Market Report

Disclaimer

Το παρόν διαφημιστικό έντυπο εκδόθηκε από την Eurobank EFG Property Services, μέλος του Ομίλου EFG, και δεν επιτρέπεται να αναπαραχθεί κατά οποιονδήποτε τρόπο από τα πρόσωπα στα οποία αποστέλλεται ή να δοθεί σε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο. Το έντυπο αυτό δεν αποτελεί προσφορά αγοράς ή πώλησης ούτε πρόσκληση για υποβολή προσφορών αγοράς ή πώλησης των ακινήτων που αναφέρονται σε αυτό. Η Eurobank EFG Property Services και άλλοι που συνδέονται με αυτήν ενδέχεται να έχουν συμμετοχές και ενδέχεται να πραγματοποιούν συναλλαγές σε ακίνητα που αναφέρονται στο παρόν, καθώς επίσης ενδέχεται να παρέχουν ή να επιδιώκουν να παράσχουν υπηρεσίες (επενδυτικής τραπεζικής, μεσιτείας ή άλλες) στις εταιρείες αυτές. Οι επενδύσεις που αναλύονται στο έντυπο αυτό μπορεί να είναι ακατάλληλες για επενδυτές, με κριτήρια τους συγκεκριμένους επενδυτικούς στόχους τους και την οικονομική κατάστασή τους. Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Eurobank EFG Property Services. Οι απόψεις που διατυπώνονται στο παρόν ενδέχεται να μη συμπίπτουν με αυτές οποιουδήποτε μέλους του Ομίλου EFG. Καμία δήλωση ή διαβεβαίωση (ρητή ή σιωπηρή) δεν δίδεται όσον αφορά την ακρίβεια, πληρότητα, ορθότητα ή χρονική καταλληλότητα των πληροφοριών ή απόψεων που περιέχονται στο παρόν, οι οποίες μπορούν να αλλάξουν χωρίς προειδοποίηση. Καμία απολύτως ευθύνη, οπωσδήποτε και αν γεννάται, δεν αναλαμβάνεται από την Eurobank EFG Property Services ή από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ή τα στελέχη της ή τους υπαλλήλους της όσον αφορά το περιεχόμενο του παρόντος. Το παρόν έντυπο είναι διαφημιστικό και διανέμεται δωρεάν.

Property

Ε Λ Λ Α Δ Α

>> ΑΓΟΡΑ ΑΘΗΝΑΣ

>> ΑΓΟΡΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ResearchDepartment

Το παρόν διαφημιστικό έντυπο «Property Market Report» εκδίδεται από τη Διεύθυνση Συμβουλευτικών Υπηρεσιών της Eurobank EFG Property Services.

Υπεύθυνος έκδοσης: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΝΔΡΙΤΣΟΣ

Ομάδα Έρευνας:ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΛΑΧΑΚΗΣΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΛΟΥΚΑΤΑΡΗ

Ημερομηνία Έκδοσης28 Μαρτίου 2011

Μάρτιος2011

• Το 2010 συνεχίστηκε η μείωση της επενδυτικής δραστηριότητας και ο περιορισμός του όγκου συναλλαγών κυρίως λόγω του κλίματος αβεβαιότητας που έχει δημιουργήσει το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον και της περιορισμένης ρευστότητας των δυνητικών αγοραστών και χρηστών.

• Το φαινόμενο που χαρακτηρίζει το σύνολο της κτηματαγοράς είναι η καθυστέρηση ή σε ορισμένες περιπτώσεις και η ματαίωση νέων αναπτύξεων και επενδύσεων μέχρι τη σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας.

• Τάση εξορθολογισμού των ζητούμενων επιπέδων τιμών στις περισσότερο ακριβές περιοχές και σύγκλιση των τιμών με περιοχές ανάλογων ποιοτικών χαρακτηριστικών.

• Οι κύριες αγορές παρόλο που διατήρησαν τη δυναμική τους και συγκέντρωσαν μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε σχέση με τις δευτερεύουσες αγορές δέχθηκαν πτωτικές πιέσεις αναφορικά με τα επίπεδα τιμών.

• Το 2011 αν και αναμένεται η κτηματαγορά να παρουσιάσει παρόμοια χαρακτηριστικά με το 2010, εκτιμάται ότι σταδιακά θα αρχίσουν να διαμορφώνονται νέα επίπεδα ισορροπίας.

Το 2010 η παγκόσμια οικονομία εμφανίστηκε ελαφρώς βελτιωμένη σε

σχέση με τα έτη 2007-2009 με τις ανεπτυγμένες χώρες και τις αναδυόμε-

νες οικονομίες να είναι αυτές που παρουσίασαν ελαφρώς υψηλότερους

ρυθμούς ανάπτυξης σε σχέση με τις υπόλοιπες.

Ωστόσο παρέμειναν το κλίμα αβεβαιότητας και η δυσπιστία της διεθνούς

αγοράς απέναντι σε ορισμένες χώρες ως προς τη δυνατότητά τους να αντεπε-

ξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το παγκόσμιο

ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5% το 2010 έναντι της μείωσης (0,6%) που σημειώθηκε το

προηγούμενο έτος. Συγκεκριμένα:

Η αύξηση των τιμών των βασικών εμπορευμάτων σε διεθνές επίπεδο οδή-

γησε σε σημαντική αύξηση του πληθωρισμού (1,5%) και αναμένεται να αυξηθεί

ελάχιστα κατά το 2011.

Επίσης σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Νομισματικής Πολιτικής της

ΤτΕ κατά το 2010, το παγκόσμιο εμπόριο ανέκαμψε σημαντικά παρουσιάζοντας

αύξηση κατά 12% περίπου σε σχέση με το πλήγμα που είχε δεχθεί κατά το προ-

ηγούμενο έτος.

Ωστόσο παρά τη βελτιωμένη εικόνα που παρουσίασαν τα διεθνή βασικά μα-

κροοικονομικά μεγέθη κατά το 2010, τα δημοσιονομικά μεγέθη των επιμέρους

χωρών και κυρίως τα ελλείμματα των γενικών κυβερνήσεων παρέμειναν σε

υψηλά επίπεδα με αποτέλεσμα την εφαρμογή σχετικών κρατικών προγραμμά-

των για τον περιορισμό τους.

Στη ζώνη του ευρώ σημειώθηκε βελτίωση των εξαγωγών και της επενδυτι-

κής δραστηριότητας σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό ανάλογα με τα ιδιαίτερα

χαρακτηριστικά των επιμέρους χωρών.

Ισχυρές οικονομίες όπως η Γερμανία, διατήρησαν ικανοποιητικούς ρυθμούς

ανάπτυξης ενώ χώρες όπως η Ιρλανδία και η Ελλάδα βίωσαν έντονα τη δημοσι-

ονομική κρίση εξασφαλίζοντας οικονομική ενίσχυση από το Διεθνές Νομισματι-

κό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σύμφωνα με την ΤτΕ το ΑΕΠ για τη ζώνη του ευρώ υπολογίζεται ότι αυ-

ξήθηκε κατά 1,8% για το 2010 και ο πληθωρισμός αυξήθηκε σε 1,6% έναντι

0,3% το 2009. Για το τρέχον έτος αναμένεται περαιτέρω άνοδος των τιμών

των βασικών αγαθών. Επίσης εκτιμάται ότι το έλλειμμα της γενικής κυβέρ-

νησης θα μειωθεί σημαντικά στο 4,6% του ΑΕΠ κυρίως λόγω της πολιτικής

αναπροσαρμογής των ελλειμμάτων που σχεδιάζουν τα περισσότερα κράτη-

μέλη. Αναφορικά με τα μακροοικονομικά μεγέθη της ευρωζώνης, σύμφωνα

με τις εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αναμένεται αύξηση

του δημόσιου χρέους κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες στο 87% περίπου ένα-

ντι 84,3% το 2010.

Οι προβλέψεις των διεθνών οργανισμών εκτιμούν σταδιακή αλλά με αρ-

γούς ρυθμούς σταθεροποίηση των οικονομικών συνθηκών κατά το 2011 με

ορισμένες προϋποθέσεις, όπως την εφαρμογή οργανωμένων πολιτικών και

οικονομικών δράσεων σε επίπεδο κρατών, την εξασφάλιση χρηματοπιστωτι-

κής σταθερότητας και αύξησης της πιστωτικής επέκτασης σε νοικοκυριά και

επιχειρήσεις καθώς και την εφαρμογή μέτρων για τον περιορισμό των δημο-

σιονομικών ελλειμμάτων.

Στα πλαίσια αυτά, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα τέλη του 2010 αποφάσισε τη

δημιουργία ενός κοινού μηχανισμού διασφάλισης της χρηματοπιστωτικής στα-

θερότητας για το σύνολο της ευρωζώνης. Η ολοκλήρωση της σύστασης του συ-

γκεκριμένου μηχανισμού αναμένεται τους πρώτους μήνες του 2011. Οι βασικές

δράσεις που θα αναλάβει αφορούν κυρίως σε παροχή χρηματοοικονομικής στή-

ριξης των χωρών-μελών που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, συνεργασία

με τους φορείς του ιδιωτικού τομέα, κατάρτιση οικονομικών προγραμμάτων και

μελετών βιωσιμότητας για τα κράτη που δέχονται τις οικονομικές ενισχύσεις

καθώς και την οικονομική εποπτεία του συνόλου της οικονομίας με σκοπό την

αποφυγή μελλοντικών δυσμενών οικονομικών καταστάσεων.

Πέραν όμως από τον συντονισμό και τον μακροχρόνιο σχεδιασμό των κρατι-

κών μηχανισμών, η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών, απαιτεί αναθέρμαν-

ση της εμπιστοσύνης καταναλωτών και επενδυτών και την εξάλειψη του κλίμα-

τος αβεβαιότητας που υπάρχει στους περισσότερους τομείς της οικονομίας.

Οικονομικό Περιβάλλον

ΕΛΛΑΔΑΟΙ ΔΥΣΜΕΝΕΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ της διεθνούς οικονομικής ύφεσης συνεχίστηκαν

και κατά το 2010 για την ελληνική οικονομία. Σε εφαρμογή τέθηκε ο μηχανισμός

οικονομικής στήριξης (Πρόγραμμα Οικονομικής Προσαρμογής) σε συμφωνία με

τις Ευρωπαϊκή Ένωση, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Ευρωπαϊκή Κεντρική

Τράπεζα με την υιοθέτηση διαρθρωτικών αλλαγών στη δημοσιονομική πολιτική

της Ελλάδας. Η ΕΚΤ με τη σειρά της μέσω της αγοράς κρατικών ομολόγων και

τη χορήγηση ρευστότητας στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα βοήθησε στη

διευθέτηση σημαντικών οικονομικών εξελίξεων.

Αναφορικά με τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη, σύμφωνα με την τελευταία

έκθεση της ΤτΕ, το ΑΕΠ εκτιμάται ότι υποχώρησε περισσότερο από 4% το 2010

ενώ για το τρέχον έτος αναμένεται να μειωθεί κατά 3% περίπου.

Η επενδυτική δραστηριότητα είναι περιορισμένη κυρίως λόγω του υφιστάμε-

νου κλίματος αβεβαιότητας, της μείωσης της ιδιωτικής κατανάλωσης, των φο-

ρολογικών επιβαρύνσεων και της περιορισμένης χρηματοδοτικής πολιτικής από

μέρους των τραπεζικών ιδρυμάτων.

Ο τομέας της απασχόλησης επηρεάστηκε σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με

τα προηγούμενα έτη από την εγχώρια και διεθνή οικονομική ύφεση. Η μείωση

της απασχόλησης κατά 2,5% περίπου το 2010 οδήγησε σε σημαντική αύξηση του

ποσοστού ανεργίας το οποίο με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της

Ελλάδος ανέρχεται σε 12% την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2010 έναντι

9,2% την ίδια περίοδο του 2009.

Αναφορικά με τα δημοσιονομικά μεγέθη, το έλλειμμα του κρατικού προϋπο-

λογισμού περιορίστηκε στο 8,4% του ΑΕΠ έναντι 13,1% το 2009, με βάση τα δια-

θέσιμα στοιχεία της ΤτΕ. Ο περιορισμός του ελλείμματος οφείλεται κυρίως στην

αύξηση της φορολογίας και στη μείωση των κρατικών δαπανών.

Εντούτοις, η εξέλιξη της οικονομικής πορείας της Χώρας εξαρτάται από ένα

συνδυασμό παραγόντων που σχετίζονται τόσο με τις εσωτερικές διαρθρωτικές

αλλαγές όσο και με τις αποφάσεις των «δανειστών» της ελληνικής οικονομίας.

Συγκεκριμένα στη Σύνοδο της 25ης Μαρτίου αποφασίστηκε η επιμήκυνση της

περιόδου αποπληρωμής του δανείου στον μηχανισμό στήριξης στα 7,5 έτη και η

μείωση των επιτοκίων δανεισμού της Ελλάδας κατά μία μονάδα.

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα διατήρησε σχετικές ισορροπίες, ωστόσο πα-

ρουσιάστηκε υποχώρηση των επιπέδων κερδοφορίας και περιορισμός των δυ-

νατοτήτων άντλησης χρηματοδότησης από το Διεθνές περιβάλλον. Στα πλαίσια

της μείωσης των επισφαλειών και της διατήρησης θετικών επιπέδων κεφαλαια-

κής επάρκειας, τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διατήρησαν τα περιορι-

σμένα επίπεδα χρηματοδότησης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις με αποτέλεσμα

τα μειωμένα επίπεδα πιστωτικής επέκτασης.

Στην αγορά ομολόγων, κατά το 2010 σημειώθηκε μεγάλη άνοδος των αποδό-

σεων των κρατικών ομολόγων κυρίως λόγω του αβέβαιου οικονομικού περι-

βάλλοντος και των συνεχών υποβαθμίσεων της πιστοληπτικής ικανότητας της

Ελλάδας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Συγκεκριμένα για τα δεκαετή

κρατικά ομόλογα αναφοράς, το Δεκέμβριο του 2010 παρουσίασαν αύξηση κατά

731 μονάδες βάσης σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2009, ενώ τον Ιανουά-

ριο του 2011 παρατηρήθηκε αποκλιμάκωση των αποδόσεων.

Αποτελέσματα κρατικού προϋπολογισμού

2008 2009 2010 2011 (Εκτιμήσεις) (Προϋπολογισμός)

Έσοδα (εκ €) 56,698 50,531 54,280 59,442Δαπάνες (εκ €) 71,266 81,403 74,903 77,503Αποτέλεσμα Κρατικού Προϋπολογισμού (% ΑΕΠ) -6.1 -13.1 -8.9 -7.9Πρωτογενές Πλεόνασμα ΚΠ (% ΑΕΠ) -1.4 -7.9 -3.2 -0.9Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -9.4 -15.4 -9.4 -7.4

Πηγή: ΤτΕ (Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής 2010-2011)

ΑΕΠ σε σταθερές τιμές (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές)

2010e 2011f

ΔΝΤ (25/01/2011) ΕΕ (29/11/2010) ΟΟΣΑ (07/12/2010) ΔΝΤ (25/01/2011) ΕΕ (29/11/2010) ΟΟΣΑ (07/12/2010)

ΗΠΑ 2.8 2.7 2.7 3 2.1 2.2

ΗΝ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ 1.7 1.8 1.8 2 2.2 1.7

ΙΑΠΩΝΙΑ 4.3 3.5 3.7 1.6 1.3 1.7

ΚΙΝΑ 10.3 10.5 10.5 9.6 9.2 9.7

ΕΥΡΩΖΩΝΗ 1.8 1.7 1.7 1.5 1.5 1.7

Πηγή: ΤτΕ (Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής 2010-2011)

Πηγή: Eurobank EFG Treasury Department

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

Το αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον και οι δυσμενείς οικονομικές συνθή-

κες της διεθνούς και εγχώριας κτηματαγοράς που επικράτησαν σε όλη

τη διάρκεια του 2010, οδήγησαν σε μείωση της επενδυτικής δραστηριό-

τητας τόσο σε εγχώριο επίπεδο όσο και στις χώρες της Ν/Α Ευρώπης στις οποί-

ες είχε σημειωθεί σημαντικός αριθμός επενδύσεων κατά τα προηγούμενα έτη.

