Ρατσισμός   Ο ρατσισμός είναι μια θεωρία η οποία ταξινομεί ιδιαίτερα κληρονομικά και εξωτερικά μορφολογικά χαρακτηριστικά στις ανθρώπινες φυλές.Ο ρατσισμός θεωρείται παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος του ανθρώπου στην ισότητα στους τομείς της εργασίας, της πολιτικής, της οικονομίας και των άλλων παραγόντων της καθημερινότητας.   Υπάρχουν πολλές μορφές ρατσισμού. Μερικές από αυτές είναι: ο φυλετικός, ο θρησκευτικός, ο κοινωνικός ρατσισμός.

Αιτίες ρατσισμού είναι:-οι οικονομικοί λόγοι (π.χ. Εκμετάλλευση μαύρων κ.ά., που αποτελούν φθηνά εργατικά χέρια).-η έλλειψη παιδείας (οι απαίδευτοι γίνονται κυρίως θύματα παραγάνδας, δεν μπορούν να κρίνουν, οι επιτήδειοι μπορούν να καλλιεργήσουν στους ανθρώπους αισθήματα κατωτερότητας ή να τους φανατίσουν εναντίον άλλων ομάδων). - οικονομικά και πολιτικά προβλήματα μιας κοινωνίας (η βία, η εγκληματικότητα, η ανεργία δημιουργούν ένταση η οποία εκτονώνεται πάνω στους ξένους που γίνονται τα εξιλαστήρια θύματα). - επιθυμία κάποιων ατόμων ή λαών για απόκτηση δύναμης και εξουσίας (συμφέροντα οικονομικά, εδαφικά, κοινωνικά, πολιτικά κ.α.). - ο βαθμός επιρροής των θρησκευτικών δοξασιών και η ηθική εξαχρείωση. - οι άνθρωποι υιοθετούν ρατσιστικές αντιλήψεις προκειμένου να εκμεταλλευτούν το συνάνθρωπό τους. - τα εθνικιστικά αίτια (οι μικροί λαοί φοβούνται την αφομοίωσή τους από τους μεγάλους και ισχυρούς και χρησιμοποιούν τον εθνικισμό τους ως ασπίδα διασφάλισης της ταυτότητάς τους).

Οι συνέπειες του ρατσισμού είναι:-το άτομο αποδέχεται σκοταδιστικές αντιλήψεις με αποτέλεσμα την παρακώλυση της κρητικής σκέψης. -πνευματική ανελευθερία. -οδηγεί στην οικονομική εκμετάλλευση ατόμων και λαών. -υπονομεύεται η δημοκρατική λειτουργία των θεσμών από την κυριαρχία της αδικίας, της αναξιοκρατίας και την περιφρόνηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. - περιθωριοποιούνται άτομα και ομάδες. Παρεμποδίζεται η δημιουργική τους συμμετοχή στην κοινωνία και η εξέλιξη τόσο των ίδιων όσο και της κοινωνίας. -κυριαρχεί ο φόβος ανάμεσα στους ανθρώπους με αποτέλεσμα να δημιουργείται μία κοινωνική δυσλειτουργία. -υστερεί από τους λαούς, θύματα του ρατσισμού, την ευκαιρία να αναπτύξουν πολιτισμό. -ο εθνικισμός μπορεί στο μέλλον να οδηγήσει σε πολεμικές συγκρούσεις.

Τρόποι αντιμετώπισης του ρατσισμού:- η παιδεία μας θα πρέπει να είναι ανθρωπιστική. - η πολιτική ηγεσία δεν θα πρέπει να ενθαρρύνει τις ρατσιστικές εκδηλώσεις. -να ασκεί υπεύθυνη πολιτική για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, για τους αλλοεθνείς και για τις μειονότητες. -τα Μ.Μ.Ε. να μην καλλιεργούν ρατσιστικές αντιλήψεις. -οι πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ των λαών. -ο κάθε πολίτης θα πρέπει να διαθέτει κοινωνική συνείδηση. Να μπορεί δηλαδή να θέτει το συλλογικό καλό πάνω από το ατομικό. - η οικογένεια θα πρέπει να μην περνάει απαρχαιωμένες ιδέες και προκαταλήψεις στα νεαρά μέλη της. -οι Διεθνείς Οργανισμοί θα πρέπει με τη σειρά τους να επιβάλλουν κυρώσεις, οικονομικές ή διπλωματικές, σε όλους όσους καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεν σέβονται την ανθρώπινη υπόσταση του κάθε ατόμου.

