Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ και ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ

ΓΝΩΣΗ, ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Ιωάννα Σταφυλά ΜΟΠ 005Χρυσόστομος Κωστής ΜΟΠ 007Αντώνης Κάργας ΜΟΠ 003

ΘΕΜΑ: A Network Economics Approach to CTOS Architectures

Υπεύθυνος Καθηγητής: A. Κύρτσης

Αθήνα, 18-06-2004

Σενάριο Εργασίας

Μια ομάδα νέων επιστημόνων αποτελούμενη από τους: κα. Ιωάννα Σταφυλά, κο. Χρυσόστομο Κωστή και κο. Αντώνη Κάργα ανέλαβαν το δύσκολο έργο να μελετήσουν, να αναγνωρίσουν προβληματικές καταστάσεις και να προτείνουν λύσεις επί του λειτουργικού συστήματος CTOS, το οποίο χρησιμοποιείται στα πλαίσια ενός τραπεζικού οργανισμού.

Πρόκειται για μια προσπάθεια αναδιαμόρφωσης του λειτουργικού προγράμματος από τη μία πλευρά αλλά και εντοπισμού των οργανωσιακών μεταβολών που πρέπει να επέλθουν ή που θα επέλθουν από την αναδιαμόρφωση αυτή. Σκοπός είναι να δημιουργηθούν οι συνθήκες εκείνες που θα επιτρέψουν στον οργανισμό να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις του νέου δυναμικού περιβάλλοντος που διαμορφώνεται στην τελευταία δεκαετία του εικοστού αιώνα και να διαφανούν οι διευκολυντικές όψεις της τεχνολογίας στις διαδικασίες οργανωσιακής ανάπτυξης.

Η παρούσα έκθεση περιλαμβάνει θεωρητικά κομμάτια με σκοπό να εξετάσουν τη δομή του συστήματος, τους στρατηγικούς επιχειρηματικούς στόχους και τις αντίστοιχες επιχειρησιακές λειτουργίες που δημιουργούν απαιτήσεις αναδιαμόρφωσης του υπάρχοντος συστήματος καθώς και φιλοσοφικά ζητήματα για τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζεται η τεχνολογία εντός του οργανισμού. Ακόμα γίνεται μια πρώτη απόπειρα να εντοπιστούν βασικά προβλήματα που ανακύπτουν στην χρήση πληροφοριακών συστημάτων στο τραπεζικό σύστημα και των λειτουργιών που διαμορφώνουν και διαχειρίζονται τη γνώση. Ακόμα θα επισημανθούν οικονομικά ζητήματα που σχετίζονται με δικτυακές εξωτερικότητες, σχέσεις κόστους-οφέλους και πως αυτά επηρεάζουν την ανάπτυξη και την λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος αλλά και του οργανισμού γενικότερα.

Πέραν τούτων θα αναπτυχθούν και ζητήματα αρχιτεκτονικής του συστήματος και τεχνικά χαρακτηριστικά του, σχέσεις πολυπλοκότητας και προτάσεις συγκεκριμένης αναδιαμόρφωσης του συστήματος καθώς και σχέσεις αλληλεπίδρασης εντός του οργανισμού, όσον αφορά τους κεντρικούς δρώντες και τον χαρακτήρα της δικτυακής τεχνολογίας. Θα επισημανθούν τα απαραίτητα για την αναδιαμόρφωση του οργανισμού στοιχεία ρευστότητας και πολυπλοκότητας, καθώς και στοιχεία σχεδιασμού, ελέγχου του συστήματος, αποτίμησης και αξιολόγησης των λειτουργιών του σύμφωνα με τις επιχειρησιακές ανάγκες και τις ανάγκες των χρηστών.

Τέλος πρέπει να σημειωθεί, πως η όλη προσπάθεια να διαμορφωθεί ένα ολοκληρωμένο και συμπαγές μοντέλο πάνω στο οποίο θα δομηθεί η αναδιαμόρφωση του λειτουργικού προγράμματος, θα περιλαμβάνει στοιχεία της θεωρίας του «ενεργού δικτύου», όπως αυτή αποτυπώθηκε από τον Eric Monteiro.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. Εισαγωγή………………………………………………………………42. Θεωρητικά ζητήματα………………………………………………….43. Ανάγκες διοίκησης και διαμόρφωσης στρατηγικής…….......................54. Οργανωσιακές και σχεσιακές βάσεις…………………………….…....65. Τραπεζικοί Οργανισμοί και CTOS…………………………………....96. CTOS KAI ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΘΕΩΡΊΑ……………………………….…….127. CTOS και εργασία……………...………………………………........14 8. Σχεδιασμός – Παρακολούθηση – Έλεγχος - Αποτίμηση και αξιολόγηση λειτουργιών συστημάτων σύμφωνα με επιχειρησιακές ανάγκες και ανάγκες των χρηστών……………………………………...169. «Επιχειρηματική Γνώση», ισορροπία στο σύστημα & μηχανισμοί παραγωγής της9.1 Εισαγωγικά……………………………………………………………………….189.2 Το Μοντέλο της Γνώσης …………………………………………………...……209.3 Η Ισορροπία του Οργανισμού όταν Επενδύει στις Ικανότητες Προώθησης Πληροφοριών ………………………………………………………………………..239.4 Ικανότητες Εκμάθησης και Αβεβαιότητες……………………………………....25

9.5 Σύνοψη………………………………………………………………………...…27

9.6 Information Rent………………………………………………………………....289.7 Information Rents και Εργαζόμενοι………………………………………...……299.8 Γνώση, Εργασία και CTOS……………………………………………...……….3010. Network externalities και CTOS……………………………………3211. Το Μέγεθος των Τραπεζικών Δικτύων και CTOS………………….34

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ……………………………………………………………………36

1. Εισαγωγή

Η σημαντικότητα της ανάπτυξης και λειτουργίας πληροφοριακών συστημάτων είναι ένα από τα κεντρικά σημεία που απασχόλησε και απασχολεί τους θεωρητικούς του αντικειμένου. Αποτελεί ένα κατεξοχήν δύσκολο θέμα, αφού η μελέτη του δεν περιορίζεται σε καθαρά μηχανικά ζητήματα αλλά και σε ζητήματα ενδοργανωσιακών και εξωοργανωσιακών σχέσεων, καθώς και σε ζητήματα δομής ενός οργανισμού.

Όπως είναι εύκολο να κατανοήσει κανείς, η προσπάθεια βελτιστοποίησης της λειτουργίας ενός πληροφοριακού συστήματος πρέπει να ενσωματώνει δύο κύρια χαρακτηριστικά: α) Αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του συστήματος και θεωρητικά ζητήματα που αυτά περιλαμβάνουν και β) Πιθανές ή επιθυμητές μεταβολές στην οργάνωση και στις σχεσιακές βάσεις του οργανισμού.

Τα ζητήματα αυτά θα εξεταστούν παρακάτω και αποτελούν μία αρχή στην προσπάθεια αναδιοργάνωσης του λειτουργικού συστήματος CTOS.

2. Θεωρητικά Ζητήματα

Ένα από τα βασικά ζητήματα που απασχόλησε τους κατασκευαστές πληροφοριακών συστημάτων ήταν εάν αυτά έπρεπε να είναι αυστηρά δομημένα ώστε να ενσωματώνουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις παρούσες στρατηγικές τάσεις ή αν πρέπει να έχουν μεγάλη λειτουργική ελαστικότητα ώστε να επιτρέπουν μελλοντική ανασχεδίαση.

Τα CTOS από την αρχή της δημιουργίας τους, χαρακτηρίστηκαν ως ένα «ανοιχτό» λειτουργικό σύστημα, με μεγάλη ελαστικότητα ως προς τις νέες εφαρμογές. Τα CTOS δίνουν εντός του συστήματος τη δυνατότητα σχεδιασμού νέων εφαρμογών και πρωτοκόλλων, ώστε αυτές να γίνονται άμεσα υλοποιήσιμες χωρίς να επηρεάζεται η λειτουργικότητα του δικτύου. Επιπλέον παρέχεται η δυνατότητα διαλειτουργικότητας τόσο με τα UNIX όσο και με τα MS-DOS, γεγονός που επιτρέπει τη χρήση εφαρμογών και υπηρεσιών που αυτά προσφέρουν.

Η ελαστικότητα του λειτουργικού συστήματος, είναι αυτή που του επέτρεψε μέσα στα δέκα χρόνια λειτουργίας του να αντεπεξέλθει στις ραγδαίες μεταβολές στον χώρο της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών. Αυτό είναι και το κύριο χαρακτηριστικό που του επιτρέπει να ατενίζει μα αισιοδοξία το μέλλον, καθώς στα πλαίσια οποιασδήποτε αναδιαμόρφωσης είναι δυνατή η δυναμική μετατροπή στοιχείων του, σύμφωνα με τα νέα πρότυπα που ισχύουν.

Βασικό ζήτημα που ανακύπτει λοιπόν, δεν είναι τόσο η δημιουργία κατάλληλων εφαρμογών για τις αυξημένες ανάγκες του οργανισμού και για την ανταπόκριση στις ανάγκες του κοινού για νέες υπηρεσίες, αλλά η διαχείριση τους και πως όλα αυτά θα ενταχθούν στις οργανωσιακές δομές και στον στρατηγικό σχεδιασμό του οργανισμού.

Το σύστημα αν και δεν αντιμετωπίζει προβλήματα λειτουργικότητας, έχει δυσκολίες διοίκησης που μπορεί να το κάνουν να συμπεριφερθεί σαν να είναι εκτός ελέγχου.

Οι κατασκευαστές λειτουργικών συστημάτων συχνά θεωρούν τα ζητήματα διοίκησης ως «δεδομένα». Κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση το σύστημα, αφού χωρίς κατάλληλο έλεγχο των διαδικασιών και των δεδομένων που προκύπτουν από αυτές, δεν υπάρχει ανατροφοδότηση. Τα CTOS αποτελούν ένα τέτοιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, αφού ο οργανισμός καλείται να προσαρμόσει τις λειτουργίες του και τις ενδοργανωσιακές του σχέσεις βάσει του σχεδιασμού του συστήματος. Είμαστε λοιπόν αντιμέτωποι με μία «Top down» αρχιτεκτονική, που μας υποχρεώνει σε κάθε νέα ανάγκη που προκύπτει να δημιουργούμε μια νέα εφαρμογή, αυξάνοντας την πολυπλοκότητα του συστήματος, τις πιθανότητες λάθους και το κόστος του.

Συμπερασματικά. Μπορούμε να πούμε ότι η δυνατότητα αναπροσαρμογής και συνεχούς ανατροφοδότησης του συστήματος με την προσθήκη νέων εφαρμογών, έχει ως αρνητικό αντίβαρο την αδυναμία οργάνωσης με τον πλέον επιθυμητό τρόπο και την έλλειψη δομών σχεδιασμού και υλοποίησης στρατηγικής εντός του συστήματος. Έχουμε μπροστά μας έναν οργανισμό που καλείται να προσαρμόζεται στους περιορισμούς που του θέτει του λειτουργικό του σύστημα και που όσο μεγάλες και να είναι οι δυνατότητες του, δεν παύουν να είναι πεπερασμένες.

3. Ανάγκες Διοίκησης και Διαμόρφωσης Στρατηγικής

Οι ανάγκες του οργανισμού σε όλα τα επίπεδα διοίκησης αλλά και διαμόρφωσης στρατηγικής καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από το περιβάλλον που καλείται να λειτουργήσει. Με τον όρο περιβάλλον εννοούμε όχι μόνο τα οικονομικά και χρηματοοικονομικά δεδομένα βάσει των οποίων καλείται να αντεπεξέλθει ο οργανισμός αλλά και μια σειρά κοινωνικών, τεχνολογικών και οργανωσιακών τάσεων.

Προτού προχωρήσουμε στην ανάλυση μας πρέπει να έχουμε κατά νου δύο βασικά σημεία. Πρώτον, η αδυναμία ανταπόκρισης και μάλιστα εγκαίρως σε αλλαγές σε κάποια από τις παραπάνω τάσεις, συχνά οδηγεί σε εξαφάνιση από την αγορά και δεύτερον, ότι οι τάσεις αυτές δεν δρουν ανεξάρτητα αλλά μέσω διεπαφών και αμφίδρομων σχέσεων επηρεάζουν η μία την άλλη. Κατανοούμε λοιπόν πως ο οργανισμός καλείται να δραστηριοποιηθεί και να επιβιώσει σε ένα περιβάλλον συνεχώς μεταβαλλόμενο, άρα και γεμάτο κινδύνους.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο σχεδιασμός οργανισμών παράλληλα με τον σχεδιασμό πληροφοριακών λύσεων, προσαρμοσμένων στις νέες συνθήκες μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων στον κλάδο πολύ πιο αποδοτικών και δυναμικών από τις υπάρχουσες.

Οι σύγχρονες οικονομίες βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε ένα πολύ κρίσιμο μεταίχμιο της ιστορίας τους. Η ιδέα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας που αρχίζει να αποκτά σάρκα και οστά καθώς και οι αυξημένες ανάγκες για νέες υπηρεσίες, διαμορφώνουν το νέο δυναμικό τοπίο. Μέσα σε αυτό απρόβλεπτα γεγονότα οικονομικής ή μη φύσεως που λαμβάνουν χώρα εντός του κοινωνικού πλαισίου, δημιουργούν νέους

κινδύνους ή αυξάνουν τους ήδη υπάρχοντες που έχει να αντιμετωπίσει ο οργανισμός. Η απροβλεψιμότητα αυτή, μειώνει την αίσθηση ασφάλειας του κοινού και κατά συνέπεια και την δυνατότητα ελέγχου που δύναται να ασκήσει μία τράπεζα επί των εξελίξεων.

Θα ήταν «εύκολο» να υποθέσει κανείς ότι τέτοιου είδους κίνδυνοι μπορούν να ελαττωθούν με καλύτερα και πιο αυστηρά δομημένα στις νέες συνθήκες πληροφοριακά συστήματα. Οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας παραβλέπουν δύο πολύ βασικές αρχές. Πρώτον, η δυνατότητα αλλαγής πληροφοριακών συστημάτων σε έναν οργανισμό είναι πολύ περιορισμένη σε σχέση με την ταχύτητα και την ποσότητα των κοινωνικοοικονομικών αλλαγών, όχι μόνο λόγο κόστους αλλά και γιατί μια τέτοια διαδικασία εμπλέκει νέους κινδύνους! Η καινοτομία συνεπάγεται μετακίνηση από την παράδοση. Μετακίνηση δηλαδή από τον παραδοσιακό τρόπο λειτουργίας, τις αρχές και τις αξίες ενός συστήματος και από τα παγιωμένα πρωτόκολλά επικοινωνίας εντός του οργανισμού. Μία αλλαγή όσο σταδιακά και αν επέρχεται εμπεριέχει κινδύνους καθώς παρεμβάλλεται ο πιο απρόβλεπτος παράγοντας, ο άνθρωπος. Δεύτερον, αλλά όχι ανεξάρτητο από το προηγούμενο είναι το γεγονός ότι τα πληροφοριακά συστήματα και οι τεχνολογίες γενικότερα δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα χρήσιμο εργαλείο, με σκοπό να στηρίξει και να διευκολύνει τη λειτουργία του συστήματος. Η σχέση αλληλεξάρτησης τεχνολογίας – ανθρώπου πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπ’ όψιν γιατί και το πιο αυστηρά δομημένο σύστημα θα πρέπει να λειτουργήσει από ανθρώπους.

