Περιφερικό νευρικό σύστημα 9ο κεφάλαιο

- 49 -

Περιφερικό νευρικό σύστημα.Θέματα για μελέτη

Νεύρα. Νευρικές οδοί. Αντανακλαστικά. Αντανακλαστικό τόξο.

1.2.3.4.5.

Α΄Λυκείου: <Νευρικό σύστημα><9ο Κεφάλαιο>“Νευρικό σύστημα.” -Περιφερικό νευρικό σύστημα-

Σχολικό εγχειρίδιο. Κείμενα και Web Sites για μελέτη

Σημειώσεις από την παράδοση. www.ibrain.gr

1.2.3.

Νεύρα. Λέξεις κλειδιά

Γάγγλια. Αισθητικά νεύρα. Κινητικά νεύρα. Μεικτά νεύρα. Εγκεφαλικά νεύρα. Νωτιαία νεύρα. Κινητική ή φυγόκεντροι νευρική οδός. Αισθητική ή κεντρομόλος νευρική οδός. Αντανακλαστικό τόξο. Αντανακλαστικά.

1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.

Ποια είναι η δομή ενός νεύρου; Ερωτήσεις

Τι είναι τα γάγγλια; Σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται τα νεύρα ανάλογα με τις λειτουργίες τους; Ποιες περιοχές νευρώνουν τα νεύρα του εγκεφάλου; Σε ποια κατηγορία ανήκουν τα νεύρα του νωτιαίου μυελού και πώς σχηματίζονται; Τι είναι η νευρική οδός; Πόσες κατηγορίες νευρικών οδών υπάρχουν; Τι είναι το αντανακλαστικό τόξο; Τι είναι τα αντανακλαστικά και τι ελέγχεται με αυτά;

1.2.3.

4.

5.

6.7.8.9.

www.ibrain.grΔημοσθένης Καρυοφύλλης

Περιφερικό νευρικό σύστηµα

Νεύρα

Νευρικές οδοί - Αντανακλαστικά

Είναι δεσµίδες δενδριτών ή νευραξόνων που συγκρατούνται µε συνδετικό ιστό

Τα κυτταρικά σώµατα βρίσκονται στο ΚΝΣ ή στα γάγγλια

Διακρίνονται σε:

12 εγκεφαλικά νεύρα

31 ζεύγη νεύρων από το νωτιαίο µυελό

Γάγγλια=αθροίσµατα σωµάτων νευρικών κυττάρων εκτός του ΚΝΣ

αισθητικά

κινητικά

µεικτά

νευρώνουν:

µπορεί να είναι

κεφάλι

λαιµό

αισθητικά

κινητικά

µεικτά

είναι όλα µεικτά

Νευρική οδός

Αντανακλαστικό τόξο

Αντανακλαστικά

η πορεία της νευρικής ώσης

κινητικές ή φυγόκεντρες

αισθητικές ή κεντροµόλοι

από το ΚΝΣ στα εκτελαστικά όργανα

από την περιφέρεια στο ΚΝΣ

είναι η απλούστερη νευρική οδός

αποτελείται από:

αισθητικό νευρώνα

ενδιάµεσο

κινητικό

είναι το κέντρο επεξεργασίας του ερεθίσµατος

αυτόµατες απαντήσεις σε αλλαγές µέσα ή έξω από το σώµα

βοηθούν στη διατήρηση της οµοιόστασης

δεν συµµετέχει πάντα ο εγκέφαλος

όταν χρειάζεται ταχύτητα στην απόκριση

ρύθµιση αναπνοής

ρύθµιση καρδιακού παλµού

ρύθµιση πίεσης

κλπ

Νεύρα (εικόνες)

- 50 -

Γάγγλια-Εκόνες

- 51 -

Αντανακλαστικό τόξο-Αντανακλαστικά-Εικόνες

- 52 -

Από το  νωτιαίο  μυελό  εκφύονται  31  ζεύγη νωτιαίων  νεύρων  (εικ.  9.7).  Όλα  τα  νωτιαία νεύρα  είναι  με ικτά,  σχηματ ίζονται  από αποφυάδες  αισθητικών  και κινητικών  νευρώ­νων και νευρώνουν τον αυχένα, τον  κορμό  και τα  άκρα. 

Νευρικές  οδοί ­  Αντανακλαστικά Νευρική  οδός  ε ίναι  η  δ ιαδρομή  που 

ακολουθούν  οι  νευρικές  ώσεις  μέσα  στο νευρικό  σύστημα.  Οι  οδοί  που  μεταφέρουν νευρικές  ώσεις  από το  ΚΝΣ  στα  εκτελεστικά όργανα  ονομάζονται  κινητικές  ή  φυγόκε­ντρες,  ενώ  αυτές  που  μεταφέρουν  νευρικές ώσεις  από  την  περ ιφέρε ι α  στο  ΚΝΣ ονομάζονται  αισθητικές  ή  κεντρομόλοι.  Η απλούστερη  νευρική  οδός  είναι το  αντανα­κλαστικό  τόξο,  το  οποίο  συνήθως  αποτελεί­ται  από τον  αισθητικό  νευρώνα,  τους  ενδιά­μεσους  νευρώνες  και τους  κινητικούς  νευ­ρώνες  (εικ.  9.8).  Οι  ενδιάμεσοι  νευρώνες αποτελούν  το  κέντρο  επεξεργασίας  του  ερε­θίσματος  (Πίνακας  9.1). 