Σύμφωνα με τις υφιστάμενες οικονομικές συνθήκες οι εταιρείες που δραστηριο-

ποιούνται στον κλάδο των επενδύσεων σε ακίνητα (ΑΕΕΑΠ), διατηρώντας στάση

αναμονής και εσωστρέφειας καθώς και αποφυγής επενδυτικού ρίσκου, κατά τη

διάρκεια του 2010 στην προσπάθειά τους να βελτιώσουν τη χρηματοοικονομική

τους κατάσταση προχώρησαν σε επιλεκτικές επενδυτικές κινήσεις.

Η EFG Eurobank Properties στα πλαίσια της στρατηγικής της και της ανα-

διάρθρωσης του χαρτοφυλακίου της, προχώρησε σε επιλεγμένες επενδυτικές

κινήσεις στην εγχώρια αγορά γραφείων και καταστημάτων.

Συγκεκριμένα, η Εταιρεία προχώρησε σε πώληση ακινήτου ιδιοκτησίας της,

στη Θεσσαλονίκη επί της οδού Ίωνος Δραγούμη. Το ακίνητο αφορά σε πολυ-

ώροφη οικοδομή, που αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο και τρεις ορόφους,

συνολικής επιφανείας 1.166,99τ.μ. Το τίμημα της αγοραπωλησίας ανήλθε σε

€3.950.000. Στα μέσα του ίδιου έτους η Eurobank Properties προχώρησε στην

αγορά τμήματος του ακινήτου που βρίσκεται επί της οδού Παπαδιαμαντοπού-

λου, στην Αθήνα. Συγκεκριμένα, απέκτησε ισόγειο με χώρους βοηθητικής

χρήσης συνολικής επιφάνειας 385τ.μ. και 36 θέσεις στάθμευσης σε τρία υπό-

γεια επίπεδα. Το τίμημα της αγοράς ανήλθε σε €1,2εκατ. ευρώ με απόδοση

10,4%. Επισημαίνεται ότι η Εταιρεία τον Φεβρουάριο του 2009 είχε προβεί στην

αγορά των γραφειακών χώρων της ανωδομής. Ο ισόγειος χώρος είναι μισθω-

μένος από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών για την εξυ-

πηρέτηση στεγαστικών αναγκών της Νευρολογικής Κλινικής του Αιγινήτειου

Νοσοκομείου.

Στα τέλη Ιουλίου του 2010 ολοκληρώνεται και η δεύτερη πώληση ακινήτου

της εταιρείας και συγκεκριμένα ισόγειου καταστήματος με υπόγειο και πατάρι,

συνολικής επιφανείας 383,57τ.μ. στην Πλατεία Δημοκρατίας στο Αγρίνιο έναντι

€900.000. Η τελευταία πράξη της Εταιρείας για το 2010 υπήρξε η πώληση ακινή-

του ιδιοκτησίας της, επί της οδού Δημητριάδος στο Βόλο. Πρόκειται για ισόγειο

κατάστημα, με πατάρι, συνολικής επιφανείας 352τμ. και το τίμημα της αγοραπω-

λησίας ανήλθε σε €2.000.000.

Συγκεντρωτικά οι πράξεις της Eurobank Properties ΑΕΕΑΠ για το 2010 έχουν

ως εξής:

Πράξεις Eurobank Properties ΑΕΕΑΠ 2010

Επενδύσεις Επιφάνεια (τ.μ.) Περιοχή Τίμημα (€)

Αγορά Τμήματος ακινήτου (ισόγειο με βοηθητικές χρήσεις)

385 Αθήνα 1,2εκατ.

Πώληση πολυόροφης οικοδομής 1,166.99 Θεσσαλονίκη 3,950,000

Πώληση καταστήματος 383.57 Αγρίνιο 900,000

Πώληση καταστήματος 352 Βόλος 2,000,000

Όσον αφορά στη δεύτερη ΑΕΕΑΠ η οποία δραστηριοποιείται στον ελληνικό

χώρο «Trastor ΑΕΕΑΠ» λόγω του αβέβαιου οικονομικού περιβάλλοντος και των

περιορισμένων επενδυτικών «ευκαιριών» δεν προχώρησε σε σημαντικό αριθμό

επενδύσεων τηρώντας στάση αναμονής.

Η Εταιρεία Pasal η οποία δεν δραστηριοποιήθηκε εντός του 2010 στις αρχές

του έτους ανακοίνωσε την πρόθεσή της να προχωρήσει σε πώληση ποσοστού

50% του εμπορικού κέντρου Athens Heart επί της λεωφόρου Πειραιώς. Ωστόσο

στα μέσα του ίδιου έτους αναβλήθηκε η πώληση του εμπορικού κέντρου λόγω

έλλειψης ενδιαφέροντος.

Η εταιρεία MIG Real Estate με σκοπό την ανάπτυξη του επενδυτικού της χαρτο-

φυλακίου προχώρησε εντός του 2010 στην απόκτηση του μεγαλύτερου ποσοστού

των μετοχών της ρουμάνικης εταιρείας EGNATIA PROPERTIES S.A. ιδιοκτήτριας

δύο επενδυτικών ακινήτων στη Ρουμανία. Συγκεκριμένα πρόκειται για κτίριο γρα-

φείων στο Βουκουρέστι επιφάνειας 3.000τ.μ. περίπου το οποίο στεγάζει τα κεντρι-

κά γραφεία της Marfin Bank Romania και ένα υποκατάστημα της τράπεζας. Το

Property News

δεύτερο ακίνητο αφορά σε υποκατάστημα της τράπεζας Marfin Bank Romania στη

Μπάια Μάρε, συνολικής επιφάνειας 313τ.μ. σε κεντρικό σημείο της πόλης.

Η Εθνική ΠΑΝΓΑΙΑ ΑΕΕΑΠ, η οποία ιδρύθηκε το 2010 με αρχικό χαρτοφυ-

λάκιο ακινήτων 241 ακινήτων εμπορικής αξίας άνω των €900εκατ. το πρώτο

εξάμηνο του έτους προχώρησε σε Διαγωνισμό για την πώληση γραφειακού συ-

γκροτήματος επί της Λ. Μεσογείων και Β. Σοφίας, έναντι ελάχιστου τιμήματος

€24εκατ. ο οποίος όμως κατέληξε άγονος.

Η εταιρεία OTE Properties θυγατρική της ΟΤΕ Estate αποφάσισε στις αρχές του

2011 να προχωρήσει σε λύση και εκκαθάριση κυρίως λόγω του υφιστάμενου χρη-

ματοπιστωτικού και οικονομικού περιβάλλοντος. Επισημαίνεται ότι η εταιρεία είχε

λάβει τον Ιούνιο του 2008 άδεια λειτουργίας από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς με

τελική ημερομηνία εισαγωγής της στο Χρηματιστήριο στις 07/10/2011.

Η Εμπορική Τράπεζα στα πλαίσια της υλοποίησης του Σχεδίου Αναδιάρθρω-

σης και Ανάπτυξής της προχώρησε στις αρχές του 2011 σε συμφωνία για τη συ-

νολική πώληση και επαναμίσθωση χαρτοφυλακίου 14 εμπορικών ακινήτων της

σε όλη της Ελλάδα έναντι €45εκατ., σε Ελληνοαμερικάνο επενδυτή.

Τέλος, η Lamda Development, στο Β’ εξάμηνο του 2010, εξαγόρασε το ποσο-

στό των συνιδιοκτητών της, στο εμπορικό κέντρο MEDITERRANEAN COSMOS

στη Θεσσαλονίκη και είναι πλέον ιδιοκτήτρια του 100% του κέντρου.

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΩΝΣΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ κρίνεται επιτακτική η αξιοποίηση της δημόσιας

ακίνητης περιουσίας η οποία αναμένεται να φέρει πρόσθετα έσοδα στον κρατικό

προϋπολογισμό.

Στα πλαίσια αυτά έχει δρομολογηθεί η πρόσληψη κατάλληλων συμβούλων

για την εκπόνηση μελετών αξιοποίησης των δημοσίων ακινήτων που ανήκουν

σε διάφορους φορείς όπως είναι η ΚΕΔ, η ΕΤΑ, η ΓΑΙΑΟΣΕ, τα ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ

ΑΚΙΝΗΤΑ κ.ά.

Η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου (ΚΕΔ) συνέχισε το 2010 τις εργασίες

με στόχο την καταγραφή και διαχείριση της ακίνητης περιουσίας της. Ο Δι-

αγωνισμός τον οποίο προκήρυξε στις αρχές του 2009, ύψους €5,8εκατ., για

την πρόσληψη Συμβούλου υποστήριξης της ΚΕΔ επί θεμάτων συμβάσεων

διαχείρισης, εκμετάλλευσης και αξιοποίησης δημοσίων και άλλων ακινήτων

μεταξύ ΚΕΔ-ΟΤΑ και Ασφαλιστικών Οργανισμών, βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.

Το σύνολο των υπό εξέταση ακινήτων ανέρχεται σε 50 ακίνητα εκ των οποίων

θα επιλεχθούν 30 προς αξιοποίηση. Επισημαίνεται ότι κατά το 2010 η Εταιρεία

παρουσίασε αρκετές αλλαγές στην οργανωτική της δομή λόγω παραίτησης δι-

οικητικών στελεχών της.

Στις αρχές Δεκεμβρίου του 2010 ανακοινώθηκε ο Διαγωνισμός Ζώνης Ανά-

πλασης ΙΙΙ Φαλήρου από την εταιρεία Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε. με σκοπό την

παραχώρηση για τουλάχιστον 30 έτη του χώρου για μετασκευή, συντήρηση,

λειτουργία και εκμετάλλευση των χώρων και εγκαταστάσεων της Ζώνης III. Η

ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού έλαβε παράταση έως τις 14/04/2011.

Αναφορικά με τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις του Κανόε Καγιάκ στο Ελληνι-

κό, κατατέθηκε στα μέσα του 2010 από το αρμόδιο υπουργείο σχέδιο νόμου στο

οποίο διευκρινίζεται ότι οι χρήσεις που προβλέπονται στις υφιστάμενες εγκατα-

στάσεις επιτρέπονται και στον περιβάλλων χώρο.

Επισημαίνεται ότι παρόλο που η σύμβαση παραχώρησης της συγκεκριμένης

επένδυσης για την ανάπτυξη θεματικού πάρκου και λοιπών εγκαταστάσεων στις

εταιρείες J&P Άβαξ, ΓΕΚ, Βιοτέρ και Corfu Waterpark έλαβε χώρα πριν από

4 έτη περίπου ωστόσο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη καθώς δεν έχουν εκδοθεί

ακόμη οι απαραίτητες οικοδομικές άδειες.

Στη φάση της διαιτησίας βρίσκεται και η επένδυση της μετατροπής του πρώην

Ολυμπιακού Ιστιοπλοϊκού Κέντρου Αγίου Κοσμά σε εμπορικό και ψυχαγωγικό

συγκρότημα κυρίως λόγω των μακροχρόνιων καθυστερήσεων ως προς την έκ-

δοση των απαραίτητων αδειοδοτήσεων και για οικονομικά ζητήματα.

Στα πλαίσια της αξιοποίησης των δημόσιων ακινήτων ο αρμόδιος υπουργός

έθεσε σε διαβούλευση περιουσιακά στοιχεία της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυ-

ξη αναφορικά με παραλίες στη Λέσβο και στη Χίο, τουριστικά ακίνητα στη Χίο και

στη Σάμο κ.ά. Η Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης αναμένεται να προχωρήσει σε

επικαιροποίηση της ακίνητης περιουσίας της η οποία είχε καταγραφεί τελευταία

φορά το 2003. Όσον αφορά στο Διαγωνισμό της ΕΤΑ Α.Ε. για τη μακροχρόνια

εκμίσθωση του λιμένα Βουλιαγμένης ο οποίος έλαβε χώρα στις αρχές του 2011

συμμετείχαν συνολικά επτά ενδιαφερόμενοι που υπέβαλλαν φακέλους μη δε-

σμευτικού ενδιαφέροντος.

Σύμφωνα με το άρθρο 42 του φορολογικού νομοσχεδίου το οποίο κατατέθηκε

στις αρχές του 2011 στη Βουλή, ιδρύεται Εταιρεία με την επωνυμία «Ελληνικό

Α.Ε», με σκοπό τη διοίκηση, διαχείριση και εκμετάλλευση του ακινήτου, των

κτηρίων και των εγκαταστάσεων του πρώην Αεροδρομίου. Η αξιοποίηση της εν

λόγω έκτασης αναμένεται να προσδώσει ιδιαίτερη αξία στη συγκεκριμένη περι-

οχή οδηγώντας στην αναβάθμισή της.

Σε στάδιο ολοκλήρωσης βρίσκεται σχετικός διαγωνισμός της ΓΑΙΑΟΣΕ ανα-

φορικά με την καταγραφή, της ακίνητης περιουσίας του ΟΣΕ. Το έργο του συμ-

βούλου θα ολοκληρωθεί σε δύο φάσεις σε διάστημα ενάμιση μήνα για την πρώ-

τη ομάδα, οκτώ προεπιλεγμένων ακινήτων και σε διάστημα τεσσάρων μηνών

για τα υπόλοιπα ακίνητα.

Η κατασκευή των νέων αυτοκινητοδρόμων της Αττικής η οποία αρχικά

είχε προκηρυχθεί το 2009 και προέβλεπε επεκτάσεις μήκους 55χλμ

περίπου αναμένεται να δημοπρατηθεί μέσα στο 2011 και θα αφορά σε

οδική ανάπτυξη μήκους 22χλμ περίπου. Σύμφωνα με το νέο σχεδιασμό προ-

βλέπεται η επέκταση της Δυτικής Περιφερειακής Υμηττού, μέχρι τη Λεωφόρο

Βουλιαγμένης. Επίσης αναμένεται να πραγματοποιηθεί η δημοπράτηση του έρ-

γου για την κατασκευή της Λεωφόρου Κύμης και συγκεκριμένα η σύνδεση της

Εθνικής Οδού με το Ολυμπιακό Στάδιο.

Η ανάπτυξη του δικτύου του Μετρό συνεχίζεται καθώς τέθηκαν σε λειτουργία

και οι σταθμοί «Χολαργός» και «Αγία Παρασκευή» τους μήνες Ιούλιο και Δεκέμ-

βριο αντίστοιχα του 2010. Οι δύο νέοι σταθμοί εξυπηρετούν καθημερινά περισ-

σότερους από 20.000 επιβάτες έκαστος. Σύμφωνα με προαναγγελίες αναμένεται

να ξεκινήσουν οι εργασίες για την κατασκευή των 6 σταθμών προς τον Πειραιά

(Αγία Βαρβάρα, Κορυδαλλός, Νίκαια, Μανιάτικα, Πειραιάς, Δημοτικό Θέατρο) ως

επέκταση της Γραμμής 3, ενώ παράλληλα, εκτιμάται ότι θα δημοπρατηθούν οι

μελέτες για το πρώτο τμήμα της Γραμμής 4 του Μετρό, από το Άλσος Βείκου έως

τον Ευαγγελισμό.

Η ανάπτυξη του δικτύου του Μετρό Θεσσαλονίκης ξεκίνησε εκ νέου τον Αύ-

γουστο του 2010 έπειτα από καθυστερήσεις διάρκειας εννέα μηνών περίπου οι

οποίες έθεσαν υπό αμφισβήτηση την περαιτέρω εξέλιξη του έργου. Έως την τρέ-

χουσα περίοδο έχουν ολοκληρωθεί 8.200 μέτρα περίπου έτοιμης σήραγγας ενώ

σε εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες στο σταθμό του Πανεπιστημίου.

