Download - 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

Transcript
Page 1: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ
Page 2: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ
Page 3: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

Εργασιακές σχέσεις, αφερεγγυότητα των επιχειρήσεων και απειλή της ανεργίας, κατά την περίοδο της ύφεσης και της κρίσης

Tεύχος 36Οκτώβριος 2012

Τιμή Τεύχους 5 €

Γραφεία:Ιουλιανού 24, 104 34 Αθήνα

Ταχ. Θυρίδα 3626, 102 10 Αθήνα

Εκδότης:Γιάννης Παναγόπουλος

Υπεύθυνος Έκδοσης:Πέτρος Λινάρδος - Ρυλμόν

Ηλ. σελιδοποίηση - Παραγωγή - Εκτύπωση:

ΚΑΜΠΥΛΗ ΑDV.Aντιγόνης 60, Αθήνα

Τηλ.: 210-51.56.820, Fax: 210-51.56.811

Συνδρομές (Τέσσερα Τεύχη):Ιδιωτών: 20 €

Συνδικαλιστικών Οργανώσεων: 20 € Φοιτητών: 15 €

Οργανισμών, επιχειρήσεων, τραπεζών, δημοσίων υπηρεσιών: 40 € Συνδρομή εξωτερικού: 50 €

Εμβάσματα - Επιταγές:Γιάννης ΠαναγόπουλοςΝικόλαος Κιουτσούκης

Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ Ιουλιανού 24, 104 34 Αθήνα

Συντονιστής

Γιάννης Κουζής

Page 4: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�

Εργασιακές σχέσεις, αφερεγγυότητα των επιχειρήσεων και απειλή της ανεργίας, κατά την περίοδο της ύφεσης και της κρίσης

Πρόλογος.....................................................................................................................................6Εισαγωγή.....................................................................................................................................71. ΗΔιεθνήςΠραγματικότηταωςπροςτηναφερεγγυότητατωνεπιχειρήσεωνκαιτην

προστασίατωνεργαζομένωνκαιηελληνικήπερίπτωση...........................................101.1 Αφερεγγυότηταεπιχειρήσεων:Γενικέςδιαπιστώσειςκαιτάσεις................................. 111.2. ΟιπτωχεύσειςεπιχειρήσεωνστηνΕυρώπη:Στατιστικάστοιχείακαιδεδομένα.........151.3. Διαστάσειςτηςπροστασίαςτωνεργαζομένωναπότηναφερεγγυότητατου.

εργοδότηκαισυστήματαπροστασίαςσεΔιεθνέςκαιΕυρωπαϊκόεπίπεδο................222. Θεσμικόπλαίσιογιατηναφερεγγυότητατουεργοδότη..............................................282.1. ΠτωχεύσειςΕπιχειρήσεων..........................................................................................282.2. ΔιαδικασίαΣυνδιαλλαγήςΕπιχειρήσεων....................................................................342.3. Κοινοτικήνομοθεσίακαιπροσαρμογήτηςελληνικήςνομοθεσίας–Μέτρα προστασίαςτωνεργαζομένων...................................................................................372.4. Τοθεσμικόπλαίσιοπροστασίαςτωνεργαζομένωνδιεθνώς-ΔιεθνείςΣυμβάσεις

Εργασίας(ΔΣΕ)Νο95καιΝο173.............................................................................413. Εμπειρικήδιερεύνηση.................................................................................................423.1. Μεθοδολογικήπροσέγγισηκαιπροβλήματα..............................................................423.1.1. ΦορείςΆντλησηςΣτοιχείων........................................................................................443.2. ΠτωχεύσειςστηνΕλλάδα:2008-2011........................................................................483.3. Υπαγωγήτωνεπιχειρήσεωνστηδιαδικασίασυνδιαλλαγήςτουάρθρου99.

τουν.3588/2007(Πτωχευτικόςκώδικας)στηνΕλλάδα:2008-2011..........................583.4. Επιπτώσειςστηναπασχόλησηαπότηναφερεγγυότητατωνεπιχειρήσεων..............633.5. Μέτραπροστασίαςτωνεργαζομένωναπότηναφερεγγυότηταεπιχειρήσεων. Ανεξόφλητεςαποδοχέςλόγωαφερεγγυότηταςτουεργοδότη.. Έκτακταεπιδόματα.....................................................................................................663.6. ΚλείσιμοκαιδιαγραφέςεπιχειρήσεωνστηνΕλλάδα:2008-2011...............................694. Συμπεράσματα...........................................................................................................735. Βιβλιογραφία...............................................................................................................796. Παράρτημα.................................................................................................................83

Πέννυ Γεωργιάδου, Άντα Σταμάτη

Page 5: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 5

Οι επιπτώσεις στις εργασιακές σχέσεις υπό την απειλή της ανεργίας κατά την περίοδο της ύφεσης και της κρίσης

ΜΕΡΟΣ Β΄1. Εισαγωγή....................................................................................................................872. ΠολιτικέςστηνΕυρώπηγιατηνΔιατήρησητηςΑπασχόλησης..................................892.1. HΑπασχόλησηστηνΕυρωπαϊκήΈνωση-ΠρόσφατεςΕξελίξεις..............................902.2. ΔιατήρησητηςΑπασχόλησης:Τοζητούμενο.............................................................932.2.1. ΜέτραγιατηνΑποφυγήτωνΑπολύσεων...................................................................942.2.1.1. ΜισθολογικήΜείωσηήκαιΕπιδότηση.......................................................................942.2.1.2. ΜείωσηΩρώνΕργασίαςκαιΜισθολογικήςΔαπάνης.................................................952.2.1.3. MερικήΑνεργία.........................................................................................................1032.2.1.4. ΠροσωρινέςΑπολύσεις............................................................................................1042.2.2. ΜέτραΔιαχείρισηςτωνΑπολύσεων.........................................................................1062.2.3. Συμπεράσματα:Πλεονεκτήματα-ΜειονεκτήματατωνΜέτρων.................................1062.3. ΠλαίσιακαιΜέτραγιατηνΠροώθησητηςΑπασχόλησης-Τάσειςστην περίοδοτηςύφεσης..................................................................................................1092.3.1. ΑντιμετώπισητηςΧρηματοπιστωτικήςΚρίσηςχωρίςΑπολύσεις.............................1092.3.2. ΚατάρτισηκαιΕκπαίδευση.......................................................................................1102.3.3. ΕπανένταξηστηνΑγοράΕργασίαςκαιΕργαλείαΜετάβασης.................................. 1102.3.4. ΠρόωρηΣυνταξιοδότησηκαιΑποζημιώσεις............................................................ 1112.3.5. ΡυθμιστικάΠλαίσια................................................................................................... 1113. Ηελληνικήπερίπτωση:ΤοΣχετικόΘεσμικόπλαίσιο............................................... 1123.1. Μερικήαπασχόληση................................................................................................. 1143.2. Εκπεριτροπήςεργασία............................................................................................1163.3. Διαθεσιμότητα..........................................................................................................120.3.4. Διευθέτησητουχρόνουεργασίας.............................................................................1233.5. Συμβάσειςεξαρτημένηςεργασίαςορισμένουκαιαορίστουχρόνου........................1253.6. Σύμβασηεργασίαςμεδοκιμή...................................................................................1273.7. Σύμβασημαθητείας..................................................................................................1283.8. Σύμβασηγιατουςνεοεισερχόμενουςστηναγοράεργασίας....................................1284. ΗεξέλιξητουπεριεχομένουτωνσυμβάσεωνεργασίαςστηνΕλλάδα.

κατάτηνπερίοδο2008-2011....................................................................................1295. ΑποτελέσματαέρευναςΙΝΕ/ΓΣΕΕγιατηνδιαθεσιμότητα.

καιτηνεκπεριτροπήςεργασία.................................................................................143.6. Συμπεράσματα.........................................................................................................1477. Βιβλιογραφία.............................................................................................................151 ΠαράρτημαΑ............................................................................................................155 ΠαράρτημαΒ............................................................................................................163 ΠαράρτημαΓ............................................................................................................193

Έλενα Κούστα, Άντα Σταμάτη

Page 6: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20126

Πρόλογος

Κατάτηνπερίοδοτηςκρίσης,ηπροστασίατωνεργαζομένωναπότηναφερεγγυότητατωνεπιχειρήσεωναποτελείένακορυφαίοζήτηματηςκοινωνικήςνομοθεσίας.Στοπρώ-τοκείμενοπουδημοσιεύουμεσεαυτότοτεύχοςτωνΤετραδίων,εξετάζεταιπαράλληλαμετιςεξελίξειςστοντομέατωνπτωχεύσεωνκαικαταργήσεωνεπιχειρήσεων,ηικανότη-τατουυπάρχοντοςθεσμικούπλαισίουναπροστατεύσειπραγματικάτουςεργαζόμενουςαπότιςδραματικέςεπιπτώσειςπουέχουνοιαπώλειεςθέσεωνεργασίας.Ημελέτηαυτήδενέχειμόνοαξίαωςκαταγραφήτηςπορείαςτηςκρίσηςαπόαυτήτηνάποψηκατάτηδιετία2010-2011.Ηχρονικήπερίοδοςπουβρίσκεταιμπροστάμαςθαχαρακτηρίζεταιαπόυψηλήανεργίακαιμεγάληκινητικότηταστηναγοράεργασίας, λόγωαναγκαίωναναδιαρθρώσεωνακόμακαιστηνπερίπτωσηπουθαξεκινήσειμιαανασυγκρότησητηςοικονομίαςμετάτηνκρίση.Ησυζήτησηγιατοθεσμικόπλαίσιοπουμπορείπραγματικάναπροστατεύειτουεργαζόμενουςότανκλείνουνεπιχειρήσεις,ήότανοιεπιχειρήσειςκαθίστανταιαφερέγγυες,δενέχειεπομένωςσυγκυριακήσημασία.

Τοδεύτεροκείμενοαυτούτουτεύχουςεξετάζειτιςμεταβολές,πουενίσχυσεηπερίοδοςτηςκρίσης,στοντομέατωνμορφώναπασχόλησης,αλλάκαιτωνιδιαίτερωνμορφώνμείωσηςτηςαπασχόλησηςπουεπιλέγονταιγιατηναντιμετώπισητηςμειωμένηςδρα-στηριότηταςτωνεπιχειρήσεων.Είναιήδηορατόςοκίνδυνοςναοδηγηθείηπολυμορ-φίακαιευελιξίατηςαπασχόλησης,μετηβοήθειαμάλιστατωναλλαγώνστηνομοθεσία,σεμιαδιευρυμένηκατάστασηανομίαςστηναγοράεργασίαςκαιτιςεργασιακέςσχέσεις.Καιεδώ,ηκαταγραφήτωνπραγματικώνεξελίξεωνκαι τωνσχέσεώντουςμε τηνο-μοθεσίακατάταδύοπρώταχρόνιατηςκρίσης,προσφέρειέναχρήσιμουλικόγιατηνπροσπάθειαεπεξεργασίαςνέωννομοθετημάτωνκαινέωνσυνδικαλιστικώνπρακτικώνκατάτηνπερίοδοανασυγκρότησης,τόσοοικονομικής,όσοκαικοινωνικής,πουβρίσκε-ταιμπροστάμας.

Page 7: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �

ΜΕΡΟΣ Α΄ Εργασιακές σχέσεις, αφερεγγυότητα των

επιχειρήσεων και απειλή της ανεργίας, κατά την περίοδο της ύφεσης και της κρίσης»

1. Εισαγωγή

Ως γενική έννοια, η αφερεγγυότητα συ-νήθωςορίζεταιωςηαθέτησηεξόφλησηςμιας υποχρέωσης (payment default), ηοποίαεκδηλώνεταιότανμιαπρογραμματι-σμένηπληρωμήδενεξοφλείταιγιακάποιοχρονικόδιάστημαμετάτηλήξητης.

Ειδικότερα,ηέννοια τηςαφερεγγυότηταςτωνεπιχειρήσεων(corporateinsolvency),αναφέρεται στην κατάσταση κατά τηνοποίαμιαεταιρείαπεριέρχεταισεαδυνα-μίατήρησηςτωνοικονομικώντηςυποχρε-ώσεων,μεαποτέλεσματηνπαύσηήανα-στολήπληρωμών.

ΣύμφωναμετηνΟδηγία2082/94τουΕυ-ρωπαϊκούΚοινοβουλίουκαι τουΣυμβου-λίουτης22αςΟκτωβρίου2008«περίπρο-στασίαςτωνμισθωτώνσεπερίπτωσηαφε-ρεγγυότηταςτουεργοδότη»,έναςεργοδό-τηςθεωρείταισεκατάστασηαφερεγγυότη-ταςότανέχειζητηθείηέναρξησυλλογικήςδιαδικασίαςπουβασίζεταιστηναφερεγγυ-ότητατου,προβλεπόμενηαπότιςνομοθε-τικές,κανονιστικέςήδιοικητικέςδιατάξειςενόςκράτουςμέλους,ηοποίαεπιφέρειτημερικήήολικήπτωχευτικήαπαλλοτρίωσητουενλόγωεργοδότη,καθώςκαιτοδιορι-σμόσύνδικουήπροσώπουπουασκείπα-ρεμφερήκαθήκοντακαιηαρχήπουείναι

αρμόδιαδυνάμειτωνσχετικώνδιατάξεων:α)είτεαποφάσισετηνέναρξητηςδιαδικα-σίας,β)είτεδιαπίστωσεότιηεπιχείρησηήηεγκατάστασητουεργοδότηέκλεισεορι-στικάκαιότιηανεπάρκειατωνδιαθέσιμωνστοιχείωντουενεργητικούδενδικαιολογείτηνέναρξητηςδιαδικασίας.

ΚατάπαρόμοιοτρόποκαιστονΚανονισμό(ΕΚ)μεαριθ.1346/2000τουΣυμβουλίου«περίτωνδιαδικασιώναφερεγγυότητας»,ως διαδικασίες αφερεγγυότητας νοούνταιοισυλλογικέςδιαδικασίεςοιοποίεςπροϋ-ποθέτουντηναφερεγγυότητατουοφειλέ-τη,συνεπάγονταιτημερικήήολικήπτω-χευτικήτουαπαλλοτρίωσηκαιτοδιορισμόσυνδίκου και εξειδικεύονται διαφορετικάανάΧώρα.ΣτηνπερίπτωσητηςΕλλάδαςστις διαδικασίες αφερεγγυότητας συγκα-ταλέγονται:

• Ηπτώχευση,

• Ηεκκαθάριση,

• Η προσωρινή διαχείριση εταιρείας. Ηδιοίκησηκαιδιαχείρισητωνπιστωτών

• Η υπαγωγή επιχείρησης υπό επίτρο-πομεσκοπότησύναψησυμβιβασμούμε τουςπιστωτές (διαδικασία η οποίααπαιτεί συμφωνία μεταξύ της εταιρεί-ας ή της πλειοψηφίας των μετόχων

Page 8: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�

της, αφενός, και τηςπλειοψηφίας τωνεμπλεκόμενων πιστωτών, αφετέρου,καιμε τηνοποίαεπιτρέπεταισε τρίτο,τονεπίτροπο,ναρυθμίζειήναπεριορί-ζειταχρέητηςενλόγωεταιρείας)

Ηαφερεγγυότητα,συνιστάέναφαινόμενομεσημαντικέςοικονομικέςκαικοινωνικέςεπιπτώσεις, ιδίως στις σημερινές συνθή-κεςτηςπαγκοσμιοποιημένηςοικονομίας.

Επιπρόσθετα σε περιόδους οικονομικήςκρίσηςκαιύφεσης,τοφαινόμενοτηςαφε-ρεγγυότητας εντείνεται ή/και γενικεύεταικαι οι οικονομικοκοινωνικές του συνέπει-εςλαμβάνουνευρύτερεςδιαστάσειςγιατησυνολικήλειτουργίατηςοικονομίας.

Εξαιρετικάσημαντικήπλευράτηςαφερεγ-γυότηταςείναιαναμφισβήτηταοιεπιπτώ-σειςτης,στηναπασχόλησηκαθώςκαισταμισθολογικά, εργασιακά και ασφαλιστικάδικαιώματατωνεργαζομένων.

Ειδικότεραδε,τοζήτηματηςπροστασίαςτωνεργαζομένων,έχειπροπολλούαπα-σχολήσειτοδιεθνέςκαιευρωπαϊκόΔίκαιομε θέσπιση σχετικών ρυθμίσεων (Δ.Σ.Ε,Ευρωπαϊκές Οδηγίες), ενώ παράλληλαεδικέςπροστατευτικέςγιατουςμισθωτούςδιατάξεις,σεμεγαλύτεροήμικρότεροβαθ-μό,απαντώνταικαιστιςεπιμέρουςεθνικέςνομοθεσίες (Πτωχευτικό καιΕργατικόΔί-καιο).

Ωστόσοκαιστηνπράξηηεφαρμογήτωνμέτρων προστασίας των εργαζομένωνκατάτηνκατάστασηαφερεγγυότηταςτωνεπιχειρήσεων,συναντάπολλέςκαιποικί-λες δυσκολίες και αποτελεί πολύ συχνάπεδίο διεκδικήσεων, συγκρούσεων, δικα-στικών διενέξεων. Μεταξύ βεβαίως των

δύο εμπλεκόμενων μερών, εργοδότη καιεργαζόμενων, είναι εμφανές η θέση τωνδεύτερων,είναιπερισσότεροαδύναμηκαιευάλωτη.

Κατά συνέπεια, και ιδίως σήμερα σε μιαπερίοδοκατάτηνοποίαηοικονομικήκρί-σηοξύνεταισεπαγκόσμιοκαιευρωπαϊκόεπίπεδο,ενώηΕλλάδααπότο2009-2010έχει εισέλθει σε μια βαθιά υφεσιακή δια-δικασίαωςαποτέλεσμακαι τωνεφαρμο-ζόμενων πολιτικών του Μνημονίου, έχειιδιαίτερη αξία μια πρώτη απόπειρα διε-ρεύνησης(καιποσοτικής)τουφαινομένουτης αφερεγγυότητας, αποτύπωσης τουθεσμικούπλαισίουμεέμφασηστηνπρο-στασίατωνεργαζομένωνκαιμιαςπρώτηςαξιολόγησηςτωνσυνεπειώντουγιατουςεργαζόμενους, σε ευρωπαϊκό και εθνικόεπίπεδο.

Μεβάσηταπαραπάνω,ηπαρούσαανά-λυση για την «αφερεγγυότητα στις υπο-χρεώσειςτωνεπιχειρήσεων»έχειωςστό-χοτηνκαταγραφήτουφαινομένουαυτούκαιτωνσυνεπειώντηςγιατουςεργαζόμε-νους,προσεγγίζονταςτοσυνολικάκαιδιε-ρευνώνταςτοποικιλοτρόπως.

Ηανάλυσηδιαρθρώνεταισετέσσεριςενό-τητες.

Στηνπρώτη ενότητα επιχειρείται η κατα-γραφή και παρουσίαση της υφιστάμενηςκατάστασης σε διεθνές, ευρωπαϊκό καιεθνικόεπίπεδο,αξιοποιώνταςκαιποσοτι-κάδεδομένατωντελευταίωνετών.Ηπα-ρουσίασηπλαισιώνεταιεπίσηςαπότιςκυ-ρίαρχεςτάσεις/μοντέλαπροστασίαςτωνεργαζομένωνπουακολουθούνταισεπερί-πτωσηπτώχευσης των επιχειρήσεωνσε

Page 9: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �

διεθνές,ευρωπαϊκόκαιεθνικόεπίπεδο.

Στηδεύτερηενότητα,πραγματοποιείταιηκαταγραφήκαιπαρουσίασητουισχύοντοςεθνικού,κοινοτικούκαιδιεθνούςθεσμικούπλαισίου που αφορά το φαινόμενο τηςαφερεγγυότηταςτωνεπιχειρήσεων,όπωςαυτόέχειδιαμορφωθείμέχρισήμερα.Ιδιαί-τερηέμφασηδίδεταιστιςεπιπτώσειςπουυπάρχουν για τους εργαζόμενους καθώςκαιστιςδιαδικασίες,τουςμηχανισμούςκαιταμέτραπροστασίαςπουπροβλέπονταικατάπερίπτωση.

Στην τρίτη ενότητα, η οποία στο σύνολοτης αποτελεί εμπειρική διερεύνηση, απόπρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές,μέσω της συλλογής δεδομένων και τηςμεθόδου της έρευνας γραφείου, επιχει-ρείται η παρουσίαση, ανάλυση και εξέλι-ξη τουφαινομένουαφερεγγυότητας κατάτηντελευταίατετραετία(2008-2011)στηνΕλλάδα,δίνονταςέμφασηστοναριθμόκαισταχαρακτηριστικάτωνπτωχεύσεων,τηςυπαγωγήςστοάρθρο99τουΝ3588/2007,τωνλύσεωντωνεταιρειώνκαιτωνμέτρωνπροστασίαςτωνεργαζομένων1..

Τέλος, στην τέταρτη ενότητα επιχειρού-νται ορισμένα πρώτα συμπεράσματαωςπροςτησύγχρονηπορείατουφαινομένου

1. Σημαντική συμβολή στην επεξεργασία των ποσοτικώνστοιχείωντηςεμπειρικήςέρευναςκαιστηγραφικήαπει-κόνισητωναποτελεσμάτωντηςείχεοσ.ΓιώργοςΚρητι-κίδης,οοποίοςεκπόνησεκαιταγραφήματατηςεμπει-ρικής έρευνας.Επιπλέον, ηΒάσωΧρηστίδη,φοιτήτριατου Πάντειου Πανεπιστημίου, συμμετείχε στη συλλογήκαιεπεξεργασίαστοιχείωναπότοΠρωτοδικείουΑθηνώνστοπλαίσιοτηςπρακτικήςτηςάσκησηςκαιησ.ΧριστίναΤριβιζάπραγματοποίησετηνκαταγραφήτωνσυλλεχθέ-ντων στοιχείων από το Πρωτοδικείο Αθηνών και συμ-μετείχε στη διενέργεια συνεντεύξεων με εκπροσώπουςεργαζομένων.

καιγίνεταιπροσπάθειανααξιολογηθούν/αποτιμηθούνοισυνέπειέςτου,ωςπροςταζητήματατηςαπασχόλησηςκαι τηςπρο-στασίας τωνδικαιωμάτωντωνεργαζομέ-νων,ενώτέλοςδιατυπώνονταιορισμένεςπροτάσειςγιατηναντιμετώπισητωνσυνε-πειώναυτών.

Θαπρέπειναεπισημανθείότιηπαρούσαανάλυσηαποτελείμίαπρώτηπροσπάθειαπροσέγγισηςτουζητήματοςτηςαφερεγγυ-ότηταςτωνεπιχειρήσεωναπότοΙνστιτού-τοΕργασίαςτηςΓΣΕΕ,μεστόχοναπερι-γράψει,νααναλύσεικαινασκιαγραφήσειτο φαινόμενο της αφερεγγυότητας τωνεπιχειρήσεων και των επιπτώσεων πουέχει στους εργαζόμενους, να συμβάλλειστην περαιτέρω ανάλυση και κατανόησήτου,ώστε να υπάρξει αποτελεσματικότε-ρηπροστασίατωνεργαζομένωναπέναντιστις συνέπειες από την αφερεγγυότητατων επιχειρήσεων και να αποτελέσει τηναφετηρία μιας μόνιμης και συνεχούςπα-ρατήρησης και καταγραφής της πορείαςτηςαφερεγγυότηταςκατάταεπόμεναέτη.

Page 10: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201210

1. Η Διεθνής Πραγματικότητα ως προς την αφερεγγυότητα

των επιχειρήσεων και την προστασία των εργαζομένων

και η ελληνική περίπτωση

1.1. Αφερεγγυότητα επιχειρήσεων: Γενικές

διαπιστώσεις και τάσεις

Με βάση τιη βιβλιογραφική επισκόπησηωςπροςταισχύονταθεσμικάπλαίσιαπουαφορούνστηναφερεγγυότητατωνεπιχει-ρήσεων, τη διαχρονική πορεία εξέλιξήςτουφαινομένουκαιτιςπροσπάθειεςπουαναπτύσσονταιγιατηναντιμετώπισητωνσυνεπειώντου,ωςγενικέςδιαπιστώσεις/τάσειςμπορούννααναφερθούνταεξής2:

• Ιστορικά, οι οικονομικές κρίσεις έχουνως συνέπεια ή αποτελούν συχνά τηναφορμή για την αλλαγή του νομοθετι-κούπλαισίουτηςαφερεγγυότηταςτωνεπιχειρήσεων και του πτωχευτικού δι-καίου.

• Τα τελευταία χρόνια, η προσπάθειαδιατήρησηςτηςβιωσιμότηταςτωνεπι-χειρήσεωνπουέχουνυποπέσεισεκα-θεστώς αφερεγγυότητας, επιχειρείταικατάκύριολόγομέσωτηςεκπόνησηςκαιεφαρμογήςεταιρικώνσχεδίωνανα-διοργάνωσης (reorganisationbusinessplans).

• Οι κυριότερες θεσμικές παρεμβάσειςπουυιοθετούνταιωςπροςτηνπτωχευ-

2. Βλ. σχετικά European Commission (2011), “Business Dynamics: Start-ups, Business Transfers and Bank-ruptcy”

τικήδιαδικασίααφορούνστηδημιουρ-γίαήτηβελτίωσητωνμηχανισμώντηςσυνεργασίας/συντονισμούτωνπιστω-τών,τηνπιστοποίησητωνδιαχειριστώντηςπτωχευτικήςδιαδικασίαςκαθώςκαιστη δημιουργία κατάλληλου πλαισίουγια την εξωδικαστική διαπραγμάτευ-ση των εμπλεκόμενων μερών και τηνεξεύρεση λύσης. Ταυτόχρονα υιοθε-τούνται αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιοπου έχουνωςστόχο να καταστήσουνσυντομότερη, ευκολότερηκαι λιγότεροκοστοβόρατηνόληδιαδικασίαδιαχείρι-σης της αφερεγγυότητας και τηςπτω-χευτικήςδιαδικασίας.

• Στις ανεπτυγμένες χώρες της Ευρώ-πης,τηντελευταία20ετίαπαρατηρείταιαλλαγή και συνεχής εκσυγχρονισμόςτουσχετικούθεσμικούπλαισίουκατάτοευέλικτοπρότυποτωνΗΠΑ(ενδεικτικά:Σουηδία 1996, Βέλγιο 1997, Γερμανία1999, Γαλλία και Ιταλία 2006,Φινλαν-δία2007),ενώστιςπρώηνσοσιαλιστι-κέςχώρεςτηςΚεντρικήςκαιΑνατολικήςΕυρώπης,ηθέσπισηκαιεφαρμογήνο-μοθετικούπλαισίουγιατηναφερεγγυό-τητακαιτιςπτωχεύσειςείναιπολύπιοπρόσφατη.

• Οι διαδικασίες πτώχευσης στις ανε-πτυγμένεςυψηλούεισοδήματοςχώρεςτουΟΟΣΑ (30 χώρες), είναιπερισσό-τερο αποτελεσματικές υπό την έννοιαότι σε αυτές υπάρχουν μεγαλύτερεςπιθανότητες επιβίωσης των επιχειρή-σεωνπουέχουνυπαχθείσεδιαδικασίαδιαχείρισης της αφερεγγυότητας τους,σύμφωναμετησχετικήέκθεσητηςΠα-

Page 11: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 11

γκόσμιας Τράπεζας (Doing Business2011:78).

1.2. Οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων στην Ευρώπη: Στατιστικά

στοιχεία και δεδομένα

Στηντρέχουσαχρηματοοικονομικήσυγκυ-ρίακαισύμφωναμεταυπάρχονταστοιχείαδιεθνώνκαιευρωπαϊκώνοργανισμών,τα οποία και παρουσιάζονται στη συνέ-χεια,προκύπτειμεμάλλονεμφανήτρόποότισεπεριόδουςκρίσηςκαιιδίωςτηδιετίαεκδήλωσης της οικονομικής κρίσης στηνΕυρώπη,ταέτη2008και2009,εκδηλώνε-ταιμιασημαντικήαύξησητουαριθμούτωνεταιρικών πτωχεύσεων. Πιο συγκεκριμέ-νακατάτηνπερίοδοαυτή,οαριθμόςτωνεταιρικώνπτωχεύσεωναυξάνεταισωρευ-τικάκατά36,2%σε17χώρεςτηςΔυτικήςΕυρώπης(ΕΕ15καιΕλβετία,Νορβηγία),ενώστιςχώρεςτηςΕυρωζώνηςηαύξησηανέρχεταισε46%.Αντίστοιχαοιαυξήσειςτων εταιρικών πτωχεύσεων στις χώρεςτης Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπηςπαρουσιάζουνμιασημαντικήαύξησητηςτάξηςτου14.1%κατάτο2010σεσχέσημετο2009.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με εκθέσεις τηςΕυρωπαϊκής Επιτροπής, εκτιμάται ότιπερίπου το 50% των επιχειρήσεωνστηνΕυρώπηδενεπιβιώνουνπάνωαπό5έτηκαι ότι οιπτωχεύσεις επιχειρήσεωναντι-στοιχούνκατάμέσοόροστο15%τουσυ-νολικού αριθμού των επιχειρήσεων πουσταματούντηλειτουργίατους3..

3. Βλ.σχετικάEuropeanCommission“Asecondchanceforentrepreneurs: Prevention of bankruptcy, simplification

Ως προς την απασχόληση, υπολογίζε-ται ότι πάνω από 1.2 εκατ. θέσεις εργα-σίας χάθηκαν συνολικά στην Ευρώπη λόγω των πτωχεύσεων το 2008, 2 εκατ. θέσεις εργασίας το 2009 και 1.4 εκατ. θέσεις εργασίας το 2010.

Αναφορικά με τη συλλογή στοιχείων καιτην παρακολούθηση των πτωχεύσεωνστηνΕυρώπηθαπρέπει να επισημανθείκατ΄αρχάςότιηEurostatσυλλέγειστοιχείαμόνο για το κλείσιμο των επιχειρήσεων,ασχέτωςεάναυτέςείναιαποτέλεσμαπτώ-χευσηςήόχι.Στοιχείαγιατιςπτωχεύσειςαυτέςκαθ’αυτές,ωςπροςτοναριθμόκαιτηνεξέλιξητους,τόσοδιεθνώςόσοκαισεευρωπαϊκόεπίπεδο,συλλέγονταικαιείναιδιαθέσιμαμόνοαπόδύο(2)ιδιωτικούςορ-γανισμούς:τηνEuler Hermesγιαταδιε-θνήτεκταινόμενακαιτηνCreditreformγιαταΕυρωπαϊκάτεκταινόμενα,ηοποίαεκδί-δειετήσιεςεκθέσειςμετίτλο«InsolvenciesinEurope»καιοιοποίεςστηνΕλλάδαδη-μοσιεύονταιαπότηνICAP.4

Στοπλαίσιοαυτό,στατιστικάδεδομέναγιατοναριθμόκαι τηνεξέλιξητωνεταιρικώνπτωχεύσεων στις χώρες της Ευρώπης,περιέχονται στις ετήσιες εκθέσεις με τίτ-λο «Insolvencies in Europe»που εκδίδειογερμανικόςοργανισμόςCreditreformκαι

ofbankruptcyproceduresandsupportforafreshstart”,FinalReportofExpertGroup,Brussels, January2011,καθώςεπίσηςκαιEuropeanCommission,“BusinessDy-namics:Strat-ups,BusinessTransfersandBankrupcty”,FinalReport,Brussels2011

4 Βλ.σχετικάEuropeanCommission(2011),“BusinessDy-namics:Start-ups,BusinessTransfersandBankruptcy”,FinalReport,Brussels2011καιICAP(2011)“ΠτωχεύσειςστηΔυτικήΕυρώπη:Σημάδιαανάκαμψηςσεμιαδιαιρε-μένηΕυρώπη».ΣτηνΕλλάδαηέρευνατηςCreditreformδιενεργείταικαιδημοσιοποιείταιαπότηνICAP

Page 12: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201212

ταοποίαστηνΕλλάδαόπωςσημειώθηκεδημοσιεύονται από την ICAP, ενώ ο ορ-γανισμόςEulerHermesεκπονείσεετήσιαβάση έναν παγκόσμιο δείκτη αφερεγγυ-ότηταςμεστοιχείαπουσυλλέγει από35χώρες,οιοποίεςκαιεκπροσωπούνπερί-πουτο85%τουεκτιμώμενουπαραγόμε-νουΑΕΠπαγκοσμίως.

Θαπρέπειεπίσηςεξ’αρχήςναεπισημαν-θείότιταστοιχείατωνδύοπροαναφερθέ-ντων οργανισμών τα οποίαπαρουσιάζο-νται στην παρούσα έκθεση και αφορούνστις εταιρικέςπτωχεύσεις,πέραν τηςμε-θοδολογίας που χρησιμοποιείται για τησυλλογή τους και η οποία ενδέχεται ναδιαφοροποιείται από χώρα σε χώρα, θαπρέπεινασυνεκτιμώνταιεπιπρόσθετασεσχέσημεδύο τουλάχιστονβασικούςπα-ράγοντες:α)τοεπιμέρουςεθνικόθεσμικόπτωχευτικόδίκαιοκαιτηνέκτασηκατάτηνοποίααυτόδιευκολύνειήόχιτιςπτωχευ-τικέςδιαδικασίεςκαιβ) τηλειτουργίατουχρηματοπιστωτικούσυστήματοςωςπροςτηχρηματοδότησηκαιστήριξητωνεπιχει-ρήσεων.

Σεορισμένεςχώρες,όπωςγιαπαράδειγ-μαστηΓερμανία, οι αφερέγγυεςήυπερ-χρεωμένεςεπιχειρήσειςενδέχεταιναεπι-λέγουντο«εθελοντικό»κλείσιμο/παύσητων εργασιών, παρά την υπαγωγή τουςστιςπτωχευτικέςδιαδικασίες5.

Ακόμηκαισεσχέσημεταπαραπάνω,θαπρέπει να τονιστεί ότι η καταγραφή τωνεπιχειρήσεων που εντάσσονται σε καθε-στώςαφερεγγυότηταςήπτωχευτικήςδια-δικασίαςαφοράκατάκανόναμεγάλεςσε

5 Creditreform,InsolvenciesinEurope2010/11,σελ.6-7

μέγεθοςεπιχειρήσεις.

Γιαπαράδειγμα,σεχώρεςόπωςηΕλλάδααλλάκαιστιςυπόλοιπεςχώρεςτηςΝότιαςΕυρώπης,οαριθμόςτωνπτωχεύσεωνεμ-φανίζεταιχαμηλότεροςσεσχέσημετιςάλ-λεςευρωπαϊκέςχώρες,επειδήστηνοικο-νομίαδραστηριοποιείταιμεγάλοςαριθμόςμικρώνκαιμεσαίωνεπιχειρήσεωνκαθώςκαιμεγάλοςαριθμόςαυτό-απασχολουμέ-νων6οιοποίοισυνήθωςεπιλέγουννακλεί-σουν την επιχείρησηχωρίς ναμπουνσεεπίσημηδιαδικασίαπτώχευσης.

• Εταιρικές πτωχεύσεις στη Δυτική Ευρώπη: 2006-2010

Ο παρακάτω Πίνακας Νο1, αποτυπώνειτην εξέλιξη του αριθμού των εταιρικώνπτωχεύσεωνσε17χώρεςτηςΔυτικήςΕυ-ρώπηςκατάταέτη2006-2010,σύμφωναμεταστοιχείατηςCreditreform.

6 Creditreform,InsolvenciesinEurope2010/11,σελ.6καιICAP,2011

Page 13: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 13

Πίνακας 1Εταιρικές πτωχεύσεις σε 17 χώρες της Δυτικής Ευρώπης: 2006-2010

ΧΩΡΑ 2010 2009 2008 2007 2006Ποσοστιαία μεταβολή %

2009/10

Ποσοστιαία μεταβολή %

2008/09

Ποσοστιαία μεταβολή %

2007/08

Αυστρία 6.657 7.076 6.500 6.632 6.854 -5,9 +8.5 -1.9

Βέλγιο 9.620 9.382 8.476 7.678 7.617 +2,5 +11,3 +10,3

Δανία 6.460 5.710 3.709 2.401 1.987 +13,1 +51.0 +54,4

Φιλανδία 2.870 3.275 2.612 2.254 2.285 -12,4% +26.7 +15.8

Γαλλία 51.060 53.547 49.723 42.532 40.360 -4,6% +12.2 +16.9

Γερμανία 32.100 32.930 29.580 29.150 34.040 -2,5% +16.0 +1,4

Ελλάδα 355 355 359 524 532 +/-0,0 +0.3 -31.4

Ιρλανδία 1.525 1.406 773 363 304 +8,5 +81.1 +112.9

Ιταλία 10.923 8.354 6.498 5.518 8.827 +30,8 +40.0 +17.7

Λουξεμβούργο 918 698 590 680 634 +31,5 +18.3 -13.2

Ολλανδία 7.340 8.040 4.635 4.602 5.941 -8,7 +53.4 +0.72

Νορβηγία 4.480 5.013 3.637 2.845 3.032 -10,6 +40,2 +27.8

Πορτογαλία 5.144 4,450 3.267 2.123 2.400 +15,6 +36.2 +53.8

Ισπανία 4.770 4.984 2.528 .880 853 -4,3 +93.8 +187.2

Σουηδία 7.510 7.892 6.298 5.791 5.243 -4,8 +20.7 +8.7

Ελβετία 6.255 5,215 4.222 4.314 4.528 +19,9 +23.5 -2.1

Ηνωμένο 17.690 19.908 16.268 12.893 13.686 -11,1 +24.8 +26.1

Σύνολο 175.677 178.235 149.675 130.910 139.123 -1,4 +21,9 +14.3

Πηγή:Creditreform,InsolvenciesinEurope2010/11καιICAP2011

Απότονπαραπάνωπίνακαπροκύπτειότιαπότο2008καιμετάπαρατηρείταιμιαιδι-αίτερα σημαντική αύξηση των εταιρικώνπτωχεύσεωνστηνΕυρώπη,ηοποίαείναιτης τάξης του 14,3% το 2008 σε σχέσημετο2007καικορυφώνεταιτηνεπόμενηχρονιά,όπουσημειώνεται νέασημαντικήαύξηση 21,9%σεσχέσημε το 2008. Το2010οαριθμόςτωνπτωχεύσεωνεμφανί-ζεται να σταθεροποιείται στα υψηλά επί-

πεδατου2009,παρουσιάζονταςμιαμικρήπτώσηκατά1,4%.

Συνολικά, κατά την τριετία 2008-2010, οιεταιρικές πτωχεύσεις στις χώρες αναφο-ράςπαρουσιάζουν σημαντική άνοδο,ωςαποτέλεσμα τηςπαγκόσμιαςοικονομικήςκρίσης και ύφεσης η οποία και εκδηλώ-νεται με ιδιαίτερη ένταση το 2009, ενώανακόπτεταιενμέρεικατάτηδιάρκειατου2010..

Page 14: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�

Ως προς τις επιμέρους χώρες, υψηλάποσοστά αύξησης των εταιρικών πτω-χεύσεωνεμφανίζονταικατάτο2009στηνΙσπανία (93,8%), στην Ιρλανδία (81,1%),στηνΟλλανδία(53,4%)στηΔανία(51%),στη Νορβηγία (40,2%) και Ιταλία (40%).Κατά το 2010, νέα αξιοσημείωτη αύξησησημειώνεται στο Λουξεμβούργο (31,5%),

στην Ιταλία για δεύτερη χρονιά (30,8%),στηνΕλβετία (19,9%)καιστηνΠορτογα-λία(15,6%).

Ηεξέλιξητουαριθμούτωνεταιρικώνπτω-χεύσεωνστηΔυτικήΕυρώπηκατάτηνπε-νταετία2006-2010αποτυπώνεταικαιστοπαρακάτωδιάγραμμα(Γράφημα1)

Γράφημα 1

Αριθμός εταιρικών πτωχεύσεων σε 17 χώρες της Δυτικής Ευρώπης: 2006-2010

�Πηγή:�Creditreform,�Insolvencies�in�Europe�2010/11� Επεξεργασία:�ΙΝΕ-ΓΣΕΕ

•. Δείκτης πτωχεύσεων στη Δυτική Ευ-ρώπη: 2010/2011

Επίσης,οδείκτηςπτώχευσηςστις17χώ-

ρεςτηςΔυτικήςΕυρώπης,οοποίοςυπο-δηλώνειτοναριθμότωνπτωχεύσεωνανά10.000 επιχειρήσεις, αποτυπώνεται στονπαρακάτωΠίνακαΝο2.

Page 15: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 15

Πίνακας 2

Δείκτης πτωχεύσεων στις 17 χώρες της Δυτικής Ευρώπης

ΧΩΡΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΤΩΧΕΥΣΕΩΝ ΑΝΑ 10.000 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Ελλάδα 7

Ισπανία 14

Ιταλία 24

Πορτογαλία 47

ΗνωμένοΒασίλειο 69

Σουηδία 72

Ιρλανδία 75

Ολλανδία 87

Γερμανία 89

Νορβηγία 93

Γαλλία 102

Ελβετία 123

Βέλγιο 160

Αυστρία 163

Δανία 207

Λουξεμβούργο 321

Μέσος όρος 68

Πηγή:�Creditreform,�Insolvencies�in�Europe�2010/11

Όπως φαίνεται από τα παραπάνω στοι-χεία, ο μικρότερος δείκτης πτωχεύσεωνανά10.000επιχειρήσειςεμφανίζεταιστηνΕλλάδα(7)καιομεγαλύτεροςστοΛουξεμ-βούργο(321).ΟιχώρεςτουΝότου,σχεδόνστοσύνολοτους,εμφανίζουνμικρόδείκτηπτωχεύσεων (Ελλάδα:7, Ισπανία:14, Ιατ-λία:24,Πορτογαλία:47),οοποίοςοφείλε-ταισεμεγάλομέρος(όπωςαναφέρεταικαιπαραπάνω)καιστην επικράτησημικρώνήατομικώνεπιχειρήσεωνστηνοικονομία.

ΣτηνΕλλάδαειδικότερα,σύμφωνακαιμεοικονομικούς αναλυτές (ICAP, σελ.17), οχαμηλός δείκτης πτωχεύσεων σε σχέσημε τις υπόλοιπεςΧώρες τηςΔυτικήςΕυ-ρώπης δεν αποτυπώνει τον πραγματικόαριθμό πτωχεύσεων στην Ελλάδα αλλάαπορρέει και από το γεγονός ότιπολλέςελληνικές επιχειρήσεις κλείνουν, διακό-πτουντηλειτουργίατους,χωρίςνακηρυ-χθούν δικαστικά σε πτώχευση χωρίς ναπροσμετρούνταιστιςπτωχευμένεςεπιχει-

Page 16: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201216

ρήσειςόπωςτιςορίζειοισχύωνπτωχευτι-κόςκώδικας.

•. Ποσοστά συμμετοχής των τομέων οικονομικής δραστηριότητας στις πτωχεύσεις: 2008-2010

ΟιετήσιεςεκθέσειςτηςCreditreform,εξε-τάζουνεπίσηςκαιτηνκατανομήτωνεται-ρικών πτωχεύσεων στους τέσσερις (4)

βασικούςτομείςτηςοικονομικήςδραστη-ριότητας:α)βιομηχανία–μεταποίηση,β)κατασκευές,γ)εμπόριο–ξενοδοχεία-επι-σιτισμόςκαιδ)υπηρεσίες.

ΟπαρακάτωΠίνακαςΝο3,παρουσιάζειτοποσοστόσυμμετοχήςπουέχειοκαθέ-νας από τους παραπάνω τομείς οικονο-μικήςδραστηριότητας,κατάταέτη2008-2010.

Πίνακας 3

Συμμετοχή (%) βασικών οικονομικών τομέων οικονομίας στο συνολικό αριθμό πτωχεύσεων στη Δυτική Ευρώπη: 2008-2010

ΤΟΜΕΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ

ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ στις

ΠΤΩΧΕΥΣΕΙΣ2010

ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ στις

ΠΤΩΧΕΥΣΕΙΣ2009

ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ στις

ΠΤΩΧΕΥΣΕΙΣ2008

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 10.9% 11.4% 10.0%

ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 21.0% 20.9% 21.1%

ΕΜΠΟΡΙΟ* 30.5% 30.2% 32.4%

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 37.6% 37.2% 36.5%

�*Περιλαμβάνεται�και�ο�κλάδος�επισιτισμού�τουρισμού Πηγή:�Creditreform,�Insolvencies�in�Europe�2010/11�&�Insolvencies�in�Europe�2009/10

Απόταστοιχείααυτάδιαφαίνεταιότικαθ’όλητηντριετία2008-2010,τομεγαλύτεροποσοστότωνεταιρικώνπτωχεύσεωναφο-ράτοντομέατωνυπηρεσιώνκαιακολου-θούνοιτομείςτουεμπορίουκαιτωνκατα-σκευών.Οτομέαςτηςμεταποίησης/βιομη-χανίαςπαρουσιάζειτομικρότεροποσοστόσυμμετοχήςστιςπτωχεύσεις.

Ωστόσο, η συμμετοχή του τομέα της με-ταποίησηςπαρουσιάζειαξιοσημείωτηαύ-ξησητωνεταιρικώνπτωχεύσεωνκατάτο

έτος 2009 σε σχέση με τοπροηγούμενοέτος2008,ενώοιπτωχεύσειςστοντομέατων υπηρεσιών εμφανίζονται να αυξάνο-νταισταθεράαπότο2008καιμετά.

Όσον αφορά δε την κατανομή τωνπτω-χεύσεωνστις15χώρεςτηςΔυτικήςΕυρώ-πης, τα ποσοστά συμμετοχής των πτω-χεύσεων ανά τομέα οικονομίας κατά ταέτη2009-2010,αποτυπώνονταιαναλυτικάστονπαρακάτωΠίνακα.

Page 17: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�

Πίνακας 4

Συμμετοχή (%) βασικών οικονομικών τομέων οικονομίας στις πτωχεύσεις σε 15 χώρες της Δυτικής Ευρώπης: 2009-2010

ΧΩΡΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ* ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Αυστρία 7.9%(8.4%)** 15.4%(167%) 36.5%(36.9%) 40.28%(38.0%)

Βέλγιο 6.9%(7.8%) 16.0%(14.5%) 46.7%(46.5%) 30.4%(31.2%)

Δανία 7.8%(8.3%) 15.6%(17.2%) 22.5%(24.3%) 54.1%(50.2%)

Φιλανδία 12.7%(13.0%) 25.8%(23.0%) 25.3%(23.0%) 36.3%(40.9%)

Γαλλία 7.7%(8.3%) 28.0%(28.0%) 34.2%(34.0%) 30.0%(29.7%)

Γερμανία 9.4%(10.5%) 15.9%(16.5%) 26.8%(30.0%) 44.1%(42.7%)

Ιρλανδία 10.3%(12.1%) 31.0%(29.7%) 26.8%(30.0%) 32.0%(28.2%)

Ιταλία 24.1%(24.2%) 18.5%(19.0%) 26.2%(26%) 31.3%(30.8%)

Λουξεμβούργο 1.9%(2.3%) 10.0%(13.8%) 31.3%(27.1%) 56.9%(56.9%)

Ολλανδία 14.0%(13.2%) 16.1%(12.4%) 27.3%(27.9%) 42.6%(46.5%)

Νορβηγία 7.9%(8.1%) 24.1%(24.1%) 30.5%(32.2%) 37.5%(35.7%)

Πορτογαλία 28.7%(30.1%) 19.1%(17.6%) 35.3%(35.9%) 16.9%(16.4%)

Ισπανία 21.4%(25.0%) 32.5%(33.5%) 19.3%(19.3%) 26.8%(22.2%)

Σουηδία 8.9%(9.3%) 14.3%(12.9%) 28.0%(30.2%) 48.8%(47.7%)

ΗνωμένοΒασίλειο 12.5%(13.4%) 18.5%(17.7%) 21.8%(21.4%) 47.1%(47.7%)

*Περιλαμβάνεται�και�ο�κλάδος�επισιτισμού�τουρισμού ������*�(�):�2009 ������Πηγή:�Creditreform,�Insolvencies�in�Europe�2010/11

Από τα στοιχεία του παραπάνω πίνακαπροκύπτει ως γενικό συμπέρασμα, ότιυψηλά ποσοστά εταιρικών πτωχεύσεωνπαρουσιάζειοτομέαςτωνυπηρεσιώνμεχαρακτηριστικές περιπτώσεις αυτές τηςΔανίας, τηςΣουηδίας, τηςΜεγάληςΒρε-τανίαςκαιτουΛουξεμβούργου,οιοποίεςμάλισταυπερβαίνουνκατάπολύτομέσοευρωπαϊκόόρο37.6%(βλ.Πίνακα4).

Πληντηςπαραπάνωδιαπίστωσης,εξίσουσημαντική είναι και η εμφάνιση ιδιαίτεραμεγάλου ποσοστού εταιρικών πτωχεύσε-

ωνστονκατασκευαστικότομέα,ωςαποτέ-λεσματωνδυσμενώνσυνεπειώνπουείχεη«φούσκα»τωνακινήτων7μεχαρακτηρι-στικέςπεριπτώσειςαυτέςτηςΙσπανίαςκαιτηςΙρλανδίας,όπουτο32.5%καιτο31%τωνπτωχεύσεωντο2010αφορούσαντοντομέατωνκατασκευών.Αξιοσημείωτοεί-ναικαιτοποσοστότηςΓαλλίαςμετο28%των εταιρικών πτωχεύσεων να αφοράστονκατασκευαστικότομέα.

7. Creditreform,�Insolvencies�in�Europe�2010/11,�σελ.�15

Page 18: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι οι τρείςχώρες του Νότου (Ιταλία, Ισπανία καιΠορτογαλία), εμφανίζουν σχετικά υψη-λάποσοστάπτωχεύσεων,ταοποίαείναιυψηλότερααπότονευρωπαϊκόμέσοόρο(10.9%),στοντομέατηςμεταποίησης:Ιτα-λία24.1%,Ισπανία21.4%καιΠορτογαλία28.7%.ΣτηνΠορτογαλία επίσης το υψη-λότερο ποσοστό πτωχεύσεων εμφανίζε-ταιστονκλάδοτουΕμπορίου(35.3%).ΤουψηλότεροδεποσοστόπτωχεύσεωνστοεμπόριοέχειτοΒέλγιο(46,78%).

•. Οι πτωχεύσεις στις χώρες της Κε-ντρικής και Ανατολικής Ευρώπης: 2009-2010

Η ετήσια έκθεση της Creditreform2010/2011, αναφέρεται εκτός άλλων και

στηνεξέλιξη τηςπορείας τωνπτωχεύσε-ωνστιςχώρεςτηςΚεντρικήςκαιΑνατολι-κήςΕυρώπης,οιοποίεςκαιαυτέςχτυπή-θηκαναπότηνοικονομικήκρίσητου2008-2009,μεαποτέλεσμακαιστιςχώρεςαυτέςοαριθμόςτωνεταιρικώνπτωχεύσεωνναπαρουσιάζεισημαντικέςαυξητικέςτάσεις.

ΣύμφωναμεταστοιχείατηςCreditreform,οαριθμόςτωνεταιρικώνπτωχεύσεωνσε10 χώρες της Κεντρικής και ΑνατολικήςΕυρώπηςανήλθεσε 31.194 το 2009 καισε 35.581 το 2010, παρουσιάζοντας μιααύξησητηςτάξηςτου14.1%.

Ο παρακάτω Πίνακας Νο 5 αποτυπώνειαναλυτικά την εξέλιξη των πτωχεύσεωνστιςχώρεςαυτές.

