναι τα εξής: • GLU νηστείας >95 mgr/dl• GLU 1 ώρα μετά φαγητού > 130mgr/dl• Υπερηχογραφικά ευρήματα μακρο-

σωμίας στο έμβρυο.

Οι επιπτώσεις του αρρύθμιστου σακχα-ρώδη διαβήτη κύησης συνήθως είναι η παχυσαρκία του εμβρύου (μακρο-σωμία) & η αυξημένη πιθανότητα για προεκλαμψία. Κατά την διάρκεια του τοκετού , ακό-μα και στις ινσουλινοθεραπευόμενες έγκυες, δε χρειάζεται χορήγηση ιν-σουλίνης.

Ο (Σ.Δ.Κ.) δεν αποτελεί ένδειξη για καισαρική τομή και η καλή ρύθμιση

απομακρύνει την πιθανότητα υπογλυ-καιμίας του νεογνού τις πρώτες εξωμή-τριες ώρες της ζωής του.

Αν ο γυναικολόγος ελέγξει τη γλυ-κόζη νηστείας στην πρώτη επίσκεψη και αν ο ενδοκρινολόγος είναι κοντά στην έγκυο, την υποστηρίζει και την ενημερώνει, τότε η μαμά και το μωρό επιστρέφουν γρήγορα στο σπίτι μετά τον τοκετό και ο (Σ.Δ.Κ.) είναι μία «γλυ-κιά ανάμνηση» x

Πίνακας

Δ.Μ.Σ. προ κύησης Συνολική αύξηση βάρους

Δ.Μ.Σ. < 18,5 12,5 – 18 Kgr

Δ.Μ.Σ 18,5 – 24,9 11,5 – 16 Kgr

Δ.Μ.Σ 25 – 29,9 7 – 11,5 Kgr

Δ.Μ.Σ > 30 5 – 9 Kgr

Δ.Μ.Σ =Βάρος σε κιλά

Υ2 σε μέτρααν

<18,5 ελιποβαρής

18,5 – 24, 9 φυσιολογικό

25 – 29, 9 υπέρβαρη

>30 παχύσαρκος

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201330

επιστημονικές & κοινωνικέςδράσεις

Το ενδιαφέρον της ελληνικής ενδοκρινο-λογικής εταιρείας - πανελλήνιας ένωσης ενδοκρινολόγων για την συνεχιζόμενη εκπαίδευση και ενημέρωση των ενδο-κρινολόγων στο καυτό, για την ελληνική κοινωνία, θέμα του σακχαρώδη διαβήτη εκφράσθηκε για άλλη μια φορά στο 40ο πανελλήνιο συνέδριο της ΕΕΕ, που έλαβε χώρα στην Αθήνα τον περασμένο Απρίλιο.

Σε τρεις δορυφορικές ομιλίες και τρία δορυφορικά συμπόσια αναπτύχθηκαν διε-ξοδικά καθημερινά, θεραπευτικά, όπως και ερευνητικά θέματα, όπως η διαχείριση του ασθενούς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες των ADA/EASD, η έναρξη της ινσουλι-νοθεραπείας στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, αλλά και η συνολική μεταβολική αντιμετώπιση - επίτευξη πολλαπλών θε-ραπευτικών στόχων - των ασθενών αυτών.

Ιδιαίτερα αναπτύχθηκε η χρήση των αναστολέων της DPP4 και οι διαφορές

ανάμεσα στα φάρμακα της οικογένειας αυτής, καθώς και η θέση των GLP1 αγω-νιστών στον θεραπευτικό αλγόριθμο. Η εντατικοποίηση της θεραπείας του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και η θέση των μιγμάτων αναλόγων ινσουλίνης απετέλεσε ξεχωριστή ενότητα, ενώ, τέλος, η πρόσφατη ερευνητική εμπειρία, όσο αφορά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο επί σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, τα δε-δομένα από τη μελέτη ΟRIGIN αλλά και ο ρόλος του νεφρού στην ομοιοστασία της γλυκόζης συμπλήρωσαν το «εκπαι-δευτικό» μέρος του συνεδρίου.

Ο θεσμός της ενότητας «συνάντηση με τον ειδικό» περιέλαβε και την χρονιά αυτή το σακχαρώδη διαβήτη με δύο ωριαίες συνεδρίες. Σε αυτές οι συνά-δελφοι είχαν την δυνατότητα άμεσης επαφής, ερωτήσεων και ανταλλαγής απόψεων πως να διεξέλθουν καθημε-ρινά θεραπευτικά προβλήματα με δύο έγκριτους και από μακρού ασχολού-

μενους με τον σακχαρώδη διαβήτη ενδοκρινολόγους. Πέρα όμως από το εκπαιδευτικό πρό-γραμμα, το ενδιαφέρον για τον σακ-χαρώδη διαβήτη έγινε φανερό με τον ικανό αριθμό ελεύθερων-ερευνητικών ανακοινώσεων από τα νοσηλευτικά/ εκπαιδευτικά κέντρα της επικράτειας, στις οποίες καταγράφηκε η καθημερινή πρα-κτική των μαχόμενων ενδοκρινολόγων στην διάγνωση και αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη.

Τελειώνοντας, θα ήταν λάθος να μην αναφερθεί, η εκτός του συνήθους προ-γράμματος και στα πλαίσια της ελληνο-κυπριακής συνάντησης γλαφυρότατη περιήγηση στην «Επιδημιολογία του σακχαρώδη διαβήτη και της παιδικής παχυσαρκίας στην Κύπρο».

Έφη Κούκου ενδοκρινολόγος

Το 40ο πανελλήνιο συνέδριο ενδοκρινολογίας και μεταβολισμού της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 31

Σας γνωρίζουμε ότι η Ελληνική Ομοσπον-δία για τον Διαβήτη (ΕΛΟΔΙ) διοργανώνει το 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο στο Ξενοδο-χείο GALINI Weellness Spa & Resort στα Καμένα Βούρλα στις 5 και 6 Οκτωβρίου 2013.

Θα χαρούμε λοιπόν να σας έχουμε κοντά μας δηλώνοντας την συμμετοχή σας το αργότερο μέχρι 10 Σεπτεμβρίου 2013 στα γραφεία της ΕΛΟΔΙ τηλ. 210-8838113 και 210 8838118) καθημερινά εκτός Σαββάτου 09.00 13.00 ( ή στα κατά τόπους σωματεία που ανήκετε).

Το κόστος συμμετοχής για διανυκτέρευ-ση καθορίσθηκε:Μονόκλινο: 45 ευρώ Δίκλινο: 60 ευρώΤρίκλινο: 75 ευρώΟικογεν. Δωμάτιο: 100 ευρώ (4 άτομα)

Η Ομοσπονδία καλύπτει την διαφορά της τιμής του δωματίου.Η διατροφή (πρωινό και γεύματα), η πα-ρακολούθηση, το υλικό του συνεδρίου, η μετακίνηση με πούλμαν από την έδρα σας στο τόπο πραγματοποίησης του συνεδρίου και η επιστροφή είναι δωρεάν.

Θα χαρούμε πολύνα σας έχουμε κοντά μας!

Σημείωση:Με την κράτηση θα γίνεται και η καταβολή του κόστους που αντιστοιχεί διαφορετικά θα θεωρηθεί άκυρη.Η κράτηση μπορεί να ακυρωθεί και να επιστραφούν τα χρήματα δέκα μέρες πριν την έναρξη του Συνεδρίου.

9ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΛ.Ο.ΔΙ.5 & 6 Οκτωβρίου 2013

Τον περασμένο Νοέμβριο ο ιατρικός κόσμος της χώρας και ειδικότερα ο χώρος της παιδι-ατρικής ενδοκρινολογίας, έχασε ένα από τα αξιόλογα μέλη του, τη Μαρία Παπαδοπού-λου, αναπληρώτρια καθηγήτρια της παιδια-τρικής ενδοκρινολογίας στη Γ’ παιδιατρική κλινική του ΑΠΘ.

Η Μαρία Παπαδοπούλου υπήρξε από τους πρώτους, που ασχολήθηκαν στην Ελλάδα με την παιδιατρική ενδοκρινολογία και η προσφορά της υπήρξε αναμφισβήτητα σημαντικότατη γεγονός, που αναγνωρίζεται από όλους τους συναδέλφους.

Αποφοίτησε από την ιατρική σχολή του Αρι-στοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ξεκίνησε την ακαδημαϊκή της καριέρα το 1986, ως λέκτορας παιδιατρικής, ενώ ήδη από το 1984 είχε δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την παιδιατρική ενδοκρινολογία, στη οποία εξειδικεύτηκε, κατά το διάστημα 1988-

1989, στη Μ. Βρετανία. Το 1992 εκλέχτηκε στη βαθμίδα της επικούρου καθηγήτριας παιδιατρικής ενδοκρινολογίας και από το 2008 συνέχισε ως αναπληρώτρια καθηγή-τρια. Ανέπτυξε έντονη και πολυσχιδή δρα-στηριότητα. Αμέσως μετά την επιστροφή της από τη Μ. Βρετανία οργάνωσε τη λειτουργία παιδοενδοκρινολογικού και διαβητολογικού ιατρείου και το 1991 την λειτουργία του αν-θρωπομετρικού εργαστηρίου στο Ιπποκρά-τειο νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της ήταν ο σακχαρώδης δια-βήτης. Το 1995, σε συνεργασία με τη ΧΑΝΘ, διοργάνωσε την κατασκήνωση παιδιών και εφήβων με διαβήτη, η οποία λειτουργεί μέχρι σήμερα και αποτελεί πρωτοποριακή προσπάθεια, δεδομένου ότι πρόκειται για μικτή κατασκήνωση παιδιών και εφήβων με ή χωρίς διαβήτη. Από το 2000 το εξωτερικό διαβητολογικό ιατρείο μετεξελίχθηκε σε διαβητολογική μονάδα και από το 2005 ήταν υπεύθυνη της μονάδας παιδιατρικής ενδο-

κρινολογίας-διαβητολογίας της Γ’ παιδιατρι-κής κλινικής του ΑΠΘ στο Ιπποκράτειο νοσο-κομείο. Υπήρξε πρωτοπόρος σε ότι αφορά στην αντιμετώπιση των παιδιών και εφήβων με σακχαρώδη διαβήτη και εφάρμοσε πρώ-τη στη βόρεια Ελλάδα αντλία ινσουλίνης και συνεχή καταγραφή γλυκόζης σε παιδιά και εφήβους με σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι.

Πέρα όμως από την επιστημονική προσφο-ρά της, η Μαρία Παπαδοπούλου ξεχώρισε για το ήθος και την ακεραιότητα του χαρακτή-ρα της. Όσοι είχαν την τύχη να τη γνωρίσουν και να συνεργαστούν μαζί της μιλούν για την ανιδιοτέλεια, τη διάθεσή της για προσφορά, το πνεύμα συνεργασίας που τη διέκρινε και την απλότητα του χαρακτήρα της.

Σίγουρα αποτέλεσε και θα συνεχίσει να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για τους νεότερους, τόσο στο επιστημονικό, όσο στο ανθρώπινο επίπεδο.

Νεκρολογία

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 31

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201332

η σελίδατου γιατρού

Η διαχείριση της υπεργλυκαιμίας στους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔ-2) έχει σήμερα καταστεί ένα σύνθετο πρόβλημα. Το γεγονός ότι στη διάθεση του γιατρού υπάρχουν φάρμακα διαφορετικών κατηγοριών αποτελεί θετικό στοιχείο, αλλά ταυτόχρονα εγείρει προβληματισμούς σχε-τικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες και αβε-βαιότητες, όσον αφορά την ωφέλεια, των σχημάτων εντατικής διαχείρισης της υπερ-γλυκαιμίας. Αρκετοί γιατροί είναι μπερδε-μένοι ως προς το ποιές είναι οι καλλίτερες θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς τους. Για την αποσαφήνιση των ανωτέρω πεδίων η Αμερικανική Διαβητολογική Εται-ρεία (ADA) και η Ευρωπαϊκή Εταιρεία για τη Μελέτη του Διαβήτη (EASD) συνέστησαν ομάδα ειδικών, η οποία αξιολόγησε τα βιβλιογραφικά δεδομένα και, με βάση αυτά, επικαιροποίησε τις κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας σε ενήλικες με ΣΔ-2.1

Η αναμόρφωση των οδηγιών κρίθηκε απαραίτητη, εξαιτίας πρόσφατων πληρο-φοριών, που αφορούν την ωφέλεια και τους κινδύνους από τη ρύθμιση της υπερ-γλυκαιμίας και, επιπρόσθετα, την ασφάλεια

και αποτελεσματικότητα των νέων κατηγο-ριών φαρμάκων. Οι κατευθυντήριες οδηγίες πρέπει να λη-φθούν υπόψη στο πλαίσιο των αναγκών, των προτιμήσεων και των δυνατοτήτων ενός εκάστου των ασθενών. Η εξατομίκευ-ση της θεραπείας θεωρήθηκε ο ακρογωνι-αίος λίθος για την επιτυχή αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας. Πρόθεση της ομάδας των ειδικών ήταν να ενθαρρύνουν την εκτίμη-ση, από το θεράποντα γιατρό, της μεταβλη-τής και προοδευτικά επιδεινούμενης φύσης του ΣΔ-2, τον ειδικό ρόλο κάθε φαρμάκου και άλλες παραμέτρους του ασθενούς και της νόσου του, πριν καταλήξουν στην θεραπευτική επιλογή.

Προσέγγιση με επίκεντροτον ασθενήΩς προσέγγιση με επίκεντρο τον ασθενή ορίζεται η προσπάθεια να παρασχεθεί ια-τρική φροντίδα, η οποία να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και να σέβεται τις προτιμήσεις και τις αξίες του ασθενούς,2 Ουσιαστικά αυτό σημαίνει ότι, σε σημαντικό βαθμό, ο ασθενής είναι εκείνος, ο οποίος παίρνει την τελική απόφαση, υπό την καθοδήγηση

βέβαια του γιατρού, αφού η λήψη της φαρ-μακευτικής αγωγής εντάσσεται στο πλαίσιο των δυνατοτήτων, που επηρεάζεται σε ση-μαντικό βαθμό από τις καταναλωτικές του δυνατότητες (προσωπικές και δημόσιες). Γιατρός και ασθενής ενεργούν ως συνερ-γάτες, ανταλλάσοντας αμοιβαία πληρο-φορίες για τις θεραπευτικές επιλογές πριν καταλήξουν στην τελική απόφαση. Για την αποτελεσματικότητα αυτής της διαδικασίας υπάρχουν ικανοποιητικές ενδείξεις.3

Επιδημιολογία και επιπτώσειςτου ΣΔ-2Ως προσέγγιση με επίκεντρο τον ασθενή ο ΣΔ-2 απαρτίζεται από ένα σύνολο δια-ταραχών, που οφείλονται στην αντίσταση των ιστών στη δράση της ινσουλίνης, την ανεπαρκή παραγωγή ινσουλίνης από τα β-κύτταρα και την απρόσφορη έκκριση γλυκαγόνης, οδηγώντας στην αύξηση της γλυκόζης στο αίμα. Ο επιπολασμός του αυξάνει παγκόσμια παράλληλα με την αύξηση της παχυσαρκίας με συνέπεια να προκαλείται σημαντική οικονομική επι-βάρυνση στα συστήματα υγείας. Ο ΣΔ-2 παραμένει η πρώτη αιτία καρδιαγγειακών

Πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 33

διαταραχών, νεφρικής ανεπάρκειας, τύ-φλωσης, ακρωτηριασμών και νοσηλείας σε νοσοκομείο.

Συνέπειες της καλής γλυκαιμικής ρύθμισηςΕίναι πλέον ξεκάθαρο ότι, ο κίνδυνος μι-κρο- και μακρο-αγγειακών επιπλοκών στο ΣΔ-2 σχετίζεται με την υπεργλυκαιμία, η οποία εκτιμάται με τον προσδιορισμό της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c). Η ρύθμιση της υπεργλυκαιμίας παραμένει ο κύριος στόχος της θεραπείας,4 αφού, όπως έδειξαν καλά σχεδιασμένες προ-οπτικές μελέτες, αυτό συνοδεύεται από ελάττωση των καρδιαγγεικών επιπλοκών.5

Αξίζει να τονισθεί ότι, το ευνοϊκό αποτέλε-σμα στους ιστούς, από την καλή ρύθμιση της γλυκόζης αίματος, παραμένει για ση-μαντικό χρονικό διάστημα, ακόμα και στην περίπτωση απορύθμισης του ασθενούς.6 Το 2008 σε τρείς καλά σχεδιασμένες με-λέτες (ACCORD, VADT και ADVANCE) αξι-ολογήθηκε η επίπτωση του βαθμού της γλυκαιμικής ρύθμισης σε μέσης και μεγα-λύτερης ηλικίας άτομα με ΣΔ-2 και αυξημέ-νο κίνδυνο καρδιαγγειακών εκδηλώσεων. Στις δύο πρώτες μελέτες -αγωγή με αντιδι-αβητικά δισκία και ινσουλίνη- ο θεραπευ-τικός στόχος ήταν HbA1c <6%, ενώ στην τρίτη -αγωγή με την σουλφονυλουρία γλικλαζίδη- ήταν HbA1c <6,5%. Σε καμιά από τις ανωτέρω μελέτες δεν σημειώθηκε σημαντική ελάττωση των καρδιαγγειακών εκδηλώσεων στην ομάδα των ατόμων με εντατική ρύθμιση της υπεργλυκαιμίας, ενώ, αντίθετα, παρατηρήθηκε αύξηση κατά 22% των θανάτων στην ACCORD. Ως αιτία αυτής της παρατήρησης προβάλλεται η αυξημένη συχνότητα υπογλυκαιμίας, χω-ρίς όμως να μπορεί αυτό να τεκμηριωθεί. Σε μια μεταανάλυση αυτών των μελετών προέκυψε ότι, ελάττωση της HbA1c κατά 1% συνοδεύεται μεν από 15% ελάττωση των μη θανατηφόρων εμφραγμάτων του μυοκαρδίου, αλλά όχι των αγγειακών