Η απάντηση στο ερώτημα του πως αντιδρούμε στους κινδύνους που ανακύπτουν συνεχώς, πρέπει να αναζητηθεί στην ελαστικότητα που μπορεί ένα πληροφοριακό σύστημα να προσφέρει. Η ελαστικότητα αυτή δεν σημαίνει αποκλειστικά δυνατότητα εισαγωγής νέων εφαρμογών. Σημαίνει πάνω από όλα δυνατότητα μεταβολής έως κάποιο βαθμό της δομής του οργανισμού και χρήση των πληροφοριακών συστημάτων ως τηλεπικοινωνιακή τεχνολογία και όχι ως μέσο άσκησης ελέγχου. Αυτό επιτρέπει νέα ευέλικτα σχήματα όπου τα δεδομένα θα ρέουν εντός ενός δικτύου και θα μπορούν να φτάσουν στους αρμόδιους, ώστε κατόπιν κατάλληλης επεξεργασίας, να μπορεί να εξαχθεί πληροφορία. Η έννοια λοιπόν της ελαστικότητας πρέπει να μας παραπέμπει στην δυνατότητα πολλαπλής και πολύπλευρης χρήσης ενός πληροφοριακού συστήματος, χωρίς να χρειαστεί μα αλλάξει η βάση της τεχνολογίας.

Συμπερασματικά, το περιβάλλον στο οποίο καλείται να δραστηριοποιηθεί ο οργανισμός αλλά και οι προκλήσεις του μέλλοντος απαιτούν ενδοργανωσιακές μεταβολές που θα διευκολύνουν τη διοίκηση και τη διαμόρφωση στρατηγικής προκειμένου να αντεπεξέλθει στους κινδύνους που προκύπτουν. Η ανάγκη για οργανωσιακή μεταβολή θα είναι τόσο μεγαλύτερη, όσο αυξάνει η λειτουργική πολυπλοκότητα του συστήματος και όσο περισσότερο η λειτουργία του εξαρτάται από τον ανθρώπινο παράγοντα.

4. Οργανωσιακές και Σχεσιακές Βάσεις

Αναφερθήκαμε παραπάνω στην ανάγκη αναδιοργάνωσης του πληροφοριακού συστήματος και πως αυτό δύναται να επηρεάσει τη δομή του οργανισμού. Η ετερογένεια που παρουσιάζουν τα πληροφοριακά συστήματα και οι σχέσεις αλληλεπίδρασης με τον ανθρώπινο παράγοντα είναι λογικό να επηρεάζει τις

οργανωσιακές και σχεσιακές βάσεις του οργανισμού. Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια γενική εικόνα, του τι συμβαίνει και θα αναφερθούμε σε μερικά βασικά δικτυακά μεγέθη, θεωρώντας ως δίκτυο όχι μόνο την τεχνολογία αλλά το σύνολο του συστήματος, δηλαδή και το ανθρώπινο στοιχείο.

Η αναδιαμόρφωση του συστήματος θα ανακατατάξει τους ρόλους των χρηστών ως προς το σύστημα. Κάποιοι θα αναλάβουν κεντρικό ρόλο στο δίκτυο (Star role), άλλοι θα γίνουν σύνδεσμοι μεταξύ διαφορετικών ομάδων χρηστών (Liaison role), άλλοι θα ελέγχουν τη ροή δεδομένων από κάποιο μέρος του δικτύου προς κάποιο άλλο, ενώ κάποιοι άλλοι θα βρεθούν αποκομμένοι να εκτελούν συγκεκριμένες δραστηριότητες. Το πως θα αναδιατάξουμε τους ρόλους αυτούς, το πως θα διαμορφωθεί η σχεσιακή βάση του οργανισμού μετά την αναδιαμόρφωση, είναι από τα κεντρικά ζητήματα που θα μας απασχολήσουν, καθώς αν πάρουμε λάθος κατεύθυνση ενδεχομένως να οδηγηθούμε σε αποτυχία.

Σπουδαίο ρόλο στην επιτυχία θα παίξουν και οι οργανωσιακές βάσεις που θα διαμορφωθούν. Πρόκειται για βασικά μεγέθη κάθε δικτύου, που επηρεάζει όχι μόνο την απόδοση του αλλά και την συνολική του λειτουργία. Το μέγεθος (size) του δικτύου, παίζει καθοριστικό ρόλο στην απόδοση του από τεχνικής και οικονομικής πλευράς (network externalities). Το μέγεθος πρέπει να εξεταστεί και ως προς τον αριθμό των απομονωμένων χρηστών που επιβαρύνουν το σύστημα, χωρίς να προσφέρουν πληροφορία στο δίκτυο (inclusiveness). Συναφή με τα παραπάνω είναι και η συνδεσιμότητα του δικτύου (connectivity) και σε τι βαθμό αξιοποιείται πλήρως η δυνατότητα για σύνδεση όσο το δυνατόν περισσοτέρων χρηστών με απευθείας σύνδεση (density). Τέλος αξίζει να εξεταστεί πόσο συγκεντρωτικό ή αποκεντρωμένο είναι ένα δίκτυο καθώς και τεχνικά μεγέθη, όπως η δυναμική και η σταθερότητα, ιδίως σε δύσκολες καταστάσεις.

Τα μεγέθη και οι ρόλοι αυτοί θα καθορίσουν την φύση των τηλεπικοινωνιακών σχέσεων μεταξύ χρηστών και ομάδων χρηστών εντός του οργανισμού. Θα καθορίσουν τις οριζόντιες σχέσεις μεταξύ οντοτήτων που βρίσκονται σε ίδιο οργανωτικό επίπεδο και τις κάθετες σχέσεις μεταξύ οντοτήτων που έχουν τη σχέση προϊστάμενου – υφισταμένου.

Όλα τα παραπάνω πρέπει να μελετηθούν σε συνδυασμό με ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των χρηματοοικονομικών οργανισμών: την εξουσία (authority). Η έννοια της εξουσίας δεν πρέπει να συνδεθεί με την στενή σημασία της διαταγής αλλά με το δικαίωμα του μάνατζερ να ζητά ή να απαιτεί από έναν υφιστάμενο του να εκτελέσει μια εργασία προς επίτευξη των επιχειρησιακών στόχων.

Στον τραπεζικό μας οργανισμό οι σχέσεις που θα διαμορφωθούν θα βασίζονται στο μοντέλο της αποκεντρωμένης εξουσίας και της μεταβίβασης αρμοδιοτήτων. Αυτό συνεπάγεται αυξημένες αρμοδιότητες στα τραπεζικά υποκαταστήματα και στους διοικητές τους, που πρέπει και μπορούν να υποστηριχτούν από τα CTOS, καθώς αυτά παρέχουν στους επιθυμητούς χρήστες την δυνατότητα, μέσω του μικρο-πυρήνα τους, χρήσης εφαρμογών και άντλησης πληροφοριών από τους κεντρικούς υπολογιστές της τράπεζας, χωρίς ανωτέρω εξουσιοδότηση.

Με τη διαδικασία αυτή, ενδυναμώνονται οι οριζόντιοι δεσμοί εντός του οργανισμού, χωρίς να αδρανοποιείται ο κάθετος έλεγχος από τα ανώτερα στελέχη που διατηρούν

την ευελιξία τους και την δυνατότητα άντλησης πληροφοριών, ώστε να βγάλουν απαραίτητα συμπεράσματα και να υπάρχει ανατροφοδότηση στο σύστημα.

Οι παράγοντες που θα καθορίσουν τον βαθμό μεταβίβασης εξουσίας και αποκέντρωσης του συστήματος φαίνονται στο ακόλουθο διάγραμμα.

Από τα ανωτέρω, αξίζει να δούμε πως καθοριστικό ρόλο πέραν του είδους και της σημαντικότητας της απόφασης, που συνήθως μετριέται σε όρους κόστους, παίζει και το μέγεθος της επιχείρησης. Η αποκέντρωση και η μεταβίβαση εξουσίας αυξάνεται προοδευτικά καθώς αυξάνεται το μέγεθος της επιχείρησης. Αυτό θα καθορίσει και τους ρόλους που θα κληθούν να πάρουν οι διάφορες οντότητες εντός του οργανισμού. Κάθε βαθμίδα πρέπει να διατηρεί στη δικαιοδοσία της τις αποφάσεις για θέματα στα οποία διαθέτει μεγαλύτερη εμπειρία και ικανότητα και να μεταβιβάζει στα κατώτερα στελέχη την ευθύνη και την εξουσία να χειρίζονται να υπόλοιπα θέματα.

Ο οργανισμός θα πρέπει να αλλάξει αν χρειαστεί φιλοσοφία και στυλ. Τα παλαιότερα στελέχη, είναι συνηθισμένα σε πιο συγκεντρωτικά μοντέλα διοίκησης και σε πιο κάθετα ολοκληρωμένες εργασιακές σχέσεις με τους υφισταμένους τους. Το νέο μοντέλο που προσφέρει η αναδιάρθρωση των CTOS βασίζεται στη διαδικασία του «learning». Δίνοντας δηλαδή η διοίκηση περισσότερες ευθύνες και μεγαλύτερη εξουσία σε νέα στελέχη τους καθιστά κοινωνούς μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας και τους εφοδιάζει με εμπειρία χειρισμού σοβαρών ζητημάτων, γεγονός που θα αποβεί ιδιαίτερα ευεργετικό για την περαιτέρω σταδιοδρομία τους στο χώρο των επιχειρήσεων.

Η σημαντικότητα της

απόφασης

Το μέγεθος της επιχείρησης

Η φιλοσοφία και το στυλ του management

Η ύπαρξη ικανών στελεχών

Η δυναμική της

εταιρείας

Ο τύπος της οργάνωσης

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Παρά τα όσα θετικά αναμένεται να διαμορφωθούν μετά την επερχόμενη αλλαγή, ενδέχεται να υπάρξουν και σημαντικά προβλήματα. Κυρίως λόγω της «Top-down» αρχιτεκτονικής του συστήματος, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να περιπλεκεί η διοίκηση στην κορυφή του οργανισμού και να χαθεί έως κάποιο βαθμό η επαφή με τα χαμηλότερα επίπεδα λειτουργίας. Κάτι τέτοιο μπορεί να αποφευχθεί με τη δημιουργία κατάλληλων εφαρμογών, που θα μεταφέρουν γρήγορα και αξιόπιστα τις απαραίτητες πληροφορίες στα ανώτερα διοικητικά στελέχη.

Τέλος, στη διαμόρφωση των ενδοργανωσιακών σχέσεων, πρέπει να ληφθεί υπόψιν το ψυχολογικό δέσιμο των εργαζομένων με τον οργανισμό και η δέσμευση που αισθάνονται έναντι του. Η δέσμευση αυτή μπορεί να προέρχεται είτε λόγο ανταμοιβών και συμφερόντων, είτε λόγο ταύτισης της επαγγελματικής σταδιοδρομίας με τις αξίες και την πορεία στην αγορά του οργανισμού. Ότι και από τα δύο και αν συμβαίνει, εργαζόμενοι με δέσμευση στην επιχείρηση, δεν δέχονται εύκολα αλλαγές και βλέπουν καχύποπτα οποιαδήποτε μεταβολή στις παγιωμένες ενδοργανωσιακές σχέσεις.

Θα πρέπει λοιπόν να εξεταστούν και να αντιμετωπιστούν διαφορετικά εντός του συστήματος οντότητες με δέσμευση ως προς τις αξίες του οργανισμού (internalised commitment), με δέσμευση ως προς την αναγνωρισιμότητα (identification commitment) που τους παρέχει ο οργανισμός και σε οντότητες με δέσμευση ως προς τις απολαβές που τους παρέχονται (compliance commitment).

5. Τραπεζικοί Οργανισμοί και CTOS

Η νέα τεχνολογική εποχή που βασίζεται στα δίκτυα και στην σε πλατιά κλίμακα αποθήκευση πληροφορίας, αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι χρηματoοικονομικοί οργανισμοί χρησιμοποιούν την τεχνολογία. Ο επαναπροσδιορισμός του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και των επιχειρηματικών διαδικασιών επιζητούν την ανάπτυξη υποδομών ικανών να υποστηρίξουν τις νέες κατευθύνσεις στην επιχειρηματική κατεύθυνση της εξυπηρέτησης των πελατών.

Οι τράπεζες ειδικότερα αντιμετωπίζουν νέα σχήματα οξυμένου ανταγωνισμού. Η δυνατότητα δόμησης νέων πληροφοριακών υποδομών χαμηλού κόστους τις βοηθούν να προσφέρουν νέα πελατοκεντρικά προϊόντα και να βελτιστοποιήσουν τη συνολική τους λειτουργία είτε για τη διεκδίκηση μεγαλυτέρου μεριδίου της αγοράς είτε για την διατήρηση του ήδη κεκτημένου. H επένδυση όμως, σε νέες υποδομές προκειμένου να ενδυναμωθεί ο οργανισμός, δεν είναι πάντα προσοδοφόρα και εύκολη λόγω της κληρονομούμενης υποδομής. Ο υπάρχον σχεδιασμός των υποδομών δεσμεύει την ανασχεδίαση για την κάλυψη νέων αναγκών ή νέων στρατηγικών επιλογών του οργανισμού. Η αγορά, η ανάπτυξη, η εγκατάσταση και η συντήρηση των πληροφοριακών εργαλείων κοστίζει πόρους προκειμένου να υπάρξει μελλοντική εξοικονόμηση πόρων και αύξηση της αποτελεσματικότητας του οργανισμού.