Πίνακας 5

Αριθμός εταιρικών πτωχεύσεων στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης: 2009-2010

ΧΩΡΑ 2010 2009 Μεταβολή % 2009/10

Κροατία 1.300 1.050 +23.5

Τσεχία 4.852 4.570 +6.2

Εσθονία 504 693 -27.3

Ουγγαρία* 17.600 14.832 +18,7

Λετονία 2.428 2.322 +4.6%

Λιθουανία 1.496 1.168 +28.1

Πολωνία 631 702 -10.1

Ρουμανία 5.430 4.543 +19.5%

Σλοβακία 830 900 -7.8

Σλοβενία 510 414 +23.2

ΣΥΝΟΛΟ 35.581 31.194 +14.1

*� ��Τα�στοιχεία�αναφέρονται�σε�επιχειρήσεις�υπό�εκκαθάριση�καθώς�και�επιχειρήσεις�που�είναι�σε� διαδικασία�πτώχευσης�αλλά�συνεχίζουν�τη�λειτουργία�τους�

Πηγή:�Creditreform,�Insolvencies�in�Europe�2010/11�

Page 19: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�

Συνολικάγια τηνΕυρώπηκαισεαπόλυ-τους αριθμούς, καταγράφονται 178.235πτωχεύσειςεταιρειώντο2009και175.677πτωχεύσεις το έτος2010στιςχώρες τηςΔυτικήςΕυρώπης, ενώοι εταιρικέςπτω-χεύσεις στις 10 χώρες τηςΚεντρικής καιΑνατολικήςΕυρώπηςανήλθανσε35.581και31.194,κατάτο2010καιτο2009αντί-στοιχα.

•. Παγκόσμιος δείκτης αφερεγγυότη-τας επιχειρήσεων (Global Insolvency Index): 2005-2012

Αντίστοιχαόπωςσημειώθηκεπαραπάνω,οοργανισμόςEulerHermes,συλλέγειστοι-χείαγιατηναφερεγγυότητατωνεπιχειρή-σεωνσε35χώρες,οιοποίεςαντιστοιχούνστο 86,10% του παγκόσμιου ΑΕΠ κατάτοέτος2010καιεκπονείένανπαγκόσμιοδείκτη εταιρικής αφερεγγυότητας σε ετή-σιαβάση.

Λόγω των μεγάλων διαφοροποιήσεωνκαι της ετερογένειαςπου υπάρχουν απόχώρα σε χώραωςπρος τον ορισμό τηςαφερεγγυότητας ο Euler Hermes, επικε-ντρώνεται κυρίως στην παρακολούθησητηςπορείαςκαιτωντάσεωντουδείκτητης

αφερεγγυότητας,παράστησυλλογήαπό-λυτωναριθμών.

Για κάθε χώρα εκπονείται ένας δείκτηςαφερεγγυότηταςμεβάσηυπολογισμούτο100καιέτοςαναφοράςτο2000,οοποίοςπροκύπτει με βάση τις ετήσιες ποσοστι-αίεςμεταβολές(αυξήσειςήμειώσεις)τουαριθμού των επιχειρήσεωνπου καθίστα-νταιαφερέγγυεςκαιοιοποίοιστησυνέχειαχρησιμοποιούνται για την εκπόνηση τουσυνολικούδείκτη.

ΑκολούθωςηκάθεχώρααφούκαταταχθείσεσχέσημετηβαρύτητατουΑΕΠτηςεπίτουσυνολικάπαραγόμενουΑΕΠ των35χωρών αναφοράς (κατά το έτος 2010),στησυνέχεια κατατάσσεται και σεσχέσημετηβαρύτηταπουέχειοεθνικόςδείκτηςαφερεγγυότητας στο σύνολο του παγκό-σμιουδείκτη.

ΟπαρακάτωΠίνακαςΝο6αποτυπώνειτην εξέλιξη του δείκτη της αφερεγγυότη-τας των επιχειρήσεων κατά τα έτη 2005– 2012, με την υποσημείωση ότι τα πο-σοστάτου2011και2012αναφέρονταισεεκτιμήσεις,προβλέψεις.

Page 20: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201220

Πίνακας 6Παγκόσμιος δείκτης αφερεγγυότητας επιχειρήσεων ανά χώρα: 2005-2012

Βάση 100: 2000

Συμμετοχή επί τοις % του παγκόσμιου

ΑΕΠ

Βαρύτητα με βάση το έτος 2000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Παγκόσμιος δείκτης

αφερεγγυότητας86.10 100,0% 4% -5% -9% 28% 28% -5% -7% -5%

ΧΩΡΑΑυστραλία 1.74 2% 10% 6% -3% 21% 4% 2% 4% -2%Αυστρία 0.72 0.8% 12% -5% -6% 0% 9% -8% -3% -2%Βέλγιο 0.87 1.0% 0% -3% 1% 10% 11% 2% -5% -4%Βραζιλία 2.71 3.2% -31% -54% -33% -15% 19% -21% 0% 3%Καναδάς 2.58 3.0% -7% -10% -7% -2% -12% -25% -2% 2%Κίνα 7.45. 8.7% 9% 14% 20% 5% -2% -16% -20% -10%Τσεχία 0.37 0.4% -12% 0% -10% -3% 34% 13% 11% -5%Δανία 0.59 0.7% -5% -20% 21% 54% 54% 13% -12% -7%Εσθονία 0.04 0.0% -4% -16% -43% 109% 149% -2% -8% -9%Φιλανδία 0.48 0.5% -7% 2% -1% 14% 30% -11% 0% -5%Γαλλία 4.94 5.7% 1% -4% 6% 15% 12% -2% -5% -3%Γερμανία 6.30 7.3% -6% -7% -15% 0% 12% -2% -9% -6%Ελλάδα 0.62 0.7% 2% -8% -6% 10% 15% 25% 20% -2%HongKong 0.37 0.4% -26% -35% -18% 3% 22% -24% -4% -1%Ουγγαρία 0.27 0.3% 2% 18% 3% 21% 24% 21% -24% -6%Ιρλανδία 0.46 0.5% -3% -1% 3% 113% 82% 11% -2% -5%Ιταλία 3.98 4.6% 9% -16% -40% 19% 29% 21% 2% -3%Ιαπωνία 8.45 9.8% -5% 2% 6% 11% -1% -14% 5% 3%ΝότιαΚορέα 1.60 1.9% -23% -26% -9% 19% -27% -21% -10% 4%Λετονία 0.06 0.1% -36% 15% 16% 28% 67% 20% -30% -8%Λιθουανία 0.08 0.1% 9% -2% -20% 58% 93% -12% -14% -7%Λουξεμβούργο 0.12 0.1% 2% -8% 6% -13% 21% 32% 13% -5%Ολλανδία 1.51 1.8% 2% -12% -23% 1% 73% -10% -4% -7%Νορβηγία 0.78 0.9% -18% -14% -6% 28% 38% -12% -5% -7%Πολωνία 0.91 1.1% -4% -34% -26% -10% 57% 3% -10% -6%Πορτογαλία 0.42 0.5% -37% 3% 18% 47% 29% 8% 10% 6%Ρωσία 2.89 3.4% 49% 447% -75% -28% 11% 3% -1% -3%Σιγκαπούρη 0.31 0.4% -27% -20% -18% 25% 2% 5% -8% 0%Σλοβακία 0.16 0.2% 66% 5% -54% -27% 35% 13% -21% -3%Ισπανία 2.78 3.2% 25% -1% 13% 180% 79% -5% -4% -5%Σουηδία 0.83 1.0% -11% -9% -6% 9% 21% -5% -7% -4%Ελβετία 0.85 1.0% -4% -5% -5% -2% 24% 20% -3% -5%Ταϊβάν 0.67 0.8% 17% 21% 68% -23% -58% -21% -5% -4%ΗνωμένοΒασίλειο 4.61 5.3% 10% 6% -20% 31% 17% -17% -12% -5%ΗΠΑ 24.57 28.5% 14% -50% 44% 54% 40% -7% -13% -8%

Πηγή:�EULER�HERMES,�2011�

8 Βλ.σχετικάEULERHERMES,PressRelease,14/6/2011(http://www.eulerhermes.de/en/documents/pr-eh-insolven-cies-en-20110614.pdf)

Page 21: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 21

Απότονπίνακασυνάγεταιότικατάταέτη2008-2009σημειώνεταιυψηλόταταποσο-στά αύξησης του δείκτη αφερεγγυότηταςσεμιασειράχώρες,κατάκύριολόγοστιςανεπτυγμένες, γεγονός που εξηγείται μετηνεκδήλωσηκατάταέτηαυτάτηςπαγκό-σμιας οικονομικής κρίσης. Η ποσοστιαίααύξησητουσυνολικούδείκτηαφερεγγυό-τητας κατά τα έτη αυτά, υπολογίζεται σε56% για να σημειώσει υποχώρηση κατάτοέτος2010.

Κατά το 2010, και σε ότι αφορά τηνΕυ-ρώπη, σημαντική αύξηση του δείκτη εμ-φανίζεταισετρείςχώρεςτουευρωπαϊκούνότου,Ιταλία,Ελλάδα,Πορτογαλία,στηδεΙσπανίαμετάταυψηλόταταποσοστάτωνετών2007-2009,οδείκτηςυποχωρεί.

Τέλος, σύμφωνα με τις προβλέψεις τουοργανισμού,γιατηδιετία2011-2012,ανα-μένεται μικρή υποχώρηση του δείκτη το2011κατά7%καιτο2012κατά5%,μετηνεξαίρεση της Ελλάδας και Πορτογαλίας,λόγωτωνιδιαίτερωνοικονομικώνσυνθη-κών.•. Αφερεγγυότητα επιχειρήσεων, πτω-

χεύσεις και απώλειες θέσεων εργα-σίας στην Ευρώπη

Οι εκθέσεις της Creditreform περιλαμβά-νουν εκτός των άλλων και μια εκτίμησηόσον αφορά τις απώλειες θέσεων εργα-σίας,ωςαποτέλεσματηςπτώχευσηςτωνεπιχειρήσεωνστηνΕυρώπη.

ΤοπαρακάτωΓράφημαΝο2αποτυπώνειτιςεκτιμήσειςαυτές:

Γράφημα 2

Απώλειες θέσεων εργασίας λόγω αφερεγγυότητας /πτώχευσης επιχειρήσεων στην Ευρώπη: 2000-2010

Πηγή:�Creditreform,�Insolvencies�in�Europe�2010/11

Page 22: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201222

ΑπόταστοιχείατηςCreditreformσυνάγε-ταιτοσυμπέρασμαότικατάτοέτος2009πουκορυφώνεταιηοικονομικήκρίσηστιςχώρεςτηςΕυρώπης,οεκτιμώμενοςαριθ-μός της απώλειας των θέσεων εργασίαςπουσχετίζονταιμετιςπτωχεύσειςεπιχει-ρήσεωνπροσεγγίζει τις2.000.000θέσειςεργασίας,αυξημένοςκατά800.000περισ-σότερεςσεσχέσημετοπροηγούμενοέτος2008.Κατάτο2010,οιαπώλειεςμειώνο-νταικατά30%,γεγονόςπουκατάτιςεκτι-μήσειςτηςCreditreformοφείλεταιστηναι-σθητήμείωσητωνπτωχεύσεωνμεγάλωνεπιχειρήσεων,οιοποίεςαπασχολούνκαιμεγάλοαριθμόεργαζομένων.

Εντούτοις,ηδιαφαινόμενηβελτίωσηκατάτο2010,σεκαμίαπερίπτωσηδενμπορείνααποκρύψει το γεγονόςότι οιπτωχεύ-σειςτωνεπιχειρήσεωνκαιενγένειτααυ-ξημένα ποσοστά αφερεγγυότητας, έχουνωςτελικόαποτέλεσματηνμαζικήαπώλειαθέσεων εργασίας, καθώς η ένταξη μιαςεπιχείρησης στην πτωχευτική διαδικασίαοδηγείσυνήθωςστηνεκκαθάριση.

Ακόμακαιστιςπεριπτώσειςκατάτιςοποί-ες μια αφερέγγυα επιχείρηση είτε πωλη-θεί,είτεπροχωρήσεισεαναδιάρθρωση,οιαπολύσειςπροσωπικούαποτελούνσύνη-θεςφαινόμενο.

Πέρανόμωςτωνπαραπάνω,είναιαξιοση-μείωτοότιηπτώχευσητωνεπιχειρήσεωνκαι ιδίως των μεγάλων σε μέγεθος, έχειεξαιρετικάαρνητικέςεπιπτώσειςόχιμόνογιατουςεργαζόμενουςσεαυτές,αλλάκαισεεργαζόμενουςεπιχειρήσεωνπουσυν-δέονται επιχειρηματικά με την υπό πτώ-χευσηεπιχείρηση(προμηθευτές,πελάτεςκοκ).

1.3. Διαστάσεις της προστασίας των εργαζομένων από την

αφερεγγυότητα του εργοδότη και συστήματα προστασίας σε

Διεθνές και Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η εν γένειπροστασία των εργαζομένων,στιςπεριπτώσειςτηςαφερεγγυότηταςτουεργοδότη καθώς και η ικανοποίηση τωναπαιτήσεων τους κατά την πτώχευση,τόσο σε διεθνές όσο και σε ευρωπαϊκόεπίπεδο,αποτελείέναιδιαίτεραπολυσύν-θετοζήτημα.

Ωστόσο, στην ευρύτερη προσέγγισή τουσύμφωναμετονJohnson(2006)τοζήτη-ματηςπροστασίαςτωνεργαζομένωνανα-φέρεταισετρείςεπιμέρουςδιαστάσεις,οιοποίεςκαιθαπρέπειναλαμβάνονταιυπό-ψη,προκειμένουνααξιολογηθείοβαθμόςτηςπροστασίαςτωνεργαζομένων.

Η πρώτη διάσταση αφορά τη νομική«μεταχείριση»πουεπιφυλάσσεταιαπότοεκάστοτεθεσμικόπλαίσιογιατηνατομικήσύμβαση εργασίας του εργαζόμενου καικυρίωςωςπροςτο,εάνμετηναφερεγγυ-ότητατουεργοδότη/πτώχευσηεπέρχεταιλύσητηςσύμβασηςεργασίαςμευπαιτιό-τητατουεργοδότηκαικατάσυνέπειαεάνκαι κατά πόσον γεννώνται αξιώσεις γιακαταβολή αποζημίωσης λόγω απόλυσηςαλλάκαιτονβαθμόκατάτονοποίοαυτέςοιαξιώσειςικανοποιούνται.

Η δεύτερη διάσταση αναφέρεται στοβαθμό προτεραιότητας των απαιτήσεωντωνεργαζομένωνσεσχέσημετουςυπό-λοιπους πιστωτές της επιχείρησης, στοεύρος τωναπαιτήσεωνπουμπορούν ναικανοποιηθούν(π.χ.μισθοί,δώρα,άδειες,

Page 23: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 23

ασφαλιστικές–συνταξιοδοτικές εισφορέςκοκ) καθώς και αν η ικανοποίηση είναιπλήρηςή υπόκειται σε χρηματοοικονομι-κούς περιορισμούς (πλαφόν). Σημαντικήείναι επίσης και η χρονική διάρκεια τηςόληςπτωχευτικήςδιαδικασίας, καθώς εί-ναιεμφανέςότιόσοπιοχρονοβόραείναιαυτή τόσο περισσότερο δυσμενείς συνέ-πειεςέχειγιατουςεργαζόμενους.

Τέλος,η τρίτη διάστασηαναφέρεταιστηνευρύτερη κοινωνική προστασία που πα-ρέχει τοκράτοςκαιαφορά τηνκαταβολήεπιδομάτων ή βοηθημάτων από ασφαλι-στικούςήάλλουςοργανισμούς,τιςπροϋ-ποθέσεις χορήγησής τους, το ύψος τουςκαιτηχρονικήδιάρκειακαταβολήςτους.

Έτσι, το ζήτημα τηςπροστασίας των ερ-γαζομένων, πέρα από την ευρύτερη κοι-νωνική διάσταση, έχει κυρίως να κάνεικαι με τηναντιμετώπιση και μεταχείριση,πουεπιφυλάσσεισυνολικάτοθεσμικόνο-μοθετικόπλαίσιοσε κάθε χώραγια τουςεργαζόμενουςκαιτούτοδιότικαιαυτοίθε-ωρούνται πιστωτές της επιχείρησης πουτίθεται σε καθεστώς αφερεγγυότητας καιπτώχευσης.

Ανακύπτεικατάσυνέπειατοερώτημαγιατοεάνθαπρέπειοιεργαζόμενοινααπο-λαμβάνουν ειδικότερης ή ευνοϊκότερηςμεταχείρισης, ως προς την ικανοποίησητων απαιτήσεων τους σε σχέση με τουςάλλους «εμπορικούς» πιστωτές κατά τιςπεριπτώσεις τηςαφερεγγυότητας και τηςπτώχευσης.

Από τημιαπλευρά,οι μισθωτοί της επι-χείρησης, μέσω της σύμβασης εργασίαςτους,αποκτούνκαισυσσωρεύουναπαιτή-

σεις από τον εργοδότη, όπως γιαπαρά-δειγμα δεδουλευμένες αποδοχές, ασφα-λιστικέςή/καισυνταξιοδοτικέςπαροχέςήάλλεςαπαιτήσεις.

Απότηνάλληπλευράκαιμεόρουςπρο-τεραιότητας,οιαπαιτήσειςτωνεργαζομέ-νωνδενδιαφέρουνσεσχέσημεαντίστοι-χεςαπαιτήσειςτωνυπόλοιπωνπιστωτώνμιαςεπιχείρησης,οιοποίεςκαιαυτέςβα-σίζονταισυνήθωςσεσυμβατικέςτηςυπο-χρεώσεις.

Σύμφωνα με τον Johnson (2006), οι ερ-γαζόμενοισυνήθωςκαιστηνπράξηαπο-τελούντη«σιωπηλή»ή«απούσα»φωνήότανμιαεπιχείρησηπτωχεύει,επειδήκατάτεκμήριοδιαθέτουνμικρότερηεπιρροήκαιδιαπραγματευτικήδύναμη.

ΤοδιακύβευμαγιααυτούςείναισυνήθωςμεγαλύτεροαπόότιγιατουςυπόλοιπουςπιστωτέςόπωςγιαπαράδειγματιςΤράπε-ζεςήτουςπρομηθευτέςμιαςεπιχείρησηςγια τοναπλό λόγοότι ο μισθός τους καιταδικαιώματαπουαπορρέουναπόαυτόν,αποτελούν συνήθως το σημαντικότερο ήκαιτομοναδικόστοιχείογιατονβιοπορι-σμότουςκαικατάσυνέπειαηπιθανήαφε-ρεγγυότηταήπτώχευσητουεργοδότη,έχειγιααυτούςδυσμενέστερααποτελέσματα.9.

Πέραντωνπαραπάνω,θαπρέπειεπίσηςναεπισημανθείότιοιεργαζόμενοικατάτηνανάληψη της εργασίας τους και κατά τη

9 Ηπτώχευση της αμερικάνικης εταιρείαςEnron γιαπα-ράδειγματο2002πέραντων4.500ανέργωνπουάφη-σεπίσωτης,είχεκαιωςεπιπρόσθετοαποτέλεσματηναπώλεια ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών εισφορώντουςύψουςπάνωαπό1διςδολάριαΒλ.σχετικάJohn-son, L., (2002)“EmployeeInterestsinBankruptcy:Les-sonsfromEnron”(2002).PopularMedia.Paper14.

Page 24: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20122�

διάρκειατηςεργασιακήτουςσχέσης,δενέχουναναλάβειτονίδιοκίνδυνοσεσχέσημε τους υπόλοιπους πιστωτές της πτω-χεύουσαςεπιχείρησης,υπότηνέννοιαότιοι δεύτεροι είναι πολύ πιθανόν κατά τηνεμπορικήτουςσχέσηναέχουνπροβλέψειήενσωματώσειήκαιασφαλίσειτονκίνδυ-νο τηςπτώχευσηςπ.χ.στην τιμολογιακήτους πολιτική, στα επιτόκια δανεισμού,στηνασφάλισητωνδανείωνκοκ.

Ταυτόχροναμεταπαραπάνω,οιεργαζό-μενοιείναισυνήθωςλιγότεροενήμεροιγιατηνπραγματικήοικονομικήκατάστασητηςεπιχείρησης, αλλά ακόμη και στην περί-πτωσηκατάτηνοποίαέχουνπραγματικήγνώσηήκαιέγκαιρηενημέρωσηωςπροςτηδιαφαινόμενηπτώχευσημιαςεπιχείρη-σης,ητελικήτουςζημίαπουαφοράστηναπώλειατηςθέσηςεργασίαςτουςκαικατάσυνέπειαστονπεριορισμότηςδυνατότη-τάς για συνέχιση του βιοπορισμού τουςείναιιδιαίτερασημαντική.

Είναιεμφανέςότι,καιμόνοηανεργίαωςαποτέλεσμα της αφερεγγυότητας ή πτώ-χευσηςτουεργοδότη,ιδίωςσεπεριόδουςοικονομικής ύφεσης και υψηλών ποσο-στώνανεργίας,απαιτεί τηνύπαρξη ισχυ-ρού προστατευτικού δικτύου ασφαλείαςγια τον αδύναμο πόλο της εργασιακήςσχέσης,τονεργαζόμενο.

Ταπαραπάνωθέτουν και τοπλαίσιο γιατηναναγκαιότητααυξημένηςπροστασίαςτων εργαζομένων λόγω αφερεγγυότηταςτου εργοδότη, τόσο για την ικανοποίησητων απαιτήσεων τους, όσο και για τηναντιμετώπισητωνσυνεπειώντης.

•. Συστήματα προστασίας των εργαζο-μένων από την αφερεγγυότητα του εργοδότη: η διεθνής και ευρωπαϊκή εμπειρία.

Σεδιάφορεςχώρεςδιεθνώς,έχουνκαθιε-ρωθεί συστήματαπροστασίας των εργα-ζομένωνλόγωαφερεγγυότηταςτουεργο-δότη,κυρίωςωςαπόρροιατηςμεταφοράςκαι της εφαρμογήςστα εθνικάδίκαια τηςΔ.Σ.Ε.καιτηςσχετικήςΕυρωπαϊκήςΟδη-γίας, πλην όμως παρουσιάζουν εξαιρετι-κήποικιλομορφίαωςπροςτοεύρος,τηνέκτασηκαιτοπεριεχόμενοτηςπροστασί-αςαυτήςκαιστιςτρείςπροαναφερθείσεςδιαστάσεις /συνιστώσεςτης,δηλαδήτην«μεταχείριση» των ατομικώνσυμβάσεωντωνεργαζομένων,τηνπροτεραιότηταπουδίδεταιωςπροςτηνικανοποίησητωναξι-ώσεώντουςκαθώςκαιτοευρύτεροπλαί-σιο κοινωνικής προστασίας / ασφάλειαςπουπαρέχεταιστουςεργαζόμενουςλόγωτης εργοδοτικής αφερεγγυότητας και τηςπτώχευσηςτωνεπιχειρήσεων.

ΟG.Johnson (2006)στημελέτη τουγιατον ΟΟΣΑ, επιχειρεί να καταγράψει τοβαθμό προστασίας των εργαζομένωνλόγω αφερεγγυότητας / πτώχευσης τωνεπιχειρήσεων σε 23 αναπτυγμένες καιαναπτυσσόμενεςχώρες10καθώςκαιτοδί-καιοπουδιέπει16χώρεςτηςΔυτικήςκαιΚεντρικήςΑφρικήςκαιανήκουνστονΟρ-

10..Οι�χώρες�αυτές�είναι:�Αργεντινή,�Αυστραλία,�Βέλγιο,�Βρα-ζιλία,�Καναδάς,�Κίνα,�Δανία,�Φιλανδία,�Γαλλία,�Γερμανία,�Hong�Kong,� Ινδία,� Ιρλανδία,� Ιταλία,� Ιαπωνία,�Μαλαισία,�Μεξικό,�Ολλανδία�Νέα�Ζηλανδία,�Νορβηγία,�Φιλιππίνες,�Ρωσική�Ομοσπονδία,�Νότια�Αφρική,�Ηνωμένο�Βασίλειο,�ΗΠΑ.�

Page 25: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 25

γανισμόOHADA11γιατηνεναρμόνισητουεταιρικούδικαίουστηνΑφρική.

ΟJohnsonπροχωράσεμιαευρείακατηγο-ριοποίησητωνσυστημάτωντουπτωχευτι-κούδικαίουσεσχέσημετηνπροτεραιότη-ταπουαυτάδίνουνστηνικανοποίησητωνεργατικών αξιώσεων και το περιεχόμενοτης ευρύτερης κοινωνικής προστασίας ήκαιασφάλισης,πουπαρέχεταιστουςερ-γαζόμενουςδιακρίνοντας:

α) τασυστήματασταοποίαοι εργαζόμε-νοικαιηπροστασίατουςείναισευψηλήπροτεραιότηταέναντιτωνπιστωτώνκατάτην εξέλιξη τηςπτωχευτικής διαδικασίας,αλλάκαιγενικότεραωςπροςτηνευρύτε-ρηκοινωνικήπροστασία/ασφάλιση,(π.χ.Κίνα12,Αυστρία),

β)τασυστήματασταοποίαηπτωχευτικήδιαδικασίακαιηικανοποίησητωνπιστω-τώνγενικάείναισευψηλότερηπροτεραιό-τηταενώταυτόχροναέχουνχαμηλόβαθμόπροστασίαςτωνεργαζομένων(π.χ.ΗΠΑ,Μεξικό),

γ) τα συστήματα, που συναντώνται στηπλειοψηφία των αναπτυγμένων χωρώνκαι ταοποίασυνδυάζουντηνπροτεραιό-τητατηςικανοποίησηςπροκαθορισμένωναξιώσεωντωνεργαζομένωνκατάτιςδια-δικασίεςπτώχευσηςκαιταυτόχροναπρο-βλέπουνπρόσθετηκοινωνικήπροστασία/ ασφάλιση έναντι της προκαλούμενηςανεργίας, θεωρώντας ότι το ενεργητικό

11..ΟHADA� “Organisation� pour� l’Harmonisation� en�Afrique�du�Droit�des�Affaires”.�O�OHADA�ιδρύθηκε�το�1993.�

12..Στην�Κίνα�προβλέπεται�η�καταβολή�ποσοστού�80%�των�αποδοχών�των�εργαζομένων�για�2�έτη�μετά�την�πτώχευ-ση�των�επιχειρήσεων�

τωνεπιχειρήσεωνπουπτωχεύουνδενθαείναιεπαρκέςγιατοσκοπόαυτό(π.χΔα-νία),

δ)τασυστήματασταοποίαναιμενδενδί-δεταιτυπικάπροτεραιότηταστιςαξιώσειςτων εργαζομένων, ωστόσο οι εργατικέςαξιώσειςπουδεν ικανοποιούνταιτελικώςαπότηνπτωχευτικήδιαδικασίακαλύπτο-νταισεμεγάλοβαθμόκρατικούςθεσμούςκαι ταυτόχρονα υπάρχει σχετικά υψηλόδίχτυκοινωνικήςπροστασίας/ασφάλειας(π.χ.Γερμανία).

Σύμφωνα με την παραπάνω μελέτη καιαναφορικάμετις9χώρεςτηςΕ.Ε.γιατιςοποίες υπάρχει αναφορά, αυτές γενικάκαιμεεπιμέρουςδιαφοροποιήσεις,εντάσ-σονταιστηντρίτηκατηγορία(μεεξαίρεσητηΓερμανίακαι τηΜεγάληΒρετανία),μεδεδομένηβέβαια και τηνυποχρέωσηγιαυιοθέτησηκαιεφαρμογήτηςσχετικήςΚοι-νοτικήςΟδηγίας.

Ενδεικτικά για τις χώρες τηςΕ.Ε. καιωςπρος την προστασία των εργαζομένωνστηνπερίπτωση τηςαφερεγγυότηταςκαιτηςεκκίνησηςτηςπτωχευτικήςδιαδικασί-αςαναφέρονταιταεξής13:

• Στο Βέλγιο: α) υφίσταται υποχρέω-σηγιαόσες επιχειρήσειςαπασχολούνάνωτων20ατόμωνναπροχωρούνσεέγκαιρηειδοποίησηπροςτηνΚυβέρνη-σηκαιτουςεργαζόμενουςγιατηλύσητηςσχέσηςεργασίαςενόψειτηςπτω-χευτικής διαδικασίας, β) προβλέπεταιρήτραπροτεραιότηταςωςπροςτηνκα-ταβολήδεδουλευμένωναποδοχώνκαι

13..ο.π.�σελ.�11-26

Page 26: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201226

των ασφαλιστικών εισφορών ως τουποσούτων7.500€καιτηδιασφάλισήτηςκαταβολήςαυτήςμέσωδέσμευσηςειδικώνστοιχείωντουενεργητικού/πε-ριουσίαςτουοφειλέτη,γ)συστήθηκεκαιλειτουργείειδικόταμείογιατηνασφάλι-σητηςαφερεγγυότητας.

• Στη Δανία: α) δε λύεται αυτομάτωςηεργασιακή σχέση, β) δίδεται υψηλήπροτεραιότητα για την ικανοποίησητωναπαιτήσεωντωνεργαζομένωνωςπρος τους μισθούς, άδειες, ασφαλι-στικές / συνταξιοδοτικές εισφορές καιάλλεςπαροχές, γ)προβλέπεται η λει-τουργία ταμείου αφερεγγυότητας χρη-ματοδοτούμενου από εργοδοτικές ει-σφορές(σεπερίπτωσηαδυναμίαςτουοφειλέτη)γιατηδιασφάλισηκαταβολήςαποδοχώνκαιάλλωνοφειλών6μηνώνπριν από τη διαδικασία πτώχευσηςέωςτουποσούτων14.700€περίπου(110.000κορώνεςΔανίας)

• Στη Φιλανδία:α)δελύεταιαυτομάτωςησχέσηεργασίας,β)δίδεταιπροτεραι-ότηταστηνκαταβολήτωνδεδουλευμέ-νωναποδοχών,γ)προβλέπεταιηλει-τουργία ταμείου αφερεγγυότητας χρη-ματοδοτούμενουαπότουςεργοδότες

• Στη Γαλλία:α)δελύεταιαυτομάτωςησχέση εργασίας, β) προβλέπεται ρή-τρα ειδικήςπροτίμησηςγια τηνάμεσηκαταβολή δεδουλευμένων αποδοχώντων τελευταίων60ημερών,δυνατότη-τα δέσμευσης προσωπικής περιουσί-αςοφειλέτηήδέσμευσηςακινήτωνγιατηνκαταβολήκατάπροτεραιότητατωνδεδουλευμένωναποδοχών των τελευ-ταίων 6 μηνώνπριν την εκκίνηση της

πτωχευτικήςδιαδικασίας,γ)λειτουργείταμείουποχρεωτικήςασφάλισηςόλωντων επιχειρήσεων για την πιθανότητααφερεγγυότητας(AGS:�Assurance�des�Creances�de�Salaries)

• Στη Γερμανία: α) δε λύεται αυτομά-τως η σχέση εργασίας, β) έχουν ίσηπροτεραιότητα οι απαιτήσεις των ερ-γαζομένων προ της εκκίνησης τηςπτωχευτικήςδιαδικασίαςμεαυτέςτωνάλλωνπιστωτών,μεδυνατότηταπρο-τιμησιακούκαθεστώτοςμόνομετά τηνεπίσημη έναρξη της πτωχευτικής δια-δικασίαςγ)περιλαμβάνονταιστιςαπαι-τήσειςμισθοί,αποδοχέςαδείας,τυχόνεπιδόματα / bonus, συνταξιοδοτικέςεισφορές,γ)σεπερίπτωσηαδυναμίαςτουοφειλέτη,οομοσπονδιακόςοργανι-σμόςεργασίαςχορηγείμισθούςέωςκαι3 μηνών, ενώ μέρος των απαιτήσεωνγιασυνταξιοδοτικέςεισφορέςκαλύπτε-ται από τον ομοσπονδιακό οργανισμόπροστασίας των συντάξεων (PSVaG:�Pensions-Sicherungs-Verein)

• Στην Ιρλανδία:α)ηαφερεγγυότηταδεσυνεπάγεται αυτομάτως τη λύση τηςσχέσης εργασίας, β) η προτεραιότηταικανοποίησηςτωνεργατικώναπαιτήσε-ωνείναι3ηστησειράκαιπεριλαμβάνειμισθούς, επιδόματα, αποδοχές αδείαςκαιασθενείας,άδειεςμητρότητας,γ)σεπερίπτωσηαδυναμίαςτουοφειλέτη,τοταμείοκοινωνικήςασφάλισηςκαλύπτειαποδοχέςέωςκαιέναορισμένοποσό

• Στην Ιταλία: α) δε λύεται αυτομάτωςη σχέση εργασίας, ενώ στις συλλογι-κές συμβάσεις εργασίας προβλέπεταιη δυνατότητα ομαδικών απολύσεων

Page 27: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 2�

στιςπεριπτώσειςτηςαφερεγγυότητας,τηςαναδιάρθρωσηςήτηςοικονομικήςδυσχέρειας με υποχρέωση γραπτήςκαι έγκαιρης ενημέρωσης εκ μέρουςτου εργοδότη καθώς και συνεισφοράςστο εθνικό ίδρυμα κοινωνικής ασφά-λισης (INPS:� Instituto� Nazionale� della�Previdenza�Sociale)γιακαταβολήεπι-δομάτωνδιαθεσιμότηταςγιακάθεαπο-λυμένο,β)προβλέπεται γενικήπροτε-ραιότητα ικανοποίησης των απαιτήσε-ωντωνεργαζομένωνμεδέσμευσητηςκινητήςπεριουσίαςτουοφειλέτηγιακα-ταβολήδεδουλευμένωναποδοχώνκαιαποζημίωση συνταξιοδοτικών απαιτή-σεων,γ)σεπερίπτωσηαδυναμίαςτουοφειλέτη λειτουργεί ειδικός λογαρια-σμόςπροστασίαςμισθώνστοINPSγιαεπίδομα αφερεγγυότητας ύψους έως80%τουμισθούδιάρκειας6-12μηνών.

• Στην Ολλανδία: α) δε λύεταιαυτομά-τωςησύμβασηεργασίας,οσύνδικοςήοεκκαθαριστήςέχειδικαίωμακαταγγε-λίαςτηςσύμβασηςεργασίαςμεπροει-δοποίηση6εβδομάδωνκατάανώτατοόριο,απαιτείταιειδικήάδειατηςκυβέρ-νησης για ομαδικές απολύσεις λόγωπτώχευσης, β) υφίσταται ιδιαίτερηρή-τρα προτεραιότητας για την αποζημί-ωση ασφαλιστικών και φορολογικώναπαιτήσεων των εργαζομένων καθώςκαιγενικήρήτραπροτίμησηςωςπροςτις άλλες απαιτήσεις τους που αφο-ρούν μισθούς (καταβολή μισθών έως13εβδομάδων),απλήρωτεςάδειεςκαιαποζημίωση απόλυσης μισθού έως 6εβδομάδων, γ) προβλέπεται κάλυψητων απαιτήσεων, σε περίπτωση αδυ-

ναμίας κατά βάση του εργοδότη, απότοσύστηματηςκοινωνικήςασφάλισης.

• Στη Νορβηγία:α)δελύεταιαυτομάτωςησύμβασηεργασίας,β)οιαπαιτήσειςτων εργαζομένων για δεδουλευμένεςαποδοχέςέωςκαι6μηνών,οιαποζη-μιώσειςάδειαςκαθώςκαιοισυνταξιο-δοτικέςεισφορέςέχουνπροτεραιότηταικανοποίησης μετά τη διασφάλιση τουδιοικητικού κόστους της πτωχευτικήςδιαδικασίας, γ) το κράτος διασφαλίζειτην ικανοποίηση των εργατικών απαι-τήσεων σε περίπτωση αδυναμίας τουοφειλέτη.

• Στη Μεγάλη Βρετανία: α) δε λύεταιαυτομάτωςησύμβαση εργασίας, β) ηικανοποίησητωνεργατικώναπαιτήσε-ωνείναισεσχετικήπροτεραιότηταένα-ντι των μη ασφαλισμένων πιστωτών,αλλά έπεται του διοικητικού κόστουςτηςπτωχευτικής διαδικασίας καιπερι-λαμβάνειτηνκαταβολήδεδουλευμένωναποδοχών2μηνώνκαιμέχρι τουπο-σούτων800λιρών(950€)γιαμισθούςπου αναφέρονται στην περίοδο 4 μη-νών πριν την αφερεγγυότητα, την κα-ταβολήαποδοχώναδείαςέως6εβδο-μάδωνπουέχουνσωρευτείκατάτηδι-άρκεια12μηνώναπότηνημερομηνίατηςαφερεγγυότητας,γ)σεπερίπτωσηαδυναμίας του οφειλέτη, η καταβολήτων εργατικών απαιτήσεων πραγμα-τοποιείται από την αρμόδια υπηρεσίαRDS(RedundancyPaymentService).

Συμπερασματικά,απότηδιερεύνησητουG.Johnson,προκύπτειότικανένααπόταυφιστάμενανομικάσυστήματαδενμπορείναδιασφαλίσειστο μέγιστοτηνικανοποί-

Page 28: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20122�

ησητωνδικαιωμάτωνκαιτωναπαιτήσεωντων εργαζομένωνστιςπεριπτώσεις αφε-ρεγγυότηταςτωνεργοδοτώνκαιτωνεπι-χειρήσεωνπουτελούνυπόπτώχευση.

Σετελευταίαανάλυση,ότανοιεργαζόμενοιεμπλέκονται σε καταστάσεις αφερεγγυό-τηταςή/καιπτώχευσηςτωνεπιχειρήσε-ωνκαιδιεκδικούντηνπλήρηικανοποίησητωνδικαιωμάτωνκαιτωναξιώσεωντους,οι οποίες απορρέουν από τη συμβατικήτους εργασιακή σχέση με τον εργοδότη,(και παρά τις πρόνοιες των επιμέρουςεθνικώνσυστημάτωνκοινωνικήςπροστα-σίας),αποτελούνσυνήθωςστοτέλοςτηςόληςδιαδικασίαςτηχαμένηπλευρά.

Αποτελείχαρακτηριστικόπαράδειγμαότι,ακόμακαιστασυστήματασταοποίαπρο-βλέπεταικάποιουείδους«αυξημένη»προ-στασίατωνεργαζομένων(όπωςσυμβαίνειστηνπλειοψηφία των χωρών τηςΕ.Ε. ),ωςπρος τη«μεταχείριση» τωνατομικώνσυμβάσεωνεργασίαςκατάτηδιάρκειατηςαφερεγγυότηταςήτηνεκκίνησητηςπτω-χευτικής διαδικασίας, ως προς την προ-τεραιότηταπουτοεκάστοτεεθνικόδίκαιοπροσδίδειστηνικανοποίησητωναξιώσε-ών τουςαλλάκαιωςπρος τηνσυνολικήκοινωνικήπροστασίαπουτουςπαρέχεταιμέσω των οργανισμών απασχόλησης ήκοινωνικήςασφάλισης,εντέλειοιεργαζό-μενοιαποτελούν«πιστωτές»καισυνήθωςλαμβάνουνμέροςμόνο τωνδεδουλευμέ-νωναποδοχώνκαιτωνενγένειοικονομι-κώντουςαπαιτήσεων,είτεαπότονοφειλέ-τη,είτεσεπερίπτωσηαδυναμίαςτουαπότουςκρατικούςοργανισμούςεγγύησης.

2. Θεσμικό πλαίσιο για την αφερεγγυότητα του εργοδότη

2.1. Πτωχεύσεις Επιχειρήσεων

Είναιπροφανέςότιοιμισθολογικέςαπαι-τήσεις των εργαζομένων βρίσκονται σεκίνδυνοστιςπεριπτώσειςπουο εργοδό-τηςπεριέλθεισεαδυναμίαεξυπηρέτησηςτων ληξιπρόθεσμων οφειλών του, όπωςστηνπερίπτωσητηςπτώχευσηςήτηςθέ-σηςαυτούσεειδικήεκκαθάριση.Έτσιδη-μιουργείταιτοζήτηματηςτύχηςτωνκάθεείδους εργατικών απαιτήσεων που υφί-στανταικατάτηνστιγμήτηςπεριέλευσηςτου εργοδότησε αδυναμία ικανοποίησηςτωνδανειστώντου.

Η σημερινή οικονομική κρίση, οπεριορι-σμόςτωνεμπορικών/παραγωγικώνδρα-στηριοτήτων, αλλά και αρκετές φορές ηκακήοικονομικήδιαχείρισημιαςεπιχείρη-σης (εσκεμμέναήόχι)δημιουργούνσυν-θήκες μεγάλης οικονομικής πίεσης στιςεπιχειρήσεις σε τέτοιο βαθμό, ώστε νατουςπροκαλούνσοβαράοικονομικάπρο-βλήματα και σε κάποιες περιπτώσεις νααπειλούντηβιωσιμότητακαιτηλειτουργίατους.Είναιμάλιστασύνηθεςότιταοικονο-μικά αυτά προβλήματα να μετακυλίονταιστουςεργαζομένουςκαινααπειλούντουςόρουςκαιτιςθέσειςεργασίας.Οιέννοιεςτης«κακής(ήδυσχερούς)οικονομικήςκα-τάστασης»ήτου«περιορισμούτηςοικονο-μικήςδραστηριότηταςήτης«προβληματι-κήςεπιχείρησης»δενείναινομικές,αλλάαποτελούνπραγματικέςκαταστάσεις,πουδιαπιστώνονται και αποδεικνύονται απόπραγματικάγεγονότα.

Page 29: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 2�

Μιαεπιχείρησηαντιμετωπίζει«κακήοικο-νομική κατάσταση» όταν αρχίζει και πα-ρουσιάζει συγκεκριμένες καταστάσεις καιενδείξεις,οιοποίεςσυνήθωςείναι:

α)ταοικονομικάδεδομένα, όπωςαρνητι-κόςισολογισμός,συνεχήςέλλειψηκερδο-φορίαςκαιαδυναμίαμερισματικήςπολιτι-κής,υπερβολικόςβραχυπρόθεσμοςδανει-σμός, διακοπή τραπεζικών συναλλαγών,αφαίρεση βιβλιαρίου επιταγών, διακοπήοικονομικής υποστηρίξεως από μητρικήεταιρίαομίλου,

β)ηπεριουσιακήκατάσταση, όπωςηεπι-βάρυνσητωνπεριουσιακώνστοιχείωνμεπολλαπλές εμπράγματες ασφάλειες ή ηανυπαρξίαελεύθερηςπεριουσίαςήηεκ-ποίησηπεριουσιακώνστοιχείωνγιααντι-μετώπισηβραχυπρόθεσμωνυποχρεώσε-ων,

γ)ηεπιχειρηματικήδραστηριότητα,όπωςέλλειψη των αναγκαίων πρώτων υλών,υπολειτουργία της επιχειρήσεως, δυσχέ-ρειες στην κάλυψη αποθεμάτων, προ-βλήματακαιδιεκδικήσειςπροσωπικούμηαντιμετωπίσιμες,δυσαναλογίαεσόδωνκαιλειτουργικώνεξόδωνκαι

δ) το οικονομικό περιβάλλον της επιχει-ρήσεωςόπωςμείωσηπαραγγελιών,ανά-κληση ή μη παράταση αδειών εκμεταλ-λεύσεωςήευρεσιτεχνιών,προβληματικέςσχέσειςμεπρομηθευτές,συγκρούσειςμεπροσωπικό, καταστροφή (ολική ή μερι-κή)εγκαταστάσεωνήπαραγωγής,ευρείαελαττωματικότητα προϊόντων και μαζικέςυπαναχωρήσειςκαταναλωτών.

Σε αυτές τις περιπτώσεις η εταιρεία δεμπορείπλέονναπληρώσειτουςδανειστές

της,δενέχειχρήματαγιαναπληρώνεικα-νένανδανειστήτης.Δηλαδήδενμπορείναπληρώσειτιςτράπεζες,τουςπρομηθευτέςκαι τους εργαζόμενους. Γι’ αυτό μπαίνειστηνδιαδικασίαπτώχευσης.Ηπτώχευσηαποσκοπεί στη συλλογική ικανοποίησητωνπιστωτώντουοφειλέτημετηρευστο-ποίησητηςπεριουσίαςτουήμεάλλοτρό-πο που προβλέπεται από σχέδιο αναδι-οργάνωσηςκαιιδίωςμετηδιατήρησητηςεπιχείρησηςτου.14

Η πτώχευση κηρύσσεται με απόφασηδικαστηρίου (τυπική προϋπόθεση). Δενμπορεί να μπει χωρίς την απόφαση τουδικαστηρίου και μόνο με απόφαση τωνεπιχειρηματιών. Αυτός που ζητά από τοδικαστήριο να πάρει την απόφαση ότι ηεταιρείαπρέπειναμπειστηνπτωχευτικήδιαδικασίαείναι:α)ταπρόσωπασταοποίαχρωστάειηεταιρείαήβ)ηίδιαηεταιρεία,σύμφωναμετονόμο.Οδικαστήςεξετάζειανσυντρέχουνοιουσιαστικέςπροϋποθέ-

14.Διαφορετική περίπτωση αποτελεί η διάλυση ή λύσημιας επιχείρησης (κλείσιμο επιχείρησης). Σε αυτή τηνπερίπτωση, ηοποίααποτελεί απόφαση των εταίρων,ηεταιρία τίθεται σε καθεστώς εκκαθάρισης, δηλαδή στα-ματάειηπαραγωγικήτηςδιαδικασίακαιμπαίνεισεμιαδιαδικασίαρευστοποίησης τωνπεριουσιακών τηςστοι-χείων, ικανοποίησης των δανειστών και πιστωτών τηςκαιοριστικήςλήξηςτης.Ηδιοίκησητηςεπιχείρησηςσεπερίπτωσηλύσηςαντικαθίσταταιαπότονεκκαθαριστή,οοποίοςλαμβάνειτιςαποφάσειςδιοίκησηςτηςεταιρείαςκατάτοστάδιοτηςεκκαθάρισήςτης.

Ανυφίστανταιαπαιτήσειςεργαζομένωναυτέςκαλύπτο-νται από τοπρονόμιο των εργατικών απαιτήσεων, δη-λαδή ικανοποιούνται οι εργατικές απαιτήσεις μισθών,επιδομάτων, αποζημιώσεων κλπ. προνομιακά έναντιάλλων.Εάνυπάρχουνκαιδανειστέςπουέχουνυποθή-κηήπροσημείωσησεακίνητα (κτήρια) της εταιρείας ήενέχυροσεπράγματα (εμπορεύματα, μηχανήματα) τηςεταιρείας,τότετοπρονόμιοτωνεργατικώναπαιτήσεωνκαταλαμβάνειτο1/3τουσυνόλουτωναπαιτήσεωνενώτα2/3τωνενυπόθηκωνήενεχυρούχωνδανειστών.

Page 30: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201230

σεις της πτώχευσης, δηλαδή η πτωχευ-τική ικανότητα τουοφειλέτη και ηπαύσηπληρωμών. Πτωχευτική ικανότητα έχουνφυσικά (έμποροι) και νομικά πρόσωπα(εταιρίες), τα οποία έχουν την εμπορικήιδιότητα.15Δενκηρύσσονταισεπτώχευσητανομικάπρόσωπαδημοσίουδικαίου,οιοργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης και οιδημόσιοιοργανισμοί.

Ηβασικήουσιαστικήπροϋπόθεσηγιατην

15.Κεντρικέςέννοιες τουΕμπορικούΔικαίουείναιοέμπο-ροςκαιηεμπορικήπράξη.Γιατονορισμότουεμπόρουυπάρχουν τρίασυστήματα, τουποκειμενικό, τοαντικει-μενικόκαιτοτυπικό.ΣτηνΕλλάδαχρησιμοποιούνταικαιτατρίακατάπερίπτωση.Κατάτουποκειμενικόσύστημαέμποροςείναιόποιοςασκείεπάγγελμα,τοοποίοορίζε-ται στον νόμοως εμπορικό. Κατά το αντικειμενικό σύ-στημαέμποροιείναιταφυσικάήνομικάπρόσωπαπουασκούν κατά σύνηθες επάγγελμα εμπορικές πράξεις.Ορισμένεςεμπορικέςπράξειςκαιεπαγγέλματααπαριθ-μούνται στα άρθρα 2 και 3 του βασιλικού διατάγματοςτης 2/14.5.1853”περί αρμοδιότητος των εμποροδικεί-ων”.Κυριότερεςεμπορικέςπράξειςείναιηαγοράπροςμεταπώληση, η επιχείρηση χειροτεχνίας, η επιχείρησηπρομήθειας,ηεπιχείρησηπρακτορείας,ημεταφορά,οιτραπεζικέςεργασίεςκλπ.Μεάλληδιατύπωσηέμποροςείναι αυτόςπου ασκείως σύνηθες επάγγελμάπράξειςαντικειμενικάεμπορικέςπράξειςστοδικότουόνομα..Ηενέργεια εμποριών πράξεων δημιουργεί τότε μόνο ιδι-ότητα εμπόρου όταν με τις πράξεις αυτές επιδιώκεταικατάσυνήθειασυστηματικόςβιοπορισμός.Ενώδηλαδήηέννοιατηςεμπορικήςπράξηςδεναπαιτείναείναιαυτήκερδοσκοπικήήκερδοφόρα,τοσύνολοτωνεμπορικώνπράξεωνπρέπειναέχειωςσκοπότοκέρδος.Τέλοςκατάτοτυπικόσύστημαέμποροςείναιόποιοςορίζεταιωςτέ-τοιοςαπότοννόμοανεξάρτητααπότοαντικείμενοτηςδραστηριότητάςτου.Παράδειγμαείναιηανώνυμηεται-ρεία,ηοποίαέχειπάντοτετηνεμπορικήιδιότηταανεξάρ-τητααπότονσκοπόήτηδραστηριότητάτης.

Ηεμπορικήιδιότηταέχεισυνέπειεςγιατοφυσικόήνο-μικόπρόσωποπουτηνέχει(συνέπειεςτηςεμπορικότη-τας).Γιαπαράδειγμαμόνοέμποροςμπορείνακηρυχθείσεπτώχευση,γιαταεμπορικάχρέηισχύειοανατοκισμός(τόκος τόκου), μπορεί να διαταχθεί προσωποκράτησηγιαεμπορικάχρέηκλπ. (Λ.Ν.Γεωργακόπουλος,Εγχει-ρίδιοεμπορικούδικαίου,Αθήνα1984,ΕκδόσειςΑφοίΠ.Σάκκουλα).

κήρυξη εμπόρου σε κατάσταση πτώχευ-σηςείναιηπαύσηπληρωμών,δηλαδήημηπληρωμήληξιπρόθεσμωνχρεών,κατάκανόνα εμπορικών χρηματικών χρεών.16Προϋπόθεσηείναιόχιμόνοότιηεταιρείαέχει πολλά χρέη, αλλά και επιπλέον ότιδενμπορείναπληρώσεικανέναναπόαυ-τούςστουςοποίουςχρωστάει.Ακόμακαιαν έχειπεριουσία για ναπουλήσει.Πρέ-πειδηλαδήναέχεισταματήσειηεταιρείατιςπληρωμέςπροςόλουςτουςδανειστέςτης.