Στα πλαίσια της Αστικής Ανάπλασης της Αττικής ένα από τα σημαντικότερα έργα

αποτελεί η υλοποίηση της Διπλής Ανάπλασης της Λ. Αλεξάνδρας και του Βοτανι-

κού. Στο θέμα της κατασκευής του νέου εμπορικού κέντρου και των λοιπών εγκα-

ταστάσεων στην περιοχή του Βοτανικού δεν σημειώθηκαν ιδιαίτερες εξελίξεις

κατά το 2010. Επισημαίνεται ότι εκκρεμούν σημαντικά νομοθετικά ζητήματα, η επί-

λυση των οποίων θα οδηγήσει στην ολοκλήρωση της προβλεπόμενης ανάπτυξης

η οποία εκτιμάται ότι θα επηρεάσει την εμπορική και οικιστική αγορά της Αττικής.

Η αξιοποίηση της έκτασης του πρώην Αεροδρομίου στο Ελληνικό αποτελεί

έργο ιδιαίτερης σημασίας για την ευρύτερη περιοχή της Αττικής. Για το σκοπό

αυτό ιδρύεται Ανώνυμη Εταιρεία υπό την επωνυμία «Ελληνικό Α.Ε», με σκοπό

τη διοίκηση, διαχείριση και εκμετάλλευση των κτηρίων και εγκαταστάσεων του

πρώην Αεροδρομίου. Την τρέχουσα περίοδο υπό συζήτηση βρίσκεται η ένταξη

της συγκεκριμένης επένδυσης στις διαδικασίες του fast track με σκοπό την άμε-

ση έναρξη της αξιοποίησής του με τη συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων.

Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα αναμένεται να υλοποιηθεί η πεζοδρόμηση της

οδού Πανεπιστημίου, προϋπολογισμού €180εκατ. περίπου στο οποίο προβλέ-

πονται κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και δυναμικές παρεμβάσεις στην καρδιά του

κέντρου της Αθήνας.

Στη Θεσσαλονίκη, το δεύτερο εξάμηνο του 2010 προκηρύχθηκε Διαγωνισμός

για την πρόσληψη Συμβούλου αναφορικά με την ανάπτυξη νέων εκθεσιακών

και συνεδριακών υποδομών στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Ο εν

λόγω διαγωνισμός ύψους €1,14 εκατ. πλέον ΦΠΑ βρίσκεται σε εξέλιξη.

Υποδομές

ΕΙΣΑΓΩΓΗΚατά τη διάρκεια του 2010 έως και σή-

μερα η αγορά γραφείων χαρακτηρίζεται

από περιορισμένο αριθμό πράξεων οι

οποίες αφορούν κυρίως σε ακίνητα μι-

κρότερων επιφανειών και σε περιοχές

δευτερεύοντος ενδιαφέροντος. Οι ιδιο-

κτήτες γραφειακών χώρων εμφανίζο-

νται περισσότερο διαλλακτικοί σε σχέση

με το παρελθόν κατά τη διαπραγμάτευση

των ζητούμενων μισθωμάτων, ως απο-

τέλεσμα των δυσμενών οικονομικών

συνθηκών και της υφιστάμενης πορείας

της κτηματαγοράς. Σημαντικοί παράγο-

ντες για τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ

ιδιοκτητών και υποψήφιων χρηστών

αποτελούν η φερεγγυότητα του χρή-

στη και η ύπαρξη καλών και ευέλικτων

όρων στα μισθωτήρια συμβόλαια.

Οι υφιστάμενοι μισθωτές αναζητούν

«οικονομικότερες» επιλογές μετεγκατά-

στασης σε ακίνητα σύγχρονων προδια-

γραφών τα οποία να καλύπτουν τις κατά

περίπτωση ανάγκες τους, εκμεταλλευό-

μενοι τα υψηλά επίπεδα προσφοράς σε

σχέση τα επίπεδα ζήτησης.

ΚΥΡΙΕΣ ΑΓΟΡΕΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟ κέντρο της

Αθήνας (CBD), η Λεωφόρος Κηφισίας και ορισμέ-

να σημεία επί της Λεωφόρου Συγγρού παραμένουν

αγορές κύριου ενδιαφέροντος. Αντιθέτως, τα σημεία

κατά μήκος των Λεωφόρων Μεσογείων, Βουλιαγ-

μένης, Αθηνών, Κηφισού και Πειραιώς καθώς επί-

σης και στην περιοχή του Πειραιά, συγκεντρώνουν

μικρότερο ενδιαφέρον από δυνητικούς χρήστες και

υποψήφιους επενδυτές.

Το Κέντρο της Αθήνας διαθέτει εύκολη και

άμεση πρόσβαση με δημόσια και ιδιωτικά μέσα

μεταφοράς καθώς διασχίζεται από κύριες οδικές

αρτηρίες όπως είναι οι οδοί Όθωνος, Φιλελλήνων,

Πανεπιστημίου, Σταδίου, Ακαδημίας και η λεωφό-

ρος Αμαλίας. Οι υφιστάμενοι επαγγελματικοί χώροι

επί των κεντρικών οδών του κέντρου διαθέτουν

υψηλή προβολή και ορισμένοι εκ των οποίων που

βρίσκονται σε υψηλούς ορόφους διαθέτουν θέα

στην Ακρόπολη. Πρόκειται για ακίνητα μεγάλης

παλαιότητας (>20 ετών στην πλειονότητά τους) τα

οποία δεν διαθέτουν θέσεις στάθμευσης ενώ εξυ-

πηρετούνται από τους ιδιωτικούς σταθμούς αυτο-

κινήτων που λειτουργούν στην ευρύτερη περιοχή

του Κέντρου. Στους συγκεκριμένους γραφειακούς

χώρους στεγάζονται κυρίως οργανισμοί και υπη-

ρεσίες του Δημοσίου, τραπεζικά ιδρύματα και τα

κεντρικά μεγάλων εγχώριων και πολυεθνικών

εταιρειών. Στην ευρύτερη περιοχή του Κέντρου

δεν υπάρχουν διαθέσιμα οικόπεδα προς αξιοποί-

ηση και η πλειονότητα των υφιστάμενων γραφει-

ακών χώρων, είτε πρόκειται για αυτοτελή κτίρια

γραφείων είτε για μεμονωμένους γραφειακούς

χώρους, έχουν υποστεί ανακαίνιση.

Τα τελευταία έτη παρατηρείται σταδιακά αύξηση

των κενών χώρων ως αποτέλεσμα τόσο της από-

φασης μετεγκατάστασης αρκετών Δημόσιων και

Ιδιωτικών Οργανισμών για μείωση του λειτουργι-

κού κόστους όσο και της διακοπής της λειτουργίας

ορισμένων ιδιωτικών εταιρειών.

Η Λεωφόρος Κηφισίας η οποία αποτελεί τον

κεντρικό οδικό άξονα του βορειοανατολικού λε-

κανοπεδίου της Αττικής που συνδέει την πόλη των

Αθηνών με τα Βόρεια Προάστια, προσφέρει ικανο-

ποιητική πρόσβαση και προβολή κυρίως με ιδιωτι-

κά μέσα μεταφοράς. Οι μεγαλύτερες εταιρείες λει-

τουργούν κυρίως στο βόρειο τμήμα της Λεωφόρου

και συγκεκριμένα από την οδό Εθνικής Αντιστάσεως

έως τη Λεωφόρο Ολυμπιονίκη Σπύρου Λούη στην

περιοχή του Χαλανδρίου και στο τμήμα από την οδό

Αγίου Κωνσταντίνου έως και το Νοσοκομείο ΚΑΤ

(Κηφισιά). Στα ως άνω τμήματα στεγάζονται κυρίως

εταιρείες τηλεπικοινωνιών, κατασκευαστικές εται-

ρείες, ασφαλιστικοί οργανισμοί, συμβουλευτικές

και λοιπές εταιρείες παροχής υπηρεσιών. Σημαντι-

κός αριθμός αυτοτελών κτιρίων που προσφέρονται

προς μίσθωση εντοπίζονται κυρίως στις παράπλευ-

ρες οδούς της Κηφισίας.

Η Λεωφόρος Συγγρού συγκέντρωσε έντονο

ενδιαφέρον τα τελευταία έτη και κυρίως πριν την

εκδήλωση της οικονομικής κρίσης όπου παρουσι-

άζονταν και αυξημένη επενδυτική δραστηριότητα.

Συνδέει το Κέντρο της Αθήνας με την παραλιακή

λεωφόρο και τα νότια προάστια της πόλης, διαθέ-

τει άμεση πρόσβαση στο Κέντρο της Αθήνας καθώς

εξυπηρετείται από το σταθμό του μετρό «Συγγρού

– Φιξ» και από λοιπά μέσα μεταφοράς. Κατά μή-

κος της Λεωφόρου λειτουργεί σημαντικός αριθμός

γραφειακών χώρων οι οποίοι στεγάζονται κυρίως

στους ορόφους κτιρίων μικτής χρήσης με καταστή-

ματα και εμπορικές επιχειρήσεις στους ισόγειους

χώρους. Εντούτοις υπάρχουν και αυτοτελή κτίρια

γραφείων τα οποία φιλοξενούν τραπεζικά ιδρύματα

και ασφαλιστικές εταιρείες κυρίως στο τμήμα από

τον σταθμό ΦΙΞ έως και τη Λεωφόρο Αμφιθέας.

Η Λεωφόρος Αθηνών και η Πειραιώς κατά τα

προηγούμενα έτη συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον κυ-

ρίως από εταιρείες με μεγάλες γραφειακές ανάγκες

καθώς διαθέτουν σημαντικό αριθμό βιομηχανικών

ακινήτων (κυρίως η δεύτερη) ωστόσο δεν παρέ-

χουν εύκολη πρόσβαση και εγγύτητα στο Κέντρο

της πόλης.

Οι δευτερεύουσες αγορές της Λεωφόρου Μεσο-

γείων και Βουλιαγμένης συγκεντρώνουν περιορι-

σμένο αριθμό νέων αναπτύξεων και τα επίπεδα ζήτη-

σης είναι περιορισμένα σε σχέση με τα προηγούμενα

έτη, παρά την ύπαρξη τωων σταθμών του Μετρό κατά

μήκος τους, γεγονός που οφείλεται στη γενικότερη

μικρή κινητικότητα στην αγορά γραφείων.

Η αγορά του Πειραιά φιλοξενεί κυρίως ναυ-

τιλιακές εταιρείες και ασφαλιστικά γραφεία. Το

υφιστάμενο απόθεμα κινείται σε υψηλά επίπεδα,

τα επίπεδα ζήτησης είναι περιορισμένα.

Αγορά ΓραφείωνΑΘΗΝΑ

ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣΟ ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ (αγοραπωλησίες –

μισθώσεις) που ολοκληρώθηκαν στην αγορά γρα-

φείων της Αττικής κατά το 2010 υπήρξε αρκετά

περιορισμένος κυρίως λόγω της στάσης αναμονής

και της συντηρητικής πολιτικής από μέρους των

δυνητικών επενδυτών - χρηστών. Πέραν των κινή-

σεων στις οποίες προχώρησαν οι μεγάλες εταιρείες

επένδυσης σε ακίνητη περιουσία (ΑΕΕΑΠ) κατά τη

διάρκεια του έτους, ενδιαφέρον παρουσιάζουν και

οι παρακάτω συμφωνίες.

Η εταιρεία Siemens στις αρχές του 2010 προχώ-

ρησε στη μίσθωση γραφειακών χώρων συνολικής

επιφάνειας 6.000τ.μ. περίπου στο συγκρότημα Ilida

Business Center στο Μαρούσι όπου στεγαζόταν ο

«Ελεύθερος Τύπος».

Κατά το πρώτο εξάμηνο του ίδιου έτους, μεγάλη

πολιτική παράταξη προχώρησε σε μίσθωση 7.000τ.μ.

περίπου χώρων επί της Λ. Συγγρού για τη στέγαση

των κεντρικών της γραφείων και συγκεκριμένα στους

ορόφους του κτιρίου που στεγάζει στο ισόγειο το πο-

λυκατάστημα SATURN. Ακριβώς απέναντι, μέσα στο

2010, επί της Λ. Συγγρού, ο Όμιλος ALAPIS μίσθωσε

6.000τ.μ. στα κτίρια του Ομίλου Παπαθεοχάρη.

Τον Απρίλιο του 2010 η εταιρεία ΒΙΟΤΕΡ Α.Ε.

ανακοίνωσε ότι προχώρησε στη μίσθωση κτιρίων

στο συγκρότημα που αναπτύσσει στον Άγιο Στέφανο

επί της Εθνικής Οδού Αθηνών - Λαμίας. Το μηνιαίο

ενοίκιο ανέρχεται σε €58.000 σύμφωνα με σχετική

ανακοίνωση της Εταιρείας.

Σε μίσθωση γραφειακών χώρων ιδιοκτησί-

ας του, επί της Λ. Κηφισίας προχώρησε ο όμιλος

Κοπελούζου το δεύτερο εξάμηνο του έτους έπειτα

από την αποχώρηση μισθωτών κυρίως λόγω των

δυσμενών οικονομικών συνθηκών. Οι συμφωνίες

έκλεισαν με τις εταιρείες SAMSUNG Electronics,

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, την εταιρεία SHIRE, κ.ά.

Το πρώτο τρίμηνο του έτους η εταιρεία Siemens

ανακοίνωσε την πρόθεσή της για πώληση των κε-

ντρικών της γραφείων στον Παράδεισο Αμαρουσίου

επί της οδού Αρτέμιδος, τα οποία αφορούν σε έκτα-

ση 11 στρεμμάτων με κτίριο γραφείων 5.500τ.μ. πε-

ρίπου και δυνατότητα πρόσθετης δόμησης. Η αγορά

ολοκληρώθηκε από τον Όμιλο Μυτιληναίου το πρώ-

το εξάμηνο του 2010 έναντι €23εκατ.

Στις αρχές Ιουνίου, η εταιρεία «Μπάμπης Βωβός»

προχώρησε στην πώληση τμήματος του γραφειακού

συγκροτήματος στο κτήμα Θων σε ιδιώτη επενδυτή.

Στα τέλη του 2010 ο Δημοσιογραφικός Όμιλος

Λαμπράκη ανακοίνωσε ότι η θυγατρική εταιρεία

ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Α.Ε. υπέγραψε με την ΕΘΝΙΚΗ

LEASING Α.Ε. σύμβαση sale & leaseback του ιδιό-

κτητου κτιρίου επί της οδού Μιχαλακοπούλου, στο

οποίο είναι εγκατεστημένα τα γραφεία της μητρικής

εταιρείας και θυγατρικών εταιρειών του Ομίλου

ΔΟΛ. Η συμφωνία ολοκληρώθηκε αντί €26εκ. για

12 έτη με δικαίωμα επαναγοράς του κατά τη λήξη

της μισθωτικής περιόδου στο ποσό των €5.

ΖΗΤΗΣΗ - ΠΡΟΣΦΟΡΑΗ ΖΗΤΗΣΗ ΓΡΑΦΕΙΑΚΩΝ ΧΩΡΩΝ καθ΄ όλη τη διάρ-

κεια του 2011 παρέμεινε χαμηλή κυρίως λόγω της στά-

σης αναμονής που ακολουθούν οι δυνητικοί χρήστες

και οι επενδυτές επηρεασμένοι από τις δυσμενείς συν-

θήκες της οικονομίας και της κτηματαγοράς. Το κύριο

ενδιαφέρον αφορά σε επιφάνειες έως και 3.000τ.μ.

Σε παρόμοια χαμηλά επίπεδα με τη ζήτηση κινή-

θηκε και η προσφορά νέων γραφειακών χώρων σε

σχέση με τα αυξημένα επίπεδα προσφοράς κατά τα

προηγούμενα έτη καθώς η πλειονότητα των κατα-

σκευαστών δεν προχωράει πλέον σε νέες αναπτύ-

ξεις χωρίς τη εξασφάλιση των τελικών χρηστών.