Η εισαγωγή των δικτυακών τεχνολογιών και πιο συγκεκριμένα της αρχιτεκτονικής “client/server” ( πελάτη/διακομιστή ) επέτρεψαν το διαμοιρασμό της πληροφορίας αυξάνοντας την παραγωγικότητα των πληροφοριακών εργαλείων. Η λύση της αρχιτεκτονικής “client/server” διαχωρίζει σε ρόλους τους επιμέρους υπολογιστές και χρησιμοποιεί τοπικά δίκτυα για να τους επιτρέψει το διαμοιρασμό των πληροφοριών

που έχουν ανάγκη κάθε φορά για την ολοκλήρωση της εφαρμογής που εκτελούν. Επιτυγχάνεται με αυτόν τον τρόπο η δημιουργία φθίνοντος κόστους του πληροφοριακού υλικού (hardware) ενώ επιτρέπεται ταυτόχρονα η πρόσβαση σε όγκο δεδομένων που θα ήταν ασύμφορη χωρίς τη χρήση της λύσης “client/server”. Ωστόσο, η μετακίνηση σε αρχιτεκτονική “client/server” οδήγησε τους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς σε μια συλλογή διαφορετικών τεχνολογιών και εφαρμογών όπου επενδύθηκαν τεράστια ποσά προκειμένου ο κεντρικός υπολογιστής να επιτρέψει το διαμοιρασμό των πληροφοριών.

Η πολυπλοκότητα στη δόμηση οδήγησε σε ακαμψία τις πληροφοριακές υποδομές και άφησε ανοιχτή την επίλυση μιας σειράς προβλημάτων. Οι τράπεζες αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος των πληροφοριών που κατέχουν φυλάσσονται ξεχωριστά και η πρόσβαση σε αυτές από τους επιμέρους υπολογιστές σύμφωνα με το σχεδιασμό είναι πολύπλοκη για το μεγαλύτερο μέρος των χρηστών (υπαλλήλων αλλά και managers) του οργανισμού. Επίσης, τα επιμέρους τμήματα των τραπεζών ( λογιστικό, δανείων, ασφαλιστικό ) αν και βασίζονται στην αρχιτεκτονική “client/server” δεν μοιράζονται εύκολα την πληροφορία μεταξύ τους. Δημιουργήθηκαν δηλαδή νησίδες πληροφορίας που έρχονται σε αντίθεση με την δομή που θα επιθυμούσαν οι τράπεζες. Μια δομή που θα έπρεπε να αντιμετωπίζει, την ολοκλήρωση του συνόλου της υπάρχουσας πληροφορίας για έναν πελάτη προκειμένου να υπάρξει αλληλεπίδραση με τα δεδομένα του προφίλ του, την ύπαρξη ενός ανοιχτού περιβάλλοντος κατάλληλο να υποστηρίξει πολλαπλά κανάλια στο εσωτερικό του οργανισμού και να επιτρέψει την απόκτηση νέων πελατών εξαιτίας συγχωνεύσεων και εξαγορών και τέλος μια δομή που θα προκαλούσε μείωση του κόστους.

Το λειτουργικό σύστημα CTOS ( Convergent Technologies Operating System) παρόλο που κάνει πολλά παραπάνω από αυτά που επιθυμούν οι τράπεζες είναι σχετικά άγνωστο ευρέως. Τα CTOS διαφέρουν από τα άλλα λειτουργικά συστήματα γιατί η αρχιτεκτονική τους είναι συγκείμενη από χωριστά στοιχεία ( αρθρωτή ), που μπορεί εύκολα να αναπτυχθεί περαιτέρω και να προσαρμοσθεί κατά το δοκούν. Έχουν τελειοποιηθεί για μια ειδική περίπτωση: το σύγχρονο επιχειρηματικό περιβάλλον και τον τρόπο με τον οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι διεκπεραιώνουν την εργασία τους.

Σ’ ένα κοινό σενάριο, η διεκπεραίωση της εργασίας γίνεται σε υπολογιστές είτε κατανεμημένους σε διαφορετικά γραφεία είτε σε έναν κοινό ανοιχτό εργασιακό χώρο. Οι χρήστες έχουν ανάγκη γρήγορης τοπικής και αποτελεσματικής πρόσβασης μέσω δικτύου, σε πληροφορίες αποθηκευμένες στον κεντρικό server για να μειωθεί το κόστος. Έχουν δηλαδή ανάγκη από διαμοιρασμένη, κατανεμημένη πληροφορία. Επίσης, οι χρήστες συνήθως δεν εργάζονται με αλληλουχία πάνω σε ένα πρόγραμμα αλλά διεκπεραιώνουν ταυτόχρονα περισσότερα του ενός προγράμματα.

Τα CTOS και το hardware που το υποστηρίζει είναι μια τελειοποιημένη σταθερή πλατφόρμα για την χρησιμοποίηση κατανεμημένης πληροφορίας μέσω τοπικού δικτύου και την ταυτόχρονη εκτέλεση πολλών προγραμμάτων. Εύκαμπτο και αξιόπιστο προσφέρει σε πραγματικό χρόνο κατανεμημένες διαδικασίες όπου οι επιχειρήσεις μπορούν να στηριχθούν για την εκτέλεση των εφαρμογών της αποστολής τους.

Αλλά η πλατφόρμα CTOS υποστηρίζει όχι μόνο τους χρήστες αλλά και τους υπεύθυνους ανάπτυξης λογισμικού που γράφουν εφαρμογές για αυτό. Τους παρέχει ένα περιβάλλον στο οποίο το δίκτυο περιελίσσεται σε κατανεμημένες εφαρμογές που προσφέρονται με διαφάνεια από τα CTOS. Το τοπικό δίκτυο ( LAN ) δομείται πάνω στα χαμηλότερα επίπεδα του λειτουργικού προγράμματος αλλά και του hardware. Τα προγράμματα που γράφονται χρησιμοποιώντας τις εφαρμογές προγραμματισμού των CTOS δρομολογούνται αυτόματα στο δίκτυο.

Η λειτουργία των πολλαπλών διαδικασιών των CTOS βασίζεται στην επικοινωνία μεταξύ τους μέσω της ανταλλαγής μικρών μηνυμάτων τα οποία μεταφέρουν δεδομένα χωρίς αυτά να χρειάζονται να αποθηκευτούν εάν δεν είναι σχετικά με το υποβληθέν αίτημα. Τα cluster των CTOS συνδέουν έναν κεντρικό ισχυρό υπολογιστή ( server ) με τα τερματικά των θέσεων εργασίας ( client ) με απλή τοπολογία που προσφέρει υψηλή αριστοποίηση στο λογισμικό επικοινωνίας των CTOS cluster, ενώ προσδίδει ασυνήθιστα υψηλές επιδόσεις με ελεγχόμενο κόστος. Τα μέρη που αποτελούν το cluster μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους με δύο τρόπους: είτε μέσω μιας στάνταρντ καλωδιακής σύνδεσης RS-422 είτε μέσω το hardware του TeleCluster1 που αποτελεί την οικονομικότερη μέθοδο εγκατάστασηςτοπικού δικτύου ( LAN ).

1 Tele-Cluster είναι ένα σύστημα που υποστηρίζει την σύνδεση των τερματικών των θέσεων εργασίας ( workstations ) με τον server του cluster μέσω τηλεφωνικής καλωδίωσης σε σχηματισμό αστεριού ( star ).

Τα clusters, μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους σχηματίζοντας μεγαλύτερα δίκτυα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω του δικτυακού λογισμικού των CTOS που εγκαθιστά διαφανείς συνδέσεις peer-to-peer μεταξύ των servers. Kάθε συνδεδεμένος server αποτελεί έναν κόμβο του δικτύου. Η λειτουργία του δικτυακού λογισμικού των CTOS μπορεί π.χ. να επιτευχθεί μέσω Τoken Ring και Εthernet ( thin, thick ή με twisted pair ). Μέσω αυτών των δικτυακών συνδέσεων κάθε πληροφορία του συστήματος γίνεται διαθέσιμη σε όλα τα clusters.

Τέλος, το κυριότερο σημείο που θα πρέπει να προσεχθεί κατά την εγκατάσταση των CTOS είναι η εκκίνηση με μια απλή και γενική εκδοχή του συστήματος. Έτσι, μπορούν πάντα να προστεθούν νέες διαδικασίες και εξοπλισμός στο μέλλον χωρίς να υπάρξουν προβλήματα ακαμψίας της δομής των CTOS. Προϋπόθεση για την εγκατάσταση μιας απλής αρχικής εκδοχής των CTOS είναι η σωστή πρόβλεψη των μελλοντικών εφαρμογών που θα προστεθούν.

Είναι φανερό λοιπόν, ότι τα χαρακτηριστικά των CTOS ανταποκρίνονται θετικά στη λύση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες σήμερα, αλλά ο σωστός σχεδιασμός της δομής τους είναι σε θέση να ξεπεράσει και το πρόβλημα της μελλοντικής τους συμβατότητας με νέες ανάγκες ανάπτυξης εφαρμογών των τραπεζικών οργανισμών.

6. CTOS KAI ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΘΕΩΡΊΑ

Πριν αποφασίσει κανείς να υιοθετήσει μια νέα τεχνολογία ή να προβεί σε διαμόρφωση της ήδη υπάρχουσας , θα πρέπει να λάβει υπόψη πολλούς παράγοντες που υπάγονται στο ευρύτερο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Στη συγκεκριμένη ενότητα θα αναφερθούμε στους οικονομικούς παράγοντες οι οποίοι διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση της τεχνολογίας των CTOS.

Όπως έχουμε ήδη προαναφέρει στις προηγούμενες ενότητες, τα CTOS είναι ένα λειτουργικό σύστημα του οποίου η αρχιτεκτονική δομή είναι αρθρωτή και αποτελείται από πολλά υποσυστήματα τα οποία λειτουργούν ανεξάρτητα, γεγονός που σημαίνει ότι μπορεί εύκολα να επεκταθεί και να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα. Προκειμένου λοιπόν να διαπιστώσουμε εάν και κατά πόσο είναι συμφέρουσα να γίνει μια επένδυση στα CTOS πρέπει να αναλυθούν οι παράμετροι εκείνοι που συνδέονται με την αποδοτικότητα των τραπεζών και άρα και με τα εν λόγω λειτουργικά συστήματα..

Καταρχάς θα πρέπει να γνωρίζουμε πόσο αποδοτικό είναι το ήδη υπάρχον λειτουργικό σύστημα και με ποιο τρόπο θα μπορούσαμε να επιτύχουμε τη μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας του. Όπως είναι κατά κανόνα γνωστό, με τον όρο αποδοτικότητα εννοούμε τη σχέση ανάμεσα στα καθαρά κέρδη που πραγματοποιεί η επιχείρηση μέσα σε μια ετήσια χρήση και στα συνολικά (ίδια και ξένα) κεφάλαια που έχει χρησιμοποιήσει για την επίτευξη τους στην ίδια χρήση.

Στην περίπτωση των τραπεζών η αποδοτικότητα τους υπολογίζεται και μετράται από μια σειρά δεικτών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η price-to-earnings ratios, stock beta, alpha, καθώς επίσης και q ratios. Μέσω αυτών των δεικτών απεικονίζεται εν πολλοίς η οικονομική απόδοση των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων. Επομένως το

ερώτημα που εύλογα δημιουργείται στο σημείο αυτό σχετίζεται με το πώς είναι δυνατό να βελτιστοποιηθούν οι παράγοντες εκείνοι που επηρεάζουν την αποδοτικότητα των τραπεζών. Η διεθνής βιβλιογραφία και αρθρογραφία καταγράφει τρεις βασικούς παράγοντες επηρεασμού της αποδοτικότητας των εν λόγω επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα η στρατηγική, η εφαρμογή της και το περιβάλλον αποτελούν τους ρυθμιστικούς παράγοντες διαμόρφωσης του πραγματοποιηθέντος επιπέδου παραγωγικότητας.

Κάθε τράπεζα πρέπει να λαμβάνει αποφάσεις στα πλαίσια διαμόρφωσης της στρατηγικής της που σχετίζονται με παράγοντες όπως οι προσφερόμενες υπηρεσίες της, το μείγμα των πελατών της, τα κανάλια διανομής των υπηρεσιών της καθώς επίσης και την οργανωτική της μορφή. Τα CTOS είναι απαραίτητο να αποκτήσουν τη μορφή εκείνη που θα συμβάλει στην υποστήριξη λήψης αποφάσεων που σχετίζονται με αυτά τα προβλήματα. Θα πρέπει με άλλα λόγια να συμβάλει στην διαμόρφωση της κατάλληλης στρατηγικής για την κάθε τράπεζα, κάτι το οποίο μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της διαρκούς βελτίωσης τους.

Τα ίδια ισχύον και σε ό,τι έχει να κάνει με την εφαρμογή στην πράξη του κάθε στρατηγικού σχεδιασμού. Τα CTOS δηλαδή θα πρέπει να υποστηρίζουν την υλοποίηση των διαμορφωμένων στρατηγικών σχεδίων. Η ακατάπαυστη βελτίωση τους είναι επομένως επιβεβλημένη αφού μόνο έτσι είναι δυνατή η επιτυχημένη εφαρμογή των σχεδίων αυτών. Τα CTOS επιπρόσθετα καλούνται για να το επιτύχουν αυτό να είναι ευπροσάρμοστα στις μεταβολές του ευρύτερου περιβάλλοντος στα πλαίσια του οποίου δραστηριοποιούνται οι τράπεζες. Θα πρέπει να θεωρείται ως αξιωματικά δεδομένο ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν βελτιώνονται τόσο συχνά όσο αλλάζει και το περιβάλλον αυτό, δηλαδή ακατάπαυστα.

Συμπερασματικά τα CTOS αποτελούν τον παράγοντα εκείνο που συμβάλλει κατά τρόπο καταλυτικό στη διαμόρφωση και εφαρμογή στρατηγικής στα πλαίσια ενός ακατάπαυστα μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος. Είναι κοινά αποδεκτό ότι οι τράπεζες δομούνται πάνω σε δίκτυα που υποστηρίζονται από τα CTOS. Η λειτουργία των συγκεκριμένων δικτύων επηρεάζει και την απόδοση της εκάστοτε τράπεζας. Τα CTOS επηρεάζουν την κρίσιμη μάζα που συνθέτει τα εν λόγω δίκτυα. Η επαρκής ή ανεπαρκής λειτουργία τους μπορεί να οδηγήσει είτε στην ενδυνάμωση είτε στην αποδυνάμωση της. Είναι επομένως απαραίτητο μέσω της ακατάπαυστης βελτίωσης τους να επιδιώκεται η ενδυνάμωση του πυρήνα-κρίσιμης μάζας της εκάστοτε τράπεζας. Μονάχα έτσι είναι εφικτή η επίτευξη προϋποθέσεων τέτοιων που να εξασφαλίζουν τη διαμόρφωση εσωτερικών και εξωτερικών συνθηκών ικανών να επιφέρουν βελτιώσεις στα πραγματοποιηθέντα επίπεδα απόδοσης των τραπεζών.

Ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό των δικτύων που συνθέτουν την κάθε τράπεζα είναι ότι δέχονται την επίδραση εξωτερικών παραγόντων που μπορούν να έχουν θετικές ή αρνητικές επιρροές. Σε ένα τυπικό δίκτυο η προσθήκη ενός νέου κόμβου, ενός νέου μέλους θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων προϊόντων και νέων υπηρεσιών. Σε αυτήν την περίπτωση το κάθε μέλος θα είναι διατεθειμένο να προσφέρει μεγαλύτερο από το αρχικά καθορισμένο αντίτιμο.

Ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα των δικτύων είναι ότι από τη φύση τους τείνουν να αυτοτροφοδοτούνται, βελτιώνοντας την αποδοτικότητά τους.. Μια άμεση συνέπεια που επέρχεται από αυτό το χαρακτηριστικό τους, είναι ότι τα δίκτυα

πρέπει να δομούνται και να λειτουργούν βάσει ισχυρών λειτουργικών συστημάτων, ικανών να εκμεταλλευτούν την δυνατότητα αυτή. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο τα CTOS είναι απαραίτητο να βρίσκονται σε μία διαδικασία ακατάπαυστης βελτίωσης. Μόνο έτσι είναι δυνατή η εκμετάλλευση και αυτού του χαρακτηριστικού των δικτύων που μπορεί να επηρεάσει κατά τρόπο θετικό την αποδοτικότητα των τραπεζών. Στο σημείο βέβαια αυτό είναι απαραίτητο να τεθεί υπό ανάλυση και ένας ακόμα παράγοντας. Αυτός δεν είναι άλλος από το στοιχείο του κόστους. Πριν ληφθεί η οποιαδήποτε απόφαση που αφορά την βελτίωση των CTOS θα πρέπει να τίθεται υπό ορθολογική ανάλυση και το κόστος που απαιτείται για αυτήν την απόφαση. Επομένως στην περίπτωση των CTOS θα πρέπει να ληφθεί υπόψη εάν και κατά πόσο συμφέρει μια περαιτέρω βελτιστοποίηση αυτών, συγκριτικά με το κόστος που πρόκειται να προέλθει από αυτή. Με λίγα λόγια εάν τα οφέλη που αναμένουμε να υπάρξουν, θα ξεπεράσουν και σε ποιο βαθμό το κεφαλαίου που έχει επενδυθεί προς αυτήν την κατεύθυνση.

Όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να προσαρμοστούν /ενσωματωθούν επομένως στην περίπτωση των CTOS. Σκοπός μας είναι η βελτιστοποίηση των CTOS προκειμένου να έχουμε μεγαλύτερη αποδοτικότητα, μείωση κόστους και αύξηση των εσόδων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μονάχα εάν αναλυθούν όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που συνθέτουν τα δίκτυα των τραπεζών και τα CTOS ενσωματωθούν προς αυτά. Στο σημείο βέβαια αυτό είναι απαραίτητο να τονίσουμε ότι τα CTOS πρέπει να βελτιώνονται και όχι να αλλάζουν εκ βάθρων. Είναι σκόπιμο να διατηρούνται τα θετικά τους στοιχεία και να τροποποιούνται εκείνα, τα οποία πρέπει να προσαρμόζονται στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες.

7. CTOS και εργασία

Οι τράπεζες όπως και κάθε άλλος επιχειρηματικός οργανισμός αποτελούν ένα σύνολο επιμέρους κοινωνικών ομάδων. Είναι με άλλα λόγια ένα σύστημα στα πλαίσια του οποίου δραστηριοποιούνται πολλές επιμέρους υποομάδες εργαζομένων. Ο προσδιορισμός των υποομάδων αυτών έχει αποτελέσει και εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο συστηματικών ερευνών. Τα τελευταία πενήντα τουλάχιστον χρόνια έχουν διατυπωθεί ως αποτέλεσμα των ερευνών αυτών, ποικίλες ταξινομήσεις των εν λόγω ομάδων. Έχει γίνει λόγος για εργοδότες και εργαζόμενους, για ανώτερα και ανώτατα διοικητικά στελέχη, έχει πραγματοποιηθεί διαχωρισμός των εργαζομένων σε κάθε εταιρία βάση των τμημάτων στα οποία δραστηριοποιούνται. Ανάλογα του χρόνου, του οικονομικού, κοινωνικού και πολιτικού συστήματος μέσα στο οποίο έχει εκπονηθεί η κάθε έρευνα, έχουν δοθεί και διαφορετικές προσεγγίσεις στο τι είναι επιχείρηση, ποιες είναι οι ομάδες που τις συνθέτουν και τι μορφή λαμβάνει η εργασία τους.

Το μόνο όμως σίγουρο μέσα από όλη αυτή την ερευνητική διαδικασία στο πέρασμα του χρόνου, είναι ότι έχει αποδειχτεί πέρα από οποιαδήποτε αμφιβολία ότι ο άνθρωπος και η εργασία του αποτελούν τον πυρήνα κάθε επιχείρησης. Καμία μηχανή, κανένα τεχνολογικό ή επιστημονικό επίτευγμα δεν μπορεί να μετατοπίσει τον άνθρωπο από το κέντρο των εξελίξεων σε κάθε επιχείρηση. Οι άνθρωποι είναι

αυτοί οι οποίοι οργανώνονται σε ομάδες οι οποίες συνεργάζονται μεταξύ τους δημιουργώντας δίκτυα, προκειμένου να επιτύχουν την υλοποίηση των στόχων της εταιρίας στην οποία ανήκουν. Από αυτόν τον κανόνα εξαίρεση δεν θα μπορούσαν να αποτελούν και οι τράπεζες.

Το ερώτημα όμως που δημιουργείται στο σημείο αυτό σχετίζεται με το πώς μπορεί να επιτευχθεί η ενδυνάμωση της εργασίας του ανθρώπινου δυναμικού. Η αύξηση της αποδοτικότητας των εργαζομένων αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην αύξηση της αποδοτικότητας της κάθε τράπεζας. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο, απαραίτητη είναι η αξιοποίηση κάθε μέσου που διαθέτει η υπό ανάλυση τράπεζα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου μέσου είναι και τα CTOS. Το συγκεκριμένο λειτουργικό σύστημα είναι απαραίτητο να υποστηρίζει και να ενισχύει τους εργαζομένους και την παραγόμενη από αυτούς εργασία. Είναι απαραίτητο να παίξει καθοριστικό ρόλο στο σύνολο των παραμέτρων που συνθέτουν την έννοια αυτή.

Συγκεκριμένα τα CTOS είναι απαραίτητο να αξιοποιηθούν κατά τρόπο τέτοιο ώστε να υποστηρίζουν όλα τα στάδια που άπτονται της εργασίας. Σε πρώτο επίπεδο είναι απαραίτητο να παρέχουν όλες τις διευκολύνσεις εκείνες που είναι αναγκαίες για τη λήψη αποφάσεων, για την πρόσληψη υποψήφιων εργαζομένων. Θα πρέπει δηλαδή να βοηθούν στη διαδικασία προσλήψεων. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο απαιτείται η βελτίωση τους, προκειμένου να υποστηρίζουν συγκεκριμένες βάσεις δεδομένων ικανών να παρέχουν κρίσιμες πληροφορίες για την αξιολόγηση των υποψηφίων.

Στη συνέχεια τα CTOS πρέπει να είναι σχεδιασμένα κατά τρόπο τέτοιο ώστε να συμβάλλουν στις λειτουργίες εκπαίδευσης και ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού. Θα πρέπει δηλαδή να υποστηρίζουν πολυποίκιλα εκπαιδευτικά προγράμματα που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις εκπαιδευτικές διαδικασίες. Η βελτίωση των CTOS επομένως είναι απαραίτητη προκειμένου να είναι συμβατά προς τις νέες εκπαιδευτικές ανάγκες.

Το συγκεκριμένο όμως λειτουργικό σύστημα είναι αναγκαίο να διευκολύνει σε επόμενο στάδιο την εργασία του κάθε απασχολούμενου σε κάθε τράπεζα. Είναι απαραίτητο να είναι συμβατό προς κάθε νέα υπηρεσία που οι συγκεκριμένοι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί προσφέρουν στην πελατειακή τους βάση. Οι εργαζόμενοι σε αυτούς θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να αισθάνονται ότι υπάρχει ένα λειτουργικό σύστημα το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταρρεύσει, δημιουργώντας πιθανότατα καταστροφικές συνέπειες στην καθημερινή τους εργασία. Είναι σκόπιμο να αισθάνονται ότι χειρίζονται ένα αξιόπιστο λειτουργικό σύστημα. Η δόμηση ενός τέτοιου συστήματος εμπιστοσύνης είναι βέβαιο ότι θα συμβάλλει αποτελεσματικά στην αύξηση της αποδοτικότητας τους. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο τα CTOS θα πρέπει να χρίζουν συνεχούς βελτίωσης προκειμένου να ικανοποιούν την εν λόγω συνθήκη.

Τα CTOS επιπρόσθετα είναι γνωστό ότι είναι σε θέση να υποστηρίζουν ταυτόχρονα περισσότερα του ενός προγράμματα. Αυτό έχει ως συνέπεια την ανάγκη για δέσμευση λιγότερου χρόνου για την ολοκλήρωση των υφιστάμενων εργασιών. Με άλλα λόγια μέσω αυτών επιτυγχάνεται εξοικονόμηση του χρόνου εργασίας. Αυτό επηρεάζει κατά τρόπο καταλυτικό τόσο τη συμπίεση του κόστους, όσο και την αύξηση της αποδοτικότητας.

Το εν λόγω λειτουργικό σύστημα όμως είναι απαραίτητο να συμβάλει και στην ομαλή λειτουργία των λοιπών διαδικασιών που συνδέονται με την εργασία. Ο έλεγχος και η ανταμοιβή της είναι ίσως οι σημαντικότερες εξ αυτών. Τα CTOS είναι αναγκαίο να υποστηρίζουν τα προγράμματα εκείνα τα οποία ως σκοπό έχουν την αξιολόγηση και ανταμοιβή των εργαζομένων βάση της εργασίας τους, με τον πλέον αντικειμενικό τρόπο.

Συμπερασματικά επομένως τα CTOS παίζουν καθοριστικό ρόλο στο σύνολο των παραμέτρων που συνθέτουν την έννοια της εργασίας στα πλαίσια των τραπεζών. Είναι σε θέση να βελτιώσουν όλες τις πτυχές που συνθέτουν αυτήν την έννοια. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια είναι η αδιάκοπη βελτίωση τους προκειμένου να είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται και να ενσωματώνουν όλες τις νέες εξελίξεις στο συγκεκριμένο χώρο.

8. Σχεδιασμός – Παρακολούθηση – Έλεγχος - Αποτίμηση και αξιολόγηση λειτουργιών συστημάτων σύμφωνα με επιχειρησιακές ανάγκες και ανάγκες των χρηστών

Τα CTOS όπως και κάθε άλλο λειτουργικό σύστημα δημιουργήθηκαν με αντικειμενικό σκοπό να εξυπηρετήσουν τόσο τις επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζονται όσο και τους πελάτες αυτών. Σ αυτόν τον κανόνα εξαίρεση δε θα μπορούσαν να αποτελέσουν και οι τράπεζες. Τα CTOS καλούνται σε πρώτο επίπεδο να καλύψουν τις επιχειρησιακές ανάγκες αυτών των οργανισμών. Ταυτόχρονα όμως είναι απαραίτητο να παρέχουν τις απαραίτητες υπηρεσίες και στο αντίστοιχο πελατειακό κοινό.

Σε ότι έχει να κάνει με τις τράπεζες και τις επιχειρησιακές τους ανάγκες τα CTOS καλούνται να αντιμετωπίσουν μια σειρά νέων παραμέτρων. Καθώς μεταβάλλεται το οικονομικό κοινωνικό, πολιτικό, νομικό και τεχνολογικό περιβάλλον στα πλαίσια των οποίων δραστηριοποιούνται, μεταβάλλονται και οι επιχειρηματικές ανάγκες και στόχοι τους. Οι τράπεζες στο διηνεκές αναγκάζονται σε πρώτο επίπεδο να γίνονται ολοένα και πιο μεγάλοι αλλά και ταυτόχρονα πιο ευέλικτοι ως οργανισμοί. Αυτό καθιστά αναγκαίο να στηρίζουν τη δράση τους σε ένα λειτουργικό σύστημα το οποίο μπορεί να τις υποστηρίξει στα πλαίσια αυτής τους της αλλαγής. Τα CTOS παίζουν τον καταλυτικό ρόλο του παράγοντα εκείνου που καθιστά τις σύγχρονες τράπεζες αποτελεσματικές μολονότι γιγαντώνονται από πλευράς μεγέθους.

Χαρακτηριστικό στοιχείο των τραπεζών είναι ότι λειτουργούν τελικά όπως και κάθε άλλη επιχείρηση η οποία δραστηριοποιείται στο χώρο των καταναλωτικών αγαθών. Υποχρεώνονται να αναπτύσσουν ολοένα και περισσότερα νέα προϊόντα. Τα προϊόντα αυτά έχουν τα ίδια ακριβώς χαρακτηριστικά με κάθε καταναλωτικό ή βιομηχανικό. Ακολουθούν τα ίδια ακριβώς στάδια δημιουργίας, ανάπτυξης, κορεσμού και απόσυρσης. Απαιτείται επομένως η ύπαρξη επιχειρησιακών δυνατοτήτων υποστήριξης, παρακολούθησης, αποτίμησης, ελέγχου και τελικά ενίσχυσής τους. Όλα αυτά είναι δυνατά μόνο με την ύπαρξη ενός κατάλληλου λειτουργικού συστήματος ικανού να υποστηρίζει τις λειτουργίες αυτές.

Επιπρόσθετα όμως δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να παραγνωρίζεται η σημαντικότατη παράμετρος των σύγχρονων παγκοσμιοποιημένων αγορών. Οι τράπεζες καλούνται, εάν θέλουν να επιβιώσουν αρχικά και στη συνέχεια να αναπτυχθούν, να αποδείξουν ότι είναι σε θέση να λειτουργούν σε ένα απόλυτα μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Πρέπει ο επιχειρησιακός σχεδιασμός, η επιχειρησιακή τους δράση και αποτίμηση να διαμορφώνονται και να κρίνονται βάση των παγκόσμιων συνεχώς μεταβαλλόμενων συγκυριών. Για να γίνει κάτι τέτοιο δυνατό, η ύπαρξη των CTOS είναι καταλυτικής σημασίας. Αυτά τα λειτουργικά συστήματα έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν και να υποστηρίζουν διαδικασίες στα πλαίσια ραγδαία μεταβαλλόμενων συνθηκών.