εγκεφαλικών επεισοδίων, ή της θνητότητας από οποιαδήποτε αιτία.7

Στοιχεία παθογένεσης του ΣΔ-2 Η υπεργλυκαιμία στο ΣΔ-2 οφείλεται στο ότι η είσοδος της γλυκόζης στο πλάσμα είναι μεγαλύτερη από την έξοδο της από αυτό. Σε συνθήκες νηστείας η υπεργλυ-καιμία σχετίζεται ευθέως με την ηπατική παραγωγή γλυκόζης, ενώ μετά από λήψη τροφής η περαιτέρω αύξηση της γλυ-κόζης προκαλείται από τον συνδυασμό ανεπαρκούς καταστολής της ηπατικής παροχής γλυκόζης και μειωμένης μετα-κίνησης της γλυκόζης στους ιστούς και ειδικότερα τον μυϊκό.Η ελαττωματική λειτουργία των β-κυττάρων του παγκρέατος είναι το ιδιαίτερο και προ-απαιτούμενο χαρακτηριστικό του ΣΔ-2. Στα αρχικά στάδια της νόσου η παραγωγή ιν-σουλίνης είναι φυσιολογική, ή αυξημένη σε απόλυτες τιμές, αλλά δυσανάλογα χαμηλή για τον βαθμό της ινσουλινικής αντίστασης, η οποία προοδευτικά αυξάνει. Η αδυναμία των β-κυττάρων να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις του οργανισμού σε ινσουλίνη οδηγεί στην προοδευτική αύξηση των επιπέδων της γλυκόζης.8 Επι-πρόσθετα, τα α-κύτταρα του παγκρέατος υπερεκκρίνουν γλυκαγόνη, η οποία επιτεί-νει την υπεργλυκαιμία μέσω αύξησης της ηπατικής παραγωγής γλυκόζης. Πρόσφατα αναγνωρίσθηκαν διαταραχές και στη λειτουργία του συστήματος των ιν-κρετικών (ορμόνες του εντέρου, GLP-1 και GIP) αλλά είναι ασαφές, αν αυτό συνιστά πρωτοπαθή, ή δευτεροπαθή διαταραχή.9 Αξίζει να σημειωθεί ότι, η δυσλειτουργία των β-κυττάρων δεν είναι υποχρεωτικά μη αναστρέψιμη. Η αύξηση της δράσης της ινσουλίνης στους ιστούς ανακουφίζει το β-κύτταρο από σημαντικό μέρος του εκκρι-τικού του φορτίου, ενώ κάθε παρέμβαση, η οποία βελτιώνει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (π.χ. περιορισμός της τροφής) ασκεί ευοδωτική δράση στη λειτουργία του. 10

→ Οποιαδήποτε ινσουλίνη ελαττώνει τα επίπεδα της HbA1 → Όλες οι ινσουλίνες συνοδεύονται από κάποια αύξηση του σωματικού βάρους και του κινδύνου υπογλυκαιμίας. → Όσο μεγαλύτερη η δόση και πιο επιθετική η τιτλοποίηση, τόσο χαμηλότερα επίπεδα HbA1 επιτυγχάνονται, αλλά, συχνά με τίμημα την αύξηση των ανεπιθύμητων ενεργειών. → Γενικά, τα μακρά ανάλογα ινσουλίνης προκαλούν νυκτερινή υπογλυκαιμία με μικρότερη συχνότητα και τα ανάλογα ταχείας δράσης ελαττώνουν σε σημαντικότερο βαθμό την μεταγευματική υπεργλυκαιμία σε σύγκριση αντίστοιχα με τις ανθρώπινες ινσουλίνες (ΝΡΗ, κρυσταλλική) αλλά, γενικά, δεν οδηγούν σε σημαντικά χαμηλότερη HbA1

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201334

η σελίδατου γιατρού

Στους περισσότερους ασθενείς με ΣΔ-2, ειδικότερα τους παχύσαρκους, η αντίσταση στην ινσουλίνη στους ιστούς (ήπαρ, μύες, λιπώδη ιστό, μυοκάρδιο) είναι διακριτό εύρημα. Αυτό οδηγεί τόσο σε μειωμένη κατανάλωση, όσο και σε ενδογενή υπερ-παραγωγή γλυκόζης. Επιπρόσθετα η αυ-ξημένη προσφορά ελεύθερων λιπαρών οξέων στο ήπαρ προάγει την οξείδωση τους, η οποία συμμετέχει στη αύξηση της νεογλυκογένεσης και λιπώδη διήθηση του ήπατος. Τα φάρμακα για τη θεραπεία του ΣΔ-2 στοχεύουν σε μία, ή περισσότερες, πα-θογενετικές διαταραχές, ή τροποποιούν φυσιολογικές λειτουργίες, όπως η όρεξη, η απορρόφηση των στοιχείων της τροφής, ή η αποβολή τους. Η νόσος παρουσιάζει ετερογένεια, τόσο στην παθογένεση, όσο και τις κλινικές εκδηλώσεις, στοιχεία, που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, όταν αναζητείται η καλλίτερη θεραπευτική προσέγγιση του ασθενούς.

Επιλογή του θεραπευτικού στόχου Στους περισσότερους ασθενείς ο θερα-πευτικός στόχος συνίσταται στην επίτευξη HbA1c <7%. Αυτό επιτυγχάνεται με μέσα επίπεδα γλυκόζης πλάσματος 150-160 mg/dl. Ιδανικά, η γλυκόζη νηστείας πρέ-πει να διατηρείται σε επίπεδα <130 mg/dl και η μεταγευματική γλυκόζη σε επίπεδα <180 mg/dl. Ο στόχος μπορεί να γίνει αυστηρότερος (π.χ. HbA1c 6-6,5%) σε επιλεγμένους ασθενείς νεαρής ηλικίας με βραχεία διάρκεια της νόσου και χωρίς καρδιοαγγειακές νόσους. Αντίθετα, ο στόχος γίνεται χαλαρότερος (π.χ. HbA1c 7,5-8%) σε ασθενείς με ιστορικό σοβαρών υπογλυκαιμιών, μεγάλη ηλικία και πα-ρουσία συνοσηροτήτων. Τα αποτελέσμα-τα μελετών δείχνουν ότι δεν ωφελείται ο κάθε ασθενής από την επιθετική ρύθμιση της γλυκόζης, γι'αυτό και ο γιατρός πρέπει να εξατομικεύει τον θεραπευτικό στόχο.

Θεραπευτικοί χειρισμοί Αλλαγή του τρόπου ζωής Σε κάθε ασθενή με ΣΔ-2 προτείνεται αλλαγή του τρόπου ζωής στα πεδία της

σωματικής του δραστηριότητας και της πρόσληψης τροφής. Για την αποτελε-σματική εφαρμογή αυτών και της φαρμα-κευτικής αγωγής σημαντική παράμετρο συνιστά η εκπαίδευση του ασθενούς. Ο ασθενής με ΣΔ-2 οφείλει να εφαρμόζει μέτριας έντασης σωματική δραστη-ριότητα, τουλάχιστον τέσσερις φορές την εβδομάδα, διαρκείας 45 λεπτών τη φορά. Η κατά 5-10%, ελάττωση του σω-ματικού βάρους, βελτιώνει την υπεργλυ-καιμία και άλλους παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών νόσων. Οι οδηγίες δια-τροφής πρέπει να εξατομικεύονται. Τρό-φιμα με υψηλή περιεκτικότητα φυτικών ινών (λαχανικά, φρούτα, ολικής άλεσης δημητριακά και όσπρια), γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά, και φρέσκα ψάρια αποτελούν την πρώτη επιλογή. Η περιοδική εκτίμηση της κατάστασης του ασθενούς και η υποστήριξη στην εφαρ-μογή της σωματικής δραστηριότητας και της σωστής διατροφής αποτελούν σημαντικούς συντελεστές επίτευξης του θεραπευτικού στόχου.

Αντιδιαβητικά δισκία και μηινσουλινούχα ενέσιμα Τα χαρακτηριστικά των ανωτέρω φαρ-μάκων, που φαίνονται στον Πίνακα 1, καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό την φαρμακευτική επιλογή του θεράποντα. Η μετφορμίνη παραμένει το ευρύτερα χρησιμοποιούμενο φάρμακο πρώτης επιλογής. Βελτιώνει την υπεργλυκαιμία, μέσω της μείωσης της ηπατικής παραγω-γής γλυκόζης. Δεν επηρεάζει το σωματι-κό βάρος κατά τη χρόνια χρήση του και δεν αυξάνει τον κίνδυνο υπογλυκαιμιών. Οι παρενέργειες, από το γαστρεντερικό σύστημα, είναι ήπιες, εμφανίζονται κατά την έναρξη της αγωγής και παρέρχονται γρήγορα. Προσοχή χρειάζεται σε άτομα με οξέωση και νεφρική ανεπάρκεια. Διακόπτεται όταν η κρεατινίνη αίματος είναι ≥1,4 mg/dl. Σε ασθενείς, οι οποίοι πρόκειται να υποβληθούν σε απεικο-νιστικό έλεγχο με χρήση σκιαστικού, διακόπτεται 48 ώρες πριν την εξέταση και επαναχορηγείται 24 ώρες μετά.

Ο απλούστερος αλγόριθμος στη χορήγηση βασικής ινσουλίνης στηρίζεται στην εκτίμηση της πρωϊνής γλυκόζης αίματος με στόχο την επίτευξη επιπέδων 100-130mg/dl. Εάν αυτό δεν επιτευχθεί για ένα τριήμερο παρατήρησης, αυξάνεται η δόση της ινσουλίνης κατά 2 μονάδες και επαναλαμβάνεται η όλη διαδικασία, μέχρι την επίτευξη του στόχου

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 35

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201336

Οι σολφουνυλουρίες είναι παλαιά κα-τηγορία αντιδιαβητικών φαρμάκων, που διεγείρει την έκκριση της ινσουλίνης από τα β-κύτταρα, μέσω του κλεισίματος των ευαίσθητων στην ΑΤΡ διαύλων Κ+. Είναι αποτελεσματικά φάρμακα στην ρύθμιση της υπεργλυκαιμίας, αλλά με το χρόνο πα-ρουσιάζουν μειωμένη δραστικότητα, λόγω της προϊούσης έκπτωσης των β-κυττάρων. Η χρήση τους συνοδεύεται από μέτρια αύξη-ση του σωματικού βάρους και του κινδύνου υπογλυκαιμίας. Οι γλιταζόνες βελτιώνουν την υπεργλυ-καιμία, μέσω της αύξησης της ινσουλινο-ευαισθησίας των μυών και της ελάττωσης της ηπατικής παραγωγής γλυκόζης. Δεν αυξάνουν τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας. Κυκλοφορεί μόνο η πιογλιταζόνη, η οποία φαίνεται να έχει μέτρια ευνοϊκή δράση στο καρδιοαγγειακό σύστημα. Όμως, λόγω της κατακράτησης υγρών και της αύξησης του σωματικού βάρους, που προκαλεί, δεν πρέπει να δίδεται σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια. Αυξάνει την οστική απώλεια και τον κίνδυνο καταγμάτων σε άτομα με οστεοπόρωση και πρόσφατα δεδομένα υποδηλώνουν πιθανή συσχέτιση με τον

καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Σχετικά πρόσφατα κυκλοφόρησε μια νέα κατηγορία φαρμάκων, που σχετίζεται με το σύστημα ινκρετίνης. Πρόκειται για από του στόματος δισκία και ενέσιμα σκευάσματα. Στα πρώτα εντάσσονται οι αναστολείς του ενζύμου DPP-4, οι οποίοι αυξάνουν τις συγκεντρώσεις των ενδογενών εντερικών πεπτιδίων GLP-1 και GIP και, μέσω αυτού, προάγουν την γλυκοζο-εξαρτώμενη έκ-κριση της ινσουλίνης, ενώ παράλληλα ελαττώνουν την έκκριση της γλυκαγόνης. Δεν επηρεάζουν το σωματικό βάρος, δεν προκαλούν υπογλυκαιμία και πρακτικά δεν έχουν σοβαρές παρενέργειες.Τη βιολογική δράση του ενδογενούς GLP-1 μιμούνται φάρμακα, που είναι ενέσιμα και φέρονται με το όνομα αγωνιστές των υποδοχέων του GLP-1. Ασκούν ισχυρότερη από τους αναστολείς του DPP-4 δράση στην έκκριση της ινσουλίνης και γλυκαγόνης και επιπρόσθετα ελαττώνουν την ταχύτητα κένωσης του στομάχου και την όρεξη. Ση-μαντικό πλεονέκτημα είναι ότι ελαττώνουν το σωματικό βάρος. Οι ανεπιθύμητες δρά-σεις τους εκδηλώνονται από το πεπτικό με κύριες εκδηλώσεις την ναυτία, και τον εμετό

στην έναρξη της αγωγής. Ορισμένες ενδεί-ξεις, ότι μπορεί να προκαλούν παγκρεατίτι-δα, δεν έχουν επιβεβαιωθεί. Ωστόσο, καλόν είναι να αποφεύγονται σε άτομα με ιστορικό ή αυξημένο κίνδυνο παγκρεατίτιδας. Δύο φάρμακα με περιορισμένη χρήση στην αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας είναι οι αναστολείς της α-γλυκοσιδάσης, η οποία καθυστερεί την απορρόφηση των υδατανθράκων στο έντερο και η κολισεβε-λάμη, συμπλοκοποιητής χολικών αλάτων με άγνωστο μηχανισμό ελάττωσης της γλυκόζης. Και τα δύο φάρμακα προκαλούν γαστρεντερικές διαταραχές με κύριες τον μετεωρισμό στο πρώτο και τη δυσκοιλιότη-τα στο δεύτερο Ο μηχανισμός δράσης των αγωνιστών της ντοπαμίνης είναι άγνωστος. Η χρήση τους στην αντιμετώπιση της υπερ-γλυκαιμίας είναι ασήμαντη.

Ινσουλίνη Η χορήγηση ινσουλίνης στους ασθενείς με ΣΔ-2, αποτελεί συχνά ανάγκη, λόγω της προοδευτικής επιδείνωσης της λειτουργίας των β-κυττάρων. Η διατήρηση, σε αρκετούς ασθενείς, μερικής ενδογενούς παραγωγής ινσουλίνης καθιστά πιο εύκολους τους χει-

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201336

η σελίδατου γιατρού

Κανόνες για την αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας σε ασθενείς με ΣΔ-2με βάση την πρόσφατη τεκμηριωμένη βιβλιογραφία

1. Η δίαιτα, η άσκηση και η εκπαίδευση του ασθενούς παραμένουν οι θεμέλιοι λίθοι κάθε προγράμματος θεραπείας του ΣΔ-2.2. Οι θεραπευτικοί στόχοι για τη ρύθμιση της υπεργλυκαιμίας πρέπει να εξατομικεύονται.3. Η μετφορμίνη παραμένει η πρώτη θεραπευτική επιλογή εκτός εάν υπάρχουν προφανείς αντενδείξεις.4. Μετά την μετφορμίνη, υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα να κατευθύνουν τη θεραπευτική μας επιλογή.5. Συνδυασμένη θεραπεία με την προσθήκη 1 ή 2 από του στόματος ή ενέσιμων φαρμάκων είναι αιτιολογημένη, ιδιαίτερα

όταν λαμβάνονται υπόψη οι πιθανές ανεπιιθύμητες δράσεις τους.6. Τελικά, πολλοί ασθενείς θα χρειαστούν ινσουλίνη μόνη ή σε συνδυασμό με άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα για τη ρύθμιση

της υπεργλυκαιμίας.7. Όλες οι αποφάσεις για τη θεραπεία πρέπει να γίνονται σε συνεργασία με τον ασθένη, λαμβάνοντας υπόψη τις προτιμήσεις,

τις ανάγκες και τις αξίες του.8. Διακριτός θεραπευτικός στόχος πρέπει να είναι η ελάττωση των παραγόντων καρδιοαγγειακού κινδύνου.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 37

Πίνακας 1: Χαρακτηριστικά των υπογλυκαιμικών φαρμάκων πλην ινσουλίνης

Κατηγορία Μηχανισμός Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Κόστος

Διγουανίδες (Μετφορμίνη)

• Ενεργοποίηση AMP-κινάσης

• ↓ παραγωγής ηπατικής γλυκόζης

• Μεγάλη εμπειρία • Όχι υπογλυκαιμία • Όχι ↑ βάρους • ? ↓ ΚΑΓ επεισοδίων

• ΓΕΣ διαταραχές • Γαλακτική οξέωση • B-12 ανεπάρκεια • Αντενδείξεις

Χαμηλό

Σουλφ/ριες Mεγλιτινίδες

• Κλείνει τους KATP διαύλους

• ↑ την έκκριση ινσουλίνης

• Μεγάλη εμπειρία• ↓ Μικροαγγειακών

βλαβών

• Υπογλυκαιμία • Αύξηση σωμ. βάρους • Βραχυχρόνια

δραστικότητα • ? ↓ Ισχαιμικού

preconditioning

Χαμηλό

Θειαζολιδινε-διό-νες (Γλιταζόνες)

• Ενεργοποίηση PPAR-γ υποδοχέων

• ↑ Ευαισθησίας στην ινσουλίνη

• Όχι υπογλυκαιμία • Μακροχρόνια δρα-

στικότητα• ↓ TGs, ↑ HDL-C • ? ↓ ΚΑΓ επεισοδίων

(pio)

• Αύξηση σωμ. βάρους• Οίδημα/καρδιακή

ανεπάρκεια • Κατάγματα • ? ↑ Εμφραγμάτων

(rosi)• ? Ca ουροδόχου (pio)

Υψηλό

DPP-4Αναστολείς

• Αναστολή της DPP-4 πεπτιδάσης

• Αύξηση GLP-1, GIP

• Όχι υπογλυκαιμία • Καλά ανεκτό

• Μέτρια ↓ HbA1c • ? Παγκρεατίτις • Κνίδωση

Υψηλό

Αγωνιστές GLP-1 υποδοχέων

Ενεργοποιεί τους GLP-1 υπο-δοχείς • ↑ Ινσουλίνης, • ↓ Γλυκαγόνης • ↓ Κένωσης στομάχου • ↑ Κορεσμού