Η πλειονότητα των νεόδμητων ακινήτων που προ-

σφέρεται αφορούν είτε σε αναπτύξεις που ξεκίνη-

σαν πριν την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης και

έχουν ολοκληρωθεί την τρέχουσα περίοδο είτε σε

αναπτύξεις που αναμένουν την εξασφάλιση του τε-

λικού χρήστη για την αποπεράτωσή τους.

Παγωμένη εξακολουθεί να είναι η επένδυση

της ανάπτυξης γραφειακών χώρων επιφάνειας

19.000τ.μ. περίπου στην περιοχή Ακαδημία Πλάτω-

νος από την εταιρεία REDS. Οι κύριοι λόγοι αφορούν

σε αρχαιολογικά και περιβαλλοντικά ζητήματα.

Στο κέντρο της Αθήνας τον Οκτώβριο του 2010

λειτούργησε το συγκρότημα Park Canyon, επί της

οδού Ευελπίδων, έναντι των εγκαταστάσεων του

Πανελληνίου, στο οποίο θα στεγάζονται οι ιδιωτι-

κές σχολές ΑΚΤΟ, συνολικής επιφάνειας άνω των

9.000τ.μ. περίπου. Αντίστοιχα στη συμβολή των

οδών Πατησίων και Κοδριγκτώνος, λειτουργεί ήδη

το κτίριο γραφείων και καταστημάτων Park Lane, το

οποίο στεγάζει αλυσίδες του ομίλου Inditex.

ΤΙΜΕΣ - ΑΠΟΔΟΣΕΙΣΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΜΙΣΘΩΜΑΤΩΝ δέχτηκαν πτωτικές

πιέσεις κατά τη διάρκεια του έτους κυρίως λόγω

της τάσης μεγάλου αριθμού χρηστών για επαναδια-

πραγμάτευση των υφιστάμενων μισθωτηρίων.

Κύριο παράγοντα της μείωσης των επιπέδων τι-

μών μίσθωσης αποτέλεσε η τροπολογία στο νομοσχέ-

διο για τις εμπορικές μισθώσεις το οποίο ψηφίστηκε

στα μέσα του 2010 και προβλέπει ευνοϊκές προς τον

μισθωτή ρυθμίσεις σχετικά με τη δυνατότητα κα-

ταγγελίας της μίσθωσης. Συγκεκριμένα προβλέπει

δυνατότητα καταγγελίας της μίσθωσης εφόσον έχει

παρέλθει από την έναρξη της μίσθωσης χρονικό διά-

στημα ενός έτους, έναντι των δύο ετών που ίσχυε έως

τότε, μείωση του χρονικού διαστήματος που πρέπει

να μεσολαβήσει από την καταγγελία για να επέλθουν

τα αποτελέσματά της σε τρεις μήνες από έξι, μείωση

της αποζημίωσης που θα καταβάλει ο μισθωτής από

τέσσερα μηνιαία μισθώματα σε ένα μηνιαίο μίσθωμα.

Τέλος παρέχει το δικαίωμα καταγγελίας σύμφωνα με

τα παραπάνω στον μισθωτή, ακόμη και αν έχει νομί-

μως παραιτηθεί από αυτό. Στην τροπολογία ορίζεται

ότι η καταγγελία που έχει ήδη ασκηθεί κατά τη δη-

μοσίευση του παρόντος νόμου, ενώ ο μισθωτής είχε

παραιτηθεί νόμιμα από αυτό το δικαίωμα, θεωρείται

έγκυρη και τα αποτελέσματά της επέρχονται μετά τη

δημοσίευση του νόμου. Επισημαίνεται ότι το δικαίω-

μα καταγγελίας της εμπορικής μίσθωσης ακόμη και

αν ο μισθωτής έχει παραιτηθεί νόμιμα από αυτό κα-

θώς και το δικαίωμα καταγγελίας μισθωτή σύμβασης

ορισμένου χρόνου για ακίνητο που έχει χαρακτηρι-

στεί ως διατηρητέο ισχύουν για καταγγελίες που θα

γίνουν μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2012 και αφορούν

σε περιπτώσεις ακινήτων που έχουν συναφθεί πριν

τη δημοσίευση του παρόντος νόμου.

Τα επίπεδα μισθωμάτων για τις κύριες αγορές του

CBD κυμαίνονται από €19-€23/τ.μ. με τις υψηλότε-

ρες τιμές να εμφανίζονται επί της Βασιλίσσης Σοφίας

και επί της πλατείας Συντάγματος. Στα prime σημεία

της Λεωφόρου Κηφισίας τα μισθώματα κυμαίνονται

από €17 έως €19/τ.μ. για νεόδμητα ακίνητα και από

€14 έως €18/τ.μ. για παλαιότερα ακίνητα. Επιση-

μαίνεται ότι οι υψηλότερες τιμές παρατηρούνται σε

σημεία βόρεια της Λεωφόρου προς τη Κηφισιά. Στα

prime σημεία της Λ. Συγγρού οι τιμές κυμαίνονται

από €14 έως €17 για νεόδμητα ακίνητα και από €11

έως €14 για ακίνητα παλαιότητας.

Ο περιορισμένος αριθμός πράξεων που πραγμα-

τοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2010 δεν επιτρέ-

πουν τη δημιουργία ολοκληρωμένης εικόνας για τις

αποδόσεις της αγοράς.

Με βάση την τρέχουσα συγκυρία εκτιμάται ότι τα

επίπεδα του 7,5% (7,25% - 8%) για τα prime σημεία

των βασικών αγορών θα αποτελούσαν ένα σημείο

ισορροπίας μεταξύ ιδιοκτητών και επενδυτών για

καλά επενδυτικά ακίνητα. Για τις δευτερεύουσες

αγορές το εύρος αυξάνεται από 0,25% έως 0,75%.

ΤΑΣΕΙΣ-ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΑ ΕΚΤΙΜΑΤΑΙ ΟΤΙ θα συνεχιστεί η

τήρηση στάσης αναμονής από επενδυτές και χρή-

στες λόγω των αβέβαιων οικονομικών συνθηκών.

Στην αγορά γραφείων όπως και στις υπόλοιπες αγο-

ρές αναμένεται να συνεχιστεί η τάση επαναδιαπραγ-

μάτευσης των μισθωμάτων από τους υφιστάμενους

χρήστες, καθώς το διαπραγματευτικό πλεονέκτημα

στην παρούσα φάση το έχουν οι υφιστάμενοι και

δυνητικοί μισθωτές.

Μακροπρόθεσμα εκτιμάται ότι η αγορά γραφεί-

ων δύναται να προσελκύσει το ενδιαφέρον αρχικά

των εγχώριων χρηστών και επενδυτών και στη

συνέχεια μεγάλων εταιρειών του εξωτερικού υπό

την προϋπόθεση της σταδιακής βελτίωσης της οι-

κονομίας και της παροχής ισχυρών κινήτρων για τη

βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της προσέλ-

κυσης ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα. Ενισχυτικό

ρόλο στην πορεία της αγοράς γραφείων θα έχει η

ολοκλήρωση οδικών και λοιπών υποδομών που

βρίσκονται σε εξέλιξη στην παρούσα φάση και η

δημιουργία νέων υποδομών που θα διευκολύνουν

την πρόσβαση στις κύριες επιχειρηματικές περιο-

χές και θα οδηγήσουν σε μείωση του λειτουργικού

κόστους των επιχειρήσεων.

CBD Κηφισίας Συγγρού

Est Av Prime yield 11 7.50 7.75 8.25

Av Prime yield 10 7.25 7.50 8.00

Επίπεδα τιμών Μίσθωσης (€/τ.μ./μήνα) Μέσα Επίπεδα Μισθωμάτων

0 5 10 15 20 25

Κέντρο Αθήνας (CBD)

Λεωφόρος Κηφισίας

Λεωφόρος Συγγρού

Λεωφόρος Αθηνών

Πειραιάς2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011f

15

20

25

30

min rents

max rents

CBD ΣυγγρούΚηφισίας

1. Αγορά Κέντρου Αθήνας (CBD)2. Αγορά Λεωφόρου Κηφισίας3. Αγορά Λεωφόρου Συγγρού4. Αγορά Λεωφόρου Βουλιαγμένης5. Αγορά Αττικής Οδού6. Αγορά Λεωφόρου Μεσογείων

0

5

10

15

20

25

7,25% 7,25%

7,50% 7,50% 7,50%

6,0%

6,5%

7,0%

7,5%

8,0%

7,0%

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

6,3%6,0%

6,75%7,25% 7,50% 7,50%

0

5

10

15

20

25

30

Prime σημεία CBD

Q1 2010 Q2 2010 Q3 2010 Q4 2010 2011f

min rents max rents average yields

2005 2006 2007 2008 20102009 2011f

average rents CBD average yields

STREET RETAILΟΙ ΚΥΡΙΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΟΔΟΙ του Κέντρου της

Αθήνας (Ερμού, Σταδίου, Πανεπιστημίου, Βουκου-

ρεστίου, Τσακάλωφ, Σκουφά, Κανάρη) καθώς και

οι περιφερειακές εμπορικές οδοί (Κολοκοτρώνη-

Λεβίδου στην Κηφισιά, Μεταξά-Πλ. Εσπερίδων στη

Γλυφάδα, Σωτήρος-Βασ. Γεωργίου στον Πειραιά, Π.

Τσαλδάρη στο Περιστέρι, Χαιμαντά-Πλάτωνος στο

Χαλάνδρι) κατά το 2010 παρουσίασαν χαμηλότερα

επίπεδα μισθωμάτων σε σχέση με το προηγούμε-

νο έτος και στην πλειονότητά τους κατάργηση του

«αέρα» που ίσχυε έως τότε. Η μείωση του εμπορι-

κού τζίρου σε συνδυασμό με τις σχετικές νομοθετι-

κές ρυθμίσεις περί εμπορικών μισθώσεων, αύξησε

τα περιθώρια διαλλακτικότητας των ιδιοκτητών,

στην προσπάθειά τους να αποφύγουν ενδεχόμενη

μετεγκατάσταση των υφιστάμενων χρηστών. Έντονο

ήταν και το φαινόμενο της παύσης λειτουργίας ση-

μαντικού αριθμού εμπορικών επιχειρήσεων ακόμη

και σε κύριες αγορές εμπορικού ενδιαφέροντος.

Οι μεγάλες και επώνυμες εμπορικές αλυσίδες

δεν προχώρησαν περαιτέρω στην ανάπτυξη του

δικτύου τους κυρίως λόγω του υφιστάμενου οικο-

νομικού περιβάλλοντος, αντιθέτως ορισμένες (δι-

εθνείς κυρίως) είτε αποχώρησαν από την Ελλάδα

(π.χ. η αλυσίδα ηλεκτρονικών ειδών και πολυμέ-

σων Fnac, η Electroworld, η Virgin) είτε περιόρισαν

το δίκτυο των καταστημάτων τους (π.χ. η εταιρεία

Mc Donald’s, η SEPHORA, η GLOU, η PUMA).

Νέες αφίξεις στην ελληνική αγορά αποτελούν τα

καταστήματα των εταιρειών Agent Provocateur και

D-Squared στο Κολωνάκι στα τέλη του έτους καθώς

και το κατάστημα ένδυσης Zegna της Elmec Sport

επί της οδού Βουκουρεστίου, το κατάστημα FENDI

στην οδό Βαλαωρίτου, αλλά και το πρώτο κατάστη-

μα της εταιρείας ενδυμάτων BLANCO στην Ερμού.

Επίσης, το πρώτο τρίμηνο του 2010 ξεκίνησε

τη λειτουργία του το νέο κατάστημα της αλυσί-

δας SATURN στο Σταθμό Λαρίσης με επιφάνεια

6.000τ.μ. περίπου.

SHOPPING MALLSΤΟ 2010 ΑΠΟΤΕΛΕΣΕ ΚΡΙΣΙΜΗ περίοδο αναφορικά

με τη βιωσιμότητα και την επιτυχή λειτουργία των

μεγάλων εμπορικών αναπτύξεων. Ο περιορισμός

του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών σε

συνδυασμό με τα αυξημένα επίπεδα πληθωρισμού

οδήγησαν σε μείωση της κερδοφορίας των υφιστά-

μενων εμπορικών κέντρων και στην καθυστέρηση

της ανάπτυξης των μελλοντικών. Ωστόσο, το ασφα-

λές και οργανωμένο περιβάλλον που προσφέρουν

καθώς και τα χαμηλότερα επίπεδα μισθωμάτων σε

σχέση με τις αγορές street retail συνέχισαν να απο-

τελούν και εν μέσω κρίσης, πόλο έλξης για εγχώρι-

ες και διεθνείς εμπορικές επιχειρήσεις.

Στα τέλη Νοεμβρίου λειτούργησε και το εμπορικό

κέντρο «Athens Metro Mall» επί της Λ. Βουλιαγμέ-

νης στον σταθμό του Αγ. Δημητρίου, της εταιρείας

Talima Ventures, συνολικής επιφάνειας 22.000τ.μ.

περίπου.

Επιπλέον στα τέλη του έτους ξεκίνησε τη λειτουρ-

γία του το «Athenian Capitol» του ομίλου Χαραγκι-

ώνη επί των οδών Ιουλιανού και 3ης Σεπτεμβρίου

στο κέντρο της Αθήνας, συνολικής επιφάνειας

28.000τ.μ. περίπου περιλαμβανομένων και υπόγει-

ων χώρων στάθμευσης και μουσείου αυτοκινήτου.

Σε εξέλιξη βρίσκονται και οι εργασίες κατασκευ-

ής δύο νέων εμπορικών κέντρων τα οποία αναμέ-

νεται να λειτουργήσουν κατά τη διάρκεια του 2011.

Συγκεκριμένα πρόκειται για το εμπορικό κέντρο

της REDS στην περιοχή Γυαλού στα Σπάτα συνο-

λικής επιφάνειας >30.000τ.μ. περίπου καθώς και

η ανάπτυξη επί της Λ. Κηφισού της ΒΙΟΧΑΛΚΟ με

την επωνυμία «River West», επιφάνειας 20.000τ.μ.

περίπου δίπλα στο κατάστημα ΙΚΕΑ.

Μελλοντικές Εμπορικές Αναπτύξεις Αττικής

Περιοχή Επιφάνεια (τ.μ.) Φορέας Ανάπτυξης

Ελαιώνας 52.000 Μ. Βωβός

Γυαλού (Σπάτα) 31.000 REDS

Λ. Κηφισσού 20.000 ΒΙΟΧΑΛΚΟ

Πειραιάς 40.000 Διαγωνισμός ΟΣΕ

Γαλάτσι 36.000 Sonae Sierra - Χαραγκιώνης

Θρακομακεδόνες 52.000 Διαγωνισμός ΟΛ.Χ.ΑΕ

Γυαλού (Σπάτα) 20.550 McArthurGlen, Bluehouse

ΕΙΣΑΓΩΓΗΤο 2010 η περαιτέρω μείωση της πιστωτι-κής επέκτασης προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, οι πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις και η μείωση της αγοραστι-κής δύναμης των καταναλωτών οδήγησαν σε περιορισμό της καταναλωτικής δραστη-ριότητας με αρνητικά αποτελέσματα τόσο στις κύριες όσο και στις δευτερεύουσες αγορές retail. Η αγορά retail χαρακτηρίζεται από μειωμέ-να επίπεδα ζήτησης, αύξηση της διαθεσι-μότητας των κενών καταστημάτων κυρίως σε δευτερεύουσες εμπορικές οδούς και επαναδιαπραγμάτευση των υφιστάμενων μισθώσεων. Τα σημαντικά επίπεδα προ-σφοράς οδηγούν τις επιχειρήσεις στην αναζήτηση νέων χώρων μετεγκατάστασης ακόμη και επί της ίδιας εμπορικής οδού οι οποίοι προσφέρουν χαμηλότερα επίπεδα μισθωμάτων ενώ η χρονική περίοδος επα-ναμίσθωσης έχει επιμηκυνθεί σημαντικά. Οι ιδιοκτήτες εμφανίζονται περισσότερο διαλλακτικοί στη μείωση των μισθωμάτων και του «αέρα», γεγονός το οποίο ενισχύει και η τροπολογία του Υπουργείου Οικονο-μίας αναφορικά με τις επαγγελματικές μι-σθώσεις. Η διαφοροποίηση στις καταναλωτικές συ-νήθειες των νοικοκυριών σε συνδυασμό με τη προσπάθεια των επιχειρήσεων για μεγαλύτερη προώθηση των προϊόντων τους συνέβαλλαν σημαντικά στην ανάπτυξη εμπορικών κέντρων και Big Boxes. Παρά την επιτυχημένη λειτουργία τους κατά τα προηγούμενα έτη, το 2010 παρουσίασαν μείωση των επιπέδων κερδοφορίας τους, γεγονός που οφείλεται στις επιπτώσεις του δυσμενούς οικονομικού περιβάλλοντος.

