Μάθημα 24οΜάθημα 24ο

Πελοποννησιακός Πελοποννησιακός πόλεμοςπόλεμος

Ορισμός Πελοποννησιακού Ορισμός Πελοποννησιακού πολέμουπολέμου

σύγκρουση μεταξύ Αθήνας – Σπάρτηςσύγκρουση μεταξύ Αθήνας – Σπάρτηςσυμπαρέσυρε όλες τις ελληνικές συμπαρέσυρε όλες τις ελληνικές

πόλεις – κράτηπόλεις – κράτηγιατίγιατί; για την ; για την κυριαρχίακυριαρχία στη στη

Μεσόγειο :Μεσόγειο :οικονομική, πολιτική, στρατιωτικήοικονομική, πολιτική, στρατιωτικήπότεπότε; 431-404 π.Χ.; 431-404 π.Χ.πούπού; Αττική, Πελοπόννησος, Αιγαίο, ; Αττική, Πελοπόννησος, Αιγαίο,

Ελλήσποντος, Ιόνιο, ΣικελίαΕλλήσποντος, Ιόνιο, Σικελίααποτέλεσμααποτέλεσμα : καταστροφή Αθήνας, : καταστροφή Αθήνας,

παρακμή πόλεων – κρατώνπαρακμή πόλεων – κρατών

Εντοπίστε στον χάρτη Εντοπίστε στον χάρτη τους 2 αντιπάλουςτους 2 αντιπάλους

Θουκυδίδης - ΞενοφώνταςΘουκυδίδης - Ξενοφώντας

Αξιοποιούμε την Αξιοποιούμε την ΠύληΠύλη για για την ελληνική γλώσσα για να την ελληνική γλώσσα για να απαντήσουμε : απαντήσουμε :

Ποια η εννοιολογική διαφορά Ποια η εννοιολογική διαφορά μεταξύ μεταξύ αιτίαςαιτίας και και αφορμής αφορμής ;;

Ποια ήταν τα αίτια του Ποια ήταν τα αίτια του πολέμου;πολέμου;

Σύγκρουση Αθήνας – Κορίνθου για το Σύγκρουση Αθήνας – Κορίνθου για το εμπόριο στη Δύσηεμπόριο στη Δύση

Πολιτειακή διαφορά Αθήνας – Σπάρτης Πολιτειακή διαφορά Αθήνας – Σπάρτης Αγεφύρωτο χάσμα Αθήνας – ΣπάρτηςΑγεφύρωτο χάσμα Αθήνας – ΣπάρτηςΚαχυποψία ΣπάρτηςΚαχυποψία ΣπάρτηςΟ φόβος για τη δύναμη της ΑθήναςΟ φόβος για τη δύναμη της ΑθήναςΟ φθόνος για την ανάπτυξη της Ο φθόνος για την ανάπτυξη της

ΑθήναςΑθήνας

Περικλής - ΑρχίδαμοςΠερικλής - Αρχίδαμος

Ποιες ήταν οι αφορμές;Ποιες ήταν οι αφορμές;τα Κερκυραϊκάτα ΚερκυραϊκάΑθηναίοι και Κορίνθιοι συγκρούονται Αθηναίοι και Κορίνθιοι συγκρούονται

για την Επίδαμνογια την Επίδαμνοη αποστασία της Ποτίδαιαςη αποστασία της Ποτίδαιαςμε ώθηση της Κορίνθουμε ώθηση της Κορίνθουτο Μεγαρικό ψήφισματο Μεγαρικό ψήφισμαο Περικλής απαγορεύει στα πλοία ο Περικλής απαγορεύει στα πλοία

των Μεγαρέων να αγκυροβολούν σε των Μεγαρέων να αγκυροβολούν σε λιμάνια της Αθηναϊκής συμμαχίαςλιμάνια της Αθηναϊκής συμμαχίας