ΣύμφωναμετηνθεωρίακαιτηνΝομολο-γία καθορίζουνως επιπρόσθεταστοιχείατης έννοιας της παύσης πληρωμών ταεξής:α)Δεναρκείπρόσκαιρηαλλάαπαι-τείται να μπορεί να συναχθεί πρόγνωσηγιαμόνιμηαδυναμίαπληρωμώνστοεγγύςμέλλον,β)δεναρκείημηπληρωμήμεμο-νομένωνχρεώναλλάημηπληρωμήπρέ-πει να δηλώνει γενική αδυναμία πληρω-μώνδηλαδήωςπροςτονκύριοόγκοτωνχρεών.Πάντωςημηπληρωμήορισμένωνμόνοαλλάμεγάλωνχρεών(πχμηπληρω-μήμισθώνήδανείωνπροςτράπεζα)είναιδυνατόνναστοιχειοθετήσειτηνέννοιατηςγενικήςαδυναμίας.17Παράλληλα, από ταπορίσματατηςΝομολογίαςσυνάγεταιότιγια τηνκήρυξητηςπτώχευσηςδεναρκείμόνον το εξωτερικό γεγονός τηςπαύσηςπληρωμών αλλά πρέπει να οφείλεται σεαδυναμίαπληρωμήςλόγωέλλειψηςρευ-στότηταςτηςεπιχείρησης.Επίσηςηαδυ-ναμία πληρωμής του οφειλέτη συνάγεταιείτεαπόρητήδήλωσητου(πχαπόεπιστο-

16.Ν.Ρόκας,ΣτοιχείαπτωχευτικούΔικαίου,Εκδ.Σακκουλα,1994.

17.ΑΠ626/71ΕΕμπΔ1972,100.

Page 31: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 31

λέςπροςτουςπιστωτές)είτεσυνηθέστερααπό εξωτερικά γεγονότα πχ ακάλυπτεςεπιταγές,παθητικοί ισολογισμοί, κλείσιμοκαταστημάτωνκ.ά).

Η διαδικασία και οι συνέπειες της κήρυ-ξης τηςπτώχευσης ορίζονται από τονΝ3599/2007,όπωςισχύσεισήμερα.Σύμφω-ναμετιςδιατάξειςτου,τοπτωχευτικόδι-καστήριομπορείναεπιληφθείείτεύστερααπόαίτησηπιστωτή,είτεύστερααπόαίτη-σητουοφειλέτηεμπόρου(εμπορικήςεπι-χείρησης).Αρμόδιο πτωχευτικό δικαστή-ριογιατηνκήρυξητηςπτώχευσηςείναιτοπολυμελέςπρωτοδικείο,στηνπεριφέρειατουοποίουοοφειλέτηςέχειτοκέντροτωνκύριωνσυμφερόντωντου.Κέντροτωνκύ-ριωνσυμφερόντωνείναιοτόπος,όπουοοφειλέτηςασκείσυνήθωςτηδιοίκησητωνσυμφερόντωντουκαιείναιαναγνωρίσιμοςαπότουςτρίτους.Γιατανομικάπρόσωπατεκμαίρεται, μέχρι να αποδειχθεί το αντί-θετο,ότικέντροτωνκύριωνσυμφερόντωνείναιοτόποςτηςκαταστατικήςέδρας.

Μετηναπόφασηπουκηρύσσειτηνπτώ-χευση το πτωχευτικό δικαστήριο διορίζειεισηγητήδικαστήκαισύνδικοτηςπτώχευ-σης και διατάσσει τησφράγιση τηςπτω-χευτικής περιουσίας. Ορίζει ημέρα, ώρακαιτόποόπουοιπιστωτέςθασυνέλθουνενώπιον του εισηγητή σε συνέλευση γιασύνταξη πίνακα εικαζόμενων πιστωτώνκαι Εκλογή της επιτροπής πιστωτών καιορίζειτοντρόποΔημοσιότητας.

Στηναπόφασηπροσδιορίζεταικαιηημέ-ραπαύσηςτωνπληρωμών,δηλαδήημηπληρωμή ληξιπρόθεσμων κατά κανόνα,εμπορικών, χρηματικών χρεών, η οποίαδεν μπορεί να απέχει πέραν της διετίας

απότηνημερομηνίακήρυξηςτηςπτώχευ-σης.Μετάτηναπόφασηςτηςπτώχευσηςαναστέλλονται αυτοδικαίως όλα τα ατο-μικά καταδιωκτικά μέτρα των πιστωτώνκατάτουοφειλέτηπροςικανοποίησηήεκ-πλήρωσηπτωχευτικώναπαιτήσεωντους.Ιδίωςαπαγορεύεταιηέναρξηήσυνέχισητης αναγκαστικής εκτέλεσης, η άσκησηαναγνωριστικών ή καταψηφιστικών αγω-γών,ησυνέχισητωνδικώνεπ`αυτών,ηάσκησηήεκδίκασηένδικωνμέσων,ηέκ-δοσηπράξεωνδιοικητικήςήφορολογικήςφύσεως,ήηεκτέλεσητουςσεστοιχείατηςπτωχευτικήςπεριουσίας.

Αν και η νομοθεσία δεν προβλέπει τηνδιακοπή της λειτουργίας της επιχείρησηςσεπερίπτωσηκήρυξηςπτώχευσης,στηνπράξηηεπιχείρησησταματάναλειτουρ-γεί. Ο σύνδικος αποφασίζει την πώλη-ση της περιουσίας της εταιρείας (κτήρια,εμπορεύματα, ίσωςμηχανήματακλπ.)μεσκοπόναβρειχρήματακαιναπληρώσειταχρέη.Τοτέλοςτηςδιαδικασίαςπτώχευ-σηςοδηγείσχεδόνπάντασεδιάλυσητηςεταιρείας. Εξαίρεση σ’ αυτήν την πορείαυπάρχειεάνμετάτοτέλοςτηςδιαδικασί-αςπτώχευσηςκαιεφόσονέχειμείνειστηνεταιρείαπεριουσία(π.χ.μηχανήματα,κτή-ριο)γιανασυνεχίσειναλειτουργεί,τότεοιεταίροι-επιχειρηματίες μπορεί να συνεχί-σουνναλειτουργούντηνεταιρεία.απότηνκήρυξητης

Ηπτώχευσητουεργοδότηδενλύειαυτο-δικαίωςτιςατομικέςεργασιακέςσυμβάσειςτων εργαζομένων εφ’ όσον αυτές έχουνδιατηρηθεί μέχρι την κήρυξη της, διότι ηπτώχευση δε αποτελεί λόγω ανωτέραςβίας,οοποίοςαπαλλάσσειτονεργοδότη

Page 32: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201232

απότηνκαταβολήμισθού.Γιαναλυθούνεπομένωςοιατομικέςσυμβάσειςεργασίαςπου ισχύουνστοχρόνο τηςκήρυξης τουεργοδότη σε κατάσταση πτώχευσης, θαπρέπει να τις καταγγείλει οσύνδικος τηςπτώχευσης, τηρώντας τις διατυπώσειςτουΝ.3198/1955,όπωςισχύεισήμερα.Ηπτώχευσηαποτελείσπουδαίολόγοκαταγ-γελίαςτηςσύμβασηςεργασίαςορισμένουχρόνουήέργου.Γιατοκύροςτηςκαταγ-γελίας της σύμβασης εργασίας αορίστουχρόνουδεναπαιτείταιηκαταβολήαποζη-μίωσης.

Ειδικότεραστηνπερίπτωση τηςπτώχευ-σηςοι εργατικέςαπαιτήσειςπουυφίστα-ντοκατάτηνέκδοσητηςπτωχευτικήςαπό-φασηςσυνιστούνπτωχευτικέςαπαιτήσεις,οι οποίες υπάγονται στην διαδικασία τηςεξέλεγξηςκαιεπαλήθευσης(άρθρα89-95νέουΠτωχευτικούΚώδικα)καιοιεργαζό-μενοιπουτιςέχουν(πτωχευτικοίπιστωτές)ικανοποιούνταιμετηνσυμμετοχήτουςστοπροιόντηςεκκαθάρισηςτηςπτωχευτικήςπεριουσίας,στερούνταιδεοιίδιοιοιεργα-ζόμενοιαυτήςτηςκατηγορίαςτηνδυνατό-τηταάσκησηςατομικώνδιώξεων.(έγερσηή συνέχιση της αγωγής ή αναγκαστικήςεκτέλεσης κατά του οφειλέτη). Αντίθεταοι εργατικές απαιτήσεις που γεννώνταιμετάτηνκήρυξητηςπτώχευσης,όχιαπότηνδράσητουπτωχεύσαντος,αλλάαπότηνδράσητουσυνδίκου,οοποίοςσυνε-χίζει την επιχειρηματικήδραστηριότηταήδιαχειρίζεται την πτωχευτική περιουσία,αποτελούνομαδικέςαπαιτήσειςήομαδικάπιστώματα,ταοποίαδενυπόκεινταιστηνδιαδικασίατηςεπαλήθευσηςκαιοιεργαζό-μενοιωςομαδικοίπιστωτέςμεαγωγήπου

μπορούνναασκήσουνκατάτουσυνδίκουωςδιοικητήτηςπτωχευτικήςπεριουσίας,ικανοποιούνταιστοακέραιοαπότοενερ-γητικότηςπτώχευσης,προηγούμενοιτωνπτωχευτικώνπιστωτών.18

Οιαπαιτήσειςτωνμισθωτώναπόμισθούςκαιλοιπέςπαροχέςπουγεννήθηκανπριντηνκήρυξητηςπτώχευσης,καθώςκαικάθεσυναρτώμενημετηνκαταγγελίααπαίτησητους,όπωςιδίωςαποζημίωσηεκτουνό-μου, αποτελούν πτωχευτικές απαιτήσεις,γιατιςοποίεςοιμισθωτοί ικανοποιούνταιως πτωχευτικοί πιστωτές.19 Στις απαι-τήσεις αυτές περιλαμβάνονται εκτός τουμισθού, ταπάσηςφύσεως επιδόματα, οιαπαιτήσειςαπό τοναδικαιολόγητοπλου-τισμό,ηχρηματικήικανοποίησηγιαηθικήβλάβη, η αποζημίωση λόγω στερήσεωςτηςάδειαςκαθώςκαιοιπαρεπόμενεςτωνκύριων εργατικών αξιώσεων απαιτήσειςαπότόκους,έξοδα,οδοιπορικάκαιγενικάκάθεαπαίτησηαπόπαροχήεξαρτημένηςεργασίας.

Οιαπαιτήσειςαπότηνπαροχήεξαρτημέ-νης εργασίας, εφόσον προέκυψαν κατάτην τελευταία διετίαπριν την κήρυξη τηςπτώχευσης ικανοποιούνται προνομιακάκατάτηνδιανομήτηςπτωχευτικήςπεριου-σίας.(άρθρο153Ν.1588/2007)Τοπρονό-μιοαυτόκαλείταιπρονόμιοτωνεργατικώναπαιτήσεων.Απαιτήσειςαπόαποζημίωση

18.ΙΛηξουριώτης,ΑτομικέςΕργασιακέςΣχέσεις,ΝομικήΒι-βλιοθήκη2010.

19.Μισθωτόςπουπραγματικάσυνεχίζει ναπαρέχειήπα-ρέχειτηνεργασίατουμετάτηνκήρυξητηςπτώχευσης,λόγω συνέχισης της επιχειρηματικής δραστηριότηταςαπότονοφειλέτηήτονσύνδικο,γιατουςμισθούςκαιτιςσυναφείςπαροχές,ικανοποιείταιωςομαδικόςπιστωτής.

Page 33: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 33

λόγωκαταγγελίαςτηςσχέσεωςεξαρτημέ-νης εργασίας, κατατάσσονται στην τάξηαυτήανεξάρτητααπότοχρόνοπουπρο-έκυψαν.Εξαίρεσηαπόαυτόντονκανόναυπάρχει:ανυπάρχουναπαιτήσειςάλλωνπροσώπων (π.χ. τράπεζες) και υπάρχειυποθήκηήπροσημείωσησταακίνητατηςεταιρείαςγιατιςαπαιτήσειςαυτές.Ανσυμ-βαίνεικατήτέτοιοτότεονόμοςορίζειότιοιεργαζόμενοιικανοποιούνταικατάτοήμισυαπότηνπτωχευτικήπεριουσίαςενώκατάτο έτερο ήμισυ ικανοποιούνται οι ενυπό-θηκοιπιστωτές.20.

Ηθέσπισητουπρονομίουτωνεργατικώναπαιτήσεων έχει συνταγματική κάλυψησταάρθρα22&1τουΣυντάγματος,όπουορίζεται ότι «η εργασία προστατεύεταιαπό το Κράτος, που μεριμνά ….για τηνηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμε-νου…πληθυσμού. Όλοι οι εργαζόμενοιέχουνδικαίωμαίσηςαμοιβήςγιαπαρεχό-μενηεργασίαίσηςαξίας.21Ησυνταγματικήαυτήδιάταξηπαρέχειεμμέσωςεξουσιοδό-τησηστονκοινόνομοθέτηναθέσειπερι-ορισμόστηνπροτεραιότητατηςικανοποί-ησηςτωνχρηματικώναπαιτήσεωνάλλων

20.Θα πρέπει να επισημανθεί ότι κατά το προγενέστεροπτωχευτικό δίκαιο δεν υπήρχε αυτή η δυνατότητα καιοι ενυπόθηκοι δανειστές κατατάσσονταν στον πίνακακατάταξηςμετάτιςεργατικέςαπαιτήσεις.Ειδικότερα,μετοάρθρο31Ν1545/1985ορίσθηκεότιστηνΤρίτητάξηπρονομίωντου975ΚΠολΔκατατάσσονταιοιαπαιτήσειςπουέχουνωςβάσητουςτηνπαροχήεξαρτημένηςεργα-σίας,εφόσονπροέκυψανκατάτηντελευταίαδιετίαπριναπό την ημερομηνία ορισμού του πρώτου πλειστηρια-σμούήτηςκήρυξηςτηςπτώχευσης.Αποζημιώσειςλόγωκαταγγελίας της σύμβασης εργασίας κατατάσσονται,ανεξάρτητα από τον χρόνοπουπροέκυψανστην τάξηαυτή.Απότην

21.Κ.Μπεής,Ηπρονομιακήκατάταξητωνδανειστώνκαιησύγχρονησυνταγματικήτάξη,Δ36,669

δανειστώντουεργοδότη.Εξάλλου,ότανοεργοδότηςδενείναιοικονομικάεύρωστος,ιδιαίτεραδεότανβρίσκεταισεκατάστασηαφερεγγυότητας, τότε η αποτελεσματικό-τητα τηςεργατικήςνομοθεσίας τίθεταισεδοκιμασία,ωστόσοδενθαπρέπεινατηνακυρώνει.22 Προκειμένου να εξασφαλίσειταδικαιώματατουπουγεννώνταιαπότηνπαροχήτηςεργασίας,ηικανοποίησητωνοποίων καθίσταται επισφαλής μετά τηνεπέλευση της αφερεγγυότητας του εργο-δότη,οεργαζόμενοςείναιυποχρεωμένοςναπροστρέξειστηνβοήθειατουνομοθέ-τη,οοποίοςλαμβάνονταςυπόψητηνιδι-αιτερότητατηςεργασιακήςσχέσηςσεσύ-γκρισημετιςυπόλοιπεςέννομεςσχέσεις(εμπορικές, εμπράγματες, ενοχικές) λαμ-βάνειειδικήμέριμνα.

Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, μειώνει ση-μαντικάτηνπροστασίατωνεργαζομένωνκαθώς,ανκαιπροβλέπειτοπρονόμιοτωνεργατικών απαιτήσεων, στην ουσία τοαποδυναμώνει σημαντικά καθώς συμπε-ριλαμβάνει στην ίδια τάξη και τους ενυ-πόθηκους δανειστές, με αποτέλεσμα, ανη πτωχευτική περιουσία δεν επαρκεί ναμηικανοποιούνταιοιεργατικέςαπαιτήσειςστο σύνολο τους. Εξάλλου, η διαδικασίαδιανομήςτηςπτωχευτικήςπεριουσίας,εί-ναιεξαιρετικάχρονοβόρακαικοστοβόρα,ιδιαίτεραγιατουςεργαζόμενους,μεαπο-τέλεσμανααποδυναμώνεισημαντικά, ταοφέληπουπροκύπτουναπότοπρονόμιοτωνεργατικώναπαιτήσεων.23

22.Δ.Σιδέρης,Επιπτώσειςτηςαφερεγγυότηταςτουεργοδό-τηστιςεργασιακέςσχέσεις,ΔΕΝ2004,1841.

23.Ηδιανομήτηςπτωχευτικήςπεριουσίαςμπορείναδιαρ-κέσειχρονικόδιάστημαμεγαλύτεροτηςπενταετίας,ενώ

Page 34: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20123�

Είναι αυτονόητο ότι οι ρυθμίσεις αυτέςουσιαστικά εκμηδενίζουν κάθε προνόμιοεργατικών απαιτήσεων, υπηρετώντας μετοντρόποαυτότασυμφέροντατωντρα-πεζών και λοιπών χρηματοπιστωτικώνιδρυμάτων,που όπως είναι γνωστό απότηνκαθημερινήσυναλλακτικήπείραέχουνπλημμυρίσειμεπροσημειώσειςκάθεακί-νητοτουοποίουοιδιοκτήτηςέχειπροσφύ-γειστονδανεισμότους.

2.2. Διαδικασία Συνδιαλλαγής Επιχειρήσεων

Η νομοθεσία ρυθμίζει και κάποιες άλλεςδιαδικασίες που προβλέπονται από τοννόμοπερίπτώχευσης,αλλάδενοδηγούνσεπτώχευση.Μιααπόαυτέςτιςδιαδικα-σίες είναι η διαδικασία συνδιαλλαγής.μετουςδανειστέςτηςεταιρείαςμεστόχοτηδιάσωσητηςεπιχείρησησεπρο-πτω-χευτικόεπίπεδο.Ησυνδιαλλαγήβρίσκεταιστοναντίποδατηςπτωχευτικήςεκκαθάρι-σης:Μετηνσυνδιαλλαγήαποτρέπεταιηδιάλυσητηςεπιχείρησηςστηνοποίαοδη-γείτοπτωχευτικόδίκαιοκαιηεπιχείρησησυνεχίζεταιμετονίδιοήάλλοφορέα.

Ειδικότεραηδιαδικασίασυνδιαλλαγής εί-ναιένασύνολοαπόδικαστικέςκαιεξώδι-κεςενέργειεςπουγίνονταιπροκειμένουναμπορέσει ο επιχειρηματίας, που βρίσκε-ται σε επαπειλούμενηπτώχευση (παύσηπληρωμών),ναδιασώσει τηνεπιχείρησήτου, προβαίνοντας σε ένα διακανονισμότων οφειλών του με τους πιστωτές του,

ηεργαζόμενοιπροκειμένουνασυμμετάσχουνστηνδια-δικασία,καλούνταινακαταβάλουνσημαντικάποσάγιαδιαδικαστικάέξοδακαινομικήεκπροσώπηση.

τονοποίο,αν τον τηρήσει,θαμπορεί νασυνεχίσειναεργάζεταιχωρίςνακινδυνεύ-ειαπόκατασχέσεις,προσωπικήκράτησηκλπ, για όσο χρόνο διαρκεί η συμφωνίααυτή με τους πιστωτές του (μέχρι και 2χρόνια).Γιατηνεπιχείρησηπουβρίσκεταισε παροδική αδυναμία να αντεπεξέλθειστιςυποχρεώσειςτου,ηδιαδικασίααυτήμπορείνααποτελέσειμίαασφαλήδιέξοδοαπότοδρόμοπροςτηνπτώχευση.

Σύμφωνα με το άρθρο 99 Ν 3588/2007,όπωςτροποποιηθείςισχύεισήμερα24,κάθεφυσικόήνομικόπρόσωπο,25τοοποίοέχειτο κέντρο των κυρίων συμφερόντων τουστην Ελλάδα και βρίσκεται σε παρούσαή επαπειλούμενη αδυναμία εκπλήρωσηςτωνληξιπρόθεσμωνχρηματικώνυποχρε-ώσεων του κατά τρόπο γενικό, δύναταιναυπαχθείστηΔιαδικασίαεξυγίανσηςμεαπόφαση του αρμόδιου Δικαστηρίου. ΗΔιαδικασίαεξυγίανσηςαποτελείσυλλογικήπροπτωχευτικήΔιαδικασία,πουαποσκο-πείστηδιατήρηση,αξιοποίηση,αναδιάρ-θρωσηκαιανόρθωσητηςεπιχείρησηςμετησυμφωνίαπουπροβλέπεταιστοπαρόνκεφάλαιο,χωρίςναπαραβλάπτεταιησυλ-λογικήικανοποίησητωνπιστωτών.

Η συλλογική ικανοποίηση τωνπιστωτώνπαραβλάπτεται, αν προβλέπει ότι οι μησυμβαλλόμενοι στη συμφωνία πιστωτέςθαβρεθούνσεχειρότερηοικονομικήθέσηαπόαυτήνστηνοποίαθαβρίσκοντανμεβάση αναγκαστική εκτέλεση ή, σε περί-πτωσηπουοοφειλέτηςέχειπεριέλθεισε

24.Τοάρθρο99αντικαταστάθηκεωςάνωμετοάρθρο12Ν.4013/2011,ΦΕΚΑ204/15.9.2011.

25.Μεπτωχευτικήικανότητασύμφωναμετοάρθρο2παρά-γραφος1τουΝ3588/2007

Page 35: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 35

παύση πληρωμών. Για την εκτίμηση τηςοικονομικής θέσης των πιστωτών λαμ-βάνονταιυπόψηταποσάκαιτυχόνάλλαανταλλάγματαπουθαλάβουνκαιοιόροιαποπληρωμήςτωνποσώναυτών.

Αν το πτωχευτικό δικαστήριο δεχθεί τηναίτηση υποβολής σε Διαδικασία εξυγίαν-σηςαναστέλλειμε την ίδιααπόφαση τηνεξέτασητηςαίτησηςκήρυξηςπτώχευσηςμέχριτηλήξητηςΔιαδικασίαςεξυγίανσης,άλλωςπροχωρείστηνεξέτασητηςαίτησηςπτώχευσης. Σε περίπτωση που το δικα-στήριο επικυρώσει τησυμφωνία εξυγίαν-σης,τεκμαίρεταιότιαπορρίπτειτηναίτησηκήρυξηςπτώχευσηςμετηνΑπόφαση,μετηνοποίαεπικυρώνειτησυμφωνία.

Σύμφωναμεταανωτέρωοιπροϋποθέσειςκαιηδιαδικασίαγιατοάνοιγματηςδιαδι-κασίαςσυνδιαλλαγήςμπορούννασυνοψι-σθούνσταεξής:

Κατ’ αρχήν η επιχείρηση μπορεί να βρί-σκεταιήδησεπαύσηπληρωμώνκατάτοάνοιγματηςδιαδικασίαςήκαιναέχεικατα-θέσειαίτησηπτώχευσης.Μπορείωστόσονα μην βρίσκεται ακόμα σε στάδιο πτώ-χευσηςαλλάμόνοστοπροστάδιοαυτής.ΗεταιρείακάνειμιααίτησηπροςτοΔικα-στήριοκαιαυτόαποφασίζειανθααρχίσειηδιαδικασίααυτή.Στηναίτησηπρέπειναγίνεται: α) σαφής ανάλυση της οικονομι-κής κατάστασης στην οποία βρίσκεται ηεπιχείρηση (υποχρεώσεις προς τρίτους,έργαπουβρίσκονταισεεξέλιξη,εμπόρευ-μα που υπάρχει στις αποθήκες κλπ), β)ειδική μνεία στην κοινωνική σημασία τηςεπιχείρησηςαπόάποψηαπασχόλησης(οαριθμός των εργαζομένων που απασχο-λούνται) και γ) ταμέτραπουπροτείνει η

αιτούσαεπιχείρησηγιατηνέξοδότηςαπότηνκρίση(διακανονισμόςμετουςπιστω-τές, επικείμενη πώληση εμπορευμάτων,αναμενόμενηεισροήκεφαλαίωναπόοφει-λέτεςτηςεπιχείρησης,δάνειαυπόεκταμί-ευσηαπότράπεζεςκλπ).Μάλισταπρέπεινα υπογράφεται από ορκωτό λογιστή ηοικονομικήέκθεσηβιωσιμότηταςτηςεται-ρείας.

Ηαπόφασηπουθαεκδοθεί,εφόσονπιθα-νολογηθείαπότοδικάζονΔικαστήριοότιηαίτησηείναιβάσιμη,θαδιατάξειτοάνοιγ-μαγιατηνεπιχείρησητηςδιαδικασίασυν-διαλλαγής.Ταυτόχροναθαοριστείμετηναπόφαση«μεσολαβητής»,απόκατάλογοπραγματογνωμόνων,οοποίοςθααναλά-βειναφέρεισεσυμβιβασμό–διακανονι-σμό–συμφωνίατηνεπιχείρησηκαιτουςπιστωτέςτης.Θαπροσδιοριστείεπίσηςοχρόνοςπουθαέχειομεσολαβητήςώστεναολοκληρώσειτηδιαδικασίατηςσυνδι-αλλαγής(όχιμεγαλύτεροςτωνδύομηνώνμε δυνατότητα όμως παράτασης για έναμήνα ακόμη, προκειμένου να ολοκληρώ-σειομεσολαβητήςτοέργοτου).

Ομεσολαβητήςέχειωςαποστολήναεπι-τύχει τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ τηςεπιχείρησης και των πιστωτών της, πουεκπροσωπούν τουλάχιστον τηνπλειοψη-φίατωναπαιτήσεωνκατ’αυτής,μεσκοπότηνάρσητωνοικονομικώνδυσκολιώντης,τησυνέχισητηςδραστηριότητάςτηςκαιτηδιατήρηση των θέσεων εργασίας, καθώςκαιναπροτείνειλύσειςγιατηδιάσωσητηςεπιχείρησης, ιδίως με μείωση των απαι-τήσεων, παράταση του ληξιπρόθεσμουαυτών, αναδιάρθρωση της επιχείρησης,μετοχοποίησητωναπαιτήσεων,εκποίηση

Page 36: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201236

της επιχείρησης ή κάθε άλλο πρόσφορομέτρο.Ησυμφωνίαδανειστώνπουκατέ-χουντο51%τωνχρεώντηςεπιχείρησηςδεσμεύεικαι τουςδανειστέςπουδεσυμ-φωνούν.

Σεπερίπτωσημηεπίτευξηςσυμφωνίαςηδιαδικασίατηςσυνδιαλλαγήςτερματίζεταιμεαπόφαση τουπτωχευτικούδικαστηρί-ου. Αντίθετα, εάν επιτευχθεί συμφωνία,αυτή θα πρέπει να επικυρωθεί από τοπτωχευτικό δικαστήριο άμεσα από τηνυπογραφήτης.

Εφόσον,λοιπόν,επιτευχθείσυμφωνίαμετουςπιστωτές κατά τη διαδικασία συνδι-αλλαγής, πρέπει να περιβληθεί την ισχύτηςδικαστικήςαπόφασηςκαιγιατολόγοαυτόάμεσααπότηνυπογραφήτηςσυμ-φωνίας,πρέπειναεισαχθείυποχρεωτικάαυτή προς επικύρωση στο Δικαστήριο,με αίτηση κάποιου από τους συμβαλλο-μένους. Προσδιορίζεται δικάσιμος για τησυζήτηση τηςαίτησηςστοαρμόδιοδικα-στήριο(ΠολυμελέςΠρωτοδικείο)καικατάτησυζήτησηστοακροατήριομπορούνναπαρασταθούν και να εκπροσωπηθούν οιυπογράψαντες τη συμφωνίαπιστωτές, ομεσολαβητής, ο οφειλέτης, καθώς και οεκπρόσωπος των εργαζομένων. Οποι-οσδήποτε άλλος έχει έννομο συμφέρονμπορείναασκήσειπαρέμβασηστοακρο-ατήριο.ΤοΔικαστήριο, εφόσονθεωρήσειότιπράγματιησυμφωνίαπουεπιτεύχθηκεανάμεσαστονοφειλέτηκαιτουςπιστωτέςτουθαφέρειτοεπιθυμητόαποτέλεσμα–τηδιάσωσητηςεπιχείρησηςτουοφειλέτη–επικυρώνειτησυμφωνία,σεαντίθετηδεπερίπτωσητηναπορρίπτει.

Στασημείοαυτόθαπρέπειναεπισημαν-

θεί ότι πιστωτές είναι και οι εργαζόμενοιωςπρος τους μισθούς και τα επιδόματαπου δεν έχουν πληρωθεί. Στα πλαίσιααυτά μπορεί το σχέδιο συνδιαλλαγής ναπροβλέπει μείωση των απαιτήσεων τωνεργαζομένωνήαλλαγήστονχρόνοκατα-βολήςτωνοφειλών(π.χ.σεδόσεις).

Με την επικύρωση της συμφωνίας καικατάτηδιάρκειαισχύοςτηςηεπιχείρησησυνεχίζειτηδραστηριότητάτης,αλλάανα-στέλλονταιπροσωρινάταμέτρα,εκκρεμήή μη, ατομικής αναγκαστικής εκτέλεσηςκατάτηςεπιχείρησηςγιατηνικανοποίησηαπαιτήσεωνπουέχουνγεννηθείπριναπότησύναψήτης.Δηλαδή,κατάτηδιάρκειατηςσυμφωνίαςσυνδιαλλαγής,δενμπορείνα γίνει κατάσχεσησεπεριουσιακάστοι-χείατηςεπιχείρησηςήπροσωπικήκράτη-σηκατάτουοφειλέτη,όμωςμπορούνναασκηθούνεγκλήσειςκατάτουοφειλέτηκαιαγωγές.Οιαποφάσειςπουθα εκδοθούνόμως επί των αγωγών, δεν θα μπορούνναεκτελεστούνγιαόσοδιαρκείησυμφω-νίαμεταξύτωνπιστωτώνκαιτουοφειλέτη,καθώς,όπωςπροαναφέρθηκεαναστέλλο-νταιταμέτρατηςαναγκαστικήςεκτέλεσηςκατά του οφειλέτη κατά τη διάρκεια τηςσυμφωνίας.

Επίσηςαναστέλλεταιγιατηνίδιαπερίοδοη λήψη οποιουδήποτε ασφαλιστικού μέ-τρουκατάεπιχείρησης,εκτός.ανμεαυτόεπιδιώκεταιηαποτροπήτηςαπομάκρυν-σης ή αφαίρεσης ή μετακίνησης κινητώνπραγμάτων της επιχείρησης, τεχνολογι-κούήμηχανολογικούενγένειεξοπλισμούτης που δεν έχει συμφωνηθεί και ενέχειτονκίνδυνοαπαξίωσηςτηςεπιχείρησης.

Ησυμφωνίαπάντωςμπορεί να λυθεί με

Page 37: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 3�

δικαστικήαπόφασηείτεμεαίτησηπιστω-τή,πουτηνυπέγραψε,λόγωπαραβίασηςοποιουδήποτε όρου της, είτε έπειτα απόαίτηση οποιουδήποτε πιστωτή, που δεντηνυπέγραψε,εάναπόόλεςτιςπεριστά-σεις,ιδίωςενόψειτωνληφθέντωνμέτρωνκαι της οικονομικής κατάστασης της επι-χείρησης, προκύπτει πρόδηλη αδυναμίαβιώσιμης συνέχισης της επιχειρηματικήςτηςδραστηριότητας.Επίσης,ησυμφωνίαλύεται αυτοδικαίως σε περίπτωση λήξηςτηςδιάρκειαςισχύοςτης,κήρυξηςτηςεπι-χείρησηςσεπτώχευσηήυπαγωγήςτηςσεοποιαδήποτεδιαδικασίααναδιοργάνωσηςήεκκαθάρισηςτηςπεριουσίαςτης.

Συνοψίζοντας, η διαδικασία της συνδιαλ-λαγήςμπορείνασυμβάλειστηναποτροπήτηςοικονομικήςκατάρρευσηςεπιχειρήσε-ωνπουβρίσκονταισεπροσωρινήοικονο-μική αδυναμία, καθόσον διασφαλίζει τηναπρόσκοπτη συνέχιση της παραγωγικήςτους λειτουργίας και την προστασία τηςπεριουσίαςτουςαπότοτραπεζικόσύστη-μακαιτουςπιστωτέςτους.Σεκαμίαωστό-σοπερίπτωσηηυπαγωγήτουςστηνανω-τέρωδιαδικασίαδενοδηγείπάντοτεστηνοριστική τους διάσωση. Πρώτον, διότι ηεπιτυχίατηςεξαρτάταιάμεσααπότησύ-ναψηήόχισυμφωνίαςμετηνπλειοψηφίατων πιστωτών τους, οι οποίοι καλούνταινα αποδεχθούν είτε μείωση των απαιτή-σεώντους,είτεσυνέχισητηςσυνεργασίαςτουςμετονκίνδυνοτηςσυσσώρευσηςπε-ραιτέρω ζημιών, λόγωμη επιτυχούς επι-χειρηματικήςδραστηριότηταςτωνυπαγο-μένων επιχειρήσεων. Και δεύτερον, διότιηπροστασίαπουεπιτυγχάνεταιείναιπε-ριορισμένη χρονικά με απώτατο χρονικόσημείοταδύο(2)έτηαπότηνεπικύρωση

τηςσυμφωνίας.

Στην διαδικασία εξυγίανσης το δίλημμαπουκαλούνταιναεπιλέξουνοιεργαζόμε-νοι είναι μεγάλο.Από την μιαπλευρά, ηενδεχόμενη μείωση των αξιώσεων τους(δεδουλευμένα, αποζημιώσεις αλλά καιμειώσειςαποδοχώνεάνεπιτευχθείηεξυ-γίανση)καιαπότηνάλληαπώλειατωνθέ-σεωνεργασίας,σεμιαοικονομικήσυγκυ-ρία όπου η ανεργία έχει ξεπεράσει κάθεπροηγούμενο.Σεκάθεπερίπτωσηηπτω-χευτικήνομοθεσίαθαέπρεπεναεξαιρέσειτιςαπαιτήσειςτωνεργαζομένωναπότηνδιαδικασίασυνδιαλλαγής,διατηρώνταςτοπρονόμιοτωνεργατικώναπαιτήσεωνκαιστηνδιαδικασίααυτή.

2.3. Κοινοτική νομοθεσία και προσαρμογή της ελληνικής

νομοθεσίας – Μέτρα προστασίας των εργαζομένων

Σταπλαίσιααυτά,σε επίπεδοκοινοτικήςνομοθεσίας,αρχικάυιοθετήθηκεηΟδηγία80/987/ΕΚ, «περί προστασίας των δικαι-ωμάτων των εργαζομένων σε περίπτω-σηαφερεγγυότηταςτουεργοδότη».Ενσυνεχεία,ηωςάνωΟδηγίατροποποι-ήθηκεμε την 2002/74,προςσυμμόρφω-σηδετηςεθνικήςνομοθεσίαςεκδόθηκετοΠΔ40/2007,τοοποίοτροποποίησετοΠΔ1/1990.

ΤοΚοινοτικόΔίκαιοαποσκοπείστηνεξα-σφάλισηστουςμισθωτούςενόςελάχιστουκοινοτικής προστασίας σε περίπτωσηαφερεγγυότηταςτουεργοδότητους.Προςτούτο,υποχρεώνει τακράτημέληνασυ-στήσουνοργανισμόπουναεγγυάταιστους

Page 38: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20123�

μισθωτούςτωνοποίωνοεργοδότηςκατέ-στηαφερέγγυοςτηνκαταβολήτωνανεξό-φλητωναπαιτήσεωνωςπροςτιςαμοιβέςεργασίας που αντιστοιχούν σε συγκεκρι-μένηπερίοδο.Οιοδηγίεςεπιτρέπουνστακράτημέληναπεριορίζουντηνυποχρέω-σητωνοργανισμώνεγγύησηςκαιπροβλέ-πεισχετικά,σταάρθρα3και4,εναλλακτι-κέςημερομηνίεςκαιπεριόδουςαναφοράς,μεσκοπότονχρονικόπεριορισμότηςεγ-γύησης.Τακράτημέληοφείλουν,ωστόσο,νατηρούντοελάχιστοκοινοτικήςπροστα-σίαςπουεγγυάταιτοάρθρο4.Ηκατάστα-σηαφερεγγυότηταςτουεργοδότηορίζεταιστοάρθρο2τηςοδηγίας,μεαναφοράσεδιαδικασίεςπου ισχύουνστακράτημέληκαιαφορούντηνπεριουσίατουεργοδότη,ενώ αποσκοπούν στη συλλογική ικανο-ποίησητωνπιστωτών.

Οιλεπτομέρειεςοργάνωσης,χρηματοδό-τησηςκαιλειτουργίαςτωνοργανισμώνεγ-γύησηςκαθορίζονταιαπότακράτημέλη,τα οποία οφείλουν, ωστόσο, να τηρούντρειςαρχές:

• Η περιουσία των οργανισμών αυτώνπρέπειναείναιανεξάρτητητουλειτουρ-γικούκεφαλαίουτωνεργοδοτών.

• Οι εργοδότες οφείλουν να συνεισφέ-ρουνστηχρηματοδότηση,εκτόςκαιαναυτήεξασφαλίζεται εξολοκλήρουαπόδημόσιουςφορείς.

• Η υποχρέωση πληρωμής υφίσταταιανεξάρτητα από την εκπλήρωση τωνυποχρεώσεωνσυμμετοχήςστηχρημα-τοδότηση.

Προςσυμμόρφωσητηςεθνικήςνομοθεσί-αςμετοΚοινοτικόΔίκαιο,εκδόθηκετοΠΔ

1/1990τοοποίοτροποποιήθηκεμετοΠΔ40/2007.

Σύμφωνα με το προαναφερθέν θεσμικόπλαίσιοέναςεργοδότηςθεωρείταιότιευρί-σκεταισεκατάστασηαφερεγγυότηταςότανα)έχειπεριέλθεισεκατάστασηπαύσεωςήαναστολήςτωνπληρωμώντουκαιείτεκη-ρύσσεται σε πτώχευση με απόφαση τουαρμόδιουδικαστηρίουείτεδιαπιστωθείότιηεπιχείρησηέκλεισεοριστικάκαιότιλόγωανεπάρκειαςτουενεργητικούδενσυντρέ-χειλόγοςκινήσεωςτηςδιαδικασίαςπτω-χεύσεως. Ως ημερομηνία επέλευσης τηςαφερεγγυότητας,θεωρείταιηημερομηνίαυποβολήςτηςαίτησηςγιατηνκίνησητηςπτωχευτικήςδιαδικασίας.β)Πρόκειταιγιαεπιχείρηση (προβληματική)πουυποβάλ-λεταιστηνειδικήεκκαθάρισητωνάρθρων9τουν.1386/1983(ΦΕΚ107/Α`),46τουν.1892/1990(ΦΕΚ101/Α`)και14τουν.2000/1991(ΦΕΚ206/Α`),όπως ισχύουν,γ) πρόκειται για ασφαλιστική επιχείρησητηςοποίαςηάδειαλειτουργίαςανακλήθη-κε με απόφαση του αρμοδίου υπουργούλόγωπαράβασηςδιατάξεωντηςασφαλι-στικής νομοθεσίας και τίθεταισεασφαλι-στικήεκκαθάριση(αναγκαστική)σύμφωναμετοάρθρο12ατουν.δ.400/1970(ΦΕΚ10/Α`),όπως ισχύει,δ)η επιχείρηση τουτέθηκεύστερααπόπροβλεπόμενηαπότονόμο διαδικασία, σε εκκαθάριση με σκο-πότηνικανοποίησητωναπαιτήσεωντωνδανειστώντουκαιμεαποτέλεσματηλύσητωνσχέσεωνεργασίαςμετουςμισθωτούςτου.

Οι διατάξεις του παρόντος διατάγματοςεφαρμόζονταικαιστουςεργαζόμενουςμε-ρικήςαπασχόλησηςστουςεργαζόμενους

Page 39: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 3�

μεσύμβασηορισμένουχρόνουστουςερ-γαζόμενουςμεσχέσηπρόσκαιρης26απα-σχόλησης, δεν εφαρμόζεται όμως στουςκατ`οίκονεργαζόμενουςπουαπασχολού-νται απόφυσικόπρόσωπο, στους αλιείςπουαμείβονταιμετο“κομμάτι”,καιστουςεργαζόμενουςπουμόνοιτουςήαπόκοι-νούμετον/τηνσύζυγοτουςήμεσυγγενείςεξαίματοςμέχρικαιτουδευτέρουβαθμού,κατέχουνέναουσιώδεςμέροςτηςεπιχεί-ρησηςήτηςεγκατάστασηςτουεργοδότηκαι ασκούνσημαντική επιρροήστις δρα-στηριότητεςτου.

Σύμφωνα με την ως άνω νομοθεσία θε-σπίστηκε ένας ειδικός λογαριασμός προστασίας εργαζομένων από τηναφερεγγυότητα του εργοδότη, του οποί-ου αποκλειστικός σκοπός είναι η άμεσηικανοποίηση ανεξόφλητων απαιτήσεωνεργαζομένων λόγω αφερεγγυότητας τουεργοδότη και συγκεκριμένο αποδοχώνμέχριτριώνμηνώνπουπροέρχονταιαπόσύμβασηήσχέση εξαρτημένης εργασίαςκαι εμπίπτουν στο χρονικό διάστημα έξιμηνών,πουπροηγείταιτηςυποβολήςτηςαίτησης ή της δήλωσης για κήρυξη τηςπτώχευσης, εφόσον εκδοθεί απόφασηπουκηρύττει τονεργοδότησεπτώχευσηήαπότηνδημοσίευσητηςαπόφασης,μετηνοποίαμετηνοποίατίθεταισεεκκαθά-ρισηοεργοδότης.

Πόροι του λογαριασμού αυτού είναι μίαπρόσθετηαυτοτελής εργοδοτική εισφοράπουυπολογίζεταιμεβάσητιςκάθεείδους

26.Κατά την έννοια του άρθρου 1 σημείο 2 της οδηγί-ας 91/383/ΕΟΚ.” και των άρθρων 20 έως 26 του ν.2956/2001“ΑναδιάρθρωσηΟ.Α.Ε.Δ.καιάλλεςδιατάξεις”(Α`258)”,

αποδοχέςτωνεργαζομένων27,πρόσοδοιαπότηνπεριουσίατουίδιουτουλογαρια-σμού,καθώςκαικρατικήεπιχορήγηση.Τούψοςτωνπαροχώναυτώνσεκαμίαπερί-πτωσηδενμπορείναυπερβείτιςαποδο-χέςτριών(3)μηνών,όπωςαυτέςπροβλέ-πονταιαπότιςαντίστοιχεςΣΣΕ.Σεπερι-πτώσειςεργαζομένων,πουδενυπάγονταισε ισχύουσασυλλογική ρύθμιση, για τηναμοιβήτους,εφαρμόζεταιηΕθνικήΓενικήΣΣΕ. Στην έννοια των «αποδοχών»πουμπορούννακαλυφθούναπότοΛογαρια-σμόΑφερεγγυότηταςτουΟΑΕΔπεριλαμ-βάνονται,εκτόςτου(νόμιμου)μισθούτουεργαζομένου,τυχόναπλήρωταδώραεορ-τών(ΠάσχαήΧριστουγέννων)καιάδειαήεπίδομα αδείας, εφόσον αυτά εμπίπτουνστοκρίσιμοχρονικόδιάστημαπουορίζειονόμος.Δενκαταβάλλεται,όμως,ηαπο-ζημίωσηλόγωαπόλυσης.ΟΟΑΕΔεπίσηςκαταβάλλειγιατιςαποδοχέςαυτέςτιςανά-λογεςεισφορέςκοινωνικήςασφάλισης.

Τοδικαίωμαγιαπληρωμήτωνανεξόφλη-τωναποδοχώνστονεργαζόμενοαπότονΛογαριασμό Αφερεγγυότητας του ΟΑΕΔασκείται με έγγραφη αίτηση του εργαζό-μενου προς την αρμόδια Υπηρεσία τουΟΑΕΔ (τοπική υπηρεσία του ΟΑΕΔ μεβάσητηνέδρατηςεπιχείρησηςκαιαναυτήδενυπάρχειαπότηνυπηρεσίανομούτουΟΑΕΔ)τοαργότερομέσασεέναεξάμηνοαπότηδημοσίευσητηςαπόφασηςγιατηνκήρυξητουεργοδότησεκατάστασηπτώ-χευσης. Μετά την πάροδο της εξάμηνης

27.Η εισφορά αυτή συνεισπράττεται υποχρεωτικά από τοΊδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων μαζί με τις λοιπές ει-σφορές υπέρ τουΟργανισμούΑπασχολήσεωςΕργατι-κούΔυναμικού,στονοποίοαποδίδεται.

Page 40: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�0

αυτήςπροθεσμίας,τοδικαίωμαγιατιςπα-ροχέςαυτέςαποσβεννύεται.

Προκείμενου να καταβληθεί η εν λόγωπαροχήαπαιτείται:α)βεβαίωσητουσυν-δίκου της πτώχευσης ή του ΓραμματέατουπτωχευτικούΔικαστηρίουστηνπερί-πτωση που η επιχείρηση κηρύχθηκε σεπτώχευση από την οποία να προκύπτειτούψοςτωνανεξόφλητωναποδοχώνπουαναγγέλθηκανπροςεπαλήθευσηήικανο-ποίηση καθώς και ο χρόνος στον οποίοανάγονταιαυτέςβ) ταασφαλιστικάβιβλι-άρια τηςπεριόδου απασχόλησης του μι-σθωτούστηνπτωχεύσασαεπιχείρηση,γ)υπεύθυνη δήλωση (ν. 1599/1986) για τούψοςτωνανεξόφλητωναποδοχώνκαιτηνπερίοδοστηνοποίααναφέρονται.

Τέλος,προβλέφθηκεότιστηνπερίπτωσηπουπρόκειταιγιαεπιχείρησηπουβρίσκε-ταισεκατάστασηαφερεγγυότηταςκαιδενέχει δραστηριότητες στην Ελλάδα και σετουλάχιστονέναακόμηκράτος-μέλοςκαιασκείσυνήθωςτηνεργασίατηςστηνΕλ-λάδα,αρμόδιοςφορέαςγιατηνπληρωμήτωνανεξόφλητωνπληρωμώνείναιοΟρ-γανισμόςΑπασχόλησηςΕργατικούΔυνα-μικού(Ο.Α.Ε.Δ)

Η επέλευση της αφερεγγυότητας του ερ-γοδότηαπειλείκαίριατόσοτηνυπόστασητηςθέσηςεργασίας,όσοκαιτιςμισθολο-γικούχαρακτήρααξιώσειςτωνεργαζομέ-νων. Η εργατική νομοθεσία αδυνατεί ναδώσει ικανοποιητικήαπάντησηπρος τηνκατεύθυνση της προστασίας των εργατι-κώνσυμφερόντων,δεδομένουότιηαπο-τελεσματικότητα τηςέχεισυνδεθείμε τηνύπαρξηενόςεργοδότηφερέγγυου.

Συνοψίζοντας την καταγραφή του θεσμι-κούπλαισίου,παρατηρούμεότιοεγχώρι-οςνομοθέτηςαρκέστηκεναεξοπλίσει τιςεργατικέςαπαιτήσεις με γενικόπρονόμιοπαρέχονταςστουςμισθωτούςτοδικαίωμαπρονομιακής ικανοποίησης, εξαντλώνταςμετοντόποαυτότηδιάθεσητουνατουςπροστατεύσει από την αφερεγγυότητατουεργοδότη.Επειδήόμωςκατάκανόναηπτωχευτικήπεριουσίαδενείναιαρκετή,η επίτευξη της προστασίας αυτής παρα-μένειέναζητούμενο.Παρατηρείταισυχνάτο φαινόμενο, επιχειρήσεις με σημαντικάοικονομικάπροβλήματα,ναμεταβιβάζουνταπεριουσιακάτουςστοιχεία(ακίνητα,κι-νητά), προκειμένου, σε περίπτωση πουκινηθείπτωχευτικήδιαδικασία,ναεξαιρε-θούναπό τηνπτωχευτικήπεριουσία, καιωςεκτούτουοιεργαζόμενοι,ανκαιηνο-μοθεσίατουςπροβλέπειπρονομιακήικα-νοποίηση,εντέλειναμηνμπορούνναικα-νοποιηθούνοι αξιώσεις τους.Θαπρέπειδε να επισημανθεί ότι η νέα πτωχευτικήνομοθεσίαπεριορίζεισημαντικάτηνπρο-νόμιο των εργατικών απαιτήσεων καθώςσυμπεριλαμβάνεισεαυτό(στηνίδιατάξη)καιτουςενυπόθηκουςδανειστές.

Ηεπιδότησητηςαφερεγγυότητας,ανκαιστα πλαίσια της κοινοτικής νομοθεσίας,εξαντλείται σε τυπικές προϋποθέσεις καιαφοράσυγκεκριμέναχρονικά,ταοποίασεαντίθεση με την χρονοβόρα πτωχευτικήδιαδικασία,δενεπαρκούνγιατηνπροστα-σία και διαβίωση των εργαζομένων πουαντιμετωπίζουν την αφερεγγυότητα τουεργοδότη.

Ηδιαδικασίασυνδιαλλαγής,απότηνάλληπλευρά, αντιμετωπίζει τους εργαζόμε-

Page 41: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �1

νους όπως τους υπόλοιπους πιστωτές,χωρίςναρυθμίζειπεραιτέρωταζητήματακαι τους κινδύνουςπου ενδεχομένως ναπροκύψουνγια ταδικαιώματα των εργα-ζομένωνμιαςεπιχείρησηςπουαιτείταιτηνυπαγωγή τηςστηνδιαδικασία τηςσυνδι-αλλαγής, όπωςμείωση των δεδουλευμέ-νων, καταγγελία της σύμβασης εργασίαςχωρίςαποζημίωσηκά.

Ηέλλειψηασφάλειαςπουσυνεπάγεταιγιατην εργατική πλευρά η ενδεχόμενη αφε-ρεγγυότητατουεργοδότη,αλλάκαιοιδυ-σμενείςσυνέπειες τηςόταναυτή επέλθειείναιδυνατόνναπεριοριστούνσημαντικάμε την ενίσχυση των λογαριασμών εγγύ-ησης.Η πληροφόρηση των εργαζομένωνγια τις ενδεχόμενες επιχειρησιακές αλλα-γές,όπωςκιηανάπτυξήσυμμετοχήςτουςστηδράσητηςεπιχείρησηςθαμπορούσενα συμβάλει στην άμβλυνση των δυσμε-νώνσυνεπειώνπουακολουθούντηαφε-ρεγγυότητατουεργοδότη.

2.�. Το θεσμικό πλαίσιο προστασίας των εργαζομένων

διεθνώς - Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας (ΔΣΕ) Νο �5

και Νο 1�3

Σεδιεθνέςεπίπεδο,ήδηαπότο1949,στοπλαίσιο της ΔιεθνούςΟργάνωσης Εργα-σίας (ΔΟΕ), εξεδόθηηΔιεθνήςΣύμβασηΕργασίας (ΔΣΕ)Νο 95/1949 «Περί προ-στασίαςτουμισθού».Στηνπαραγρ.1τουάρθρου11,αναφέρεταιότισεπερίπτωσηπτώχευσηςήεκκαθάρισηςμιαςεπιχείρη-σηςβάσειδικαστικήςαπόφασης,οιαπα-σχολούμενοισεαυτήνεργαζόμενοιχαρα-

κτηρίζονταιως«προνομιούχοιπιστωτές»είτεσεότιαφοράτουςμισθούςπουέχουνναλαμβάνουνλόγωτωνυπηρεσιώνπουπαρείχανκατάτηνπερίοδοπροτηςπτώ-χευσηςήτηχρονικήπερίοδοτηςεκκαθά-ρισης,ηοποίακαθορίζεταιαπότηνεθνικήνομοθεσία, είτεσεότιαφοράσεμισθούςμέχριςενόςκαθοριζόμενουαπότηνεθνικήνομοθεσίαποσού.Στηνπαράγραφο2τουίδιου άρθρου αναφέρεται ότι ο μισθός, οοποίοςέχειχαρακτηριστείωςπρονομιού-χοςπίστωσηκαταβάλλεταιεξ’ολοκλήρουπρινοισυνήθειςπιστωτέςαπαιτήσουντομερίδιοπουτουςαναλογεί.