Θέματα Νεοελληνικής Γλώσσας Γενικής Παιδείας Β' Λυκείου 2000

ΚείμενοΠέμπτη 19 Νοεμβρίου 1942 Αγαπητή Κίττυ,Μάθαμε με λύπη κι απογοήτευση ότι πολλοί άνθρωποι στράφηκαν εναντίον των Εβραίων. Λένε πως ο αντισημιτισμός έπληξε μερικούς κύκλους, που ποτέ άλλοτε δεν τον διανοήθηκαν. Όλοι μας στο κρησφύγετο είμαστε βαθιά συγκλονισμένοι. Η αιτία για το μίσος εναντίον των Εβραίων είναι κατανοητή, ακόμη κι ανθρώπινη κάμποσες φορές, αλλά είναι απαράδεκτη. Οι Χριστιανοί προσάπτουν στους Εβραίους την κατηγορία ότι μπροστά στους Γερμανούς λύνεται η γλώσσα τους, προδίδουν τους προστάτες τους και πολλοί Χριστιανοί, εξαιτίας τους, υφίστανται τη μοίρα και τα βάσανα τόσων και τόσων δικών μας.Πάνω σ' αυτό, λογικά αναρωτιέται κανείς: γιατί, λοιπόν, γίνεται αυτός ο ατέλειωτος κι οδυνηρός πόλεμος; Μας λένε συνέχεια ότι πολεμάμε όλοι μαζί για τη λευτεριά, για την αλήθεια και το δίκιο. Αν ο διαχωρισμός εκδηλώνεται πια στο αποκορύφωμα της μάχης, ο Εβραίος δε θα βγει άραγε, ακόμα μια φορά, κατώτερος από έναν άλλον; θεέ μου! Τι θλιβερό που είναι να παραδέχεσαι το παλιό ρητό: «Η κακή πράξη ενός Χριστιανού φορτώνεται στον ίδιο η κακή πράξη ενός Εβραίου φορτώνεται σ' όλους τους Εβραίους».Ο Ντούσσελ, ο γιατρός που μοιράστηκε μαζί μου την καμαρούλα, έχει να μας πει ένα σωρό πράγματα για τον έξω κόσμο, τώρα πια που πάψαμε ν' ανήκουμε σ' αυτόν. Οι ιστορίες του είναι θλιβερές. Πολλοί φίλοι εξαφανίστηκαν. Η τύχη τους μας τρομάζει. Κάθε βραδιά χτενίζουν την πόλη τα στρατιωτικά αυτοκίνητα με τους πράσινους μουσαμάδες. Οι Γερμανοί χτυπούν όλες τις πόρτες και ψάχνουν για Εβραίους. Αν βρουν Εβραίους, φορτώνουν στα καμιόνια ολόκληρη την οικογένεια.Όσοι δεν κρύβονται υπογράφουν την καταδίκη τους. Οι Γερμανοί το κάνουν αυτό συστηματικά με τη λίστα στο χέρι, χτυπώντας εκείνη την πόρτα που θα δρουν να τους περιμένει πλούσια λεία. Άλλοτε πάλι, οι δυστυχισμένοι πληρώνουν λύτρα για κάθε κεφάλι. Το πράγμα είναι τραγικό. Το βράδυ βλέπω να περνάνε συχνά αυτές οι λιτανείες των ασθενών με τα παιδιά τους να κλαίνε, να σέρνονται κάτω απ' τις διαταγές μερικών κτηνανθρώπων, που τους χτυπούν με το μαστίγιο και τους βασανίζουν, ώσπου να πέσουν κάτω. Δε λυπούνται κανένα, ούτε τους γέρους, ούτε τα μωρά, ούτε τις έγκυες γυναίκες, ούτε τους αρρώστους. Όλοι είναι κατάλληλοι για το ταξίδι προς το θάνατο.Τι ωραία που είμαστε εδώ, στη σιγουριά και την ησυχία! θα μπορούσαμε να κλείσουμε τα μάτια μπροστά σ' αυτή την εξαθλίωση, αλλά υπάρχουν αυτοί που μας ήταν αγαπητοί, που φοβόμαστε γι' αυτούς το χειρότερο, χωρίς να μπορούμε να τους βοηθήσουμε.Στο ζεστό μου κρεβάτι νιώθω ένα τίποτα, όταν σκέφτομαι τις πιο αγαπητές μου φίλες, που αρπάχτηκαν άγρια και ρίχτηκαν σ' αυτή την κόλαση. Τρόμος με κυριεύει στην ιδέα πως οι άνθρωποι, οι τόσοι αγαπητοί μου, είναι παραδομένοι αυτή τη στιγμή στα χέρια των πιο ανελέητων δημίων του κόσμου. Μόνο και μόνο γιατί είναι Εβραίοι.Δική σου,ΑΝΝΑ(Διασκευή από Το Ημερολόγιο της Άννας Φράνκ) Ερώτημα ΑΝα αποδώσετε περιληπτικά, σε 80-100 λέξεις, το περιεχόμενο του κειμένου.(Μονάδες 25)Απάντηση:Στο κείμενο από «Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ» καταγράφονται οι προσωπικοί προβληματισμοί της έφηβης Άννας, μέσω των οποίων ξεδιπλώνεται η ιστορική πραγματικότητα των δεινών που βίωσαν οι Εβραίοι κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι προβληματισμοί της αυτοί αφορούν στις αιτίες που οδηγούν σε τέτοια απάνθρωπη συμπεριφορά και συγκεκριμένα στις σκοπιμότητες που καλλιεργούν το μίσος μεταξύ των ανθρώπων. Οι ιστορίες του γιατρού Ντούσσελ αλλά και όσα βασανιστήρια υφίστανται ανηλεώς οι Εβραίοι μαρτυρούν την τραγικότητα της κατάστασης και δημιουργούν στη νεαρή Άννα αισθήματα ενοχής και τρόμου, καθώς αυτή δεν έχει την ίδια τύχη με άλλα αγαπημένα της πρόσωπα-θύματα του ρατσιστικού παραλογισμούΕρώτημα ΒΒ.1. Ποια στοιχεία της μορφής και του περιεχομένου του κειμένου πιστοποιούν ότι αυτό ανήκει στο βιογραφικό είδος του ημερολογίου;(Μονάδες 5)Β.2. Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η τρίτη παράγραφος του κειμένου; Τι επιτυγχάνει η συγγραφέας με τον τρόπο αυτό;(Μονάδες 5)Β.3. «Στο ζεστό μου κρεβάτι νιώθω ένα τίποτα, ... κόλαση»; Γιατί νιώθει έτσι η συγγραφέας;(Μονάδες 5)Β.4. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις της πρώτης (1ης) παραγράφου του κειμένου: διανοήθηκαν, συγκλονισμένοι, προδίδουν, μοίρα, βάσανα.