Αγορά RetailΑΘΗΝΑ

Μετάθεση της ανάπτυξής του παρουσίασε και το

εμπορικό κέντρο του Όμιλου Παπαθεοχάρη στην

οδό Πειραιώς σε συνεργασία με την CARREFOUR

κυρίως λόγω της οικονομικής ύφεσης αλλά και το

εμπορικό κέντρο στα Ιωάννινα, σε οικόπεδο που

έχει αγοράσει η SONAE.

Τέλος σε στάδιο αναμονής συνεχίζει να βρίσκεται

η εμπορική ανάπτυξη στην περιοχή του Βοτανικού

της ΜΒΔΤ μέχρι την επίλυση όλων των νομικών θε-

μάτων που εμποδίζουν την εξέλιξη του Έργου.

BIG BOX - OUTLET - ΥΠΕΡΑΓΟΡΕΣΚΑΤΑ ΤΟ 2010, δεν παρουσιάστηκαν νέες αναπτύ-

ξεις τέτοιου τύπου παρά την επιτυχημένη λειτουργία

των υφιστάμενων, υπό τις συγκεκριμένες οικονο-

μικές συνθήκες, καθώς οι επενδυτές παρέμειναν

επιφυλακτικοί και ανέβαλλαν ή ματαίωσαν τις μελ-

λοντικές τους δραστηριότητες.

Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι από τον κλά-

δο των supermarkets αποχώρησε η γερμανική

αλυσίδα ALDI παρά την δυναμική παρουσία της

σε πολλά σημεία της Ελλάδος. Επίσης η αλυσίδα

ΑΤΛΑΝΤΙΚ προχωράει σταδιακά σε κλείσιμο και

πώληση κάποιων καταστημάτων της από το 2010

τόσο στην Αττική όσο και σε περιοχές της υπό-

λοιπης Ελλάδας, έτσι ώστε να ανταπεξέλθει στις

υποχρεώσεις της.

Σταθερή πορεία ακολούθησαν οι μεγάλες αλυ-

σίδες supermarkets (ΑΒ Βασιλόπουλος, LIDL,

Carrefour, Μασούτης, κ.ά.) οι οποίες διατήρησαν το

υφιστάμενο δίκτυο πωλήσεών τους ενώ δεν προ-

χώρησαν σε περαιτέρω επεκτάσεις.

Σε εξέλιξη βρίσκεται η ανάπτυξη του εκπτωτικού

χωριού Designer Outlet στην περιοχή Γυαλού στα

Σπάτα από την McArthurGlen και την Bluehouse

Capital επιφάνειας 29.000 τ.μ. περίπου, η οποία

αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2011.

ΖΗΤΗΣΗ - ΠΡΟΣΦΟΡΑΗ ΖΗΤΗΣΗ ΕΙΝΑΙ περιορισμένη και ιδιαίτερα όσον

αφορά στα δευτερεύοντα εμπορικά σημεία της αγο-

ράς street retail. Αναφορικά με τα prime σημεία

των κύριων αγορών και ειδικά για τα ακίνητα πρώ-

της προβολής, διατηρούν ακόμη την δυναμική τους

και αντιστέκονται στις πτωτικές πιέσεις των τιμών.

Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως ότι τα γεωγραφικά

όρια των κύριων αγορών περιορίζονται με αποτέ-

λεσμα και το ενδιαφέρον των χρηστών να αναφέρε-

ται συνεχώς σε μικρότερο πλήθος ακινήτων.

Οι δευτερεύουσες εμπορικές οδοί συνεχίζουν

να παρουσιάζουν υψηλά ποσοστά διαθεσιμότητας

κενών εμπορικών χώρων καθώς η επαναμίσθω-

σή τους σε σύντομο χρονικό διάστημα καθίσταται

πλέον δύσκολη σε σχέση με την περίοδο πριν την

εκδήλωση της οικονομικής κρίσης.

Κύρια Υφιστάμενα Εμπορικά Κέντρα Αττικής

Επωνυμία Επιφάνεια (τ.μ.) Έτος Έναρξης

Athens Millennium Mall 9.400 1999Αίγλη 6.000 2001The Mall Athens 58.000 2005Attica 25.000 2005Golden Hall 40.000 2008Athens Heart 20.000 2008West Plaza 23.500 2009Athenian Capitol 28.000 2010Athens Metro Mall 22.000 2010

Μελλοντικά Εμπορικά Κέντρα Περιφέρειας

Περιοχή Επιφάνεια (τ.μ.) Φορέας Ανάπτυξης

Ίασμος 50.000 Vita DevelopmentΙωάννινα - Sonae SierraΞάνθη (Flamingo Retail Park) 16.000 Retail Parks A.E.Αλεξανδρούπολη 9.000 Exodos Development

Επίσης το ενδιαφέρον των χρηστών συνεχίζουν

να συγκεντρώνουν τα οργανωμένα εμπορικά κέ-

ντρα τα οποία διατηρούν σε ικανοποιητικό βαθ-

μό την επισκεψιμότητά τους όπως επίσης το ίδιο

ισχύει και για τις αναπτύξεις τύπου Big Box. Οι οι-

κονομίες κλίμακος που αναπτύσσονται σε τέτοιου

τύπου εμπορικές δραστηριότητες συμβάλλουν θε-

τικά στην επίτευξη της βιώσιμης και επικερδούς

λειτουργίας τους.

Η λειτουργία των εμπορικών κέντρων «Athenian

Capitol» και «Athens Metro Mall» καθώς και του

καταστήματος SATURN στο Σταθμό Λαρίσης ενί-

σχυσε την αγορά με 56.000τ.μ. περίπου εμπορι-

κούς χώρους.

ΤΙΜΕΣ - ΑΠΟΔΟΣΕΙΣΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΙΜΩΝ ΜΙΣΘΩΣΗΣ για τα εμπορικά

καταστήματα πρώτης προβολής στα prime σημεία

του Κέντρου κυμαίνονται μεταξύ €150-€200/τ.μ. ενώ

στα δευτερεύοντα σημεία οι τιμές δεν ξεπερνούν τα

€100-€120/τ.μ. Στα κύρια σημεία των βασικών πε-

ριφερειακών αγορών τα μισθώματα ανέρχονται έως

και €180/τ.μ. για ορισμένες περιπτώσεις εμπορικών

ακινήτων. Στον πεζόδρομο Σωτήρος στον Πειραιά

όπως και επί της οδού Χαιμαντά στο Χαλάνδρι εντο-

πίζονται χαμηλότερες τιμές μίσθωσης.

Τα επίπεδα μισθωμάτων για τους εμπορικούς

χώρους που στεγάζονται εντός των υφιστάμενων

εμπορικών κέντρων κυμαίνονται από €35 έως

€65/τ.μ. για επιφάνειες μέχρι 500 τ.μ. και από €70

έως €100/τ.μ. για μικρότερες επιφάνειες. Τα υψη-

λότερα επίπεδα μισθωμάτων που ενδέχεται να πα-

ρουσιαστούν οφείλονται στις κατά περίπτωση συμ-

φωνίες μεταξύ των συμβαλλομένων μερών και από

τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ακινήτου (επιφά-

νεια, θέση, τύπος εμπορικής δραστηριότητας, κ.ά.).

Οι αποδόσεις σε γενικές γραμμές κατά τη διάρ-

κεια του έτους για ακίνητα σε prime περιοχές δια-

μορφώθηκαν σε επίπεδα μεγαλύτερα του 6,5%. Θα

πρέπει πάντως να τονισθεί ότι για ορισμένα ακίνητα

πρώτης προβολής, με prime μισθωτές, κυρίως των

βασικών αγορών, εκδηλώθηκε ενδιαφέρον και σε

αποδόσεις μικρότερες του 6,5%. Στις δευτερεύου-

σες αγορές οι αποδόσεις ανήλθαν σε επίπεδα με-

γαλύτερα του 7%.

ΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣΤΟ ΑΒΕΒΑΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ που χα-

ρακτήρισε και το 2010 ενίσχυσε τη γενικότερη έλ-

λειψη επενδυτικού ενδιαφέροντος.

Ο αριθμός των νέων εμπορικών επενδύσεων

αναμένεται να παραμείνει περιορισμένος κατά το

2011 ενώ οι εμπορικές αναπτύξεις που θα εισέλ-

θουν στην αγορά θα είναι επίσης περιορισμένες.

Δεδομένης της οικονομικής στενότητας που χαρα-

κτηρίζει την πλειονότητα των καταναλωτών, τα εμπο-

ρικά και τα μεγάλα εκπτωτικά κέντρα θα συνεχίσουν

να διεκδικούν μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς έναντι των

μεμονωμένων εμπορικών καταστημάτων.

Τα επίπεδα μισθωμάτων για το 2011 αναμένεται

στην καλύτερη περίπτωση να σταθεροποιηθούν στα

υφιστάμενα επίπεδα τιμών ενώ οι επαναδιαπραγ-

ματεύσεις των υφιστάμενων μισθωμάτων εκτιμάται

ότι θα συνεχιστούν σε μικρότερο βαθμό σε σχέση

με το 2010. Στις δευτερεύουσες αγορές η πίεση των

μισθωτικών αξιών αναμένεται να είναι μεγαλύτερη

κυρίως λόγω των υψηλών επιπέδων προσφοράς

και της περιορισμένης υφιστάμενης ζήτησης.

Εύρος Μέσων Eπιπέδων Τιμών Μίσθωσης prime σημείων (€/τ.μ./μήνα)

0 50 100 150 200 250

Κηφισιά (Κολοκοτρώνη)

Χαλάνδρι (Χαιμαντά)

Γλυφάδα (Μεταξά)

Πειραιάς (Σωτήρος)

Κολωνάκι (Σκουφά)

Κέντρο (Ερμού)

min rents

max rents

0

50

100

150

200

250

6,50% 6,50%

6,75% 6,75% 6,75%

6,0%

6,5%

7,0%

7,5%

8,0%

6,0%

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

5,8% 6,0%6,50%

6,75% 6,75%

140

160

180

200

220

240

260

Prime σημεία CBD

Q1 2010 Q2 2010 Q3 2010 Q4 2010 2011f

min rents max rents average yields

2006 2007 2008 20102009 2011f

average rents CBD average yields

Κύριες Αγορές Retail Κέντρου1. Αγορά Ερμού2. Αγορά Βουκουρεστίου3. Αγορά Κολωνακίου (Σκουφά)

ΚΥΡΙΕΣ ΑΓΟΡΕΣΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ, ΟΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ που αναπτύσσονται

κατά μήκος της Εθνικής και της Αττικής Οδού (π.χ.

Ασπρόπυργος, Θριάσιο, Κρυονέρι, Αυλώνα, κ.ά.),

συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την

εγκατάσταση των εταιρειών καθώς διαθέτουν εγ-

γύτητα και εύκολη πρόσβαση στην Αθήνα. Για τους

παραπάνω λόγους σημαντική κινητικότητα παρου-

σιάζει και η περιοχή των Οινοφύτων Βοιωτίας.

Οι αγορές των Οινοφύτων και του Αυλώνα συ-

γκεντρώνουν σημαντικό αριθμό των υφιστάμενων

αποθηκευτικών εγκαταστάσεων ενώ συγχρόνως

εμφανίζουν ικανοποιητικό αριθμό διαθέσιμων οι-

κοπέδων προς αξιοποίηση και χαμηλότερα επίπεδα

τιμών σε σχέση με τις υπόλοιπες αγορές Logistics.

Κύρια επιλογή εγκατάστασης συνεχίζει να αποτε-

λεί η περιοχή του Θριάσιου Πεδίου και συγκεκριμέ-

να η αχαρακτήριστη ζώνη του Ασπροπύργου.

Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιοχή

των Μεσογείων η οποία παρέχει εύκολη πρόσβαση

στο αεροδρόμιο και στον λιμένα Λαυρίου με αποτέ-

λεσμα να διαθέτει και σημαντικό αριθμό σύγχρονων

αποθηκευτικών χώρων.

Στις ως άνω περιοχές είναι εγκατεστημένες με-

γάλες διεθνείς και εγχώριες εταιρείες οι οποίες

δραστηριοποιούνται στον βιομηχανικό κλάδο, στον

κλάδο των τροφίμων και των υπηρεσιών αποθή-

κευσης και διανομής αγαθών.

Η δημιουργία νέων περιοχών εγκατάστασης

αποθηκευτικών χώρων κρίνεται απαραίτητη σε

μεγάλο βαθμό υπό ορισμένες προϋποθέσεις όπως

η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών γεγονός

που θα διευκολύνει και τη δυνατότητα χρηματο-

δότησης καθώς και της ανάληψης πρωτοβουλιών

από μέρους των οργανισμών - κατόχων μεγάλης

ακίνητης περιουσίας (ΟΣΕ, κ.ά.) αναφορικά με την

αξιοποίησή της.

ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣΟ ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ (αγοραπωλησίες – μι-

σθώσεις) στην αγορά των αποθηκευτικών χώρων

που ολοκληρώθηκαν κατά τη διάρκεια του 2010

ήταν σημαντικά περιορισμένος.

Το δυσμενές οικονομικό περιβάλλον το οποίο προ-

κάλεσε περιορισμό της οικονομικής δραστηριότητας

αποτέλεσε κύριο ανασταλτικό παράγοντα για τη δημι-

ουργία μεγάλων επενδύσεων στην αγορά Logistics.

Το πρώτο τρίμηνο του 2010 ο ΟΛΠ προχώρησε

στην ίδρυση θυγατρικής εταιρείας με την επωνυμία

«LOGISTICS ΟΛΠ Α.Ε.» Η ίδρυση της ως άνω εται-

ρείας έχει ως στόχο σε πρώτη φάση τη συμμετοχή

της στον Διαγωνισμό για την ανάπτυξη του Εμπο-

ρευματικού Κέντρου στο Θριάσιο Πεδίο όπου θα

συγκεντρωθεί η πλειονότητα των εμπορευματικών

δραστηριοτήτων της Αττικής.

Αναφορικά με τον Διαγωνισμό του Θριασίου, βρί-

σκεται σε εξέλιξη έπειτα από συνεχόμενες παρατά-

σεις με τελευταία προθεσμία υποβολής προσφορών

τα τέλη Μαρτίου του 2011, κυρίως λόγω ενστάσεων

και αιτημάτων των υποψηφίων.

Στην περιοχή της Ελευσίνας σύμφωνα με δη-

μοσιευμένες πληροφορίες αναμένεται να προχω-

ρήσει η εταιρεία ΙΚΕΑ σε αγορά μεγάλης έκτασης

για την κατασκευή μεγάλου κέντρου logistics για

την εξυπηρέτηση των εγχώριων και διεθνών της

αναγκών.

ΖΗΤΗΣΗ - ΠΡΟΣΦΟΡΑΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΝΕΩΝ αποθηκευτικών

χώρων παρέμειναν σε χαμηλά επίπεδα καθ όλη τη

διάρκεια του 2010. Η ανάπτυξη νέων αποθηκευτι-

κών χώρων πραγματοποιείται μόνο «κατά παραγ-

γελία» για την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών

σύμφωνα με προκαθορισμένες προδιαγραφές.