• Ελάττωση ΣΒ • Όχι υπογλυκαιμία • ? ↑ μάζας β-κυττάρων • ? Καρδιοαγγειακή

προστασία

• ΓΕΣ διαταραχές • ? Παγκρεατίτις • ? Μυελοειδής Ca• Ενέσιμο σκεύασμα

Υψηλό

Αναστολείς α-γλυκοσιδάσης

• Αναστολή a- γλυκοσι-δάσης

• Καθυστερεί την απορ-ρόφηση των υδαταν-θράκων

• Όχι υπογλυκαιμία • Μη συστηματική

δράση • ↓ Μεταγευμ/κής

γλυκόζης • ? ↓ ΚΑΓ επεισοδίων

• ΓΕΣ διαταραχές• Πολλές δόσεις • Μικρή ↓ HbA1c

Μέτριο

Συμπλοκοποιητές χολικών οξέων

• Δεσμεύει τα χολικά οξέα• ↓ Ηπατική παραγωγή

γλυκόζης

• Όχι υπογλυκαιμία • Μη συστηματική

δράση • ↓ LDL-C

• ΓΕΣ διαταραχές • Μέτρια ↓ HbA1c• ↑ TGs• Συχνή λήψη

Υψηλό

Αγωνιστές υποδο-χέων 2 ντοπαμίνης

• Ενεργοποίηση υποδο-χέων ντοπαμίνης

• Υποθαλαμική επίδραση στο μεταβολισμό

• ↑ ινσουλινοευαισθη-σίας

• Όχι υπογλυκαιμία • ? ↓ ΚΑΓ επεισοδίων

• Μέτρια ↓ HbA1c• Ζάλη • Ναυτία • Κόπωση

Υψηλό

Σημ.: Τα μιμητικά της αμυλίνης, τα οποία δεν κυκλοφορούν στη χώρα μας, δεν συμπεριλήφθηκαν στον πίνακα. Τα φάρμακα των τελευταίων 3 κατηγοριών έχουν περιορισμένη χρήση. Επεξηγήσεις: ΓΕΣ=γαστρεντερικές, ΚΑΓ=καρδιαγγειακές, ΤGs= τριγλυ-κερίδια, rosi=ροζιγλιταζόνη, pio=πιογλιταζόνη, DPP-4= διπεπτιδυλ πεπτιδάση-4, GLP-1= Παρόμοιο με τη γλυκαγόνη πεπτίδιο 1, GIP=Γλυκοζοεξαρτώμενο ινσουλινοτρόπο πεπτίδιο.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201338

ρισμούς απ΄ ότι σε άτομα με ΣΔ-1. Ιδεατά, η χορήγηση ινσουλίνης θα πρέπει να επιτυγ-χάνει ένα φυσιολογικό προφίλ γλυκόζης, χωρίς να αυξάνει το σωματικό βάρος και να προκαλεί υπογλυκαιμία. Με εξαίρεση τις περιπτώσεις σοβαρής υπερ-γλυκαιμίας, ή συμπτωματικής νόσου, αρχική επιλογή είναι η χορήγηση βασικής (Glargine, Detemir, NPH) ινσουλίνης, η οποία καλύπτει τις βασικές ανάγκες σε ινσουλίνη σχεδόν όλο το 24ωρο και ρυθμίζει την υπεργλυκαι-μία, μέσω καταστολής της ηπατικής παρα-γωγής γλυκόζης μεταξύ των γευμάτων και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η γλαργινική ινσουλίνη και η detemir προκαλούν λιγό-τερο συχνά νυκτερινές υπογλυκαιμίες, σε σύγκριση με την NPH. Η δοσολογία της γλαργινικής ινσουλίνης διαφέρει από την αντίστοιχη της detemir, με ελαφρά υψηλότε-ρη τη μέση δοσολογία της τελευταίας. Συνή-θως, η χορήγηση ινσουλίνης συνοδεύεται από αύξηση του σωματικού βάρους.Στην πλειονότητα των ασθενών με ΣΔ-2 η υπεργλυκαιμία ρυθμίζεται ικανοποιητικά. Ωστόσο, σε μερικές περιπτώσεις, θα χρεια-σθεί και χορήγηση προγευματικής, ταχείας δράσης, ινσουλίνης, με στόχο τον έλεγχο της μεταγευματικής υπεργλυκαιμίας. Στις ινσουλίνες αυτές εντάσσονται τα ανάλογα

ινσουλίνης (Lispro, Aspart, Glulisine), και η κρυσταλλική ινσουλίνη, με τα πρώτα να επιτυγχάνουν καλύτερη ρύθμιση της μετα-γευματικής γλυκόζης.

Στρατηγική επιλογής της φαρμακευ-τικής αγωγής Σε όλους ανεξαιρέτως τους ασθενείς με ΣΔ-2 εφαρμόζονται οδηγίες αλλαγής του τρόπου ζωής, ανεξάρτητα από την φαρμακευτική αγωγή, που θα επιλε-γεί. Την απόφαση του γιατρού για την επιλογή του, ή των φαρμάκων, καθορί-ζουν 2 παράγοντες: α) τα χαρακτηριστικά κάθε φαρμάκου, όπως περιγράφονται στον πίνακα και αφορούν, κυρίως, στον κίνδυνο υπογλυκαιμίας, την επίδραση στο σωματικό βάρος και τις ενδεχόμενες ανεπιθύμητες δράσεις και β) το μέγεθος της αποτελεσματικότητας κάθε φαρμάκου στην ελάττωση της HbA1c, όπως αυτή τεκμαίρεται από διάφορες αξιόπιστες μελέτες. Ειδικότερα, η προκαλούμενη ελάττωση της HbA1c από τη μετφορμίνη, τις σολφουνυλουρίες, την πιογλιταζόνη και τους αγωνιστές των GLP-1 υποδοχέων κινείται στο 1-1,5%, ενώ των μετιγλιδινών, των αναστολέων του ενζύμου DPP-4, των αναστολέων της α-γλυκοσιδάσης και

της κολισεβελάμης κινείται στο 0,5-1%. Η φαρμακευτική αγωγή του ΣΔ-2, συνήθως, υπακούει σε μια προοδευτική κλιμάκωση. Έναρξη της αγωγής: Το φάρμακο πρώτης επιλογής για τη θεραπεία του ΣΔ-2 είναι η μετφορμίνη, εκτός και εάν αντενδείκνυται η χορήγηση της, ή δεν είναι ανεκτή. Εξαι-τίας των συχνών γαστρεντερικών διατα-ραχών η αρχική δόση είναι μικρότερη και προοδευτικά αυξάνει. Φυσικά, σε ασθε-νείς με υψηλά επίπεδα HbA1c (π.χ. ≥9%) η πιθανότητα επίτευξης του θεραπευτικού στόχου είναι μικρή και συνεπώς επιλέ-γεται συνδυασμός δύο αντιδιαβητικών, ή ινσουλίνη. Σε ασθενείς με συμπτωματική νόσο, ή σοβαρή υπεργλυκαιμία (γλυκόζη >300-350 mg/dl ή HbA1 >10%) η χορή-γηση ινσουλίνης είναι η ενδεδειγμένη επιλογή. Με την επιφύλαξη της παρουσίας ΣΔ-1, η βελτίωση της υπεργλυκαιμίας και των άλλων μεταβολικών διαταραχών συνήθως επιτρέπει την ελάττωση της δόσης της ινσουλίνης και ενδεχομένως τη διακοπή της και τη μετάβαση σε άλλα αντι-υπεργλυκαιμικά φάρμακα. Εφόσον δεν μπορεί να χορηγηθεί μετφορμίνη, επιλέγεται άλλο φάρμακο από τις ομάδες των σολφουνυλουριών, των γλιταζονών, ή των αναστολέων του ενζύμου DPP-4. Σε

Αρκετοί ασθενείς είναι απρόθυμοι να αρχίσουν αγωγή με ενέσιμα σκευάσματα, αλλά, αν ο θεράπων το κρίνει απαραίτητο, η στήριξη και η εκπαίδευση ξεπερνούν την άρνηση τους

η σελίδατου γιατρού

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 39

Πίνακας 2: Συνδυασμοί τριών αντιδιαβητικών φαρμάκων

Μετφορμίνη

+ Σολφουνυλουρία

+ Πιογλιταζόνη

+ Αναστολέας DPP-4

+ Αγωνιστής GLP-1 υποδοχέων

+ Ινσουλίνη (συνήθως βασική)

+ Γλιταζόνη

ή Αναστ. DPP-4

ή Αγων. GLP-1

ή Ινσουλίνη

+ Σολφουνυλουρία

ή Αναστ. DPP-4

ή Αγων. GLP-1

ή Ινσουλίνη

+ Σολφουνυλουρ

ή Γλιταζόνη

ή Ινσουλίνη

+ Σολφουνυλουρία

ή Γλιταζόνη

ή Ινσουλίνη

+ Γλιταζόνη

ή Αναστ. DPP-4

ή Αγων. GLP-1

ειδικές περιπτώσεις, όπου η ελάττωση του σωματικού βάρους είναι κύριος στόχος, η χορήγηση αγωνιστών των GLP-1 υποδο-χέων αποτελεί λογική επιλογή. Συγχορήγηση δύο φαρμάκων: Το θεραπευ-τικό αποτέλεσμα αξιολογείται σε 3 μήνες με τον προσδιορισμό της HbA1. Εάν η μο-νοθεραπεία δεν επιτυγχάνει το θεραπευ-τικό στόχο και, εφόσον δεν παρεμβαίνουν άλλοι παράγοντες, το επόμενο βήμα είναι η χορήγηση και δεύτερου φαρμάκου μαζί με την μετφορμίνη. Η μετφορμίνη μπορεί να συνδυαστεί με τα φάρμακα όλων των κατηγοριών και την ινσουλίνη. Η επιλογή εξαρτάται από τα επίπεδα της HbA1, το μηχανισμό δράσης του φαρμάκου, τις ανεπιθύμητες δράσεις και την αποτελεσμα-τικότητα του στην ελάττωση της HbA1, που αναφέρθηκε ανωτέρω. Η πιθανότητα προ-σθήκης ινσουλίνης αυξάνει, όσο υψηλό-τερα είναι τα επίπεδα της HbA1 (συνήθως >8,5%). Επίσης, σημαντικός παράγοντας στην επιλογή του φαρμάκου είναι η κατά-σταση του ασθενούς, σε σχέση με τις ανε-πιθύμητες δράσεις του. Για παράδειγμα, δεν πρέπει να επιλεγεί η πιογλιταζόνη σε μια γυναίκα με οστεοπόρωση γιατί αυξάνεται ο κίνδυνος καταγμάτων. Επίσης, στην απόφα-ση του θεράποντος πρέπει να συνεκτιμάται και το κόστος της αγωγής. Συγχορήγηση τριών φαρμάκων: Μερικές

μελέτες έδειξαν ότι η συγχορήγηση 3 φαρμάκων ήταν αποτελεσματική στη ρύθμιση της γλυκόζης. Ωστόσο, η επιλογή αυτή συνοδεύεται από αύξηση του κινδύ-νου εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών. Τα φάρμακα, που θα επιλεγούν, πρέπει να έχουν συμπληρωματικούς μηχανισμούς δράσης. Οι πιθανοί συνδυασμοί φαίνονται στον πίνακα 2. Εφόσον επιλεγεί η τριπλή θεραπεία, ο ασθενής πρέπει να παρα-κολουθείται πιο στενά. Η πιθανότητα μη επίτευξης του θεραπευτικού στόχου είναι μεγαλύτερη και δεν χρειάζεται ο ασθενής να παραμείνει για αρκετό χρονικό διάστη-μα υπεργλυκαιμικός. Προσθήκη ινσουλίνης: Αρκετοί ασθενείς είναι απρόθυμοι να αρχίσουν αγωγή με ενέσιμα σκευάσματα, αλλά, αν ο θερά-πων κρίνει αυτό απαραίτητο, η στήριξη και η εκπαίδευση τους ξεπερνούν την άρνηση τους. Συνήθως χορηγείται βασι-κή ινσουλίνη σε ημερήσια δόση 0,1-0,2 μονάδων/χιλιόγραμμο βάρους, αν και, σε ορισμένες περιπτώσεις, χρειάζονται μεγαλύτερες δόσεις (0,3-0,4 μονάδες/χιλ βάρους). Η απλούστερη στρατηγική εξαρτάται από το γλυκαιμικό προφίλ του ασθενούς. Ο απλούστερος αλγόριθμος στη χορήγηση βασικής ινσουλίνης στηρί-ζεται στην εκτίμηση της πρωϊνής γλυκόζης αίματος με στόχο την επίτευξη επιπέδων

100-130mg/dl. Εάν αυτό δεν επιτευχθεί για ένα τριήμερο παρατήρησης, αυξάνεται η δόση της ινσουλίνης κατά 2 μονάδες και επαναλαμβάνεται η όλη διαδικασία, μέχρι την επίτευξη του στόχου. Αντίστοιχα, σε πε-ριπτώσεις χαμηλότερων του στόχου επι-πέδων γλυκόζης, ή υπογλυκαιμίας, ελατ-τώνεται ανάλογα η δόση της ινσουλίνης. Κατά την περίοδο της προσαρμογής της δοσολογίας της ινσουλίνης στις ανάγκες του ασθενούς απαιτείται συχνότερη επι-κοινωνία του θεράποντος με τον ασθενή. Εάν με τη χορήγηση ινσουλίνης δεν επι-τευχθεί ο θεραπευτικός στόχος, ο θεράπων οφείλει να αναζητήσει την αιτία, που πιθα-νώς είναι οι υψηλές τιμές μεταγευματικής γλυκόζης. Στην περίπτωση αυτή χορηγείται ινσουλίνη ταχείας δράσης (ανάλογα ταχεί-ας δράσης) πριν το γεύμα, που ευθύνεται για τις υψηλότερες μεταγευματικές τιμές γλυκόζης (για τα ελληνικά δεδομένα το μεσημβρινό) και, με βάση το αποτέλεσμα, ενδεχομένως, και πριν το βραδινό φαγητό. Εναλλακτικά μπορούν να χορηγηθούν μείγματα ενδιάμεσης δράσης ινσουλίνης με κρυσταλλική, ή ανάλογα, ινσουλίνης ταχείς δράσης σε δύο δόσεις, πριν το πρω-ϊνό και πριν το βραδινό γεύμα. Σε σύγκρι-ση με τη βασική ινσουλίνη τα μείγματα ελαττώνουν σε σημαντικότερο βαθμό την HbA1, πλην όμως προκαλούν συχνότερα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201340

η σελίδατου γιατρού

υπογλυκαιμία και σημαντικότερη αύξηση του σωματικού βάρους. Από σημαντικό αριθμό συγκριτι-κών μελετών χορήγησης ινσουλι-νών προκύπτουν ορισμένες πα-ρατηρήσεις, που μπορούν να κω-δικοποιηθούν όπως ακολουθεί:

1. Οποιαδήποτε ινσουλίνη ελαττώνει τα επίπεδα της HbA1

2. Όλες οι ινσουλίνες συνοδεύονται από κάποια αύξηση του σωματικού βά-ρους και του κινδύνου υπογλυκαιμίας.

3. Όσο μεγαλύτερη η δόση και πιο επι-

θετική η τιτλοποίηση, τόσο χαμηλό-τερα επίπεδα HbA1 επιτυγχάνονται, αλλά, συχνά με τίμημα την αύξηση των ανεπιθύμητων ενεργειών.

4. Γενικά, τα μακρά ανάλογα ινσουλίνης προκαλούν νυκτερινή υπογλυκαιμία με μικρότερη συχνότητα και τα ανά-λογα ταχείας δράσης ελαττώνουν σε σημαντικότερο βαθμό την μετα-γευματική υπεργλυκαιμία σε σύ-γκριση αντίστοιχα με τις ανθρώπινες ινσουλίνες (ΝΡΗ, κρυσταλλική) αλλά, γενικά, δεν οδηγούν σε σημαντικά χαμηλότερη HbA1

Η μετφορμίνη συνεχίζεται όταν προστίθεται βασική ινσουλίνη στην αγωγή ασθενών με ΣΔ-2 και φαίνεται σε μελέτες η αύξηση του σωματικού βάρους να είναι μικρότερη. Αντίθετα, οι σολφουνυλουρίες διακόπτο-νται γιατί αυξάνεται ο κίνδυνος υπογλυκαι-μίας. Η πιογλιταζόνη μπορεί να διακοπεί, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν ενδείξεις καρδια-κής ανεπάρκειας, ή να συνεχισθεί σε πε-ριπτώσεις σοβαρής ινσουλινοαντίστασης. Περιορισμένα δεδομένα δείχνουν ότι ο συνδυασμός της ινσουλίνης με αγωνιστές του GLP-1 έχει ευνοϊκή δράση στην ρύθμι-ση της υπεργλυκαιμίας. x

Ενδεικτική Βιβλιογραφία1. Inzucchi SΕ, Bergenstal RΜ, Buse

JB, Diamant M, Ferrannini E, Nauck M, Peters AL, Tsapas A, Wender R, Matthews DR, Management of hyperglycaemia in type 2 diabetes: a patient-centered approach. Position statement of the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetologia DOI 10.1007/s00125-012-2534-0.

2. Committee on Quality of Health Care in America: Institute of Medicine (2001) Crossing the quality chasm: a new health system for the 21st century. The National Academies Press, Washington.

3. Shah ND, Mullan RJ, Breslin M, Yawn BP, Ting HH, Montori VM (2010) Translating

comparative effectiveness into practice: the case of diabetes medications. Med Care 48:S153–S158.

4. Stratton IM, Adler AI, Neil HA et al (2000) Association of glycaemia with macrovascular and microvascular complications of type 2 diabetes (UKPDS 35): prospective observational study. BMJ 321:405–412.

5. Turner RC, Holman RR, Cull CA et al (1998) Intensive blood glucose control with sulphonylureas or insulin compared with conventional treatment and risk of complications in patients with type 2 diabetes (UKPDS 33). UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group. Lancet 352:837–853.

6. Holman RR, Paul SK, Bethel MA, Matthews DR, Neil HA (2008) 10-year follow-up of intensive glucose control in

type 2 diabetes. N Engl J Med 359:1577–1589

7. Turnbull FM, Abraira C, Anderson RJ, Byington RP, Chalmers JP, Duckworth WC et al (2009) Intensive glucose control and macrovascular outcomes in type 2 diabetes. Diabetologia 52:2288–2298, Erratum 52:2470.

8. Ferrannini E, Gastaldelli A, Miyazaki Y, Matsuda M, Mari A, DeFronzo RA (2005) Beta-cell function in subjects spanning the range from normal glucose tolerance to overt diabetes: a new analysis. J Clin Endocrinol Metab 90:493–500.

9. Nauck MA (2009) Unraveling the science of incretin biology. Am J Med 122:S3–S10.

10. Ferrannini E (2010) The stunned beta cell: a brief history. Cell Metab 11:349–352.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 41

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201342

διαβήτης στην καθημερινή ζωή

Καλό είναι να θυμόμαστε, ότι το σχήμα της ινσουλίνης προσαρμόζεται στις συνήθειες, ανάγκες και ηλικία του παιδιού και όχι αντίστροφα. Αν ένα παιδί δεν πεινάει, δεν θα το πιέσουμε να φάει με το ζόρι, ούτε θα το σταματήσουμε από το να φάει στην αντίθετη περίπτωση και θα προσαρμοστεί η χορήγηση ινσουλίνης αναλόγως. Υπάρ-χουν ευέλικτα σχήματα, όπως με τη χρήση αντλίας, ή το σχήμα πολλαπλών ενέσεων, για τα οποία είναι καλό να ενημερωθείτε από τον παιδοενδοκρινολόγο σας. Ο επιθυ-μητός γλυκαιμικός έλεγχος, ανάλογα με την ηλικία, παρατίθεται στον πίνακα 1.