(Μονάδες 5)Β.5. α) «Οι Γερμανοί το κάνουν αυτό συστηματικά ... τραγικό»: Να διακρίνετε το γεγονός από το σχόλιο στο τμήμα αυτό του κειμένου.(Μονάδες 2,5)β) «... τις πιο αγαπητές μου φίλες, που αρπάχτηκαν άγρια και ρίχτηκαν σ' αυτή την κόλαση»: Γιατί στο σημείο αυτό η συγγραφέας προτιμάει την παθητική σύνταξη αντί της ενεργητικής:(Μονάδες 2,5)Απάντηση:Β.1. Το κείμενο ανήκει στο βιογραφικό είδος του ημερολογίου και αυτό πιστοποιείται αρχικά από τα εξωτερικά του στοιχεία (στοιχεία μορφής). Πρώτα από όλα ο χρονικός προσδιορισμός (ημερομηνία-χρονολογία: Πέμπτη 19 Νοεμβρίου 1942) στην αρχή του κειμένου δηλώνει το χρόνο κατά τον οποίοδιαδραματίστηκαν τα γεγονότα της αφήγησης. Στη συνέχεια είναι φανερός ο προσωπικός - εξομολογητικός του χαρακτήρας, που εκφράζεται κυρίως μέσω της χρήσης του α΄ ενικού προσώπου, θα πρέπει ακόμη να επισημανθεί ότι το ύφος του κειμένου μπορεί να χαρακτηριστεί ως οικείο, εφόσον η συγγραφέας είναι μια έφηβη η οποία καταγράφει τα βιώματα της απευθυνόμενη στη φίλη της Κίττυ.Τα γεγονότα εξιστορούνται από ορισμένη οπτική γωνία, όπως δηλαδή τα ζει και τα αντιλαμβάνεται μια Εβραιοπούλα της εποχής εκείνης (αφήγηση με εσωτερική εστίαση). Όσον αφορά το χρόνο της αφήγησης στο συγκεκριμένο ημερολόγιο, διαπιστώνεται ότι δε μεσολαβεί μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ των γεγονότων και της καταγραφής τους από τη συγγραφέα.Ως προς το περιεχόμενο, η συγγραφέας δεν καταγράφει απλώς προσωπικά βιώματα και σκέψεις, αλλά αναφέρεται και σε συγκεκριμένα προβλήματα της εποχής, δηλαδή στις διώξεις που υφίσταται η Εβραϊκή κοινότητα από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.Β.2. Η τρίτη παράγραφος του κειμένου αναπτύσσεται με την αφήγηση παραδειγμάτων και την περιγραφή καταστάσεων που αντλούνται από την ιστορική πραγματικότητα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Με την παράθεση των θλιβερών ιστοριών του γιατρού Ντούσσελ και των προσωπικών της βιωμάτων η συγγραφέας συγκεκριμενοποιεί με παραστατικότητα και ζωντάνια την απάνθρωπη μεταχείριση των Εβραίων από τους Γερμανούς. Κατά συνέπεια επιτυγχάνεται παραστατικότητα και προσδίδεται ζωντάνια στο κείμενο, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα στους αναγνώστες του ημερολογίου να συναισθανθούν πιο άμεσα και έντονα την τραγική πραγματικότητα.Β.3. Όπως φαίνεται από το ημερολόγιο, η συγγραφέας βρίσκεται σε ένα ασφαλές καταφύγιο. Με τον τρόπο αυτό, έχει διασφαλίσει πρώτα απ' όλα τη ζωή της και έχει αποφύγει, προσωρινά τουλάχιστον, τις βιαιότητες των Γερμανών εναντίον των Εβραίων. Ωστόσο, αυτή η ασφάλεια δεν της προσδίδει ψυχική ηρεμία, καθώς γνωρίζει και ενημερώνεται διαρκώς για την τόσο διαφορετική πραγματικότητα που εκτυλίσσεται έξω από το καταφύγιο της. Αντίθετα, αισθάνεται έντονες ενοχές, καθώς έχει συνειδητοποιήσει την αδυναμία της να βοηθήσει τους φίλους της και γενικά τα αγαπημένα της πρόσωπα που βρίσκονται ήδη στα χέρια των Γερμανών και βιώνουν τη βαναυσότητα, την εξαθλίωση και γενικά τις οδυνηρές συνέπειες αυτού του πολέμου. Γι΄ αυτό και δηλώνει ότι νιώθει «ένα τίποτα», καθώς αντιλαμβάνεται ότι η εξασφάλιση της δικής της σωτηρίας δεν έχει ουσιαστικό νόημα, αφού τελικά της στερεί τη δυνατότητα να προσφέρει οποιαδήποτε βοήθεια για τη σωτηρία των αγαπημένων της προσώπων.Β.4. Συνώνυμα:• διανοήθηκαν: σκέφτηκαν• συγκλονισμένοι: συνταραγμένοι• προδίδουν: καταδίδουν• μοίρα: πεπρωμένο• βάσανα: ταλαιπωρίεςΒ.5.α) Στο συγκεκριμένο απόσπασμα του κειμένου το γεγονός είναι ότι οι Γερμανοί, έχοντας συντάξει μία λίστα, γυρνούν από πόρτα σε πόρτα για να συλλάβουν τις Εβραϊκές οικογένειες. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι Εβραίοι, προκειμένου να σωθούν, πληρώνουν λύτρα για κάθε κεφάλι. Σχόλια αποτελούν οι φράσεις «πλούσια λεία», «δυστυχισμένοι», «το πράγμα είναι τραγικό».β) Η συγγραφέας προτιμάει την παθητική σύνταξη, γιατί θέλει να τονίσει την πράξη και όχι το υποκείμενο. Θέλει δηλ. να δώσει έμφαση στην κατάσταση που βιώνουν οι αγαπητές της φίλες.Ερώτημα ΓΗ συγγραφέας του κειμένου που σας δόθηκε υπήρξε θύμα του ρατσισμού κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και σήμερα όμως αντιμετωπίζουμε περιστατικά ρατσιστικής συμπεριφοράς στην καθημερινή μας ζωή. Να γράψετε ένα κείμενο, στο οποίο να καταγγείλετε τέτοια περιστατικά και να προτείνετε τρόπους αντιμετώπισής τους.(500-600 λέξεις).(Μονάδες 50)Απάντηση:

Στο κείμενο από το ημερολόγιο της Άννας Φράνκ η συγγραφέας αναφέρεται στο φαινόμενο του ρατσισμού, έχοντας και η ίδια υπάρξει θύμα του κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Με αφετηρία προβληματισμού το συγκεκριμένο κείμενο και μέσα από την αντικειμενική θεώρηση της σύγχρονης πραγματικότητας, εύκολα μπορεί κανείς να επισημάνει ότι και σήμερα αντιμετωπίζουμε περιστατικά ρατσιστικής συμπεριφοράς στην καθημερινή μας ζωή. Ειδικότερα :α) Οι φυλετικές διακρίσεις που στηρίζονται στην αποδοχή του «στενούδεσμού ανάμεσα στα φυλετικά και πολιτιστικά γνωρίσματα», β) Η υιοθέτηση ακραίων εθνικιστικών θεωριών και η αναβίωση φαινομένων,όπως ο ναζισμός, γ) Η υποτίμηση και καταπολέμηση κάθε ξένου στοιχείου με απώτερο στόχοτη διατήρηση της «καθαρότητας» του έθνους, δ) Οι αντιδράσεις των γηγενών απέναντι στις μειονότητες, τις οποίες θεωρούν ως υπεύθυνες πολλών δεινών, και συνακόλουθα η διάθεση μεταβίβασης ευθυνών κατά την πανάρχαια ιστορία του «αποδιοπομπαίου τράγου»,ε) Η διάκριση των ανθρώπων με κριτήριο την κοινωνική τους θέση και η ευνοϊκή συμπεριφορά απέναντι σ' αυτούς που ανήκουν στα «ανώτερα κοινωνικά στρώματα».στ) Η θεώρηση κάποιων επαγγελμάτων ως κατώτερων και υποτιμητικών, ζ) Η περιθωριοποίηση ορισμένων ατόμων με χαρακτηριστικά που τους διαφοροποιούν από την πλειοψηφία των μελών της κοινωνίας (ναρκομανείς, ομοφυλόφιλοι, φορείς του ΑΙ05). η) Η απουσία ευκαιριών για τα άτομα που μειονεκτούν σωματικά ή πνευματικά, σε συνδυασμό με την υποκριτική ισότιμη αποδοχή τους.Είναι, λοιπόν, εμφανές ότι στις μέρες μας αναβιώνουν ρατσιστικές θεωρίες, ενώ συνεχίζουν να ενδημούν με ιδιαίτερη ένταση φαινόμενα φυλετικού, εθνικού ή ακόμα και κοινωνικού ρατσισμού. Χρειάζεται, λοιπόν, να επισημανθούν τρόποι αντιμετώπισης τέτοιων συμπεριφορών, που προσιδιάζουνσε «χλευαστές και είρωνες της ηθικής» και χαρακτηρίζουν κατώτερες πολιτισμικά κοινωνίες. Πιο συγκεκριμένα:α) Εξάλειψη του αναλφαβητισμού, ολόπλευρη ανθρωπιστική μόρφωση καιπολυπολιτισμική αγωγή, β) Αντικειμενική και νηφάλια ιστορική γνώση μακριά από εθνικιστικέςεπάρσεις, γ) Κοινωνική αναδόμηση: κοινωνία χωρίς διακρίσεις και ταξικούςδιαχωρισμούς.δ) Επικράτηση του διεθνιστικού πνεύματος, ε) Θεσμοθέτηση χάρτας των δικαιωμάτων μειονοτικών ομάδων, στ) Συνεργασία διεθνών οργανισμών.ζ) Επιβολή κυρώσεων στα κράτη που εφαρμόζουν φυλετικές διακρίσεις, η) Ενεργοποίηση των πνευματικών ανθρώπων, θ) Δικαιότερη κοινωνική πολιτική απέναντι σε άτομα και ομάδες, ι) Ενεργός δραστηριοποίηση κοινωνικών οργανώσεων.

ΘΕΜΑ:Ο κοινωνικός ρατσισμός, η ιδιότυπη αυτή μορφή φανατισμού, αποτελεί ένα από τα

σημαντικότερα προβλήματα που καλείται ν’ αντιμετωπίσει ο σημερινός άνθρωπος σε παγκόσμιο επίπεδο.

Αφού προσδιορίσετε την έννοια του ρατσισμού, ν’ αναφερθείτε στις αιτίες του φαινομένου αυτού και στις κοινωνικές του συνέπειες. Επίσης, να διατυπώσετε τις προϋποθέσεις που θα πρέπει να ισχύουν, ώστε να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά.

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ:Αποδοχή του δεδομένου: μια μορφή φανατισμού είναι ο ρατσισμός απέναντι σε άτομα,

ομάδες, φυλές, επαγγέλματα.

ΚΥΡΙΟ ΘΕΜΑ:ΟΡΙΣΜΟΣ:

Απορρίπτοντας την αρχή της ισότητας, η ιδεολογία του ρατσισμού διακρίνει και διαχωρίζει με τρόπο μεροληπτικό τους ανθρώπους, ανάλογα με το χρώμα, το φύλο, την καταγωγή, το επάγγελμά τους.