Η επενδυτική δραστηριότητα παρέμεινε περιορι-

σμένη κυρίως λόγω των προβλημάτων ρευστότη-

τας που αντιμετωπίζει η πλειονότητα των εταιρειών

την τρέχουσα περίοδο σε συνδυασμό με την αυστη-

ρή δανειοδοτική πολιτική των τραπεζών.

Τα επίπεδα ζήτησης παρέμειναν και αυτά σε χα-

μηλά επίπεδα. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον προήλθε

κυρίως από εταιρείες του κλάδου των μεταφορών

και του φαρμακευτικού κλάδου για εκτάσεις μικρό-

τερες των 5 στρεμμάτων περίπου.

ΤΙΜΕΣ - ΑΠΟΔΟΣΕΙΣΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ LOGISTICS ΚΥΡΙΟΥ ενδιαφέροντος

τα επίπεδα μισθωμάτων διαμορφώνονται σε €4/τ.μ.

- €5,5/τ.μ. ενώ στις αγορές των Οινοφύτων και του

Αυλώνα οι τιμές κυμαίνονται από €3,5-€4,5/τ.μ.

Σε ορισμένες περιπτώσεις ακινήτων σύγχρονων

προδιαγραφών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, η τιμή

μίσθωσης δύναται να ξεπεράσει τα €5,5/τ.μ.

Στις δευτερεύουσες αγορές οι τιμές μίσθωσης

ΕΙΣΑΓΩΓΗΚατά τη διάρκεια του 2010, η αγορά Logistics στην Ελλάδα δεν παρουσίασε ιδιαίτερη κινητικότητα καθώς το αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον οδήγησε τους δυ-νητικούς επενδυτές και χρήστες σε στάση αναμονής μέχρι τη σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας. Η προσπάθεια των εται-ρειών για μείωση του λειτουργικού τους κόστους οδήγησε την πλειονότητα αυτών σε αναζήτηση νέων αποθηκευτικών χώ-ρων με χαμηλότερα επίπεδα μισθωμά-των ακόμη και σε κύριες περιοχές ενδι-αφέροντος που διαθέτουν εγγύτητα στην Αθήνα. Αναφορικά με την επενδυτική δραστηρι-ότητα, παρέμεινε περιορισμένη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, γεγονός το οποίο οφείλεται είτε στην αναβολή είτε στη μα-ταίωση των επενδυτικών σχεδίων. Το ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη αγο-ρά αναθερμάνθηκε στα μέσα του έτους κυρίως λόγω της επαναπροκήρυξης του Διαγωνισμού για το εμπορευματικό κέντρο στο Θριάσιο Πεδίο. Η διαδικασία όμως βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη καθώς έχει παραταθεί η ημερομηνία υποβολής των προσφορών για τον Μάρτιο του 2011. Τα επίπεδα μισθωμάτων δέχτηκαν ελα-φρώς πτωτικές πιέσεις και οι αποδόσεις σημείωσαν μικρή αύξηση σε σχέση με τα περσινά επίπεδα κυρίως λόγω της ενι-σχυμένης διαπραγματευτικής δύναμης των υποψήφιων χρηστών έναντι των ιδι-οκτητών.

Αγορά LogisticsΑΘΗΝΑ

κινήθηκαν στα επίπεδα των €3/τ.μ. - €4,5/τ.μ. Σε

σχέση με το προηγούμενο έτος τα επίπεδα τιμών

κατά το 2010 σταθεροποιήθηκαν και διαμορφώθη-

καν σε παρόμοια επίπεδα.

Οι μέσες τιμές πώλησης οικοπέδων στη ΒΙ.ΠΕ.

Ασπροπύργου διαμορφώθηκαν σε €170-€200/τ.μ.,

στη ΒΙ.ΠΕ. Αυλώνα μεταξύ €80-€85/τ.μ. ενώ στην

περιοχή των Οινοφύτων οι τιμές διαμορφώθηκαν

σε €70-€75/τ.μ. Η αναζήτηση οικονομικότερης και

συμφερότερης λύσης έστρεψε το ενδιαφέρον σε

περιοχές με μικρότερη εγγύτητα στην Αθήνα όπως

το Σχηματάρι και η Ριτσώνα με μέση τιμή πώλησης

€50/τ.μ. και €40/τ.μ. αντίστοιχα.

Στις οικονομικότερες περιοχές για εγκατάσταση

που δεν προσφέρουν εγγύτητα στην Αθήνα περι-

λαμβάνονται το Σχηματάρι και η Ριτσώνα με μέση

τιμή πώλησης οικοπέδων τα €50/τ.μ. και €40/τ.μ.

αντίστοιχα.

Η έλλειψη επενδυτικών πράξεων δεν βοηθά-

ει στη διαμόρφωση μίας σαφούς εικόνας για τα

επίπεδα των αποδόσεων. Με βάση τις υφιστά-

μενες οικονομικές συνθήκες οι οποίες οδηγούν

και σε χαμηλά επίπεδα ζήτησης, εκτιμάται ότι οι

αποδόσεις για τα prime επενδυτικά ακίνητα των

κύριων αγορών διαμορφώνονται στα επίπεδα

του 9,5% (9%-9,75%). Για τα υπόλοιπα ακίνητα οι

αποδόσεις διαμορφώνονται σε επίπεδα μεγαλύ-

τερα του 10%.

ΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΑ ΓΙΑ ΤΟ 2011 εκτιμάται ότι η

ζήτηση και η προσφορά θα παραμείνουν στα ίδια

επίπεδα με αυτά που παρουσιάζονται στα τέλη του

2010. Στα ίδια επίπεδα αναμένεται να παραμείνουν

οι τιμές και οι αποδόσεις για τη συγκεκριμένη αγο-

ρά. Γενικά δεν αναμένεται για τους πρώτους μήνες

του 2011 να παρουσιαστεί αντιστροφή του οικονομι-

κού κλίματος καθώς δεν αναμένεται και βελτίωση

του οικονομικού κλίματος.

Μακροπρόθεσμα, αναμένεται να δοθεί ιδιαίτερη

προσοχή στη σταδιακή ανάπτυξη των περιφερεια-

κών υποδομών της χώρας ώστε να δημιουργηθούν

οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη σύγχρονων κέ-

ντρων Logistics οι οποίοι με τη σειρά τους θα βοη-

θήσουν στην ανάκαμψη της οικονομίας.

Τιμές Μίσθωσης prime σημείων (€/τ.μ./μήνα)

0 1 2 3 4 5 6

Μεσόγεια

Ασπρόπυργος

Μεταμόρφωση

Οινόφυτα ΒΙΠΕ

Αυλώνα ΒΙΠΕmin rents

max rents

Αγορές Logistics1. Αγορά Αγίου Στεφάνου2. Αγορά Οινοφύτων3. Αγορά Μαρκοπούλου4. Αγορά Μαγούλας5. Αγορά Ασπροπύργου6. Αγορά Θριασίου7. Αγορά Μεταμόρφωσης

0

1

2

3

4

5

9,00%

9,50% 9,50% 9,50%

9,75%

8,5%

9,0%

9,5%

10,0%

10,5%

min rents max rents average yields

Q1 2010 Q2 2010 Q3 2010 Q4 2010 2011f0

50

100

150

200

Τιμές πώλησης Οικοπέδων (€/στρέμμα) Prime σημεία

min max

Ασπρόπυργος Οινόφυτα ΒΙΠΕΑυλώνα ΒΙΠΕ

8,4%

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

7,5% 7,75% 8,5%9,5% 9,75%

0

4

2

6

8

2006 2007 2008 20102009 2011f

average rents average yields

ΕΙΣΑΓΩΓΗΚαθ’ όλη τη διάρκεια του 2010 η αγορά χαρακτηρίστηκε από μειωμένη δραστη-ριότητα. Η κατάσταση αυτή χαρακτηρίζει τόσο την περιοχή της Δυτικής όσο και της Ανατολικής Θεσσαλονίκης όπου τα τελευ-ταία έτη (κυρίως πριν την εκδήλωση της κρίσης) σημειώθηκε η ανέγερση σημαντι-κού αριθμού γραφειακών αναπτύξεων. Η ζήτηση προήλθε κυρίως από επιχει-ρήσεις και οι ιδιώτες – επαγγελματίες οι οποίοι προχώρησαν σε διερεύνηση νέων χώρων μετεγκατάστασης με κύριο σκοπό τη μείωση του λειτουργικού κόστους. Η απουσία επενδυτικού ενδιαφέροντος οδήγησε σε μειωμένη κατασκευαστική δραστηριότητα. Τα επίπεδα τιμών δέχτηκαν πτωτικές πιέ-σεις κυρίως στις δευτερεύουσες περιοχές ενδιαφέροντος όπου εμφανίζονται υψηλά ποσοστά διαθεσιμότητας κενών χώρων. Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα εκτιμάται ότι τα επίπεδα τιμών μίσθωσης και αποδόσε-ων για το 2011 θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα με αυτά του τελευταίου τριμήνου του 2010 τουλάχιστον μέχρι τη σταδιακή εμφάνιση των πρώτων σημείων βελτίω-σης του οικονομικού περιβάλλοντος και της κτηματαγοράς.

ΚΥΡΙΕΣ ΑΓΟΡΕΣΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Η ΑΓΟΡΑ ΓΡΑΦΕΙΩΝ γεωγρα-

φικά αναπτύσσεται παράλληλα με την αγορά retail.

Αγορές κύριου ενδιαφέροντος παραμένουν το πα-

ραδοσιακό Κέντρο (Τσιμισκή, Μητροπόλεως, περι-

φερειακά της πλατείας Δημοκρατίας). Στα ανατολικά

αγορές δευτερεύοντος ενδιαφέροντος αποτελούν η

περιοχή της Καλαμαριάς και συγκεκριμένα η οδός

Ανδριανουπόλεως ενώ στη δυτική Θεσσαλονίκη το

ενδιαφέρον συγκεντρώνεται επί της 26ης Οκτωβρί-

ου και στις περιοχές Εύοσμος – Σταυρούπολη κατά

μήκος της εξωτερικής περιφερειακής οδού.

Επίσης, στα ανατολικά της πόλης τα τελευταία έτη

η αγορά γραφείων εντοπίζεται στην περιοχή που

βρίσκεται το εμπορικό κέντρο COSMOS.

Στο Κέντρο της πόλης, η πλειονότητα των υφι-

στάμενων ακινήτων στεγάζει εμπορικά καταστή-

ματα στο ισόγειο και γραφεία ή διαμερίσματα στους

ορόφους. Τα υφιστάμενα κτίρια είναι μεγάλης πα-

λαιότητας εκ των οποίων σημαντικός αριθμός έχει

υποστεί ανακαίνιση. Το Κέντρο προσφέρει εύκολη

και άμεση πρόσβαση στις περισσότερες περιοχές

της Θεσσαλονίκης με δημόσια και ιδιωτικά μέσα

μεταφοράς, ωστόσο παρουσιάζει έντονο πρόβλημα

στάθμευσης.

Σημαντικός αριθμός γραφείων βρίσκεται στην

περιοχή κοντά στην Εθνική Οδό Θεσσαλονίκης –

Μουδανιών και κατά μήκος της Λεωφόρου Γεωρ-

γικής Σχολής.

Στην ανατολική πλευρά της πόλης, το τμήμα της

Καλαμαριάς που βρίσκεται πλησίον της εξωτερικής

περιφερειακής οδού, συγκεντρώνει γραφειακό εν-

διαφέρον. Η περιοχή προσφέρει υψηλή προβολή

και διαθέτει χώρους γραφείων επιφάνειας 250-

300τ.μ. κατάλληλους για την εγκατάσταση είτε ιδιω-

τών επαγγελματιών είτε μικρών εταιρειών.

Στη δυτική Θεσσαλονίκη, η πλειονότητα των γρα-

φειακών αναπτύξεων εντοπίζεται επί της οδού 26ης

Οκτωβρίου όπου εντοπίζονται κτίρια σύγχρονων

προδιαγραφών και ακίνητα χαμηλότερης ποιότητας

κατασκευής. Η πρόσβαση είναι ικανοποιητική κυρί-

ως λόγω της εγγύτητας της περιοχής με την εξωτε-

ρική περιφερειακή οδό.

Οι περιοχές Εύοσμος και Σταυρούπολη διαθέτουν

περιορισμένο αριθμό γραφειακών χώρων μεγάλων

επιφανειών και καλής ποιότητας κατασκευής κα-

θώς αποτελούν κατά βάση οικιστικές περιοχές.

ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣΗ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ στη Θεσσαλο-

νίκη υπήρξε ιδιαίτερα περιορισμένη κατά το 2010,

δεδομένων των υφιστάμενων οικονομικών συν-

θηκών με τους δυνητικούς επενδυτές να τηρούν

στάση αναμονής.

ΖΗΤΗΣΗ - ΠΡΟΣΦΟΡΑΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΖΗΤΗΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΑΚΩΝ χώρων

είτε νεόδμητων είτε παλαιότητας κινήθηκαν σε

χαμηλά επίπεδα και το 2010. Η διερευνητική τάση

κυρίως των μεγάλων εταιρειών με τα υψηλά λει-

τουργικά κόστη για νέους γραφειακούς χώρους

περισσότερο «οικονομικούς» σε σχέση με τους

υφιστάμενους, οδήγησε στη συγκέντρωση του εν-

διαφέροντος κυρίως στην ανατολική Θεσσαλονίκη

που διαθέτει σημαντικό απόθεμα γραφειακών χώ-

ρων καλής ποιότητας κατασκευής. Περιορισμένη

παρέμεινε η ζήτηση τόσο στο Κέντρο όσο και στη

Δυτική Θεσσαλονίκη.

Η προσφορά παρέμεινε σε σταθερά επίπεδα

καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Επισημαίνεται ότι

σε στάδιο αναμονής έως σήμερα βρίσκεται η ανά-

πτυξη «Metropolitan Business Center» στη δυτική

Θεσσαλονίκη που αφορά στην ανάπτυξη συγκροτή-

ματος γραφείων και καταστημάτων συνολικής επι-

φάνειας 40.000τ.μ.

Αγορά ΓραφείωνΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΤΙΜΕΣ - ΑΠΟΔΟΣΕΙΣΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΜΙΣΘΩΜΑΤΩΝ δέχτηκαν πτωτικές

πιέσεις κατά τη διάρκεια του 2010.

Τα μισθώματα για την περιοχή του κέντρου και

της Καλαμαριάς διαμορφώνονται σε €7-€11/τ.μ.

κατά περίπτωση και οι τιμές πώλησης διαμορφώνο-

νται σε €2.000-€3.000/τ.μ. Τα επίπεδα μισθωμάτων

για ακίνητα σύγχρονων προδιαγραφών κυμαίνονται

από €8 έως €10/τ.μ. στην Ανατολική και Δυτική

Θεσσαλονίκη επί της 26ης Οκτωβρίου, περιοχές

στις οποίες εντοπίζονται πιο σύγχρονοι γραφειακοί

χώροι σε σχέση με το κέντρο. Οι τιμές πώλησης δι-

αμορφώνονται σε €2.400-€2.700/τ.μ.

Η έλλειψη επενδυτικών πράξεων στη συγκεκρι-

μένη αγορά και η απουσία επενδυτικού ενδιαφέρο-

ντος δεν επιτρέπουν τη δημιουργία ολοκληρωμένης

εικόνας για τα επίπεδα των αποδόσεων.

ΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΑ ΕΚΤΙΜΑΤΑΙ ΟΤΙ θα συνεχιστεί

η τήρηση στάσης αναμονής από επενδυτές και χρή-

στες λόγω των αβέβαιων οικονομικών συνθηκών.