Παίζει ρόλο η συνολική ποιότητα του γεύματος, ή μόνο η αντιστοιχία των υδατανθράκων με την ινσουλίνη;Φυσικά παίζουν ρόλο και τα δύο. Από πρόσφατη έρευνα, τα παιδιά με δια-βήτη τύπου 1 τρώνε λιγότερο από τη μισή ποσότητα σε φρούτα, λαχανικά και ολικής άλεσης προϊόντα, από ότι χρειάζονται, με αυξημένη παράλληλα κατανάλωση σε επεξεργασμένες τρο-φές, όπως κρουασάν, τσιπς, γλυκά, ανα-ψυκτικά, τυρόπιτες, τα οποία ανεβάζουν τη γλυκόζη πολύ περισσότερο! Πολλές επεξεργασμένες τροφές είναι

Έφτασε ο καιρός, που σχεδιάζετε τις καλοκαιρινές σας διακοπές. Η σωστή διατροφή για τα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 δεν διαφέρει πολύ από την υγιεινή διατροφή, που συνιστάται στα παιδιά χωρίς διαβήτη. Η διαφορά είναι, ότι χρειάζεται να συμβαδίζει η πρόσληψη γευμάτων και ενδιάμεσων σνακ με την εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης. Ο στόχος μας είναι τα παιδιά να συνεχίσουν να προσλαμβάνουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, όπως πρωτεΐνες, υγιεινά λιπαρά, υδατάνθρακες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, ώστε να εξασφαλιστεί η ομαλή ανάπτυξή τους.

Νίκη Φίλιππα, κλινική διαιτολόγος διατροφολόγος,

King's College University of Londonτ. children's hospital

Boston, Harvard medical school

Σακχαρώδης διαβήτης και...καλοκαιρινές διακοπές

Πίνακας 1

Ηλικία Πριν το γεύμα (mg/dL)

Πριν τον ύπνο (και κατά τη διάρκεια) mg/gL

Γλυκοζυλιωμένη Αιμο-σφαιρίνη (HbA1C) %

0-6 100 - 180 110 - 200 < 8 - 8,5

6-12 90 - 180 100 - 180 < 7,5 - 8

13-19 90 - 130 90 - 150 < 7 - 7,5

Αυτές είναι τιμές γενικευμένες για όλο το πληθυσμό. Μπορούν να εξατομικευτούν σεχαμηλότερα επίπεδα εφόσον δε συνοδεύονται από υπογλυκαιμίες.Diabetes Care. 2005 Jan;28(1):186-212

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 43

πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά, τα οποία καλό είναι να προσφέρουν λιγότερο από 7% της ενέργειας. Άρα, προτιμάτε γαλα-κτοκομικά με μειωμένα λιπαρά και κάποιο σορμπέ, ή παγωτό, 0% ή κάποιο frozen yogurt με λίγα λιπαρά και ζάχαρη (ρωτήστε υπάρχουν και με 0% ζάχαρη), εφόσον τρώ-τε συχνά. Αρκεί να μη γίνεται κατάχρηση.Επιπροσθέτως, ο γλυκαιμικός δείκτης των τροφών, που περιέχουν υδατάνθρακες, δηλαδή ο ρυθμός με τον οποίο απορρο-φώνται στο αίμα, είναι ένας παράγοντας, που παίζει ρόλο στη ρύθμιση. Τελευταίες έρευνες δείχνουν, ότι το να επικεντρώνεται η διατροφή γύρω από τροφές με χαμηλό και μέτριο γλυκαιμικό δείκτη έχει πολλά οφέλη για τη γενική ρύθμιση και τις τιμές της γλυκοζυλιωμένης. Καλό είναι να στο-χεύετε, συνεπώς, σε πηγές υδατανθρά-κων, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ολικής άλεσης προϊόντα για τη διατροφή των παιδιών το καλοκαίρι! Είναι χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη τροφές, οι οποίες απορ-ροφώνται πιο αργά στο αίμα, σε σχέση με τις υψηλού, που είναι ό,τι περιέχει άσπρο αλεύρι, άσπρο ρύζι, μη ολικής προϊόντα, πατάτες, μακαρόνια και πίτες.Για καλό γλυκαιμικό έλεγχο τα παιδιά χρει-άζεται να τρώνε τρία γεύματα και, ανάλογα με το σχήμα που ακολουθούν, δυο-τρία

σνακ στο ενδιάμεσο την ημέρα. Εάν είναι σε σχήμα τριών ενέσεων την ημέρα με χρήση ταχείας και ενδιάμεσης δράσης ινσουλίνη, χρειάζονται οπωσδήποτε τα ενδιάμεσα σνακ, όπως φρούτο και μια χούφτα ξηρούς καρπούς, ή κράκερ με τυρί, ή γιαούρτι με φρούτο, ή σάντουιτς με ψωμί ολικής άλεσης, ανάλογα με την ηλικία. Τα παιδιά, που χρησιμοποιούν αντλία, ή το σύστημα πολλαπλών ενέσεων, προσαρμόζουν την ταχεία, ή υπερταχεία ινσουλίνη, ανάλογα με το πόσο πεινούν και πόσους περίπου υδατάνθρακες έχει το γεύμα. Κάθε γεύμα να περιέχει φυτικές ίνες λαχανικά ή/και φρούτο, κάποια πηγή πρωτεΐνης, μειωμένης σε ζωικά λιπαρά, πχ ψάρι, κοτόπουλο, τυρί/ γάλα-γιαούρτι ελαφρύ και κάποια πηγή υδατανθρά-κων, πχ δημητριακά, ψωμί και υγιεινών λιπαρών στα κυρίως γεύματα, όπως το ελαιόλαδο. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το λάδι, τα λιπαρά γενικότερα, όπως και οι πρωτεΐνες, βοηθούν στην πιο αργή αύξηση του ζαχάρου και καλό είναι να το θυμάστε, όταν αποφασίζετε τις μονά-δες ινσουλίνης για πιο πλούσια φαγητά. Εάν χρειάζεστε βοήθεια στο σχεδιασμό των γευμάτων απευθυνθείτε σε ειδικό παιδοδιαιτολόγο. Να επιτυγχάνεται το σωστό βάρος για το ύψος και την ηλικία.

Πολλές επεξεργασμένες τροφές είναι πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά, τα οποία καλό είναι να προσφέρουν λιγότερο από 7% της ενέργειας. Άρα, προτιμάτε γαλακτοκομικά με μειωμένα λιπαρά και κάποιο σορμπέ, ή παγωτό, 0% ή κάποιο frozen yogurt με λίγα λιπαρά και ζάχαρη (ρωτήστε υπάρχουν και με 0% ζάχαρη), εφόσον τρώτε συχνά. Αρκεί να μη γίνεται κατάχρηση

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201344

Τί γίνεται με τη δραστηριότητα, τα καλοκαιρινά μπάνια;Κάνετε έλεγχο, πριν φύγετε, για να δείτε τα επίπεδα γλυκόζης. Αν το παιδί είναι δρα-στήριο, θα χρειαστείτε να έχετε μαζί σας και φρούτο και, ανάλογα με το πόσες ώρες θα λείψετε και κάποιο ακόμα σνακ, όπως σά-ντουιτς με ψωμί ολικής άλεσης, ή κριτσίνια με τυρί, ή φρούτα με ξηρούς καρπούς, ή ρυζογκοφρέτες με τυρί. Προμηθευτείτε και ένα χυμό για τη περίπτωση υπογλυκαιμίας.Υπογλυκαιμία & πως αντιμετωπίζεται.Τα πιο συχνά συμπτώματα της υπογλυ-καιμίας είναι κούραση, τρέμουλο, εφί-δρωση, πονοκέφαλος, πείνα, χλωμάδα, θολή όραση, άγχος/ ευερεθιστικότητα, ή το παιδί να είναι πολύ πιο ήσυχο από ότι συνήθως. Το επίπεδο γλυκόζης, στο αίμα, είναι χαμηλότερο του 70 mg/dl, θεωρείται υπογλυκαιμία.Για την αντιμετώπισή της χρειάζεται να δώσετε στο παιδί υδατάνθρακες γρήγο-ρης απορρόφησης, όπως 120ml- 240 ml χυμό, ή κανονικό αναψυκτικό όχι light ή zero (μισή κούπα 6-10 ετών, μια >10 ετών) ή 1 κ. σούπας μέλι ή ζάχαρη 3 ταμπλέτες γλυκόζης/δεξτρόζη. Για παιδιά μικρότερα των 6 ετών αρκούν 1 - 2 κ. γλυκού μέλι, ή 50 – 100 ml χυμός.Μετράτε μετά από 15 λεπτά και, αν είναι πάνω από 70 - 80 mg, σκέφτεστε πότε είναι το επόμενο γεύμα, αν απέχει πάνω από μία ώρα, δίνετε και ένα κολατσιό, που να περιέχει υδατάνθρακες αργής απορρό-φησης, όπως τοστ, ή γιαούρτι με φρούτο, ή φρούτο, αλλιώς ξαναδίνετε ίδια ποσότητα χυμού, ή ζάχαρης και μετά από 15 λεπτά ξαναμετράτε, μέχρι να φτάσει το σάκχαρο στο επιθυμητό όριο.Καλή υγιεινή διατροφή και όλα μπορούν να καταναλωθούν με μέτρο. x

Βιβλιογραφία

1. Institute of Medicine: Dietary Reference Intakes: Energy, Carbohydrate, Fiber, Fat,Fatty Acids, Cholesterol, Protein, and Amino Acids. Washington, D.C., National Academies Press, 2002

2. Standards of medical care in diabetes 2012. Position Statement. Diabetes

Care 2012; 35 (suppl 1): S11-S633. Wylie-Rosett J, Aebersold K, Beth

Conlon and Ostrovsky NW. Medical Nutrition Therapy for Youth with Type 1Diabetes Mellitus: More than Carbohydrate Counting. J Amer Academy Nut Diet 2012; 112 (11): 1724-7

4. Gilbertson HR, Evans S, Brand-Miller

JC, et al. The effect of flexible low glycemic index dietary advice versus measured carbohydrate exchange diets on glycemic control in children with type 1 diabetes. Diabetes Care, July 2001;24:1137-1143.

5. Συνοπτικός οδηγός διατροφής για τη ρύθμιση του διαβήτη. http://www.ede.gr/pdf/pdf/EDE_short_guide.pdf

διαβήτης στην καθημερινή ζωή

Πως μετράμε τα καλοκαιρινά φρούτα και κάποια άλλα «καλοκαιρινά» φαγητά;

Φρούτο Ποσότητα που αντιστοιχεί σε 15 γρ. υδατάνθρακες (1 κούπα = 250ml)

πεπόνι 3/4 κούπας (280γρ)

κεράσια 12

σταφύλλια 17 ρόγες

βερύκοκα 4

μάνγκο μισό μικρό

βατόμουρα 3/4 κούπας

καρπούζι 1 φέτα (380γρ)

φράουλες 10 μικρές ή 1 κούπα

σύκο 2 μικρά ή 11/2 μεσαίο

μπανάνα μισή μεγάλη ή 1 μικρή

ροδάκινο 1

κρέπα μισή (των 20 εκατοστών)

πίτα σουβλακιού μισή

πατάτες τηγανιτές 8 μέγεθος δαχτύλου ή 16 λεπτές

σιρόπι 1 κ. σούπας

σορμπέ μισή κούπα (1 μπάλα)

τυρόπιτα σφολιάτα 1/4 τυρόπιτας

πίτσα 50 γρ. - μισό κομμάτι

Περισσότερα τρόφιμα μπορείτε να βρείτε στο συνοπτικό οδηγό διατροφής για τη ρύθμιση του διαβήτη, ο οποίος υπάρχει και στο ιντερνέτ (και έτσι μπορείτε να έχετε πρόσβαση ανά πάσα στιγμή)http://www.ede.gr/pdf/pdf/EDE_short_guide.pdf

Η Wish εκπληρώνοντας ακόμη μια επιθυμία σας για Υγιεινή Απόλαυση δημιούργησε για εσάς την πιο υγιεινή & θρεπτική πραλίνα φουντουκιού χωρίς την προσθήκη ζάχαρης (λιγότερα σάκχαρα 70%!)Αφεθείτε στην υγιεινή απόλαυση της Wish αποφεύγοντας τις περιττές θερμίδες. Απολαύστε την κρεμώδη υφή, το υπέροχο άρωμα και την εκπληκτική γεύση ενός μοναδικού συνδυασμού φουντουκιού & κακάο με υψηλής ποιότητας και θρεπτικότητας συστατικά.

∆ Ι ΑΤ Ι Θ Ε ΤΑ Ι Σ Ε Φ Α Ρ Μ Α Κ Ε Ι Α & Σ Ε Ε Π Ι Λ Ε Γ Μ Ε Ν Α Κ ΑΤΑ Σ Τ Η Μ ΑΤΑATC A R E Ε Π Ε - ΑΘ Η ΝΑ • 2 1 0 5 7 8 3 0 8 0 • w w w. w i s h - c h o co l ate. g r

πραλίνα φουντουκιούμε σοκολάταπραλίνα φουντουκιού

επιτέλους και στο Ψωµί

Ε Λ Λ Η Ν Ι ΚΟ Π Ρ Ο Ϊ Ο ΝPRODUCT of GREECE

Γευτείτε την αγαπημένη σας Wish τώρακαι σε κρέμα φουντουκιού!!!

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201346

Η σύνθετη, όσο και πρωτοφανής, κρί-ση, που βιώνει η ελληνική κοινωνία, εκδιπλώνεται σε πολλά επίπεδα, πέραν του στενά οικονομικού: στο κοινωνικό πεδίο κλονίζεται η κοινωνική συνοχή, ευρείες ομάδες πληθυσμού περιπίπτουν στην κατάσταση του νεόπτωχου, σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν μόνιμη, ή δεν έχουν καθόλου, εργασία, ενώ διαγράφεται η τάση στις ηλικίες κάτω των 40 οι νέοι να μην κάνουν οι-κογένεια. Η μετανάστευση λαμβάνει για πρώτη φορά μαζικές διαστάσεις, μετά τα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα της περιόδου 1890-1910 και 1950-1970, με την σημαντική διαφορά, ότι τότε μετανά-στευαν, κυρίως, αναλφάβητοι αγρότες, ενώ σήμερα μορφωμένοι αστοί. Η ανα-συγκρότηση της αγροτικής οικονομίας δεν έχει λάβει την έκταση, που απαιτείται για την διατροφική επάρκεια του πλη-θυσμού, ενώ οι εισαγωγές καθίστανται όλο και πιο επισφαλείς. Το τοπίο γίνεται περισσότερο περίπλοκο, λόγω του πα-γκοσμίου υφεσιακού περιβάλλοντος και της κρίσης χρέους, που απειλεί ακόμη και ισχυρές οικονομίες, ενώ και το γεω-πολιτικό περιβάλλον είναι ασταθές.Η πρόσληψη, κατανόηση και εσωτερί-κευση αυτού του περιβάλλοντος από την κοινωνία δεν ακολουθεί ένα κοινό

πρότυπο. Μετά από μία φάση μαζικών κοινωνικών αντιδράσεων (π.χ. κίνημα των αγανακτισμένων στην Ισπανία και Ελλάδα, κίνημα κατάληψης της Ουώλ-Στρήτ στις ΗΠΑ κλπ.), φαίνεται ότι έχει επικρατήσει ένα ατομικό μοντέλο αντιμετώπισης της κρίσης, που βασίζεται περισσότερο στην οικογενειακή αρωγή, στις κρατικές επι-δοτήσεις, στις τοπικές κοινωνίες και στα δίκτυα αλληλεγγύης της Εκκλησίας και σωματείων κοινωνικής αποστολής.Ένα άλλο χαρακτηριστικό της σημερι-νής κρίσης είναι, ότι απουσιάζει μία συ-γκροτημένη, επιστημονικά τεκμηριωμένη παγκόσμια (όπως του Keynes κατά την προηγούμενη της δεκαετίας του ’30) πρό-ταση εξόδου από την ύφεση. Γενικότερα

απουσιάζουν θεωρητικές προτάσεις, κοινωνικά και ιδεολογικά κινήματα, που δίνουν ελπίδα διεξόδου και δημιουργίας ενός καλύτερου μέλλοντος. Επίσης, δεν διαφαίνεται κάποια τάση ριζικής ανασυ-γκρότησης του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, που έχει καταστεί εξαιρετικά εύθραυστο έως έωλο, λόγω της διακί-νησης εικονικού (λογιστικού) χρήματος υπερπολλαπλάσιου από την αξία του παγκόσμιου ΑΕΠ.Όλα αυτά επιβαρύνουν τις ψυχολογικές και ψυχοσωματικές επιπτώσεις της κρίσης στους ανθρώπους. Φυσικά, οι αντιδρά-σεις ποικίλουν, και κυμαίνονται από την δυναμική αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης και την ψύχραιμη διαχείριση των προβλημάτων, έως την παραίτηση, την απόγνωση, την κατάθλιψη, την φυγή από την πραγματικότητα, ή και αυτοκα-ταστροφικές συμπεριφορές (ναρκωτικές ουσίες, απόπειρα αυτοκτονίας). Ένας απο-τελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης των ατομικών δυσκολιών έχει αποδειχθεί ότι είναι η ενεργός συμμετοχή σε δίκτυα αλ-ληλεγγύης. Η συμμετοχή αυτή μειώνει την κατάθλιψη και την εσωστρέφεια, οδηγεί τον άνθρωπο έξω από το πρόβλημά του και τον ωθεί να μοιράζεται το πρόβλημά του, να διαπιστώνει καταστάσεις πολύ χειρότερες από την δική του και να συζητά και να αναζητά λύσεις από κοινού με τους συνανθρώπους του. Επομένως, η «κοινω-νικοποίηση» του προβλήματος αποτελεί, αν όχι βήμα προς την επίλυσή του, πά-ντως, σοβαρό μηχανισμό αντιμετώπισης των ψυχολογικών του επιπτώσεων.