Παραδείγματα ρατσισμού έχουμε πολλά, που δεν εμφανίζονται σε στενά τοπικά πλαίσια, αλλά χαρακτηρίζουν σχεδόν όλες τις ανθρώπινες κοινωνίες σε παγκόσμιο επίπεδο: απέναντι στις γυναίκες, απέναντι στους νέγρους και σε ανθρώπους άλλων φυλών (Εβραίους, Ασιάτες, τσιγγάνους), απέναντι σε άτομα που μειονεκτούν πνευματικά ή σωματικά (ψυχικά ασθενείς, σωματικά ανάπηρους, φορείς του AIDS).

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ:Εκδηλώσεις ρατσισμού συναντούμε στην αρχαιότητα με το διαχωρισμό των ανθρώπων σε

ελεύθερους και δούλους. Ο ρατσισμός αργότερα κυριάρχησε ως ιδεολογία και χαρακτήρισε ολόκληρες εποχές στη μακραίωνη ιστορία του ανθρώπου (αποικιοκρατία – ναζιστική Γερμανία).

Σήμερα, ο ρατσισμός έρχεται να ενισχύσει το γενικότερο κλίμα των αντιθέσεων και συγκρούσεων που κυριαρχεί στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.

ΑΙΤΙΑ:1. Ένα από τα σημαντικότερα αίτια, που καλλιεργεί και θρέφει το φαινόμενο του ρατσισμού, είναι το χαμηλό πνευματικό και μορφωτικό επίπεδο πολλών ανθρώπων. Η πνευματική ρηχότητα εμποδίζει τον άνθρωπο να προσεγγίσει ηθικά και συναισθηματικά τους συνανθρώπους του μέσα από τις αρχές του ανθρωπισμού και ενισχύει την ανισότητα και την κυριαρχία του ισχυρού. 2. Οι προκαταλήψεις απέναντι σε ομάδες ανθρώπων ενισχύουν την ιδεολογία του ρατσισμού. Οι προκαταλήψεις αυτές εξαρτώνται από το πνευματικό επίπεδο των ατόμων.3. Πολλές μορφές κοινωνικού ρατσισμού οφείλονται σε οικονομικά συμφέροντα. Γι’ αυτό το λόγο καλλιεργείται ένα κλίμα εχθρικό εναντίον ατόμων ή ομάδων, με σκοπό να επιτευχθεί ο παραγκωνισμός τους από την κοινωνική και οικονομική ζωή.4. Στη σημερινή εποχή οι ανταγωνιστικές τάσεις χαρακτηρίζουν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και πολύ συχνά οδηγούν στη ζήλια, στο μίσος, γεγονός που βοηθά στην υιοθέτηση ρατσιστικών αντιλήψεων.5. Η δημιουργία συμπλεγμάτων κατωτερότητας ή ανωτερότητας αποτελεί μια άλλη σημαντική αιτία ρατσισμού. Ορισμένοι άνθρωποι, προσπαθώντας να καλύψουν δικές τους ατέλειες και ελαττώματα, που οφείλονται στην ασταθή προσωπικότητά τους, υποβιβάζουν τους άλλους για να υπερυψωθούν οι ίδιοι. 6. Η έλλειψη σεβασμού μεταξύ των ανθρώπων και γενικά καλλιέργειας των ανθρωπιστικών αξιών, ενισχύει τον κοινωνικό ρατσισμό.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ:1. Παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ατομικές ελευθερίες που υποστήριξαν όλα τα φωτισμένα πνεύματα της ιστορίας. Με αυτόν τον τρόπο προσβάλλει την ανθρώπινη προσωπικότητα.2. Περιθωριοποιούνται άτομα και ομάδες, με αποτέλεσμα να χάνει η κοινωνία ένα ιδιαίτερα σημαντικό και πολλές φορές ικανό δυναμικό, που θα μπορούσε να συμβάλλει στην ανάπτυξη και ευημερία.

3. Επικρατεί αναξιοκρατία, κοινωνικές ανισότητες, διχόνοια, φαινόμενα που δυναμιτίζουν την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας (απώλεια κοινωνικής συνοχής, ομαλότητας).4. Ξεσπούν συγκρούσεις, εκδηλώνονται ταραχές, κυριαρχεί η βία, που «πληγώνει» την έννοια και την αξία του πολιτισμένου ανθρώπου.5. Διευρύνεται το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και φτωχών. Δημιουργεί άθλιες συνθήκες διαβίωσης, και οδηγεί στην ανεργία και το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, ένα, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Έτσι πολλοί ωθούνται στην εγκληματικότητα και τα ναρκωτικά. Οι άνθρωποι χωρίζονται σε τάξεις «ισχυρών» και «αδυνάτων», «ανωτέρων» και κατωτέρων ανθρώπων.6. Συντελεί στην εκμετάλλευση και την υποδούλωση των ανθρώπων και των λαών.7. Δημιουργεί «χωριστή συμβίωση» (Απαρτχάιντ) των κατοίκων ενός κράτους.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ:1. Οι γονείς στο στενό περιβάλλον της οικογένειας πρέπει να διαποτίζουν τα παιδιά τους με ανθρωπιστικές αρχές. Έτσι, το άτομο από τη νεαρή ηλικία θα μαθαίνει να σέβεται το συνάνθρωπό του σαν ύπαρξη και σαν προσωπικότητα.2. Η ανθρωπιστική παιδεία είναι δυνατό να συμβάλλει στη στενότερη επικοινωνία και συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων ανεξαρτήτου χρώματος, φύλου, καταγωγής, επαγγέλματος. Η πνευματική καλλιέργεια θα μας απομακρύνει από το φανατισμό και τις προκαταλήψεις, βοηθώντας στο να επανατοποθετήσουμε σε σωστότερες και δικαιότερες βάσεις τις σχέσεις με τους συνανθρώπους μας (συνειδητοποίηση της αξίας άνθρωπος).3. Απαιτείται η ενεργοποίηση των πνευματικών ανθρώπων, ώστε να αγωνιστούν για την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων, στις χώρες που υπάρχουν.4. Θα πρέπει να υπάρξει επίσης μια δικαιότερη κοινωνική πολιτική, που δε θα κάνει καμιά διάκριση μεταξύ των ανθρώπων, αλλά θα παρέχει σε όλους ίσες ευκαιρίες στον τομέα της απασχόλησης, της εφαρμογής των νόμων και γενικά σε κάθε εκδήλωση της ανθρώπινης δραστηριότητας που καθορίζεται από τις σχέσεις κράτους – πολίτη. 5. Ευαισθητοποίηση όλων των κρατών σε παγκόσμια κλίμακα πάνω σε θέματα σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (μειονότητες).6. Υλική και ηθική βοήθεια στους λαούς που καταπιέζονται από το ρατσισμό.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ:Επιβάλλεται, κυρίως στη σημερινή εποχή, οι προσπάθειες για έναν κόσμο δικαιότερο, πιο