Στην αγορά γραφείων όπως και στις υπόλοιπες αγο-

ρές αναμένεται να συνεχιστεί η τάση επαναδιαπραγ-

μάτευσης των μισθωμάτων από τους υφιστάμενους

χρήστες, καθώς το διαπραγματευτικό πλεονέκτημα

στην παρούσα φάση το έχουν οι υφιστάμενοι και

δυνητικοί μισθωτές.

Μακροπρόθεσμα εκτιμάται ότι η αγορά γραφεί-

ων δύναται να προσελκύσει το ενδιαφέρον αρχικά

των εγχώριων χρηστών και επενδυτών και στη

συνέχεια μεγάλων εταιρειών του εξωτερικού υπό

την προϋπόθεση της σταδιακής βελτίωσης της οι-

κονομίας και της παροχής ισχυρών κινήτρων για τη

βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της προσέλ-

κυσης ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα. Ενισχυτικό

ρόλο στην πορεία της αγοράς γραφείων θα έχει η

ολοκλήρωση οδικών και λοιπών υποδομών που

βρίσκονται σε εξέλιξη στην παρούσα φάση και η δη-

μιουργία νέων υποδομών που θα διευκολύνουν την

πρόσβαση στις κύριες επιχειρηματικές περιοχές.

Επίπεδα Τιμών Μίσθωσης (€/τ.μ./μήνα)

Δυτική Θεσσαλονίκη (26ης Οκτωβρίου)

Ανατολική Θεσσαλονίκη (περιοχή COSMOS)

Καλαμαριά

Τσιμισκή

0 2 4 6 8 10 12

min rents max rents

1. Περιοχή Τσιμισκή. Μητροπόλεως και πλατεία Δημοκρατίας2. Περιοχή Καλαμαριάς3. Περιοχή 26ης Οκτωβρίου4. Περιοχή Ευόσμου-Σταυρούπολης5. Περιοχή «Cosmos Area»

STREET RETAILΗ ΑΓΟΡΑ RETAIL ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΤΑΙ κυρίως στην

περιοχή του Κέντρου της πόλης, στην Ανατολική

και τη Δυτική Θεσσαλονίκη. Κύριες εμπορικές οδοί

στο Κέντρο παραμένουν οι Τσιμισκή, Μητροπόλεως,

Ερμού, Εγνατία και Προξένου Κορομηλά όπου λει-

τουργεί η πλειονότητα των εμπορικών καταστημά-

των επώνυμων και μη.

Στα πλαίσια των επαναδιαπραγματεύσεων των

υφιστάμενων μισθώσεων με σκοπό τον εξορθο-

λογισμό των λειτουργικών της εξόδων, η αλυσίδα

αθλητικών ειδών (SPRIDER), το δεύτερο εξάμηνο

του 2010, διέκοψε τη λειτουργία δύο καταστημάτων

της στην περιοχή του Κέντρου και στη δυτική πλευ-

ρά της πόλης επί των οδών Ελ. Βενιζέλου & Ερμού

και 26ης Οκτωβρίου αντίστοιχα.

Παρά τη μειωμένη επενδυτική δραστηριότητα

κατά τη διάρκεια του 2010 σημειώθηκε η λει-

τουργία νέων καταστημάτων κυρίως στο κέντρο

της πόλης από διεθνείς αλυσίδες. Συγκεκριμένα,

η αλυσίδα Tommy Hilfiger λειτούργησε το πρώτο

της κατάστημα επί της οδού Τσιμισκή συνολικής

επιφάνειας 400τ.μ. περίπου σε εμπορικό χώρο

που στέγαζε παλαιότερα επώνυμο κατάστημα

καλλυντικών. Επίσης η εταιρεία ZARA προχώ-

ρησε στη μίσθωση διατηρητέου κτιρίου πέντε

ορόφων στη συμβολή των οδών Τσιμισκή και

Καρόλου Ντηλ όπου λειτουργεί το συγκεκριμένο

κατάστημα ειδών ένδυσης.

Στα πλαίσια αναδιάρθρωσης της εταιρείας και

βελτίωσης της οικονομικής της κατάστασης η

εταιρεία ΕΙΚΟΝΑ & ΗΧΟΣ προχώρησε στην υπο-

γραφή σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης δύο

καταστημάτων της με EFG Eurobank Ergasias

Χρηματοδοτικές Μισθώσεις ΑΕ, συνολικής αξίας

€3εκατ. στη Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα στην

περιοχή της Τούμπας και επί της περιφερειακής

οδού στη Σταυρούπολη, αντίστοιχα με συμφωνία

επαναγοράς τους. Στις αρχές του 2011 προχώ-

ρησε σε διακοπή της λειτουργίας καταστήματός

της στην ανατολική Θεσσαλονίκη και συγκε-

κριμένα στο εμπορικό κέντρο «Mediterranean

Cosmos».

SHOPPING MALLSΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ στη Θεσσαλο-

νίκη έχουν αναπτυχθεί κυρίως στην ανατολική

και στη δυτική Θεσσαλονίκη. Στο κέντρο της πό-

λης η μοναδική ανάπτυξη τέτοιου τύπου «Plateia

Center», βρίσκεται επί της οδού Τσιμισκή και

στην οποία στεγάζονται εμπορικές/ψυχαγωγι-

κές δραστηριότητες και γραφειακοί χώροι. Στα

δυτικά της πόλης λειτουργεί το City Gate Mall

και στην ανατολική Θεσσαλονίκη λειτουργούν το

Mediterranean Cosmos και το Macedonia Mall.

Το 2010 λειτούργησε και το εμπορικό κέντρο

Castle Mall στην περιοχή του Ωραιοκάστρου στα

δυτικά της πόλης, το οποίο έχει ανεγερθεί σε

συνολική έκταση 32.500τ.μ. Στην παρούσα φάση

στεγάζει κατάστημα supermarket, χώρους ψυ-

χαγωγίας, κινηματογραφικές αίθουσες και μικρό

αριθμό καταστημάτων.

Αναφορικά με την ανάπτυξη εμπορικού χωριού

από τον όμιλο Φέσσα σε έκταση 98 στρεμμάτων

περίπου που ανήκει στην Αμερικανική Γεωργική

Σχολή στην ανατολική Θεσσαλονίκη δεν υπάρχουν

νεότερες εξελίξεις.

Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 2010 ξεκίνησε τη

λειτουργία του στη Στοά Χιρς, στο κέντρο της Θεσ-

σαλονίκης, το νέο εμπορικό κέντρο συνολικής

επιφάνειας 12.000τ.μ. περίπου. Στο νέο εμπορικό

κέντρο στεγάζονται τα πολυκαταστήματα Notos

Galleries και Public.

Σημαντικό γεγονός που έλαβε χώρα το δεύτερο

εξάμηνο του 2010 υπήρξε η αγορά ποσοστού 39,9%

του εμπορικού κέντρου Mediterranean Cosmos από

την εταιρεία Lamda Development έναντι €38εκατ.

μετά την αφαίρεση του τραπεζικού δανεισμού. Η ως

άνω επένδυση κατέστησε την Lamda μοναδικό ιδι-

οκτήτη του εμπορικού με ποσοστό 100%.

Αναφορικά με την ανάπτυξη εμπορικού χωριού

από τον όμιλο Φέσσα σε έκταση 98 στρεμμάτων

περίπου που ανήκει στην Αμερικανική Γεωργική

Σχολή στην ανατολική Θεσσαλονίκη δεν υπάρχουν

νεότερες εξελίξεις.

Μελλοντικές Εμπορικές Αναπτύξεις

Περιοχή Επιφάνεια Φορέας (τ.μ.) Ανάπτυξης

Ανατολική Θεσσαλονίκη 16.000 Όμιλος

Φέσσα

Ανατολική Θεσσαλονίκη 14.000 Μακεδονική

Εταιρεία

ΕΙΣΑΓΩΓΗΗ αγορά της Θεσσαλονίκης κατά το 2010 χαρακτηρίζεται από μειωμένα επίπεδα ζή-τησης και αυξημένα επίπεδα προσφοράς κυρίως στις αγορές δευτερεύοντος ενδια-φέροντος. Παρατηρήθηκε επιμήκυνση του χρόνου επαναμίσθωσης των κενών εμπο-ρικών χώρων και συνεχίστηκε η επαναδι-απραγμάτευση των υφιστάμενων μισθώ-σεων. Σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων προχώρησε στην αναζήτηση νέων χώρων μετεγκατάστασης με κύριο κριτήριο τα χα-μηλότερα επίπεδα μισθωμάτων με σκοπό τη μείωση του λειτουργικού τους κόστους. Η τροπολογία του Υπουργείου Οικονομι-κών η οποία ισχύει από τα τέλη του 2010 εξασφάλισε μεγαλύτερη διαπραγματευτι-κή δύναμη στους μισθωτές με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες να εμφανιστούν περισσότερο διαλλακτικοί σε σχέση με το προηγούμενο έτος αναφορικά με το ύψος των μισθωμά-των και του «αέρα» στις περιπτώσεις που δεν είχε ήδη καταργηθεί. Η λειτουργία των οργανωμένων εμπορι-κών συγκροτημάτων καθώς και των ανα-πτύξεων τύπου Big Box συνεχίστηκε με ικανοποιητικούς ρυθμούς κατά τη διάρκεια του 2010 αν και με μειωμένα επίπεδα επι-σκεψιμότητας σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Εκτιμάται ότι βραχυπρόθεσμα κατά τη διάρκεια του 2011 δεν αναμένεται να ση-μειωθούν σημαντικές αλλαγές σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση εφόσον δεν πα-ρουσιαστούν είτε σημάδια βελτίωσης είτε σημάδια επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών.

Αγορά RetailΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

BIG BOX – OUTLET - ΥΠΕΡΑΓΟΡΕΣΤΟ 2010, ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, υπήρξε έτος περιο-

ρισμένης εμπορικής δραστηριότητας και επενδυτι-

κών κινήσεων αναφορικά με αναπτύξεις καταστη-

μάτων τύπου Big Box και Hypermarket.

Η Εταιρεία SATURN κατά τη διάρκεια του 2011

προχώρησε στη λειτουργία δύο καταστημάτων

επιφάνειας 4.000τ.μ. και 5.630τ.μ. στην περιοχή

της Σταυρούπολης και στην Πυλαία Θεσσαλονίκης

αντίστοιχα, διεκδικώντας μεγαλύτερο μερίδιο στην

εγχώρια αγορά.

Στην περιοχή της Σταυρούπολης, το πρώτο τρί-

μηνο του 2010 λειτούργησε νέο κατάστημα «Ηλε-

κτρονικής» επιφάνειας 3.000τ.μ.

Η περιορισμένη αγοραστική δύναμη των κατανα-

λωτών και το κλίμα αβεβαιότητας όσον αφορά στην

πορεία της οικονομίας αποτέλεσαν ανασταλτικό πα-

ράγοντα στην ανάπτυξη και λειτουργία νέων εμπορι-

κών αναπτύξεων τύπου εκπτωτικών καταστημάτων

και υπεραγορών. Εξαίρεση αποτελεί η λειτουργία της

υπεραγοράς Carrefour Μαρινόπουλος στο εμπορικό

κέντρο Castle Mall στα τέλη του 2010.

ΖΗΤΗΣΗ - ΠΡΟΣΦΟΡΑΤΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟ ενδιαφέρον

παραμένει στις κύριες εμπορικές οδούς της πόλης

και τα κύρια εμπορικά σημεία των ως άνω οδών.

Τα οργανωμένα εμπορικά κέντρα συνεχίζουν να

προσελκύουν υποψήφιους χρήστες για την εγκα-

τάσταση των επιχειρήσεών τους καθώς παρέχουν

ασφαλές περιβάλλον σε σχέση με τα εμπορικά κα-

ταστήματα τύπου street retail.

Στα εμπορικά σημεία δευτερεύοντος εμπορικού

ενδιαφέροντος τα επίπεδα ζήτησης παρουσιάζονται

αρκετά περιορισμένα ενώ τη μεγαλύτερη κινητικό-

τητα επέδειξαν οι κλάδοι των ηλεκτρονικών - ηλε-

κτρικών ειδών, και των supermarkets.

Αναφορικά με τα επίπεδα προσφοράς, κατά τη δι-

άρκεια του 2010 η αγορά ενισχύθηκε με 12.000τ.μ.

εμπορικών χώρων οι οποίοι φιλοξενούν τα πολυκα-

ταστήματα Notos Galleries και Public, στη Στοά Χιρς.

Στις αρχές του 2010 πραγματοποιήθηκε η αγορά

του οικοπέδου της SIEMENS, έκτασης 106 στρεμ-

μάτων από τοπικό επιχειρηματία έναντι €25εκ, στα

σχέδια του οποίου εξετάζεται και η δημιουργία εκ-

πτωτικού χωριού.

Υφιστάμενα Εμπορικά Κέντρα

Επωνυμία Επιφάνεια Έναρξη (τ.μ.) Λειτουργίας

Mediterannean Cosmos 46.500 2005

Plateia Center 20.000 2002

Limani Center 27.000 2002

Castle Mall 7.000 2010

Στοά Χιρς 12.000 2010

ΤΙΜΕΣ - ΑΠΟΔΟΣΕΙΣΤΑ ΜΙΣΘΩΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΥΡΙΕΣ περιοχές του κέ-

ντρου διαμορφώνονται σε €70-€140/τ.μ. για την

Τσιμισκή, σε €50-€120/τ.μ. για τη Μητροπόλεως και

σε €30-€40/τ.μ. για την Εγνατία και σε €30-€55/τ.μ.

για την Προξένου Κορομηλά.

Το μέσο μίσθωμα για αναπτύξεις τύπου Big Box

ανέρχεται σε €10/τ.μ. και τα επίπεδα τιμών μίσθω-

σης για εμπορικά κέντρα παραμένουν στα επίπεδα

των €20-€60/τ.μ. ανάλογα με την επιφάνεια, τη

θέση, τη φερεγγυότητα του μισθωτή και λοιπούς

παράγοντες.

ΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣΤΟ ΑΒΕΒΑΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ περιβάλλον που χα-

ρακτήρισε και το 2010 ενίσχυσε τη γενικότερη έλ-

λειψη επενδυτικού ενδιαφέροντος.

Ο αριθμός των νέων εμπορικών επενδύσεων

αναμένεται να παραμείνει περιορισμένος κατά το

2011 ενώ οι εμπορικές αναπτύξεις που θα εισέλ-

θουν στην αγορά θα αφορούν κυρίως σε εκείνες

των οποίων η κατασκευή ξεκίνησε κατά τα προη-

γούμενα έτη και δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη.

Δεδομένης της οικονομικής στενότητας που χαρα-

κτηρίζει την πλειονότητα των καταναλωτών, τα εμπο-

ρικά και τα μεγάλα εκπτωτικά κέντρα θα συνεχίσουν

να διεκδικούν μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς έναντι των

μεμονωμένων εμπορικών καταστημάτων.

Τα επίπεδα μισθωμάτων για το 2011 αναμένεται

να σταθεροποιηθούν στα υφιστάμενα κάτω επίπεδα

τιμών ενώ οι επαναδιαπραγματεύσεις των υφιστά-

μενων μισθωμάτων εκτιμάται ότι θα συνεχιστούν σε

μικρότερο βαθμό σε σχέση με το 2010. Στις δευτε-

ρεύουσες αγορές η πίεση των μισθωτικών αξιών

αναμένεται να είναι μεγαλύτερη κυρίως λόγω των

υψηλών επιπέδων προσφοράς και της περιορισμέ-

νης υφιστάμενης ζήτησης.

Επίπεδα Τιμών Μίσθωσης (€/τ.μ.)

0 30 60 90 120 150

Πρ. Κορομηλά

Εγνατία

Μητροπόλεως

Τσιμισκή

min (€/τ.μ.) max (€/τ.μ.)