φροντίδα για όλους

Η κρίση απαιτεί εξωστρέφεια

Μελέτης Η. Μελετόπουλος,διδάκτωρ οικονομικών

και κοινωνικών επιστημών πανεπιστημίου Γενεύης

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 47

Η κρίση, που διανύουμε, έχει αναδείξει την ψυχαγωγία (με την έννοια της αγωγής της ψυχής και όχι την έννοια του υπερκα-ταναλωτισμού και της επιδειξιομανίας) ως βασικό μηχανισμό αντίδρασης και αποφόρτισης. Απροσδόκητα το είδος εκείνο ψυχαγωγίας, που αναδείχθηκε ως δημοφιλέστερο στο ζοφερό τοπίο, είναι το θέατρο. Βέβαια, το θέατρο έχει μία πολύ σημαντική ειδοποιό διαφορά από τα υπόλοιπα είδη ψυχαγωγίας: την συλλογικότητα και την διαδραστικότητα. Ας μην ξεχνάμε, ότι το θέατρο δημιουρ-γήθηκε στην αρχαία Ελλάδα ως μηχανι-σμός κάθαρσης από συλλογικές ενοχές και ψυχαναλυτικά σύνδρομα.

Ένα άλλο είδος ψυχαγωγίας, σωτήριο για την ψυχική υγεία, είναι η συνεστίαση, και πάλι όχι υπό την έννοια της κατανάλωσης ποσοτήτων τροφής, ή έστω γαστρονομι-κών προσεγγίσεων, αλλά υπό την έννοια της συλλογικότητας, της κοινότητας που δημιουργείται γύρω από την εστία. Αυτά τα δύο παραδείγματα είναι ενδεικτικά του είδους ψυχαγωγίας, που χρειάζεται ο άνθρωπος μέσα στην κρίση. Είναι αυτά που επανακοινωνικοποιούν τον άνθρωπο, τον εντάσσουν μέσα σε μία συλλογικότη-τα, διαχέουν το πρόβλημά του στο γενι-κότερο πρόβλημα, άρα στην ουσία δημι-ουργούν ένα άτυπο, και ίσως ασυνείδητο, πλαίσιο ψυχοθεραπευτικής κοινότητας. x

Ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης των ατομικών δυσκολιών έχει αποδειχθεί ότι είναι η ενεργός συμμετοχή σε δίκτυα αλληλεγγύης. Η συμμετοχή αυτή μειώνει την κατάθλιψη και την εσωστρέφεια, οδηγεί τον άνθρωπο έξω από το πρόβλημά του και τον ωθεί να μοιράζεται το πρόβλημά του, να διαπιστώνει καταστάσεις πολύ χειρότερες από την δική του και να συζητά και να αναζητά λύσεις από κοινού με τους συνανθρώπους του

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201348

Έχει αποδειχθεί, ότι ο καλός γλυκαιμι-κός έλεγχος, που επιτυγχάνεται με την σωστή φαρμακευτική αντιμετώπιση, τη συμμόρφωση στην αγωγή, την σωστή διατροφή και άσκηση, αλλά και τον τακτι-κό αυτοέλεγχο, μειώνει τις επιπλοκές και επομένως και το τελικό κόστος.Θέλοντας να εκτιμήσουμε τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, που αναπόφευκτα έχει επηρεάσει τις παροχές στον χώρο της υγείας, αλλά και τον προϋπολογισμό της μέσης ελληνικής οικογένειας, σε μια πρό-σφατη μελέτη, που πραγματοποιήσαμε στην πόλη της Θεσσαλονίκης ζητήσαμε από 592 άτομα (209 άνδρες, 382 γυναίκες, τυχαίο δείγμα), να απαντήσουν, μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας, σε ερωτημα-τολόγιο, σχετικά με την ποιότητα υπηρε-σιών από τον εθνικό οργανισμό παροχής υπηρεσιών υγείας (ΕΟΠΥΥ), αλλά και την δυνατότητα τους να προμηθευτούν την

φαρμακευτική τους αγωγή και τα αναλώ-σιμα υλικά για τον απαραίτητο αυτοέλεγχο, καθώς και την επίδραση της οικονομικής κρίσης στην ποιότητα της διατροφής τους.Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν:Το 14% των ερωτηθέντων έπασχαν από σακχαρώδη διαβήτη. Από τους μη πά-σχοντες, 28% δήλωσε, ότι έχει ένα τουλά-χιστον μέλος στο κοντινό συγγενικό του περιβάλλον, που πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη . Το αποτέλεσμα συνάδει με τα παγκόσμια δεδομένα, ότι σε κάθε τρία-τέσ-σερα νοικοκυριά υπάρχει ένα άτομο, που πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη.Μόνο το 2% του συνόλου θεωρεί την ποιότητα της περίθαλψης από τον ΕΟ-ΠΥΥ παρά πολύ ικανοποιητική, το 13% και το 34% πολύ και μέτρια ικανοποιητι-κή αντίστοιχα, ενώ το 23% μη ικανοποι-ητική και το 14% απαράδεκτη. Το 53% των ασθενών με σακχαρώδη

Πόσο έχει επηρεάσει η οικονομική κρίση τον Έλληνα διαβητικό ασθενή;Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα χρόνιο νόσημα με τεράστιο κόστος αντιμετώπισης, επιβαρύνοντας την πολιτεία, τα ασφαλιστικά ταμεία καθώς και τον ίδιο τον ασθενή. Εκτός από το άμεσο υψηλό κόστος για την φαρμακευτική αγωγή και τα αναλώσιμα υλικά, οι χρόνιες επιπλοκές, όπως οι ακρωτηριασμοί, η τύφλωση και η χρόνια νεφρι-κή ανεπάρκεια, που απαιτούν συχνή νοσηλεία και απουσία από την εργασία, συμ-βάλλουν σημαντικά στην επιπλέον αύξηση του τελικού κόστους αντιμετώπισης του.

Μούσλεχ Ζ.1, Σώμαλη Μ.1, Δαραμήλας Χ.2, Μαστοράκος Γ.3

1 πολυϊατρεία ΕΟΠΥΥ Θεσσαλονίκης 2 σχολή θετικών επιστημών,

τμήμα βιολογίας, Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

3 μονάδα ενδοκρινολογίας, σακχαρώδη διαβήτη & μεταβολισμού,

Αρεταίειο νοσοκομείο, ιατρική σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό

πανεπιστήμιο Αθηνών

πρόληψη & διαγνωστικός έλεγχος

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 49

διαβήτη πιστεύει, ότι η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει δυσμενώς την ποιότητα διατροφής, το 85% την προμήθεια φαρμα-κευτικής αγωγής και το 80% την προμήθεια αναλώσιμου υλικού. Το 64% των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη δήλωσε αυστηρή συμμόρφωση με τις οδηγίες του γιατρού του, το 5% καλή συμμόρφωση, το 15% μέτρια, το 8% μικρή και το 5% καθόλου. Από τα παραπάνω αποτελέσματα φαίνεται, ότι τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη αντι-μετωπίζουν οικονομική δυσχέρεια, σχετικά με την προμήθεια ποιοτικών προϊόντων διατροφής, την προμήθεια φαρμάκων και του απαραίτητου αναλώσιμου υλικού. Αξιοσημείωτο είναι, ότι τα νεαρά άτομα, μεταξύ 18 και 34 ετών, εμφανίζουν την με-γαλύτερη δυσχέρεια, κάτι που μπορεί να ερμηνευτεί από την μεγάλη ανεργία, που προκάλεσε η οικονομική κρίση, ιδιαίτερα στις συγκεκριμένες ηλικίες. Επιπλέον, η οι-κονομική δυσχέρεια πιθανά ευθύνεται για την μέτρια, έως κακή, συμμόρφωση των ασθενών στις οδηγίες του γιατρού τους. Από τα αποτελέσματά μας, συμπεραίνου-με, ότι η κακή ποιότητα παροχής υπηρεσι-ών υγείας στους ασθενεί με σακχαρώδη

διαβήτη, λόγω της οικονομικής κρίσης, θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην εξέλιξη της νόσου, στο άμεσο, αλλά και στο απώτερο μέλλον, όπως την ανάπτυξη επιπλοκών, αύξηση των ημερών νοσηλείας κ.α., αυξάνοντας έτσι το τελικό κόστος για την αντιμετώπιση της νόσου (σχέση κόστους –αποτελεσματικότητας). Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι στα άτομα με σακχα-ρώδη διαβήτη, θα πρέπει να τονιστεί περισ-σότερο από ποτέ η σημασία της συμμόρ-φωσης στην αγωγή τους, παρά τις αντίξοες οικονομικές συγκυρίες, για την αποφυγή οξέων και χρόνιων επιπλοκών του σακχα-ρώδη διαβήτη, με σκοπό την βελτίωση και διατήρηση της ποιότητας ζωής τους. x

→ Τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη αντιμετωπίζουν οικονομική δυσχέρεια, σχετικά με την προμήθεια ποιοτικών προϊόντων διατροφής, την προμήθεια φαρμάκων και του απαραίτητου αναλώσιμου υλικού. Αξιοσημείωτο είναι, ότι τα νεαρά άτομα, μεταξύ 18 και 34 ετών, εμφανίζουν την μεγαλύτερη δυσχέρεια, κάτι που μπορεί να ερμηνευτεί από την μεγάλη ανεργία, που προκάλεσε η οικονομική κρίση, ιδιαίτερα στις συγκεκριμένες ηλικίες. Επιπλέον, η οικονομική δυσχέρεια πιθανά ευθύνεται για την μέτρια, έως κακή, συμμόρφωση των ασθενών στις οδηγίες του γιατρού τους.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201350

Γεια σας! Είμαι η Ιωάννα Αποστοπούλου και είμαι 12 χρονών. Ζω με το διαβήτη από τα τρία μου χρόνια. Όλα άρχισαν ένα απόγευμα Σαββάτου, που ήμουν στο σπίτι της γιαγιάς και του παππού μου, χωρίς τους γονείς μου.

Ήταν 19 Φεβρουαρίου του 2005. Όταν γύρισαν οι γονείς μου είχα ήδη πιει δύο κανάτες νερό και επειδή ανη-σύχησαν μου έφεραν ένα μετρητή σακχάρου. Όπως, φυσικά, καταλαβαί-νετε, είχα πάρα πολύ υψηλό σάκχαρο. Κατευθείαν φύγαμε από το χωριό και μέσα σε λίγα λεπτά βρισκόμουν στο νοσοκομείο του Βόλου. Εκεί μου έκα-ναν αμέτρητες εξετάσεις και ενέσεις, για

να πέσει το σάκχαρο και να ρυθμίσουν τον οργανισμό μου. Μετά από λίγο καιρό, που βγήκα από το νοσοκομείο, ο παιδίατρός μου, μας σύστη-σε την εξαιρετική γιατρό μου, την κυρία Βα-ζαίου, την οποία δεν θα άλλαζα με τίποτα!. Την εμπιστεύομαι περισσότερο από όλους και την αγαπάω πάρα πολύ. Τη θεωρώ εξαιρετική γιατί έχει καταφέρει, όχι μόνο σε μένα, αλλά και σε πολλά άλλα παιδιά, να

«Το μήνυμα, που θέλω να περάσω με αυτό το άρθρο, είναι, ότι όλοι, όσοι έχουν διαβήτη, είναι ίδιοι με τους άλλους. Πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι και να προσπαθούμε για το καλύτερο στη ζωή μας, όσο δύσκολο και αν είναι αυτό». Όταν διαβάζει κανείς αυτά τα τόσο σπουδαία λόγια από ένα 12χρονο παιδί, δεν έχει παρά να υποκλιθεί στο θάρρος και στην πίστη του. Είναι ένα αξιοθαύμαστο πλάσμα, το οποίο αντιμετωπίζει την ζωή της με αισιοδοξία και αγάπη. Πως είναι δυνατόν να μην σταθεί κανείς σε αυτά τα τόσο τρυφερά λόγια, τα οποία πηγάζουν από τα βιώματα ενός μικρού παιδιού και τα οποία μόνο ελπίδα και αισιοδοξία μπορούν να σε γεμίσουν. Σίγουρα το μέλλον της διαγράφεται λαμπρό. Μπράβο γλυκιά Ιωάννα!

Επιμέλεια: Μαρία Χατζηδάκη

στη μάχη κατά του διαβήτη

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 51

τους κάνει να νιώθουν σαν να μην έχουν διαβήτη. Δε ξέρω, πως να το εξηγήσω, αλλά αισθάνομαι τρομερή σιγουριά, όταν ξέρω ότι υπάρχει ένας τέτοιος άνθρωπος για να με προσέχει και να με συμβουλεύει.

Στην αρχή έκανα ενέσεις, οι οποίες δεν με πονούσαν ιδιαίτερα, ίσως με τρόμα-ζαν. Βέβαια, είχα και πολλούς περιορι-σμούς. Δεν μπορούσα να τρώω όποτε θέλω, έπρεπε να κάνω πάντα ένεση πρωί – βράδυ σε συγκεκριμένες ώρες, να μάθω εγώ και η οικογένειά μου να υπολογίζουμε την ποσότητα του φαγη-τού μου. Όλα αυτά ήταν πολύ δύσκολα. Δεν μπορούσα ποτέ να φάω όταν βγαί-ναμε έξω με τους γονείς μου, γιατί είχα ήδη φάει στο σπίτι, ή το καλοκαίρι στο μπάνιο αναγκαζόμαστε να παίρνουμε μαζί μας το φαγητό μου. Τότε έκανα πο-λύ περισσότερες μετρήσεις. Στο σχολείο οι συμμαθητές μου έτρωγαν ό,τι ήθελαν, ενώ εγώ έτρωγα κάθε μέρα τοστ.

Τώρα πια φοράω την αντλία ινσουλίνης και η ζωή μου έχει αλλάξει ριζικά. Δεν χρειάζεται πια να κάνω, ούτε πολλές ενέσεις, ούτε πολλές μετρήσεις. Τώρα μπορώ να είμαι ελεύθερη σε πολλές κα-ταστάσεις. Μπορώ με το πάτημα δύο κου-μπιών να κάνω ένεση και, φυσικά, μπορώ ανά πάσα στιγμή να ξέρω τι πάνω-κάτω σάκχαρο έχω. Το αρνητικό της αντλίας είναι ότι, ενώ, όταν τη φοράω, ξέρω ότι θα μου ρίχνει τη καθορισμένη ποσότητα ινσουλίνης (βασικός ρυθμός), κάποιες φο-ρές ο καθετήρας βουλώνει, ή κόβεται και έτσι τα πράγματα περιπλέκονται. Σίγουρα δεν είναι δύσκολο να αλλάξεις καθετήρα, το δύσκολο είναι να μην ξεχαστείς να τον αντικαταστήσεις στις 3–4 ημέρες. Ας αφήσουμε τώρα τα αρνητικά της αντλίας και να μιλήσουμε για το καλό, που μου έχει κάνει στη ζωή μου. Η αντλία μου έχει προσφέρει μια πολύ καλύτερη ποιότητα ζωής. Αυτό φαίνεται

σε όλη μου την καθημερινότητα, ακόμα και με τους φίλους μου. Όταν είχα το σύ-στημα ενέσεων δεν μπορούσα να κάνω πολλά πράγματα, που έκαναν οι φίλοι μου, χωρίς να προσέχω περισσότερο και να συγκρατούμαι, ενώ τώρα μπορώ να τρέχω, να χορεύω και πάνω από όλα να παίζω αρκετή ώρα ποδόσφαιρο, που μου αρέσει. Ειδικά τα τρία τελευταία χρό-νια κάνω όλο και πιο έντονα πράγματα στη ζωή μου.Οι τιμές του διαβήτη μου ήταν πάντα αρ-κετά καλές. Η γλυκοζυλιομένη μου από τον πρώτο καιρό ήταν σχεδόν τέλεια. Η καθημερινή μου προσπάθεια για να εί-μαι καλά διακόπηκε για λίγο όταν έβαλα στην αρχή την αντλία. Αφέθηκα τελείως για ένα μικρό χρονικό διάστημα, αλλά σύντομα συνειδητοποίησα το κακό, που

έκανα στον ίδιο μου τον εαυτό και άρχι-σα και πάλι να προσέχω.Πάντοτε είχα και θα έχω ένα παράπονο μέσα μου, για το πως μου προκλήθηκε το σάκχαρο. Κανένας δεν ξέρει και δεν μου το έχει εξηγήσει με ακρίβεια. Από την άλλη, λόγω του διαβήτη, κάνω πράγματα που, ίσως, άλλα παιδιά της ηλικίας μου δεν μπορούν να φανταστούν.Όπως για παράδειγμα, ταξιδεύω συχνά στην Αθήνα και επισκέπτομαι ενδιαφέρο-ντα μέρη. Γνώρισα και γνωρίζω καθημερι-νά νέα παιδιά – φίλους, που μοιραζόμαστε το ίδιο πρόβλημα, τα ενθαρρύνω και τους μαθαίνω να λειτουργούν σωστά την αντλία τους. Έμαθα από νωρίς να αντιμετωπίζω τα δύσκολα στη ζωή μου και να τα ξεπερνώ. Δεν μου αρέσει, που μπορεί κάποιοι να προσπαθήσουν να με κοροϊδέψουν, παρό-λα αυτά τους ξεπερνώ και συνεχίζω.