πολιτισμένο, να είναι συνεχείς. Και για την πραγματοποίηση αυτού του σκοπού θα πρέπει να εργαστούμε όλοι σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Μόνο, λοιπόν, με την εξάλειψη κάθε είδους διάκρισης θα μπορέσει να παγιωθεί η ειρήνη, η συνεργασία και η γόνιμη επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.

Θέμα: Ρατσισμός

Καταρχήν ρατσισμός είναι η θεωρία που χωρίζει τους ανθρώπους σε φυλές προνομιούχες και μη, ανώτερες και κατώτερες, οι οποίες δεν πρέπει να αναμιγνύονται, για να μη "σκαρτέψουν" οι ανώτερες από τις κατώτερες. Έτσι δημιουργούνται τα "γκέτο", οι φυλετικές διακρίσεις, οι προνομιακές μεταχειρίσεις, τα φυλετικά μίση και τα συνακόλουθα αυτών κακά. Γενικότερα όμως, ρατσισμός είναι η αντίληψη με βάση την οποία μια ομάδα ή ένας λαός θεωρεί τον εαυτό του βιολογικά και πνευματικά ανώτερο και αντιμετωπίζει υποτιμητικά όλους τους άλλους ως κατώτερους.

Πρέπει να παραδεχτούμε ότι το φαινόμενο του ρατσισμού δεν είναι καινούργιο, αλλά ανάγεται στην αρχαιότητα ακόμη. Πρέπει επίσης να κατανοήσουμε ότι το φαινόμενο αυτό εμφανίστηκε και εδραιώθηκε, ως η τάση των κοινωνικών ομάδων να διατηρήσουν την εσωτερική τους ενότητα, για να αντιμετωπίσουν τους εξωτερικούς εχθρούς. Σ΄ αυτή τους λοιπόν την προσπάθεια, καλλιεργούν συνειδητά τις φυλετικές, εθνικές, θρησκευτικές ή άλλες τους ιδιαιτερότητες, ώστε να αυτοπροσδιορίζονται και να διακρίνονται από τους άλλους.

Έτσι, οι αρχαίοι πρόγονοί μας έχοντας συνείδηση της πολιτιστικής τους ανωτερότητας, διατύπωσαν την πασίγνωστη φράση "πας μή Έλλην βάρβαρος", για να επιβεβαιώσουν αυτή τη συνείδηση της ανωτερότητας και να ενισχύσουν τη θέση τους απέναντι στους άλλους λαούς.

Σήμερα η έννοια του ρατσισμού ταυτίζεται στη συνείδηση της πλειοψηφίας των ανθρώπων ως η ανωτερότητα της λευκής φυλής σε σχέση με τους νέγρους. Είναι μια αντίληψη, που δημιουργήθηκε σκόπιμα και και καλλιεργήθηκε για αιώνες, αρχίζοντας από την εποχή του δουλεμπορίου των μαύρων της Αφρικής. Πίσω της κρύβονται τα συμφέροντα της τότε κρατούσας τάξης στην Β. Αμερική. Συμφέροντα, που η πολιτική προπαγάνδα τα διατήρησε και τα καλλιέργησε, φτάνοντας στο σημείο να θεωρείται φυσιολογική η ανωτερότητα της λευκής φυλής σε βάρος της μαύρης.

Τον περασμένο αιώνα, όταν άρχισαν να δημιουργούνται τα σύγχρονα κράτη, εμφανίζεται μια νέα μορφή ρατσισμού : ο "εθνικός ρατσισμός", που στηρίχθηκε σε ιστορικούς λόγους, σε ιστορικές εχθρότητες και μίση και στο σοβινισμό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το μίσος μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, ως αποτέλεσμα των ιστορικών συνθηκών και των σχέσεων των δύο λαών. Επίσης σήμερα, παρατηρείται μια συντηρητική εθνικιστική στροφή σε πολλούς λαούς, που εκδηλώνεται με την ανάλογη προπαγάνδα και τη δημιουργία ομάδων με έντονο εθνικιστικό χρωματισμό. Εδώ ακριβώς βρίσκεται ο κίνδυνος να αναβιώσει το φασιστικό πρότυπο, που είναι η χειρότερη μορφή ρατσισμού. Ας μην ξεχνάμε την άνοδο τα τελευταία χρόνια, των ακροδεξιών κομμάτων σε αρκετές χώρες και μάλιστα και της Ευρώπης, καθώς και της δράσης διάφορων νεοναζιστικών οργανώσεων.