Δεδομένου ότι είναι αρθρωτά παρέχεται η δυνατότητα να αναδιαμορφώνονται, να μεταβάλλεται ο σχεδιασμός, η σύνθεση και η λειτουργία τους κατά το δοκούν. Είναι εφικτός ο ανασχεδιασμός τους σε σύντομο χρονικό διάστημα και με σχετικά χαμηλό κόστος. Αυτό παρέχει τη δυνατότητα να προσαρμόζονται σχεδόν άμεσα στις νέες συνθήκες. Με αυτόν τον τρόπο οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να αποκτούν την επιχειρησιακή ικανότητα που απαιτείται δεδομένου ότι θέλουν να επιβιώσουν στον σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.

Τα CTOS δηλαδή αποτελούν τη βάση στην οποία μπορεί να στηριχτεί κάθε χρηματοπιστωτικός οργανισμός. Ο σχεδιασμός τους είναι τέτοιος που τα καθιστά ευέλικτα. Αυτό τους το χαρακτηριστικό γνώρισμα αποτελεί για την κάθε τράπεζα εχέγγυο για την επιτυχημένη λειτουργία της. Προκειμένου να είναι η ίδια ευέλικτη και αποτελεσματική είναι απαραίτητο το στοιχεία αυτά να χαρακτηρίζουν το λειτουργικό της σύστημα πάνω στο οποίο δομείται το σύνολο του επιχειρησιακού της σχεδιασμού και δράσης.

Ταυτόχρονα όμως τα CTOS καλούνται να υποστηρίζουν με έμμεσο τρόπο τις ανάγκες των πελατών. Άλλωστε μόνο εάν εξασφαλίζονται ή νιώθουν οι πελάτες ότι εξασφαλίζονται μπορεί μια τράπεζα να αισθάνεται ότι διατηρεί ικανοποιημένη την πελατειακή της βάση. Αυτό αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την ίδια την ύπαρξη της. Κάθε τράπεζα οφείλει να έχει, όπως και κάθε άλλη επιχείρηση, ως πυρήνα της δράσης της τον πελάτη. Μόνο έτσι είναι δυνατή η απρόσκοπτη λειτουργία της.

Οι πελάτες των τραπεζών απαιτούν κατ’ ελάχιστο την εξασφάλιση ασφάλειας. Επιθυμούν οι συναλλαγές τους να διασφαλίζονται από όσο το δυνατόν πιο στεγανά πρωτοκόλλα εμπιστευτικότητας. Τα CTOS δεδομένου ότι είναι αρθρωτά μπορούν να το εξασφαλίσουν. Είναι δυνατό στα πλαίσια τους να σχεδιαστούν όλες εκείνες οι απαραίτητες δικλίδες ασφαλείας. Βάση του σχεδιασμού τους είναι ικανά να προσδώσουν το αίσθημα της εμπιστοσύνης στον κάθε πελάτη της τράπεζας εκείνης που τα χρησιμοποιεί ως λειτουργικό της σύστημα.

Οι πελάτες ακόμα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων επιθυμούν και επιδιώκουν την όσο το δυνατόν πιο ομαλή και αξιόπιστη εξυπηρέτηση τους. Θεωρούν σημαντική αδυναμία το να μην κατορθώνει μια τράπεζα να εξασφαλίζει την ακατάπαυστη λειτουργία των συστημάτων της. Σε αρκετές περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο να καταρρέουν συστήματα τραπεζών με συνέπεια οι πελάτες να μην μπορούν να ολοκληρώσουν τις συναλλαγές τους. Τέτοιου είδους προβλήματα σε θεωρητικό τουλάχιστον επίπεδο είναι δυνατό να αποφευχθούν με τη βοήθεια των CTOS.

Τα CTOS επομένως βάση του σχεδιασμού που τα διακρίνει έχουν τη δυνατότητα να επιτυγχάνουν με τη λειτουργία τους δύο βασικούς στόχους. Ο πρώτος δεν είναι άλλος από το αποτελεσματικό επιχειρησιακό προφίλ που βοηθούν να αναπτύξουν οι τράπεζες. Παρέχουν τη δυνατότητα στους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν τέτοιου είδους επιχειρησιακής δράσης που να εξασφαλίζεται σε συστηματικό βαθμό η επιδίωξη και ανάπτυξη τους. Ταυτόχρονα όμως προσφέρουν στην εύρυθμη λειτουργία του ευρύτερου χρηματοπιστωτικού συστήματος μέσα από τη δημιουργία συνθηκών άρτιας εξυπηρέτησης των πελατών. Βάση της αρχιτεκτονικής τους αυτό το λειτουργικό σύστημα είναι δυνατό να εξασφαλίσει εκείνο το περιβάλλον ασφάλειας το οποίο είναι επιθυμητό από τον κάθε χρήστη τραπεζικών υπηρεσιών.

9. «Επιχειρηματική Γνώση», ισορροπία στο σύστημα & μηχανισμοί παραγωγής της

9.1 Εισαγωγικά

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που διαχειρίζεται ένας οργανισμός την γνώση. Οι αλλαγές αυτές οφείλονται στο ανταγωνιστικό επιχειρησιακό περιβάλλον, όπως αυτό διαμορφώνεται στην παγκόσμια οικονομία και στην αυξανόμενες συνθήκες αβεβαιότητας τόσο για τους οργανισμούς, όσο και για τους καταναλωτές.

Εντός του οργανισμού λαμβάνουμε συνεχώς τέτοια μηνύματα μεταβολής των δεδομένων. Παρουσιάζονται υπάλληλοι με συνεχώς μεγαλύτερο εκπαιδευτικό υπόβαθρο και με αυξημένες ικανότητες που αναπτύσσουν καινοτομίες στα πλαίσια λειτουργίας της τράπεζας, η δημοκρατικότητα στον χώρο εργασίας επιτρέπει συνεχή διάλογο άρα και διασπορά της πληροφορίας, ενώ η χρήση των τεχνολογιών ως τηλεπικοινωνιακό εργαλείο βοηθά την ραγδαία, απρόσκοπτη και εύκολη μεταφορά δεδομένων – πληροφοριών – δεξιοτήτων – γνώσεων.

Παρατηρούμε λοιπόν πως η ως τα σήμερα οργάνωση και δομή των τραπεζών αλλάζει ταχύτατα. Οι Top-down αρχιτεκτονικές στον τρόπο διαχείρισης αλλά και διασποράς της γνώσης, έχουν αρχίσει να υποχωρούν, μπροστά στην ανθρωποκεντρική και ενδοοργανωσιακή θεώρηση του τρόπου χειρισμού της πληροφορίας και της γνώσης κατά επέκταση.

Ο οργανισμός δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως «έχων» μία αυστηρά ιεραρχημένη δομή αλλά αντιμετωπίζει τους εργαζόμενους στα κατώτερα επίπεδα ως βασικούς μετόχους στην προσπάθεια διασποράς της γνώσης και ως βασικούς φορείς της. Το φαινόμενο αυτό οδηγεί σε παράλληλη απελευθέρωση της δυνατότητας των υποκαταστημάτων να παίρνουν, όλο και μεγαλύτερης βαρύτητας αποφάσεις, χωρίς την παρέμβαση του κεντρικού καταστήματος αλλά και στην απευθείας επικοινωνία υποκαταστημάτων, χωρίς πάλι την κεντρική παρέμβαση (οριζόντια ενδοεπικοινωνία).

Οι εργαζόμενοι από την άλλη, πρέπει να ενθαρρύνονται να αντιδρούν αυτόνομα και μέσα στα πλαίσια των ικανοτήτων τους στις αβεβαιότητες που προκύπτουν, ώστε να αντιμετωπίζονται άμεσα τυχόν προβλήματα, και να μην περιμένουν την δύσκαμπτη λήψη αποφάσεων από το κέντρο διαμόρφωσης στρατηγικής. Αυτό είναι απαραίτητο, αφού σε περιβάλλοντα αβεβαιότητας, η χρήση στον τόπο του προβλήματος, «τοπικής πληροφορίας» (πληροφορία που αναφέρεται σε δεδομένα τοπικού χαρακτήρα, που έχουν συλλεχθεί από τον χρήστη, μέσω της εργασιακής του εμπειρίας στο συγκεκριμένο υποκατάστημα), μπορεί να φέρει λύση, σε αντίθεση με τους στερεότυπους τρόπους αντίδρασης που και χρονοβόροι είναι και δεν οδηγούν απαραίτητα στο επιθυμητό αποτέλεσμα καθώς παραβλέπουν βασικούς παράγοντες.

Όπως είναι εύκολα κατανοητό η μαθησιακή διαδικασία αλλά και οι τρόποι χρήσης των τεχνολογιών, πρέπει να έχουν την κατεύθυνση της ανάπτυξης διαδικασιών μετάδοσης της γνώσης και απόκτησης ικανοτήτων ενδοεπικοινωνίας και να μην περιοριστεί στην ως τα σήμερα ανάπτυξη εργασιακών δεξιοτήτων.

Από τα παραπάνω μπορούμε να εξάγουμε, τα χαρακτηριστικά τα οποία θα πρέπει να δώσουμε στο σύστημα με την αναπροσαρμογή του πληροφοριακού συστήματος CTOS στην τράπεζα μας. Τονίζουμε πως τα χαρακτηριστικά αυτά δεν αναφέρονται μόνο στην τεχνολογία αλλά επεκτείνονται στους εργαζομένους, στις επιχειρησιακές τους σχέσεις, στις δομές του οργανισμού και στον τρόπο που χρησιμοποιείται η γνώση στα πλαίσια του. Θα πρέπει να διασφαλίζεται λοιπόν οριζόντιες πληροφοριακές δομές που θα επιτρέπουν την ευρεία διασπορά της γνώσης. Πρέπει οι εργαζόμενοι να μπορούν να αναπτύξουν ξεχωριστές ικανότητές, που θα μπορούν μέσω του συστήματος να ενταχθούν στην παραγωγική διαδικασία και θα πρέπει να μπορούν να ανταποκριθούν σε εργασίες «μη καλά ορισμένες», σε εργασίες που θα κληθούν να εξυπηρετήσουν νέες ανάγκες πελατών. Μια τέτοια διαδικασία απαιτεί την ανάπτυξη δεξιοτήτων αλλά και την παροχή τηλεπικοινωνιακού περιβάλλοντος μετάδοσης της γνώσης. Τέλος θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην δυνατότητα και στον επιτρεπτό βαθμό αυτονομίας του τελικού χρήστη ή του υποκαταστήματος κατά την παραγωγική διαδικασία, μιας και όπως προαναφέραμε οι σύγχρονες συνθήκες απαιτούν την ύπαρξη τεχνολογιών που θα επιτρέπουν την αυτόνομη δράση, ώστε να ανταποκριθεί καλύτερα ο οργανισμός στις συνθήκες αβεβαιότητας.

Ο σχεδιασμός λοιπόν θα προϋποθέτει ένα γενικό πλαίσιο, μια κατευθυντήρια οδηγία, που θα γνωστοποιεί τους ευρύτερους επιχειρηματικούς στόχους και τις στρατηγικές μάρκετινγκ και από εκεί και πέρα ο χειρισμός των λειτουργικών διαδικασιών υλοποίησης των παραπάνω θα αφήνεται στα υποκαταστήματα και τους χρήστες. Μέσω τον τηλεπικοινωνιακών εργαλείων το τμήμα επιχειρησιακού σχεδιασμού θα ανατροφοδοτείται με πληροφορία από τα υποκαταστήματα, θα ελέγχει την αποδοτικότητα και την υλοποίηση των ευρύτερων στόχων, θα λαμβάνει μηνύματα για τα προβλήματα που ανακύπτουν και οι τρόποι που αυτά αντιμετωπίστηκαν. Οι παρατηρήσεις που θα προκύπτουν θα προωθούνται στα υποκαταστήματα αλλά κυρίως, κάθε χρήστης θα μπορεί να γίνει μέτοχος της γνώσης που προκύπτει από την όλη αυτή διαδικασία, άρα και να την διαχειριστεί στα πλαίσια των δεξιοτήτων και της εργασίας του.

Όλη αυτή η διαδικασία είναι εφικτή μέσα στα πλαίσια της επεκτασιμότητας και των αρθρωτών εφαρμογών που παρέχουν τα CTOS. Ο πυρήνας μετάδοσης μηνυμάτων, επιτρέπει την γρήγορη και αξιόπιστη μεταφορά τους καθώς και την οριζόντια και

κάθετη διαστρωμάτωση των επιπέδων διασποράς της γνώσης. Ακόμα επιτρέπει στους χρήστες να αξιοποιήσουν τα ξεχωριστά τους προσόντα και να ικανοποιήσουν νέες ανάγκες μέσω της απλής δημιουργίας εφαρμογών, που άμεσα προστίθενται στο σύστημα. Οι πιο πάνω προαναφερθείσες διαδικασίες προϋποθέτουν έναν πολύ σημαντικό παράγοντα που θα πρέπει από εδώ και πέρα να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη τόσο στην λειτουργία όσο και σε κάθε μελλοντικό ανασχεδιασμό του συστήματος. Ο παράγοντας αυτός που θα μελετηθεί πιο κάτω δεν είναι άλλος από τον χρόνο. Αναφερόμαστε τόσο στον χρόνο υλοποίησης αλλά κυρίως στον χρόνο που πρέπει να αφιερώνεται εντός του οργανισμού για την εκμάθηση, αφομοίωση και κυρίως ενεργοποίηση της γνώσης που λαμβάνεται από τον κάθε χρήστη. Από εδώ και πέρα θα μιλάμε για επιχειρηματική «επένδυση» στον χρόνο εκμάθησης και επικοινωνίας.

9.2 Το Μοντέλο της Γνώσης

Η ενότητα αυτή σκοπό έχει να παρουσιάσει με όσο τον δυνατόν πιο απλό τρόπο ένα μοντέλο για τον τρόπο που η γνώση και η πληροφορία επιδρούν στον οργανισμό μας. Θα αναπτυχθεί η έννοια της «αξίας της πληροφορίας» και πώς αυτή σε συνδυασμό πάντα με τον χρόνο εκμάθησης επιδρά στην παραγωγική ικανότητα του οργανισμού. Τέλος θα δούμε πως η μεταβολή στις τιμές κάποιων παραμέτρων (αφορούν κυρίως ικανότητες των εργαζομένων να αφομοιώνουν γνώσεις και αβεβαιότητες του συστήματος) επηρεάζουν την ισορροπία του οργανισμού.

Ξεκινάμε την θεώρηση μας υποθέτοντας ότι ο οργανισμός έχει “m” υποκαταστήματα

τεχνολογικά συνδεδεμένα με κάθε υποκατάστημα “i” = 1, ..., m.

Κατατάσσουμε τα αγαθά-υπηρεσίες που παρέχει ο οργανισμός σε δύο κατηγορίες:

i) αυτά που καθορίζονται από την κεντρική διοίκηση και επιδρούν στις αποφάσεις

της,

ii) αυτά που η χρήση τους ελέγχεται από τα υποκαταστήματα.