Από την πρώτη στιγμή σε αυτή τη δύσκο-λη πορεία μου είχα και έχω στήριγμα τους γονείς μου, οι οποίοι με φροντίζουν καθημερινά, ούτως ώστε να μη μου λείπει τίποτα, ενώ σημαντικό είναι επίσης ότι με έμαθαν να κοιτώ πάντα μπροστά. Όμως, έχω και το παράπονό μου. Η μητέ-ρα μου πάντα θέλει να είμαι συνεπής με τα ωράρια και τα θέλει όλα στην εντέλεια. Δεν μπορώ όμως να είμαι πάντοτε τέλεια. Θα ήθελα, επίσης, να αναφέρω ότι όλο αυτό το διάστημα με βοήθησαν πολύ οι φίλοι μου και οι συμμαθητές μου, οι οποίοι όχι μόνο δεν με κορόιδευαν, αλλά αντίθετα προσπαθούσαν πάντοτε να με φροντίζουν και να με προστατεύουν. Επίσης και οι δάσκαλοί μου πάντοτε με περιέβαλαν με αγάπη και στοργή και με διευκόλυναν, οπο-τεδήποτε αντιμετώπιζα κάποιο πρόβλημα.Το μήνυμα, που θέλω να περάσω με αυτό το άρθρο, είναι ότι όλοι όσοι έχουν διαβήτη είναι ίδιοι με τους άλλους. Πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι και να προσπα-θούμε για το καλύτερο στη ζωή μας, όσο δύσκολο και αν είναι αυτό. x

Από την πρώτη στιγμή σε αυτή τη δύσκολη πορεία μου είχα και έχω στήριγμα τους γονείς μου, οι οποίοι με φροντίζουν καθημερινά, ούτως ώστε να μη μου λείπει τίποτα, ενώ σημαντικό είναι επίσης ότι με έμαθαν να κοιτώ πάντα μπροστά

Η ισορροπημένη διατροφή και η τακτική σωματική δραστηριότητα αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες για τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών και εφήβων, την αντιμετώπιση της παχυ-σαρκίας και, κατ’ επέκταση, την πρόληψη χρόνιων νοσημάτων. Πλήθος επιστημο-νικών μελετών έχουν διαπιστώσει, ότι οι διατροφικές συνήθειες κατά την παιδική και, κυρίως, εφηβική ηλικία καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό τον κίνδυνο εμφάνι-

σης υπερχοληστερολαιμίας, υπέρτασης, σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και άλ-λων παθήσεων κατά την ενήλικη ζωή. Με απλά λόγια, οι βάσεις της υγείας μας τίθενται από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας και για το λόγο αυτό η πρόληψη αποτελεί πάντα τον πρώτο στόχο όλων των επιστημονικών φορέων, αλλά και των επιστημόνων υγείας. Αυτό ακούγεται αυτονόητο στους περισ-σότερους από εμάς. Προφανώς, όμως,

Δρ. Aιμιλία Παπακωνσταντίνου, λέκτορας, τμήμα επιστήμης τροφίμων

και διατροφής του ανθρώπου, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

διατροφή & άμυνα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201352

Λύση για την παιδική και εφηβική παχυσαρκία;

Οικογενειακά γεύματα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 53

δεν είναι. Αποτελέσματα από την μεγάλη ελληνική μελέτη «Greco» του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών έδειξε ότι, 7 στους 10 άντρες είναι υπέρβαροι ή/και παχύ-σαρκοι, 1 στις 2 γυναίκες είναι υπέρβαρες ή/και παχύσαρκες και, το ακόμα πιο ανη-συχητικό, 2 στα 5 παιδιά μας σήμερα είναι υπέρβαρα ή/και παχύσαρκα. Είναι πλέον ορατός ο κίνδυνος στα σημερινά παιδιά να αποτελέσουν μία γενιά υπέρβαρων και παχύσαρκων ενηλίκων με χαμηλότε-ρο προσδόκιμο επιβίωσης, από αυτό που εκτιμάται σήμερα. Όμως, εφόσον κανείς από εμάς δε θέλει συνειδητά να γίνει ο ίδιος, ή τα παιδιά του, υπέρβαρος ή/και παχύσαρκος, ποιοι είναι οι παράγοντες, που ευθύνονται για την αυξημένη παιδική και εφηβική παχυσαρκία στη χώρα μας; Γεννιόμαστε, ή γινόμαστε, παχύσαρκοι; Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει, ότι τα γονίδια ευθύνονται για την παχυσαρκία σε ποσοστό 30%. Αυτό σημαίνει, ότι για το υπόλοιπο 70% ευθύνεται το περιβάλ-λον. Αυτό είναι λογικό, γιατί το γενετικό υπόβαθρο του ανθρώπινου γένους είναι κοινό εδώ και χιλιάδες χρόνια. Φαίνεται, λοιπόν, ότι τα «αρχαία» μας γονίδια δεν

είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στο ση-μερινό περιβάλλον μας. Μάλιστα ειδικοί τονίζουν ότι «Τα γονίδιά μας γεμίζουν το όπλο, αλλά το περιβάλλον είναι αυτό, που τραβάει την σκανδάλη». Αλλά, γιατί παχαίνουμε; Όλα ξεκινούν από την αρχή του ενεργειακού ισοζυγί-ου. Σε απλά μαθηματικά, ο οργανισμός μας λειτουργεί σαν μια «ζυγαριά». Όταν τρώμε περισσότερο, από την ενέργεια που «καίμε» με τις δραστηριότητες, τότε παίρνουμε βάρος, όταν τρώμε το ίδιο με αυτό που «καίμε», παραμένουμε στα-θεροί, ενώ, όταν τρώμε λιγότερο από αυτό που «καίμε», τότε χάνουμε βάρος. Επομένως, για να παχύνουμε θα πρέπει το ενεργειακό μας ισοζύγιο να διαταρα-χθεί με κάποιον τρόπο, είτε από τη μια, είτε από την άλλη πλευρά. Βεβαίως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Και αυτό γιατί η παχυσαρκία είναι μια πολυδιάστα-τη και πολυσύνθετη κατάσταση υγείας, στην οποία εμπλέκονται άπειρα γονίδια, ορμόνες, περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως το κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο, συνθήκες ζωής, ψυχολογικοί παράγοντες και πολλά άλλα.

Ο ρόλος της οικογένειαςΕίναι ξεκάθαρο, ότι οι γονείς επηρεάζουν απόλυτα τις διατροφικές συμπεριφορές και συνήθειες των παιδιών τους, οι οποίες θα συνεχιστούν και στην ενήλικη ζωή τους. Με τον ίδιο τρόπο, όμως, επηρεάζουν και οι φίλοι μας, συνεργάτες μας, σύντροφοί μας αυτές τις συμπεριφορές. Μάλιστα, μελέτη από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο έδειξε, ότι στην ελληνική οικογένεια ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την παιδική παχυσαρκία η γιαγιά. Και αυτό, προφανώς, εξαιτίας της αίσθησης του κατοχικού συνδρόμου και η ανησυχία, μήπως λείψει κάτι στα παιδιά, ή μήπως δεν τρέφονται επαρκώς. Επομέ-νως, εάν από μικρή ηλικία εκτεθούμε σε λάθος πρότυπα και συμπεριφορές, έτσι θα πορευτούμε και στη συνέχεια. Αλλά το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο περίπλοκο: για παράδειγμα, όπως έδειξε η μελέτη «Greco», φαίνεται, πως πολύ σημαντικό παράγοντα στην παιδική και εφηβική παχυσαρκία παίζει το σωματικό βάρος των γονέων. Εάν ένα παιδί, ή έφηβος, έχει έναν υπέρβαρο, ή παχύσαρκο γονέα έχει 162% μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνει και το ίδιο υπέρβαρο, ή παχύσαρκο στην ενήλικη ζωή του, ενώ

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201354

εάν και οι δυο γονείς είναι υπέρβαροι, ή παχύσαρκοι η πιθανότητα αυξάνεται στο 300%. Επιπλέον, τα ποσοστά των παιδιών, που ακολουθούν τις αρχές της μεσογειακής διατροφής είναι εξαιρετικά χαμηλά. Άλλος παράγοντας, που φαίνεται πως εμπλέκεται, είναι η μικρής διάρκειας ενασχόληση της μητέρας με το παιδί. Μάλιστα σε αυτό η ομάδα του Αντώνη Ζαμπέλα, από το Γεω-πονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, έδειξε, ότι ακόμα και το επάγγελμα της μητέρας καθο-ρίζει την παιδική παχυσαρκία. Τα παιδιά των μητέρων, που ασχολούνται με οικιακά, ή είναι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν πολύ χα-μηλότερη πιθανότητα να γίνουν υπέρβαρα, ή παχύσαρκα συγκριτικά με τα παιδιά των μητέρων, που είναι ιδιωτικοί υπάλληλοι, ή ελεύθεροι επαγγελματίες. Ένας άλλος παράγοντας, που εμπλέκεται, είναι και η λανθασμένη αντίληψη της μητέρας για το βάρος του παιδιού της. Μελέτες έχουν δεί-ξει, ότι αυτή μπορεί να ξεπερνά και το 40%, γεγονός που οδηγεί στην καθυστέρηση, ή άρνηση να ζητήσει βοήθεια από κάποιον ειδικό, ή να κάνει η ίδια η οικογένεια δια-τροφικές παρεμβάσεις για να σταματήσει την αύξηση του βάρους των παιδιών.

Ο ρόλος της φυσικής δραστηριότηταςΣυνεχώς ακούμε και διαβάζουμε, ότι η σωματική μας δραστηριότητα τα τε-λευταία 20 χρόνια έχει μειωθεί. Στην πραγματικότητα, αυτό δεν ισχύει. Αυτό, που έχει αλλάξει δραματικά, είναι, ότι έχουν αυξηθεί πολύ σημαντικά, κατά 8%, οι ώρες, που καθόμαστε. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, ότι, όταν κα-θόμαστε, καίμε λιγότερες θερμίδες από όταν είμαστε όρθιοι, ακόμα και από όταν μασάμε μια τσίχλα. Αυτή η αλλαγή, δηλαδή το ότι καθόμαστε πολύ περισσό-τερο, φαίνεται να ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την παχυσαρκία. Μάλιστα πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει, πως ένας παχύσαρκος κάθεται 2,5 ώρες πε-ρισσότερες την ημέρα από κάποιον, που είναι αδύνατος. Επίσης, όλοι μας, μικροί και μεγάλοι, καθόμαστε πολλές ώρες την ημέρα μπροστά από οθόνες (π.χ. τη-λεόραση, βίντεο-παιχνίδια, κομπιούτερ, τηλέφωνα νέας γενιάς κ.α.). Στη χώρα μας, πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά μας περνούν τρείς ώρες περισσότερο μπρο-στά από την τηλεόραση, συγκριτικά με τα υπόλοιπα παιδιά της Ευρώπης, ενώ

διατροφή & άμυνα

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει, ότι τα γονίδια ευθύνονται για την παχυσαρκία σε ποσοστό 30%. Αυτό σημαίνει, ότι για το υπόλοιπο 70% ευθύνεται το περιβάλλον

το 90% του χρόνου, που βαδίζουν, είναι εντός σπιτιού.

Ποια είναι η λύση;Προφανώς, δεν υπάρχει μια «μυστική συ-νταγή» για την πρόληψη ή/και αντιμετώπι-ση της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκί-ας. Λόγω της ιδιαιτερότητας της ηλικίας και της σημασίας της σωστής ανάπτυξης των παιδιών και εφήβων, δεν συστήνονται σε καμία περίπτωση αυστηρές υποθερμι-δικές δίαιτες. Ο στόχος πρέπει να είναι η διατήρηση ενός σταθερού σωματικού βά-ρους, το οποίο με την αύξηση του ύψους θα οδηγήσει σε ήπια μείωση του σωμα-τικού βάρους για το ύψος τους, μέχρι να φτάσει σε φυσιολογικά επίπεδα. Εξαίρεση αποτελούν παιδιά/ έφηβοι με ιδιαίτερα αυξημένο σωματικό βάρος για το ύψος τους ή/και όταν συνυπάρχει κάποιο νό-σημα, όπως υπερχοληστερολαιμία, όπου, στην περίπτωση αυτή, είναι απαραίτητη μία σταδιακή και ήπια απώλεια βάρους (περίπου 2 κιλά/μήνα). Πρόσφατες μελέτες έχουν αναδείξει τον καθοριστικό ρόλο της οικογένειας στη μά-χη ενάντια της παχυσαρκίας, προτείνοντας την επιστροφή στο οικογενειακό τραπέζι ως μια πιθανή και αποτελεσματική λύση. Και αυτό γιατί τα αποτελέσματα των μελε-τών δείχνουν ξεκάθαρα, πως, όταν τρώμε με την οικογένεια το κυρίως μας γεύμα,

έχουμε πολύ μικρότερη πιθανότητα να παχύνουμε. Αντιθέτως, μελέτες έχουν δείξει, πώς οι ενήλικες και τα παιδιά, που δεν τρώνε στο οικογενειακό τραπέζι, αλλά μπροστά στην τηλεόραση, χάνουν την αί-σθηση του τι ακριβώς τρώνε, πόσο τρώνε, ή εάν έχουν χορτάσει, εφόσον τις περισ-σότερες φορές είναι απορροφημένοι στην τηλεόραση. Επιπλέον, φαίνεται, ότι το οικογενειακό τραπέζι βοηθά τα παιδιά να υιοθετήσουν υγιεινές και ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες και να μπορούν να ελέγξουν καλύτερα τις ποσότητες και την ποιότητα των τροφίμων, που τρώνε, ενώ παράλληλα έχει παρατηρηθεί, ότι αυξάνεται σημαντικά και η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Επίσης, το οικο-γενειακό τραπέζι μας βοηθά να καταλά-βουμε, ότι το φαγητό είναι μια ευχάριστη διαδικασία και βοηθά όλη την οικογένεια να σκέφτεται πιο θετικά. Βεβαίως, στον αντίλογο, όπως έδειξε πρό-σφατη μελέτη, δε φτάνει μόνο η παρουσία των γονέων στο οικογενειακό τραπέζι. Το είδος και η ποιότητα των τροφίμων στο οικογενειακό τραπέζι παίζουν εξίσου ση-μαντικό ρόλο στις διαφορές της διατροφι-κής ποιότητας των παιδιών. Η κατανάλωση ίδιων τροφίμων με αυτά που επιλέγουν οι γονείς για τον εαυτό τους αποτελεί μια πτυχή των συνηθειών, που διαμορφώ-νονται στα πλαίσια του οικογενειακού

γεύματος, που επηρεάζει σημαντικά τις ισορροπημένες και υγιεινές διατροφικές συνήθειες ενός παιδιού, ή εφήβου. Πρέπει να καταλάβουμε, ότι δεν υπάρ-χουν «καλά» και «κακά» τρόφιμα, μόνο «καλές» και «κακές» συνήθειες. Μπορούμε όλοι μας με έξυπνους και δημιουργικούς τρόπους να συνδυάσουμε όλες τις ομά-δες τροφίμων και να ενσωματώσουμε όλα τα τρόφιμα στο διαιτολόγιο μας. Μην ξεχνάμε άλλωστε, ότι δεν υπάρχουν τρόφιμα, ή θρεπτικά συστατικά, που από μόνα τους μας αδυνατίζουν ή μας πα-χαίνουν και επ’ ουδενί δε χρειάζεται να τρώμε αυτά, που μας ευχαριστούν με τύψεις, ακόμα και εάν δεν είναι τόσο καλές επιλογές τη στιγμή, που η συχνότητα και η ποσότητα, είναι ελεγχόμενα. Δυο σημαντι-κά μηνύματα, λοιπόν, είναι από τη μια να σηκωθούμε από την καρέκλα, ή τον κα-ναπέ και να κινηθούμε, με όποιον τρόπο μας ευχαριστεί περισσότερο, και από την άλλη να επιστρέψουμε στο οικογενειακό τραπέζι, όσο πιο συχνά μπορούμε, πάντα με γνώμονα το τρίπτυχο ποικιλία, μέτρο, ισορροπία.

Συμπερασματικά, ο συνδυασμός άσκησης με την οικογένεια και φίλους και το οικο-γενειακό γεύμα, φαίνεται, ότι αποτελούν μια πιθανή λύση στην πρόληψη ή/και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. x

διατροφή & άμυνα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201356

Θεϊκά παγωτά χωρίς ζάχαρη Μια νέα γευστική εμπειρία προσφέρει το αγαπημένο μας παγωτό «δωδώνη», ειδικά για αυτούς που θέλουν, ή πρέπει να προσέχουν τη διατροφή τους.Το παγωτό γίνεται ακόμα πιο απολαυστι-κό, χωρίς ζάχαρη, με τη φυσική γλυκιά γεύση της Sweete, το γλυκαντικό από το φυτό στέβια. Σε συνεργασία με τη ΦΑΡ-ΜΑΣΕΡΒ-ΛΙΛΛΥ, η «δωδώνη» αξιοποίησε τη Sweete για να δημιουργήσει παγωτά με εξαιρετική γεύση, αφαιρώντας τις θερ-μίδες της ζάχαρης.

Η τεχνολογία στην υπηρεσίατου διαβήτη Το μοναδικό σύστημα παρακολούθησης σακχάρου με εφαρμογή διαχείρισης δια-βήτη για iOS & Android ήρθε στην Ελλάδα. Πρόκειται για την πρώτη σειρά παρακο-λούθησης γλυκόζης αίματος που συνδέ-εται με κινητό τηλέφωνο Smartphone ή Tablet iOS & Android, παρέχοντας στους χρήστες άμεση πρόσβαση σε πληροφορί-ες σημαντικές για την καλύτερη διαχείριση του διαβήτη τους.

Αποτελείται από δύο συστήματα παρα-κολούθησης σακχάρου με καινοτομικό σχεδιασμό, τεχνολογίας αιχμής και μο-ναδικές επιδόσεις. Ο Fora Diamond Mini, είναι ο μοναδικός στον κόσμο μετρητής που μεταφέρει δεδομένα γλυκόζης μέσω Bluetooth σε δύο πλατφόρμες, iOS και Android. Προμηθευτείτε Δωρεάν το Μετρητή Σακχάρου: Επικοινωνήστε μαζί μας στο 2105783080 ή στο [email protected], ή επι-σκεφτείτε το www.atcare.gr.

Νέο λογισμικό FreeStyleAuto-Assistv2.0: Υποστηρίζει τη διαχείριση του διαβήτη. Ο κλάδος διαβήτη της ΑΒΒΟΤΤ υποστη-ρίζοντας τα άτομα με διαβήτη, κυκλοφό-ρησε ένα νέο πρόγραμμα διαχείρισης δεδομένων το FreeStyle Auto-Assist που συμβάλει στη καλύτερη παρακολούθηση της διαχείρισης του διαβήτη. Μέσα από τέσσερις παραστατικές, ευανάγνωστες και χρήσιμες αναφορές τα άτομα με δια-βήτη σε συνεργασία με το γιατρό τους αναγνωρίζουν τις τάσεις της γλυκόζης και την αποτελεσματικότητα της θεραπείας που ακολουθούν. Η αναφορά του «Στιγ-μιότυπου» συνοψίζει παραστατικά όλη τη

διαχείριση του διαβήτη από τον ασθενή παρουσιάζοντας τις μετρήσεις εντός και εκτός του στόχου, τις διακυμάνσεις και τις τάσεις τις γλυκόζης καθώς και όλα τα κρί-σιμα συμβάντα στη ρύθμιση του διαβήτη υπό μορφή σημειώσεων. Η αναφορά της «Τυπικής Ημέρας» παρουσιάζει τις τάσεις της γλυκόζης μια τυπικής ημέρα (24ώρο) ενώ το «Ημερολόγιο» εμφανίζει ένα πλή-ρες ιστορικό ανά ημέρα. Η εγκατάσταση του προγράμματος μπορεί να γίνει από την ιστοσελίδα της Abbott Diabetes Care, www.diabetescare.gr, ενώ για την προμή-θεια του καλωδίου μεταφοράς δεδομέ-νων, επικοινωνήστε στα τηλεφωνά: 800 11 222 688 ή στο 210 9985220.