Μέσα στις κοινωνικές, πολιτικές και διεθνείς συνθήκες και στην αντιπαλότητα για κυριαρχία στον κόσμο, αναβιώνουν δυστυχώς στον 20ο αιώνα ποικιλώνυμες φασιστοειδείς θεωρίες περί φυλετικής καθαρότητας της Αρίας φυλής, που οδήγησε όπως όλοι γνωρίζουν στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο και στη γενοκτονία των Εβραίων από τους Γερμανούς. Επίσης, οι αντιπαλότητες μεταξύ των διαφόρων θρησκευτικών δογμάτων παίρνουν μορφή ρατσιστικής προκατάληψης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα θρησκευτικού ρατσισμού είναι ο αντισιμιτισμός, δηλ. η διάκριση σε βάρος της θρησκείας των Εβραίων, του Ιουδαϊσμο. Ένα άλλο σύγχρονο φαινόμενο ρατσισμού είναι η προκατάληψη σε βάρος διάφορων μειονοτήτων και προσφύγων.

Τέλος σήμερα, μέσα στη μακαριότητα του υλικού μας ευδαιμονισμού, έχουμε απορρίψει κάθε συναισθηματική συμπεριφορά και σχέση με τους συνανθρώπους μας. Έτσι διαμορφώνονται ρατσιστικές προκαταλήψεις σε βάρος κοινωνικών ομάδων που τις απομονώνουμε από τον κοινωνικό μας χώρο. Είναι ο λεγόμενος κοινωνικός ρατσισμός. Υπό αυτή την έννοια κοινωνικός ρατσισμός είναι η προκατάληψη για τους χρήστες ναρκωτικών, για τους φορείς του ΕΙΤΖ, για πρώην κατάδικους, η ανισότητα ανδρών και γυναικών, η περιφρόνηση των αναλφάβητων, η προκατάληψη ή η κοροϊδία προς τους πνευματικά καθυστερημένους, η εκμετάλλευση των αναπήρων, η προκατάληψη για τους ομοφυλόφιλους.

Όταν ένα κοινωνικό σύνολο στην ευρύτερη διάστασή του συντηρεί και καλλιεργεί τέτοιες συνθήκες και αντιλήψεις, είναι φυσικό να οδηγηθεί και οδηγείται τελικά σε μια μόνιμη ένταση και κρίση. Οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα αποκτούν σχετική διάσταση και στην πραγματικότητα καταλύεται όχι μόνο η δημοκρατία και η ελευθερία αλλά και κάθε πνευματική και ηθική συνείδηση.

Η εποχή μας διαθέτει καταπληκτικά μέσα και δυνατότητες. Οι άνθρωποι σήμερα έχουν όλες τις προϋποθέσεις να είναι πνευματικά και ψυχικά καλλιεργημένοι. Η κοινωνική και κρατική οργάνωση εκφράζουν δημοκρατικές ευαισθησίες και υπεραμύνονται των δικαιωμάτων των πολιτών. Σήμερα η τεχνολογία κάνει το σύνολο των ανθρώπων κοινωνούς των επιστημονικών

επιτευγμάτων. Τα Μ.Μ.Ε. ενημερώνουν όλους τους ανθρώπους για όλα τα πράγματα. Παρ΄ όλα αυτά τα θετικά δεδομένα της εποχής μας όμως, ο ρατσισμός υπάρχει, καλλιεργείται και αναπαράγεται. Εδώ λοιπόν φωλιάζει η κρίση του πολιτισμού μας, μια πνευματική και ηθική κρίση που τελικά μόνο τον άνθρωπο βλάπτει.

Θα πρέπει λοιπόν, να αναθεωρήσουμε το πρότυπο της ζωής μας. Να καλλιεργηθούμε πνευματικά, ώστε να αναζητούμε στη ζωή όχι τον υλικό ευδαιμονισμό, αλλά τον ανθρωπισμό, που είναι ο μόνος που μπορεί να σώσει τον άνθρωπο αλλά και την ανθρωπότητα.

Σερίφηδες και αποβράσματα Νοέμβριος 04/2005

Racaille: αλήτες, καθάρματα, αποβράσματα, κατακάθια της κοινωνίας. Μια λέξη εντελώς γαλλική, ιδιαίτερα φορτισμένη, ένας χαρακτηρισμός που ξεχειλίζει από περιφρόνηση. Αντανακλά μίσος και ακόμη μεγαλύτερο μίσος προκαλεί.

Στη Γαλλία έχουν υπάρξει τρεις γενιές μεταναστών. Οι πρώτοι πήγαν για να δουλέψουν και να σπουδάσουν τα παιδιά τους. Οι δεύτεροι ενσωματώθηκαν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό στη γαλλική κοινωνία και σήμερα είναι Γάλλοι πολίτες που μιλούν καλά γαλλικά. Οι μετανάστες τρίτης γενιάς αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα -αν και για διαφορετικούς λόγους -μ' εκείνους στη Βρετανία: την γκετοποίηση. Πρώτα απ' όλα είναι στοιβαγμένοι σε άθλιες εργατικές πολυκατοικίες έξω από την πόλη, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να λάβουν μέρος στην κοινωνική ζωή. Αυτό δημιουργεί μια εσωτερική ιεραρχία που οδηγεί σε ασφυκτικό έλεγχο των κοριτσιών από τους αδελφούς τους και τους πατεράδες τους: πολλοί λένε ότι στην Τύνιδα και το Αλγέρι υπάρχει μεγαλύτερη ελευθερία απ' ό,τι στο Παρίσι. Κι ύστερα υπάρχει το μεγάλο πρόβλημα της ανεργίας, που δημιουργεί απογοητεύσεις, εντάσεις και ανταγωνισμούς.