Εντοπίστε την ΠοτίδαιαΕντοπίστε την Ποτίδαια

Οι φάσεις του πολέμουΟι φάσεις του πολέμου431 – 421 π.Χ.431 – 421 π.Χ.ο Αρχιδάμειος πόλεμοςο Αρχιδάμειος πόλεμος415-413 π.Χ.415-413 π.Χ.η Σικελική εκστρατείαη Σικελική εκστρατεία413-404 π.Χ.413-404 π.Χ.ο Δεκελεικός πόλεμοςο Δεκελεικός πόλεμοςο πόλεμος σε Αιγαίο & ο πόλεμος σε Αιγαίο &

ΕλλήσποντοΕλλήσποντο

Ποιο ξαφνικό γεγονός αλλάζει Ποιο ξαφνικό γεγονός αλλάζει την πορεία του πολέμου; Γιατί;την πορεία του πολέμου; Γιατί;

Τι σημαίνει δημαγωγός;Τι σημαίνει δημαγωγός;Αναζητώ τον όρο στην Αναζητώ τον όρο στην ΠύληΠύλη για την για την

ελληνική γλώσσαελληνική γλώσσα

Συγκρίνω με τον ορισμό του σχολικού Συγκρίνω με τον ορισμό του σχολικού βιβλίου : βιβλίου :

«αυτός που καθοδηγεί τον δήμο, αυτός «αυτός που καθοδηγεί τον δήμο, αυτός που έχει την ικανότητα με την πειθώ που έχει την ικανότητα με την πειθώ να καθοδηγεί και να παρασύρει τα να καθοδηγεί και να παρασύρει τα πλήθη»πλήθη»

Ποιο νησί αποστατεί;Ποιο νησί αποστατεί;Πώς αντιδρούν οι Αθηναίοι;Πώς αντιδρούν οι Αθηναίοι;

0

5

10

15

20

25

30

35

40

1ο Τρ. 2ο Τρ. 3ο Τρ. 4ο Τρ.

Δύση

Οι Αθηναίοι καταλαμβάνουν τη Οι Αθηναίοι καταλαμβάνουν τη ΣφακτηρίαΣφακτηρία

Τι είναι η Τι είναι η Σφακτηρία;Σφακτηρία;

Πού βρίσκεται;Πού βρίσκεται;Τι κάνουν εκεί Τι κάνουν εκεί

οι Αθηναίοι;οι Αθηναίοι;Ποια η έκβαση Ποια η έκβαση

της της επιχείρησης;επιχείρησης;

Νίκη του Παιωνίου : πότε Νίκη του Παιωνίου : πότε δημιουργήθηκε και γιατί;δημιουργήθηκε και γιατί;

Η μάχη στην ΑμφίποληΗ μάχη στην Αμφίπολη Πού Πού

βρίσκεται;βρίσκεται; Ποιοι Ποιοι

συγκρούονται;συγκρούονται; Ποιο το Ποιο το

αποτέλεσμα αποτέλεσμα της μάχης;της μάχης;

Τι ακολουθεί Τι ακολουθεί μετά τη μάχη;μετά τη μάχη;

Τι συμβολίζει Τι συμβολίζει το λιοντάρι;το λιοντάρι;

Εντοπίστε τα τοπωνύμια στον Εντοπίστε τα τοπωνύμια στον χάρτηχάρτη

Η πολυπόθητη ειρήνη;Η πολυπόθητη ειρήνη;Πώς ονομάστηκε η ειρήνη που Πώς ονομάστηκε η ειρήνη που

υπογράφτηκε;υπογράφτηκε;Μεταξύ ποιών;Μεταξύ ποιών;Από πού πήρε το όνομά της;Από πού πήρε το όνομά της;Πότε υπογράφτηκε;Πότε υπογράφτηκε;Πόσο κράτησε η περίοδος ειρήνης;Πόσο κράτησε η περίοδος ειρήνης;Γιατί παραβιάστηκε η συνθήκη ειρήνης;Γιατί παραβιάστηκε η συνθήκη ειρήνης;Τι αποφάσισαν οι Αθηναίοι το 415;Τι αποφάσισαν οι Αθηναίοι το 415;

Ποια ήταν η αφορμή της Ποια ήταν η αφορμή της Σικελικής εκστρατείας;Σικελικής εκστρατείας;