Ωστόσο,στηνπαράγραφο3,ησειράτηςπροτεραιότητας των μισθών που αποτε-λούνπρονομιούχοπίστωσησεσχέσημετους υπόλοιπους προνομιούχους πιστω-τέςαφήνεταιστηευχέρειατωνεθνικώννο-μοθεσιών.

ΗΔΣΕ173του1992«Γιατηνπροστασίατωναπαιτήσεωντωνεργαζομένωνσεπε-ρίπτωση αφερεγγυότητας του εργοδότη»εξειδικεύεικαιδιευρύνειτοπεδίοεφαρμο-γήςωςπρος τηνπροστασία τωνμισθω-τών.

Στο άρθρο 5, αναφέρεται ότι «σε περί-πτωσηαφερεγγυότητας του εργοδότη, οιαπαιτήσειςτωνεργαζομένωνπουπροέρ-χονταιαπότηναπασχόλησήτουςπρέπειναπροστατεύονταιμεπρονόμιο,ώστενακαταβληθούναπότηνπεριουσίατουαφε-ρέγγυουεργοδότηπροτούοιμηπρονομι-ούχοιπιστωτέςμπορέσουνναεισπράξουντοαναλογούνσεαυτούςμερίδιο»

Στοάρθρο6,προσδιορίζονταιοιαπαιτή-σεις των εργαζομένων στις οποίες περι-

Page 42: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�2

λαμβάνονται: α) οι μισθοί που αναφέρο-νταισεμιασυγκεκριμένηπερίοδο,ηοποίαδενπρέπει να είναιμικρότερη των τριώνμηνώνκαιηοποίαπροηγείταιτηςαφερεγ-γυότητας ή τη λύση της σχέσης εργασί-ας,β)ηκανονικήάδειαμεαποδοχέςπουοφείλεται για εργασία που παρασχέθηκεστοέτοςκατάτοοποίοεπήλθεηαφερεγ-γυότητα ή η λύση της σχέσης εργασίας,καθώςκαικατάτοπροηγούμενοέτος,γ)ταποσάπουοφείλονταιγιαάλλεςαπουσί-εςαμειβόμενεςοιοποίεςαφορούνσυγκε-κριμένηπερίοδοπουδενπρέπειναείναιμικρότερη των τριών μηνών και η οποίαπροηγείταιτηςαφερεγγυότηταςήτηλύσητηςσχέσηςεργασίαςκαιδ)ηαποζημίωσηαπόλυσηςπουοφείλεταιστουςεργαζόμε-νουςλόγωτηςλύσηςτηςσχέσηςεργασί-ας.

Στο άρθρο 7 ωστόσο επιτρέπεται στιςεθνικές νομοθεσίες να θέτουν περιορι-σμούς στην προστασία των απαιτήσεωντωνεργαζομένωνωςέναορισμένοποσόντοοποίοορίζεταιότιδενμπορεί να είναικατώτερο από ένα «κοινωνικά αποδεκτόεπίπεδο» με δυνατότητα αναπροσαρμο-γήςτουπροκειμένουναδιατηρηθείηαξίατου.

Στοάρθρο8,ορίζεταιότιηεθνικήνομοθε-σία πρέπει να κατατάσσει τις απαιτήσειςτων εργαζομένων σε υψηλότερη προνο-μιακήβαθμίδααπό τιςπερισσότερες άλ-λεςπρονομιακέςαπαιτήσειςκαι ιδιαίτεραεκείνες του κράτους και του συστήματοςκοινωνικής ασφάλειας, δίνοντας όμωςπαράλληλα την ευχέρεια κατάταξης τωναπαιτήσεων αυτών σε χαμηλότερη προ-νομιακή βαθμίδα και εφόσον αυτές προ-στατεύονταιαπόΟργανισμόΕγγύησης.

Τέλος,σταάρθρα9-13τηςΔΣΕ,ορίζονταιτα της λειτουργίας Εθνικού ΟργανισμούΕγγύησης για τις περιπτώσεις κατά τιςοποίεςυπάρχειαδυναμίακαταβολήςτωναπαιτήσεωνεκμέρουςτουεργοδότηκαιοιοποίεςωστόσοορίζονταιστοχαμηλότεροεπίπεδο,δηλαδήμισθοί2μηνών,αποδο-χέςαδείαςέξιμηνών,άλλεςμορφέςαδείας2μηνώνκαιαποζημιώσειςαπολύσεων.

3. Εμπειρική διερεύνηση

3.1. Μεθοδολογική προσέγγιση και προβλήματα

Πέραν της βιβλιογραφικής επισκόπησηςτου φαινομένου της αφερεγγυότητας καιτωνεπιπτώσεωνπουέχειστηναπασχό-ληση,στοπλαίσιο τηςπαρούσαςανάλυ-σης, διερευνώνται και παρουσιάζονταιεπεξεργασμέναποσοτικάδεδομένα,πρω-τογενήκαιδευτερογενή,πουσυλλέχτηκανκαιαφορούντοκλείσιμο,τιςπτωχεύσεις,τις υπαγωγές των επιχειρήσεων στο άρ-θρο99 τουν.3588/2007, τις επιπτώσειςστηναπασχόλησηκαθώς επίσης και τηνπροστασίατωνεργαζομένων,εστιάζονταςστηνπερίοδοτηςκρίσης,πουδιέρχεταιηΕλλάδα,τηντετραετία2008-2011.

Κατά τη διερεύνηση αυτή, βασική δια-πίστωση αποτελεί ότι στην Ελλάδα δενπραγματοποιείται συστηματική παρακο-λούθηση και καταγραφή του φαινομένουτης αφερεγγυότητας των επιχειρήσεωνκαθώς και των επιπτώσεων του στηναπασχόληση,απόένανήπερισσότερουςεπίσημουςφορείς.Ωστόσοπρέπειναεπι-σημανθείότισεεφαρμογήτηςπρόβλεψης

Page 43: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �3

της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) για τησύσταση μητρώων αφερεγγυότητας σεόλεςτιςχώρεςτηςΈνωσης,έχεισυμπερι-ληφθείστονόμο3588/2007«Πτωχευτικόςκώδικας»,άρθρο6,ότι «γιαόσες επιχει-ρήσεις, απορρίπτεται η αίτηση πτώχευ-σηςηοποίαδιενεργείταισύμφωναμε τονόμο,απόοποιονδήποτεπιστωτήέχειέν-νομοσυμφέρον(αρθρο5),γιατολόγοότιδενεπαρκείηπεριουσίατουοφειλέτηγιατην κάλυψη των εξόδων της διαδικασίαςπτώχευσης,ακολουθείηδιαδικασίακατα-χώρησηςτουονόματοςήεπωνυμίαςτουοφειλέτη στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο(ΓΕ.ΜΗ)καθώςκαιστακατάτόπουςΜη-τρώαΠτωχεύσεων και συνολικά για όλητηχώραστοΠρωτοδικείοΑθηνών».Πληνόμως,μέχρικαι τονΑπρίλιοτου2011τοΓΕ.ΜΗ. είχε συσταθεί/δημιουργηθεί, απότο Υπουργείο Περιφερειακής ΑνάπτυξηςκαιΑνταγωνιστικότητας.ΩςεκτούτουστουπάρχονΜητρώο, υπάρχουν καταχωρη-μένεςμόνοοιεπιχειρήσειςπουσυστήθη-καν από τον Απρίλιο του 2011 και μετάχωρίςναέχειπραγματοποιηθείημεταφο-ράστοιχείωντωνεπιχειρήσεωνπουπρο-ηγήθηκαν.ΚατάσυνέπειαστοΓΕΜΗ,δενπεριλαμβάνεταικαμίαεπιχείρησησεπτώ-χευση ή που να έχει αιτηθεί πτώχευσηςαλλάπεριλαμβάνονταιμόνονεοσύστατεςεπιχειρήσεις.

Επιπλέον,οι εταιρείεςπουέχουνσυστα-θείπροτουΑπριλίου2011,γιαοποιαδή-ποτεδιαδικασίαπροσέρχονταικαιενημε-ρώνουν ταπαλαιάμητρώα ταοποία λει-τουργούσανκαισταοποίαείχαντηνυπο-χρέωση να εντάσσονται. Γιαπαράδειγμαοι Α.Ε. έχουν υποχρέωση ενημέρωσης

καικαταχώρησηςτωνεταιρικώναλλαγώνσυμπεριλαμβανομένης και της πτώχευ-σης στο μητρώο Ανωνύμων ΕταιρειώντηςΓραμματείαςΕμπορίου.ΑντίστοιχαοιΟ.Ε.,Ε.ΕστιςΠεριφέρειεςήκαιόπουαλ-λούπροβλέπεταιαπότηνυπόλοιπησχε-τικήπρογενέστερηνομοθεσία.ΕπίσηςστοΜητρώοΑ.Ε.καταχωρούνταικαιοιμετα-βολές στις ασφαλιστικές εταιρείες,ποδο-σφαιρικέςομάδες,τράπεζεςκ.α.

Γιατουςσκοπούςτηςπαρούσαςανάλυσηςκαιλόγωτηςαπουσίαςλειτουργίαςεπίση-μωνκαιολοκληρωμένωνμηχανισμώνπα-ρακολούθησης του φαινομένου της αφε-ρεγγυότηταςτωνεπιχειρήσεωνκαθώςκαιτωνεπιπτώσεωντουςστηναπασχόλησηαπό έναν ή περισσότερους επίσημουςφορείς, αναδείχθηκε ως αναγκαιότητα ηδιερεύνηση και η προσπάθεια άντλησηςστοιχείων από επιμέρους συμπληρωμα-τικέςπηγέςμεστόχοναυπάρξειμιαπιοσφαιρική προσέγγιση και περιγραφή τουφαινομένου.

Η μέθοδος που ακολουθήθηκε αφοράτόσο τη συλλογή, επεξεργασία και ανά-λυσηπρωτογενώνόσοκαιδευτερογενώνστοιχείωναπόυφιστάμενεςμελέτες,έρευ-νες, βάσεις δεδομένων. Ειδικότερα, λαμ-βάνοντας υπόψη και τους υφιστάμενουςχρονικούς οικονομικούς περιορισμούς,αναζητήθηκαν, αντλήθηκαν και αναλύθη-κανστοιχεία:

α)ωςπροςτιςπτωχεύσειςτωνεπιχειρή-σεων κατά την περίοδο 2008-2011 στηνΑττικήκαιστηνυπόλοιπηΕλλάδααπότοΠρωτοδικείοΑθηνώνκαιτααντίστοιχαβι-βλίαπουδιατηρεί.

Page 44: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012��

β)ωςπροςτιςσυνδιαλλαγέςεπιχειρήσε-ωνστηνΑττικήαπότοΠρωτοδικείοΑθη-νών και τα αντίστοιχα βιβλία συνδιαλλα-γώνπουδιατηρεί

γ)συμπληρωματικάωςπροςταπαραπά-νω(πτωχεύσεις)καθώςκαιλύσειςεταιρει-ώναξιοποιήθηκανταστοιχείαπουσυγκε-ντρώνειτοΕΒΕΑ

δ)ωςπροςτοκλείσιμοεπιχειρήσεωνστοι-χεία από τους κεντρικούς εργοδοτικούςφορείς(ΓΣΕΒΕΕ,ΕΣΕΕ)

δ)ωςπροςταμέτραπροστασίαςτωνερ-γαζομένωναπότονΟΑΕΔ

ε)ωςπροςτιςεπιπτώσειςστηναπασχό-λησηαπότιςσυνδικαλιστικέςοργανώσειςτωνεργαζομένωνκαιτουςετήσιουςοδη-γούςτηςICAP

Ησυλλογή,παρουσίασηκαιανάλυσητωνστοιχείωναπότιςπαραπάνωπηγές,χω-ρίςναείναισεθέσηναπεριγράψειμεπλη-ρότητα, το φαινόμενο της αφερεγγυότη-τας,επιτυγχάνειωστόσοστοπλαίσιοτηςπαρούσας ανάλυσης, να αποτυπώσει ενμέρεικαιενδεικτικάτηνυπάρχουσακατά-στασηκαινααναδείξειαξιοσημείωτεςδια-στάσειςκαιπλευρέςτουπροβλήματος.

Στησυνέχειαπαρουσιάζονταιενσυντομίαοιφορείς/οργανισμοί άντλησηςστοιχείωνκαιδεδομένων,τοπεριεχόμενοτωνστοι-χείων αυτών καθώς και η μεθοδολογίασυλλογήςκαιανάλυσηςτους.

3.1.1. Φορείς Άντλησης Στοιχείων

•. Πρωτοδικείο Αθηνών

Όπωςπροβλέπεταιαπότον.3588/2007«Πτωχευτικός Κώδικας», άρθρο 3 παρ.

1,αρμόδιοπτωχευτικόδικαστήριογιατηνκήρυξητηςπτώχευσηςείναιτοπολυμελέςπρωτοδικείο,στηνπεριφέρειατουοποίουοοφειλέτης έχει την έδρα τωνΕταιρικώνδραστηριοτήτωντου.Επιπλέονσύμφωναμετοαρθ.8,παρ.3,σεκάθεπρωτοδικείο,τηρείταιΜητρώοΠτωχεύσεων,στοοποίοκαταχωρούνταιταονόματαήηεπωνυμίατωννομικώνπροσώπωνπουκηρύχθηκανσεπτώχευσηήζητήθηκεηενεργοποίησητηςδιαδικασίαςσυνδιαλλαγής.ΣτοΠρω-τοδικείοΑθηνώντηρείταιΓενικόΜητρώο,στο οποίο καταχωρούνται οι πτωχεύσειςκαι οι διαδικασίες συνδιαλλαγής για τηνευρύτερηπεριοχήτηςΑθήναςκαιχωριστόΜητρώο για τις πτωχεύσεις των υπόλοι-πωνΝομών τηςΧώρας,όπωςαποστέλ-λονταιαπότακατάτόπουςΠρωτοδικεία.

Για τις ανάγκες τηςπαρούσας ανάλυσηςκαιπροκειμένουνααποτυπωθείκαιανα-λυθεί η υφιστάμενη κατάστασηως προςτις πτωχεύσεις και συνδιαλλαγές, πουπραγματοποιήθηκαν κατά το διάστημα2008-2011, διενεργήθηκε σχετική έρευνακαι συλλογή στοιχείων στο ΠρωτοδικείοΑθηνών και συγκεκριμένα στα μητρώαπτωχεύσεων (χωριστά για την ευρύτερηπεριοχήτηςΑθήναςκαιτηνυπόλοιπηΕλ-λάδα28), και συνδιαλλαγών (της Αττικής)που διατηρεί29. Τα στοιχεία αυτά πέραν

28.ΣυμπεριλαμβανομένουκαιτουΠειραιά

29.Ταστοιχεία αυτάπέραν τηςπεριγραφής του ιστορικούτωνεργασιών, τωνπροαναφερόμενωνμεταβολών,πε-ριλαμβάνουντηχρονολογίακαιαριθμότωναποφάσεων,τηνταυτότητατωνοφειλετών(επωνυμία,κλάδο,νομικήμορφή για τις επιχειρήσεις της Αθήνας και επωνυμίααπαραίτητα,κλάδοήκαινομικήμορφήκατάπερίπτωσηγιατηνυπόλοιπηΕλλάδα)πουείτεκηρύσσονταισεπτώ-χευση είτε υπάγονταισε διαδικασίασυνδιαλλαγής,στοάρθρο99τουπτωχευτικούκώδικα

Page 45: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �5

τηςπεριγραφής του ιστορικού των εργα-σιών, των προαναφερόμενων μεταβο-λών, περιλαμβάνουν τη χρονολογία καιαριθμό των αποφάσεων, την ταυτότητατωνοφειλετών (επωνυμία,κλάδο,νομικήμορφήγιατιςεπιχειρήσειςτηςΑθήναςκαιεπωνυμίααπαραίτητα,κλάδοήκαινομικήμορφήκατάπερίπτωσηγιατηνυπόλοιπηΕλλάδα30)πουείτεκηρύσσονταισεπτώ-χευσηείτευπάγονταισεδιαδικασίασυνδι-αλλαγής,στοάρθρο99 τουπτωχευτικούκώδικα.

Ωςπροςτιςσυνδιαλλαγέςπουπαρουσιά-ζονταιστηνυπόλοιπηχώρα,δεν

κατέστηδυνατόν,νασυλλεχθούντααπα-ραίτηταστοιχεία,στοπλαίσιοτηςπαρού-σαςέκθεσης,προκειμένουνακαταγραφείτοφαινόμενοτωνσυνδιαλλαγώνμεπλη-ρότηταγιατοσύνολοτηςχώρας.

•. ΟΑΕΔ

Αρμόδιοςφορέαςγιατηνπροστασίατωνεργαζομένων σε περίπτωση αφερεγγυό-τητας του εργοδότη, όπως προβλέπεταικαι από το νομοθετικό πλαίσιο, είναι οΟΑΕΔ,οοποίοςσύμφωναμετουςνόμουςμε αριθ.1836/89 και 2648/1998, τα Π.Δ.μεαριθ.1/1990,151/1999,40/2007καισεεφαρμογήτηςσχετικήςκοινοτικήςοδηγίας2008//94/ΕκτουΕυρωπαϊκούΚοινοβουλί-ουκαιΣυμβουλίουκαθώςκαιτουΚανονι-σμούτουΣυμβουλίουμεαριθ.1346/2000,έχει συστήσει «Λογαριασμό προστασίας

30.Σύμφωναμε τηνπληροφόρησηαπότογραμματέα τουΠρωτοδικείου Αθηνών, το μητρώοπου τηρείται για τιςπτωχεύσεις επαρχίας δεν είναι πλήρως ενημερωμένο,αλλάπεριλαμβάνειμόνοόσεςπεριπτώσειςτουκοινοποι-ούνταιαπότακατάτόπουςΠρωτοδικείατηςΕλλάδας

εργαζομένωναπότηναφερεγγυότητατουεργοδότη» με σκοπό την πληρωμή τωνανεξόφλητων αποδοχών μέχρι τριών (3)μηνών, όπως προβλέπεται από τις συλ-λογικέςσυμβάσεις,λόγωαφερεγγυότηταςτουεργοδότη.Τοσυγκεκριμένοπρόγραμ-μα αποκαλείται «Προστασία των δικαιω-μάτων των εργαζομένων σε περίπτωσηαφερεγγυότητας του Εργοδότη». Στηνέννοιατωναμοιβώνπεριλαμβάνονταικαιτυχόναπλήρωταδώραεορτών,ΠάσχαήΧριστουγέννωνκαιάδειαήεπίδομααδεί-ας, εφόσον αυτά εμπίπτουν στο κρίσιμοχρονικό διάστημαπουορίζει ο νόμος.ΟΟ.Α.Ε.Δ. υποκαθιστά τον εργοδότη στααντίστοιχαδικαιώματατωνεργαζομένων,ενώγιατιςαποδοχέςαυτέςκαταβάλλειτιςανάλογεςεισφορέςκοινωνικήςασφάλισης.Σεαφερεγγυότηταπεριέρχεταιηεπιχείρη-σηότανα)βρίσκεταισεπαύσηήαναστολήτωνπληρωμώνλόγωπτώχευσηςήκλεισί-ματος,β)υποβάλλεταιστηνειδικήεκκαθά-ρισηγ)τίθεταισεασφαλιστικήεκκαθάρισηότανπρόκειταιγιαασφαλιστικήεταιρείαδ)τίθεταισεεκκαθάρισηγιατηνικανοποίησητωναπαιτήσεωντωνδανειστώντου.

Για τις ανάγκες τηςπαρούσας ανάλυσηςαναζητήθηκαν και συλλέχθηκαν στοιχείααπό τον ΟΑΕΔ, για την περίοδο 2008-2011,προκειμένουναδιερευνηθείτοεπί-πεδοκαιηέκτασητηςπροστασίαςτωνερ-γαζομένωνσεπεριπτώσειςαφερεγγυότη-ταςτουεργοδότη.Σύμφωναμεταστοιχείαπου συλλέχθηκαν (Πίνακας 8) από τονΟΑΕΔ, δεν κατέστη δυνατό να καλυφθείτοσύνολοτηςπροαναφερόμενηςεξεταζό-μενηςπεριόδου.Αντ’αυτούσυλλέχτηκανστοιχείαγιατηντελευταίαδεκαετία(2000-

Page 46: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�6

2010), σύμφωνα με τα οποία προκύπτειότιταεπιδόματααφερεγγυότηταςπουκα-ταβάλλειοΟΑΕΔ,καθώςκαιοαριθμόςδι-καιούχωνπουκαλύπτει,διαφοροποιείταιήποικίλεικάθεφοράανάέτος,χωρίςωστό-σοναμπορούννα τεκμηριωθούναξιόπι-στασυμπεράσματαωςπρος την έντασητουφαινομένουτηςαφερεγγυότητας, τηνπορείατουκαιτοβαθμόπροστασίαςτωνεργαζομένων.

ΕπιπλέονοΟΑΕΔ,έχειτηδυνατότητακα-ταβολήςμετάαπόσχετικήΥπ.Απόφαση,να χορηγεί και έκτακτα κατά περίπτωσηεπιδόματασεεργαζόμενουςεπιχειρήσεωνπου αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήμα-τα, κατόπιν αιτημάτων των εργαζομένωνμέσωτουσυλλογικούτουςοργάνου.

•. ΕΒΕΑ (Εμπορικό Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών)

Το Ε.Β.Ε.Α αποτελεί επαγγελματικό φο-ρέα των εργοδοτών και των επιχειρήσε-ων. Μέλη του ΕΒΕA, είναι υποχρεωτικάόλα τα φυσικά πρόσωπα καθώς και τανομικάπρόσωπακαιοισυνεταιρισμοίπουέχουντηνέδρατηςεμπορικήςτουςδρα-στηριότηταςστηνπεριφέρεια τηςΑθήναςή και τα υποκαταστήματα των επιχειρή-σεων που είναι εγκατεστημένα στην ίδιαπεριφέρεια31. Επιπρόσθετα οι εμπορικέςκαι βιομηχανικές επιχειρήσεις έχουν τηνυποχρέωση, όταν παύσουν τις εργασίεςτους (λύση επιχείρησης) ή πτωχεύσουν,ναδηλώσουντιςπροαναφερθείσεςμετα-βολές στο Επιμελητήριο που είναι εγγε-

31.Ο αριθμός των επιχειρήσεων που είναι εγγεγραμμέ-να σήμερα στο ΕΒΕΑ, ξεπερνά τις 80.000 (internet/acci/5/10/2011)

γραμμένες.Τοίδιοθεσμικόπλαίσιοισχύειγια όλη την Ελλάδα και τα κατά τόπουςεμπορικά Βιομηχανικά Επιμελητήρια (59στον αριθμό) που λειτουργούν. (http://www.newscode.gr/ epicheirhseis/ story/25782/1110/2011)

Στην πράξη, σύμφωνα και με αναφορέςστελεχών των Επιμελητηρίων, παρότι ησύσταση νέων επιχειρήσεων δηλώνεταιπάντοτε στα Επιμελητήρια, τα οποία καιαποτελούν για το λόγο αυτό αξιόπιστηπηγή,ηπτώχευσηκαιηλύσηεταιρείαςεί-ναιδυνατόνκαιναπαραλειφθείμεευθύνητου άμεσα ενδιαφερόμενου, δηλαδή τηςεπιχείρησης,χωρίςη ίδιαναέχεινομικέςσυνέπειες.Ωςεκ τούτου ταστοιχείαπουσυλλέγονταικαιτηρούνταιαπόταΕπιμε-λητήριασχετικάμετηλύσηήτηνπτώχευ-ση είναι ενδεικτικά και διαθέτουν μερικήαξιοπιστίακαιεγκυρότητα.

Ταστοιχείαπουπροέρχονταιαπότομε-γαλύτεροΕπιμελητήριοτηςΕλλάδας,δη-λαδήτοΕΒΕΑείναισεθέσηνααποτυπώ-σουν μέχρι ενός σημαντικού βαθμού τιςευρύτερεςτάσειςωςπροςτιςπτωχεύσειςή/καιπαύσηςεργασιώντωνεπιχειρήσε-ωνστηχώραμας

Το Ε.Β.Ε.Α διατηρεί ηλεκτρονική βάσηδεδομένων όπου καταχωρεί με επιστη-μονικό τρόπο τη σύσταση επιχειρήσεωνκαι τιςμεταβολές τους, τιςδιαγραφέςκαιπτωχεύσεις,που δηλώνονται από τα εγ-γεγραμμέναμέλητου/επιχειρήσεις,κατα-νεμημένεςσε3βασικούςτομείςοικονομι-κήςδραστηριότητας:εμπόριο,βιομηχανία,παροχήυπηρεσιών.

Page 47: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 ��

•. Οργανώσεις εκπροσώπησης ερ-γαζομένων (ΓΣΕΕ) και εργοδοτών (ΓΣΕΒΕΕ και ΕΣΕΕ)

Οι οργανώσεις εκπροσώπησης των ερ-γαζομένωνκαιεργοδοτών,χωρίςναδια-θέτουνακριβήεικόνακαιστοιχείαγιατηνπορεία / εξέλιξη των επιχειρήσεων τηςΧώρας,τοναριθμότωνλύσεων,πτωχεύ-σεων, υπαγωγής στο άρθρο 99, καθώςκαι την απώλεια σε θέσεις εργασίας καιτο βαθμό προστασίας των δικαιωμάτωντωνεργαζομένωνγιατιςπροαναφερόμε-νεςπεριπτώσεις,έχουνεύλογοσυμφέρονγια την υποστήριξη των μελών τους, τηδιατύπωσηπροτάσεωνκαιθέσεωνκαιτηδιακρίβωσητηςυφιστάμενηςκατάστασηςμεπαρακολούθησηκαιανάλυσητωνσχε-τικών εξελίξεων. Για το λόγο αυτό έχουνπραγματοποιήσει μελέτες ή και έρευνεςπεδίουσχετικάμετηνπορείατωνεπιχει-ρήσεων ή και τη διασφάλιση/βαθμό δια-σφάλισης των εργασιακών δικαιωμάτων,οι οποίεςόμωςαφορούνμόνοσυγκεκρι-μένεςπεριπτώσειςκαιενδεικτικάστοιχείαγια ορισμένες πλευρές της υφιστάμενηςκατάστασης,χωρίςναμπορούνναοδηγή-σουνσεπλήρηκαιγενικευμένασυμπερά-σματα.Ειδικότερα:

α) ΙΝΕ ΓΣΕΕ

Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ, έχονταςως στόχο τη διε-ρεύνησητωνσυνεπειώντηςκρίσηςστουςεργαζόμενους,ξεκίνησεαπότο2011τηνπεριπτωσιολογική καταγραφή επιχειρή-σεωνμεγάλουμεγέθους (πάνωαπό150εργαζόμενους)πουοδηγήθηκανσεπτώ-χευσηήεντάχθηκανστοαρθρο99τουν.3588/2007 κατά τηνπερίοδο2008-2011,συλλέγοντας και ταξινομώντας στοιχεία

κυρίως από βιβλιογραφικές και δημοσιο-γραφικές πηγές. Στη συνέχεια, διενεργή-θηκανσυνεντεύξειςστους εκπροσώπουςτωνεργαζομένων(επιχειρησιακώνσωμα-τείωνήδευτεροβάθμιωνσυνδικαλιστικώνοργανώσεων-ΕργατικάΚέντρα),προκει-μένουνασυλλεχθούνσυγκεκριμέναστοι-χείαγιατηνπορείατωνεργαζομένωνστιςεπιχειρήσειςαυτές.

Παρότι οι εξεταζόμενες επιχειρήσεις γιατην περίοδο από 11/2008-11/2011 είναιλίγες στον αριθμό, 24 επιχειρήσεις υπόπτώχευση και 4 σε υπαγωγήστο άρθρο99,ηδιενέργειασυνέντευξηςβάσειενιαίουερωτηματολογίου,επέτρεψετηνεμβάθυν-σηωςπρος το ζήτημα των επιπτώσεωνπουέχουνοι εργαζόμενοι,στις επιχειρή-σειςπουπτωχεύουνήυπάγονταιστοάρ-θρο99τουν.3588/2007.

β) ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ

ΤοΙνστιτούτοΜικρώνΕπιχειρήσεων(ΙΜΕ)τηςΓΣΕΒΕΕ,απότοΜάιοτου2009διενερ-γείεξαμηνιαίεςέρευνεςγνώμηςμεστόχοτηναποτύπωσητουοικονομικούκλίματοςκαιτηνπαρακολούθησηβασικώνδεικτώνστιςμικρέςεπιχειρήσεις(0-49άτομαπρο-σωπικό) οι οποίες αποτελούν το 99,5%τωνελληνικώνεπιχειρήσεωνκαιτηνπρό-βλεψη των εξελίξεων. Σύμφωνα με τααποτελέσματατηςτελευταίαςεξαμηνιαίαςέρευνας32πουδιενεργήθηκεστοδιάστημααπό 21-29 Ιουλίου 2011, σε συνεργασίαμετηνMARCΑ.Ε,σεπανελλαδικόδείγμα1200επιχειρήσεωντωνκλάδωντηςμετα-

32.ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ: Έρευνες Γνώμης, Ιούλιος 2011: ΤάσειςοικονομικούκλίματοςκαιΔελτίοΤύπου,Αθήνα,Αύγου-στος2011

Page 48: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012��

ποίησης, τουεμπορίουκαι τωνυπηρεσι-ών, καταγράφεται συνέχιση των τάσεωνσυρρίκνωσης της αγοράς καθώς και τηςεπιδείνωσης των βασικών δεικτών τωνεπιχειρήσεων(81,3%επίτουσυνόλουτουδείγματος).

γ) IN. EM.Y. ΕΣΕΕ

Το Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών(ΙΝ.ΕΜ.Υ.)τηςΕΣΕΕπροκειμένουνακα-ταγράψει την κατάσταση και εξέλιξη τωνεμπορικών επιχειρήσεων όπως διαμορ-φώνεται κατά την πορεία της κρίσης, δι-ενεργείαπότονΑύγουστοτου2010επι-τόπιαέρευνα,στουςκυριότερουςεμπορι-κούςδρόμουςπεριοχώντηςΑττικής33,τηςΘεσσαλονίκης και άλλων 8 πόλεων τηςΒορείουΕλλάδας,όπουκαταγράφονταιοιεπιχειρήσειςπουκλείνουν.ΤονΑύγουστο2011διενήργησετηντρίτηεπιτόπιαέρευ-να, η οποία σύμφωνα και με το ΙΝ. ΕΜ.Υ,δενέχειωςστόχοναδώσειμιαπλήρηερμηνεία του φαινομένου των λουκέτων,αλλά παρέχει μόνο ενδείξεις για την πο-ρείατωνεπιχειρήσεων.

•. ICAP

Ωςπροςτηναπασχόλησηκαιτηναπώλειατων θέσεων εργασίας που προκαλείταιαπότιςπτωχεύσεις,δενυπάρχειεπίσημοςκρατικόςμηχανισμόςήάλλοςφορέαςήκαιδιαδικασίεςοιοποίεςναπαρακολουθούν,καταγράφουναυτέςτιςεξελίξειςόπωςκαιτοβαθμόδιασφάλισης τωνπροβλεπόμε-νων εργασιακών δικαιωμάτων των εργα-ζομένωνσεπεριπτώσειςπτωχεύσεων.

33.ΣτηνΑττικήδιερευνήθηκανδρόμοικεντρικοίστοΚολω-νάκι,Καλλιθέα,Μαρούσι,ΝέαΙωνία,Κηφισιά,Πειραιάς,κ.α.

Γιατολόγοαυτό,στοπλαίσιοτηςπαρού-σας έκθεσης, επιχειρείται συμπληρωμα-τικάηαποτύπωση,διερεύνησητουμεγέ-θους της απασχόλησης που αντιστοιχείστις επιχειρήσεις που πτώχευσαν μέσωτων οδηγών / βάσεων δεδομένων τηςICAP.Ηδιερεύνησηαυτήδενείναιδυνα-τόν νααποτυπώσει απολύτωςαξιόπιστασυμπεράσματα, εξαιτίας του γεγονότοςότιηκαταχώρησηστουςκαταλόγουςτηςICAPείναιεθελοντικήκαιωςεκτούτουδενπεριλαμβάνεται το σύνολο των επιχειρή-σεων.Παρόλααυτά,ταστοιχείαπουσυλ-λέχθηκαν,παρέχουνμιαενδεικτικήεικόναως προς τον αριθμό των απασχολούμε-νωνπουεπηρεάζεταιαπότιςπτωχεύσειςτωνεπιχειρήσεωνκατάτηδιάρκεια2008-2011..

Τέλος καιωςπρος την απασχόληση καιτην απώλεια των θέσεων εργασίας πουπροκαλείταιαπότηνυπαγωγήστοάρθρο99τουν.3588/2007,τοθεσμικόείναιταυ-τόσημομεαυτότωνπτωχεύσεων.Προκει-μένουναδιερευνηθείοαριθμόςτωναπα-σχολούμενωνπουεπηρεάζονταιαπότηνυπαγωγήτωνεπιχειρήσεωνστοαρθρο99,ακολουθήθηκε η ίδια μεθοδολογική προ-σέγγιση όπως και στις περιπτώσεις τωνπτωχεύσεωνκαιαξιοποιήθηκανοιοδηγοί/ βάσεις δεδομένων της ICAP, με όλουςτουςπεριορισμούςπουπροαναφέρθηκανήδηπαραπάνω.

3.2. Πτωχεύσεις στην Ελλάδα: 200�-2011

Οαριθμός τωνπτωχεύσεων στην Ελλά-δα, (βλ.Πίνακα7),σύμφωναμε ταστοι-χεία τουΠρωτοδικείουΑθηνώνεμφανίζει

Page 49: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 ��

μια σταθερότητα κατά τα έτη 2008 και2009,όπουοιπτωχεύσειςανέρχονταισε171και163στηνΑθήνακαι141και147αντίστοιχαστηνΠεριφέρεια.Κατάτοέτος2010παρατηρείταιστηνΑθήναμιααύξη-σητωνπτωχεύσεωνκατά60περιπτώσειςσεσχέσημε το2009καιποσοστόαύξη-σης19%περίπου,ωστόσοκατάτοεπό-μενοέτος2011παρατηρείταιμιαμείωσητωνπτωχεύσεωνκατά40περιπτώσειςκαιποσοστόμείωσηςπερίπου21%.Κατάτο

ίδιο διάστημα (2010-2011) παρατηρείταιστηνΠεριφέρειαμιααύξησητωνπτωχεύ-σεωντηςτάξεωςτου21%γιατο2010σεσχέσημετοπροηγούμενοέτος(2009)καιτου 13% το 2011 σε σχέση με το 2010.Επιπλέον,μεβάση τηνεξέλιξη τουαριθ-μούτωνπτωχεύσεωνκατάτηδιάρκειατης4ετίας,προκύπτειότιοαριθμόςτωνπτω-χεύσεων στην περιφέρεια είναι περίπουίσοςσεσχέσημεαυτόντηςΑττικής.

Πίνακας 7

Εξέλιξη των πτωχεύσεων στην Ελλάδα: 2008-2011

ΕΤΟΣΑΤΤΙΚΗ(αριθμός

πτωχεύσεων)

Μεταβολή (%) με βάση το

προηγούμενο έτος

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ* (αριθμός

πτωχεύσεων)

Μεταβολή (%) με βάση το

προηγούμενο έτος

ΣΥΝΟΛΟ(αριθμός

πτωχεύσεων

2008 171 100 141 312

2009 163 -4,68 147 4,26 310

2010 193 18,40 177 20,41 370

2011 152 -21,24 200 12,99 352

Σύνολο 679 665 1344

*όπως�αποτυπώνονται�στις�31/12/2011 Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Επίσης, όπως αποτυπώνεται και στοΓράφημα 3, η ποσοστιαία κατανομή τουαριθμού τωνπτωχεύσεωνστηνΕπαρχίααναδεικνύει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό

πτωχεύσεων, 30% επί του συνόλου τωνπτωχεύσεων εμφανίζεται κατά το έτος2011καιτομικρότεροποσοστό21%,κατάτοέτος2008.

Page 50: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201250

Γράφημα 3

Ποσοστιαία κατανομή των πτωχεύσεων στην Περιφέρεια: 2008-2011

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Αντίστοιχα, στην ευρύτερη περιοχή τηςΑθήνας, όπως αποτυπώνεται και στοΓράφημα 4, η ποσοστιαία κατανομή τουαριθμούτωνπτωχεύσεωνκυμαίνεταισχε-δόν ισομερώς κατά έτος κατά την τετρα-ετία2008-2011.Τομεγαλύτεροποσοστόπτωχεύσεων εμφανίζεται κατά το 2010

(29%επίτουσυνόλουτωνπτωχεύσεων)και το μικρότερο ποσοστό κατά το έτος2011(24%),χωρίςόμωςτοστοιχείοαυτόναμπορεί απόμόνο του να τεκμηριώσειεπαρκώς την ύπαρξη τάσης υποχώρη-σης.

Γράφημα 4

Ποσοστιαία κατανομή των πτωχεύσεων στην Αθήνα: 2008-2011

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Page 51: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 51

Συγκριτικά με ταπαραπάνω και σύμφω-ναμεστοιχείατουΕΒΕΑ,οαριθμόςτωνπτωχεύσεων που καταγράφονται απόαυτό, εμφανίζει μεγαλύτερο αριθμό κατάτοέτος2010όπουσημειώνεταιεξαιρετικάμεγάληαύξηση(68επιχειρήσεις)σεσχέ-

σημεταπροηγούμεναέτη:το2008,κατα-γράφονταιμόνο2πτωχεύσειςκαιτο20098πτωχεύσεις.Κατάτοέτος2011οιπτω-χεύσειςεπιχειρήσεωντουΝ.Αττικήςπουκαταγράφονται από το ΕΒΕΑ μειώνονταισε40.(Πίνακας8).

Πίνακας 8

Αριθμός πτωχεύσεων επιχειρήσεων ΕΒΕΑ: 2008-2011 (Νομός Αττικής)

ΕΤΟΣ2008 ΕΤΟΣ2009 ΕΤΟΣ2010 ΕΤΟΣ2011 ΣΥΝΟΛΟ

2 8 68 40 118

Πηγή:�ΕΒΕΑ

Σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία τουΕΒΕΑκαιωςπροςτηνποσοστιαίακατα-νομήτωνπτωχεύσεωνκατάτηντετραετία2008-2011,προκύπτει ότι τομεγαλύτερο

ποσοστόπτωχεύσεων(57%)καταγράφε-ταιτο2010καιακολουθείτοέτος2011μεποσοστό40%επίτηςσυνολικήςχρονικήςδιάρκειας(Γράφημα5).

Γράφημα 5

ΕΒΕΑ: Πτωχεύσεις στην Αθήνα 2008-2011

�Πηγή:�ΕΒΕΑ Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Page 52: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201252

•. Πτωχεύσεις ανά νομική μορφή επι-χείρησης

Ωςπρος τη νομική μορφή των επιχειρή-σεων που κηρύσσονται σε πτώχευση,σύμφωναμεταστοιχείατουΠρωτοδικείουΑθηνών, τα οποία παρουσιάζονται στονΠίνακα8,ημεγάληπλειοψηφία τωνεπι-χειρήσεων που πτωχεύουν, δηλαδή το41%(553επιχειρήσειςεπίσυνόλου1344επιχειρήσεων), είναι ατομικές επιχειρή-σεις, ενώ το 25% περίπου αυτών (335

επιχειρήσεις) είναι Ανώνυμες Εταιρείες.ΑκολουθούνοιΕΠΕ(208επιχειρήσεις),οιΟμόρρυθμεςΕταιρείες(168επιχειρήσεις)καιοιΕτερόρρυθμεςΕταιρείες(69επιχει-ρήσεις).

Ησύνθεσητωνπτωχεύσεωνωςπροςτηνομική τους μορφή, ταιριάζει σε μεγάλοβαθμό και με την κυριαρχία των μικρώνεπιχειρήσεων (ατομικών, ομόρρυθμων,ετερόρρυθμων) στην ελληνική οικονομία.(Πίνακας8).

Πίνακας 8

Νομική Μορφή των επιχειρήσεων σε πτώχευση: 2008-2011

ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΑΘΗΝΑ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ

Α.Ε. 202 133 335 24.9%

ΑΤΟΜΙΚΗΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ 225 328 553 41.1%

Ε.Ε. 45 24 69 5.1%

ΕΠΕ 138 70 208 15.5%

Ο.Ε. 65 103 168 12.5%

Ν.Π.Ι.Δ. 1 1 0.1%

ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ 2 2 0.1%

(χωρίςδιευκρίνηση) 1 7 8 0.6%

ΓΕΝΙΚΟ ΑΘΡΟΙΣΜΑ 679 665 1.344 100.0%

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

•. Πτωχεύσεις ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας

Ωςπροςτονκλάδοοικονομικήςδραστηριό-τητας,στονοποίοανήκουνοιεπιχειρήσειςπου περιήλθαν σε πτώχευση, σύμφωναμεταστοιχείατουΠρωτοδικείουΑθηνών,διαπιστώνεταιότιησυντριπτικήπλειοψη-φίατωνπτωχεύσεωνστηνΑθήνα,κατάτοσύνολοτηςτετραετίας2008-2011,δηλαδή344επιχειρήσεις(ποσοστό50%)ανήκουν

στονκλάδοτουΕμπορίου(κλάδος7)34καιέπεταιοκλάδοςτηςμεταποίησης(κλάδος3) στον οποίο ανήκουν 117 επιχειρήσεις(ποσοστό17%)(Γράφημα6).Οιδύοπρο-αναφερόμενοικλάδοισυγκεντρώνουνμαζίτο67%τωνπτωχεύσεωνστηνΑττική.

34.ΗταξινόμησητωνκλάδωνακολουθείτηνκωδικοποίησηγιατουςκλάδουςοικονομίαςπουεφαρμόζειηΕλληνικήΣτατι-στικήΥπηρεσία(βλ.σχετικόπίνακαστοΠαράρτημα)

Page 53: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 53

Γράφημα 6

Κατανομή Πτωχεύσεων ανά κλάδο στην Αθήνα: 2008-2011

Πηγή:�Πρωτοδικείο�ΑθηνώνΕπεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Οι κλάδοι που ακολουθούν σε αριθμόπτωχεύσεων και πάντα σύμφωνα με ταστοιχείατουΠρωτοδικείουΑθηνών,είναιοκλάδοςτηςενημέρωσηςκαιεπικοινωνίας(κλάδος10)στονοποίοανήκουν51επιχει-ρήσεις,οκλάδοςυπηρεσιώνκαταλύματοςκαιεστίασης (κλάδος9)στονοποίοανή-κουν47επιχειρήσεις,οκλάδοςτωνκατα-

σκευών (κλάδος 6) στον οποίο ανήκουν31επιχειρήσειςκαιακολουθούνμεμικρό-τερησυμμετοχήοκλάδος«Διοικητικέςκαιυποστηρικτικές Υπηρεσίες» (κλάδος 14),ο κλάδος«επαγγελματικές επιστημονικέςκαιτεχνικέςδραστηριότητες»(κλάδος13)καθώςκαιάλλοικλάδοιμεμικρότερηακό-μασυμμετοχή(Γράφημα7).

Page 54: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20125�

Γράφημα 7

Κατανομή πτωχεύσεων ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στην Αθήνα: 2008-2011

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών

Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Όσοναφοράτουςκλάδουςστουςοποίουςανήκουν οι επιχειρήσεις που περιήλθανσε πτώχευση στην υπόλοιπη πλην Αττι-κής χώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία τουΠρωτοδικείουΑθηνών, κατά την χρονικήπερίοδο2008-2011,καιεφόσονεξαιρεθείτο40%(δηλαδή270επιχειρήσεις),γιατιςοποίες δεν υπάρχει καταγραφή του κλά-δου,παρατηρείταιότιστονυπολειπόμενοαριθμό των 391 επιχειρήσεων, η συντρι-πτικήπλειοψηφίααυτών,δηλαδή212επι-

χειρήσεις(ποσοστό53%)ανήκειστονκλά-δοτουεμπορίου(κλάδος7)καιακολουθείμεαρκετήαπόστασηοκλάδος τηςμετα-ποίησης (κλάδος 3) στον οποίο ανήκουν74επιχειρήσεις(ποσοστό18%),οκλάδοςτωνκαταλυμάτωνκαιεστίασης(κλάδος9)στονοποίοανήκουν39επιχειρήσειςκαιοκλάδοςτωνκατασκευών(κλάδος6)στονοποίοανήκουν23επιχειρήσεις(βλ.Πίνα-κα9).

Page 55: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 55

Πίνακας 9

Κατανομή Πτωχεύσεων ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στην Υπόλοι-πη Ελλάδα: 2008-2011

ΚΛΑΔΟΣ 2008 2009 2010 2011 ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ

2 . . . 1 1 0,2%3 19 12 20 23 74 11,1%6 1 1 5 16 23 3,5%7 39 45 42 86 212 31,9%8 2 5 3 9 19 2,9%9 9 7 8 15 39 5,9%

10 1 1 2 3 7 1,1%11 . 2 . . 2 0,3%12 1 . . 2 3 0,5%13 3 . 1 1 5 0,8%14 1 1 2 1 5 0,8%18 2 . . . 2 0,3%19 1 . 1 1 3 0,5%

(χωρίςδιευκρίνιση)

62 73 93 42 270 40,6%

ΣΥΝΟΛΟ 141 147 177 200 665 100,0%

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών

Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Συνολικάκαιμεβάση ταόσααναφέρθη-καν, ως προς την κλαδική σύνθεση τωνεπιχειρήσεωνπουπεριήλθανσεπτώχευ-ση,παρατηρείταιότιστοσύνολοτηςΧώ-ραςπάνωαπότο40%τωνεπιχειρήσεων

ανήκουν στον κλάδο του εμπορίου (κλά-δος7) καιακολουθείοκλάδος τηςμετα-ποίησης(κλάδος3)οοποίοςσυγκεντρώ-νειποσοστόπερίπου14%τωνπτωχεύ-σεων(Πίνακας10).

Page 56: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201256

Πίνακας 10

Κατανομή Πτωχεύσεων ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στο Σύνολο της Χώρας: 2008-2011

ΚΛΑΔΟΣ ΑΘΗΝΑ ΕΠΑΡΧΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ ΠΟΣΟΣΤΟ

1 1 0 1 0,1%2 1 1 2 0,1%3 117 74 191 14,2%6 31 23 54 4,0%7 344 212 556 41,4%8 16 19 35 2,6%9 47 39 86 6,4%

10 51 7 58 4,3%11 2 2 4 0,3%12 0 3 3 0,2%13 22 5 27 2,0%14 23 5 28 2,1%17 1 0 1 0,1%18 10 2 12 0,9%19 12 3 15 1,1%

(χωρίςδιευκρίνηση)

1 270 271 20,2%

ΣΥΝΟΛΟ 679 665 1.344 100,0%

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Παρόμοιαεικόνα,παρουσιάζεικαιηκατα-νομήπτωχεύσεωντωνεπιχειρήσεωνανάκλάδοοικονομικήςδραστηριότητας,όπωςκαταγράφεταιαπότοΕΒΕΑ.Σύμφωναμεταστοιχεία τουφορέα,διαπιστώνεταικαι

εδώότιοτομέαςτουεμπορίουκαταλαμ-βάνει το μεγαλύτερο ποσοστό (61%) σεπτωχεύσεις,ενώοιυπόλοιποιδύοβασικοίκλάδοι (βιομηχανία καιπαροχήυπηρεσι-ών)καλύπτουνμαζίτο39%.(Πίνακας11)

Page 57: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 5�

Πίνακας 11

Κατανομή πτωχεύσεων επιχειρήσεων ΕΒΕΑ ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας: 2008-2011

ΚΛΑΔΟΣ

ΠΤΩΧΕΥΣΕΙΣ

ΕΤΟΣ 2008 ΕΤΟΣ 2009 ΕΤΟΣ 2010 ΕΤΟΣ 2011 ΣΥΝΟΛΟΠΟΣΟΣΤΟ

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΚΛΑΔΟΥ ΣΤΟ

ΣΥΝΟΛΟΕΜΠΟΡΙΟ 1 7 36 28 72 61,02%

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 1 1 19 4 25 21,19%

ΠΑΡ.ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 0 0 13 8 21 17,80%

ΣΥΝΟΛΟ 2 8 68 40 118 100%

Πηγή:�ΕΒΕΑ

•. Πτωχεύσεις ανά γεωγραφική περιο-χή

Επιπλέον, όσον αφορά τη γεωγραφικήκατανομή των επιχειρήσεων που περι-ήλθαν σε πτώχευση στην Ελλάδα, κατάτην περίοδο 2008-2011, σύμφωνα με ταστοιχείατουΠρωτοδικείουΑθηνών,διαπι-στώνεταιότι το50,5%τωνεπιχειρήσεωναυτών(679επιχειρήσεις)βρίσκονταιστηνΑθήνα,ποσοστό15% (202 επιχειρήσεις)

βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη, ποσοστό12,6% (84 επιχειρήσεις) βρίσκεται στονΠειραιά,ποσοστό8,1%(54επιχειρήσεις)στηνΠάτρα,ποσοστό7,7%στοΗράκλειο,ποσοστό5,1%στοΒόλο,ποσοστό5,7%στη Λάρισα και το υπόλοιπο ποσοστό15%τωνεπιχειρήσεωνκατανέμεταισεάλ-λεςπεριοχέςτηςΕλλάδας(Ανατ.Μακεδο-νίαΘράκη,Πελοπόννησο,ΣτερεάΕλλάδακ.α)(Γράφημα8).

Γράφημα 8Γεωγραφική κατανομή των πτωχεύσεων: 2008-2011

Αριθμός επιχειρήσεων & ποσοστιαία συμμετοχή

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών

Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Page 58: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20125�

3.3. Υπαγωγή των επιχειρήσεων στη διαδικασία συνδιαλλαγής

του άρθρου �� του ν. 35��/200� (Πτωχευτικός κώδικας) στην

Ελλάδα: 200�-2011

ΣτηνΑθήνα,σύμφωναμεταστοιχείαπουσυλλέχθηκαν για τις επιχειρήσεις πουέχουν ως έδρα την ευρύτερη περιοχήΑθηνών,απόταβιβλίατουΠρωτοδικείουΑθηνών,διαπιστώνεταιότιοαριθμόςτωνεπιχειρήσεωνπου εμπίπτουνστιςπροα-ναφερόμενες μεταβολές παρουσιάζει μι-κρήαύξησηκατάτηδιάρκειατηςεξεταζό-

μενηςπεριόδου,δηλαδήαπότοΝοέμβριοτου2008έωςκαιτο2011.Ωςεκτούτου,οαριθμόςτωνεπιχειρήσεωνπουαιτήθηκανήκαιπέτυχαντηνυπαγωγήτουςστοαρ.99τουΠτωχευτικούΚώδικα,στηνΑθήνα,κυμαίνεται περί τις 100 επιχειρήσεις ανάέτος(βλ.Πίνακας12)καικατανέμεταισχε-δόν ισομερώς (βλ. Γράφημα 9) κατά τηνεξεταζόμενηπερίοδο2009-2011.Ωςπροςτο έτος 2008, παρουσιάζονται μόνο 19επιχειρήσεις γιατί η περίοδος αναφοράςπεριλαμβάνειμόνοτουςμήνεςΝοέμβριο-Δεκέμβριοτου2008.