Διεθνής συμφωνία συνεργασίας μεταξύ MSD και Pfizer με στόχο την ανάπτυξη και διάθεση της Ερ-τουγλιφλοζίνης, ενός πειραματικού φαρμάκου για το διαβήτη τύπου 2Η MSD, και η Pfizer ανακοίνωσαν πρό-σφατα ότι προχωρούν σε μία διεθνή συμ-

φωνία συνεργασίας για την ανάπτυξη και διάθεση της Ερτουγλιφλοζίνης της Pfizer (PF-04971729), έναν υπό έρευνα δια του στόματος χορηγούμενο αναστολέα 2 συμ-μεταφορέων γλυκόζης - νατρίου (SGLT2) για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2. Η Ερτουγλιφλοζίνη πρόκειται να ενταχθεί σε κλινική μελέτη Φάσης ΙΙΙ μέσα στο 2013.

«Μίλα Ανοιχτά για τον Διαβήτη σου» Εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον ΣΔ Ο τομέας διαβήτη της Bayer, αρωγός σε ενέργειες που συνδέονται με την ενημέ-ρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυ-σμού σχετικά με τον σακχαρώδη διαβήτη, στηρίζει ως Μέγας Χορηγός το glykouli.gr-την πρώτη online κοινότητα για άτομα με διαβήτη- στην υλοποίηση της εκστρα-τείας «Μίλα Ανοιχτά για τον Διαβήτη Σου» η οποία τελεί υπό την αιγίδα της ΕΛΟΔΙ.και της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ.Σκοπός της καμπάνιας είναι να υποστηρίξει και να ενδυναμώσει την κοινότητα των ατόμων με διαβήτη αλλά να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τα άτομα χωρίς διαβήτη. Η πρώτη φάση της εκστρατείας ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία με την προβολή του ντοκιμαντέρ «Sweet 16» που περιγράφει τη «διαδρομή» ενός κοριτσιού με διαβήτη τύπου 1. Η δεύτερη φάση της εκστρατείας, περιλαμβάνει έναν video διαγωνισμός στο www.facebook.com/glykouli που θα διαρκέσει μέχρι 11 Σεπτεμβρίου. Οι συμμετέχοντες καλού-νται να ανεβάσουν το δικό τους video περιγράφοντας την καθημερινότητα τους με τον διαβήτη. Όλοι οι διαγωνιζόμενοι θα αποκτήσουν έναν από τους νέους μετρη-τές, ενώ οι 5 πρώτοι θα κερδίσουν και τις ταινίες μέτρησης από την Bayer καλύπτο-ντας τις ανάγκες δύο μηνών.

δελτία τύπου

Auto-Assist

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 57

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201358

διατροφή& άλλα

Δροσερό γλυκόχωρίς τύψεις!

Τις περισσότερες φορές, όταν ακούμε για σακχαρώδη διαβήτη, αμέσως έρχε-ται στο νου μας η απαγόρευση γλυκών. Από την άλλη όμως και η αποχή από την κατανάλωση γλυκών, ιδιαίτερα από τα άτομα που «τα έχουν ανάγκη», συνδέεται με φαινόμενα διαταραχών διατροφής, όπως είναι η βουλιμία. Ακόμη λοιπόν και αν ακολουθείτε αυ-στηρό διατροφικό πρόγραμμα, με τα επιδόρπια Sweet & Balance ΓΙΩΤΗΣ, χωρίς ζάχαρη, δεν χρειάζεται να στε-ρηθείτε ένα δροσερό γλυκό τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού.

Επιλέξτε παγωτά Sweet & Balance ICE ΓΙΩΤΗΣ με γεύση βανίλια ή σοκολάτα, με μόλις 66 θερμίδες ανά μερίδα και αφεθείτε στην πλούσια και ξεχωριστή γεύση τους. Με φυσικό γλυκαντικό, από εκχύλισμα του φυτού stevia, με χαμηλό Γλυκαιμικό Δείκτη (ΓΔ), φυτικές ίνες, πε-ριορισμένα λιπαρά και λίγες θερμίδες, τα παγωτά Sweet & Balance γίνονται τα απόλυτα επιδόρπια του καλοκαιριού,

για όσους θέλουν να απολαμβάνουν το γλυκό τους χωρίς τύψεις.Εσείς προσθέστε μόνο νερό, ή γάλα χα-μηλών λιπαρών και μέσα σε 15 λεπτά έχετε υπέροχο λαχταριστό παγωτό, το οποίο μπορείτε να συνοδεύσετε με φρέ-σκα φρούτα ή να γαρνίρετε με σιρόπι σο-κολάτας Sweet & Balance με stevia, για μία ακόμη πιο δυνατή γευστική εμπειρία.

Εναλλακτικά, μετά το γεύμα, επιλέξτε μια ανάλαφρη Μousse με γεύση σοκο-λάτα Sweet & Balance με stevia και δώ-στε χρώμα στην υπέροχη γεύση της με τριμμένη σοκολάτα Sweet & Balance και φρέσκα φρούτα.Για ένα πιο επίσημο γεύμα απολαύστε ένα δροσερό τσηζκέικ με γεύση φράου-λα Sweet and Balance με stevia και εντυ-πωσιάστε τους αγαπημένους σας.

Απολαύστε χωρίς τύψεις τα επιδόρπια Sweet & Balance και το καλοκαίρι, εφό-σον συνδυάζουν το χαμηλό Γλυκαιμικό Δείκτη (ΓΔ), την απουσία ζάχαρης, το

φυσικό γλυκαντικό από το φυτό stevia, τις περιορισμένες θερμίδες και τα χαμηλά λιπαρά, ενώ είναι πλούσια σε φυτικές ίνες. Mέσα από την ολοκληρωμένη σειρά τους προσφέρουν ακόμη περισσότερες διαφορετικές γευστικές προτάσεις για όλα τα γούστα και τις περιστάσεις: Mιλ-φέιγ, τούρτα cream & cookies , κρέμα καραμελέ, φρουί ζελέ με γεύση κεράσι, ή φράουλα και πολλά άλλα. Επιπλέον, ανάμεσα στα προϊόντα της σειράς, υπάρ-χουν και πολλά προϊόντα «εργαλεία» όπως η κρέμα ζαχαροπλαστικής βανίλια, το σιρόπι σοκολάτας και το γλυκαντικό σε δισκία και σε σκόνη από εκχύλισμα του φυτού stevia, που μας βοηθούν να δημιουργήσουμε μόνοι μας υπέροχα επιδόρπια της αρεσκείας μας.

Γι’ αυτούς που ζουνχωρίς ζάχαρη αλλάδεν ζουν χωρίς γλυκό!

Περισσότερα στο www.sweetandbalance.gr

CMY

21X28_VI_2013_045_b_HR.pdf 1 4/3/13 10:21 AM

CMY

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α Γ Ι Α Ο Λ Ο Υ Σ

Απρίλιος-Μάιος-Ιούνιος 2013 # 32

ISSN

: 17

91-4

574

ΣΕ ΣYΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ

τεύχ

ος

Προδιαβήτης, μια ύπουλη απειλή που μπορεί να αντιμετωπισθεί

Σακχαρώδης διαβήτης και καλοκαιρινές διακοπές

ΣΑ

ΚΧ

ΑΡ

ΩΔ

ΗΣ

ΙΑ

ΒΗ

ΤΗ

Σ -

ΦΡ

ΟΝ

ΤΙ

ΔΑ

ΓΙ

Α Ο

ΛΟ

ΥΣ

w.e

lodi

.org

•Καταχώρισητηςδόσηςινσουλίνηςμετάαπόκάθεμέτρηση

Σύστημα ΠαρακολούθησηςΓλυκόζης Αίματος

Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.

Ταινίες Μέτρησης Γλυκόζης Αίματος

ΝΕΟΝΕΟ

PRO.0002.13

•Καταχώρισητηςδόσηςινσουλίνηςμετάαπόκάθεμέτρηση

Σύστημα ΠαρακολούθησηςΓλυκόζης Αίματος

Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.

Ταινίες Μέτρησης Γλυκόζης Αίματος

ΝΕΟΝΕΟ

PRO.0002.13

Ε Π Ι Σ Η Μ Η & Α Π Ο Κ Λ Ε Ι Σ Τ Ι Κ Η Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ι Κ Η Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Η Τ Η Σ Ε Λ . Ο . Δ Ι .

•Ενσωματωμένο•Ενσωματωμένοβλέπετεβλέπετε καικαι

•Καταχώριση της δόσης ινσουλίνης μετά από κάθε μέτρηση

•Τεχνολογία Second-Chance sampling, που σας επιτρέπει εντός 30δευτερολέπτων να τοποθετήσετε περισσότερο αίμα στην ίδια ταινία σεπερίπτωση που το πρώτο δείγμα δεν είναι αρκετό

•Χρησιμοποιεί τις νέες ταινίες μέτρησης CONTOUR® NEXT, με πατενταρισμένο μεσολαβητή, προσφέροντας ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια μέτρησης

•Τεχνολογία πολλαπλού-παλμού που αξιολογεί ένα δείγμα αίματος 7 φορές,βελτιώνοντας περισσότερο την απόδοση του συστήματος

•Ενσωματωμένο λογισμικό διαχείρισης διαβήτη GLUCOFACTS™ DELUXE για ναβλέπετε και να συζητάτε τις πληροφορίες σας από οποιονδήποτε υπολογιστή

Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.

•Καταχώρισητηςδόσηςινσουλίνηςμετάαπόκάθεμέτρηση

Σύστημα ΠαρακολούθησηςΓλυκόζης Αίματος

Ταινίες Μέτρησης Γλυκόζης Αίματος

ΝΕΟΝΕΟΝΕΟ

PRO.0002.13

•Καταχώρισητηςδόσηςινσουλίνηςμετάαπόκάθεμέτρηση

Σύστημα ΠαρακολούθησηςΓλυκόζης Αίματος

Υψηλή απόδοση σε ακρίβεια και αξιοπιστία.

Ταινίες Μέτρησης Γλυκόζης Αίματος

ΝΕΟΝΕΟ

PRO.0002.13

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201360

Αθήνα> Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών

«Αττικόν», Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Ρίμινι 1, ΤΚ 12462, Χαϊδάρι, T: 210 5831000, 210 5832013 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 5326454

> Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Αγία Σοφία», Α Παιδιατρική Κλινική Παν. Αθηνών, Μ. Ασίας & Θηβών, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 213 2013451, 210 7496312 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7795538

> Γ.Ν. Αθηνών «Αλεξάνδρα», Β. Σοφίας 80, ΤΚ 11528, Αθήνα, Τ: 210 7770501-4, (εξωτ. ιατρείο),

Τ: 210 3381392, fax: 210 7770473> Γ.Ν. Αθηνών «Γ. Γεννηματάς», Λ. Μεσογείων

154, ΤΚ 15669, Παπάγου, Τ: 210 7768000, 210 7768283 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7705980

> Γ.Ν. Αθηνών «Ιπποκράτειο», Β΄ Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Β. Σοφίας 114, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 210 7769000, 213 2088333 (εξωτ. ιατρείο) fax: 213 2088646

> Περιφερειακό Γ.Ν. Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ.», Ερυθρού Σταυρού 1, Αμπελόκηποι, ΤΚ 11526, Αθήνα, T: 210 6414000, 210 6414737 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6414800

> Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π.& Α. Κυριακού», Λεωφ. Μεσογείων 24, ΤΚ 10024, Αθήνα, Τ: 213 2009800, 210 7726856 (εξωτ. ιατρείο), 213 2009856

> Γ.Ν. Αθηνών «Λαϊκό», Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Αγ. Θωμά 17, ΤΚ 11527, Αθήνα, Τ: 210 7456000, 210 7456874 (εξωτ. ιατρείο), 210 7456294 Τετ., 210 7456308 Πέμ., fax: 210 7791839

> Ν.Γ.Ν. «Ο Ευαγγελισμός», ενδοκρινολογικό τμήμα, Υψηλάντου 45, ΤΚ 10676, Αθήνα, Τ: 210 7201000, 210 7201258 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7291808

> Ν.Γ.Ν. Αθηνών ΝΙΜΤΣ, Μονής Πετράκη 12, ΤΚ 11521, Αθήνα, Τ: 210 7288001, 210 7288111 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7297958

> Γ.Ν. Αθηνών «Πολυκλινική», Πειραιώς 3, ΤΚ 10552, Αθήνα, Τ: 210 5276000, 210 5276222 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 5202944

Πειραιάς> Γ.Ν.Π. «Άγιος Παντελεήμων», Δημ.

Μαντούβαλου 3, ΤΚ 18484, Nίκαια, Τ: 213 2077000, 213 2077660 (εξωτ. ιατρείο), fax: 213 2076426

> Γ.Ν. Πειραιά «Τζάννειο», Αφεντούλη & Ζαννή 1, ΤΚ 18536, Πειραιάς, Τ: 210 4592000, 210 4592174 & 583, (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 4511709

Θεσσαλονίκη> Π.Γ.Ν.Θ. «ΑΧΕΠΑ», Α’ Παθολογική Κλινική

Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Στ. Κυριακίδη 1, ΤΚ 54636, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313303316 (ραντεβού), 2310 9933369 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 994608

> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο», Β’

Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινουπόλεως 49, ΤΚ 54642, Θεσσαλονίκη, Τ: 2310 89200, 2310 892101, 2310 892616, (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 856075

> Γ.Π.Ν. Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου», Γ΄ Παθολογική Κλινική, περιφ. οδός Θεσσαλονίκης, Ν. Ευκαρπία, ΤΚ 56403, Ν. Ευκαρπία Θεσσαλονίκης, Τ: 2313 323000 (εξωτ. ιατρείο) (εσωτ. 4226 ή 4248), fax: 2310 321862

Ιωάννινα> Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων,

Λεωφ. Σταύρου Νιάρχου, ΤΚ 45500, Ιωάννινα, Τ: 26510 99111, 26510 99227 (εξωτ. ιατρείο), fax: 26510 46617

Πάτρα> Πανεπιστημιακό Γ.Ν. Πατρών, ΤΚ 26110, Πάτρα, Τ:

2610 999111, 2610 969149 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2610 969168

[ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΑ ΙΑΤΡΕΙΑ ]

Στερεά Ελλάδα / Αττική & Πειραιάς> Μαιευτικό Γυναικολογικό κέντρο Αθηνών

«Έλενα Ε. Βενιζέλου», πλ. Ε. Βενιζέλου, ΤΚ 11521, Αθήνα, Τ: 210 6402000, 210 6402261 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6411156

> Π.Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Π.&Α. Κυριακού», Θηβών & Λεβαδείας 3, TK 11527, Αθήνα, Τ: 213 2009000, 213 2009310 (εξωτ. ιατρείο), fax: 213 2009429

> Ν.Γ.Ν.Α. «Σπηλιοπούλειο», Δ. Σούτσου 21, TK 10671, Αθήνα, Τ: 210 6410445, 213 2023418 ή 418, (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6446951

> Γ.Ν.Μ. 1ο Νοσοκομείο ΙΚΑ (Μελισσίων), τέρμα Ζαΐμη, TK 15127, Μελίσσια, Τ: 210 8106200, 210 8106262 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 8041837

> 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας, Π. Κανελλοπούλου 3, ΤΚ 15500, Χολαργός, Τ: 210

7463399, 210 7464093 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7715690> Γ.Ν.Ν.Θ. Αθηνών «Σωτηρία», Μεσογείων 152,

TK 11527, Αθήνα, Τ: 210 7778611-19, 210 7763194 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7778838

> Γ.Ν. Αθηνών «Σισμανόγλειο», Σισμανογλείου 1, Μαρούσι, ΤΚ 15126, Αθήνα, Τ: 210 8039001-60, 210 8039789 (εξωτ. ιατρείο), fax 210 8042700

> Γ.Ν.Ν. Αθηνών «Ελπίς», Δημητσάνης 7, TK 11522, Αθήνα, Τ: 210 6434001, 210 6494270 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 6445602

> Γ.Ν. Βούλας «Ασκληπιείο», Βασ. Παύλου 1, TK 16673, Βούλα, Τ: 213 2163000, 213 2163142 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 8923326

> Γ.Ν. Πειραιά «Άγιος Παντελεήμων», Ενδοκρινολογικό Τμήμα, Δ. Μαντούβαλου 3,

Νίκαια, TK 18484, Νίκαια, Τ: 213 2077000, 213 2077448 (εξωτ. ιατρείο), fax.: 213 2076709

> Γ. Αντικαρκινικό Ν. Πειραιά «Μεταξά», Μπόταση 51, TK 18537, Πειραιάς, Τ: 213 2079670 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 4599774

> Γ.Ν.Α. «Γιώργος Γεννηματάς», λεωφ. Μεσογείων 154, TK 15669, Αθήνα, Τ: 213 2032000, 213 2032283-4, fax: 210 7705980

> Γ.Ν.Α. «Αγία Όλγα», Αγίας Όλγας 3-5, ΤΚ 14231, Ν. Ιωνία, Τ: 213 2057000, 213 2057222 (εξωτ. ιατρείο)

> Γ.Ν.Ε. «Θριάσιο», λεωφόρος Γ. Γεννηματά, ΤΚ 19018, Μαγούλα, Τ: 213 2028000, 213 2028774 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 5551243

> Γ.Ν.Α. «Η Παμμακάριστος», Ιακωβάτων 43, ΤΚ 11144, Αθήνα, Τ: 210 2284851, 210 2001100, 210 2001344 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 2020002

> Ν.Γ.Ν.Α. «Αμαλία Φλέμινγκ», 25ης Μαρτίου 14, ΤΚ 15126, Μελίσσια, Τ: 210 8030303, 210 8038371 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 8038399

> Γ.Ν. Παίδων Αθηνών «Αγία Σοφία», Μ. Ασίας & Θηβών, TK 11527, Αθήνα, Τ: 210 7467000, 210 7467002 (εξωτ. ιατρείο), fax: 210 7797649

Ν. Βοιωτίας> Ν.Γ.Ν. Θηβών, Τσεβά 2, TK 32200, Θήβα, Τ: 22620

24444, 26623 50133 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22620 25406