Νικίας - ΑλκιβιάδηςΝικίας - Αλκιβιάδης

Σκέψεις & συναισθήματα των ΑθηναίωνΣκέψεις & συναισθήματα των Αθηναίων

Όλους τους έπιασε μεγάλη επιθυμία να Όλους τους έπιασε μεγάλη επιθυμία να φύγουν στην εκστρατεία.[…] νόμιζαν ότι φύγουν στην εκστρατεία.[…] νόμιζαν ότι δεν διέτρεχαν κίνδυνο με τόσες μεγάλες δεν διέτρεχαν κίνδυνο με τόσες μεγάλες δυνάμεις.[…]ήταν βέβαιοι ότι θα δυνάμεις.[…]ήταν βέβαιοι ότι θα γυρίσουν. Το πλήθος οι στρατιώτες γυρίσουν. Το πλήθος οι στρατιώτες επειδή θα έπαιρναν μισθούς αμέσως κι επειδή θα έπαιρναν μισθούς αμέσως κι επειδή με την επέκταση της κυριαρχίας επειδή με την επέκταση της κυριαρχίας θα εξασφάλιζαν για πάντα τη μισθοφορία. θα εξασφάλιζαν για πάντα τη μισθοφορία. Έτσι, εξαιτίας του γενικού ενθουσιασμού, Έτσι, εξαιτίας του γενικού ενθουσιασμού, ακόμα κι εκείνοι που διαφωνούσαν, ακόμα κι εκείνοι που διαφωνούσαν, σώπαιναν από φόβο μήπως σώπαιναν από φόβο μήπως καταψηφίζοντας, θεωρηθούν κακοί καταψηφίζοντας, θεωρηθούν κακοί πατριώτες. πατριώτες.

Τι παρατηρείτε στον χάρτη;Τι παρατηρείτε στον χάρτη;Ποιον ρόλο έπαιξε ο χώρος στην έκβαση της Ποιον ρόλο έπαιξε ο χώρος στην έκβαση της

εκστρατείας;εκστρατείας;

Στη ΣικελίαΣτη ΣικελίαΓιατί ανακάλεσαν τον Γιατί ανακάλεσαν τον

Αλκιβιάδη;Αλκιβιάδη;Τι συνέπειες είχε αυτό;Τι συνέπειες είχε αυτό;Πώς σχετίζονται οι Πώς σχετίζονται οι ΕρμέςΕρμές με με

τη Σικελική εκστρατεία;τη Σικελική εκστρατεία;Τι ήταν οι Ερμές ή ερμαϊκές Τι ήταν οι Ερμές ή ερμαϊκές

στήλες;στήλες;

Τι ήταν οι Ερμές;Τι ήταν οι Ερμές; Οι Οι ΕρμέςΕρμές ήταν λίθινες,  ήταν λίθινες,

τετράπλευρες τετράπλευρες ορθογώνιεορθογώνιεςς στήλες οι οποίες στην  στήλες οι οποίες στην κορυφή έφεραν προτομήκορυφή έφεραν προτομή του Ερμήτου Ερμή ή άλλου άνδραή άλλου άνδρα. . Τοποθετούνταν σε Τοποθετούνταν σε διάφορα σημεία της διάφορα σημεία της πόλης ήπόλης ή της υπαίθρουτης υπαίθρου ως ως οδοδείκτες ή αφιερώματα οδοδείκτες ή αφιερώματα ή σύμβολα ορίων μιας ή σύμβολα ορίων μιας ακίνητης περιουσίας. ακίνητης περιουσίας.