Υποθέτουμε “n” αγαθά του πρώτου είδους και xi εRn να εκφράζει ένα δείκτη του

ρυθμού παραγωγής αγαθών αυτής της κατηγορίας στο “i” υποκατάστημα στη μονάδα

του χρόνου.

Ο ρυθμός παραγωγής του δικτύου δίνεται από το x =

όπου – μηδενικά στοιχεία του x υποδηλώνουν αγαθά-υπηρεσίες που

διακινούνται εντός του δικτύου (του οργανισμού)

– θετικά στοιχεία υποδηλώνουν αγαθά-υπηρεσίες που προμηθεύονται

στα υποκαταστήματα από τα κεντρικά

Θέτουμε την τιμή αυτών των αγαθών και τα έσοδα της εταιρείας.

Το κόστος του i καταστήματος στη μονάδα του χρόνου είναι:

(i = 1, ..., m) όπου

Βi = ημιορισμένος θετικός πίνακας με τουλάχιστον ένα διαγώνιο στοιχείο θετικό

= σταθερός πίνακας

= τυχαίος δείκτης που εκφράζει αβεβαιότητα του κόστους

Το κόστος Ci περιλαμβάνει: δαπάνες για εισροές, εκτίμηση της

αναποτελεσματικότητας της δαπάνης για εργατικό δυναμικό, κόστος

τεχνολογικού εξοπλισμού κ.τ.λ. ενώ εξαρτάται από αβέβαιους παράγοντες

όπως: οι συνθήκες στην αγορά εισροών, η υγεία των εργαζομένων και η

συχνότητα βλαβών στον εξοπλισμό.

Δεδομένου ενός δικτυακού δείκτη εκροών x το αναμενόμενο συνολικό κόστος είναι:

όπου u = (ui, ... , um) και εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα με την οποία οι

συναλλαγές ανάμεσα σε υποκαταστήματα συντονίζονται.

Θα πρέπει λοιπόν να θέσουμε μια σειρά δεικτών που ελαχιστοποιούν

το αναμενόμενο συνολικό κόστος βάσει της σχέσης και με βάση την αρχική

διακύμανση της u, που συμβολίζεται με (κανονική κατανομή).

Κάθε κατάστημα τότε πρέπει να έχει:

(i = 1, ..., m)

όπου:

Το αναμενόμενο κόστος στη μονάδα του χρόνου είναι:

όπου:

Το αναμενόμενο αποτέλεσμα x* που μεγιστοποιεί το κέρδος δίνεται αν θέσουμε

όπου: = αναμενόμενη τιμή και = διάνυσμα κλίσης του

.

Είδαμε λοιπόν πως διαμορφώνεται η ισορροπία στον οργανισμό όταν τα κεντρικά

συντονίζουν την όλη διαδικασία και αποφασίζουν για τα παρεχόμενα αγαθά-

υπηρεσίες που παρέχονται. Μπορεί να υπάρχει όμως εναλλακτικός τρόπος

συντονισμού στην εταιρεία, βάσει του οποίου τα υποκαταστήματα μαθαίνουν από τις

εμπειρίες τους, επικοινωνούν μεταξύ τους και δρουν συντονισμένα, με μόνο

περιορισμό ότι αυτή η διαδικασία απαιτεί χρόνο.

Αρχικά υποθέτουμε ότι τα υποκαταστήματα επικοινωνούν μεταξύ τους με

πληροφορίες περί αβεβαιότητας κόστους (ui) αλλά καταλήγουν να ανταλλάσσουν

«θορυβώδη» σήματα

ξi = ui + Vi (i = 1, ... , m)

όπου:Vi = τυχαία μεταβλητή που εκφράζει επικοινωνιακό σφάλμα (κανονική

κατανομή, ανεξάρτητη του ui και με αντίστροφο πίνακα συνδιακύμανσης Ηi).

και με πίνακα ακρίβειας όπου

Ορίζουμε και με

Η πληροφορία λοιπόν βλέπουμε πως χωρίζεται σε δύο μέρη:

i) hi = ικανότητα του καταστήματος i να προωθεί και εισπράττει πληροφορίες,

ii) n = πίνακας που δείχνει την κατανομή της ικανότητας προώθησης

πληροφορίας.

Για να έχουμε ολική παραγωγή στο δίκτυο Χ, με το ελάχιστο δυνατό ολικό κόστος

μετά την πληροφορία ξ = (ξ1, ..., ξm) κάθε υποκατάστημα πρέπει να παράγει:

(i = 1, ..., m)

Το ελάχιστο ολικό κόστος που επιτυγχάνεται, έτσι, είναι:

Από τα ανωτέρω εξάγουμε όπου θεωρείται ως η αξία της

πληροφορίας.

Καθώς οι ικανότητες προώθησης πληροφορίας αυξάνονται, το ίδιο συμβαίνει στο Ai,

το ίδιο συμβαίνει και στην αξία της πληροφορίας.

Όταν hi

Η αξία της πληροφορίας λοιπόν εξαρτάται από τον πίνακα ακρίβειας της

πληροφορίας Σi και την ικανότητα προώθησης πληροφορίας hi.

Τα κέρδη δίνονται από π* =

expected price

9.3 Η Ισορροπία του Οργανισμού όταν Επενδύει στις Ικανότητες Προώθησης

Πληροφοριών

Τα έσοδα του δικτύου εξαρτώνται από το βαθμό και τη χρήση των ικανοτήτων

προώθησης πληροφορίας των υποκαταστημάτων. Έστω ότι για χρονική περίοδο Τ η

εταιρεία αποφασίζει να αναπτύξει τις ικανότητες προώθησης πληροφορίας (learning

process) και να τις χρησιμοποιήσει στην παραγωγή:

, όπου:

t1 = learning time

= σταθερός χρόνος που απαιτείται ώστε τα μαθησιακά αποτελέσματα να

μεταδοθούν στα καταστήματα

= χρόνος στον οποίο τα καταστήματα επικεντρώνονται στην παραγωγική

διαδικασία

Υποθέτουμε ότι κάθε κατάστημα έχει πανομοιότυπη ικανότητα προώθησης

πληροφοριών (h(o)) και μπορεί να την αναπτύξει ομοιόμορφα βάσει της ακόλουθης

μαθησιακής εξίσωσης του Gompertz:

όπου

Παραγωγίζοντας την λογαριθμικά, έχουμε:

και lim h(t1) = Q

k = αποτελεσματικότητα εκμάθησης

Q = δυνητική ικανότητα εκμάθησης

Έστω και με

Υποθέτουμε πως (i = 1, ..., m) και θέτοντας

όπου (σχέση 1)

(αξία πληροφορίας)

Τα έσοδα που αναμένονται στα δίκτυα στην περίοδο Τ είναι:

Για να τα μεγιστοποιήσουμε απαιτείται να έχουμε (t1, t2) τέτοια, ώστε:

(σχέση 2)

με εάν (σχέση 3) και

διαφορετικά.

Άρα πρέπει η αξία της πληροφορίας να είναι σχετικά υψηλή σε σχέση με τον ρυθμό

επίτευξης των κερδών του αρχικού σχεδιασμού, ώστε η θυσία του χρόνου παραγωγής

να αντισταθμίζεται από τη συλλογή και χρήση των ικανοτήτων προώθησης

πληροφορίας. Διαφορετικά δεν πρέπει να αφιερώνεται χρόνος ούτε στην εκμάθηση (

), ούτε στην επικοινωνία ( ) αλλά όλος ο χρόνος πρέπει να αφιερώνεται

στην παραγωγή βάσει του αρχικού σχεδιασμού x=x*.

h(t1) = Qexp{-βe-kt1}

Q

T

Qe-β

t1

Η (σχέση 3) είναι μια κλασσική οριακή συνθήκη που βασίζεται στον χρόνο

εκμάθησης t1. Διαιρώντας και τις δύο πλευρές με την (σχέση 1) έχουμε:

Άρα οι επενδύσεις στις ικανότητες προώθησης πληροφοριών πρέπει να συνεχίζονται

μέχρι του σημείου που ο λόγος του κέρδους προς την αξία της πληροφορίας, ισούται

με την ελαστικότητα του χρόνου παραγωγής της αξίας της πληροφορίας. Αν το

αριστερό μέρος είναι μεγαλύτερο της μονάδας συνεπάγεται ότι μια ποσοστιαία

μείωση στον χρόνο παραγωγή αυξάνει αναλογικά περισσότερο την αξία της

πληροφορίας.

9.4 Ικανότητες Εκμάθησης και Αβεβαιότητες

Πώς η ισορροπία της επένδυσης σε χρόνο για τη βελτίωση των ικανοτήτων

προώθησης πληροφοριών των υποκαταστημάτων, αλλάζει ως αντίδραση σε

μεταβολές παραμέτρων του μοντέλου; Υποθέτουμε πως .

a)

b)

c) ανάλογα με το

d)

Συμπεραίνουμε πως:

a) Όσο υψηλότερο είναι το δυνητικό επίπεδο ικανότητας εκμάθησης τόσο

περισσότερο χρόνο πρέπει να διαθέσουμε για μάθηση και βελτίωση πάνω σε

αρχικές πληροφορίες για να ενισχύσουμε το ρυθμό της αξίας της

πληροφόρησης.

b) Ομοίως με παραπάνω, μόνο που ισχύει για όσο χαμηλότερο είναι το επίπεδο

των ικανοτήτων για προώθηση της πληροφορίας.

Οι αλλαγές σ’ αυτά τα δύο μεγέθη Q και h(0) δεν θα μεταβάλλουν την τιμή

ισορροπίας του .

c) = χρονική ελαστικότητα του ρυθμού συσσώρευσης της ικανότητας

προώθησης πληροφορίας.

Εάν η δυνατότητα εκμάθησης είναι ήδη υψηλή (ακόμα χαμηλή) τότε μια

επιπλέον βελτίωση στη δυνατότητα εκμάθησης θα οδηγήσει σε μείωση

(αύξηση) του χρόνου εκμάθησης.

d) Όσο λιγότερος χρόνος απαιτείται στην διασπορά των αποτελεσμάτων

εκμάθησης και για τις συμφωνίες, περί κατάλληλων τροποποιήσεων στις

συναλλαγές των υποκαταστημάτων, τόσο περισσότερος χρόνος δύναται να

χρησιμοποιηθεί στην ανάπτυξη δεξιοτήτων / ικανοτήτων προώθησης.

Τώρα θα ελέγξουμε τα αποτελέσματα των αλλαγών σε παραμέτρους που

υποδηλώνουν / εκφράζουν αβεβαιότητα. Παίρνουμε λοιπόν:

α) τη διακύμανση που εκφράζει το επίπεδο της αβεβαιότητας για την τυχαία

μεταβλητή και

β) μια νέα παράμετρο “p” που εκφράζει το βαθμό της αστάθεια της τυχαίας

μεταβλητής από τη μια περίοδο στην άλλη

εκφράζει αυτή την περίοδο

εκφράζει την επόμενη περίοδο

Έχουμε: (i = 1, ..., m)

όπου ρ είναι γνωστή παράμετρος που εκφράζει το βαθμό στον οποίο το τυχαίο

περιβάλλον ξεχνά την ιστορία του, δεδομένου ότι καθώς μετακινούμαστε από τη μια

περίοδο στην άλλη η αβεβαιότητα του κόστους είναι ευεπηρέαστη σε ανεξάρτητα

εξωγενή σοκ. Σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον η γνώση που αποκτάται με την εκμάθηση,

μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο στην επόμενη περίοδο, διαμορφώνοντας το εξής

πρόγραμμα παραγωγής:

όπου

Από το παραπάνω προκύπτει: α)

β)

Το (α) υποδηλώνει ότι όσο λιγότερο ακριβής η πληροφορία είναι, τόσο περισσότερος

χρόνος απαιτείται για εκμάθηση. Δηλαδή, μεγαλύτερη αβεβαιότητα, σε όρους

διακύμανσης, σε ένα σταθερό περιβάλλον απαιτεί υψηλότερο επίπεδο εκμάθησης.

Το (β) υποδηλώνει ότι εάν το εξωτερικό περιβάλλον είναι ασταθές και αν υπάρχει

καταμερισμός χρόνου στη χρήση της πληροφορίας, η αναμενόμενη αξία της

πληροφορίας ως αποτέλεσμα της εκμάθησης, θα φθίνει.

9.5 Σύνοψη

Συνοψίζοντας τα παραπάνω, είδαμε πως η πληροφορία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ικανότητες που θα αναπτύξουν οι χρήστες σε κάθε υποκατάστημα, στο να προωθούν και να εισπράττουν πληροφορίες, καθώς και από το πως κατανέμονται οι ικανότητες αυτές (βαθμός διασποράς) στο σύνολο των υποκαταστημάτων. Αυξημένες ικανότητες προώθησης, αυξάνουν την αξία της πληροφορίας και όσο μεγαλύτερη διασπορά ικανοτήτων υπάρχει τόσο καλύτερα και ταχύτερα προωθούνται και εισπράττονται οι πληροφορίες.

Η ακρίβεια της πληροφορίας από την άλλη πλευρά διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο σύστημα, αφού όσο ακριβέστερη είναι τόσο λιγότερος χρόνος εκμάθησης απαιτείται, άρα όλο και περισσότερος χρόνος διατίθεται στην παραγωγική διαδικασία. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας καθώς ήδη απαιτείται υψηλό επίπεδο εκμάθησης καθώς δραστηριοποιούμαστε σε οικονομικό περιβάλλον υψηλής αβεβαιότητας και οποιαδήποτε εξοικονόμηση χρόνου μπορεί το πληροφοριακό σύστημα να μας παρέχει είτε μέσω ταχύτητας είτε μέσω ακρίβειας είναι σημαντική.

Θεωρούμε πως μετά τα πρώτα στάδια ανατροφοδότησης και απόκτησης ικανοτήτων εκμάθησης, η εμπειρία θα οδηγήσει σε αύξηση του συνολικού μαθησιακού επιπέδου του οργανισμού, με αποτέλεσμα όλο και λιγότερος χρόνος να χρειάζεται για ενδοεπιχειρησιακές συμφωνίες και συναλλαγές και όλο και λιγότερος χρόνος θα χρειάζεται να αφιερώνεται σε παραπέρα ανάπτυξη ικανοτήτων εκμάθησης. Πιστεύουμε πως η γνώση στο σύστημα θα αρχίσει να αποδίδει οικονομίες κλίμακας και θα αποσβέσει λίαν συντόμως την αρχική επένδυση σε χρόνο, λόγω της υψηλής αβεβαιότητας του περιβάλλοντος.