1. Αγορά Τσιμισκή2. Αγορά Μητροπόλεως3. Αγορά Ερμού4. Αγορά Εγνατία5. Αγορά Προξένου Κορομηλά

ΚΥΡΙΕΣ ΑΓΟΡΕΣΟΙ ΑΓΟΡΕΣ LOGISTICS ΣΤΗ Θεσσαλονίκη που συ-

γκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον αναπτύσ-

σονται στις περιοχές της ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου, του Καλο-

χωρίου και του Ωραιοκάστρου. Δευτερεύουσες

αγορές έχουν αναπτυχθεί στις περιοχές της Θέρμης

και της Ραιδεστού στα ανατολικά της πόλης.

Ο περιορισμένος αριθμός διαθέσιμων οικοπέδων

στις ως άνω περιοχές οδήγησε τα τελευταία έτη στη

σταδιακή ανάπτυξη της αγοράς του Αγίου Αθανασίου η

οποία ενώ παρέχει εύκολη πρόσβαση στη Νέα Εθνική

Οδό Θεσσαλονίκης – Ευζώνων και στην Εγνατία Οδό,

προσέλκυσε το ενδιαφέρον κυρίως λόγω της διαθεσι-

μότητας κατάλληλων οικοπέδων προς αξιοποίηση σε

απόσταση 20χλμ περίπου από τη Θεσσαλονίκη.

Οι ως άνω περιοχές συγκεντρώνουν την πλειονό-

τητα των αποθηκευτικών εγκαταστάσεων του Νομού

καθώς εξασφαλίζουν εγγύτητα σε οδικές, λιμενικές

και σιδηροδρομικές εγκαταστάσεις. Οι δευτερεύου-

σες περιοχές ενδιαφέροντος προσφέρουν αντίστοιχα

εγγύτητα στο αεροδρόμιο της πόλης. Το υφιστάμενο

κτιριακό απόθεμα είναι μεγάλης παλαιότητας και

χρησιμοποιείται κυρίως υποστηρικτικά από περιορι-

σμένο αριθμό λειτουργικών επιχειρήσεων.

ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣΚΑΤΑ ΤΟ 2011 Η ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ αγορά δεν προ-

σέλκυσε το ενδιαφέρον επενδυτικών κεφαλαίων,

καθώς το σύνολο των funds τήρησε στάση ανα-

μονής. Επίσης τα προβλήματα ρευστότητας που

παρουσίασαν αρκετές επιχειρήσεις του κλάδου

συνέβαλλαν και στη σημαντική υποχώρηση των

πραγματοποιηθέντων πράξεων.

Στα τέλη του 2011 αναμένεται να ολοκληρωθεί η

κατασκευή νέου logistics center στο Νομό Θεσσα-

λονίκης του ομίλου «Μασούτης», συνολικής επιφά-

νειας μεγαλύτερης των 50.000τ.μ.

Σε εξέλιξη βρίσκεται ο Διαγωνισμός του Οργα-

νισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης ο οποίος έλαβε νέα

παράταση υποβολής των προσφορών για το τέλος

Μαρτίου 2011 και αφορά στη δημιουργία κέντρου

logistics καθώς και λοιπών εργασιών.

ΖΗΤΗΣΗ - ΠΡΟΣΦΟΡΑΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΖΗΤΗΣΗ συνεχίζει να εκδηλώ-

νεται στις κύριες αγορές Logistics παρόλο που

εμφανίζεται περιορισμένη σε σχέση με το 2009. Το

κύριο ενδιαφέρον προέρχεται από εταιρείες του

κλάδου των μεταφορών και από μεγάλες αλυσίδες

supermarkets.

Οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες σε συνδυα-

σμό με την αυστηρή δανειοδοτική πολιτική των τρα-

πεζών οδήγησαν τις κατασκευαστικές εταιρείες το

2010 στην ανέγερση αποθηκευτικών εγκαταστάσε-

ων αποκλειστικά μετά την εξασφάλιση υποψήφιων

αγοραστών ή μισθωτών.

ΤΙΜΕΣ - ΑΠΟΔΟΣΕΙΣΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΥΡΙΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ όπως

είναι η ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου, τα επίπεδα μισθωμάτων δι-

αμορφώνονται σε €2-€3,5/τ.μ. και για τις περιοχές

του Καλοχωρίου και του Ωραιοκάστρου σε €2-

€3/τ.μ.

Αναφορικά με τις τιμές πώλησης των οικοπέδων

για την περιοχή της Σίνδου οι τιμές κυμαίνονται από

€100 έως €130/τ.μ. και για τις περιοχές του Καλο-

χωρίου και του Ωραιοκάστρου οι τιμές διαμορφώ-

νονται από €60 έως €120/τ.μ..

Στις περιοχές της Θέρμης και της Ραιδεστού οι

τιμές πώλησης των διαθέσιμων οικοπέδων δια-

μορφώνονται σε €75-€100/τ.μ. και σε €70-€90/τ.μ.

αντίστοιχα. Στην περιοχή του Αγίου Αθανασίου, τα

επίπεδα των τιμών πώλησης αγροτεμαχίων κυ-

μαίνονται από €15-€30/τ.μ. ενώ σε ορισμένες πε-

ριπτώσεις ακινήτων με πρόσωπο στην Εθνική Οδό

Θεσσαλονίκης-Έδεσσας οι τιμές ανέρχονται έως και

€40/τ.μ.

Λαμβάνοντας υπόψη το υφιστάμενο οικονομικό

κλίμα το οποίο δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση ση-

μαντικών και πολυάριθμων επενδύσεων, τα επίπε-

δα των αποδόσεων για ακίνητα που βρίσκονται σε

κύριες περιοχές ενδιαφέροντος διαμορφώνονται σε

επίπεδα μεγαλύτερα του 9,5%.

ΕΙΣΑΓΩΓΗΠαρόμοια εικόνα με αυτή της Αθήνας

παρουσιάζει και η αγορά αποθηκευ-

τικών χώρων στη Θεσσαλονίκη η

οποία, λαμβάνοντας υπόψη τις δυ-

σμενείς οικονομικές συνθήκες, πα-

ρουσίασε μέσα στο 2010 περαιτέρω

μείωση του όγκου των πράξεων τόσο

στις κύριες όσο και στις δευτερεύου-

σες περιοχές ενδιαφέροντος.

Σε αναμονή παρέμειναν και σημα-

ντικές επενδύσεις αναφορικά με τη

δημιουργία νέων αποθηκευτικών

εγκαταστάσεων καθώς και του εμπο-

ρευματικού κέντρου του ΟΣΕ στην

έκταση του πρώην στρατοπέδου Γκό-

νου.

Τα επίπεδα ζήτησης και προσφοράς

κινήθηκαν σε χαμηλά επίπεδα κατά

τη διάρκεια του 2010 και τα επίπεδα

μισθωμάτων δέχτηκαν περαιτέρω

πτωτικές πιέσεις.

Αγορά LogisticsΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΑ ΓΙΑ ΤΟ 2011 εκτιμάται ότι η

ζήτηση και η προσφορά θα παραμείνουν στα ίδια

επίπεδα με αυτά που παρουσιάζονται στα τέλη του

2010. Στα ίδια επίπεδα αναμένεται να παραμείνουν

οι τιμές και οι αποδόσεις για τη συγκεκριμένη αγο-

ρά. Γενικά δεν αναμένεται για τους πρώτους μήνες

του 2011 να παρουσιαστούν σημαντικές μεταβολές

στην αγορά καθώς δεν αναμένεται και βελτίωση του

οικονομικού κλίματος.

Μακροπρόθεσμα, η ενδεχόμενη αντιστροφή του

οικονομικού κλίματος μαζί με τη σταδιακή ανάπτυ-

ξη των υποδομών, εκτιμάται ότι θα βοηθήσουν τη

συγκεκριμένη αγορά συμβάλλοντας στην ανάπτυξη

σύγχρονων κέντρων Logistics.

Τιμές Μίσθωσης (€/τ.μ.)

0 0,5 1,5 2,5 3,5 4,01,0 2,0 3,0

ΒΙ.ΠΕ. Σίνδου

Καλοχώρι

Ωραιόκαστρο

min rents max rents

0 30 60 90 120 150

Σίνδος

Ωραιόκαστρο

Καλοχώρι

Θέρμη

Ραιδεστός

Άγιος Αθανάσιος

min max

Τιμές Πώλησης Οικοπέδων (€/τ.μ.)

1. Αγορά Σίνδου2. Αγορά Καλοχωρίου3. Αγορά Ωραιοκάστρου4. Αγορά Αγίου Αθανασίου

Ν/Α Ευρώπη με μία ματιά

Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη

2008 2009e 2010f

Ρυθμός Αύξησης ΑΕΠ (%) -5.0 0.0 2.5

Πληθωρισμός (%) 2.5 3.0 2.7

Ανεργία (% εργατ. Δυναμικού) 7.6 9.5 9.0

Καθαρές Ξένες Άμεσες Επενδύσεις (€δις) 3.3 0.8 1.5

Πηγή: Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών & Προβλέψεων, Eurobank EFG

Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη

2008 2009e 2010f

Ρυθμός Αύξησης ΑΕΠ (%) -7.1 -2.0 1.5

Πληθωρισμός (%) 5.6 6.1 5.5

Ανεργία (% εργατ. Δυναμικού) 6.3 7.6 7.0

Καθαρές Ξένες Άμεσες Επενδύσεις (€δις) 3.5 2.5 3.5

Πηγή: Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών & Προβλέψεων, Eurobank EFG

Τάσεις Κτηματαγοράς

Επαγγελματικά Σημερινές Ζήτηση Προσφορά Τάσειςακίνητα Τιμές Αποδόσεων

Καταστήματα ➘ ➘ ➚ ➘

Γραφεία ➘ ➘ ➚ ➘

Logistics ➘ ➘ ➚ ➘

Τάσεις Κτηματαγοράς

Επαγγελματικά Σημερινές Ζήτηση Προσφορά Τάσειςακίνητα Τιμές Αποδόσεων

Καταστήματα ➘ ➘ ➘ ➘

Γραφεία ➘ ➘ ➘ ➘

Logistics ➘ ➚ ➚ ➚

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

ΡΟΥΜΑΝΙΑ

ΣΕΡΒΙΑ

ΟΥΚΡΑΝΙΑ

ΠΟΛΩΝΙΑ

Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη

2008 2009e 2010f

Ρυθμός Αύξησης ΑΕΠ (%) -3.0 1.5 3.0

Πληθωρισμός (%) 8.2 6.5 9.0

Ανεργία (% εργατ. Δυναμικού) 16.1 19.2 18.0

Καθαρές Ξένες Άμεσες Επενδύσεις (€δις) 1.4 1.0 2.0

Πηγή: Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών & Προβλέψεων, Eurobank EFG

Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη

2008 2009e 2010f

Ρυθμός Αύξησης ΑΕΠ (%) 2.3 -14.0 1.5

Πληθωρισμός (%) 25.3 16.0 13.0

Ανεργία (% εργατ. Δυναμικού) 6.9 9.7 9.0

Καθαρές Ξένες Άμεσες Επενδύσεις (USDδις) 9.9 4.5 5.0

Συνολική Πιστωτική Επέκταση (% ΑΕΠ) 77.3 77.9 81.6

Πηγή: Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών & Προβλέψεων, Eurobank EFG

Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη

2008 2009e 2010f

Ρυθμός Αύξησης ΑΕΠ (%) 1.8 3.8 4.0

Πληθωρισμός (%) 3.5 2.6 3.0

Ανεργία (% εργατ. Δυναμικού) 11.0 12.0 11.5

Καθαρές Ξένες Άμεσες Επενδύσεις (€δις) 6.1 6.5 8.0

Πηγή: Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών & Προβλέψεων, Eurobank EFG

Τάσεις Κτηματαγοράς

Επαγγελματικά Σημερινές Ζήτηση Προσφορά Τάσειςακίνητα Τιμές Αποδόσεων

Καταστήματα ➘ ➘ ➘ ➚

Γραφεία ➘ ➘ ➘ ➚

Logistics ➘ ➘ ➘ ➚

Τάσεις Κτηματαγοράς

Επαγγελματικά Σημερινές Ζήτηση Προσφορά Τάσειςακίνητα Τιμές Αποδόσεων

Καταστήματα ➚ ➘ ➚

Γραφεία ➘ ➘ ➚

Logistics ➘ ➘ ➘

Τάσεις Κτηματαγοράς

Επαγγελματικά Σημερινές Ζήτηση Προσφορά Τάσειςακίνητα Τιμές Αποδόσεων

Καταστήματα ➘ ➘ ➘

Γραφεία ➘ ➚ ➘

Logistics ➘ ➘ ➘

ΕΛΛΑΔΑ

Advisory ServicesΤηλ: +30 210 3522502Fax: +30 210 3523410

Property ValuationsΤηλ: +30 210 3523425Fax: +30 210 3523410

Technical ServicesΤηλ: +30 210 3523438Fax: +30 210 3522670

Business Development Τηλ: +30 210 3522680Fax: +30 210 3523426

Brokerage – ΑθήναΤηλ: +30 210 3522680Fax: +30 210 3522672

Brokerage – ΘεσσαλονίκηΤηλ: +30 2310 506185Fax: +30 210 3522672

ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

International Real Estate DivisionTηλ: +30 210 3522756Fax: +30 210 3523426

ΒουλγαρίαEFG Property Services Sofia A.D. Τηλ: +359.2.811.7010

ΠολωνίαEFG Property Services Polska Sp z.o.o.Τηλ: +48.22.343.8080

ΡουμανίαEFG Property Services S.A.Τηλ: +40.21.308.6101-4

ΣερβίαEFG Property Services Ltd. BelgradeΤηλ: +381.11.202.2410

ΟυκρανίαEFG Property Services UkraineΤηλ: +380.44.391.5604

Eurobank EFG Property Services Σινιόσογλου 6, Κτίριο Δ, 3ος όροφος, Τηλ: +30 210 3523425, Fax: +30 210 3523410

e-mail: eurobankpropertyservices@eurobank.gr

Disclaimer

Το παρόν διαφημιστικό έντυπο εκδόθηκε από την Eurobank EFG Property Services, μέλος του Ομίλου EFG, και δεν επιτρέπεται να αναπαραχθεί κατά οποιονδήποτε τρόπο από τα πρόσωπα στα οποία αποστέλλεται ή να δοθεί σε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο. Το έντυπο αυτό δεν αποτελεί προσφορά αγοράς ή πώλησης ούτε πρόσκληση για υποβολή προσφορών αγοράς ή πώλησης των ακινήτων που αναφέρονται σε αυτό. Η Eurobank EFG Property Services και άλλοι που συνδέονται με αυτήν ενδέχεται να έχουν συμμετοχές και ενδέχεται να πραγματοποιούν συναλλαγές σε ακίνητα που αναφέρονται στο παρόν, καθώς επίσης ενδέχεται να παρέχουν ή να επιδιώκουν να παράσχουν υπηρεσίες (επενδυτικής τραπεζικής, μεσιτείας ή άλλες) στις εταιρείες αυτές. Οι επενδύσεις που αναλύονται στο έντυπο αυτό μπορεί να είναι ακατάλληλες για επενδυτές, με κριτήρια τους συγκεκριμένους επενδυτικούς στόχους τους και την οικονομική κατάστασή τους. Οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Eurobank EFG Property Services. Οι απόψεις που διατυπώνονται στο παρόν ενδέχεται να μη συμπίπτουν με αυτές οποιουδήποτε μέλους του Ομίλου EFG. Καμία δήλωση ή διαβεβαίωση (ρητή ή σιωπηρή) δεν δίδεται όσον αφορά την ακρίβεια, πληρότητα, ορθότητα ή χρονική καταλληλότητα των πληροφοριών ή απόψεων που περιέχονται στο παρόν, οι οποίες μπορούν να αλλάξουν χωρίς προειδοποίηση. Καμία απολύτως ευθύνη, οπωσδήποτε και αν γεννάται, δεν αναλαμβάνεται από την Eurobank EFG Property Services ή από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ή τα στελέχη της ή τους υπαλλήλους της όσον αφορά το περιεχόμενο του παρόντος. Το παρόν έντυπο είναι διαφημιστικό και διανέμεται δωρεάν.