Πίνακας 12Εξέλιξη των συνδιαλλαγών στην Αθήνα: Νοέμβριος 2008 - Δεκέμβριος 2011

ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΕΣ

ΕΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

2008(11-12) 19

2009 92

2010 100

2011 106

ΣΥΝΟΛΟ 317

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών

Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Page 59: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 5�

Γράφημα 9Κατανομή συνδιαλλαγών Αθήνας : 2008-2011

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών

Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

• Εξέλιξη των αιτημάτων των επιχει-ρήσεων στην Αθήνα για Υπαγωγή στο άρθρο 99 του πτωχευτικού κώ-δικα

Ωςπρος τηνπορεία των αιτημάτων τωνεπιχειρήσεωνγιαένταξηστοάρθρο99τουπτωχευτικούκώδικα,σύμφωναμετηνεξέ-λιξηκαιτοαποτέλεσματωνδιαδικασιών,ομεγαλύτεροςαριθμόςτωναιτημάτωνπου

αφορά τηνΑθήνα, δηλαδή216 επιχειρή-σεις(ποσοστό68%)επίτουσυνόλου317επιχειρήσεων, τηρούν τις προϋποθέσειςκαιτελικάυπάγονταιστοάρθρο99.Αντι-θέτωςέναςαριθμός58επιχειρήσεων(πο-σοστό18%)επί τουσυνόλουπουαιτού-νται ένταξηςστοαρθρ.99,απορρίπτεταιηαίτησητουςενώσε43επιχειρήσεις(πο-σοστό14%)δενέχειακόμηολοκληρωθείηδιαδικασία(Γράφημα10και11).

Page 60: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201260

Γράφημα 10

Εξέλιξη των αιτημάτων υπαγωγής των επιχειρήσεων στο άρθρο 99: Αθήνα, 2008-2011

Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών

Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Γράφημα 11

Ποσοστιαία κατανομή της εξέλιξης των αιτημάτων υπαγωγής των επιχειρήσεων στο άρθρο 99: Αθήνα, 2008-2011

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών

Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

•. Υπαγωγή στο άρθρο 99 του ν. 3588/2007 ανά νομική μορφή επιχει-ρήσεων στην Αθήνα

Ωςπροςτηνομικήμορφήτωνεπιχειρήσε-ωνπουαιτήθηκανήπέτυχαντηνυπαγωγήτουςστοάρθρο99τουπτωχευτικούΚώ-

Page 61: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 61

δικα,στηνΑθήνα,σύμφωναμεταστοιχείατουΠρωτοδικείουΑθηνών,ηπλειοψηφίααυτών, 186 επιχειρήσεις (ποσοστό 58%)επί του συνόλου των εταιρειών, έχουντη μορφή των Ανωνύμων Εταιρειών, 34επιχειρήσεις (ποσοστό 11%) αποτελούν

ΕΠΕ, 49 επιχειρήσεις (ποσοστό 16%)αποτελούνμικρέςεπιχειρήσεις (ατομικές,ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες), ενώ για48επιχειρήσειςδεναναφέρονταιτασχετι-κάστοιχεία(Γράφημα12και13).

Γράφημα 12

Νομική Μορφή των επιχειρήσεων του αρθρου 99 του ν. 3588/2007: Αθήνα, 2008-2011

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Γράφημα 13

Ποσοστιαία κατανομή ανά νομική μορφή των επιχειρήσεων του άρθρου 99 του ν. 3588/2007: Αθήνα, 2008-2011

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Page 62: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201262

•. Υπαγωγή στο άρθρο 99 του ν. 35888/2007 ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας στην Αθήνα

Ωςπροςτονκλάδοοικονομικήςδραστηρι-ότηταςπουανήκουνοι επιχειρήσειςπουαιτήθηκαν ή και πέτυχαν υπαγωγή στοάρθρο99τουΠτωχευτικούΚώδικα,στηνΑθήνα,σύμφωναμεταστοιχείατουΠρω-τοδικείου Αθηνών, η πλειοψηφία αυτών,130 επιχειρήσεις (ποσοστό 41%) ανήκειστο εμπόριο (κλάδος 7) και ακολουθεί ο

κλάδοςτηςμεταποίησης(κλάδος3)στονοποίοανήκουν71επιχειρήσεις(ποσοστό22%).Στησυνέχεια,ακολουθείο κλάδοςτωνκατασκευών(κλάδος6)όπουυπάγο-νται36επιχειρήσεις(ποσοστό11%)τουσυνόλου των σχετικών επιχειρήσεων, οκλάδοςτηςενημέρωσηςκαιεπικοινωνίας(κλάδος 10) όπου υπάγονται 25 επιχει-ρήσεις(ποσοστό8%)καιακολουθούνμεπολύμικρήσυμμετοχήόλοιοιάλλοικλά-δοιοιοποίοισυγκεντρώνουνσυνολικάτο18%περίπουτωνπεριπτώσεων(Πίνακας13).

Πίνακας 13

Κατανομή των επιχειρήσεων του αρθ. 99 του ν. 3588/2007 ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας: Αθήνα 2008-2011

ΚΛΑΔΟΣ 2008 2009 2010 2011 ΣΥΝΟΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ

1 3 3 0,9%

3 3 17 26 25 71 22,4%

6 3 7 12 14 36 11,4%

7 3 45 42 40 130 41,0%

8 9 2 3 14 4,4%

9 1 3 4 8 2,5%

10 1 10 7 7 25 7,9%

11 1 1 0,3%

12 2 2 0,6%

13 2 1 6 9 2,8%

14 4 1 4 9 2,8%

16 1 1 0,3%

17 1 1 2 0,6%

18 2 2 0,6%

19 1 1 2 0,6%

(άνευ) 2 2 0,6%

ΣΥΝΟΛΟ 19 92 100 106 317 100,0%

�Πηγή:�Πρωτοδικείο�Αθηνών

Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Page 63: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 63

3.�. Επιπτώσεις στην απασχόληση από την

αφερεγγυότητα των επιχειρήσεων

•. Πτωχεύσεις και επιπτώσεις στην απασχόληση

Με βάση τα στοιχεία που προκύπτουναπότουςοικονομικούςοδηγούςτηςICAPκαιωςπροςτοναριθμότωνεργαζομένων,στιςεπιχειρήσειςπουπεριήλθανσεκαθε-στώςπτώχευσηςκατά τηδιάρκεια2008-2011, και έχουννομικήμορφήΑΕ,ΕΠΕ,ΟΕκαιΕΕ(εξαιρέθηκανδηλαδήοιατομι-κές επιχειρήσεις, βλ. πίνακα 8), στοιχείαβρέθηκανμόνογια59επιχειρήσειςαπότο

σύνολοτων764επιχειρήσεωνπουπερι-ήλθανσεπτώχευση,δηλαδήσεποσοστό7,72%.Απότηνεπεξεργασίατωνστοιχεί-ων της ΙCAP,προκύπτειότισεαυτές τις59επιχειρήσειςπουπτώχευσαναπασχο-λούνταν3.138άτομα.Επιπλέον,ομεγα-λύτεροςαριθμόςαπασχολούμενων(1.386άτομα)πουαντιστοιχείσε21επιχειρήσειςπουπεριήλθανσεπτώχευση,διαπιστώνε-ταικατάτοέτος2010.ΕπίσηςόσοναφοράτηνκατανομήτωνεργαζομένωνμεταξύτηςΥπόλοιπηςχώραςκαιτηνΑθήνας,διαπι-στώνεταιότιγιαόλοτοχρονικόδιάστημαομεγαλύτεροςαριθμόςαπασχολούμενωνείναιστηνΑθήνα(1831εργαζόμενοιένα-ντι1307στηνΠεριφέρεια)(Πίνακας14)

Πίνακας 14Απασχόληση στις επιχειρήσεις που πτώχευσαν: 2008-2011

ΕΤΟΣ

ΑΘΗΝΑ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ ΣΥΝΟΛΟ

ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙ-

ΡΗΣΕΩΝ (ΠΛΗΝ ΑΤΟ-

ΜΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙ-ΡΗΣΕ-

ΩΝ)

ΑΡΙΘ-ΜΟΣ

ΕΠΙΧΕΙ-ΡΗΣΕΩΝ MΕ ΣΤΟΙ-

ΧΕΙΑ ΑΠΑ-

ΣΧΟΛΗ-ΣΗΣ

ΑΡΙΘ-ΜΟΣ ΑΠΑ-

ΣΧΟΛΟΥ-ΜΕ ΝΩΝ ΒΑΣΕΙ ICAP

ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙ-

ΡΗΣΕΩΝ (ΠΛΗΝ ΑΤΟ-

ΜΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙ-ΡΗΣΕ-

ΩΝ)

ΑΡΙΘ-ΜΟΣ

ΕΠΙΧΕΙ-ΡΗΣΕΩΝ MΕ ΣΤΟΙ-

ΧΕΙΑ ΑΠΑ-

ΣΧΟΛΗ-ΣΗΣ

ΑΡΙΘ-ΜΟΣ ΑΠΑ

ΣΧΟΛΟΥ-ΜΕΝΩΝ ΒΑΣΕΙ ICAP

ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙ-

ΡΗΣΕΩΝ (ΠΛΗΝ ΑΤΟ-

ΜΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙ-ΡΗΣΕ-

ΩΝ)

ΑΡΙΘ-ΜΟΣ

ΕΠΙΧΕΙ-ΡΗΣΕΩΝ MΕ ΣΤΟΙ-

ΧΕΙΑ ΑΠΑ-

ΣΧΟΛΗ-ΣΗΣ

ΑΡΙΘ-ΜΟΣ ΑΠΑ-

ΣΧΟΛΟΥ-ΜΕΝΩΝ ΒΑΣΕΙ ICAP

2008 101 2 96 70 1 39 171 3 135

2009 115 12 699 69 1 220 184 13 919

2010 127 14 656 81 7 730 208 21 1386

2011 107 10 380 94 12 318 201 22 698

ΣΥΝΟΛΟ 450 38 1831 314 21 1307 764 59 3138

Πηγή:�ICAP Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Page 64: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20126�

Σύμφωναμετηδιερεύνησηπουδιενεργή-θηκεαπότοΙΝΕΓΣΕΕσε24επιχειρήσειςπουπτώχευσανκατάτηδιάρκεια11/2008-11/2011, κατέστη δυνατόν να πραγμα-τοποιηθούν συνεντεύξεις βάσει ενιαίουερωτηματολογίουμεεκπροσώπουςεργα-ζομένων /σωματείωνσε13επιχειρήσεις

στις οποίες αντιστοιχούν 4.573 απασχο-λούμενοι.Στιςυπόλοιπες11επιχειρήσειςόπου δεν κατέστη δυνατόν να ληφθούνσυνεντεύξεις από εκπροσώπους εργα-ζομένων, απασχολούνταν περί τα 3.768άτομα.(Πίνακας15).

Πίνακας 15

ΕΤΟΣ

Επιχειρήσεις σε πτώχευση στις οποίες διενεργήθηκαν συνεντεύξεις

Επιχειρήσεις που πτώχευσαν και δεν πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις

Αριθμός επιχειρήσεων

Αριθμός απασχολούμενων

Αριθμός επιχειρήσεων

Αριθμός απασχολούμενων

11ος-2ος/2008 4 978 4 578

2009 4 1551 2 1000

2010 2 149 2 300

2011 3 1895 3 1890

ΣΥΝΟΛΟ 13 4573 11 3768

Πηγή:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ�

Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Στην προαναφερόμενη έρευνα του ΙΝΕΓΣΕΕ, σύμφωνα με τις απόψεις των εκ-προσώπων των εργαζομένων, όπωςαποτυπώθηκαν μέσω συνεντεύξεων, σε8απότις13επιχειρήσειςκηρύχτηκεδια-δικασία πτώχευσης, ενώ μία επιχείρησηεπρόκειτοναυπαχθείκατάτηδιάρκειατηςέρευναςστοάρθρο99έχονταςπροχωρή-σει προηγουμένως σε μείωση προσωπι-κού.Στιςπερισσότερεςαπότιςυπόλοιπεςτων περιπτώσεων, δηλαδή στις 10 απότις12επιχειρήσεις,οιεργαζόμενοιέχουναπολυθείαπότηνεργασίατους,ενώστιςάλλες2επιχειρήσειςυπάρχειμείωσητουπροσωπικού.Επιπρόσθετα,οι 5από τις13 επιχειρήσεις συνέχισαν να οφείλουνστους εργαζόμενουςαποδοχέςοι οποίεςαφορούν δεδουλευμένα, αποζημιώσεις,

δώρακ.α.,ενώσεορισμένεςπεριπτώσειςοιεργαζόμενοιέχουναπευθυνθείστακατάτόπουςδικαστήρια

Οι 8 στις 13 επιχειρήσεις έχουν εξοφλή-σειτιςαποδοχέςτουπροσωπικού,έχουνδώσει τις αποζημιώσεις και σε κάποιεςεκκρεμούνταεπιδόματααφερεγγυότητας.Αξίζει να επισημανθεί επίσης, σύμφωναμεταστοιχείαπουπροέκυψαναπότιςσυ-νεντεύξεις,ότιηόληδιαδικασίατηςπτώ-χευσηςείναι εξαιρετικάχρονοβόρα.Είναιενδεικτικόότιεμφανίζεταιπερίπτωσηεπι-χείρησηςπουανκαιέχειξεκινήσειηδιαδι-κασίαπτώχευσηςαπότο10/2008,οιερ-γαζόμενοιπαραμένουνακόμααπλήρωτοι,όπωςσημείωσανοιεργαζόμενοι.

Page 65: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 65

•. Υπαγωγή στο άρθρο 99 του ν. 3588/2007 και επιπτώσεις στην απα-σχόληση

Με βάση τα στοιχεία που προκύπτουναπότουςοικονομικούςοδηγούςτηςICAPκαι ως προς τον αριθμό των εργαζομέ-νων,στιςεπιχειρήσειςπουπεριήλθανσεκαθεστώςσυνδιαλλαγήςκατάτηδιάρκεια2008-2011καιαφορούσετιςεπιχειρήσειςμενομικήμορφήΑΕ,ΕΠΕ,ΟΕκαιΕΕκα-τέστηδυνατόνναβρεθούνστοιχείαμόνο

για 35 επιχειρήσεις από το σύνολο των254 επιχειρήσεων, δηλαδή σε ποσοστό13,7%.Απότηνεπεξεργασίατωνστοιχεί-ωντηςΙCAP,προκύπτειότιστις35επιχει-ρήσειςτηςΑθήναςπουαιτήθηκανένταξηςή και τελικώς εντάχθηκαν στο άρθρο 99του πτωχευτικού κώδικα απασχολούνται1833άτομα.Ομεγαλύτεροςαριθμόςαπα-σχολούμενων,1522άτομα,καταγράφεταικατά το έτος 2009 και αντιστοιχεί σε 24επιχειρήσεις(Πίνακας16).

Πίνακας 16

Απασχόληση στις επιχειρήσεις υπαγωγής στο αρ. 99 του Ν. 3588/2007: Αθήνα 2008-2011

ΕΤΟΣ

ΣΥΝΟΛΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

(ΠΛΗΝ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ)

ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ MΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΩΝ

ΒΑΣΕΙ ICAP

11ος-2ος/2008) 9 2 98

2009 81 24 1522

2010 77 4 59

2011 87 5 154

ΣΥΝΟΛΟ 254 35 1833

�Πηγή:�ICAP Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Επιπλέον,σύμφωναμετηδιερεύνησηπουδιενεργήθηκεαπότοΙΝΕΓΣΕΕπαρότιοιεξεταζόμενες επιχειρήσεις που υπάχθη-καν στο άρθρο 99 του ν. 3588/2007 γιατην περίοδο από 11/2008-11/2011 είναιλίγεςστοναριθμό,δηλαδή5επιχειρήσεις,κατέστηδυνατόνναληφθούνσυνεντεύξειςμεεκπροσώπουςτωνεργαζομένωνμόνοστις 3 επιχειρήσεις στις οποίες απασχο-λούντανπερίτα1200άτομα,ενώστιςάλ-

λες2επιχειρήσειςπουδελήφθηκανσυνε-ντεύξεις,ηαπασχόλησηανερχότανστους1729εργαζόμενους.

Σύμφωναμετασυλλεχθένταστοιχείαμέσωσυνεντεύξεων από τους εκπροσώπουςτων εργαζομένων, στις 2 επιχειρήσειςόπουαπασχολούντανπερίτα260άτομα,οιεργαζόμενοιέχουναπολυθείκαιπαρα-μένουνακόμααπλήρωτοι(απότο2010),ενώσε μία επιχείρηση η οποία αιτήθηκε

Page 66: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201266

ένταξηςστοάρθρο99τουν.3588/2007τοέτος2011,δενέχειαπαντηθείακόματοαί-

τηματηςκαιοιεργαζόμενοιδενγνωρίζουντιθαακολουθήσει(Πίνακας17).

Πίνακας 17

ΕΤΟΣ

Επιχειρήσεις υπαγωγής στο αρθρ 99 στις οποίες διενεργήθηκαν συνεντεύξεις

Επιχειρήσεις υπαγωγής στο αρθρ 99 στις οποίες δε διενεργήθηκαν συνεντεύξεις

Αριθμός επιχειρήσεων

Αριθμός απασχολούμενων

Αριθμός επιχειρήσεων

Αριθμός απασχολούμενων

2010 2 260 1 929

2011 1 940 1 800

ΣΥΝΟΛΟ 3 1200 2 1729

Πηγή:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ�Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

3.5. Μέτρα προστασίας των εργαζομένων από την

αφερεγγυότητα επιχειρήσεων. Ανεξόφλητες αποδοχές λόγω

αφερεγγυότητας του εργοδότη

ΣύμφωναμεταστοιχείαπουσυλλέχθηκαναπότονΟΑΕΔ,γιατηντελευταίαδεκαετία(2000-2010),προκύπτειότιταεπιδόματααφερεγγυότηταςπουκαταβάλλειοΟΑΕΔ,καθώςκαιοαριθμόςδικαιούχωνπουκα-λύπτει, διαφοροποιείται ή ποικίλει κάθεφοράανάέτος,χωρίςναμπορούνναδι-ατυπωθούναξιόπιστασυμπεράσματαωςπροςτηνέντασητουφαινομένουτηςαφε-ρεγγυότητας,τηνπορείατουκαιτοβαθμόπροστασίαςτωνεργαζομένων.Στονεπό-μενοπίνακα8διαφαίνεταιότισυνολικάτηδεκαετία, 2000-2010, χορηγήθηκαν συ-νολικά 21.141.354 εκατομμύρια ευρώσε

8.938.δικαιούχους35.Ταμεγαλύτεραποσάπαροχών παρατηρούνται κατά φθίνουσαπορείαταέτη2005,2000,20062007καιουψηλότεροςαριθμόςδικαιούχωνεμφανίζε-ταικατάσειράπροτεραιότηταςτο2002και2003όπουοιδικαιούχοι είναιπάνωαπό2000άτομακαιακολουθείτο2000όπουοιδικαιούχοιείναιπάνωαπό1000άτομα.Σεόλα ταυπόλοιπαέτη (2001,2004,2005,2006, 2007, 2008, 2009) ο αριθμός τωνδικαιούχων είναι μικρότερος από 1000άτομα.Όσοναφοράδετούψοςτωναπο-δοχών ανά δικαιούχο, εμφανίζει μεγάληδιακύμανσηκαιεξαρτάταιαπόδιάφορουςπαράγοντεςκάθεφορά(ύψοςαποδοχών,χρονικήδιάρκεια)(Πίνακας18).

35.Στοναριθμόαυτόδενπεριλαμβάνονταιοιδικαιούχοιτουέτους 2010 για τους οποίους δεν υπάρχουν διαθέσιμαστοιχεία

Page 67: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 6�

Πίνακας 18

Εξέλιξη των επιδομάτων αφερεγγυότητας του ΟΑΕΔ: 2000-2010

ΕΤΟΣ ΔΑΠΑΝΕΣΑΡΙΘΜΟΣ

ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ

2000 2.780.534,32 1.322

2001 1.679.488, 97 76

2002 641.506,38 2.763

2003 1.596.733,52 2.321

2004 871.900,36 183

2005 3.169.251,57 651

2006 2.597.570,49 758

2007 2.182.000,00 284

2008 1.603.000,00 432

2009 1.445.278,00 148

2010 2.574.091,00 (άνευ)-

ΣΥΝΟΛΟ 21.141.354,61 8.938

Πηγή:�ΟΑΕΔ:2011Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Ειδικότερακαισεότιαφοράταέτη2008-201036πουσχετίζονταιμετηνοικονομικήκρίση,σύμφωναμεταστοιχείατουΟΑΕΔ,οιπαροχέςλόγωαφερεγγυότηταςπουδό-θηκανσεόλητηνΕλλάδαείναι5.622.369ευρώ και αφορούν 580 δικαιούχους (μησυνυπολογίζοντας το 2010 για το οποίοδενυπάρχουνδιαθέσιμαστοιχείαωςπροςτοναριθμότωνδικαιούχων).Ωςπροςτηχρονικήεξέλιξητουύψουςτωνπαροχών,τοέτος2009παρατηρείταιμείωσητουπο-σούπουδιατίθεταιγιααμοιβέςεργαζομέ-νωνλόγωαφερεγγυότητας του εργοδότησε σχέση με το 2008 καθώς και μείωσητου αριθμού των δικαιούχων. Η μείωσητων παροχών κατά το έτος 2009 είναι

36.Για το έτος 2011 δεν κατέστη δυνατόν να συλλεχτούνστοιχεία.

σεποσοστόπερίπου10%ενώημείωσητουαριθμούτωνδικαιούχωνσεσχέσημετο 2008 είναι περίπου σε ποσοστό 66%(Πίνακας19).Τοστοιχείοαυτόδείχνειότιαυξάνεται ο μέσος όρος αποδοχών πουχορηγήθηκαν στους δικαιούχους κατά τοέτος 2009. Το έτος 2010 παρατηρείταιαύξηση των δαπανών για παροχές αφε-ρεγγυότητας,ηοποίαείναιπερίπου78%αυξημένησεσχέσημετο2009(2.574.091ευρώέναντι1.445.278ευρώ).

Page 68: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20126�

Πίνακας 19

Εξέλιξη των επιδομάτων αφερεγγυότητας του ΟΑΕΔ και ποσοστιαία μεταβολή: 2008-2010

ΕΤΟΣΔΑΠΑΝΕΣ (σε ευρώ)

ΕΞΕΛΙΞΗ (%) ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΕΤΟΣ

ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΩΝ

ΕΞΕΛΙΞΗ (%) ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΕΤΟΣ

2008 1.603.000 432

2009 1.445.278 -9,84% 148 -65,74%

2010 2.574.091 78,10%

ΣΥΝΟΛΟ 5.622.369 580

Πηγή:�ΟΑΕΔ:2011

Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Ως προς το συνολικό ποσό των αποδο-χώνπουλαμβάνουνοιεργαζόμενοιλόγωαφερεγγυότηταςτουεργοδότηκαιτηνκα-τανομήτωναποδοχώνστηντριετία2008-

2010, αναδεικνύεται ότι το ποσοστό τωναποδοχώνπουχορηγεί οΟΑΕΔ το έτος2010αντιστοιχείστο45%επίτουσυνολι-κούποσούτηςτριετίας.(Γράφημα14).

Γράφημα 11

Κατανομή των επιδομάτων αφερεγγυότητας του ΟΑΕΔ κατά την τριετία 2008-2010

Πηγή:�ΟΑΕΔ:2011Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Page 69: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 6�

Έκτακτα επιδόματα

Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία τουΟΑΕΔ, κατά το έτος 2010, πέραν τωνσυγκεκριμένων θεσμοθετημένων ειδικώνεπιδομάτων,οΟΑΕΔπαρείχεοικονομικέςενισχύσεις υπό τη μορφή παροχής εφά-

παξποσού,1000ευρώ/άτομο,σε1.363εργαζόμενουςαπό8επιχειρήσεις,οιοποί-εςαντιμετώπιζανοικονομικάπροβλήματαπουείχανωςαποτέλεσμασημαντικήκα-θυστέρηση στην καταβολή δεδουλευμέ-νωναποδοχών(Πίνακας20).

Πίνακας 20

Έκτακτα επιδόματα μέσω ΛΑΕΚ: 2010

Α/Α ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΕΙΔΟΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙΠΟΣΟ ΠΟΥ ΔΙΑΤΕΘΗΚΕ

1 ΕΝΩΜΕΝΗΚΛΩΣΤΟΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ (1.000,00€*840άτομα) 840 840.000

2 ΜΑΡΜΑΡΙΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣΚΑΡΗ (1.000,00€*75άτομα) 75 75.000

3 ΑΡΙΣΤΟΣΦΙΛΙΣ (1.000,00€*15άτομα) 15 15.000

4 ELITE (1.000,00€*180άτομα) 180 180.000

5 ΕΤΑΙΡΙΑΤΡΟΧΑΙΟΥΥΛΙΚΟΥ (1.000,00€*161άτομα) 161 161.000

6 ELITE(ΒΔΟΣΗ) (1.000,00€*85άτομα) 85 85.000

7 ΝΑΥΣΙ (1.000,00€*6άτομα) 6 6.000

8 ΚΑΜΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣΑΝΤΩΝΙΟΣ (1000*1άτομα) 1 1.000

ΣΥΝΟΛΟ . 1.363 1.363.000

Πηγή:�ΟΑΕΔ:2011Επεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

3.6. Κλείσιμο και διαγραφές επιχειρήσεων στην Ελλάδα:

200�-2011

Σύμφωνα με την επεξεργασία των στοι-χείωντουΕΒΕΑγιατοχρονικόδιάστημα2008-2011,προκύπτειότιοαριθμόςτωνεπιχειρήσεων του Ν. Αττικής (και στους3 τομείς οικονομικής δραστηριότητας) οιοποίεςδιαγράφηκαναπότοΕΒΕΑτοέτος2010,υπερπενταπλασιάστηκανσεσχέσημετο2008.Δηλαδήενώτοέτος2008δια-γράφηκαναπότοΕΒΕΑ804επιχειρήσεις,το2010οαριθμόςτουςαυξήθηκεσε4.594.

Ωςπροςτοέτοςδε2011,οαριθμόςτωνεπιχειρήσεωνπουδιαγράφηκαναυξάνεταιακόμα περισσότερο, προσεγγίζοντας τις5.100επιχειρήσεις.(Πίνακας21).

Ειδικότεραωςπροςτηνποσοστιαίακατα-νομή των διαγραφών των επιχειρήσεωνανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας,ταστοιχείααναδεικνύουνότιοτομέαςτουεμπορίου καταλαμβάνει το μεγαλύτεροποσοστό (62%) ως προς τις διαγραφές,ενώοι υπόλοιποιδύοβασικοί τομείς (βι-ομηχανία και παροχή υπηρεσιών) καλύ-πτουνμαζίτο38%.(Πίνακας21)

Page 70: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�0

Πίνακας 21

Διαγραφές επιχειρήσεων ΕΒΕΑ και κατανομή ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας: 2008-2011 (Νομός Αττικής)

ΚΛΑΔΟΣ 

ΔΙΑΓΡΑΦΕΣ

ΕΤΟΣ 2008ΕΤΟΣ 2009

ΕΤΟΣ 2010 ΕΤΟΣ 2011ΣΥΝΟΛΟ

ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΚΛΑΔΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ

ΕΜΠΟΡΙΟ 512 770 2881 3143 7306 61,94 %

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 109 224 668 768 1769 15,00 %

ΠΑΡ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 183 304 1045 1189 2721 23,06 %

ΣΥΝΟΛΟ 804 1298 4594 5100 11796 100%

Πηγή:�ΕΒΕΑ

Όσοναφοράδετηνκατέτοςποσοστιαίακατανομή των διαγραφών των επιχειρή-σεων,κατάτηντετραετία2008-1011,σύμ-φωναμεταίδιαστοιχεία,παρατηρείταιότιτο 2010- 2011πραγματοποιείται το 82%(43% το2011και39% το2010) τωνδια-

γραφώνεπιχειρήσεωνόληςτηςχρονικήςδιάρκειας, ενώ το υπόλοιπο διάστημα2008-2009πραγματοποιείταιμόνοτο18%επίτουσυνόλουτωνδιαγραφώνεπιχειρή-σεων(Γράφημα15).

Γράφημα 15

Κατανομή διαγραφών επιχειρήσεων ΕΒΕΑ: 2008-2011

Πηγή:�ΕΒΕΑΕπεξεργασία:�ΙΝΕ�ΓΣΕΕ

Από άλλη σχετική έρευνα και συγκεκρι-μένααυτήτου ΙΜΕΓΣΕΒΕΕ,πουαφορά

τηνεξαμηνιαίαέρευναγνώμης37πουδιε-

37.ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ: Έρευνες Γνώμης, Ιούλιος 2011: ΤάσειςοικονομικούκλίματοςκαιΔελτίοΤύπου,Αθήνα,Αύγου-στος2011

Page 71: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �1

νεργήθηκεστοδιάστημααπό21-29Ιουλί-ου2011,σεσυνεργασίαμετηνMARCΑ.Ε,σύμφωναμετααποτελέσματατης,σεπα-νελλαδικόδείγμα1200επιχειρήσεωντωνκλάδων της μεταποίησης, του εμπορίουκαιτωνυπηρεσιών,καταγράφεταισυνέχι-σητωντάσεωνσυρρίκνωσηςτηςαγοράςκαθώςκαι τηςεπιδείνωσηςτωνβασικώνδεικτώντωνεπιχειρήσεων(στο81,3%επίτουσυνόλουτουδείγματος).

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, σημαντικάυψηλό ποσοστό των μικρών επιχειρήσε-ων,θεωρείωςπολύήωςαρκετάπιθανότοενδεχόμενοναέχειτοεπόμενοδιάστη-μασοβαρόπρόβλημαλειτουργίαςσεβαθ-μόπου να κινδυνεύσει να κλείσει αν καιαυτόκαταγράφεταισαφώςχαμηλότεροσεσχέσημετονΙανουάριοτου2011(44,5%έναντι52,7%,Γράφημα17).Τοποσοστό

των επιχειρήσεων που θεωρούν πολύπιθανό να προχωρήσουν σε κλείσιμο τοεπόμενο διάστημα ανέρχεται σε 21,8 %(Γράφημα 16). Τοποσοστό αυτό εκτιμά-ταιότιαντιστοιχείσε183.000επιχειρήσεις,απότιςοποίεςπροβλέπεταιναδιακόψουντηλειτουργίατουςμέχριτοτέλοςτου2011οι 100.000. Η αντίστοιχη πρόβλεψη γιακλείσιμοτωνεπιχειρήσεωντονΙανουάριοτου2011ήταν225.000.Σύμφωναμετουςαναλυτές της έρευνας γνώμης, η μείωσητωνποσοστώνσεσχέσημετονΙανουάριοτου2011,μπορείνα«οφείλεταιστογεγο-νόςότιμετάτοπρώτο«κύμα»εξόδουαπότηναγοράεπιχειρήσεων,αλλάκαισυρρί-κνωσηςτουαριθμούτωνεργαζομένωνει-σερχόμαστεσεέναανθεκτικότεροπυρήναεπιχειρήσεων, οι οποίες «προσπαθούν»και«θέλουν»νααντέξουνπερισσότερο».

Γράφημα 16

Θεωρείτε πιθανό ή όχι το ενδεχόμενο η επιχείρησή σας να έχει σοβαρό πρόβλη-μα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει;

Πηγή:�ΙΜΕ�ΓΣΕΒΕΕ,�Αύγουστος�2011

Page 72: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�2

Γράφημα 17

Φόβος των επιχειρήσεων για ενδεχόμενο κλείσιμο: 2009-2011 (Ποσοστιαία σύνθεση %)

Πηγή:�ΙΜΕ�ΓΣΕΒΕΕ,�Αύγουστος�2011

Παράλληλα, παρατηρείται αξιοσημείωτηδιαφοροποίηση ως προς τις προβλέψειςπερί κινδύνου κλεισίματος/πτώχευσηςανάλογαμετομέγεθοςτηςεπιχείρησης.Οιμεγαλύτερεςσεμέγεθοςεπιχειρήσεις,ιδι-αίτερααυτέςμεπροσωπικό10ατόμωνκαιάνω, προσβλέπουν-ελπίζουν περισσότε-ροστησταθεροποίησητηςκαθοδικήςτουςπορείαςήακόμηκαισεβελτίωσητωνοι-κονομικώνεπιδόσεώντους.Απότηνάλληπλευρά,ηπλειοψηφίατωνμικρότερωνσεμέγεθος επιχειρήσεωνπροβλέπουνότι ηεπιδείνωσηθααφοράόλουςτουςδείκτεςτηςεπιχειρηματικήςτουςδραστηριότητας.

Τέλος, σε ότι αφορά τις εκτιμήσεις γιατην απασχόληση, η έρευνα γνώμης απότο ΙΜΕΓΣΕΒΕΕπροβλέπει τηναπώλεια134.000θέσεωνμισθωτήςεργασίαςκατάτο2οεξάμηνοτου2011καθώςκαιπεραιτέ-ρωεπιδείνωσητωνεργασιακώνσχέσεων.Ποσοστό 20,4% των επιχειρήσεων τουδείγματοςαναφέρειμείωσητηςαπασχόλη-

σης,ενώαύξησηαναφέρειμόνοτο3,1%.Γιατοεπόμενοδωδεκάμηνο(2012)απο-τυπώνεται ο κίνδυνος απώλειας 250.000θέσεωναπασχόλησης(εργοδότες,αυτοα-πασχολούμενοι,μισθωτοί).

Επιπρόσθετα,σύμφωναμεταστοιχείατουΙΝ.ΕΜ.Υ.τηςΕΣΕΕκαιτηντρίτηεπιτόπιαέρευνα που διενήργησε τον Αύγουστο2011στουςκυριότερουςεμπορικούςδρό-μους περιοχών Αττικής38, Θεσσαλονίκηςκαιάλλων8πόλεωντηςΒορείουΕλλάδας,μεσκοπότηνκαταγραφήτωνεπιχειρήσε-ωνπουκλείνουν,καταγράφεταιέναποσο-στό25%τωνεπιχειρήσεων,από15%τωνεμπορικών επιχειρήσεωνπουπαρουσια-ζόταντονΑύγουστοτου2010και21%τονΧειμώνατου2011.Αυτόσημαίνειότιμίαστις4εμπορικέςεπιχειρήσειςστοσύνολοτηςΧώραςοδηγήθηκανσεκλείσιμοτοτε-

38.ΣτηνΑττικήδιερευνήθηκανδρόμοικεντρικοίστοΚολω-νάκι,Καλλιθέα,Μαρούσι,ΝέαΙωνία,Κηφισιά,Πειραιάς,κ.α.

Page 73: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �3

λευταίοέτος.Σύμφωναμετηνεπισήμαν-ση όμως της ΕΣΕΕ, «μια στις τέσσερειςεμπορικέςεπιχειρήσειςμπορείμενναεί-ναικλειστήθεωρητικάκαιουσιαστικάάλλαόχιγραφειοκρατικάκαιτυπικά.Γιαναδια-γραφείμιαεπιχείρησηοριστικάπρέπεινατακτοποιήσει φορολογικές, ασφαλιστικέςκαιόποιεςάλλεςεκκρεμότητες».Επιπλέ-ον, η διάθεσηστοιχείωναπό τις 3συνε-χόμενεςπεριόδουςκαταγραφής,οδήγησεστηνεκπόνησηενός«Δείκτη Επιβίωσης Εμπορίου» από τηνΕΣΕΕ,οοποίος εί-ναιενδεικτικόςκαιαναφέρεταιμόνοστουςυπόεξέτασηεμπορικούςδρόμους.

Σύμφωναμεαυτόν(Γράφημα18),απότις

323.000 εμπορικές επιχειρήσειςπου λει-τουργούσανστιςαρχέςτου2009,τονΑύ-γουστοτου2011επιβίωσανοι255.000καιέκλεισανοι68.000.Εάνεφαρμοστείπρο-βολήτουΔείκτηΕπιβίωσης,στονσημερι-νόαριθμότωνενλειτουργίαεπιχειρήσεων,τότε υπολογίζεται ότι ανσυνεχίσει και το2012οίδιοςρυθμόςαύξησης,τοΦεβρου-άριο του 2012, θα λειτουργούν 228.000εμπορικέςεπιχειρήσειςκαιτονΑύγουστοτου2012θαλειτουργούνπερίπου53.000λιγότερες επιχειρήσεις.Θαπρόκειται δη-λαδήγιαμιασυνολική«αποχώρηση»απότηναγοράκατάτηδιετία2010-2012περί-που122.000εμπορικώνεπιχειρήσεων.

Γράφημα 18

Πορεία δείκτη επιβίωσης επιχειρήσεων: 2010-2011

Πηγή:�ΙΝ.ΕΜ.Υ.�ΕΣΕΕ

�. Συμπεράσματα

Ηαφερεγγυότητακαιηπτώχευσητωνεπι-χειρήσεων, ιδίωςσεπεριόδουςοικονομι-κήςκρίσηςκαιύφεσηςόπωςησημερινή,αποτελείέναφαινόμενομειδιαίτερααρνη-τικές επιπτώσεις για τους εργαζόμενουςμισθωτούςτωνεπιχειρήσεων,τόσοσεότι

αφορά τη διασφάλιση των υφιστάμενωνμισθολογικών και ασφαλιστικών τους δι-καιωμάτωντοοποίοκαιλαμβάνειευρύτε-ρες διαστάσεις όσον αφορά τη συνολικήλειτουργίατηςοικονομίας,τηναπασχόλη-ση-ανεργίακαθώςκαιτηνενγένειπρο-στασίατωνεργαζομένων.

Page 74: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012��

Στιςπεριπτώσειςαφερεγγυότητας/πτώ-χευσης μιας επιχείρησης, σαφώς οι ερ-γαζόμενοι αποτελούν την πλέον αδύνα-μη πλευρά, διαθέτοντας κατά τεκμήριομικρότερη επιρροή και διαπραγματευτικήδύναμησεσχέσημετουςυπόλοιπουςπι-στωτές (τράπεζες, προμηθευτές), ενώ ομισθόςκαιταδικαιώματαπουαπορρέουναπότηνεργασιακήτουςσχέσηαποτελούνσυνήθωςτομοναδικόπαράγονταβιοπορι-σμούτουςκαισυνεπώςηαφερεγγυότηταήπτώχευσητουεργοδότη,έχειγιααυτούςδυσμενέστερααποτελέσματα.

Τοζήτημαλοιπόντηςεπαρκούςπροστα-σίαςτωνεργαζομένωναπότηναφερεγγυ-ότητατουεργοδότηκαιτηςικανοποίησηςτωναπαιτήσεωντουςκατάτηνπτώχευση,συνιστά ένα εξαιρετικά κρίσιμο αλλά καιιδιαίτερα πολυσύνθετο ζήτημα, το οποίοκαι αντιμετωπίζεται διαφορετικά από τονομοθετικό πλαίσιο διαφόρων χωρών.Αυτό αφορά τόσο την «τυπική» νομικήαντιμετώπιση των εργαζομένων από τοεκάστοτεισχύονθεσμικόπλαίσιο,όσοκαιτην ευρύτερη κοινωνική προστασία πουπαρέχεταιαπότοκράτος.

Είναι εμφανές ότι, και μόνο η ανεργίαως αποτέλεσμα της αφερεγγυότητας ήπτώχευσης του εργοδότη, ιδίωςσεπερι-όδους οικονομικής ύφεσης και υψηλώνποσοστών ανεργίας, απαιτεί την ύπαρξηισχυρούπροστατευτικούδικτύουασφαλεί-αςγιατοναδύναμοπόλοτηςεργασιακήςσχέσης,τονεργαζόμενο.

Για το λόγο αυτό, ήδη από το 1949 καισεδιεθνέςεπίπεδο,ηελάχιστηπροστασίατων εργαζομένων σε περιπτώσεις πτω-χεύσεων,προβλέπεταιστησχετικήΔιεθνή

ΣύμβασηΕργασίας(Νο95)τηςΔιεθνούςΟργάνωσηςΕργασίας(ΔΟΕ)ηοποίακαιενσωματώθηκε στα πτωχευτικά δίκαιατωνεπιμέρουςκρατών–μελών.Στηνκα-τεύθυνσηαυτή κινήθηκε και τοΚοινοτικόΔίκαιομετηνυιοθέτησηαρχικάτηςΟδη-γίας 2082/94 «περί προστασίας των μι-σθωτών σε περίπτωση αφερεγγυότηταςτουεργοδότηκαθώςκαι τουΚανονισμού(ΕΚ) 1346/2000 «περί των διαδικασιώναφερεγγυότητας.

Σήμερα και σε γενικές γραμμές τα πτω-χευτικάδίκαιαπουισχύουνστιςεπιμέρουςχώρεςεξελίσσονταισυνεχώςκαιδιαφορο-ποιούνταισημαντικάμεταξύτουςδίνονταςδιαφορετικό βαθμό προτεραιότητας στηνκάλυψητωναξιώσεωντωνεργαζόμενωνκατάπερίπτωση.Ωςγενικότερητάσηπά-ντως,απότηνπαρούσαμελέτηπροκύπτειότι ταεθνικάνομοθετικάπλαίσιαβρίσκο-νταικατάτατελευταίαέτησεμιαδιαδικα-σία εκσυγχρονισμού, μέσα σε συνθήκεςνεοφιλελεύθερηςπαγκοσμιοποίησης,έχο-ντας ως βασικό στόχο να καταστήσουνσυντομότερη,ευκολότερηκαιλιγότεροκο-στοβόρα την όλη διαδικασία διαχείρισηςτηςαφερεγγυότητας και τηςπτωχευτικήςδιαδικασίας. Η κυριότερη τάση που επι-κρατεί, είναι η προσπάθεια διατήρησηςτης βιωσιμότητας των επιχειρήσεωνπουέχουνπεριέλθεισεκαθεστώςαφερεγγυό-τηταςμέσωτηςεκπόνησηςκαιεφαρμογήςεταιρικώνσχεδίωναναδιοργάνωσης.

Παρότιόμως,τουλάχιστονσεεπίπεδοΕ.Ε.καιστοπλαίσιοτηςεναρμόνισηςτουπτω-χευτικούκαιεταιρικούδικαίου,έχειυπάρ-ξειέναπλέγμασυστάσεων,βασικόμέροςτωνοποίωναποτελέικαιηδημιουργίαΜη-

Page 75: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �5

τρώωναφερεγγυότηταςαπόταοποίαθαμπορούσαννααντληθούνποσοτικάδεδο-μέναωςπροςτηνπορεία,τηνεξέλιξηκαιτιςεπιπτώσειςτουφαινομένου,εντούτοιςησχετικήδιαδικασίακαθυστερεί.

Ωςπροςτησυλλογήστοιχείωνκαιτηνπα-ρακολούθησητωνπτωχεύσεωνστηνΕυ-ρώπη,ηEurostatσυλλέγειστοιχείαμόνογιατοκλείσιμοτωνεπιχειρήσεων,ασχέτωςεάναυτέςείναιαποτέλεσμαπτώχευσηςήόχι,ενώποσοτικάδεδομέναήεκτιμήσειςγιατιςπτωχεύσειςαυτέςκαθ’αυτές,συλ-λέγονται και είναι διαθέσιμα απόδύο (2)ιδιωτικούς διεθνείς χρηματοπιστωτικούςοργανισμούς.

Σύμφωναμεταυπάρχονταστοιχείαεκτι-μάταιότι,οιπτωχεύσειςστηνΕυρώπησεγενικέςγραμμέςαντιστοιχούνσεέναπο-σοστό 15% του συνολικού αριθμού τωνεπιχειρήσεων, ενώ σε περιόδους κρίσηςτα φαινόμενα πτωχεύσεων αυξάνονταισημαντικά.

Κατάτηνπερίοδοέναρξηςτηςπαγκόσμι-αςοικονομικήςκρίσης(2008-2009)σημει-ώνονταιυψηλόταταποσοστάαύξησηςτηςαφερεγγυότηταςστιςαναπτυγμένεςχώρεςκαι η ποσοστιαία αύξηση του συνολικούδείκτηαφερεγγυότητας,όπωςπροσδιορί-ζεταιμεέτοςαναφοράςτοέτος2000,κατάταέτηαυτά,υπολογίζεταισε56%.

ΣτηνΕυρώπη,τηδιετία2008-2009,αυξά-νονται σημαντικά τα φαινόμενα πτωχεύ-σεωνσεσχέσημετοέτος2007(σωρευ-τικάκατά36%σε17χώρεςτηςΔυτικήςΕυρώπης και κατά 46% στις Χώρες τηςΕυρωζώνης). Στις χώρες τηςΑνατολικήςΕυρώπης,παρατηρείται το 2010 αύξηση

τωνπτωχεύσεωνκατά14%σεσχέσημετο2009.

Για τη χώρα μας, τα στοιχεία των οργα-νισμώνδείχνουνμιαμείωσητουαριθμούτωνπτωχεύσεωνμεταξύτηςδιετίας2006-2007καιτωνεπόμενωνετώνωςτο2010.Επίσης, στην περίπτωση της Ελλάδας,όπως και άλλων χωρών της Νότιας Ευ-ρώπης, ο δείκτης πτωχεύσεων (αριθμόςπτωχεύσεωνανά10.000επιχειρήσεις)εμ-φανίζεταιχαμηλότεροςσεσύγκρισημετιςυπόλοιπεςευρωπαϊκέςχώρες (ηΕλλάδαεμφανίζεται με 7πτωχεύσειςανά10.000επιχειρήσεις). Το στοιχείο σε σημαντικόβαθμόεξηγείταιαπότηνύπαρξημεγάλουαριθμούπολύ μικρών και μικρών επιχει-ρήσεων(αλλάκαιαυτοαπασχολούμενων),οιοποίεςσυνήθωςεπιλέγουντοκλείσιμοτηςεπιχείρησηςπαράτηνεπίσημηδιαδι-κασίαπτώχευσης.

Ωςπροςτουφιστάμενοελληνικόνομοθε-τικόπλαίσιο της αφερεγγυότητας και τηςπτώχευσηςτωνεπιχειρήσεων,σεγενικέςγραμμές μπορεί να εκτιμηθεί ανεπαρκέςως προς την προστασία των εργαζομέ-νων.

Τυπικά δίνεται στους μισθωτούς το δι-καίωμα προνομιακής ικανοποίησης τωναπαιτήσεωνπουπροέκυψανπρινήκατάτηνδιάρκειατηςπτωχευτικήςδιαδικασίας,μεβάσητονισχύονταπτωχευτικόκώδικα.Πληνόμως,ηπρονομιακήκαταβολήτωνοφειλώνπροςτουςεργαζόμενους(προνό-μιοτωνεργατικώναπαιτήσεων)ουσιαστι-κάαναιρείται τόσοαπό την εισαγωγήσεαυτό των εμπράγματων δανειστών (τρά-πεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα)αλλάκαιαπότηνχρονοβόρακαικοστοβό-

Page 76: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�6

ραδιαδικασίακαιτηνύπαρξηήόχιεπαρ-κούςπτωχευτικήςπεριουσίας.

Στην περίπτωση δε της υπαγωγής στοάρθρο99Ν.3588/2007,τοπρονόμιοτωνεργατικώναπαιτήσεωνδενεπεκτείνεταιμεαποτέλεσμαοιεργαζόμενοιναβρίσκονταιαντιμέτωπημε επαχθή διλήμματαπεριο-ρισμού των απαιτήσεων και των δικαιω-μάτωντους,ώστενα«αποφευχθείηπτώ-χευση»καιναδιατηρηθείηθέσηεργασίαςτους.

Επιπλέον,καιόσοναφοράτηνυφιστάμε-νηπρακτικήμεβάσηκαιταχρονικάόριαπουθέτειηνομοθεσία,ταδιαστήματαπουπροβλέπονται για την ολοκλήρωση τωνδιαδικασιώνπτώχευσης ήσυνδιαλλαγώνείναι πολύ μεγάλα, ώστε να ικανοποιη-θούνσεεύλογοχρονικόδιάστημαοινόμι-μεςαπαιτήσειςτωνμισθωτών,όπωςπ.χ.οιδεδουλευμένεςαποδοχές,δώρα,επιδό-ματα,ασφαλιστικέςεισφορέςκλπ.

Εξάλλου,κατάτηνπτωχευτικήδιαδικασία,η τελική ικανοποίηση τωννόμιμωναπαι-τήσεωντωνεργαζομένωνεξαρτάταιάμε-σα από την ύπαρξη ή μη περιουσιακώνστοιχείων της επιχείρησης. Οι εργαζόμε-νοιδύνανταινααποζημιωθούν,μόνοεάνβρεθούν χρήματα από την πώληση τηςπεριουσίας της εταιρείας (πώληση εμπο-ρευμάτων, κτηρίων κλπ.). Εάν δε βρε-θούν, οι εργαζόμενοι δεν θα μπορέσουνναπάρουνχρήματααπότηνεταιρείακαιτονΣύνδικο.

Είναι εμφανές, και έχει αυτό έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο έντονου δημό-σιου διαλόγου ότι, ειδικά η διαδικασία συνδιαλλαγής (υπαγωγή στο άρθρο

99 του Ν. 3588/2007), παρέχει σημα-ντικές διευκολύνσεις στους εργοδότες, οι οποίοι σε αρκετές περιπτώσεις την επιλέγουν προσχηματικά, με σκοπό όχι να διασώσουν την επιχείρηση αλλά να αξιοποιήσουν την ευνοϊκή μεταχεί-ριση που τους παρέχεται (αποφυγή προσωποκράτησης, πάγωμα οφειλών, παροχή μπλοκ επιταγών κ.α), καθυστε-ρώντας ή αποφεύγοντας την πληρωμή των οφειλών τους και κερδίζοντας χρό-νο.

Ταυτόχρονα, η διαδικασία συνδιαλλαγήςαντιμετωπίζει τους εργαζόμενους όπωςκαι τουςυπόλοιπουςπιστωτές,χωρίςναρυθμίζειεπίτοευνοϊκότεροπεραιτέρωταζητήματα και τους κινδύνους που ενδε-χομένωςναπροκύψουνγιαταδικαιώμα-τα τωνεργαζομένων,μιας επιχείρησηςηοποίααιτείταιτηνυπαγωγήτηςστηνδια-δικασία τηςσυνδιαλλαγής,όπωςενδεχό-μενη μη καταβολή των δεδουλευμένων,καταγγελίατηςσύμβασηςεργασίαςχωρίςκαταβολήαποζημίωσηςκά.