Στο εκρηκτικό αυτό μείγμα, τον ρόλο της θρυαλλίδας τον έπαιξε ο Νικολά Σαρκοζί. Χρησιμοποιώντας απαξιωτικά τον χαρακτηρισμό «racaille» -λέει στη Ρεπούμπλικα ο κοινωνιολόγος Αλαίν Τουραίν -ο υπουργός Εσωτερικών ταύτισε το σύνολο των μεταναστών με τους εγκληματίες, τους εμπόρους ναρκωτικών και τους εξτρεμιστές ισλαμιστές. Όμως η ισοπέδωση δημιουργεί πόλωση. H αρνητική απεικόνιση μιας κοινότητας δημιουργεί αισθήματα αλληλεγγύης. Και, βέβαια, η συμπεριφορά της αστυνομίας οξύνει ακόμη περισσότερο τα πνεύματα. Στους Γάλλους αστυνομικούς αρέσει ιδιαίτερα να παίζουν τους σερίφηδες και να οργανώνουν θεαματικές επιχειρήσεις. Όταν αυτές οι επιχειρήσεις δεν έχουν αποτέλεσμα, ή όταν συνοδεύονται από «ατυχή» γεγονότα όπως ο θάνατος ενός νεαρού ή η ρίψη δακρυγόνων σ' ένα τζαμί, τότε ξεσπούν μοιραία ταραχές όπως αυτές που παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες.

Ο Σαρκοζί είναι αδίστακτος -αλλά αυτή τη φορά ίσως να ξεπέρασε τα όρια. H υπόσχεσή του ότι θα «καθαρίσει» τις banlieues προκάλεσε αντιδράσεις ακόμη και στην ίδια την κυβέρνηση. «Εγώ χρησιμοποιώ το ρήμα "καθαρίζω" όταν αναφέρομαι στα παπούτσια μου ή στο αυτοκίνητό μου, όχι σε ολόκληρες γειτονιές» δήλωσε ο υπουργός Ίσων Ευκαιριών Αζούζ Μπεγκάγκ, το μοναδικό μέλος της κυβέρνησης που προέρχεται από τη Βόρεια Αφρική. «Πρέπει να προσέχουμε το λεξιλόγιό μας. Όταν έχεις αραβική φάτσα ή είσαι μαύρος, δεν είναι εύκολο να βρεις δουλειά, ακόμη κι αν διαθέτεις τα αναγκαία προσόντα». Ο Μπεγκάγκ επιφύλαξε σκληρά λόγια και για την Αριστερά, κατηγορώντας την ότι για πολλές δεκαετίες αρκείται σε μπλα - μπλα και αντιρατσιστικά συνθήματα, χωρίς να έχει εφαρμόσει μια αποτελεσματική πολιτική ενσωμάτωσης των μεταναστών.

Κάθε χώρα έχει ασφαλώς τις ιδιαιτερότητές της. Όπως γράφει όμως και ο Τίμοθυ Γκάρτον Ας στο τελευταίο του βιβλίο, η αντιμετώπιση των μεταναστών είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει σήμερα η Ευρώπη.

ΤΑΧΑΡ ΜΠΕΝ ΤΖΕΛΟΥΝ

Επαναστάτες με αιτίαΔΕΝ ΕΙΝΑΙ η πρώτη φορά που εξεγείρονται οι νέοι της γαλλικής περιφέρειας. Δεν πρόκειται για

«επαναστάτες χωρίς αιτία». «Στο επίκεντρο αυτής της εξέγερσης βρίσκεται η οργή των νέων της Γαλλίας που είναι παιδιά της μετανάστευσης», λέει ο Μαροκινός συγγραφέας Ταχάρ Μπεν Τζελούν στην εφημερίδα -.-Ρεπούμπλικα», για την κρίση που ξέσπασε στα παρισινά προάστια. «Μια νεολαία φτωχή, παρεξηγημένη και υπό αστυνομική επιτήρηση. Ξέρουμε καλά τι τραβάνε αυτοί οι νέοι, τους οποίους η Γαλλία δεν θέλει να βλέπει και δεν τους αναγνωρίζει. Κάθε φορά που επιχειρούν να εκφραστούν, τους στέλνουν την αστυνομία. Αυτοί οι νέοι δεν είναι ξένοι, δεν είναι μετανάστες, είναι Γάλλοι ξεπεσμένοι, που το μέλλον τους έχει υπονομευθεί από τη φτώχεια, από τα ακατάλληλα σπίτια και από μια ιστορία που έχει γίνει γι' αυτούς μειονέκτημα. Είναι Γάλλοι δεύτερης κατηγορίας, επειδή γεννήθηκαν από γονείς μετανάστες, επειδή δεν είναι λευκοί και επειδή δεν τα καταφέρνουν καλά στο σχολείο».

Μόλις το 5% των παιδιών των μεταναστών, γράφει ο Μπεν Τζελούν, τα καταφέρνει να μπει στο Πανεπιστήμιο. Άλλοι αποθαρρύνονται από τη στιγμή κιόλας που θα γεννηθούν. Άλλοι τα βολεύουν κι άλλοι υποκύπτουν στον πειρασμό της εγκληματικότητας. Ξέρουν πως δεν είναι αποδεκτοί, ότι το χρώμα της επιδερμίδας τους, η καταγωγή τους και η κατάσταση τους δεν τους επιτρέπουν να πάνε σε καλύτερα σχολεία ή να κάνουν μια φυσιολογική επαγγελματική σταδιοδρομία. «Η καταστολή δεν λύνει το πρόβλημα αυτών των νέων», λέει ο Μαροκινός συγγραφέας. «Αντίθετα, τους προκαλεί και τους σπρώχνει σε ακόμη μεγαλύτερη εξέγερση. Χρειάζεται μία νέα πολιτική, μία πολιτική που θα αναγνωρίζει την πραγματικότητα και θα επιδιώκει την ενσωμάτωση αυτού του πληθυσμού στο μέλλον της χώρας».