Οι επενδύσεις αυτές που περιγράψαμε θα πρέπει να συνεχίζονται μέχρι του σημείου που ο λόγος του κέρδους προς την αξία της πληροφορίας, ισούται με την

ελαστικότητα του χρόνου παραγωγής της αξίας της πληροφορίας. Ακόμα πρέπει η αξία της πληροφορίας να είναι σχετικά υψηλή σε σχέση με τον ρυθμό επίτευξης των κερδών του αρχικού σχεδιασμού, ώστε η θυσία του χρόνου παραγωγής να αντισταθμίζεται από τη συλλογή και χρήση των ικανοτήτων προώθησης πληροφορίας. Διαφορετικά δεν πρέπει να αφιερώνεται χρόνος ούτε στην εκμάθηση, ούτε στην επικοινωνία αλλά όλος ο χρόνος πρέπει να αφιερώνεται στην παραγωγή βάσει του αρχικού σχεδιασμού.

9.6 Information Rents

Ένα από τα θέματα που αναπτύχθηκαν μέσω του μοντέλου στις προηγούμενες ενότητες ήταν η αποτελεσματικότητα ενός συστήματος που διαχειρίζεται και ενσωματώνει στις δομές του γνώσεις που αποκομίσθηκαν σε προηγούμενη χρονική περίοδο, έναντι της αποτελεσματικότητας ενός συστήματος κάθετου σχεδιασμού. Κατά την εξέταση διακρίναμε τον δυναμικό ρόλο των εργαζομένων στην λειτουργία του οργανισμού και στην διασπορά της γνώσης καθώς και την σημαντικότητα του παράγοντα χρόνου από όλες τις πλευρές της παραγωγικής και μαθησιακής διαδικασίας. Τώρα θα προχωρήσουμε ακόμα περισσότερο την ανάλυση μας κάνοντας διαχωρισμό των επιπέδων στα οποία αναφέρεται η γνώση.

Ας υποθέσουμε ότι ο συνολικός χρόνος που απαιτείται στο μοντέλο μας για να περάσουμε από το επίπεδο που οι αποφάσεις λαμβάνονται κεντρικά, χωρίς την χρήση τοπικής γνώσης (γνώσης των υποκαταστημάτων), στο επίπεδο που χρησιμοποιούνται αυτές οι γνώσεις και μεταβάλλεται ο αρχικός επιχειρησιακός σχεδιασμός. Καθώς τα

υποκαταστήματα αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στην εκμάθηση θα

απαιτείται συνεχώς και μεγαλύτερη επένδυση χρόνου στην αφομοίωση και

ενεργοποίηση των γνώσεων αυτών . Το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν πράγματι

χρειάζεται να αφιερώνεται αυτός ο χρόνος για κάθε είδους γνώση ή αν μήπως μπορούμε να ιεραρχήσουμε κάθετα την γνώση και να αναθέσουμε την αξιοποίηση τους στους αρμόδιους υπαλλήλούς;

Μπορούμε να προτείνουμε ότι χωρίς να υπάρχουν σαφή στεγανά μεταξύ των δύο κατηγοριών, το πληροφοριακό σύστημα που θα δημιουργήσουμε θα πρέπει να μπορεί να κάνει διάκριση της γνώσης σε αυτήν του εθνικού-παγκόσμιου χαρακτήρα και σε αυτήν τοπικού ενδιαφέροντος. Η γνώση δηλαδή που θα μας επιτρέψει την διαμόρφωση εθνικής-παγκόσμιας στρατηγικής πρέπει να αξιοποιείται από εξειδικευμένους μάνατζερ, ενώ οι γνώσεις που αφορούν τη λειτουργία του οργανισμού σε επίπεδο εξυπηρέτησης πελάτη και ενδοεπιχειρησιακής επικοινωνίας των υποκαταστημάτων πρέπει να χρησιμοποιούνται από την πλειοψηφία των εργαζομένων σε αυτό το επίπεδο. Ο διαχωρισμός αυτός, επιτρέπει την επιχειρησιακή αποκέντρωση της γνώσης από το επίπεδο των μάνατζερ και οδηγεί σε αποτελεσματικότητα της διασποράς της πληροφορίας.

Η επιτυχία ή μη επιτυχία του μοντέλου αυτού μπορεί να υπολογιστεί από την διαφορά της αξίας της πληροφορίας στην μονάδα του χρόνου με την απώλεια της

παραγωγικότητας εξαιτίας της μαθησιακής διαδικασίας στην συγκεκριμένη περίοδο. Την διαφορά αυτή ονομάζουμε Information Rents και μαθηματικά έχουμε:

Όπως παρατηρούμε το μέγεθος αυτό εξαρτάται από τις ικανότητες εκμάθησης των υπαλλήλων, την ακρίβεια της πληροφόρησης – την αξία της πληροφορίας και τον

ρυθμό των κερδών του οργανισμού . Αυτό σημαίνει ότι όσο πιο

μεγάλη δύναμη θα αποκτά ο οργανισμός στην αγορά, τόσο μικρότερη αξία θα έχουν τα information rents. Αυτό είναι εύκολα κατανοητό αφού γνωρίζουμε ότι η ανάγκη υλοποίησης ενός ευέλικτου σχήματος με έμφαση στην χρήση της πληροφορίας είναι αποτέλεσμα, κυρίως της ύπαρξης ανταγωνισμού και αβεβαιότητας στο οικονομικό μας περιβάλλον.

Στα πλαίσια της ορθολογικής χρήσης του χρόνου, ώστε να επιτευχθούν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για τον οργανισμό, έχουν προταθεί αρκετές θέσεις στην έκθεση μας. Μπορούμε να πούμε ότι αυτό που ως τώρα δεν έχει αναφερθεί είναι πως θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλοι παράγοντες. Για παράδειγμα η εθνική ομοιογένεια των υπαλλήλων διασφαλίζει την ομαλή επικοινωνία και συνεργασία καθώς υπάρχει κοινή πολιτισμική γλώσσα, Τέτοιοι κώδικες είναι απαραίτητο να γίνουν κατανοητοί. Οι υπάλληλοι πρέπει να αποτελούν μικρές ομάδες εργασίας με το ίδιο αντικείμενο, ώστε να είναι αποδοτικοί και ανταγωνιστικοί. Θα πρέπει όμως να αισθάνονται και ζωντανό κομμάτι του ευρύτερου επιχειρησιακού σώματος γιατί σε αντίθετη περίπτωση είναι δυνατόν να αποκτήσουν αυτές οι μικρές ομάδες δικούς τους τοπικούς στόχους και να θυσιάσουν στην προσπάθεια τους να τους πετύχουν, χρόνο και πηγές, θυσιάζοντας πιθανόν τους ευρύτερους επιχειρησιακούς στόχους, όπως τίθενται από την κεντρική διοίκηση.

9.7 Information Rents και Εργαζόμενοι

Η διαπραγματευσιμότητα των information rents αναφέρεται στο κίνητρο που έχουν οι υπάλληλοι να μοιράζονται τις γνώσεις τους με την κεντρική διοίκηση αλλά και μεταξύ τους. Σε μια τέτοια συλλογική διαδικασία πρέπει όλοι να συνεισφέρουν, ώστε να υπάρχει το επιθυμητό αποτέλεσμα και φυσικά να υπάρχει η δυνατότητα ικανοποιητικής επικοινωνίας, που στην περίπτωση μας είναι δυνατόν να εξασφαλίσουν τα CTOS.

Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε δύο πράγματα, Πρώτον, οι εργαζόμενοι δεν θα μοιραστούν με την διοίκηση, τις εμπειρίες και τις γνώσεις τους εκτός και να ξέρουν ότι θα ανταμειφθούν για αυτό. Η υποχρεωτική κινητοποίηση τους, με το καθεστώς ποινών δεν θα έχει επιθυμητά αποτελέσματα καθώς, υπάρχει κίνδυνος να μοιράζονται μέρος μόνο των γνώσεων τους. Δεύτερον, η διαδικασία αλληλόδρασης μεταξύ των εργαζομένων και εκμάθησης, μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο εάν ο ίδιος ο οργανισμός θέτει τα πλαίσια μέσα στα οποία αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί.

Τα CTOS με τις κατάλληλες ανακατατάξεις μπορούν να ανταποκριθούν στις νέες αυτές απαιτήσεις. Μπορούν να δημιουργηθούν οι κατάλληλες διεπαφές (interfaces)

στις οποίες οι εργαζόμενοι θα μοιράζονται τις γνώσεις τους, οι οποίες με τη σειρά τους θα κοινοποιούνται στην διοίκηση και θα κατανέμονται καταλλήλως. Η αρθρωτή λειτουργικότητα των CTOS, που στηρίζεται στη χρήση μηνυμάτων καθιστά κάτι τέτοιο δυνατό.

Ακόμα, κάθε υπάλληλος θα αυξάνει την παραγωγικότητα του, χρησιμοποιώντας την πληροφόρηση, άρα και την ωφέλεια του μοιραζόμενος τις γνώσεις του σε οριζόντιο και κάθετο επίπεδο. Η διαστρωμάτωση αυτή θα επιτρέψει στην διοίκηση να ασχοληθεί επισταμένος με το κεφάλαιο του οργανισμού, ενώ την ίδια ώρα οι εργαζόμενοι μπορούν απερίσπαστοι να αναπτύξουν ικανότητες προώθησης πληροφορίας και να δημιουργήσουν έτσι information rents για τον οργανισμό. Όλα αυτά πάντα στο πλαίσιο της προσπάθειας του οργανισμού να αναδιαμορφώσει το λειτουργικό του σύστημα (CTOS) και να μεταβάλλει τις δομές του, έτσι ώστε να αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα στην αγορά.

9.8 Γνώση, Εργασία και CTOS

Στην ανάλυση μας μέχρι τώρα, κάναμε συνεχώς λόγο για γνώση και για την διασπορά της στον οργανισμό. Πουθενά όμως δεν αναφέρθηκε πως προκύπτει η γνώση αυτή μέσα από την εργασία. Στην πραγματικότητα αυτό που προκύπτει μέσα από την εργασία είναι πληροφορία ή για να γίνουμε πιο αντικειμενικοί, αυτό που προκύπτει είναι διάφορες μορφές πρωτογενούς, ακατέργαστης και άρα μη αξιοποιήσιμης γνώσης.

Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι πως η πρωτογενής αυτή μορφή γνώσης, αποκωδικοποιείται και μετατρέπεται σε επιχειρησιακή γνώση. Η απάντηση δεν είναι τόσο προφανής αφού δεν απαιτείται μόνο η κατάλληλη τεχνολογική υποδομή αλλά και μια θεωρητική προσέγγιση στο τι θέλει ο οργανισμός να πετύχει. Στο κομμάτι αυτό θα αναπτύξουμε μια τέτοια θεωρητική προσέγγιση επί της αρχής της αναδιαμόρφωσης του πληροφοριακού συστήματος CTOS ενώ παράλληλα θα περιγράψουμε, πως τεχνολογικά μετατρέπουμε την πληροφορία σε γνώση.

Για να επιτευχθεί κάτι τόσο πολύπλοκο, όσο αυτό που περιγράφηκε παραπάνω απαιτείται η ενσωμάτωση τριών βασικών λειτουργιών: α) ενεργοποίηση (enactment), β) ενορχήστρωση (orchestrating) και γ) οργάνωση (organizing) στον τρόπο χειρισμού και αξιοποίησης της πληροφορίας.

Η ενεργοποίηση περιλαμβάνει κάτι παραπάνω από την απλή συλλογή των απαραίτητων εκείνων στοιχείων, που αποτελούν τα βασικά συστατικά της πρωτογενούς γνώσης. Μέσα στο ετερογενές περιβάλλον που δραστηριοποιούνται τα πληροφοριακά συστήματα είναι απαραίτητη η χαρτογράφηση (mapping) των δεδομένων. Η ενεργοποίηση λοιπόν έχει σκοπό να συσχετίσει τιμές ή αξίες με τα προς εξέταση στοιχεία, που μπορεί να είναι λειτουργίες, υπηρεσίες, συνδιαλέξεις, συναλλαγές ή συνθέσεις. Η χαρτογράφηση αυτή των δεδομένων εμπλουτίζεται συνεχώς με την αύξηση των εμπειριών του οργανισμού, την αύξηση των αναγκών του κοινού και την επέκταση των ικανοτήτων των εργαζομένων να προωθούν πληροφορίες. Από τεχνικής πλευράς η διαδικασία της χαρτογράφησης απαιτεί τη χρήση κατάλληλου κώδικα, που θα περιγράφει στο σύστημα πως θα κατανέμονται τα διάφορα δεδομένα.

Η ενορχήστρωση των διαφόρων μορφών πληροφορίας, των πηγών από τις οποίες προκύπτουν και των ποσοτικών ή μη δεδομένων που προκύπτουν από την λειτουργία του οργανισμού, αναλαμβάνουν να πραγματοποιήσουν οι μετρικές (metrics). Στο στάδιο αυτό το σύστημα αναλαμβάνει να δώσει στις πρωτογενείς πληροφορίες και στις τιμές που έχουν συλλέξει οι χαρτογραφήσεις, επιχειρηματικό νόημα. Οι μετρικές δίνουν επιχειρηματικό νόημα τόσο σε ποσοτικά, όσο και σε ποιοτικά δεδομένα. Η υπολογιστική λογική, που μας ενδιαφέρει στην συγκεκριμένη περίπτωση, εξειδικεύεται στο να συσχετίσει μία μετρική σε τουλάχιστον μία χαρτογράφηση και στο να καθορίσει τιμές για τις παραμέτρους της.

Τέλος έχουμε την οργάνωση των δεδομένων που έχουν χαρτογραφηθεί και υπολογιστεί, με τέτοιο τρόπο που ένας μάνατζερ να μπορεί να βγάλει χρήσιμα συμπεράσματα για το οργανισμό και να προωθήσει τις κατάλληλες γνώσεις, στους κατάλληλους εργαζομένους, ώστε να αποφευχθεί η απώλεια χρόνου εκμάθησης. Η οργάνωση των δεδομένων γίνεται με μια σειρά αναφορών (reports) που σκοπό έχουν να δώσουν διαφορετικές οπτικές, κάτω από τις οποίες οι μετρικές μπορούν να αναλυθούν. Με το να εξετάζουν και να παρουσιάζουν τις μετρικές με διαφορετικό τρόπο οι αναφορές μας επιτρέπουν να εντοπίσουμε τις αιτίες παροχής χαμηλής ποιότητας υπηρεσιών και να διασφαλίσουμε έτσι το επιχειρησιακό αποτέλεσμα.

Σχηματικά έχουμε:

Η λογική εξήγηση της υιοθέτησης ενός μοντέλου τριών επιπέδων, βασιζόμενου σε χαρτογραφήσεις, μετρικές και αναφορές οφείλεται στην παραγοντοποίηση του κώδικα (code factorization). Διαφορετικές μετρικές μπορούν να προκύψουν από την ίδια χαρτογράφηση και διαφορετικές αναφορές μπορούν να εξαχθούν από τις ίδιες μετρικές. Αυτή η τμηματοποίηση έχει σαν αποτέλεσμα οι μετρικές και οι αναφορές να μπορούν συχνά να οριστούν χωρίς να είναι απαραίτητο το γράψιμο κωδικών. Σε περίπτωση που χρειαστεί να γίνουν αλλαγές στη δομή των δεδομένων, θα χρειαστεί να τροποποιηθούν μόνο οι χαρτογραφήσεις.