Σε κάθε περίπτωση, τόσο η χρονοβόραεξέλιξη της διαδικασίας στην περίπτωσητηςπτώχευσης, όσο και η μηπρονομια-κήμεταχείριση τωνεργαζομένων,σεπε-ριπτώσειςσυνδιαλλαγήςτηςεπιχείρησης,κατά κανόνα δημιουργεί προβλήματαωςπρος τη διασφάλιση των εργασιακών δι-καιωμάτων και αδυναμίας βιοπορισμούτωνεργαζομένων.Επιπλέον,ταμέτραταοποία προβλέπονται για την οικονομικήκάλυψητωνεργαζομένων,απότολογαρι-ασμόεγγύησηςπουδιαχειρίζεταιοΟΑΕΔ(επίδομααφερεγγυότηταςκαιάλλα),αφο-ρούντηνελάχιστηδυνατήπροστασίαπου

Page 77: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 ��

προκύπτει από τη σχετική ΕυρωπαϊκήΟδηγία 2008/94/EK (άρθρο 4), δηλαδήκαταβολή αποδοχών 3 μόνον μηνών σεπερίπτωση πτώχευσης και 6 μηνών σεπερίπτωσηυπαγωγήςστοάρθρο99τουΝ.3588/2007,καθώςκαικάποιαέκτακταήκατάπερίπτωσηκαταβαλλόμεναεπιδόμα-τα,χωρίςόμωςαυτάναμπορούννακα-λύψουν το σύνολο των απαιτήσεωνπουέχουνκαιδικαιούνταιοιεργαζόμενοι.

Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναιότιοεργαζόμενοςκαλύπτεταιμόνοενμέ-ρει και με σημαντική καθυστέρηση, ενώστηνπλειοψηφίατωνπεριπτώσεωναντι-μετωπίζειτονκίνδυνοοριστικήςαπώλειαςτωνοικονομικώντουδικαιωμάτων.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι προφανές ότι απαιτείται σημαντική ενίσχυση του κρα-τικού λογαριασμού εγγύησης (ΟΑΕΔ) και λήψη μέτρων τα οποία θα προστα-τεύουν ουσιαστικά και πιο ολοκληρω-μένα το εισόδημα και τα δικαιώματα των εργαζομένων, ώστε να περιορίζο-νται σημαντικά οι δυσμενείς συνέπειες που επιφέρει για την εργατική πλευρά η αφερεγγυότητα / πτώχευση του ερ-γοδότη. Η πληροφόρηση επίσης των εργαζομένων για τις ενδεχόμενες επι-χειρησιακές αλλαγές, όπως και η ρητή πρόβλεψη συμμετοχής εκπροσώπων των εργαζομένων σε όλα τα στάδια της πτωχευτικής διαδικασίας ή συνδιαλλα-γής, θα. μπορούσε να συμβάλει στην άμβλυνση των δυσμενών συνεπειών που συνεπάγεται η αφερεγγυότητα / πτώχευση του εργοδότη.

Ωςπροςτηνκαταγραφήκαιπαρακολού-θησητουφαινομένουτηςαφερεγγυότητας

και των επιπτώσεων του στην απασχό-ληση από επίσημους θεσμικούς μηχανι-σμούςστηχώραμας,υπάρχεισημαντικόέλλειμμακαιπαράτηνπρόβλεψηλειτουρ-γίαςτουΓΕ.ΜΗ,ηοποίακαθυστερεί.

ΟαριθμόςτωνπτωχεύσεωνκαθώςκαιτωνεπιχειρήσεωνπουκλείνουνστηνΕλλάδα,εμφανίζει μια σημαντική αύξηση κατά τοέτος 2010. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώ-νουντόσοοιαποφάσειςπτωχεύσεωναπότοπρωτοδικείοΑθηνών,όσοκαιταστοι-χείαπουσυλλέγονται και οι μελέτεςπουδιεξάγονται από τους επαγγελματικούςφορείςτωνεργοδοτών.

Ωςπροςτοναριθμότωναιτήσεωνυπαγω-γήςεπιχειρήσεωνστηδιαδικασίασυνδιαλ-λαγής του άρθρου 99 (Ν. 3588/2007) ταστοιχείαδείχνουνμιαμικρήαύξησηκατάταέτη2009-2011στηνπεριοχήτηςΑθή-νας.Επίσηςείναιαξιοσημείωτο,ότισημα-ντικόςαριθμόςτωναιτημάτωνγιαυπαγω-γήστοάρθρο99,απορρίπτεταιλόγωμηπλήρωσηςτωνπροϋποθέσεωνπουθέτειονόμος.

Ως προς τη κλαδική / τομεακή σύνθεσητης διαδικασίας συνδιαλλαγής και τωνπτωχεύσεωνστη χώραμας κατά την τε-λευταίατετραετία(2008-2011),τομεγαλύ-τερομέροςκατέχειοτομέαςτουεμπορίουκαιακολουθείμεαρκετήδιαφοράοκλάδοςτηςμεταποίησης.

Ως προς τη γεωγραφική κατανομή τωνπτωχεύσεωνκατάταέτη2008-2011,στηνΕλλάδα, διαπιστώνεται ότι περίπου το50% των πτωχεύσεων συναντάται στηνευρύτερηπεριοχήτηςΑθήναςκαιτουπό-λοιπο50%στιςάλλεςπόλεις,μεαυξημένη

Page 78: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012��

συμμετοχήτηςΘεσσαλονίκηςκαιτουΠει-ραιά.

Ως προς τον αριθμό των απασχολούμε-νων στις επιχειρήσεις πουπτώχευσαν ήεντάχθηκαν σε καθεστώς συνδιαλλαγής,υπάρχουνμόνοενδεικτικάστοιχεία,χωρίςναμπορείνααποτιμηθείοακριβήςαριθ-μός.Όμως,τοσύνολοσχεδόντωνεργα-ζόμενωνκατάτιςπεριπτώσειςαφερεγγυ-ότητας του εργοδότη, χάνουν την θέσηεργασίας τους, όπως προκύπτει από τιςσυνεντεύξεις με τους εκπροσώπους τωνεργαζομένων.

Ωςπροςτηνκατηγορίατωνεπιχειρήσεωνπουοδηγούνταισεπτώχευσηήσυνδιαλ-λαγή,σημαντικόμέροςκαλύπτουνοιατο-μικές επιχειρήσεις (μαζί με τιςΟμόρρυθ-μεςκαιΕτερόρρυθμεςΕταιρείες),γεγονόςπουεξηγείταιαπότηναυξημένησυμμετο-χήαυτώντωνεπιχειρήσεωνστησύνθεσητηςοικονομίαςκαιακολουθούνοιΑνώνυ-μεςΕταιρίεςκαιοιΕΠΕ..

Τέλοςκαισεότιαφοράτιςεπιμέρουςμελέ-τες/έρευνεςπουπεριοδικάδιεξαγάγουνοι

εργοδοτικέςοργανώσειςσχεδόνόλεςκα-ταλήγουνσεμιακοινήδιαπίστωση:λόγωτης ύπαρξης μεγάλου αριθμού ατομικώνεπιχειρήσεωνστηχώραμας,έναςσημα-ντικάμεγάλοςαριθμόςεταιρειώνοδηγού-νται σε πτώχευση χωρίς να «περνούν»από την επίσημη διαδικασία πτώχευσηςμέσωσχετικούαιτήματοςστακατάτόπουςΠρωτοδικεία και συνεπώς δεν μπορούννασυνυπολογιστούνστον επίσημοαριθ-μότωνεπιχειρήσεωνπουπεριέρχονταισεκαθεστώς αφερεγγυότητας/πτώχευσης,ώστενααποτιμηθείμεακρίβειατοφαινό-μενο.

Στις επόμενες αναλύσεις του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ,αναδεικνύεται ως αναγκαιότητα, να απο-τυπωθούνκαιναερμηνευθούνμεπερισ-σότερη ακρίβεια, η εξέλιξη και οι κοινω-νικοοικονομικές επιπτώσεις της γενικευ-μένης αφερεγγυότητας/πτώχευσης τωνεπιχειρήσεων,κατάτηντρέχουσαπερίοδο2011-2012τηςβαθιάςοικονομικήςύφεσηςκαιανεργίας,πουδημιούργησεηεφαρμο-γήτουΜνημονίου

Page 79: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 ��

5. Βιβλιογραφία

ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ

Αγγελάκης Ε. Μιχάλης,«Οιαλλαγέςπουεπήλθανστονπτωχευτικόκώδικαμε τονΝ. 3588/2007» (ΦΕΚ Α’ 153/10-7-2007),ΘΕΜΑΤΑ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ, σελ.856-872.

Βενιέρης, Ι. & Ε. Βαρχαλαμά,«Επιχειρή-σεις.Μετασχηματισμοίκαιμεταβολέςστηνεπιχείρηση.Προβληματικήεξέλιξητηςεπι-χείρησης»,ΙΝΕ/ΓΣΕΕ2011.

Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελμα-τιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) Ινστιτούτο Μικρών Επιχει-ρήσεων (Ι.Μ.Ε.), «ΈρευναΙΜΕΓΣΕΒΕΕ-Αύγουστος2011-Εξαμηνιαίααποτύπωσηοικονομικού κλίματος στις μικρές επιχει-ρήσεις(0-49άτομαπροσωπικό)»,Αύγου-στος2011,Αθήνα

Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (1949), Διεθνής Σύμβαση Εργασίας (Δ.Σ.Ε.) Νο95,«Περίπροστασίαςτουμισθού»

Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (1992), Διεθνής Σύμβαση Εργασίας (Δ.Σ.Ε.) Νο173«Γιατηνπροστασίατωναπαιτήσεωντωνεργαζομένωνσεπερίπτωσηαφερεγ-γυότηταςτουεργοδότη»

Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (Ε.Σ.Ε.Ε.) Ινστιτούτο Εμπο-ρίου και Υπηρεσιών (ΙΝ.ΕΜ.Υ.), «Απο-τελέσματανέαςέρευναςκαταγραφήςτωνκλειστών Εμπορικών Επιχειρήσεων σεΑθήνα,Θεσσαλονίκηκαιάλλεςπόλειςτης

Ελλάδας–ΔείκτηςΕπιβίωσηςτουεμπορί-ου»,2011,Αθήνα

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Επιτροπή νο-μικών θεμάτων (2011),«Έκθεση�με�συ-στάσεις�προς�την�Επιτροπή�σχετικά�με�τις�διαδικασίες� αφερεγγυότητας� στο� πλαίσιο�του�εταιρικού�δικαίου�της�Ε.Ε.»,2011/2006(ΙΝΙ), 6-6-2011. http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//NONSGML+REPORT+A7-2011-0355+0+DOC+PDF+V0//EL

ICAP, (2011), Πτωχεύσεις στη Δυτική Ευρώπη: Σημάδια Ανάκαμψης σε μια διαιρεμένη Ευρώπη http://www.icap.gr.

Κατηφόρης Μ. Νικόλαος,«Μερικέςσκέ-ψειςγιατιςδικονομικέςρυθμίσειςτουνέουΠτωχευτικούΚώδικα»,ΧΡΟΝΙΚΑΙΔΙΩΤΙ-ΚΟΥΔΙΚΑΙΟΥ2008,σελ.14-20.

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1346/2000 τουΣυμβουλίου της 29ης Μαΐου2000 περίτωνδιαδικασιώναφερεγγυότητας.

Ληξουριώτης Ι., «Ατομικές ΕργασιακέςΣχέσεις»,ΝομικήΒιβλιοθήκη2010

Μαρίνου Μιχαήλ-Θεόδωρος,«ΤοσχέδιοαναδιοργάνωσηςκατάτονΠτωχ.Κκαιηοργάνωση της ανώνυμης εταιρείας-Μερι-κέςπαρατηρήσειςγιατησχέσηπτωχευτι-κούδικαίουκαιεταιρικούδικαίου»,ΧΡΟΝΙ-ΚΑΙΔΙΩΤΙΚΟΥΔΙΚΑΙΟΥ2010,σελ.3-12.

Μπεής Κ, «Ηπρονομιακή κατάταξη των

Page 80: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�0

δανειστών και η σύγχρονη συνταγματικήτάξη»,Δ36,669.

Νόμος 3588/2007 «Πτωχευτικός Κώδι-κας», ΦΕΚ α’ 153/10-7-2007

Νόμος4013/2011,ΦΕΚΑ204/15.9.2011.

Νόμος2956/2001«ΑναδιάρθρωσηΟ.Α.Ε.Δ.καιάλλεςδιατάξεις»(Α`258)”,

ΟΑΕΔ, 2011, Επιδόματαπαροχές,αναρ-τήθηκε στις 2/12/2011 http://www.oaed.gr/pages/SN_46.pg

Οδηγία 2008/94/ΕΚ του ΕυρωπαϊκούΚοινοβουλίου και του Συμβουλίου της22ας Οκτωβρίου 2008 «περί προστασί-αςτωνμισθωτώνσεπερίπτωσηαφερεγ-γυότητας του εργοδότη, ΕΕ L283/36 της28/10/2008

Οδηγία 2008/94/ΕΚτουΕυρωπαϊκούΚοινοβουλίουκαιτουΣυμβουλίουτης22αςΟκτωβρίου2008«Περίπροστασίαςτωνμισθωτώνσεπερίπτωσηαφερεγγυ-ότηταςτουεργοδότη»(κωδικοποιημένηέκδοση)

Οδηγία91/383/ΕΟΚ.

Ρόκας Ν. Κ.,«Ευθύνηγιαπαρέκκλισητης

πτώχευσης»,Εμπ.Δ2008,σελ.1-24.

Ρόκας, Ν.,ΣτοιχείαπτωχευτικούΔικαίου,Εκδ.Σάκκουλα,1994

Σιβιτανίδης Γ. Αλκαίος, «Ερμηνευτικάζητήματααναφορικάμετον.3869/2010»,ΝΟΜΙΚΟ ΒΗΜΑ 2011, Τόμος 59, σελ.656-667.

Σιδέρης Δ.,«Επιπτώσειςτηςαφερεγγυό-τηταςτουεργοδότηστιςεργασιακέςσχέ-σεις»,ΔΕΝ2004,1841.

Σωτηριάδης Σεραφείμ, «Η διάσωσητων επιχειρήσεων κατά το άρθρο 99 Ν.3588/2007», ΔΕΛΤΙΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ 2011, Τεύχος 1462, σελ.422-432.

Σωτηρόπουλος Γεώργιος,«Ονέοςπτω-χευτικός κώδικας: Από την «πτώχευση»στην«εξυγίανση»τουελληνικούπτωχευ-τικούδικαίου»,ΧΡΟΝΙΚΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥΔΙ-ΚΑΙΟΥ2008,σελ.289-303.

Χατζηνικολάου Αγγελίδου Ράνια,.(2011): «Η θέση του δανειστή εντός καιεκτόςπτώχευσης»,ΔΕΕ3/2011,σελ.261-270.

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ

CMS Newsletter (2011a),«Restructuring�and� Insolvency� in�Europe,�Spring�2011»,�ht tps: / /www.cms-bf l .com/Hubbard.FileSystem/files/Publication/bc4243b5-c4da - 4736 - b564 - 5 ce79da3c443 /Presentation/PublicationAttachment/f23bc33d-a362-4139-98ff-5f5173bed783/

CMS_Res t r uc t u r i ng_ Inso l vency_Newsletter_2011Spring.pdf

CMS Newsletter,(2011b).«Restructuring�and� Insolvency� in� Europe,� Summer�2011»http://www.cmslegal.com/Hubbard.FileSystem/files/Publication/35adee44-8 0 c 2 - 4 2 1 2 - a 0 c a - 0 4 f 6 6 6 5 e c 3 f 6 /

Page 81: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �1

Presentation/PublicationAttachment/e f 9 6 7 1 2 a - 5 1 4 c - 4 c 8 d - a b b 6 -057 f03507ae7 /LS07101_RZ_NL_RestInsSummer11.pdf

CMS Newsletter, (2011c)«Restructuring�and�Insolvency�in�Europe,�Autumn�2011»�ht tp : / /www.cms-dsb.com/Hubbard.FileSystem/files/Publication/f3162619-1 0 5e - 4 6 4a - a a e0 - 5 b c 5a c 49 f c 9 a /Presentation/PublicationAttachment/c 6 f 5 c 4 1 8 - 4 8 8 e - 4 3 a 1 - 9 b a a -6254 f85a1025 /CMS_News le t t e r _Restructuring_and_Insolvency_autumn_2011.pdf

D&B Special Report (2011a),� «Global�Business� Failures� Report», June 2011,http://www.dnb.com/asset/document/dnb_pdfs/15696975.pdf

D&B Special Report, (2011b) «GlobalBusiness Failures Report», September2011, http://www.dnb.com/asset/document/dnb_pdfs/15637325.pdf

European Commission (2011a),ReportoftheExpertgroup,«A�second�chance�for�entrepreneurs:�Prevention�of�Bankruptcy,�Simplification� of� Bankruptcy� procedures�and� support� for� a� fresh� start», BrusselsJanuary2011

http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/business-� environment/files/second_

chance_final_report_en.pdf

European Commission (2011b),«Business�Dynamics:�Start-ups,�Business�Transfers�and�Bankruptcy»,�FinalReport,Brussels,January2011http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/business-environment/files/business_dynamics_final_report_en.pdf

Johnson G. W. (2006), “Insolvency� and�social�protection:�Employee�entitlements�in�the�event�of�employer�insolvency”,OECD,Meeting 27-28 April 2006. http://www.oecd.org/dataoecd/42/45/38184691.pdf

Johnson, L., (2002)“EmployeeInterestsinBankruptcy:LessonsfromEnron”(2002).Popular�Media.�Paper14.http://digitalcommons.law.uga.edu/fac_pm/14.

World Bank & International Finance Corporation (2011),. «Doing� Business�2011». http://www.doingbusiness.org/~/media/fpdkm/doing%20business/documents/annual-reports/english/db11-fullreport.pdf

World Bank & International Finance Corporation (2012),. «Doing� Business�2012». http://www.doingbusiness.org/~/media/fpdkm/doing%20business/documents/annual-reports/english/db12-fullreport.pdf

Page 82: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ
Page 83: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α΄

Page 84: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ
Page 85: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �5

Διάκριση κλάδων οικονομικής δραστηριότητας σύμφωνα και με την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

Α/Α ΚΛΑΔΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

1 Γεωργία,ΔασοκομίακαιΑλιεία

2 ΟρυχείακαιΛατομεία

3 Μεταποίηση

4 Παροχήηλεκτρισμού

5 ΠαροχήΝερού,ΕπεξεργασίαΛυμάτων,ΔιαχείρισηΑποβλήτων

6 Κατασκευές

7 ΧονδρικόκαιΛιανικόΕμπόριο,Επισκευήμηχανοκίνητων

8 ΜεταφοράκαιΑποθήκευση

9ΔραστηριότηταςΥπηρεσιώνπαροχήςκαταλύματοςκαιΥπηρεσιώνεστίασης

10 Ενημέρωσηκαιεπικοινωνία

11 Χρηματοπιστωτικέςκαιασφαλιστικέςδραστηριότητες

12 Διαχείρισηακίνητηςπεριουσίας

13 ΕπαγγελματικέςΕπιστημονικέςκαιτεχνικέςδραστηριότητες

14 Διοικητικέςκαιυποστηρικτικέςδραστηριότητες

15 ΔημόσιαΔιοίκησηκαιάμυνα

16 Εκπαίδευση

17 ΔραστηριότητεςΑνθρώπινηςΥγείαςκαιΚοινωνικήςΜέριμνας

18 Τέχνες,ΔιασκέδασηκαιΨυχαγωγία

19 ΆλλεςδραστηριότητεςΠαροχήςΥπηρεσιών

20Δραστηριότητεςνοικοκυριώνωςεργοδοτώνοικιακούπροσωπικού

21 ΔραστηριότητεςεξωεδαφικώνοργανισμώνκαιΦορέων

Page 86: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ
Page 87: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 ��

ΜΕΡΟΣ B΄ Οι επιπτώσεις στις εργασιακές σχέσεις υπό

την απειλή της ανεργίας κατά την περίοδο της ύφεσης και της κρίσης

1. Εισαγωγή

Η διεθνής, η ευρωπαϊκή και η ελληνική οι-κονομία πλήττονται από το 2008, από μια πρωτόγνωρη οικονομική κρίση και ύφεση, με την έννοια των ιδιαίτερων χαρακτη-ριστικών και επιπτώσεων, σε σύγκριση με τις συντελούμενες οικονομικές κρίσεις κατά τον 20ο αιώνα. Πράγματι, η σημερινή κρίση ξεκίνησε ως κρίση χρηματοπιστω-τική, μετεξελίχθηκε διεθνώς σε κρίση της πραγματικής οικονομίας και εξελίσσεται σε κρίση απασχόλησης με την αρνητική τάση της ανεργίας, η οποία διεθνώς αλλά και στην Ευρώπη και την χώρα μας έχει φθά-σει το 2011 (17,4%) σε υψηλά επίπεδα.1

Υπό αυτά τα δεδομένα, οι επιπτώσεις της παγκόσμιας και ευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης στις εργασιακές σχέσεις έχουν αρ-χίσει να γίνονται ορατές σε όλες τις ευρω-παϊκές χώρες. Σε μια περίοδο έντασης της κρίσης στον ευρωπαϊκό χώρο οι εξελίξεις και ο αντίκτυπός τους στο πεδίο των ερ-γασιακών σχέσεων αποκτούν ιδιαίτερο χα-ρακτήρα, πόσο μάλλον όταν η δυσχερής οικονομική συγκυρία, εκτός από τις εύλο-γες επιπτώσεις που επιφέρει στην απασχό-ληση και στην εργασία, χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό και ως «ευκαιρία» για επώ-

1. ΡομπόληςΣ.,«Κρίσηαπασχόλησης»,2011

δυνες παρεμβάσεις και αλλαγές στις εργα-σιακές σχέσεις.

Η ανεργία αυξάνεται με υψηλούς ρυθμούς και παρουσιάζει μεγέθη που υπερβαίνουν τους υψηλότερους δείκτες των δύο τελευ-ταίων δεκαετιών, όταν σε ολοένα και με-γαλύτερο αριθμό χωρών, στις οποίες κα-ταγράφονται διψήφια ποσοστά με τάσεις αυξητικές και κατά το 2010.

Οι εργασιακές σχέσεις ασφυκτιούν σε αυτό το περιβάλλον και η συγκυρία της κρίσης αποτελεί αφορμή για επιβολή μεγαλύτερης ευελιξίας στην εργασία και περιορισμών των εργασιακών δικαιωμάτων και αμοιβών, σε βαθμό που η συνεχιζόμενη και επεκτει-νόμενη υποβάθμιση της εργασίας να απο-τελούν εξελίξεις πλήρους απαξίωσης της.

Η δραματική αύξηση του κινδύνου της ανεργίας λειτουργεί ως πολιορκητικός κρί-κος των εργασιακών και κοινωνικών δικαι-ωμάτων των εργαζομένων, ενώ παράλλη-λα επιδιώκεται η επέκταση της άκρατης ευελιξίας στην απασχόληση καθώς στους εργαζόμενους τίθεται εμμέσως ή αμέσως το δίλημμα διατήρησης της θέσης εργα-σίας με επαχθείς όρους ή ανεργία. Επίσης το δίλημμα αυτό είναι πολλές φορές προ-σχηματικό και δεν ανταποκρίνεται στην οι-κονομική κατάσταση της επιχείρησης ενώ συχνότατες είναι οι περιπτώσεις που ενώ

Page 88: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012��

εισάγονται ευέλικτες επιλογές απασχόλη-σης κατά της ανεργίας, προκύπτει το ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή η απώλεια των θέσε-ων εργασίας.

Στην Ελλάδα, η πρόσφατη οικονομική κρί-ση και ύφεση συνδέθηκε με την λήψη μέ-τρων στο πεδίο της αγοράς εργασίας, των εργασιακών σχέσεων και του κοινωνικού κράτους δημιουργώντας ένα νέο τοπίο που ανατρέπει το περιεχόμενο της εργασίας και των δικαιωμάτων της όπως είχαν διαμορ-φωθεί ήδη από τις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα και δομήθηκαν στα-διακά στη μακρά περίοδο της μεταπολεμι-κής και μεταπολιτευτικής περιόδου.

Οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις στην Ελλάδα ειδικότερα ακολουθούν την πορεία απορρύθμισης που συντελείται κατά την τελευταία 20ετία, που, όμως, με αφορμή την πρόσφατη κρίση και την προσφυγή της χώρας σε διεθνείς οργανισμούς «στή-ριξης της ελληνικής οικονομίας», οδηγούν σε σοβαρές και βίαιες ανατροπές σε βασι-κούς άξονες του ατομικού και του συλλο-γικού πεδίου των εργασιακών σχέσεων.

Κατά τον χρόνο που διανύθηκε (2009-2011), οι εξελίξεις στις εργασιακές σχέσεις και ειδικότερα σε ζητήματα που αφορούν στην ατομική σχέση εργασίας εστιάζονται κυρίως, στην μεταρρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας σε θέματα που αφορούν στην εκ περιτροπής εργασίας, την μερική απα-σχόληση, την διαθεσιμότητα των εργαζο-μένων, τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, την διευθέτηση του χρόνου εργασίας κλπ.. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις είναι εμφα-νής η πρόθεση του νομοθέτη για περαιτέ-ρω ελαστικοποίηση της εργασίας και άρσης του προστατευτικού νομοθετικού πλαισίου

που ρύθμιζε την εξαρτημένη εργασία.

Η οικονομική κατάσταση και εντεινόμενη κρίση οδηγούν τις επιχειρήσεις στη λήψη μέτρων προκειμένου να μεταβάλλουν τους όρους εργασίας των εργαζομένων, να εφαρμόσουν συστήματα ευέλικτων μορφών εργασίας, όπως εκ περιτροπής εργασίας, διαθεσιμότητα, μετατροπή της πλήρους απασχόλησης σε μερική, με επι-καλούμενο στόχο να διατηρήσουν την βι-ωσιμότητα τους και τις θέσεις εργασίας. Τα μέτρα αυτά ωστόσο συνοδεύονται και από σημαντικό περιορισμό στις αποδοχές των εργαζομένων, χωρίς να υφίστανται αντισταθμιστικά ισοδύναμα (επιδόματα ή άλλου είδους οικονομική ενίσχυση) προ-κειμένου να εξασφαλίζεται στους εργαζό-μενους το κατώτατο επίπεδο μισθού. Από την άλλη πλευρά, στην ελληνική οικονομία η εμβάθυνση της ευελιξίας της εργασίας φαίνεται ότι δεν συνοδεύεται από μείωση ή έστω σταθεροποίηση των ποσοστών της ανεργίας. Αντίθετα, η ανεργία στην χώρα αυξάνεται σημαντικά, με τα ποσοστά της να ανέρχονται κατά το Γ τρίμηνο του 2011 σε ποσοστό 17,7% και πρόβλεψη διαμόρ-φωσης της κατά μέσο όρο το 2011 στα επίπεδα του 17,4%.

Τα στοιχεία αυτά δημιουργούν μεταξύ άλ-λων το ερώτημα πως μπορεί να αναμένε-ται με την αύξηση αυτών των ευέλικτων μορφών απασχόλησης η καταπολέμηση της ανεργίας, ενώ διερωτάται κανείς εάν τελικά οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν τις μορφές αυτές απασχόλησης, επιτυγχά-νουν την βιωσιμότητα τους και αποφεύ-γουν να μειώσουν το προσωπικό τους και να πραγματοποιήσουν απολύσεις. Η έρευ-να και η πραγματικότητα της αγοράς ερ-

Page 89: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 ��

γασίας στην Ελλάδα αλλά και τις άλλες ευ-ρωπαϊκές χώρες του ΟΟΣΑ, απέδειξε ότι οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης δεν συνέ-βαλαν στην αποφυγή απολύσεων και την μείωση της ανεργίας. 2

Στην παρούσα μελέτη επιχειρείται μια πρώτη3 αξιολόγηση των μέτρων που υιο-θετήθηκαν κατά το πρόσφατο χρονικό δι-άστημα προκειμένου να διευκολύνουν και να ενισχύσουν τις ευέλικτες εργασιακές σχέσεις με διακηρυγμένο κίνητρο την δια-τήρηση της απασχόλησης. Πιο συγκεκριμέ-να, αφού πρώτα παρουσιασθεί η ευρωπα-ϊκή εμπειρία και η ανάλυση του ελληνικού θεσμικού πλαισίου με τις πρόσφατες πα-ρεμβάσεις που αφορούν στην μερική απα-σχόληση, την εκ περιτροπής εργασίας, την διαθεσιμότητα, την διευθέτηση του χρό-νου εργασίας και τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, καταγράφεται ανάλυση της εξέ-λιξης των συμβάσεων εργασίας κατά την χρονική περίοδο 2008 – 2011 και ιδιαίτερα των συμβάσεων μερικής απασχόλησης, εκ περιτροπής εργασίας και των διαθεσιμότη-των σύμφωνα με τα στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας. Ταυτόχρονα επι-χειρείται μια πρώτη αποτίμηση της κατά-στασης που επικρατεί στον ελληνικό χώρο σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα τεκταινό-μενα στον ευρωπαϊκό χώρο, η οποία δη-μιουργεί σοβαρά ερωτήματα ως προς τις

2. OECD,“AnnualReport”,2011.

3. Θαακολουθήσεισεδεύτεροεπίπεδοπεραιτέρωέρευνασεσυγκεκριμένεςεπιχειρήσειςπουεφάρμοσανσύστημαεκ περιτροπής εργασίας, διαθεσιμότητα ή μετέτρεψαντοωράριοεργασίαςσεεργαζόμενουςτουςαπόπλήρεςσε μερική απασχόληση, προκειμένου να διερευνηθείεάνστις επιχειρήσειςαυτές τελικάπραγματοποιήθηκαν(παράλληλα ή μετά το πέρας των ευέλικτων μορφώναπασχόλησηςαπολύσεις)καιεάνοιεπιχειρήσειςμετοντρόποαυτόξεπέρασανταοικονομικάτουςπροβλήματα.

ουσιαστικές επιπτώσεις των μέτρων αυτών στην απασχόληση και τις εργασιακές σχέ-σεις, με την συνακόλουθη υποβάθμιση του περιεχομένου της εργασίας. Τα ερωτήμα-τα αυτά θα επιχειρηθεί να απαντηθούν σε επόμενο στάδιο μετά από την αξιολόγηση της σχετικής εμπειρίας στο πεδίο της ελλη-νικής αγοράς εργασίας.

Τέλος, παρουσιάζονται και τα πρώτα απο-τελέσματα από την ανάλυση των στοιχεί-ων που πραγματοποίησε το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ για τις συγκεκριμένες μορφές απασχόλησης που αντλήθηκαν από τον ηλεκτρονικό και έντυπο τύπο και επιβεβαιώθηκαν από τα αρμόδια εργατικά κέντρα και πρωτοβάθμια εργατικά σωματεία.

2. Πολιτικές στην Ευρώπη για την Διατήρηση της

Απασχόλησης

Η διαχείριση της χρηματοπιστωτικής ύφε-σης και η σταθεροποίηση των υψηλών ελ-λειμμάτων και χρεών, μέσω οικονομικών πολιτικών και μέτρων λιτότητας βρίσκονται υψηλά στην ατζέντα των Κυβερνήσεων των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένω-σης. Ως συνέπεια των μέτρων λιτότητας παρατηρείται συρρίκνωση των διαθέσιμων πόρων στην αγορά εργασίας, μείωση της απασχόλησης και αύξηση των ποσοστών ανεργίας. Παράλληλα, νέες μορφές ελα-στικής εργασίας υιοθετούνται ολοένα και περισσότερο.

Page 90: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�0

2.1. H Απασχόληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση - Πρόσφατες

Εξελίξεις

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Καταγραφής των Ανα-διαρθρώσεων4 η απασχόληση μειώνεται κατά περίπου οκτώ εκατομμύρια θέσεις εργασίας, το πρώτο τρίμηνο του 2011, σε σύγκριση με την υπάρχουσα απασχόληση κατά το τρίτο τρίμηνο του 2008 πριν, δη-λαδή, την έναρξη της κρίσης.

4. ΑναλύσειςτουΕυρωπαϊκούΟργάνουΚαταγραφήςτωνΑναδιαρθρώσεωνγιατο2011(EuropeanRestructuringMonitor)καιτηςΕυρωπαϊκήςΈρευναςΕργατικούΔυνα-μικού(EULabourForceSurvey).

Tα ποσοστά απασχόλησης εργαζομένων ηλικίας 15 έως 64 ετών μειώνονται το 2010 σε 64,2% έναντι του 64,6% το 2009. Η μείωση αυτή του 0,4%, που ακολουθεί την ακόμη μεγαλύτερη μείωση της τάξης του 1,3% το 2009, σηματοδοτεί την πρώ-τη καταγεγραμμένη μείωση της απασχόλη-σης στην ΕΕ-27 από το 2002. Το ποσοστό απασχόλησης αγγίζει το 60,7% το 1997 και κορυφώνεται το 2008 με 65,9% (βλ. Πίνακα 1)5.

5. Employmentrate,agegroup15-64,2000-2010,Eurostat,September2011.

Page 91: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �1

Πίνακας 1Ποσοστό Απασχόλησης, ατόμων 15-64 ετών, 2000-2010, (%)

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Ε-27 62.2 62.6 62.4 62.6 63.0 63.5 64.5 65.4 65.9 64.6 64.2Χώρεςστηζώνητουευρώ 61.4 62.1 62.3 62.6 63.1 63.7 64.7 65.6 66.0 64.7 64.2Βέλγιο 60.5 59.9 59.9 59.6 60.3 61.1 61.0 62.0 62.4 61.6 62.0Βουλγαρία 50.4 49.7 50.6 52.5 54.2 55.8 58.6 61.7 64.0 62.6 59.7Τσεχία 65.0 65.0 65.4 64.7 64.2 64.8 65.3 66.1 66.6 65.4 65.0Δανία 76.3 76.2 75.9 75.1 75.7 75.9 77.4 77.1 77.9 75.7 73.4Γερμανία 65.6 65.8 65.4 65.0 65.0 66.0 67.5 69.4 70.7 70.9 71.7Εσθονία 60.4 61.0 62.0 62.9 63.0 64.4 68.1 69.4 69.8 63.5 61.0Ιρλανδία 65.2 65.8 65.5 65.5 66.3 67.6 68.7 69.2 67.6 61.8 60.0Ελλάδα 56.5 58.3 57.5 58.7 59.4 60.1 61.0 61.4 61.9 61.2 59.6Ισπανία 56.3 57.8 58.5 59.8 61.1 63.3 64.8 65.6 64.3 59.8 58.6Γαλλία 62.1 62.8 63.0 64.0 63.8 63.7 63.7 64.3 64.9 64.1 64.0Ιταλία 53.7 54.8 55.5 56.1 57.6 57.6 58.4 58.7 58.7 57.5 56.9Κύπρος 65.7 67.8 68.6 69.2 68.9 68.5 69.6 71.0 70.9 69.9 69.7Λετονία 57.5 58.6 60.4 61.8 62.3 63.3 66.3 68.3 68.8 60.9 59.3Λιθουανία 59.1 57.5 59.9 61.1 61.2 62.6 63.6 64.9 64.3 60.1 57.8Λουξεμβούργο 62.7 63.1 63.4 62.2 62.5 63.6 63.6 64.2 63.4 65.2 65.2Ουγγαρία 56.3 56.2 56.2 57.0 56.8 56.9 57.3 57.3 56.7 55.4 55.4Μάλτα 54.2 54.4 54.4 54.2 54.0 53.9 53.6 54.6 55.3 54.9 56.0Ολλανδία 72.9 74.4 74.4 73.6 73.1 73.2 74.3 76.0 77.2 77.0 74.7Αυστρία 68.5 68.5 68.7 68.9 67.8 68.6 70.2 71.4 72.1 71.6 71.7Πολωνία 55.0 53.4 51.5 51.2 51.7 52.8 54.5 57.0 59.2 59.3 59.3Πορτογαλία 68.4 69.0 68.8 68.1 67.8 67.5 67.9 67.8 68.2 66.3 65.6Ρουμανία 63.0 62.4 57.6 57.6 57.7 57.6 58.8 58.8 59.0 58.6 58.8Σλοβενία 62.8 63.8 63.4 62.6 65.3 66.0 66.6 67.8 68.6 67.5 66.2Σλοβακία 56.8 56.8 56.8 56.8 57.0 57.7 59.4 60.7 62.3 60.2 58.8Φιλανδία 67.2 68.1 68.1 67.7 67.6 68.4 69.3 70.3 71.1 68.7 68.1Σουηδία 73.0 74.0 73.6 72.9 72.1 72.5 73.1 74.2 74.3 72.2 72.7ΗνωμένοΒασίλειο 71.2 71.4 71.4 71.5 71.7 71.7 71.6 71.5 71.5 69.9 69.5Ισλανδία : : : 83.3 82.3 83.8 84.6 85.1 83.6 78.3 78.2Νορβηγία 77.5 77.2 76.8 75.5 75.1 74.8 75.4 76.8 78.0 76.4 75.3Ελβετία 78.3 79.1 78.9 77.9 77.4 77.2 77.9 78.6 79.5 79.0 78.6Κροατία : : 53.4 53.4 54.7 55.0 55.6 57.1 57.8 56.6 54.0Π.Γ.Δ.Μ.(FYROM) : : : : : : 39.6 40.7 41.9 43.3 43.5Τουρκία : : : : : : 44.6 44.6 44.9 44.3 46.3Ιαπωνία 68.9 68.8 68.2 68.4 68.7 69.3 70.0 70.7 70.7 70.0 70.1ΗΠΑ 74.1 73.1 71.9 71.2 71.2 71.5 72.0 71.8 70.9 67.6 66.7

Πηγή:�Eurostat�Statistics,�Σεπτέμβριος�2011. Επεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Αναστασία�Τζαβάρα)

Ταυτόχρονα, τα ποσοστά μερικής απασχό-λησης αυξάνονται σταθερά, με σημαντικές διαφοροποιήσεις μεταξύ ανδρών και γυ-ναικών σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat6

6. Απασχολούμενοι15-64ετώνυπότηνμορφή%τηςσυ-

(βλ. Πίνακα 2).

νολικήςαπασχόλησης. Πηγή: LabourMarket Statistics, Eurostat Pocketbooks,

Edition2011

Page 92: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�2

Πίνακας 2

Εργαζόμενοι με μερική απασχόληση ανά φύλο, 2000 και 2010, (%)

2000 2010

Σύνολο Άνδρες Γυναίκες Σύνολο Άνδρες Γυναίκες

ΕΕ-27 16.2 6.5 28.9 19.2 8.7 31.9

ΕΖ-17 15.6 5.4 29.8 20.4 8.4 35.1

Βέλγιο 18.9 5.5 37.4 24.0 9.0 42.3

Βουλγαρία : : : 2.4 2.2 2.6

ΤσεχικήΔημοκρατία 5.3 2.2 9.3 5.9 2.9 9.9

Δανία 21.3 10.2 34.1 26.5 15.2 39.0

Γερμανία(1) 19.4 5.0 37.9 26.2 9.7 45.5

Εσθονία 8.1 5.3 10.9 11.0 7.1 14.5

Ιρλανδία 16.4 6.9 30.3 22.4 11.8 34.7

Ελλάδα 4.5 2.6 7.8 6.4 3.7 10.4

Ισπανία(2) 7.9 2.8 16.8 13.3 5.4 23.2

Γαλλία 16.7 5.3 30.8 17.8 6.7 30.0

Ιταλία(2) 8.4 3.7 16.5 15.0 5.5 29.0

Κύπρος 8.4 4.5 13.9 9.3 6.5 12.7

Λετονία 11.3 9.7 12.8 9.7 7.8 11.4

Λιθουανία 10.2 9.2 11.1 8.1 6.7 9.3

Λουξεμβούργο 10.4 1.7 25.1 17.9 4.0 36.0

Ουγγαρία 3.5 2.0 5.2 5.8 3.9 8.0

Μάλτα 6.8 3.0 15.5 12.4 5.925.4 24.9

Ολλανδία(3) 41.5 19.3 71.0 48.9 9.0 76.5

Αυστρία(2) 16.3 4.1 32.2 25.2 5.7 43.8

Πολωνία 10.5 8.2 13.4 8.3 8.2 11.5

Πορτογαλία 10.9 6.4 16.4 11.6 10.6 15.5

Ρουμανία(2) 16.5 14.6 18.6 11.0 8.6 11.4

Σλοβενία 6.5 5.3 7.8 11.4 2.8 14.7

Σλοβακία 2.1 1.1 3.1 3.9 10.0 5.4

Φινλανδία 12.3 8.0 17.0 14.6 14.0 19.6

Σουηδία(2) 19.5 8.2 32.3 26.4 12.6 40.4

ΜεγάληΒρετανία 25.1 8.9 44.4 26.9 11.9 43.3

Ισλανδία : : : 22.9 15.4 34.9

Νορβηγία 25.8 10.6 43.0 28.4 14.1 42.9

Ελβετία 30.5 10.8 55.6 35.3 7.3 60.6

Κροατία : : : 9.7 6.9 12.5

Τουρκία : : : 11.7 23.8

Πηγή:�Labour�Market�Statistics,�Eurostat�Pocketbooks,�Edition�2011 Επεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Έλενα�Κούστα)

Page 93: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �3

Το ποσοστό του εργατικού δυναμικού στην ΕΕ-27 που απασχολείται με μερική εργα-σία αυξάνεται σταθερά από 16,2% το 2000 σε 19,2% στα τέλη του 2010. Ο μεγαλύ-τερος αριθμός μερικώς απασχολούμενων καταγράφεται στην Ολλανδία (48,9% το 2010) και ακολουθούν η Μεγάλη Βρετανία, η Δανία, η Σουηδία, η Γερμανία και η Αυ-στρία, όπου το ποσοστό της μερικής απα-σχόλησης αφορά το ένα τέταρτο περίπου του εργατικού δυναμικού (25% έως 27%). Αντίθετα, χαμηλά ποσοστά παρατηρούνται στην Βουλγαρία (2,4% της απασχόλησης) και τη Σλοβακία (3,9 %). Το φαινόμενο της μερικής απασχόλησης διαφέρει σημαντι-κά μεταξύ ανδρών και γυναικών. Ακριβώς κάτω από το ένα τρίτο (31,9%) του συνο-λικού αριθμού των εργαζόμενων γυναικών στην ΕΕ-27, απασχολούνται με μερική απασχόληση το 2010, ποσοστό σημαντι-κά υψηλότερο από το αντίστοιχο των αν-δρών (8,7 %). Τρία τέταρτα (76,5 %) του συνόλου των εργαζόμενων γυναικών στην Ολλανδία είναι σε μερική απασχόληση το 2010, ποσοστό που ξεπερνά κατά πολύ αυτό των υπολοίπων κρατών μελών.7

Τέλος, μία σημαντική παράμετρος είναι η αυξητική τάση για την ακούσια μερική απασχόληση κατά την οποία οι εργαζόμε-νοι απασχολούνται σε μερική απασχόληση καθώς δεν μπορούν να απασχοληθούν με πλήρες ωράριο. Να σημειωθεί πως καθώς οι ορισμοί δεν είναι εναρμονισμένοι στα κράτη μέλη, παρεμποδίζονται οι διακρα-τικές συγκρίσεις όπως προκύπτει από το παράρτημα Β8.

7. Εργαζόμενοικάτωτων35ωρών/εβδομάδαθεωρούνταιμερικώςαπασχολούμενοιστηνΟλλανδία.

8. ΟECDStatExtracts,“LabourForceStatistics”,2011.

Οι προβλέψεις για την διάρκεια και την εξέ-λιξη της ύφεσης είναι δυσοίωνες, γεγονός που οδηγεί πολλές επιχειρήσεις σε αποφά-σεις για κλείσιμο, πτώχευση ή εσωτερική αναδιάρθρωση, προκειμένου να ανταπε-ξέλθουν στα νέα οικονομικά δεδομένα.

2.2. Διατήρηση της Απασχόλησης: Το ζητούμενο

Στο πλαίσιο της διεξαγωγής εθνικών σεμι-ναρίων στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διοργάνωσε το Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης του Διεθνούς Γραφείου Εργα-σίας (ITC/ILO) με στόχο την Πρόληψη και την Διαχείριση των Αναδιαρθρώσεων και με στόχο την εξασφάλιση του ανθρώπινου δυναμικού, καταγράφονται διαφορετικές προσεγγίσεις, τόσο στην διαχείριση του φαινομένου, όσο και στην διαθεσιμότητα των μέτρων που διακηρύσσουν ως κύριο στόχο την διατήρηση της απασχόλησης.

Έτσι, μία πρώτη ανάλυση καταλήγει στην εξής κατηγοριοποίηση�:

• Μέτρα που υιοθετούνται για την απο-φυγή των απολύσεων όπως για πα-ράδειγμαμειώσειςμισθώνκαικόστουςεργασίαςαντίστοιχα,μειωμένοςχρόνοςεργασίας,μερικήανεργία,προσωρινέςαπολύσειςκαι

• Μέτραπουεφαρμόζονταισεπεριπτώ-σεις όπου οι απολύσεις είναι αναπό-φευκτες όπως, μεταξύ άλλων, η πρό-ωρη συνταξιοδότηση, η αποζημίωσηαλλάκαιταμέτραστήριξηςτηςμετάβα-

9. “27 National Seminars Anticipating & Managing Re-structuring-EUSynthesisReport”,ITC/ILO,September2010.

Page 94: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012��

σηςτωναπολυθέντωνεργαζομένωνσενέεςθέσειςεργασίαςκαιστηνκατάρτι-ση.

2.2.1 Μέτρα για την Αποφυγή των Απολύσεων

Αναλυτικότερα όσον αφορά τα μέτρα για την αποφυγή των απολύσεων, την άρση των απολύσεων και την διασφάλιση θέσε-ων εργασίας προβλέπονται:

2.2.1.1 Μισθολογική Μείωση ή και Επιδότηση

Ιδιαίτερα προσφιλές μέτρο στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί η μείωση μισθών. Καθώς, το νομοθετικό πλαίσιο των περισσοτέρων ευρωπαϊκών χωρών ορίζει την απόλυση ως «έσχατη λύση» προκρίνονται εναλλακτικές λύσεις όπως η εφαρμογή ευέλικτων μορφών ερ-γασίας (flexicurity), αλλά και μέτρων όπως αυτά της μερικής απασχόλησης, της προ-σαρμογής των μισθών στις ανάγκες μείω-σης του κόστους εργασίας, κα.

Κατά την εφαρμογή του συγκεκριμένου μέτρου μπορεί να εφαρμοσθεί μείωση ή και πάγωμα μισθών, αλλά και μειώσεις επι-δομάτων όπως, για παράδειγμα, εκείνων των αδειών και των υπερωριών.

Ουσιαστικά, οι πολιτικές αυτές της αγοράς εργασίας, αποσκοπούν στην προσαρμογή του μισθολογικού κόστους μέσω της μείω-σης, για παράδειγμα του κόστους κοινωνι-κής ασφάλισης ή της παροχής εναλλακτι-κών μορφών μισθολογικών επιδομάτων. Στόχος, η διασφάλιση περισσοτέρων θέ-σεων εργασίας.

Τέτοιου είδους σχήματα εφαρμόζονται ήδη

στην Ιρλανδία, την Ουγγαρία, την Ρουμα-νία και την Σλοβακία.

Να αναφερθεί εδώ πως σύμφωνα με τα στοιχεία που επικαλείται η Εθνική Συνομο-σπονδία Ελληνικού Εμπορίου, «Πρωταθλή-τρια Ευρώπης», στη μείωση του εργατικού κόστους και στις αποδοχές των εργαζομέ-νων στον δημόσιο, αλλά και στον ιδιωτι-κό τομέα, αποδεικνύεται η Ελλάδα και το 201110.

Σύμφωνα με την ανάλυση του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών της ΕΣΕΕ, βάσει στοιχείων της Eurostat για το πρώτο τρί-μηνο του 2011, το ωριαίο κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στην Ελλάδα υπο-χώρησε κατά -6,8% σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρσι, όταν ο μέσος όρος στην Ευρωζώνη αυξήθηκε κατά 2,6% και στην Ε.Ε.-27 κατά 2,7%.

Με εξαίρεση την Ιρλανδία που εμφανίζει μείωση -2,2% του κόστους εργασίας της, όλες οι άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε. κατα-γράφουν άνοδο του κόστους εργασίας τους.

Το κόστος που αφορά τις αποδοχές των εργαζομένων μειώθηκε στην Ελλάδα κατά -6,2%, έναντι αύξησης 2,3% στην Ευρω-ζώνη και 2,6% στην Ε.Ε. των 27 και μόνο η Ιρλανδία είχε μείωση, αλλά μικρότερη από της Ελλάδας, της τάξης του -2,6%.

Στα μη μισθολογικά κόστη το πρώτο τρίμη-νο φέτος επιτεύχθηκε μείωση κατά -9,3%, όταν σε Ευρωζώνη και Ε.Ε.-27 σημειώθη-καν αυξήσεις 3,6% και 3,5%. Και σε αυτήν την περίπτωση, ωστόσο, η Ελλάδα αναδεί-

10.Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών, ΕΣΕΕ, Ιούλιος2011.

Page 95: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 �5

χθηκε πρωταθλήτρια, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση στην περικοπή του μη μισθολογικού κόστους με ταυτόχρονη μεί-ωση των αποδοχών.

Η Μάλτα και η Πολωνία πέτυχαν μειώσεις μη μισθολογικού κόστους στο 1,6% και 1,8% αντίστοιχα, με αυξήσεις αποδοχών 1,1% και 3,5%.

Η επίδοση αυτή, σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, δείχνει ότι στις χώρες αυτές ο ανταγω-νισμός βελτιώθηκε χωρίς να πληγούν οι αποδοχές των εργαζομένων και συνεπώς οι δυνατότητες κατανάλωσης.

Σε επίπεδο κλάδων, η Ελλάδα παρουσιά-ζει μειώσεις αποδοχών -6,1% στη βιομη-χανία, -1,8% στις κατασκευές και -6,7% στο εμπόριο και τις υπηρεσίες, ενώ η μεί-ωση του μη μισθολογικού κόστους είναι αντίστοιχα -9,9%, -0,4% και -9,3%.

Στην ίδια ενότητα, αναφέρονται επιπλέον πολιτικές της αγοράς εργασίας, που στο-χεύουν στην αποτροπή απολύσεων, όπως η επιδότηση των μισθών κατά την οποία ο εργοδότης δύναται να διατηρήσει το εργα-τικό δυναμικό του για συγκεκριμένο χρονι-κό διάστημα.

Αν και τα μέτρα αυτά, κρίνονται ως ικανο-ποιητικά από την μεριά των επιχειρήσεων, δεν ισχύει το ίδιο και για τους εκπροσώ-πους των εργαζομένων.

Καθώς συχνά τέτοια μέτρα, αποτελούν αντικείμενο διαμάχης μεταξύ των «κοινω-νικών εταίρων», καταγράφονται ασυμφω-νίες ενώ, οι εκπρόσωποι των εργαζομένων, ανησυχούν για την υιοθέτηση μεταγενέ-στερων δυσχερών όρων εργασίας.

Αναμφίβολα, ο μεγαλύτερος κίνδυνος στην

υιοθέτηση του μέτρου αφορά τον παραλή-πτη της κρατικής επιδότησης, καθώς μεγά-λος αριθμός εταιρειών σε ευρωπαϊκό επίπε-δο κάνει χρήση τέτοιων χρηματοδοτήσεων για μονάδες που δεν είναι παραγωγικές και δεν έχουν προοπτική για το μέλλον.

Συχνό, είναι δε, το φαινόμενο εργοδοτών που επικαλούνται οικονομικά προβλήματα ώστε να επωφελούνται της επιδότησης για ίδιο όφελος.