Ν. Δωρίδος> Ν.Γ.Ν. Άμφισσας, Οικισμός Δροσοχωρίου, TK

33100, Άμφισσα, Τ: 22650 28460, (εσωτ.: 171), fax: 22650 22086

Ν. Εύβοιας> Ν.Γ.Ν. Χαλκίδας, Γαζέπη 48, Χαλκίδα, TK 34100,

Τ: 22210 21901-10, 22210 35259 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22210 85131

> Κ.Υ. Καρύστου, Πολ. Κάτσικα 56, ΤΚ 34001, Κάρυστος, Ν. Ευβοίας, Τ: 22243 50100, 22243 50104 (εξωτ. ιατρείο)

Ν. Φθιώτιδας> Ν.Γ.Ν. Λαμίας, Παπασιοπούλου Τέρμα, ΤΚ 35100,

Λαμία, Τ: 22310 63000, 22310 63087 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22310 63324

Μακεδονία / Ν. Θεσσαλονίκης> Ν.Γ.Ν.Θ. «Άγιος Δημήτριος», Ελένης

Ζωγράφου 2, ΤΚ 54634, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313 322100, 2313 322427 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2313 322205

> Ν.Α.Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύλος», Εθνικής Αντίστασης 161, Φοίνικας, ΤΚ 54625, Θεσσαλονίκη, Τ: 2310 493400 (τηλ. κέντρο), 2310 49353 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 451727

> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «ΑΧΕΠΑ», Β΄ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Στ. Κυριακίδη 1, ΤΚ 54636, Θεσ/νίκη, Τ: 2310 993111,

Οδηγός διαβητολογικών κέντρων

χρηστικά

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 61

2310 993375-6 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 994803> Ν.Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Γ. Γεννηματάς»

(κεντρικό), Εθνικής Αμύνης 41, ΤΚ 54635, Θεσσαλονίκη, Τ: 2310 211221, fax: 2310 210401

> Β΄ Γενικό Νοσοκομείο ΙΚΑ Θεσσαλονίκης, (Παναγία), Ν. Πλαστήρα 22, ΤΚ 55132, Κρήνη Θεσσαλονίκης, Τ: 2310 476936, fax: 2310 438322

> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο», Α Παιδιατρική Κλινική Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινουπόλεως 49, ΤΚ 54642, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313 312000, 2310 892462 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 992784

> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Ιπποκράτειο», Α Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντινουπόλεως 49, ΤΚ 54642, Θεσσαλονίκη, Τ: 2313 312000, 2310 892394 & 96 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 819758

> Γ.Π.Ν. Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου», Α Παθολογική Κλινική, περιφ. οδός Θεσσαλονίκης, Ν. Ευκαρπία, ΤΚ 56403, Ν. Ευκαρπία Θεσσαλονίκης, T: 2313 323000, 2310 693251-2, (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 321862

> Γ.Ν. Θεσσαλονίκης «Γ. Παπανικολάου», ΤΚ 57010, Εξοχή, Θεσσαλονίκη, T: 2313 307000, 2313 307528 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2310 357603

> Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Αλεξ. Συμεωνίδη 2, ΤΚ 54351, Θεσσαλονίκη, T: 2310 898170

Ν. Κιλκίς> Νοσοκομείο Γουμένισσας, Μαυροπούλου

9, ΤΚ 61300, Γουμένισσα, Ν. Κιλκίς, Τ: 23430 41411, 23433 50321 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23430 428431

> Ν.Γ.Ν. Κιλκίς, Νοσοκομείου 1, ΤΚ 61100, Κιλκίς, Τ: 23413 51400, 23413 51671 / 51498 (εξωτ. Ιατρείο),

fax: 23413 51630

Ν. Πιερίας> Ν.Γ.Ν. Κατερίνης, 7ης Μεραρχίας 26, ΤΚ 60100,

Κατερίνη, Τ: 23513 50200, 23513 50251 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23513 50115

Ν. Χαλκιδικής> Ν.Γ.Ν. Χαλκιδικής, ΤΚ 63100, Πολύγυρος, T: 23710 20101, 23710 20248 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23710

23781

Ν. Δράμας> Γ.Ν.Ν. Δράμας, Τέρμα Ιπποκράτους, ΤΚ 66100,

Δράμα, Τ: 25210 23351-55, 25210 61458, 61433, (εξωτ. ιατρείο), fax: 25210 21883

Ν. Καβάλας> Ν.Γ.Ν. Καβάλας, Ύψωμα Βασιλάκη, ΤΚ 65500,

περιοχή Αγ. Σύλλα, Καβάλα, Τ: 2513 501100, 2513 501231-2 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2513 501548

Ν. Σερρών> Ν.Γ.Ν. Σερρών, 3ο χλμ Σερρών - Δράμας, ΤΚ

62100, Σέρρες, Τ: 23210 94500, 23210 94567 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23210 94713

Ν. Ημαθίας> Γ.Ν.Ν. Βέροιας, Ασωμάτων Βεροίας, ΤΚ 59100,

Βέροια, Τ: 23310 59100, 23313 51141 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23310 29920

> Ν.Γ.Ν. Νάουσας, Νοσοκομείου 3, ΤΚ 59200, Νάουσα, Τ: 23320 22200, 23320 59241 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23320 23422

Ν. Κοζάνης> Ν.Γ.Ν. Κοζάνης «Μαμάτσειο», Μαματσείου 1,

ΤΚ 50100, Κοζάνη, Τ: 24610 67600, 24613 52647 (εξωτ. ιατρείο), fax: 24613 52630

Ν. Πέλλης> Ν.Γ.Ν. Γιαννιτσών, Τέρμα Λάμπρου Κατσώνη, ΤΚ

58100, Γιαννιτσά, Τ: 23820 56200, 23820 56536 (εξωτ. ιατρείο), fax: 23820 26553

Νησιά Αιγαίου Πελάγους / Ν. Λέσβου> Ν.Γ.Ν. Μυτιλήνης «Βοστάνειο», Ε. Βοστάνη

48, TK 81100, Μυτιλήνη, Τ: 22510 57700, 22513 51540 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22510 40366

Ν. Σάμου> Ν.Γ.Ν. Σάμου «Άγιος Παντελεήμων»,

Κεφαλοπούλου 17, TK 83100, Σάμος, T: 22730 83100 (τηλ. κέντρο), 22730 83499 - 83136 (εξωτ. ιατρείο), fax: 22730 28968 / Κέντρο Υγείας Καρλοβασίου 22730 32222

'Ηπειρος / Ν. Ιωαννίνων> Γ.Ν. Ιωαννίνων «Γ. Χατζηκώστα», λεωφόρος

Μακρυγιάννη, ΤΚ 45001, Ιωάννινα, Τ: 26510 80111, 26510 80444 - 80475 (εξωτ. ιατρείο), fax: 26510 31414

Θεσσαλία / Ν. Λάρισας> Πανεπιστημιακό Γ. Ν. Λάρισας, Μεζούρλο, TK

41110, Λάρισα, Τ: 2413 501000, 2413 502430 & 2431 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2410 611097

> Γ. Ν. Λάρισας, Τσακάλωφ 1, TK 41221, Λάρισα, Τ: 2410 230031, 2410 560384 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2410 535150

Ν. Μαγνησίας> Ν.Γ.Ν. Βόλου «Αχιλλοπούλειο», Πολυμέρη 134,

TK 38222, Βόλος, Τ: 24210 94200, 24213 51115 (εξωτ. ιατρείο), fax: 24210 36870

Ν. Τρικάλων> Ν.Γ.Ν. Τρικάλων, Καρδίτσης 56, TK 42100, Τρίκαλα,

Τ: 24313 50100, 24313 50721 (εξωτ. ιατρείο), fax.: 24310 37392

N. Καρδίτσας> Ν.Γ.Ν. Καρδίτσας, Τέρμα Ταυρωπού, 43100

Καρδίτσα, Τ: 24410 65555, 24413 51222 (εξωτ. ιατρείο, fax.: 24410 26313

Θράκη / Ν. 'Εβρου> Π.Γ.Ν. Αλεξανδρούπολης, Δραγάνα, ΤΚ 68100,

Αλεξανδρούπολη, Τ: 25510 74000, 25510 75520 (εξωτ. ιατρείο), fax: 25510 76420

Ν. Ξάνθης> Ν.Γ.Ν. Ξάνθης, Νεάπολη Ξάνθης, TK 67100, Ξάνθη,

Τ: 25410 47100, 25410 47261-262 (εξωτ. ιατρείο), fax: 25410 72139

Ν. Ροδόπης> Ν.Γ.Ν. Κομοτηνής, Σισμανόγλου 45, TK 69100,

Κομοτηνή, Τ: 25313 51100, 25313 51465 (εξωτ. ιατρείο), fax: 25313 51527

Νησιά Ιονίου Πελάγους / Ν. Ζακύνθου> Ν.Γ.Ν. Ζακύνθου, ΤΚ 59200, Ζάκυνθος, Τ: 26950

59100, 26950 59221 (εξωτ. ιατρείο), fax: 26950 42520

Ν. Λευκάδας> Ν.Γ.Ν. Λευκάδας, Βαλαωρίτου 24, ΤΚ 31100,

Λευκάδα, Τ: 26450 38200, 26450 38284 (εξωτ. ιατρείο), fax: 26450 25377

Κρήτη / Ν. Ηρακλείου> Γ.Ν. Ηρακλείου «Βενιζέλειο», Λ. Κνωσσού 363,

ΤΚ 71409, Ηράκλειο Κρήτης, Τ: 2810 368000, 2810 368174 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2810 368684

> Πε.Πα.Γ.Ν. Ηρακλείου, διασταύρωση Βουτών-Σταυρακίου, ΤΚ 71110, Βούτες Ηράκλειου, Τ: 2810 392111, 2810 392269 (εξωτ. ιατρείο), fax: 2810 542064

Ν. Χανίων> Ν.Γ.Ν. Χανίων «Άγιος Γεώργιος», Δημοκρατίας

81, 73134, Χανιά, Τ: 28210 22000, 28210 22594 (εξωτ. ιατρείο), fax: 28210 71112, 28210 22394

Πελοπόννησος / Ν. Αργολίδος> Ν.Γ.Ν. Άργους, Κορίνθου 191, ΤΚ 21200, Άργος, Τ: 27513 60290, 27510 24455, 27510 64128 (εξωτ. ιατρείο),

fax: 27510 24644

Ν. Αρκαδίας> Ν.Γ.Ν. Τρίπολης «Ευαγγελίστρια», Ερ. Σταυρού

(τέρμα), ΤΚ 22100, Τρίπολη, Τ: 2710 371700, 2710 371809 (εξωτ. ιατρείο), fax: 27103 38175

Ν. Κορινθίας> Ν.Γ.Ν. Κορίνθου, Λ. Αθηνών 53, ΤΚ 20100,

Kόρινθος, Τ: 27413 61400, 27413 61549 (εξωτ. ιατρείο), fax: 27410 20529, 27413 61300

61 Ο οδηγός διαβητολογικών κέντρων είναι σύμφωνος με τα επίσημα στοιχεία του ΕΚΕΔΙ, όπως δημοσιεύτηκαν στις επίσημες λίστες του ΕΚΕΔΙ στις 7/7/2011

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201362

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/2013 63

ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:

Αποστείλατε τα στοιχεία σας στο fax: 210 82 17 444, ή μπορείτε να αποστείλετε την αίτηση στα γραφεία της ΕΛΟΔΙ, Γ΄ Σεπτεμβρίου 90, 104 34, Αθήνα ή ηλεκτρονικά στο www.elogi.org.Για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στο 210 88 38 113.

‘Όνομα - Επώνυμο: ............................................................................................................................................Διεύθυνση: .........................................................................................................................................................Περιοχή: .............................................................................................................................................................ΤΚ:.......................................................................................................................................................................Τηλέφωνο: ..........................................................................................................................................................e-mail: .................................................................................................................................................................

Στοιχεία συνδρομητή...............................................................

..............................................................................................................................

...............................................................

..............................................................................................................................

Υπογραφή:

Επιθυμώ να λαμβάνω το περιοδικό:σε έντυπη μορφή

σε ηλεκτρονική μορφή

→ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΚΑΙ ΙΘΑΚΗΣ

Σωτήρος 9, 28100, Αργοστόλι Κεφαλονιάς T. 26710 23754, 6937 416600

→ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΑΓΩΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΝΕΑΝΙΚΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ | ΠΕΑΝΔ Μεσογείων 24, Αθήνα / T. 210 77 96 600, F. 210 77 96 461 / [email protected]

→ ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΑΝΙΚΟ ΔΙΑΒΗΤΗ | ΠΑΣΥΝΕΔ

ΠΑΓΝΗ Βούτες Ηρακλείου Κρήτης / T. 6973 500 783, 6973 409 526 / [email protected]

→ ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΑΝΙΚΟ ΔΙΑΒΗΤΗ | ΠΕΝΔΙ

Μπουμπουλίνας 4, 454 45, Ιωάννινα, T/F. 26510 73 634

→ ΠΑΝΘΕΣΣΑΛΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ Σκουφά 29, 41 222, Λάρισα / T. 2410 25 24 31

→ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΑΛΗΝΟΣ Θεοφιλοπούλου 16, 117 43, Αθήνα T. 210 92 26 798

→ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΝΟΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ Ορφέως 14 (Παλαιό Νοσοκομείο) T/F. 23210 58 791

→ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΜΑΘΙΑΣ Σωφρονίου 25, 59 200, ΚΑΠΗ Νάουσας, Νάουσα

T. 23320 24 947

→ ΕΝΩΣΗ ΓΟΝΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ Ερμού 13, 54 624, Θεσσαλονίκη / T. 2310 223518,

F. 2310 223 595 / www.diabetic.gr e-mail [email protected]

→ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ | ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ

Εθν. Αντιστάσεως 11, 50 200, Πτολεμαϊδα T. 24630 28 188 / [email protected] www.diabitiki-poria.gr

→ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ 3ης Σεπτεμβρίου 90, Αθήνα / T. 210 88 38 118

→ ΕΝΩΣΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ Ν. ΠΙΕΡΙΑΣ Εθνικής Αντιστάσεως 8, 60 100, Κατερίνη T. 23510 477 81 / [email protected]

Αν δεν βρίσκετε το περιοδικό μας

σε ένα από τα παραπάνω

σημεία διανομής,

a επικοινωνήστε με τα γραφεία

της ΕΛΟΔΙ (Γ' Σεπτεμβρίου 90,

104 34, Αθήνα)

a ενημερωθείτε στο www.elodi.org

a ή αποστείλατε την παρακάτω

αίτηση συνδρομής

Σύλλογοι ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη Σε όλα τα διαβητολογικά κέντρα πανελλαδικά(βλ. σελίδες 60-61)

ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:ΑΝΑΖΗΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΣΗΜΕΙΑ:

σημείαδιανομής

Γίνετε δωρεάν συνδρομητές στο περιοδικόΣακχαρώδης Διαβήτης - Φροντίδα για όλους

ανοικτόςδιάλογος

Ο πατέρας μου παρουσίασε σάκ-χαρο σε ηλικία 50 ετών. Εγώ είμαι 35 ετών και σε μια εξέταση αίματος, που έκανα πριν ένα μήνα, βρήκα ότι το σάκχαρο μου, νηστικός, ήταν 108mg/dl. Πρέπει να ανησυχώ; τι πρέπει να κάνω;Τα άτομα, τα οποία έχουν κάποιο συγγενή πρώτου βαθμού με διαβήτη, έχουν μεγα-λύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν το ίδιο νόσημα στη διάρκεια της ζωής τους. Δεν αποκλείεται να έχετε διαταραχή στο σάκχαρο σας. Το σάκχαρο αίματος, σε κατάσταση νηστείας, ανάμεσα στα 100 έως 125 mg/dl, δείχνει ότι μπορεί να έχετε διαταραχή. Ο γιατρός σας θα δώσει την απάντηση, αφού σας υποδείξει πρώτα να κάνετε μια εξέταση, που λέγεται «δοκιμα-σία ανοχής γλυκόζης». Με τη δοκιμασία αυτή φαίνεται, αν δεν υπάρχει διαταραχή του σακχάρου, ή παρουσιάζετε προδιαβή-τη, ή διαβήτη. Στην περίπτωση, που έχετε διαβήτη, είναι λογικό να γνωρίζετε από την εμπειρία του πατέρα σας τι πρέπει να κάνετε, αλλά και ο γιατρός σας θα συστή-σει την απαραίτητη δίαιτα και φαρμακευτική αγωγή. Στην περίπτωση, που υπάρχει προ-διαβήτης, οφείλετε να πάρετε μέτρα, ώστε να προλάβετε την εξέλιξη του σε διαβήτη. Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στο άρθρο για τον προδιαβήτη στο παρόν τεύχος του περιοδικού.

Μας ρωτάτε - σας απαντάμε

Τι πρέπει να κάνει ένας ασθενής, που έχει τύπου 1 διαβήτη και παρου-σιάζει δύσοσμη αναπνοή;Κατ αρχήν, επικοινωνήστε με το γιατρό σας και βεβαιωθείτε, ότι το σάκχαρο είναι καλά ρυθμισμένο. Εάν από εκεί δεν υπάρχει πρόβλημα, πρέπει να αποκλεισθεί παρου-σία αλλεργικής ρινίτιδας, φλεγμονής των κόλπων του προσώπου (ιγμορίτιδας), των αμυγδαλών, ή των αδενοειδών εκβλαστή-σεων, που μπορεί να ευθύνονται για την δυσοσμία. Η επίσκεψη στον οδοντίατρο σας είναι επίσης αναγκαία για τον αποκλεισμό, ή την θεραπεία τερηδόνας των δοντιών, ουλίτιδας, ή περιοδοντικής νόσου. Στην τελευταία περίπτωση χρειάζεται συχνότερο βούρτσισμα των δοντιών με κρέμα, που θα υποδειχθεί από τον οδοντίατρο και, μερικές φορές, αποφυγή αντισηπτικών του στόμα-τος, που περιέχουν αλκοόλη. x

Στείλτε μας τις ερωτήσεις σας στο [email protected]

Μπορεί ο προδιαβήτης να προ-καλέσει ξηρότητα του στόματος; Βεβαίως και μπορεί! Στη φάση του προδιαβήτη υπάρχουν μεταβολικές δι-αταραχές, που μπορούν να προκαλέ-σουν αλλαγές στην κοιλότητα του στό-ματος. Η συχνότερη φροντίδα των δο-ντιών και η συμβουλή/παρέμβαση του οδοντιάτρου σας δίνουν λύση στο πρόβλημα.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ | ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ | 4-6/201364

Top Related