Η σφαγή στον Ασσίναρο Η σφαγή στον Ασσίναρο ποταμόποταμό

Στο μεταξύ οι Συρακούσιοι φάνηκαν στην Στο μεταξύ οι Συρακούσιοι φάνηκαν στην απέναντι όχτη του ποταμού, και τους απέναντι όχτη του ποταμού, και τους χτυπούσαν κι από πάνω (γιατί ήταν γκρεμός), χτυπούσαν κι από πάνω (γιατί ήταν γκρεμός), κκιι οι Αθηναίοι έπιναν ακόμα χορταίνοντας τη οι Αθηναίοι έπιναν ακόμα χορταίνοντας τη δίψα τους, κουβαριασμένοι όλοι μαζί σε μια δίψα τους, κουβαριασμένοι όλοι μαζί σε μια βαθύτερη γούβα του ποταμού, με μεγάλο βαθύτερη γούβα του ποταμού, με μεγάλο σπρωξίδι κι ανακατωσούρα. Κσπρωξίδι κι ανακατωσούρα. Κιι οι οι Πελοποννήσιοι κατέβηκαν τον απέναντι Πελοποννήσιοι κατέβηκαν τον απέναντι γκρεμό κι άρχισαν να σφάζουν όσους γκρεμό κι άρχισαν να σφάζουν όσους βρίσκονταν ακόμα μέσα στο ποτάμι. Το νερό βρίσκονταν ακόμα μέσα στο ποτάμι. Το νερό είχε αμέσως θολώσει και μολευτεί, αλλά δεν είχε αμέσως θολώσει και μολευτεί, αλλά δεν έπιναν για τούτο με λιγότερη αχορτασιά νερό έπιναν για τούτο με λιγότερη αχορτασιά νερό μαζί με ματωμένη λάσπη, κι ακόμα μαζί με ματωμένη λάσπη, κι ακόμα πολεμούσαν οι περισσότεροι αναμεταξύ τους πολεμούσαν οι περισσότεροι αναμεταξύ τους γι' αυτό. γι' αυτό.

Η αποτίμηση της Σικελικής Η αποτίμηση της Σικελικής εκστρατείας εκστρατείας

από τον Θουκυδίδηαπό τον ΘουκυδίδηΌλη αυτή η συμφορά ήταν η μεγαλύτερη που Όλη αυτή η συμφορά ήταν η μεγαλύτερη που σύντυχε στο διάστημα του πολέμου αυτού, κσύντυχε στο διάστημα του πολέμου αυτού, κιι εγώ τουλάχιστο θαρρώ και σ' όλες τις εγώ τουλάχιστο θαρρώ και σ' όλες τις εελληνικές λληνικές πολεμικές επιχειρήσεις όσες ξέραμε απ' πολεμικές επιχειρήσεις όσες ξέραμε απ' ακουστά, και που στάθηκε τόσο περίδοξη για ακουστά, και που στάθηκε τόσο περίδοξη για τους νικητές και τόσο φοβερή γι' αυτούς που τους νικητές και τόσο φοβερή γι' αυτούς που χαλάστηκαν· γιατί νικήθηκαν απ' όλες τις χαλάστηκαν· γιατί νικήθηκαν απ' όλες τις απόψεις, και ολοκληρωτικά, και κανένα τους απόψεις, και ολοκληρωτικά, και κανένα τους πάθημα δεν ήτανε σχετικό και μικρό. Και πάθημα δεν ήτανε σχετικό και μικρό. Και χάθηκαν όλα σε μια, κατά πώς λένε, χάθηκαν όλα σε μια, κατά πώς λένε, πανωλεθρία, και το πεζικό και ο στόλος και δεν πανωλεθρία, και το πεζικό και ο στόλος και δεν έμεινε τίποτα που να μην καταστράφηκε, και έμεινε τίποτα που να μην καταστράφηκε, και πολύ λίγοι από τους πολλούς που ξεκίνησαν πολύ λίγοι από τους πολλούς που ξεκίνησαν κατάφεραν να γυρίσουνε στην πατρίδα. Αυτά κατάφεραν να γυρίσουνε στην πατρίδα. Αυτά λοιπόν ήταν όσα έγιναν στη Σικελική λοιπόν ήταν όσα έγιναν στη Σικελική εκστρατεία. εκστρατεία.

Ο Δεκελεικός πόλεμοςΟ Δεκελεικός πόλεμος

Στήλη Χαιρέδημου Στήλη Χαιρέδημου ΛυκέαΛυκέα, 5ος αι. π.Χ., 5ος αι. π.Χ.