2.2.1.2 Μείωση ωρών εργασίας και μισθολογικής δαπάνης

H μείωση ωρών εργασίας με παράλληλη μείωση της μισθολογικής δαπάνης είναι ένα επιπλέον ευέλικτο μέτρο που χρησιμοποι-είται από τους εργοδότες μέσω του οποίου γίνεται χρήση του προσωπικού μόνο όταν αυτό θεωρείτο απόλυτα αναγκαίο. Με άλλα λόγια δηλαδή, επιδιώκεται η προσαρμογή του χρόνου εργασίας στις ανάγκες ζήτη-σης του προϊόντος της επιχείρησης.

Σύμφωνα με Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (με την σύμπραξη της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών και Χρηματοδο-τικών Υποθέσεων και της Γενικής Διεύθυν-σης Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ίσων Ευκαιριών, Ιούνιος 2010)11 για την μείωση του χρόνου εργασίας ως μέτρο αντιμετώπισης των κυκλικών διακυμάνσε-ων με έμφαση στις εξελίξεις κατά την πρό-σφατη χρηματοπιστωτική κρίση, καταγρά-φεται «εντατική χρήση» των κρατικά επι-χορηγούμενων αυτών σχημάτων ως μέσο

11.Aetal;“ShortTimeWorkingArrangementsasResponsetoCyclicalFluctuations”,DGforEconomicandFinancialAffairs, DG for Employment, Social Affairs and EqualOpportunities,June2010.

Page 96: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012�6

προστασίας, των άλλοτε κερδοφόρων επι-χειρήσεων, από την πτώχευση καθώς και της αποφυγής των απολύσεων. Ωστόσο, η Έκθεση αναφέρει πως τα σχήματα μείωσης ωρών εργασίας πρέπει «να συνδέονται με ένα αποτελεσματικό σύστημα επιδότησης της ανεργίας που προωθεί την μετακίνηση του εργατικού δυναμικού».

Στη Γαλλία12, το Βέλγιο και το Λουξεμβούρ-γο η μείωση των ωρών εργασίας (STW) στο δημόσιο και οι προσωρινές απολύσεις είναι ευρύτερα γνωστές ως «μερική» ή «προ-σωρινή ανεργία» όπου συνήθως αναφέρε-ται και το συγκεκριμένο καθεστώς (π.χ. οι-κονομική, εποχιακή τεχνική). Τα σχήματα αυτά διαφέρουν από την εθελοντική μείω-ση του χρόνου εργασίας σε ατομική ή ομα-δική βάση ή από την μερική ανεργία κατά τα οποία (μερικώς) άνεργοι που αιτούνται εργασίας προτιμούν να απασχολούνται πε-ρισσότερες ώρες ή με πλήρη απασχόληση αλλά βρίσκουν μερική απασχόληση και λαμβάνουν άμεση οικονομική ενίσχυση για τα εισοδήματα που χάνουν.

Στη Δανία, η μείωση των ωρών εργασί-ας ορίζεται ως «καταμερισμός εργασίας» (‘work sharing’). Το μέτρο αυτό υποδηλώ-νει μείωση του χρόνου απασχόλησης με στόχο τον καταμερισμό μειωμένου όγκου εργασίας ανάμεσα στους εργαζόμενους για την αποφυγή των απολύσεων. Πρόκειται δηλαδή για μία εθελοντική ρύθμιση όπου δύο εργαζόμενοι αναλαμβάνουν κοινή ευ-θύνη μίας θέσης πλήρους απασχόλησης.

Στην Ολλανδία, το μέτρο εφαρμόζεται έως το τέλος του 2009 για την αντιμετώπιση

12.“Employment in Europe 2010”, DG for Employment,SocialAffairsandEqualOpportunities,2010.

της οικονομικής κρίσης. Μετά το χρονικό αυτό διάστημα οι επιχειρήσεις που αντιμε-τωπίζουν προσωρινές οικονομικές δυσκο-λίες υποβάλουν αίτηση μερικής ανεργίας για το εργατικό δυναμικό τους.

Η Αυστρία και η Γερμανία ερμηνεύουν τα σχήματα αυτά ως «σύντομη απασχόλη-ση», ενώ η Ιταλία προβάλει την εισοδη-ματική στήριξη του μέτρου, μέσω του Συ-μπληρωματικού Ταμείου Αμοιβών (Wage Supplementation Fund, CIG13 ).

Σε χώρες όπως η Εσθονία για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι μπορούν να συμφωνήσουν σχετικά με ρυθμίσεις για την μείωση των ωρών εργασίας χωρίς, ωστόσο, κρατική οικονομική ενίσχυση.

Το ρυθμιστικό πλαίσιο της μείωσης των ωρών εργασίας, σύμφωνα με τα ευρήμα-τα της Έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτρο-πής για την Αντιμετώπιση των Κυκλικών Διακυμάνσεων, ποικίλει στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διαφορές αυτές εστιάζονται στην κάλυψη των προ-γραμμάτων, το ύψος της αποζημίωσης και των εισφορών που καταβάλλονται από το κράτος. Και κατατάσσει τα συστήματα ως εξής:

• Σεεννέακράτημέλη(Βουλγαρία,Τσεχι-κήΔημοκρατία,Ουγγαρία,Λετονία,Λι-θουανία,Ολλανδία,Πολωνία,Σλοβακίακαι Σλοβενία), όπου δεν υπήρχε αντί-στοιχο καθεστώςπριν από την κρίση,σχήματαμείωσηςτωνωρώνεργασίας,κρατικάυποστηριζόμενα,εισάγονταισεπροσωρινήβάση, μεστόχο τησταθε-ροποίησητηςαπασχόλησης.

13.Lacassaintegrazioneguadagni

Page 97: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 ��

• Σεόλεςσχεδόντιςχώρεςμεκαλάεδραι-ωμένα σχήματα μείωσης των ωρώνεργασίας, η κάλυψη επεκτείνεται καισεάτυπεςμορφέςεργασίας(όπωςγιαπαράδειγμα στην Αυστρία, το Βέλγιο,τηΓαλλία, τηΓερμανίακαι τοΛουξεμ-βούργο).ΣτηνΙταλία,ηκάλυψηπαρα-τείνεται προσωρινά σε εργαζόμενουςεπιχειρήσεων, αρχικάαποκλεισμένουςαπότομέτροτηςπροσωρινήςαπασχό-λησης.

• Στηνίδιαομάδαχωρών,ημέγιστηδιάρ-κειααποζημίωσηςγιατηνμείωσητωνωρών εργασίας αυξάνεται σε υψηλά,κατά περίπτωση, επίπεδα (για παρά-δειγμααπό3σε24μήνεςστηνΑυστρίακαιαπό6σε18μήνεςστηΓερμανία).

• Η πρόσφατη προσαρμογή του θεσμι-κού πλαισίου διευκολύνει τους όρουςχρήσης του μέτρου στην Αυστρία, τηΓερμανία και το Λουξεμβούργο ενώ,στηΔανίακαι τηΓερμανία,οι εργοδό-τεςαποκτούνμεγαλύτερηευελιξίαστηδιαχείρισητωνσχημάτωναυτών.

• Η αποζημίωση για απώλεια εισοδή-ματος, λόγω της μείωσης των ωρών

εργασίας,αυξάνεταιστηΓαλλίακαι τηΦινλανδία,αλλάκαιστοΒέλγιο.Παρέ-χονται ακόμη κίνητρα στους εργοδό-τες,ώστεναεπιλέξουντομέτρο,όπωςπερικοπές στις εργοδοτικές εισφορέςκοινωνικής ασφάλισης ή υψηλότερεςεπιδοτήσεις όπωςσυμβαίνει στηνΑυ-στρία,τοΒέλγιο,τηΓερμανία,τοΛου-ξεμβούργοκαιτηνΙσπανία.

• Κίνητρα για κατάρτιση συμπεριλαμβά-νονταισχεδόνσεόλατασχήματαμείω-σηςτωνωρώναπασχόλησης,τόσοσεχώρεςόπουτομέτροεφαρμόζεταιήδη,όσο και σε εκείνες όπου υιοθετήθηκεπροσωρινά.Ωστόσο,μόνοσετέσσεριςχώρες είναι υποχρεωτική η κατάρτιση(δηλαδήστηνΤσεχικήΔημοκρατία,τηνΟυγγαρία,τηνΟλλανδίακαιτηνΣλοβε-νία).Τακίνητραγιατηνεκπαίδευσηεί-ναιτοκύριοστοιχείοτωννέωνμέτρωνπουεγκρίνονταιστηνΙρλανδία,τηΛετο-νία,τηνΠολωνίακαιτηνΠορτογαλία.

Ο Πίνακας 3 συνοψίζει τη μέγιστη διάρκεια και το επίπεδο αποζημιώσεων και επιδο-μάτων ανεργίας για την μείωση των ωρών εργασίας κατά την προ κρίση περίοδο.

Page 98: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012��

Πίνακας 3

Μείωση Ωρών Εργασίας πριν από την έναρξη της Οικονομικής Κρίσης

Μέγιστη διάρκεια και επίπεδα αποζημίωσης και επιδομάτων, κατά την μείωση ωρών εργασίας, πριν από την οικονομική κρίση

ΧώραΜέγιστη διάρκεια

επιδομάτων απασχόλησης

Μέγιστη διάρκεια μείωσης ωρών

εργασίας

Επίπεδο επιδομάτων

ανεργίας

Αποζημίωση για την μείωση των ωρών εργασίας

Αυστρία

30εβδομάδες/περισσότερογιατουςεργαζόμενουςμεγαλύτερηςηλικίας/για156εβδομάδεςήμέχρικαι209εβδομάδεςγιατουςεργαζόμενουςπουσυμμετέχουνσεειδικέςδραστηριότητεςεργασίαςγιατηναγορά

3μήνες

55%τουμέσουόρουτουκαθαρούεισοδήματοςαναφοράςπάνωαπόέναχρόνο.Τοσύνολοτωνπαροχώνδενμπορείναυπερβαίνειτο60%τουεισοδήματοςαναφοράς(80%εάνείναιεξαρτώμενα)

Μερίδιοτουεπιδόματος(τουλάχιστον0,125%τηςημερήσιαςτιμήςτου,ανάώραεργασίαςπουέχειχαθεί)

Βέλγιο Απεριόριστη

4εβδομάδεςανυπάρχειπλήρηαναστολήτηςεργασίας/3-12μήνεςανυπάρχειμερικήαναστολή

58-60%τουμισθούαναφοράς,μεανώτατοόριοτηδιάρκειατουπρώτουέτους

Μερίδιοτουεπιδόματοςκαισυμπληρώματα,απότονεργοδότηήτοκλαδικόταμείο

Δανία 4χρόνια

13εβδομάδες(όχισυνεχόμενες)Παράτασημέσασταπλαίσιατηςεπιχείρησηςέως26εβδομάδες

90%τωνπροηγούμενωνκερδώνμετάτηνμείωση8%τωνεισφορώνκοινωνικήςασφάλισης,μετομέγιστοκαιτοελάχιστοόριο

Επιλεκτικότητασταεπιδόματαανεργίας

Φιλανδία

500μέρες(5μέρες/βδομάδες,100βδομάδες)μετάαπό7ημερηπερίοδοαναμονής

36μήνες

Αποδοχέςπουσυνδέονταιμεοφέλη:βασικόεπίδομασυν45%τωνημερήσιωναποδοχώναναφοράςπουυπερβαίνουντοβασικόεπίδομαμέχρι102,60ευρώσυντο20%σευπέρβασητων102,60(102,60=90βασικάοφέλη/21,5)

Επιλεκτικότηταγιατηνπροσαρμογήεπιδομάτωνανεργίας:συνδέεταιμετοβασικόεισόδημα(25,63ευρώτο2009)συντο45%τηςδιαφοράςμεταξύτουημερομισθίουκαιτουβασικούποσού

Page 99: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 ��

Γαλλία

23μήνες(36μήνεςγιατουςμεγαλύτερουςσεηλικίαεργαζόμενουςπάνωαπό50ετών)

6βδομάδες,πάνωαπό600ώρεςτονχρόνοσυνολικά

75%τουακαθάριστουμισθούαναφοράςγιαχαμηλάεισοδήματακαι57%γιαυψηλάεισοδήματα

50%τουακαθάριστουωρομισθίου(ελάχιστο4,42ευρώανάώρα)απότονεργοδότηεπιστρέφεται2,13-2,44ευρώανάώρααπότοκράτοςανάλογαμετομέγεθοςτηςεταιρείας

Γερμανία

12μήνες(πάνωαπό24μήνεςγιατουςμεγαλύτερουςηλικιακάεργαζόμενους

6μήνες.Επέκταση,είναιδυνατόνέωςκαι24μήνεςστηνπερίπτωσητηςέκτακτηςκατάστασηςστηναγοράεργασίας

60-67%τουμισθούαναφοράς,μεανώτατοόριο

Μερίδιοτωνεπιδομάτωνανεργίαςκαισυμπληρώματααπότονεργοδότη

Ιρλανδία12μήνες(9μήνεςανμειωθούνοιεισφορές)

Κατ‘αποκοπήπληρωμέςγιακάθεημέραπουείναιάνεργοι

Επιλεκτικότητασταεπιδόματαανεργίας(επίδομαευρέσεωςεργασίας)

Ιταλία

8μήνες(12μήνεςγιατουςανέργουςηλικίαςπάνωαπό50)

ΤαμείοΑμοιβών:12μήνες(μέχρι24μήνεςσεσυγκεκριμένεςπεριοχέςτηςχώρας)

60%τωνμέσωνακαθάριστωναποδοχώντωντελευταίων3μηνώνγιατουςπρώτους6μήνες,50%γιατον7ομήνα,το40%γιατουςεπόμενουςμήνες,μεκατώτατοόριο

80%τουτελευταίουμισθούμεανώτατοόριο

Λουξεμβούργο365ημερολογιακέςμέρεςσεμια24μηνηπερίοδο

6μήνες,πάνωαπό12μήνεςτηςπεριόδουαναφοράς

80%τουμέσουμισθούκατάτηδιάρκεια3μηνών/85%γιααυτούςπουέχουνπαιδιά(μέγιστο250%τουμικρότερουμισθού)

Επιλεκτικότητασταεπιδόματαανεργίας

Πορτογαλία

65%τουμέσουόρουμισθώναπό12μήνεςπριντηνανεργία(μέγιστο3φορέςστονκοινωνικόδείκτηυποστήριξης)

Μείωσηωρώνεργασίας:6μήνες.Αναστολήεργασίας:18μήνες

270ανείναιμικρότεροιαπό27χρονών,πάνωαπό900μέρεςανείναιαπό50καιπάνω

2/3τουκανονικούμισθού(μέγιστο3φορέςομικρότεροςμισθός)

Page 100: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012100

Ισπανία

από120ως720μέρεςανάλογαμετηνπερίοδοκαταβολήςεισφορών

2χρόνια

70%τωναποδοχώναναφοράςγια180ημέρες(μέγιστο),απότο60%τωναποδοχώναναφοράς(μέσεςακαθάριστεςαποδοχέςτωντελευταίων180ημερών)γιατουπόλοιποτηςπεριόδου

Επιλεκτικότητασταεπιδόματαανεργίας

ΗνωμένοΒασίλειο 182μέρες

ΕγγύησηΝόμιμωνΑποδοχών:5ημέρεςχωρίςδουλείακάθε3μήνεςΕπιδόματαανεργίας:13βδομάδες

60.60λίρεςγιαέναμηπαντρεμένοάτομοηλικίας25ετώνκαιπάνωαπό47,95λίρεςανάβδομάδαγιαεκείνουςπουέχουνηλικίααπό16-24

Επιλεκτικότητατωνεπιδομάτωνανεργίας(επίδομαευρέσεωςεργασίας)+ΕγγύησηΝόμιμωναποδοχών

Πηγή:�“Employment�in�Europe�2010”,�DG�for�Employment,�Social�Affairs�and�Equal�Opportunities,�2010.Επεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Αναστασία�Τζαβάρα)

Στα περισσότερα από τα υπόλοιπα κράτη μέλη (Εσθονία, Ελλάδα, Κύπρο, Μάλτα και Σουηδία) και στα οποία δεν ισχύουν κρατι-κά επιδοτούμενες ρυθμίσεις για την εφαρ-μογή σχημάτων μείωσης ωρών εργασίας όταν η ζήτηση εργατικού δυναμικού μει-ώνεται σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, οι ασφαλισμένοι εργαζόμενοι μπορούν να υποστηριχθούν μέσω σχημάτων ανεργίας ή να λάβουν επιδόματα κατάρτισης σε πε-

ρίπτωση μείωσης του χρόνου εργασίας.

Στα κράτη μέλη όπου εφαρμόζονται ήδη, προ κρίσης, τέτοιου είδους ρυθμίσεις πα-ρατηρούνται τροποποιήσεις στο ρυθμιστι-κό τους πλαίσιο με την έναρξη της χρημα-τοπιστωτικής κρίσης (βλ. Πίνακα 4: Βέλγιο, Δανία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ισπανία, Γαλ-λία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Αυστρία, Πορ-τογαλία και Φινλανδία).

Page 101: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 101

Πίνακας 4Μείωση Ωρών Εργασίας κατά την διάρκεια της Οικονομικής Κρίσης

Πρόσφατες αλλαγές και νέα συστήματα μείωσης των ωρών εργασίας στα κράτη μέλη της ΕΕ

Χώρα

Υπάρχοντα συστήματα Νέο

σύστη-μα για αποζη-μίωση για σύ-ντομο χρονι-κό διά-στημα

(Αλλα-γές)

Επιλε-κτικότη-τα/Κά-λυψη

(Αλλα-γές)

Διάρ-κεια

(Αλλα-γές)

Οφέλη των

υπαλ-λήλων

(Νέο)Σύνδεση

με την κα-τάρτιση

Περι-κοπές στις

εισφο-ρές

κοινω-νικής ασφά-λισης

Ευέ-λικτες μορ-φές στο

χρόνο απα-

σχόλη-σης

Προσωρι-νότητα των αλλαγών

Συ-μπλη-ρώμα-τα μι-σθών μέσω του

εργο-δότη

Υπο-στή-ριξη

μέσω ασφά-λισης κατά της

ανεργί-ας

Αυστρία X X X Κίνητρα X Τέλος2010

Βέλγιο Χ Χ X X Κίνητρα X Τέλος2010

Βουλγαρία X X Υποχρέωση 2010

Τσεχία X X 30/04/2011

Δανία X X 2011

Φιλανδία X X XΜόνιμα/Προ-σωρινά(τέ-λος2010)

Γαλλία X X X X X Τέλος2010

Γερμανία X X Χ Κίνητρα X X

Ουγγαρία X X Κίνητρα/υποχρέωση X Μέσα2010

Ιρλανδία X Κίνητρα 2010

Ιταλία X Χ Κίνητρα Τέλος2010

Λετονία X Κίνητρα Τέλος2010

Λιθουανία X X Κίνητρα X Καμίαημερο-μηνίαλήξης

Λουξεμβούργο X Χ Χ Κίνητρα Χ X Τέλος2010

Μάλτα X Κίνητρα

Ολλανδία Χ Χ Υποχρέωση 01/04/2010

Πολωνία X Χ Κίνητρα Τέλος2011

Πορτογαλία X Κίνητρα Τέλος2010

Ρουμανία Χ Χ Τέλος2010

Σλοβακία Χ X Τέλος2010

Σλοβενία X Χ Υποχρέωση X 31/03/2010

Ισπανία X Χ Χ Τέλος2009Ηνωμένο.Βασίλειο Χ Καμίααλλαγή

Πηγή:�“Employment�in�Europe�2010”,�DG�for�Employment,�Social�Affairs�and�Equal�Opportunities,�2010. Επεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Αναστασία�Τζαβάρα)

Page 102: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012102

Οι τροποποιήσεις αυτές στοχεύουν πρωτί-στως στην μείωση του κόστους της εργο-δοτικής συμμετοχής ή και στην αύξηση του επιπέδου οικονομικής ενίσχυσης μέσω της παράτασης της διάρκειας επιλεξιμότητας, της κάλυψης περισσότερων δικαιούχων και της απλούστευσης των διαδικασιών εγγραφής.

Στην Βουλγαρία, την Τσεχία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία, τη Σλοβενία και τη Σλοβακία) τα νέα μέτρα κρατικής στήριξης της μείω-σης των ωρών εργασίας συνδυάζονται με προγράμματα κατάρτισης. Και παρότι είναι προαιρετικό στην πλειοψηφία των κρατών μελών, στην Τσεχία, την Ουγγαρία, τις Κάτω Χώρες, την Πορτογαλία και τη Σλο-βενία, οι εργαζόμενοι με μειωμένα ωράρια εργασίας υποχρεούνται να συμμετέχουν στα προγράμματα κατάρτισης.

Στο Βέλγιο, τη Γερμανία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, την Μάλτα, την Αυστρία, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Σλοβενία και την Φινλανδία η κατάρτιση των απα-σχολούμενων με μειωμένες ώρες εργασίας επιδοτείται από το κράτος.

Όσον αφορά στον ρόλο των «κοινωνικών εταίρων» στη διαμόρφωση των σχημάτων αυτών, σύμφωνα με την Έκθεση, για πα-ράδειγμα στο Βέλγιο επιπλέον πόροι που διαχειρίζονται οι «κοινωνικοί εταίροι» σε κλαδικό επίπεδο, μέσω της εισφοράς ερ-γοδοτών και εργαζομένων, χρηματοδοτούν την μείωση των ωρών εργασίας. Αντίστοι-χοι κλαδικοί πόροι υπό την διαχείριση των «κοινωνικών εταίρων» χρησιμοποιούνται στην Ιταλία για την στήριξη των μικρών επιχειρήσεων και των βιοτεχνιών. Σε ορι-σμένες χώρες, όπως η Αυστρία, απαιτεί-

ται συμφωνία των «κοινωνικών εταίρων» πριν εφαρμοσθεί το μέτρο στην επιχείρηση (ανεξάρτητα από το αν υπάρχει ή όχι συμ-βούλιο εργαζομένων). Η συμφωνία πρέπει να καθορίζει την κάλυψη, την προθεσμία, την έκταση των ωρών εργασίας που δεν πραγματοποιήθηκαν, να εγγυάται την απασχόληση και την περίοδο διατήρησής της, το επίπεδο των παροχών του νέου κα-θεστώτος, τα μέτρα κατάρτισης.

Παρότι, η μείωση των ωρών εργασίας, σύμφωνα με την έκθεση, παρουσιάζει οφέλη όσον αφορά την δυνατότητα που παρέχει σε βιώσιμες επιχειρήσεις να αντι-μετωπίσουν περιόδους προσωρινής ύφε-σης χωρίς να προβούν σε απολύσεις, υπογραμμίζεται πως αυτή είναι μόνο προ-σωρινό μέτρο και πρέπει να εφαρμόζεται για συγκεκριμένη χρονική περίοδο καθώς μπορεί να καθυστερήσει την πιθανότητα αναγκαίας αναδιάρθρωσης συνεχίζοντας να στηρίζει επιχειρήσεις που δεν είναι, μα-κροπρόθεσμα, βιώσιμες.14

Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με την σχετική έκθεση, καταγράφονται αντιδρά-σεις όσον αφορά στην πρόβλεψη της οι-κονομικής ανάκαμψης και του ρίσκου που διατρέχουν οι εργαζόμενοι μόλις παρέλθει το προβλεπόμενο χρονικό όριο.

Έτσι, η μείωση των ωρών εργασίας δεν δύναται να θεωρηθεί ως ολοκληρωμένο και αλάνθαστο μέτρο στην διασφάλιση της εργασίας.

Χαρακτηριστική περίπτωση, η εισήγηση αναλυτών, στο συνέδριο που διοργανώ-

14.AndreaBroughton,“Short-timeworkingprevalentacrossMemberStates”, Institute forEmploymentStudies,No-vember2010.

Page 103: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 103

θηκε τον Απρίλιο του 2010 στην Γερμανία για τα Μέτρα Πρόληψης και Διαχείρισης των Αναδιαρθρώσεων15, σύμφωνα με την οποία θεωρείται προτιμότερη η απόλυση και ο προσανατολισμός του εργαζομένου στην εξεύρεση εργασίας παρά η μερική απασχόληση με μειωμένο ωράριο εργασί-ας και αμοιβής στο όνομα της διατήρησης της θέσης εργασίας.

2.2.1.3. Mερική Ανεργία

Η μερική ανεργία, ως μέσο αποφυγής των απολύσεων, θεωρείται συνώνυμη της περι-ορισμένης απασχόλησης, καθώς επιτρέπει στους εργοδότες να απασχολούν προσω-πικό με μειωμένο το χρόνο απασχόλησής τους αλλά, ταυτόχρονα κάνοντας χρήση των κρατικών επιχορηγήσεων που, ουσι-αστικά καλύπτουν, το μεγαλύτερο αν όχι όλο, μέρος του μισθολογικού κόστους.

Αποσαφηνίζοντας τον όρο, διαπιστώνου-με πως η μερική ανεργία διαφέρει από την εργασία μικρής διάρκειας, υπό την έννοια ότι στην πρώτη περίπτωση μιλάμε για δρα-στική περικοπή του χρόνου εργασίας, που ενίοτε μπορεί να χαρακτηριστεί και ως με-ρική απασχόληση.

Όπως και στο προηγούμενο μέτρο, της μείωσης δηλαδή των ωρών εργασίας. έτσι και εδώ, διατηρείται αυτούσιο το εργατικό δυναμικό έως ότου ανακάμψει η παραγω-γική διαδικασία της επιχείρησης.

Μία πρώτη βασική παρατήρηση είναι πως ο αριθμός των εργαζομένων που λαμβάνει επιδόματα καθώς εντάσσεται σε σχήμα-τα μειωμένης απασχόλησης, κυρίως υπό

15.“Anticipating and Managing Restructuring in Europe”,NationalBackgroundPaper,Germany,April2010.

την μορφή της μερικής ανεργίας (partial unemployment) αυξάνεται σημαντικά κατά την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρί-σης.

Σύμφωνα με πρόσφατες καταγραφές16 στην Γερμανία ο αριθμός συμμετεχόντων αυξάνεται από 37.000 άτομα τον Ιούνιο του 2008 σε περισσότερα από 1.400.000 τον Ιούνιο του 2009.

Στην Γαλλία ο αριθμός των ατόμων σε τέ-τοιου είδους «μειωμένης απασχόλησης» ρυθμίσεις αυξάνεται από 44.000 άτομα το τρίτο τρίμηνο του 2008 σε 143.000 άτομα στο τρίτο τρίμηνο του 2009.

Να αναφέρουμε ότι, παρά την εκτεταμένη χρήση του μέτρου σε πολλές χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (την Ολλανδία, την Ισπανία, κα) υπάρχουν χαρακτηριστι-κές περιπτώσεις χωρών, όπως αυτή της Πολωνίας, που δεν υιοθετούν τέτοιου εί-δους πρακτικές, ούτε καν τις συμπεριλαμ-βάνουν στα νομοθετήματα για την αντι-μετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης (βλ. Διάγραμμα 1)17.

16.Arpaia, A et al;“Short TimeWorking Arrangements asResponse to Cyclical Fluctuations”, DG for EconomicandFinancialAffairs,DGforEmployment,SocialAffairsandEqualOpportunities,June2010.

17.“LabourMarket Impacts of theGlobalEconomicCrisisand Policy Responses in Europe”, European SocialWatchReport,2010

Page 104: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201210�

Διάγραμμα 1

Ποσοστό Εργαζομένων σε σχήματα μείωσης ωρών εργασίας και μερικής ανεργίας, 2009

�Πηγή:�European�Social�Watch�Report,�2010 Επεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Γ.�Κρητικίδης)

Το Λουξεμβούργο είναι ένα ακόμη παρά-δειγμα χώρας που παρότι εφαρμόζει το μέτρο, προβάλει προβληματισμούς επί τη βάσει της πραγματικής αποτροπής των απολύσεων ή της αναβολής και μετάθεσης αυτών.

Τέλος, η Ολλανδία, από τη δική της πλευ-ρά, υπογραμμίζει ότι, η λήψη ενός τέτοιου μέτρου, περιορίζει τα κίνητρα των εργαζο-μένων για εξεύρεση νέας θέσης εργασίας και κατ’ επέκταση αποθαρρύνει την κινητι-κότητα και την καινοτομία.

2.2.1.4. Προσωρινές Απολύσεις

Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα, οι προσωρινές απολύσεις αποτελούν ένα τελευταίο μέτρο για την αποφυγή των ορι-στικών απολύσεων. Κατά το μέτρο αυτό, ο εργοδότης απολύει προσωρινά τους ερ-γαζόμενους, με τη σύμβαση εργασίας να διατηρείται όπως και η προοπτική επανέ-νταξης στην αγορά εργασίας, μετά από μία

καθορισμένη χρονική περίοδο. Το συγκε-κριμένο χρονικό διάστημα κατά το οποίο οι εργαζόμενοι δεν προσέρχονται στη δου-λειά τους, λαμβάνουν επιδόματα ανεργίας από την Εθνική Υπηρεσία Απασχόλησης καθώς και πρόσθετες παροχές που κατα-βάλλει ο εργοδότης.

Η εισαγωγή για πρώτη φορά, ή η βελτίωση και η επέκταση, των υπαρχόντων σχημά-των προσωρινών απολύσεων ή των βρα-χυπρόθεσμων εργασιακών διακανονισμών σε επιχειρήσεις με σημαντική πτώση στην παραγωγή, είναι ιδιαίτερα σημαντική εξέλι-ξη σε σχέση με τα εργαλεία πολιτικής που χρησιμοποιούνται για την αποφυγή απολύ-σεων και τον έλεγχο της ανεργίας κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κρίσης18. Η αποζη-μίωση που ανέρχεται στο 60% έως 100%

18..ΜαρίαΚαραμεσίνη,«ΗκοινωνικήκρίσηστηνΕυ-ρώπη:Πολιτική τηςεπισφάλειαςήμετατόπισησεένανέοκοινωνικόμοντέλορύθμισης;»,ΕυρωπαϊκόΔίκτυογιατονΕναλλακτικόΠροβληματισμόκαιτονΠολιτικόΔιάλογο,Τεύχος6/2010,Ιούνιος,2010

Page 105: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 105

των προηγούμενων αποδοχών, ανάλογα με τη χώρα και τη συμμετοχή των εργα-ζομένων στην κατάρτιση κατά τη διάρκεια των ωρών που δεν απασχολούνταν ενώ, σε όρους απώλειας εισοδήματος είναι σα-φώς μεγαλύτερο από ότι στην περίπτωση της βραχυπρόθεσμης εργασίας.

Αναλυτικότερα, η λήψη του μέτρου των προσωρινών απολύσεων, εφαρμόζεται εδώ και πολλά χρόνια στην Αυστρία, το Βέλγιο, την Ιταλία ενώ, πρόσφατα, για την αντιμετώπιση της διεθνοποιημένης οικονο-μικής κρίσης, εισάγεται και σε άλλα κράτη όπως στην Κύπρο και την Σλοβενία.

Όπως προαναφέρθηκε, από το 1947 η Ιταλία διαθέτει το Ειδικό Ταμείο (CIG) που παρέχει επιδόματα σε όσους εργαζόμενους απολύονται προσωρινά ή εργάζονται με μειωμένο χρόνο. Από τις αρχές του 2010 το Ταμείο αυτό παρέχει κάλυψη σε όσους κάνουν την πρακτική τους, στους εργαζό-μενους με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και στους ψευδο-αυταπασχολούμενους (parasubordinati). Στο τέλος Ιουλίου 2010, 700.000-800.000 εργαζόμενοι λαμβάνουν τέτοια επιδόματα.

Στη Γαλλία, όπου οι προσωρινές απολύσεις έχουν επίσης μακρά παράδοση, τα επιδό-ματα αυξάνονται από το 60% στο 70% του μισθού του περασμένου έτους (2010).

Το Βέλγιο εφαρμόζει τις προσωρινές απο-λύσεις στους ειδικευμένους εργαζόμενους (white collar) από τον Ιούνιο του 2010. Μέχρι τότε, αυτή η πρακτική μπορούσε να εφαρμόζεται μόνο από επιχειρήσεις με ανειδίκευτους εργαζόμενους (blue collar).

Παρόμοια μέτρα, εφαρμόζονται και στη Σουηδία, παρ’ ότι οι κρατικά επιχορηγού-

μενες προσωρινές απολύσεις καταργήθη-καν μετά την κρίση του ΄90. Η απόφαση για την επαναφορά του μέτρου προήλθε από τους «κοινωνικούς εταίρους» στην μεταποιητική βιομηχανία και χωρίς τη συμμετοχή του κράτους ενώ οι εργοδότες ασκούν πίεση στα συνδικάτα των ειδικευ-μένων υπαλλήλων να υπογράψουν μια πα-ρόμοια συμφωνία.

Στην Κύπρο το μέτρο αυτό ισχύει, μόνο στον κλάδο του τουρισμού και μόνο για το χειμώνα ενώ, στη Σλοβενία, κατά την εφαρμογή του μέτρου οι εργαζόμενοι υπο-χρεούνται να χρησιμοποιούν το 1/5 των μη εργάσιμων ωρών τους για εκπαίδευση, που παρέχεται από τον εργοδότη, ενώ πα-ράλληλα συγχρηματοδοτείται από το κρά-τος και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (έως €500).

Πρόσφατα, τέλος, η Αυτοκινητοβιομηχα-νία Ford19 ανακοίνωσε την εφαρμογή του μέτρου των προσωρινών απολύσεων σε 4.000 από τους 6.200 εργαζομένους της στο εργοστάσιό της στην Βαλένθια, Ισπα-νία. Η διοίκηση προσφέρει άδεια, μετ’ απο-δοχών, 39 ημερών από την εργασία μέσα στο 2012.

Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να σημειωθεί πως σε πληθώρα ευρωπαϊκών χωρών ασκείται έντονη κριτική για το μέτρο των προσω-ρινών απολύσεων καθώς σε πολλές περι-πτώσεις εμπεριέχει βλαπτικές συνέπειες στην μελλοντική διαπραγμάτευση των μισθών, στην κοινωνική ασφάλιση και τα επιδόματα των εργαζομένων, ενώ παράλ-ληλα επιτρέπει σε ορισμένους εργοδότες,

19.“FordPlans4,000TemporaryLayoffsonWeakDemandinEurope”,Bloomberg.com,November2011.

Page 106: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012106

με συμφωνίες «κάτω από το τραπέζι» να κάνουν χρήση του μέτρου ώστε να απο-φεύγουν την φορολόγηση.

2.2.2. Μέτρα Διαχείρισης των Απολύσεων20

Επισημαίνουμε πως στο ευρωπαϊκό νο-μοθετικό πλαίσιο η απόλυση λογίζεται ως η έσχατη λύση και εφόσον ο εργοδότης εξαντλεί εναλλακτικά σχήματα. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες η απόλυση φαίνεται να είναι αναπόφευ-κτη. Βάσει της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 59 EC/1998 αλλά και των εθνικών εργατικών κανονισμών που διέπουν κάθε χώρα-μέ-λος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο εργοδότης οφείλει πρωτίστως να διαβουλεύεται με τους εργαζόμενους, για την επίτευξη κοι-νής συμφωνίας, σε περίπτωση ομαδικών απολύσεων. Οι διαβουλεύσεις αυτές έχουν ως στόχο την εξεύρεση τρόπων και μέσων για την αποτροπή των απολύσεων και την αποφυγή της έξαρσης των κοινωνικών συ-νεπειών. Στις περιπτώσεις αυτές τρία είναι τα διαθέσιμα μέτρα21, στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη και συγκεκριμένα:

• ηπρόωρησυνταξιοδότηση22,

20.“27 National Seminars, Anticipating & ManagingRestructuring – EU Synthesis Report”, ITC/ILO,September2010.

21.Βλ.ΠαράρτημαΑ:ΜέτραΔιαχείρισηςτωνΑπολύσεων.

22.Ηπρόωρησυνταξιοδότηση,σύμφωναμετιςκαταγραφέςτουΔιεθνούςΓραφείουΕργασίας,αποτελείένααπόταπιοσυνήθημέτραγιατηνδιαχείρισητηςαναδιάρθρωσηςστηνΕυρώπη.Στόχοςτηςεφαρμογήςτουμέτρουείναι,ημείωσητηςπροσφοράςτουεργατικούδυναμικού,σεσυνάρτησημετηνμείωσητηςζήτησηςστηναγοράερ-γασίας,δηλαδήτηςαπόσυρσηςτελικάτωνπαλαιότερωνεργαζομένων.

• ηαποζημίωσηλόγωαπόλυσης23και

• ταμέτραστήριξης τηςμετάβασης τωναπολυμένωνσε νέες θέσεις εργασίας,όπωςοιυπηρεσίεςεργασιακήςμετάβα-σης24,οιοδηγοίκαριέραςκαιηκατάρτι-ση25.

2.2.3 Συμπεράσματα: Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα

Μέτρων

Συνοψίζοντας τα διαφορετικά μέτρα που προαναφέρθηκαν μπορούμε, με τη χρήση ενός πίνακα26, ενδεχομένως να τα συγκρί-νουμε και να καταλήξουμε, σε κάποια συ-μπεράσματα:

23.Σταπερισσότεραευρωπαϊκάκράτη-μέλη,ηρύθμισητωνομαδικώναπολύσεωνπροϋποθέτεικαιαποζημίωση,τοποσό,δηλαδή,πουκαταβάλειοεργοδότηςστονεργαζό-μενοότανησυμφωνίατουςδιακόπτεται.

24.Βασικόστοιχείοαυτούτουμέτρου,καισυνήθηςπρακτικήσεευρωπαϊκόεπίπεδο,είναιησυμβουλευτικήεπαγγελ-ματικούπροσανατολισμούατόμωνπουαπειλούνται μεαπόλυση.Υποστηρικτικόμέτροπροςτουςεργαζόμενουςώστενααξιολογήσουντιςικανότητέςτουςκαιτιςεπιλο-γέςπουτουςανοίγονταιστηναγοράεργασίας,μέσωτωνδημοσίωνυπηρεσιώνεργασίας.

25.Σεπεριόδουςοικονομικής κρίσης, είναιπροϋπόθεσηηύπαρξηευκαιριώνγιατηνεπαγγελματικήκατάρτισηκαιτην εκπαίδευση των απολυμένων, ώστε να δραστηρι-οποιηθούν, να επανακατευθύνουν τις δεξιότητες και ταπροσόντατουςκαιναεπανενταχθούν,τελικά,στηναγο-ράεργασίας.

26.“27 National Seminars, Anticipating & ManagingRestructuring – EU Synthesis Report”, ITC/ILO,September2010.

Page 107: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 10�

Πίνακας 5

Μέτρα Διατήρησης της Απασχόλησης - Αξιολόγηση

ΜΕΤΡΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Μείωσημισθούκαικόστουςεργασίας Αποφυγήτωναπολύσεων

• Δυσκολίαστηνεπίτευξησυμφωνίαςμετουςεκπροσώπουςτωνεργαζομένων

• Διαστρέβλωσητηςδομήςκινήτρωνγιατουςεργοδότεςεξαιτίαςτηςεπιδότησηςτωνμισθών

Μειωμένοωράριοεργασίας

• Γρήγορηπροσαρμογή• Αποφυγήτηςκαταγγελίαςτωνσυμβάσεων

• Ηεκπαίδευσηκαιηπρόσληψη,δενείναιαπαραίτητες,ότανηζήτησηαποκατασταθεί

• Μείωσηεισοδήματοςγιατουςεργαζόμενους

• Μακροχρόνια,ασαφήαποτελέσματα

• Μηαποφυγήτωναπολύσεων• Κίνδυνοςαναβολήςτωαπολύσεων

Μερικήανεργία

• Γρήγορηπροσαρμογή• Αποφυγήτηςκαταγγελίαςτωνσυμβάσεων

• Ηεκπαίδευσηκαιηπρόσληψη,δενείναιαπαραίτητες,ότανηζήτησηαποκατασταθεί

• Μείωσηεισοδήματοςγιατουςεργαζόμενους

• Μακροχρόνια,ασαφήαποτελέσματα

• Μηαποφυγήτωναπολύσεων• ΚίνδυνοςαναβολήςτωαπολύσεωνΚίνδυνοςκατάχρησης

Προσωρινέςαπολύσεις

• Γρήγορηπροσαρμογή• Αποφυγήτηςκαταγγελίαςτωνσυμβάσεων

• Ηεκπαίδευσηκαιηπρόσληψη,δενείναιαπαραίτητες,ότανηζήτησηαποκατασταθεί

• Μείωσηεισοδήματοςγιατουςεργαζόμενους

• Μακροχρόνια,ασαφήαποτελέσματα

• Μηαποφυγήτωναπολύσεων• Κίνδυνοςαναβολήςτωναπολύσεων

Page 108: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201210�

ΜΕΤΡΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Πρόωρησυνταξιοδότηση

• Γρήγορηπροσαρμογή• Θεωρείταιωςαποζημίωση,σεπερίπτωσημακρόχρονηςθητείας

• Κίνδυνοςαπώλειαςικανώνστελεχών

• Παθητικόμέτρο• Υψηλάκόστη• Αρνητικήεπίδρασηστοσυνταξιοδοτικόσύστημα

Απολύσειςκαιαποζημίωση• Συνήθωςπροτιμάταιαπότουςεργαζόμενους

• Παθητικόμέτρο• Υψηλάκόστηγιατουςεργοδότεςσεπερίοδοοικονομικήςδυσχέρειας

• Μείωσητηςλήψηςπιοενεργητικώνμέτρων

Απολύσειςκαιμετάβασησενέαθέσηεργασίας

• Ενεργοποίησητωνεργαζομένων

• Αποφυγήτηςανεργίας

• Περιορισμένηκάλυψηκαιδιαθεσιμότηταστατακράτη-μέλη

• Αποκλεισμόςτωνπροσωρινάαπασχολούμενων

• Δαπανηρόγιατουςεργοδότες

Εκπαίδευσηγιαμετάβασηκαιεπανένταξη

• Ενίσχυσητηςδυνατότηταςαπασχόλησης

• Προετοιμασίαγιαμελλοντικήεργασία

• Διαθέσιμηχρηματοδότηση

• Μηικανοποιητικάαποδεκτόαπόεργοδότεςκαιεργαζόμενους

• Έλλειψηπροσαρμογής(χρόνος,πρόσβαση,μέθοδοι,περιεχόμενα)

• Δαπανηρόγιατουςεργοδότες• Έλλειψηενδιαφέροντοςσυμμετοχήςαπότουςαπολυμένους

Πηγή:�ARENAS,�ITC/ILO,�September�2010

Επεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Έλενα�Κούστα)

Από την ανάλυση του πίνακα καθώς και των στοιχείων που παρατίθενται στις προ-ηγούμενες ενότητες συμπεραίνουμε ότι, κατ’ αρχήν, στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπάρ-χει διαφορετική προσέγγιση των επιλεγό-μενων μέτρων για την αντιμετώπιση των

συνεπειών της χρηματοπιστωτικής κρίσης στις επιχειρήσεις και την διατήρηση της απασχόλησης27. Υπάρχουν χώρες-μέλη που

27.ΑυτόάλλωστεπροκύπτεικαιαπότιςανακοινώσειςτωνεθνικώνσεμιναρίωνπουδιοργάνωσετοΔιεθνέςΚέντρο

Page 109: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 10�

υιοθετούν ακόμη και σήμερα παραδοσιακά μέτρα (για παράδειγμα Πολωνία, Βουλγα-ρία) καθώς και χώρες που ακολουθούν πιο σύγχρονες πρακτικές (για παράδειγμα Γαλ-λία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, κα).

Επιπλέον, τα κράτη-μέλη διαφέρουν με-ταξύ τους, στο ότι κάποια από αυτά (η πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ), δίνουν έμφαση στα μέτρα εκείνα που στοχεύουν στην αποτροπή των απολύσεων (μερική ανεργία, προσωρινές απολύσεις, μειωμέ-νος εργάσιμος χρόνος κα), ενώ ορισμένα άλλα, δίνουν έμφαση στα μέτρα εκείνα, που λαμβάνονται, όπως για παράδειγμα η εργασιακή μετάβαση, όταν η απόλυση εί-ναι μη αναστρέψιμη.

Τέλος, ο βαθμός στον οποίο συμμετέχει το Κράτος, κατά την διαδικασία της αναδιάρ-θρωσης και, κατ’ επέκταση της υιοθέτησης των μέτρων, ποικίλλει από χώρα σε χώρα με δύο κύριες τάσεις αυτήν της κρατικής παρέμβασης μέσω εκτεταμένης θεσμοθέ-τησης και δημόσιων επιχορηγήσεων και της λιγότερης συμμετοχής του κράτους στην όλη διαδικασία.

Όπως προκύπτει υπάρχει έλλειψη ανταλ-λαγής πρακτικών και εφαρμοζόμενων πο-λιτικών μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Ωστόσο, στην πλειοψηφία τους οι ευρω-παϊκές Κυβερνήσεις προωθούν μέτρα για τις συνέπειες της κρίσης στις επιχειρήσεις, την διατήρηση της απασχόλησης και την, όπου αυτή είναι εφικτή, αποφυγή των απολύσεων, αναζητώντας την ύπαρξη συ-ναίνεσης μεταξύ εργοδοτών και εκπροσώ-πων εργαζομένων, και προωθώντας έτσι, τον κοινωνικό διάλογο.

ΚατάρτισηςτουΔιεθνούςΓραφείουΕργασίας.

2.3. Πλαίσια και Μέτρα για την Προώθηση της Απασχόλησης

- Τάσεις στην Περίοδο της Ύφεσης

2.3.1. Αντιμετώπιση της Χρηματοπιστωτικής Κρίσης χωρίς

Απολύσεις

Η χρήση μορφών «εσωτερικής ευελιξίας» (internal flexibility), ως μέτρο για την αντι-μετώπιση των επιπτώσεων της χρηματο-πιστωτικής κρίσης και της συνεπακόλου-θης ύφεσης, είναι ευρεία διαδεδομένη από την δεκαετία του ‘9028. Η επιλογή αυτή τυγχάνει να είναι προσφιλής σε ορισμένα συνδικάτα που θεωρούν ότι παρέχει την δυνατότητα επηρεασμού των αποφάσεων της επιχείρησης, αλλά και αποτρέπει, σε κάποιες περιπτώσεις, την έσχατη λύση της απόλυσης.

Η χρήση των σχετικών μέτρων, που συνα-ντάται σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Εσθονία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο και η Σλοβενία, εμπεριέχει τρεις διαφορε-τικούς τρόπους εφαρμογής:

Πρώτον, την ανάπτυξη εσωτερικών αλλά και τομεακών αγορών εργασίας, όπως συμβαίνει στην Γερμανία, παράλληλα με την χρήση εκπαιδευτικών προγραμμάτων ή «λογαριασμών» χρόνου εργασίας, όπως αποτυπώνεται σε χώρες όπως η Αυστρία, η Γερμανία και η Σλοβακία.

Ένας δεύτερος τρόπος είναι η μείωση του χρόνου εργασίας αλλά και οι προσωρινές

28.Goudswaard, Anneke;Oeij, Peter; Brugman, Tony; deJong, Tanja, “Good practice guide to internal flexibilitypoliciesincompanies”,Eurofound,March2009

Page 110: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012110

απολύσεις, και ο οποίος, εξαιτίας της οι-κονομικής κρίσης, καταγράφει ραγδαία αύξηση στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τέλος, καταγράφεται το μέτρο της προ-σαρμογής του μισθολογικού κόστους στα οικονομικά δεδομένα και στο οποίο συμπε-ριλαμβάνονται οι περικοπές ή το πάγωμα μισθών.

Αντιθέτως, σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Αγγλία στις οποίες η «εσωτερική αναδιάταξη» (internal redeployment) δεν αποτελεί προσφιλή πρακτική, ενώ προτι-μάται περισσότερο η υιοθέτηση μέτρων «εξωτερικής ευελιξίας» (external flexibility measures).

2.3.2. Κατάρτιση και Εκπαίδευση

Σύμφωνα με Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επι-τροπής29, στην Ευρώπη η κατάρτιση και η εκπαίδευση διαδραματίζουν έναν πολύ ση-μαντικό ρόλο, τόσο για τη διαχείριση των επιπτώσεων, που επιφέρει η χρηματοπι-στωτική κρίση, στις επιχειρήσεις, όσο και για την διατήρηση της απασχόλησης. Τέ-τοιου είδους προγράμματα, βελτιώνονται και εξελίσσονται, κατά τη διάρκεια της κρί-σης, ενώ αποτελούνται από ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο σχήμα φορέων, πλαισίων και προϋπολογισμών.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα προγραμ-μάτων κατάρτισης και εκπαίδευσης είναι η οικονομική υποστήριξη, η επικύρωση δεξι-οτήτων κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης καθώς και τα ειδικά προγράμματα για τις ευπαθείς ομάδες –τους ανέργους και τους

29.Anticipedia, “Responses to Restructuring”, ΕuropeanCommission,2010

ανειδίκευτους νέους, τους μετανάστες κλπ.

2.3.3. Επανένταξη στην Αγορά Εργασίας και Εργαλεία Μετάβασης

Σημαντικό μέτρο, όχι μόνο για την διατή-ρηση της απασχόλησης, αλλά και για την πρόληψη των όποιων αρνητικών συνεπει-ών σε περίοδο ύφεσης, κρίνεται η επιλο-γή των προγραμμάτων επανένταξης στην αγορά εργασίας, ώστε να μετριάζεται η χρονική παραμονή στην ανεργία.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν το «σχήμα εργασιακής μετάβασης» (job transfer scheme) στην Γερμανία, και οι «μονάδες εργασίας» (work foundations) σε επιχειρησιακό και περιφερειακό επίπεδο στην Αυστρία.

Αντιθέτως, στην Ισπανία, δεν εφαρμόζο-νται τέτοιου περιεχομένου προγράμματα ενώ, στην Ιρλανδία, αυτά προσανατολίζο-νται στην συνεχή εξειδίκευση και επανατο-ποθέτηση, και εφαρμόζονται εκτεταμένα και πέραν της οικονομικής κρίσης.

Μία συνολική παρατήρηση30 έχει να κάνει με την αντίληψη των προγραμμάτων αυ-τών στους διαφορετικούς φορείς (εργοδό-τες και συνδικάτα) καθώς σε χώρες όπως η Αυστρία θεωρούνται ιδιαίτερα δαπανηρά, στην Ιρλανδία καταγράφονται συστημα-τικές δυσκολίες στην επανατοποθέτηση, από τα συνδικάτα, απολυμένων σε αυτά τα σχήματα ενώ, στο Βέλγιο και την Εσθο-νία αποτυπώνεται η έλλειψη ενεργητικών

30. Anticipating andManaging Restructuring in a sociallyresponsible way: New partnerships to preserveemployment”,EuropeanCommission,18&19October,2010

Page 111: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 111

πολιτικών απασχόλησης καθώς και μεθο-δολογικών εργαλείων για την αξιολόγησή τους.

2.3.4. Πρόωρη Συνταξιοδότηση και Αποζημιώσεις

Οι Ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις προωθούν31, εδώ και πολλά χρόνια, ενεργητικές πολιτι-κές απασχόλησης, έναντι των παθητικών, όπως την πρόωρη συνταξιοδότηση, τις αποζημιώσεις και τα επιδόματα ανεργίας.

Μάλιστα, στην Ελλάδα, τη Λιθουανία, τη Φινλανδία, την Ουγγαρία, την Πολωνία, την Ισπανία και τη Σλοβακία, η πρόωρη συνταξιοδότηση είναι πολύ συχνό φαινό-μενο.

Αντίθετα, στο Βέλγιο, τη Γαλλία και τη Γερμανία το μέτρο εφαρμόζεται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις όπως για παράδειγμα σε μεγάλες, κερδοφόρες επιχειρήσεις και οι οποίες, συχνά, το χρηματοδοτούν με ίδιους πόρους.