Νευρικές  οδοί ­  Αντανακλαστικά Νευρική  οδός  ε ίναι  η  δ ιαδρομή  που 

ακολουθούν  οι  νευρικές  ώσεις  μέσα  στο νευρικό  σύστημα.  Οι  οδοί  που  μεταφέρουν νευρικές  ώσεις  από το  ΚΝΣ  στα  εκτελεστικά όργανα  ονομάζονται  κινητικές  ή  φυγόκε­ντρες,  ενώ  αυτές  που  μεταφέρουν  νευρικές ώσεις  από  την  περ ιφέρε ι α  στο  ΚΝΣ ονομάζονται  αισθητικές  ή  κεντρομόλοι.  Η απλούστερη  νευρική  οδός  είναι το  αντανα­κλαστικό  τόξο,  το  οποίο  συνήθως  αποτελεί­ται  από τον  αισθητικό  νευρώνα,  τους  ενδιά­μεσους  νευρώνες  και τους  κινητικούς  νευ­ρώνες  (εικ.  9.8).  Οι  ενδιάμεσοι  νευρώνες αποτελούν  το  κέντρο  επεξεργασίας  του  ερε­θίσματος  (Πίνακας  9.1). 

εικ. 9.7  Νωτιαία νεύρα 

Νευρικές  οδοί ­  Αντανακλαστικά Νευρική  οδός  ε ίναι  η  δ ιαδρομή  που 

ακολουθούν  οι  νευρικές  ώσεις  μέσα  στο νευρικό  σύστημα.  Οι  οδοί  που  μεταφέρουν νευρικές  ώσεις  από το  ΚΝΣ  στα  εκτελεστικά όργανα  ονομάζονται  κινητικές  ή  φυγόκε­ντρες,  ενώ  αυτές  που  μεταφέρουν  νευρικές ώσεις  από  την  περ ιφέρε ι α  στο  ΚΝΣ ονομάζονται  αισθητικές  ή  κεντρομόλοι.  Η απλούστερη  νευρική  οδός  είναι το  αντανα­κλαστικό  τόξο,  το  οποίο  συνήθως  αποτελεί­ται  από τον  αισθητικό  νευρώνα,  τους  ενδιά­μεσους  νευρώνες  και τους  κινητικούς  νευ­ρώνες  (εικ.  9.8).  Οι  ενδιάμεσοι  νευρώνες αποτελούν  το  κέντρο  επεξεργασίας  του  ερε­θίσματος  (Πίνακας  9.1). 

εικ 9.8  Αντανακλαστικό τόξο 

εικ. 9.9  Αντανακλαστικό γόνατου 

ΚΕΝΤΡΙΚΟ  ΝΕΥΡΙΚΟ  ΣΥΣΤΗΜΑ 

Το  Κεντρικό  Νευρικό  Σύστημα  συντονίζει όλες  τις  λειτουργίες  του  οργανισμού.  Αποτε­λείται από τον  εγκέφαλο  και από το  νωτιαίο μυελό  (εικ.  9.10α). Τα όργανα  αυτά  προστα­τεύονται μέσα στην κρανιακή  κοιλότητα  και το σπονδυλικό σωλήνα, αντίστοιχα.  Επιπρόσθετα, τόσο  ο εγκέφαλος  όσο και ο νωτιαίος  μυελός περιβάλλονται από τρεις  προστατευτικές  μεμ­βράνες, τις  μήνιγγες. Ανάμεσα στις  δύο  εσω­τερικές  μήνιγγες  (υπαραχνοειδής  χώρος)  κυ­κλοφορεί το  εγκεφαλονωτιαίο  υγρό, το  οποίο μειώνει τους  κραδασμούς  και συμβάλλει  στη στήριξη  και θρέψη του  εγκεφάλου  και του νω­τιαίου  μυελού.  Το  εγκεφαλονωτιαίο  υγρό  κυ­κλοφορεί,  επίσης,  στον  κεντρικό  νευρικό  σω­λήνα του  νωτιαίου  μυελού και στις  κοιλίες του εγκεφάλου.  Αυτές  είναι τέσσερις  κοιλότητες στο εσωτερικό του εγκεφάλου, στις οποίες πα­ράγεται το  εγκεφαλονωτιαίο  υγρό,  και επικοι­νωνούν  με τον  κεντρικό  νευρικό  σωλήνα  του νωτιαίου  μυελού. 

Το  Κεντρικό  Νευρικό  Σύστημα  συντονίζει όλες  τις  λειτουργίες  του  οργανισμού.  Αποτε­λείται από τον  εγκέφαλο  και από το  νωτιαίο μυελό  (εικ.  9.10α). Τα όργανα  αυτά  προστα­τεύονται μέσα στην κρανιακή  κοιλότητα  και το σπονδυλικό σωλήνα, αντίστοιχα.  Επιπρόσθετα, τόσο  ο εγκέφαλος  όσο και ο νωτιαίος  μυελός περιβάλλονται από τρεις  προστατευτικές  μεμ­βράνες, τις  μήνιγγες. Ανάμεσα στις  δύο  εσω­τερικές  μήνιγγες  (υπαραχνοειδής  χώρος)  κυ­κλοφορεί το  εγκεφαλονωτιαίο  υγρό, το  οποίο μειώνει τους  κραδασμούς  και συμβάλλει  στη στήριξη  και θρέψη του  εγκεφάλου  και του νω­τιαίου  μυελού.  Το  εγκεφαλονωτιαίο  υγρό  κυ­κλοφορεί,  επίσης,  στον  κεντρικό  νευρικό  σω­λήνα του  νωτιαίου  μυελού και στις  κοιλίες του εγκεφάλου.  Αυτές  είναι τέσσερις  κοιλότητες στο εσωτερικό του εγκεφάλου, στις οποίες πα­ράγεται το  εγκεφαλονωτιαίο  υγρό,  και επικοι­νωνούν  με τον  κεντρικό  νευρικό  σωλήνα  του νωτιαίου  μυελού. 

εικ. 9.10  α. Κεντρικό νευρικό σύστημα β. Νωτιαί­ος μυελός.