Αθηναίοι Αθηναίοι πολεμιστές που πολεμιστές που σκοτώθηκαν σε σκοτώθηκαν σε μάχη του μάχη του Πελοποννησιακού Πελοποννησιακού πολέμουπολέμου

Αρχαιολογικό Αρχαιολογικό Μουσείο ΠειραιάΜουσείο Πειραιά

αναζητώντας τις Αργινούσεςαναζητώντας τις Αργινούσες

Ποια ναυμαχία απεικονίζεται;Ποια ναυμαχία απεικονίζεται;

Ποια μάχη έλαβε χώρα στην Ποια μάχη έλαβε χώρα στην περιοχή που βλέπετε; Πότε; περιοχή που βλέπετε; Πότε;

Ποιος νίκησε;Ποιος νίκησε;

Κόνων - ΛύσανδροςΚόνων - Λύσανδρος

οι όροι παράδοσης της οι όροι παράδοσης της ΑθήναςΑθήνας

να παραδώσουν όλα τα να παραδώσουν όλα τα πλοίαπλοία τους τους εκτός από 12εκτός από 12

να κατεδαφιστούν τα Μακρά να κατεδαφιστούν τα Μακρά τείχητείχη και τα τείχη του Πειραιάκαι τα τείχη του Πειραιά

να επανέλθουν όλοι οι πολιτικοί να επανέλθουν όλοι οι πολιτικοί εξόριστοιεξόριστοι

οι Αθηναίοι να οι Αθηναίοι να ακολουθούνακολουθούν τους τους Σπαρτιάτες και να έχουν τους ίδιους Σπαρτιάτες και να έχουν τους ίδιους εχθρούς και φίλουςεχθρούς και φίλους

Σχολιάζουμε και επιλέγουμε τον Σχολιάζουμε και επιλέγουμε τον βαρύτερο όροβαρύτερο όρο

Τι καταλαβαίνω διαβάζοντας τον Τι καταλαβαίνω διαβάζοντας τον Θουκυδίδη;Θουκυδίδη;

[…] ενώ ο σημερινός πόλεμος κράτησε […] ενώ ο σημερινός πόλεμος κράτησε πάρα πολλά χρόνια και προκάλεσε πάρα πολλά χρόνια και προκάλεσε τόσες συμφορές στην Ελλάδα, όσες δεν τόσες συμφορές στην Ελλάδα, όσες δεν είχε ποτέ πάθει σε ανάλογο χρονικό είχε ποτέ πάθει σε ανάλογο χρονικό διάστημα. Ποτέ άλλοτε δεν διάστημα. Ποτέ άλλοτε δεν κυριεύτηκαν και δεν καταστράφηκαν κυριεύτηκαν και δεν καταστράφηκαν τόσες πολιτείες, είτε από βαρβάρους τόσες πολιτείες, είτε από βαρβάρους είτε από Έλληνες που πολεμούσαν είτε από Έλληνες που πολεμούσαν μεταξύ τους. […] Ποτέ άλλοτε δεν μεταξύ τους. […] Ποτέ άλλοτε δεν έγιναν τόσες εξορίες και δε έγιναν τόσες εξορίες και δε σκοτώθηκαν τόσοι άνθρωποι, είτε στον σκοτώθηκαν τόσοι άνθρωποι, είτε στον πόλεμο είτε σ’ εμφύλιους σπαραγμούς.πόλεμο είτε σ’ εμφύλιους σπαραγμούς.

Συνέπειες του πολέμουΣυνέπειες του πολέμουνικήτρια η Σπάρτηνικήτρια η Σπάρτηταπείνωση Αθήναςταπείνωση Αθήναςερειπωμένες πόλειςερειπωμένες πόλειςεγκαταλελειμμένη ύπαιθροςεγκαταλελειμμένη ύπαιθροςχιλιάδες νεκροίχιλιάδες νεκροίψυχική διάβρωση ανθρώπωνψυχική διάβρωση ανθρώπωνκατάρρευση ηθικών αξιώνκατάρρευση ηθικών αξιώναμφισβήτηση θρησκείαςαμφισβήτηση θρησκείαςανάμιξη Περσών στα ελληνικά ανάμιξη Περσών στα ελληνικά

πράγματαπράγματα