Το μοντέλο αυτό που μόλις περιγράψαμε από θεωρητικής και τεχνολογικής πλευράς είναι εύκολα υλοποιήσιμο σε ένα προηγμένο πληροφοριακό σύστημα όπως είναι τα CTOS. Η δημιουργία κατάλληλων εφαρμογών, συμβατών με την όλη λειτουργία του συστήματος μας επιτρέπει τη δημιουργία του συγκεκριμένου μοντέλου που επιτρέπει στους χρήστες να μετατρέψουν τα δεδομένα από την εκτέλεση υπηρεσιών σε πληροφορίες με νόημα από επιχειρηματικής σκοπιάς. Παράλληλα το συγκεκριμένο μοντέλο ενισχύει και υλοποιεί την θεώρηση που προηγήθηκε στο κεφάλαιο αυτό για την ανάγκη αξιοποίησης της πληροφορίας και επέκτασης των δεξιοτήτων των εργαζομένων.

10. Network externalities και CTOS

Οι σύγχρονες τράπεζες με τη μορφή που έχουν λάβει ως χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί στο περιβάλλον που τείνει να παγκοσμιοποιηθεί με ραγδαίους ρυθμούς, αποκτούν μια ολοένα και περισσότερο σύνθετη δομή. Μετατρέπονται σταδιακά σε ολοένα και περισσότερο σύνθετες επιχειρησιακές οντότητες. Δομούνται πάνω σε ολοένα και μεγαλύτερα δίκτυα. Άνθρωποι, μηχανήματα (hardware) και λογισμικά (Software) αποτελούν τους παράγοντες που συνθέτουν της υβριδικής αυτής μορφής δίκτυα.

Είναι εύλογο να ανακύπτουν ερωτήματα αναφορικά με τις παραμέτρους εκείνες που επηρεάζουν την αποδοτικότητα αυτών των δικτύων. Η πρωτογενής αλλά και δευτερογενής έρευνα αποδεικνύουν ότι τα λεγόμενα externalities παίζουν καταλυτικό ρόλο στη λειτουργία των δικτύων. Επομένως είναι εύλογο ότι επηρεάζουν άμεσα τη λειτουργία και των τραπεζών, δεδομένου ότι όπως έχει ήδη αναφερθεί οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί δεν είναι τίποτε άλλο παρά διευρυμένα δίκτυα.

Απαραίτητο όμως είναι να αποσαφηνιστεί η έννοια που έχει ήδη αναφερθεί ως Network externalities. Κατά περιόδους έχουν διατυπωθεί διάφοροι ορισμοί που στοχεύουν στην όσο το δυνατόν πιο πλήρη ανάλυση αυτής της έννοιας. Σύμφωνα με έναν εκ των ορισμών αυτών ως Network externality ορίζεται ένα συγκεκριμένο «αποτέλεσμα δικτύου» κατά το οποίο η ισορροπία της αγοράς επιτυγχάνεται σε ένα σημείο στο οποίο παρατηρούνται κέρδη από εμπορία που προέρχεται από τη λειτουργία του δικτύου (Liebowitz, Margolis 1994). Ως δικτυακό αποτέλεσμα ορίζεται η κατάσταση εκείνη κατά την οποία η καθαρή αξία μιας πράξης (κατανάλωση ενός προϊόντος, σύναψη συμβολαίου με μία συγκεκριμένη τράπεζα για την χρήση κάποιας εξειδικευμένης υπηρεσίας της) προκαλείται από τον αριθμό των εμπλεκόμενων μερών που παίρνουν μέρος σε αυτήν.

Οι Katz και Shapiro όμως προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα. Συγκεκριμένα διατύπωσαν την διαφοροποίηση ανάμεσα στις άμεσες και έμμεσες network externalities. Άμεσες network externalities είναι αυτές οι οποίες προκαλούνται μέσα από ένα άμεσο γεγονός που προκύπτει από τη δράση των καταναλωτών και επηρεάζει την ποιότητα του παρεχόμενου προϊόντος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι όσο περισσότεροι καταναλωτές χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες μιας τράπεζας, τόσο βελτιώνεται η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ως έμμεσες externalities θεωρούνται εκείνες που προκύπτουν από έμμεσες δράσεις όπως είναι για παράδειγμα η χρήση νέου λογισμικού από μια τράπεζα.

Όλα όμως όσα έχουν αναφερθεί μέχρι το σημείο αυτό κινούνται σε ένα πολύ θεωρητικό πλαίσιο. Το ζητούμενο είναι το πώς η παράμετρος των externalities επηρεάζει τα δίκτυα εκείνα που συνθέτουν τα σύγχρονα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Οι τράπεζες και τα δίκτυα που αυτές συνθέτουν επηρεάζονται από δύο βασικές externalities. Συγκεκριμένα η κινητικότητα της αγοράς καθώς επίσης και η απόκρυψη του πραγματικού ύψους του αποτελέσματος μιας πράξης που διενεργεί μια τράπεζα.

Όπως έχει ήδη ειπωθεί η κινητικότητα της αγοράς παίζει καταλυτικό ρόλο στην επιχειρησιακή δράση των τραπεζών. Βασικό χαρακτηριστικό γνώρισμα των σύγχρονων χρηματοοικονομικών αγορών είναι η αδιάκοπη μεταβολή των δεδομένων. Τα πάντα αλλάζουν ταχύτατα με συνέπεια οι τράπεζες να πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές. Για παράδειγμα ανά πάσα στιγμή είναι δυνατόν να προστεθεί ένας νέος κόμβος στο δίκτυο αυτό που συνθέτει την κάθε τράπεζα. αυτό είναι σίγουρο ότι θα οδηγήσει σε βελτίωση των προσφερόμενων από την τράπεζα αυτή υπηρεσιών.

Για να επιτευχθεί όμως κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο η συγκεκριμένη τράπεζα να έχει αναπτυγμένη προσαρμοστικότητα. Ένας χρηματοπιστωτικός οργανισμός για να παρουσιάζει αυτό το χαρακτηριστικό γνώρισμα θα πρέπει να υποστηρίζεται από ανάλογα λειτουργικά συστήματα. Είναι απαραίτητο όλες οι λειτουργίες του να μπορούν να μεταβάλλονται άμεσα προκειμένου να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Για αυτόν ακριβώς το λόγο η παρουσία των CTOS είναι καταλυτικής σημασίας. Το συγκεκριμένο λειτουργικό σύστημα καλείται να παίξει αυτόν ακριβώς το ρόλο.

Τα CTOS με άλλα λόγια είναι απαραίτητο να παίζουν το ρόλο του διαχειριστή των κρίσεων που προκύπτουν από οικονομικούς παράγοντες. Καλούνται να απορροφήσουν τους κραδασμούς που προκαλούν οι σύγχρονες ανοιχτές χρηματοοικονομικές αγορές. Στην εποχή που η δομή των τραπεζών διαρκώς μεταβάλλεται καθώς ολοένα και περισσότεροι κόμβοι προστίθενται στα υφιστάμενα δίκτυα τους, τα CTOS καλούνται να μετατρέψουν τους εξωγενείς αυτούς παράγοντες σε πλεονεκτήματα της λειτουργίας των τραπεζών.

Στις σύγχρονες όμως αγορές, περισσότερο σημαντικό από καθετί άλλο είναι αυτή καθαυτή η πληροφορία. Η αξία της είναι πολύ πιο σημαντική, πολύ πιο μεγάλη από κάθε υλικό ή άυλο περιουσιακό στοιχείο μιας τράπεζας. Η πληροφορία είναι αυτή η οποία διαμορφώνει την ψυχολογία της κάθε αγοράς. Από τον τρόπο με τον οποίο αξιοποιείται είναι δυνατό να διαμορφωθεί ακόμα και αυτό το ίδιο το περιβάλλον μέσα στα πλαίσια του οποίου καλείται να δραστηριοποιηθεί η κάθε τράπεζα. Ο χρηματοπιστωτικός δηλαδή εκείνος ο οργανισμός, ο οποίος κατέχει την κατάλληλη πληροφορία την κατάλληλη χρονική στιγμή, μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος του. Μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες κατάλληλες για τις επιχειρησιακές του δράσεις.

Για να γίνει όμως κάτι τέτοιο εφικτό θα πρέπει να υπάρχει υποδομή λήψης, κατηγοριοποίησης, επεξεργασίας, αξιοποίησης και διάχυσης της πληροφορίας. Η υλοποίηση αυτής της διαδικασίας είναι δυνατή μόνο μέσω ενός κατάλληλου λειτουργικού συστήματος. Τα CTOS λοιπόν καλούνται για άλλη μια φορά να διαδραματίσουν τον πλέον καταλυτικό ρόλο. Είναι απαραίτητο να αποτελέσουν το

μηχανισμό εκείνο που θα εξασφαλίσει την άμεση κατοχή της κατάλληλης πληροφορίας σε κάθε δεδομένη χρονική στιγμή.

Τα CTOS επομένως θα πρέπει να βελτιωθούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να είναι σε θέση να αφομοιώνουν τις αλλαγές του περιβάλλοντος και να γίνονται καλοί αγωγοί και διαχειριστές της πληροφορίας. Πρέπει επομένως να δομούνται με τρόπο ακόμη πιο ευέλικτο. Είναι απαραίτητο να παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά μικρών λειτουργικών συστημάτων με την ταυτόχρονη αποτελεσματικότητα άλλων μεγάλων. Το θετικό είναι ότι όλα αυτά μπορούν να υλοποιηθούν σχετικά εύκολα δεδομένου ότι η δομή των CTOS είναι εξ ορισμού εξαιρετικά ευέλικτη.

11. ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΚΑΙ ΤΑ CTOS

Σε προηγούμενο κεφάλαιο αναφέρθηκε ότι τα clusters, μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους σχηματίζοντας μεγαλύτερα δίκτυα. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω του δικτυακού λογισμικού των CTOS που εγκαθιστά διαφανείς συνδέσεις peer-to-peer μεταξύ των servers. Kάθε συνδεδεμένος server αποτελεί έναν κόμβο του δικτύου. Η λειτουργία του δικτυακού λογισμικού των CTOS μπορεί π.χ. να επιτευχθεί μέσω Τoken Ring και Εthernet ( thin, thick ή με twisted pair ). Μέσω αυτών των δικτυακών συνδέσεων κάθε πληροφορία του συστήματος γίνεται διαθέσιμη σε όλα τα clusters.

Τα CTOS επειδή ακριβώς βασίζονται στον αρθρωτό τους χαρακτήρα μπορούν να αναπτύξουν πλήρως τις δυνατότητες τους σε τοπικά αλλά και σε μεγαλύτερα δίκτυα. Επίσης, το γεγονός ότι χρησιμοποιούν μηνύματα διαμέσου δικτύου για να ικανοποιηθεί η ανταλλαγή πληροφορίας και αναλαμβάνει την προώθησή τους το

σύστημα στην σωστή δρομολόγηση χωρίς την περαιτέρω μεσολάβηση του χρήστη, τα καθιστά ιδανικά για τα δίκτυα τραπεζών. Αλλά ένα ακόμα πλεονέκτημα της χρησιμοποίησης μηνυμάτων είναι ότι μπορούν να υποστηρίξουν εξελιγμένες κατανεμημένες εφαρμογές χωρίς σχεδιαστικά προβλήματα. Οι εφαρμογές δεν χρειάζεται να γνωρίζουν την τοπολογία του δικτύου, απλά αιτούνται μια πληροφορία και το σύστημα αναλαμβάνει την διεκπεραίωση του αιτήματος χωρίς να έχει σημασία αν αυτό θα συμβεί σε τοπικό ή σε μεγαλύτερης ευρύτητας δίκτυο.

Συμπερασματικά, τα παραπάνω χαρακτηριστικά των CTOS είναι λοιπόν σε θέση να δώσουν ικανοποιητικές απαντήσεις σε μια σειρά προβληματισμών που προκύπτουν στο στήσιμο των σύγχρονων τραπεζικών δικτύων. Ενώ τα λεγόμενα network economics θεωρούν ότι υπάρχει μια «κριτική μάζα» στην ανάπτυξη των δικτύων, η ανταγωνιστική πραγματικότητα δείχνει ότι το ερώτημα της κρίσιμης μάζας οφείλει να τίθεται κάθε φορά ως προς την αναλυόμενη περίπτωση. Πιο συγκεκριμένα, η εισαγωγή αποτελεσματικότερης πληροφοριακής υποδομής είναι σε θέση να ανατρέψει την θεωρούμενη ως κριτική μάζα ενός τραπεζικού δικτύου ενώ καταστάσεις “path dependency” μπορούν να οδηγήσουν σε αποτρεπτικά υψηλά κόστη για την εισαγωγή της. Σε ένα τόσο αβέβαιο περιβάλλον, η χρησιμοποίηση των CTOS είναι σε θέση να δώσει την απαραίτητη ευελιξία και ανταγωνιστικότητα που έχουν ανάγκη οι τραπεζικοί και χρηματοοικονομικοί οργανισμοί.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

“A Critical Review of the Literature on the Management Of Corporate Information Infracture”, Claudio U. Ciborra “Globalization and Risk Society”, Ole Hanseth and Cristin Braa

“Actor-Network Theory and Information Infracture”, Eric Monteiro

“The Economics of Standards”, Ole Hanseth

“What Drives the Perfomance of Financial Institutions?”, Harker, Zenios

“Capitalist Work and Labor Markets” , Chris Tilly and Charles Tilly

“Exploring CTOS”, Edna Ilyin Miller, Jim Crook, June Loy

“Are network externalities a new source of market failure?” , S.J. Liebovitz, Stephen E. Margolis

“Network Externality: An Uncommon Tragedy”, S.J. Liebovitz, Stephen E. Margolis

“The Economics of Networks”, Nicholas Economides**

“Network Economics with Application to Finance”, Nicholas Economides*

“The Firm as a Nexus of Treaties” των Masahiko Aoki, Bo Gustafson and Oliver E. Williamson

“Mechanisms for producing a working knowledge: Enacting, orchestrating and organizing” των G. Elligsen and E. Monteiro

“BUSINESS-ORIENTED MANAGEMENT OF WEB SERVICES”, By Fabio Casati, Eric Shan, Umeshwar Dayal, and Ming-Chien Shan

“ Banks: critical size,what critical size?”, Eric BOUTITIE, Romain BURNAND,Christiane MARCELLIER