Το θέμα της αποζημίωσης, καταγράφεται σύμφωνα με αναλύσεις32 ως ιδιαίτερα «εύ-θραυστο» σε χώρες όπως η Ισπανία και η Ρουμανία καθώς, θεσμοθετημένα πλέον, μειώνεται το ύψος της αποζημίωσης.

Παρ’ όλα αυτά, όπως καταδεικνύουν και φορείς στη Ρουμανία33 το μέτρο εξακολου-θεί και είναι προσφιλές υπό την απειλή της ανεργίας.

31.Anticipedia, “Responses to Restructuring”, ΕuropeanCommission,2010

32.“Anticipating and Managing Restructuring”, NationalBackgroundPaper,Spain,April2010

33.“Anticipating and Managing Restructuring”, NationalBackgroundPaper,Romania,May2010

Αντίθετα στην Ιρλανδία, αν και οι αποζη-μιώσεις είναι η συνήθης πρακτική για την αντιμετώπιση των απολύσεων θεωρούνται, ωστόσο, ως παθητικό μέτρο που αποτρέ-πει τους παραλήπτες από την διαδικασία εξεύρεσης εργασίας.

Στην Ισπανία φαίνεται να λειτουργούν στην κατεύθυνση της σύναψης συμβάσε-ων ορισμένου χρόνου ενώ, στη Ρουμανία οδηγούν σε αύξηση της μεταναστευτικής ροής.

Συνοψίζοντας, καταλήγουμε σε κάτι που γίνεται αντιληπτό, από τους ειδικούς.

Στην αντίφαση δηλαδή, μεταξύ της κοινω-νικού χαρακτήρα αποζημίωσης και της λο-γικής της μετάβασης και της επανένταξης στην αγορά εργασίας χωρίς, ωστόσο, στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένω-σης, η αντίφαση αυτή να αποτελεί αντικεί-μενο συζήτησης ανάμεσα στους «κοινωνι-κούς εταίρους» ή στην ευρύτερη πολιτική ατζέντα.

2.3.5. Ρυθμιστικά Πλαίσια

Σημαντικός αριθμός χωρών34 όπως το Βέλ-γιο, η Σλοβενία, η Ισπανία και η Γαλλία, στις οποίες η νομοθεσία, σχετικά με τα κόστη απόλυσης, τη διάρκεια των διαδικα-σιών καθώς και τις σχετικές υποχρεώσεις των εργοδοτών, δέχεται έντονη κριτική από τις εργοδοτικές οργανώσεις. Ωστό-σο, ο διάλογος ενεργοποιείται εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης που πλήττει σωρεία ευρωπαϊκών χωρών.

Στην Κύπρο οι αποζημιώσεις, σε περίπτω-

34.ITC/ILO,ARENAS,VC/2008/0667,2010

Page 112: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012112

ση πτώχευσης της επιχείρησης, κρίνονται ως μη ικανοποιητικές.

Επίσης, στην Πορτογαλία35 ο νέος νόμος για τα επιδόματα ανεργίας ορίζει ότι μόνο το 20% με 25% των εργαζομένων σε μία επιχείρηση, μπορεί να έχει πρόσβαση στα επιδόματα ανεργίας, σε περίπτωση αναδι-άρθρωσης.

Στη Δανία, τα μέτρα που έχουν ληφθεί, αλλά και το λεγόμενο «Χρυσό Τρίγωνο της Ευελιξίας» (flexicurity golden triangle) κρίνονται αποτελεσματικά, ενώ σε χώρες, όπως το Λουξεμβούργο και η Γαλλία, οι ευέλικτες μορφές εργασίας εξακολουθούν και αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό κυ-ρίως, λόγω της ανισορροπίας μεταξύ της ευελιξίας και της ασφάλειας.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις καταγραφές του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, και καθώς παρατηρείται άνιση εφαρμογή της νομοθε-σίας όσον αφορά τις ομαδικές απολύσεις, η πλειοψηφία των χωρών-μελών της Ευρω-παϊκής Ένωσης συζητά την αναγκαιότητα επικαιροποίησης της ευρωπαϊκής αλλά και της εθνικής νομοθεσίας με στόχο την ίση μεταχείριση των μη-τυπικών εργαζομέ-νων (όσων, δηλαδή, δεν καλύπτονται από συμβάσεις αορίστου χρόνου) κατά την δι-αδικασία των όποιων αλλαγών επιφέρει η χρηματοπιστωτική κρίση στην λειτουργία μίας επιχείρησης καθώς και της υιοθέτησης μέτρων για την διατήρηση της απασχόλη-σης.

35.“BackgroundPaperPortugal,UnemploymentBenefits”,February2010

3. Η ελληνική περίπτωση: Θεσμικό πλαίσιο

Κατά το πρόσφατο χρονικό διάστημα η ελληνική νομοθεσία που αφορά στις εργα-σιακές σχέσεις μεταβάλλεται συνεχώς. Η φιλοσοφία και το επικαλούμενο επιχείρημα για την συγκεκριμένη νομοθετική συμπε-ριφορά είναι η ανάγκη ενίσχυσης και δια-τήρησης της απασχόλησης καθώς επίσης και της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.

Οι κυριότερες νομοθετικές μεταβολές αφο-ρούν στις λεγόμενες «ευέλικτες εργασια-κές σχέσεις» οι οποίες κατά το σκεπτικό του νομοθέτη, και την αιτιολογική έκθεση της νομοθεσίας που τις διέπει αποβλέπουν στην ικανοποίηση των παραπάνω στόχων. Ωστόσο, το νέο εργασιακό τοπίο που δια-μορφώνεται μετά την υιοθέτηση των μέ-τρων αυτών οδηγεί στην γενίκευση της επισφάλειας που επιβάλλουν σωρευτικά η επέκταση της ευελιξίας και οι χαμηλές αμοιβές υπό την πίεση της ανεργίας ενώ παράλληλα η ανεργία διογκώνεται και οι παρεμβάσεις για τη διατήρηση των θέσε-ων εργασίας ελέγχονται για την αποτελε-σματικότητά τους.

Η άρση του πλαισίου προστασίας από τις απολύσεις, που επιχειρήθηκε μέσα από τις πρόσφατες νομοθετικές παρεμβάσεις, ιδιαίτερα σε μια περίοδο έξαρσης της οι-κονομικής κρίσης και της ανεργίας, απο-τελεί μια κεντρικής σημασίας παρέμβαση ώστε η διευκόλυνση και η απελευθέρωση των απολύσεων να αποτελεί μέσο πίεσης για την επιβολή μέτρων συμπίεσης του κόστους εργασίας (πχ αποδοχή της μερι-κής απασχόλησης και της εκ περιτροπής

Page 113: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 113

εργασίας υπό την απειλή της τροποποιη-τικής καταγγελίας). Προβλέπεται ειδικό-τερα μηδενική αποζημίωση απόλυσης σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης ερ-γασίας αορίστου χρόνου προ της συμπλή-ρωσης 12μηνης απασχόλησης, σημαντική σύντμηση του χρόνου προειδοποίησης για την καταγγελία της σύμβασης εργασίας και σημαντικός περιορισμός των δυνατοτήτων υπαγωγής στο καθεστώς των ομαδικών απολύσεων.36 Παράλληλα, θεσμοθετεί-ται ότι η αποζημίωση απόλυσης δεν είναι υποχρεωτικό να καταβάλλεται εφάπαξ αλλά μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 74 Ν 3863/2010,να καταβάλλεται σε διμηνιαίες δόσεις.

Με τη διάταξη του άρθρου 74 παρ. 2 και 3 του Ν. 3863/2010 (πέραν της σημαντι-κής αύξησης του ορίου των ομαδικών απο-λύσεων της παρ. 1 του ίδιου άρθρου) οι εργαζόμενοι υφίστανται διπλό πλήγμα ως προς την προστασία τους, αλλά και του μι-σθού τους, από την απόλυση: αφενός δι-ευκολύνεται η απόλυσή τους με τη μείωση των περιόδων προειδοποίησης και την κα-ταβολή μειωμένης στο μισό αποζημίωσης, αφετέρου η αποζημίωσή τους, δηλαδή το μισθολογικού χαρακτήρα αντιστάθμισμα της απώλειας της θέσης εργασίας, δεν κα-ταβάλλεται πλέον με την απόλυση, αλλά τμηματικά σε διμηνιαίες δόσεις που αντι-στοιχούν έκαστη σε μισθούς δύο μηνών.

Η χορήγηση της δυνατότητας αυτής τμη-ματικής καταβολής μικρού μέρους της αποζημίωσης λόγω απόλυσης δεν λαμβά-

36.Αύξησητουορίουγιατιςομαδικέςαπολύσειςκατά50%γιατιςεπιχειρήσειςπουαπασχολούνέως150εργαζόμε-νουςκαικατά150%γιατιςεπιχειρήσειςμεμεγαλύτερηαπασχόληση.(ΙΝΕ/ΓΣΕΕ2011)

νει υπόψη τη βιοποριστική λειτουργία της αποζημίωσης για την εξασφάλιση της συ-ντήρησης του εργαζόμενου και της οικογέ-νειάς του, δεν εξασφαλίζει την εξόφληση των εργατικών απαιτήσεων σε περίπτωση που στο μεσοδιάστημα ο εργοδότης κα-ταστεί αφερέγγυος ή η οικονομική κατά-στασή του δεν επιτρέπει την ικανοποίηση των εργατικών απαιτήσεων ή κακόπιστα δεν εξοφλεί τον εργαζόμενο. Επιπλέον δυ-σχεραίνει ουσιαστικά την αποτελεσματική προσφυγή του απολυμένου εργαζόμενου στη Δικαιοσύνη, καθώς, σύμφωνα με την ισχύουσα ελληνική νομοθεσία, ο εργαζό-μενος, εφόσον επιθυμεί να προσφύγει στο Δικαστήριο για την ακύρωση της απόλυσής του, οφείλει να το πράξει μέσα σε απο-κλειστική προθεσμία τριών μηνών, αλλιώς χάνει το δικαίωμά του αυτό. Για να είναι έγκυρη μια απόλυση πρέπει, κατά την ίδια μέρα που αυτή ανακοινώνεται στον εργα-ζόμενο ή λήγει η προθεσμία προειδοποίη-σης, να του κοινοποιείται το έγγραφο της απόλυσης και να του καταβάλλεται πλήρες το ποσό της αποζημίωσης. Συνεπώς με τη νέα ρύθμιση για την τμηματική καταβολή μικρού μέρους της αποζημίωσης σε διμη-νιαίες δόσεις, όχι μόνο καθίσταται επισφα-λής η εξόφληση του εργαζόμενου, αλλά και αποδυναμώνεται ουσιαστικά το θεμε-λιώδες δικαίωμά του για αποτελεσματική προσφυγή στη Δικαιοσύνη.

Θα πρέπει στο σημείο αυτό να επισημαν-θεί ότι το θεσμικό πλαίσιο για την αιτία της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου παραμένει σε ισχύ και ως εκ τούτου οι απολύσεις παραμένουν «αναιτιώδεις», κατά το χαρακτηρισμό της ελληνικής νομολογίας. Μάλιστα, στις πε-ρισσότερες περιπτώσεις, και σε αντίθεση

Page 114: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201211�

με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες και τις Διεθνείς Συμβάσεις (που δεν έχουν όμως κυρωθεί από την Ελλάδα), καταρχήν δεν ελέγχονται δικαστικά ως προς τους λόγους που τις προκάλεσαν παρά μόνο για κατα-χρηστικότητα κατ΄άρθρο 281 ΑΚ. Ο έλεγ-χος αυτός που ασκούν τα Ελληνικά Δικα-στήρια κρίνεται ανεπαρκής, και προκαλεί μεγάλη ανασφάλεια δικαίου, διότι συχνά η αναγνώριση της ακυρότητας της εργο-δοτικής καταγγελίας ως καταχρηστικής ανατρέπεται από τον Άρειο Πάγο, οπότε ο εργοδότης ουσιαστικά δεν είναι υποχρεω-μένος να τις αιτιολογήσει ή να τις δικαιο-λογήσει.37

Στην παρούσα ενότητα αυτή επιχειρείται μια σύντομη περιγραφή του θεσμικού πλαι-σίου των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, όπως διαμορφώθηκε με τις πρόσφατες νο-μοθετικές παρεμβάσεις και συγκεκριμένα :α) την μερική απασχόληση β) την εκ περι-τροπής εργασία γ) την διαθεσιμότητα δ) την διευθέτηση του χρόνου εργασίας, ε) τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου.

3.1. Μερική απασχόληση

Η απασχόληση που αντιστοιχεί στο πλήρες ωράριο εργασίας καλείται πλήρης απασχό-ληση και αντιδιαστέλλεται από την μορφή εκείνη της απασχόλησης, κατά την οποία συμφωνείται ότι ο εργαζόμενος θα προ-σφέρει εργασία μικρότερης διάρκειας και θα λαμβάνει αντίστοιχα μικρότερη αμοι-βή.

Το ρυθμιστικό πλαίσιο της μερικής απασχό-

37.Ν,Γαβαλάς,«Τανέαμέτραγιατιςεργασιακέςσχέσεις,Μιαπρώτηεκτίμησητουανακοινωθέντος»ΠΔ,ΕΕΔ69τ.13,σελ794επ.

ληση διέπεται από τους νόμους 1892/90, 2439/98, 2874/00 και τροποποιήθηκε πρόσφατα με το Ν.3846/2010 και το Ν. 3899/2010.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 1 Ν. 3846/2010, κατά την κατάρτι-ση της σύμβασης εργασίας ή κατά τη δι-άρκεια της ο εργοδότης και ο μισθωτός μπορούν με έγγραφη ατομική σύμβαση να συμφωνήσουν, ημερήσια ή εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη ή μηνιαία εργασία, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, η οποία θα εί-ναι μικρότερης διάρκειας από την κανονική (μερική απασχόληση).

Η συμφωνία για μερική απασχόληση περι-βάλλεται υποχρεωτικά έγγραφο τύπο, και εφόσον μέσα σε οκτώ (8) μέρες από την κατάρτιση της δεν γνωστοποιηθεί στην οι-κεία Επιθεώρηση Εργασία, τεκμαίρεται ότι καλύπτει σχέση εργασία με πλήρη απασχό-ληση. Η περίπτωση της μειωμένης απασχό-λησης μπορεί να εφαρμοσθεί μόνο με την ρητή συγκατάθεση του εργαζομένου, που εκφράζεται με την υπογραφή της ατομικής σχετικής σύμβασης εργασίας. Δεν υπάρχει δυνατότητα εφαρμογής της με μονομερή απόφαση εκ μέρους του εργοδότη, όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις που ακολου-θούν, δηλαδή της εκ περιτροπής εργασίας και της διαθεσιμότητας. Καταγγελία της σύμβασης εργασίας λόγω μη αποδοχής από τον μισθωτό εργοδοτικής πρότασης για μερική απασχόληση είναι άκυρη.

Οι αποδοχές των μερικώς απασχολούμε-νων καθορίζονται με βάση τις νόμιμες απο-δοχές στην ίδια εργασία με πλήρες ωρά-ριο και αντιστοιχούν στις ώρες εργασίας της μερικής απασχόλησης. Ειδικότερα, οι αποδοχές των εργαζομένων με σύμβαση

Page 115: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 115

ή σχέση εργασίας μερικής απασχόλησης υπολογίζονται όπως και οι αποδοχές του συγκρίσιμου εργαζόμενου και αντιστοιχούν στις ώρες εργασίας της μερικής απασχό-λησης. «Συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλή-ρη απασχόληση», είναι κάθε εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης, που απασχολείται στην ίδια επιχείρηση με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας, και εκτελεί ίδια ή παρόμοια καθήκοντα, υπό τις αυτές συν-θήκες. Όταν στην επιχείρηση δεν υπάρχει συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλήρη απα-σχόληση, η σύγκριση γίνεται με αναφο-ρά στη συλλογική ρύθμιση στην οποία θα υπαγόταν ο εργαζόμενος αν είχε προσλη-φθεί με πλήρη απασχόληση.

Οι εργαζόμενοι με σύμβαση ή σχέση ερ-γασίας μερικής απασχόλησης δεν επιτρέ-πεται να αντιμετωπίζονται δυσμενώς σε σχέση με τους συγκρίσιμους εργαζόμενους με κανονική απασχόληση, εκτός εάν συ-ντρέχουν αντικειμενικοί λόγοι οι οποίοι τη δικαιολογούν, όπως η διαφοροποίηση στο ωράριο εργασίας.

¨Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, οι μερικώς απασχολούμενοι κατέχουν στην επιχεί-ρηση τα ίδια δικαιώματα με αυτούς που απασχολούνται με πλήρες ωράριο. Έχουν δικαίωμα ετήσιας άδειας με αποδοχές και επίδομα αδείας, με βάση τις αποδοχές που θα λάμβαναν εάν εργάζονταν κατά το χρό-νο της άδειας τους, για τη διάρκεια της οποίας εφαρμόζονται οι γενικές διατάξεις περί αδειών.

Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέραν της συμφωνηθείσα ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, σύμφω-να με τις αρχές της καλής πίστης, υπό την

προϋπόθεση ότι είναι σε θέση να το κάνει. Ο μερικώς απασχολούμενος, ωστόσο, μπο-ρεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης, του μειωμένου δηλα-δή ωραρίου, εάν αυτή η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο ( εάν γίνεται δηλαδή σε μόνιμη βάση).

Η απασχόληση κατά την Κυριακή, ή αργία ή με νυχτερινή εργασία με μερική απασχό-ληση, συνεπάγεται την καταβολή νόμιμης αποζημίωσης.

Εξάλλου, ο μερικώς απασχολούμενος, επί προσφοράς εργασίας με ίσους όρους από μισθωτούς της ίδιας κατηγορίας, έχει δι-καίωμα προτεραιότητας για πρόσληψη σε θέση εργασίας πλήρους απασχόλησης στην ίδια επιχείρηση.

Ο χρόνος της μερικής απασχόλησης λαμ-βάνεται υπόψη ως χρόνος προϋπηρεσίας όπως και για τον συγκρίσιμο εργαζόμενο. Για τον υπολογισμό της προϋπηρεσίας αυ-τής, μερική απασχόληση που αντιστοιχεί στον κανονικό (νόμιμο ή συμβατικό) ημε-ρήσιο χρόνο του συγκρίσιμου εργαζόμενου αντιστοιχεί σε μία ημέρα προϋπηρεσίας.Κάθε ημέρα μερικής απασχόλησης θεωρεί-ται ολόκληρη ημέρα προϋπηρεσίας.

Για την ρύθμιση της μερικής απασχόλησης στο Δημόσιο, τους ΟΤΑ ά και ΄β βαθμού και τα ΝΠΔΔ, εφαρμόζονται οι διατάξεις των νόμων 2639/98, 3174/03, 3250/04, 3846/10.

Σύμφωνα με τον Ν 3846/2010, όπως συ-μπληρώθηκε και τροποποιήθηκε από το Ν. 3899/2010, αντικαταστάθηκε σημαντικά το προϊσχύον θεσμικό πλαίσιο που διέπει την μερική απασχόληση. Επιπλέον, οι νέες

Page 116: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012116

ρυθμίσεις ευνοούν την υποκατάσταση της πλήρους απασχόλησης από την μερική απασχόληση38.

Η μερική απασχόληση πρέπει να λειτουρ-γεί σε τέτοια πλαίσια39 που να μην υποκα-θιστά την πλήρη και σταθερή απασχόληση αλλά αντίθετα θα πρέπει να εξασφαλίζει την ελεύθερα επιλεγμένη απασχόληση και την αξιοπρεπή εργασία.40

Η μετατροπή της πλήρους απασχόλησης σε μερική απαιτεί την συμφωνία των δύο με-ρών στο πλαίσιο της ελεύθερης βούλησης όπως ορίζει ο νόμος. Ωστόσο η πίεση της εργοδοσίας οδηγεί συχνά στην υφαρπαγή της συναίνεσης των εργαζομένων υπό την απειλή της τροποποιητικής καταγγελίας των συμβάσεων εργασίας. Κατά την περίο-

38.Στο εμπόριο και ιδιαίτερα στα Σούπερ Μάρκετ και ταπολυκαταστήματα, αλλά και στα συνεργεία καθαριότη-ταςγραφείωνκαικτιρίων,καθώςκαιστοχώροτουεπι-σιτισμού και του τουρισμού, η μερική απασχόληση καιη διαλείπουσα εργασία έχουν κυριαρχήσει ως μορφέςεργασίας,μεαποτέλεσμαθέσειςπλήρουςαπασχόλησηςνα μοιράζονται σε δύο εργαζόμενους και οι ώρες πουπράγματι εργάζονται με μερική απασχόληση να είναιπάντοτε περισσότερες των συμβατικών χωρίς να τουςκαταβάλλεται πρόσθετη αμοιβή. Παρόμοιο πρόβλημαπαρατηρείταιμετηδιαλείπουσαεργασίακυρίωςΠαρα-σκευή και Σάββατο χωρίς, σε αρκετέςπεριπτώσεις, τοπροσωπικόναασφαλίζεταιγιαταδύομεροκάματαπουαπασχολείταιεβδομαδιαίως.(ΝομικόΔελτίοΓΣΕΕτ.35).

39.ΣύμφωναμεπάγιεςθέσειςτηςΓΣΕΕγιατηναντιμετώπι-σητωνκαταχρήσεωνπουγίνονταιστηνμερικήαπασχό-λησηθαπρέπειναυιοθετηθούνμέτραγιατηνθέσπισητουκατώτατουορίουωρώνεργασίαςστηνμερικήαπα-σχόληση, την θέσπιση ανώτατου επιτρεπόμενου ορίουτων εργαζομένων με μερική απασχόληση ανά επιχεί-ρησηή εκμετάλλευσηστο 10% τουπροσωπικού τους,καιπαράλληλαθέσπισηαπαγόρευσηςαξίωσηςαπότονμερικώς απασχολούμενο πρόσθετης εργασίας πέραντου συμφωνημένου ωραρίου, όταν αυτή η εργοδότικήαξίωσηλαμβάνει έναπάγιο χαρακτήρα (και όχι απλώςτοδικαίωμαάρνησηςτουμερικώςαπασχολούμενουναπαράσχειεργασίαπέραντηςσυμφωνημένης).

40.ΝομικόΔελτίοΓΣΕΕ35.

δο της οικονομικής ύφεσης και της κρίσης τα φαινόμενα αυτά αυξάνονται σε μεγάλο βαθμό και χρησιμοποιούνται υπό την επί-κληση της διάσωσης των απειλούμενων θέσεων απασχόλησης.

3.2. Εκ περιτροπής εργασία

Σύμφωνα με το άρθρο 38 Ν. 1892/1990, όπως ίσχυε πριν από τις τροποποιήσεις των Ν. 2639/1998,3846/2010, 3899/2010 οριζόταν ότι, κατά την σύσταση της σύμ-βασης εργασίας ή κατά την διάρκεια της, ο εργοδότης ή ο εργαζόμενος, μπορούσαν με έγγραφη ατομική σύμβαση να συμφω-νήσουν κάθε μορφή απασχόλησης εκ πε-ριτροπής ανά ημέρα, εβδομάδα ή μήνα. Οι συμφωνίες ή αποφάσεις αυτές έπρεπε να γνωστοποιούνται μέσα σε οκτώ (8) ημέρες από την κατάρτιση ή την λήψη τους στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, ενώ σε περί-πτωση παράλειψης τους τεκμαιρόταν ότι η κατάρτιση τους ήταν πλήρους απασχόλη-σης. Προβλεπόταν επίσης ότι σε περίπτω-ση περιορισμού της δραστηριότητας του εργοδότη, εκείνος μπορούσε να επιβάλ-λει σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης στην επιχείρηση του, μόνο όμως εφόσον είχε προβεί σε διαβούλευση με τους εκ-προσώπους των εργαζομένων.

Με το άρθρο 2 Ν. 3846/2010 εξειδικεύθη-κε η έννοια της εκ περιτροπής εργασίας. Ειδικότερα, εκ περιτροπής εργασία σημαί-νει, ότι ο εργαζόμενος απασχολείται μεν με πλήρες ωράριο, αλλά λιγότερες από τις ισχύουσες στην επιχείρηση ημέρες εργασί-ας για την εβδομάδα, το δεκαπενθήμερο ή το μήνα. Η εκ περιτροπής εργασία ανήκει στην ευρύτερη έννοια της μερικής απα-σχόλησης. Η συμφωνία μεταξύ εργοδότη

Page 117: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 11�

εργαζομένου για παροχή εκ περιτροπής εργασίας γίνεται εγγράφως και αναγγέλλε-ται στην Επιθεώρηση Εργασίας.

Επιβολή εκ περιτροπής εργασίας με από-φαση του εργοδότη προβλέπεται σε πε-ρίπτωση που περιοριστούν οι δραστηριό-τητες του ο εργοδότης, ο οποίος μπορεί, αντί καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, να επιβάλλει σύστημα εκ περιτροπής απα-σχόλησης στην επιχείρηση του, η διάρκεια της οποίας δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τους εννέα (9) μήνες στο ίδιο ημερολο-γιακό έτος, μόνο εφόσον προηγουμένως προβεί σε ενημέρωση και διαβούλευση με τους νόμιμους εκπροσώπους των εργαζο-μένων σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 260/2006 και του Ν.1767/1988.

Ειδικότερα, ως εκπρόσωποι των εργαζομέ-νων, ορίζονται κατά την εξής σειρά προτε-ραιότητας:

α) οι εκπρόσωποι από την πλέον αντιπρο-σωπευτική συνδικαλιστική οργάνωση της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσης, η οποία καλύπτει κατά το καταστατικό της εργα-ζόμενους, ανεξάρτητα από την κατηγορία, τη θέση ή την ειδικότητα τους,

β) οι εκπρόσωποι των υφιστάμενων συνδι-καλιστικών οργανώσεων της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσης,

γ) το συμβούλιο εργαζομένων,

δ) εάν ελλείπουν συνδικαλιστικές οργανώ-σεις και συμβούλιο εργαζομένων, η ενημέ-ρωση και διαβούλευση γίνεται με το σύνο-λο των εργαζομένων.

Η ενημέρωση μπορεί να γίνει με εφάπαξ ανακοίνωση σε εμφανές και προσιτό ση-μείο της επιχείρησης., ενώ η διαβούλευση

πραγματοποιείται σε τόπο και χρόνο που ορίζει ο εργοδότης. Γνωστοποίηση της συμφωνίας αυτής ή της απόφασης του εργοδότη για απασχόληση εκ περιτροπής στη οικεία Επιθεώρηση Εργασίας θα πρέ-πει να γίνει εντός οκτώ (8) ημερών από την απόφαση ή την συμφωνία.

Η εφαρμογή συστήματος εκ περιτροπής εργασίας έχει ως σκοπό την αντιμετώπιση πρόσκαιρών οικονομικών προβλημάτων με αποτέλεσμα την διασφάλιση της βιω-σιμότητας της επιχείρησης και την αποφυ-γή απολύσεων. Συνεπώς ο λόγος για τον οποίο ο εργοδότης δικαιούται να επιβάλλει μονομερώς εκ περιτροπής απασχόληση εί-ναι η αποφυγή απολύσεων. Στην περίπτω-ση αυτή ο νόμος θεωρεί ευνοϊκότερη για τον εργαζόμενο την μονομερή μεταβολή των όρων εργασίας από την απώλεια της θέσης εργασίας με βάση και την αρχή ότι η καταγγελία της σύμβασης εργασίας απο-τελεί την έσχατη λύση41.

Σε κάθε περίπτωση η άσκηση από τον ερ-γοδότη του συγκεκριμένου δικαιώματος θα πρέπει να γίνεται όπως επιβάλλουν ο κοινωνικός και οικονομικός σκοπός του και η αρχή της καλής πίστης σύμφωνα με το άρθρο 281 ΑΚ. Άλλωστε, με την διαδικασία των διαβουλεύσεων δίνεται η δυνατότητα στους εργαζομένους να πληροφορηθούν με σαφήνεια και επαρκή αιτιολογία τους λόγους που επιβάλλουν την λήψη ενός τέτοιου μέτρου, σε περίπτωση δε μονομε-ρούς επιβολής του, χωρίς να δικαιολογείται από τα στοιχεία που περιήλθαν σε γνώση τους, ή εάν εκ των υστέρων αποδειχθεί

41.Β.Δούκα,«Μερικήαπασχόληση,τοκαθεστώςτωνμερι-κώςαπασχολούμενωνστονιδιωτικότομέα»,Σάκκουλας,Αθήνα/θεσσαλονίκη,2005,σελ.236.

Page 118: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201211�

ανακριβής ο ισχυρισμός του εργοδότη περί περιορισμού της δραστηριότητας του, οι εργαζόμενοι μπορούν αν ζητήσουν να ελεγχθεί δικαστικά η μονομερής επιβολή συστήματος εκ περιτροπής εργασίας και να αναγνωρισθεί η ακυρότητα της, επιπλέον δε μπορούν να διεκδικήσουν την καταβο-λή αποζημίωσης, η οποία αντιστοιχεί στις αποδοχές που θα ελάμβαναν αν δεν είχε επιβληθεί το συγκεκριμένο σύστημα.42

Η εφαρμογή συστήματος εκ περιτρο-πής απασχόλησης προϋποθέτει διαδικα-σία διαβούλευσης, σύμφωνα με το ΠΔ 240/200643.

Βάσει των αρχών αυτών δημιουργείται η υποχρέωση του εργοδότη, πριν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης που επηρεάζει ή ενδέχεται να επηρεάσει τα κάθε είδους δικαιώματα των εργαζομένων (ατομικά, συλλογικά, εργασιακά, ασφαλιστικά κλπ) να προβαίνει σε διαδικασία ενημέρωσης και διαβούλευσης με τους εκπροσώπους τους. Η υποχρέωση του εργοδότη συνίσταται αφενός στην έγκαιρη («κατάλληλος χρό-νος») και προσήκουσα («κατάλληλος τρό-πος και περιεχόμενο») ενημέρωση, ώστε να μπορούν οι εκπρόσωποι των εργαζομέ-νων να προβαίνουν στη δέουσα εξέταση των στοιχείων που τίθενται σε γνώση τους και να διαμορφώνουν τη θέση τους, αφε-τέρου στην έγκαιρη και προσήκουσα δια-βούλευση μαζί τους στη βάση των αιτιολο-

42.Κουκιάδης,ΕργατικόΔίκαιο,ΣάκκουλαςΑθήνα/Θεσσα-λονίκη,2006,σελ.421επ.

43.Σύμφωναμεπρόσφατηνομολογία(ΜΠΡΘεσς4305/2011,Αρμεν2011,638,δενείναινόμιμηηαπεργίαόταντοαί-τηματηςείναιηάρσητηςεκπεριτροπήςεργασίαςπουεπιβλήθηκεαπότονεργοδότηπροκειμένουνααντιμετω-πίσειτηνμέιωσητουκύκλουεργασιώντου.

γημένων εργοδοτικών απαντήσεων προς τις απόψεις της πλευράς των εργαζομένων (άρθρο 4 ΠΔ 240/2006).

Σ’ ό,τι αφορά στα προαπαιτούμενα της ενημέρωσης και της διαβούλευσης με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, που πρέπει να τηρηθούν για να επιβληθεί η εκ περιτροπής εργασία (άρθρο 2 παρ.3 ν. 3846/2010), ο εργοδότης έχει υποχρέωση να προχωρήσει σε σοβαρή συζήτηση για τους λόγους που υπαγορεύουν αυτήν την επιχειρηματική απόφαση, να δώσει τα οι-κονομικά στοιχεία και να εξαντλήσει κάθε περιθώριο εναλλακτικών λύσεων. Αν δεν γίνει ενημέρωση με διαβίβαση στοιχείων, ώστε να λάβουν γνώση οι εργαζόμενοι της πρόσφατης και πιθανής εξέλιξης των δρα-στηριοτήτων και της οικονομικής κατάστα-σης της επιχείρησης, καθώς και της κατά-στασης, της διάρθρωσης και της πιθανής εξέλιξης της απασχόλησης σε αυτήν και δεν δοθεί από τον εργοδότη ένα χρονικό διάστημα διαβούλευσης, τότε η επιβολή της εκ περιτροπής εργασίας θα είναι παρά-νομη (βλ. και ΜονΠρωτΑθ 8606/2011)44.

44.ΤοΜονομελέςΠρωτοδικείοΑθηνώνμετηνυπ.αριθμόν8606/2011απόφασητουκατάτηνδιαδικασίατωνασφα-λιστικώνμέτρωνέκρινεότιηεταιρείαπουεφάρμοσεστηνσυγκεκριμένηπερίπτωσησύστημαεκπεριτροπήςεργα-σίαςστοσύνολο τωνεργαζόμενωντης,δεν τήρησε τιςπροϋποθέσειςτουΝ3846/2010καιειδικότεραωςπροςτιςδιατάξειςπουπροβλέπουνκαιεπιβάλλουντηνπρο-ηγούμενηενημέρωσηκαιδιαβούλευσητουσυνόλουτωνεργαζομένωνπριναπότηνεπιβολήτουσυγκεκριμένουκαθετώτος.Συγκεκριμένααναφέρεταιότι«Γιατηνεπιβο-λήαπότονεργοδότητηςεκπεριτροπήςεργασίαςαπαι-τείται αφενός να συντρέχει η ουσιαστική προϋπόθεσητουπεριορισμού τηςδραστηριότητας του εργοδότη καιαφετέρουναγίνει ενημέρωσηκαιδιαβούλευσημετουςνόμιμουςεκπροσώπουςτωνεργαζομένων.Ονομοθέτηςδενπροσδιορίζειεγγύτερατηνουσιαστικήπροϋπόθεσηγιατηνεπιβολήτηςεκπεριτροπήςεργασίας,δηλαδήτονπεριορισμότηςοικονομικήςδραστηριότηταςτουεργοδό-

Page 119: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 11�

Η άσκηση των δικαιωμάτων ενημέρωσης και διαβούλευσης από τους εκπροσώπους των εργαζομένων, προκειμένου να προστα-τεύσουν αποτελεσματικά τους/τις συνα-δέλφους τους από την μονομερή επιβολή εκ περιτροπής εργασία πραγματοποιείται καταρχάς σε επίπεδο επιχείρησης-εργοδό-τη. Εάν ο εργοδότης δεν συμμορφώνεται με τις αντίστοιχες δικές του υποχρεώσεις (πχ λειτουργεί παρελκυστικά ή περιορίζε-ται σε μια τυπική διαδικασία ανακοίνωσης των αποφάσεών του) με σκοπό την άμεση εφαρμογή τους, το σωματείο έχει καθήκον να καταγγείλει την παραβίαση αυτή στις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές (Σ.ΕΠ.Ε., ΙΚΑ, ΟΑΕΔ –εάν ο εργοδότης έχει υπαχθεί σε επιδοτούμενο πρόγραμμα-), προκειμένου να υπερασπίσει τα δικαιώματα των εργα-ζομένων που θίγονται.

Η διατήρηση της δυνατότητας μονομερούς επιβολής της εκ περιτροπής εργασίας από τον εργοδότη, με μόνο περιορισμό του διευθυντικού δικαιώματος την υποχρέω-ση ενημέρωσης και διαβούλευσης με τους εκπροσώπους των εργαζομένων βάσει του Π.Δ. 240/2006 και του Ν.1767/88 και την

τη.Επειδήόμωςδίνεταιστονεργοδότηκατ’εξαίρεσητοδικαίωμα να επέμβει στοπεριεχόμενο τωνσυμφωνιώνπουέχειμετοπροσωπικότουκαινατιςαλλάξειμετρό-ποεπαχθήγιατουςεργαζόμενους,οιπροϋποθέσειςγιατην άσκηση του είναι αυστηρές και για να εφαρμοσθείπρέπει οπεριορισμός της οικονομικής δραστηριότηταςτου να είναι πολύ σοβαρός με μόνιμα χαρακτηριστικά,δηλαδή όχι όταν απλώς μια επιχείρηση έχει ταμειακέςδυσχέρειεςήότανυπάρχειάσχημησυγκυρίαστηναγο-ρά.Δεναρκείηεπίκλησηαπότηνπλευράτουεργοδότητωνοποιωνδήποτε οικονομικώνπροβλημάτωνή οποι-οιδήποτεπεριορισμούτηςδραστηριότηταςτηςεπιχείρη-σηςτου.Εφόσονηεκπεριτροπήςεργασίαεπιβάλλεταιωςηηπιότερηεναλλακτικήλύση,προκειμένουνααπο-τραπούναπολύσεις,θαπρέπειοπεριορισμόςδραστηρι-οτήτωνναέχειμιατέτοιαέκτασηπουνααπειλείάμεσατιςθέσειςεργασίας.»

θέσπιση ανώτατου χρονικού ορίου διάρκει-ας της, δεν αποτρέπει φαινόμενα εκμετάλ-λευσης της νομοθεσίας από τους εργοδό-τες, χωρίς πραγματικό οικονομικό πρόβλη-μα, με σοβαρές συνέπειες στα δικαιώματα και τις αποδοχές των εργαζομένων.

Παράλληλα, επειδή είναι γνωστή η εργοδο-τική πρακτική της απόλυσης του εργαζομέ-νου αμέσως μετά από το διάστημα εκ πε-ριτροπής απασχόλησης του, προκειμένου ο εργοδότης να επωφεληθεί της μείωσης του ποσού της αποζημίωσης του εργαζό-μενου, αλλά και των λοιπών μισθολογικών παροχών (πχ δώρα εορτών, επίδομα αδεί-ας κα) θα πρέπει να θεσπισθεί απαγόρευση απόλυσης του εργαζόμενου κατά το χρο-νικό διάστημα τουλάχιστον έξη μηνών που ακολουθεί την εκ περιτροπής απασχόληση, κατά το οποίο ο εργαζόμενος επανέρχεται στο προηγούμενο καθεστώς απασχόλησης του.45

Περαιτέρω, δεδομένης του χαρακτήρα της ελληνικής οικονομίας, η οποία διακρίνεται από την πληθώρα των μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, στις οποί-ες δεν λειτουργεί επιχειρησιακό σωματείο ή συμβούλιο εργαζομένων, η υποχρέωση της ενημέρωσης και της διαβούλευσης καθίσταται αλυσιτελής και ατελέσφορη, και περιορίζεται, κατά το ισχύον θεσμικό πλαίσιο σε απλή αναγγελία επιβολής του μέτρου. Θα ήταν σκόπιμο, σε περίπτωση μη ύπαρξης επιχειρησιακού σωματείου ή συμβουλίου εργαζομένων να επεκτείνεται η δυνατότητα ενημέρωσης και διαβούλευ-σης στους εκπροσώπους του Εργατικού

45.Παρατηρήσεις,θέσειςΓΣΕΕστοπροσχέδιοΝόμου«Εγ-γυήσειςκατάτηςεργασιακήςανασφάλειαςκαιάλλεςδια-τάξεις¨»ΝομικόΔελτίοΓΣΕΕ35.

Page 120: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012120

Κέντρου ή και στους εκπροσώπους του κλαδικού σωματείου ή της κλαδικής Ομο-σπονδίας.46

Η ιδιαίτερη ανάπτυξη του φαινομένου της εκ περιτροπής εργασίας κατά την περίοδο της κρίσης συντελείται υπό την επίκληση της διάσωσης των θέσεων απασχόλησης. Η εφαρμογή της είτε με όρους συναίνεσης, είτε με μονομερή επιβολή αποτελεί βασική επιλογή των επιχειρήσεων για τη μείωση του μισθολογικού κόστους χωρίς ωστόσο πάντοτε να είναι αναγκαία η εφαρμογή της.

3.3. Διαθεσιμότητα

Η θέση του προσωπικού σε διαθεσιμότητα αποτελεί ένα εργοδοτικό δικαίωμα ειδικής διαπλαστικής ενέργειας, που συνιστά ειδι-κότερη νομοθετημένη εφαρμογή του διευ-θυντικού δικαιώματος47 και οι όροι άσκη-σης του διατυπώνονται στο άρθρο 10 Ν. 3198/1955, το οποίο τροποποιήθηκε πρό-σφατα με το άρθρο 4 Ν. 3846/2010.

Ο εργοδότης έχει την δυνατότητα, σε πε-ρίπτωση περιορισμού της οικονομικής του δραστηριότητας να θέτει με έγγραφη δή-λωση του σε διαθεσιμότητα τους εργαζο-μένους του. συγκεκριμένα, για την θέση των εργαζομένων σε διαθεσιμότητα απαι-τείται:

α) Να υπάρχει περιορισμός της οικονομι-κής δραστηριότητας της επιχείρησης, δη-λαδή περιορισμός του κύκλου εργασιών και μάλιστα κατά αντικειμενική κρίση. Με

46.ΝομικόΔελτίοΓΣΕΕ35.

47.Ι.Ληξουριώτης,«ΑτομικέςΕργασιακέςσχέσεις»,ΝομικήΒιβλιοθήκη,2010.

την έννοια του περιορισμού της οικονομι-κής δραστηριότητας εννοούνται όχι απλώς οικονομικές δυσχέρειες που μπορεί να προκύψουν σε μια επιχείρηση για οποιο-δήποτε λόγο δημιουργώντας πρόσκαιρες δυσκολίες πληρωμής των υποχρεώσεων προς το προσωπικό ή προς τρίτους, αλλά περιορισμός του κύκλου εργασιών της επι-χείρησης, έτσι ώστε να καθίσταται αδύνα-τη η απασχόληση του συνόλου ή μέρους του προσωπικού αυτής.48 Η θέση των ερ-γαζομένων σε διαθεσιμότητα μπορεί να εφαρμοσθεί μόνο σε επιχειρήσεις όπου δεν υφίσταται δυνατότητα ολοκληρωτικής απασχόλησης του προσωπικού, αποσκο-πεί δε, κατά το γράμμα του νόμου στην αποτροπή απολύσεων, οι οποίες θα ήταν αλλιώς αναπόφευκτες. Ο εργοδότης, σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ασκεί το δι-καίωμα αυτό κατά τους κανόνες της καλής πίστης και όχι καταχρηστικά. Σε αυτή την περίπτωση, περιορισμού των οικονομικών δραστηριοτήτων, οι επιχειρήσεις και εκμε-ταλλεύσεις, αν μπορούν, αντί της καταγ-γελίας της σύμβασης εργασίας, να θέτουν εγγράφως σε διαθεσιμότητα τους μισθω-τούς τους, η οποία δεν μπορεί να υπερβεί συνολικά τους τρεις (3) μήνες ετησίως και δεν είναι δυνατόν να ανανεώνεται αμέσως με την έναρξη του επόμενου έτους.

β) Να προηγηθεί διαβούλευση μεταξύ ερ-γοδότη και νόμιμων εκπροσώπων των ερ-γαζομένων.

48.ΑΠ499/1990,ΔΕΝ47,395,ΕφΘες2513/2002Αρμ56,10/2002ΕφΑθ936/1998,ΔΕΝ56,2000,381κα.Συνε-πώςοεργοδότηςοφείλειναεπικαλεσθείκαινααποδείξειότιηεπιχείρησηςτουδιέκοψεήμείωσετηνπαραγωγικήήοικονομικήτηςδραστηριότητα(πχ.Λόγωμείωσηςπα-ραγγελιώνήμείωσηςπελατών)καιγιατολόγοαυτόδενμπορείνααπασχοληθείτοσύνολοήμέροςτουπροσω-πικούτης.ΜΠρΚαλαμ2/1985,ΔΕΝ41,1151.

Page 121: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 121

Ειδικότερα, ως εκπρόσωποι των εργαζομέ-νων, ορίζονται κατά την εξής σειρά προτε-ραιότητας:

α) οι εκπρόσωποι από την πλέον αντιπρο-σωπευτική συνδικαλιστική οργάνωση της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσης, η οποία καλύπτει κατά το καταστατικό της εργα-ζόμενους, ανεξάρτητα από την κατηγορία, τη θέση ή την ειδικότητα τους,

β) οι εκπρόσωποι των υφιστάμενων συνδι-καλιστικών οργανώσεων της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσης,

γ) το συμβούλιο εργαζομένων,

Η ενημέρωση μπορεί να γίνει με εφάπαξ ανακοίνωση σε εμφανές και προσιτό ση-μείο της επιχείρησης.

Αν στην επιχείρηση δεν υπάρχουν εκπρό-σωποι εργαζομένων η ενημέρωση και η διαβούλευση γίνεται με το σύνολο των εργαζομένων. Η ενημέρωση μπορεί να γί-νει με εφάπαξ ανακοίνωση σε εμφανές και προσιτό σημείο της επιχείρησης. Η διαβού-λευση πραγματοποιείται σε τόπο και χρόνο που ορίζει ο εργοδότης.

γ) Να γίνει εγγράφως. Ο εργοδότης θέτο-ντας κάποιον εργαζόμενο της επιχείρησης του σε διαθεσιμότητα, οφείλει να αναγγεί-λει την απόφαση του σε αυτόν εγγράφως. Το έγγραφο είναι συστατικό στοιχείο της διαθεσιμότητας, χωρίς αυτό η πράξη του εργοδότη είναι άκυρη. Άλλωστε, αν και δεν τάσσεται από το Νόμο κάποιος χρόνος προειδοποίησης των εργαζομένων για την θέση τους σε διαθεσιμότητα, υποστηρίζε-ται ότι η καλή πίστη επιτάσσει να γίνεται η γνωστοποίηση πριν από εύλογο χρόνο, ώστε να μπορεί ο εργαζόμενος να αναζη-τήσει αλλού εργασία προς συμπλήρωση

των αποδοχών του κατά την διάρκεια της διαθεσιμότητας.

Κατά τη διάρκεια της διαθεσιμότητας ο μισθωτός λαμβάνει το ήμισυ του μέσου όρου των τακτικών αποδοχών των δύο τε-λευταίων μηνών, υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Μετά την εξάντληση του τριμήνου, προκειμένου να τεθεί εκ νέου ο ίδιος εργαζόμενος σε διαθεσιμότητα απαι-τείται και η παρέλευση τουλάχιστον τριών (3) μηνών. Ο εργοδότης υποχρεούται να γνωστοποιεί στις οικείες Υπηρεσίες του ΣΕΠΕ, του ΙΚΑ και του ΟΑΕΔ με οποιον-δήποτε τρόπο τη σχετική δήλωση περί δι-αθεσιμότητας, μέρους ή του συνόλου του προσωπικού του.

Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω. προϋπόθεση για τη διαθεσιμότητα είναι ο περιορισμός της οικονομικής δραστηριότητας τη επιχεί-ρησης, σε σημείο που να υπάρχει κίνδυνος για τη συνέχιση της λειτουργίας της επι-χείρησης. Η προϋπόθεση αυτή, έχει κριθεί ότι δεν συντρέχει, όταν πχ η επιχείρηση αντικαθιστά την εργασία των εργαζομένων στους οποίους επιβάλλεται διαθεσιμότητα, με υπερωριακή εργασία και εργασία κατά τα Σαββατοκύριακα των εργαζομένων που συνεχίζουν να απασχολούνται.

Επίσης δεν μπορεί να γίνει λόγος για νόμιμη θέση σε διαθεσιμότητα, όταν η επιχείρηση αναθέτει εργασίες σε εργολάβους, περιορί-ζοντας την απασχόληση του προσωπικού της. Στις περιπτώσεις αυτές στην πραγμα-τικότητα, η επιχείρηση χρησιμοποιεί τη δι-αθεσιμότητα για να επιτύχει μεταβολές του τρόπου λειτουργίας της. (Η διαθεσιμότητα σε αυτή την περίπτωση είναι καταχρηστική.) Σε κάθε περίπτωση, αποτελεί καταχρηστι-κή ενέργεια η επιβολή διαθεσιμότητας (ή

Page 122: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012122

εκ περιτροπής εργασία) όταν ο εργοδότης θα μπορούσε με λιγότερο επαχθή για το προσωπικό μέτρα να εξασφαλίσει τη συνέ-χιση της λειτουργίας της επιχείρησης.

Επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις της προη-γούμενης παραγράφου που θέτουν σε δι-αθεσιμότητα τους μισθωτούς τους, κατά παράβαση των ανωτέρω διατάξεων, υπο-χρεούνται στην καταβολή πλήρων αποδο-χών, έστω και αν οι μισθωτοί αποδέχθη-καν τη διαθεσιμότητα και δεν παρείχαν τις υπηρεσίες τους.

Για τη θέση των μισθωτών σε διαθεσιμό-τητα στις επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις κοινής ωφελείας που απασχολούν περισ-σότερους από πέντε χιλιάδες (5.000) μι-σθωτούς, απαιτείται έγκριση του Υπουρ-γού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, που χορηγείται με αίτηση του εργοδότη, μετά τη γνώμη της Ολομελείας του Ανω-τάτου Συμβουλίου Εργασίας. Εάν μέσα σε ένα (1) μήνα από την υποβολή της αίτη-σης στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνι-κής Ασφάλισης, δεν αποφανθεί ο Υπουρ-γός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ο εργοδότης μπορεί και χωρίς έγκριση να θέσει σε διαθεσιμότητα τους μισθωτούς, τηρώντας τη διαδικασία και τις προϋποθέ-σεις της προηγούμενης παραγράφου.

Η θέση του εργαζόμενου, εξάλλου σε δι-αθεσιμότητα, δεν επιφέρει την διάσπαση του εργασιακού δεσμού μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου. Συνεπώς όλα τα δικαιώ-ματα του εργαζόμενου, που απορρέον από την εργασιακή σχέση παραμένουν ισχυρά. Για παράδειγμα, ο χρόνος κατά τον οποίο τελεί σε διαθεσιμότητα ο εργαζόμενος, θεωρείται χρόνος πραγματικής υπηρεσί-ας. Επίσης, κατά την διάρκεια της διαθε-

σιμότητας, ο εργαζόμενος συνεχίζει την ασφάλιση του κανονικά στο ΙΚΑ και τους λοιπούς ασφαλιστικούς οργανισμούς, οι δε ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται επί των πράγματι καταβαλλομένων αποδοχών (μειωμένων), αλλά ο χρόνος της διαθεσι-μότητας θεωρείται ως πραγματική υπηρε-σία για την λήψη ασφαλιστικών παροχών.

Όπως αναφέρθηκε και στην περίπτωση της εκ περιτροπής εργασίας, δεδομένης του χαρακτήρα της ελληνικής οικονομίας, η οποία διακρίνεται από την πληθώρα των μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών επιχει-ρήσεων, στις οποίες δεν λειτουργεί επιχει-ρησιακό σωματείο ή συμβούλιο εργαζο-μένων, η υποχρέωση της ενημέρωσης και της διαβούλευσης καθίσταται αλυσιτελής και ατελέσφορη, και περιορίζεται, κατά το ισχύον θεσμικό πλαίσιο σε απλή αναγγελία επιβολής του μέτρου. Θα ήταν σκόπιμο, σε περίπτωση μη ύπαρξης επιχειρησιακού σωματείου ή συμβουλίου εργαζομένων να επεκτείνεται η δυνατότητα ενημέρωσης και διαβούλευσης στους εκπροσώπους του Εργατικού Κέντρου ή και στους εκπροσώ-πους του κλαδικού σωματείου ή της κλαδι-κής Ομοσπονδίας.49

Εξάλλου, θα πρέπει, για να μην γίνεται κα-τάχρηση της ρύθμισης για την θέση των εργαζομένων σε διαθεσιμότητα, όταν επα-κολουθεί πτώχευση ή απόλυση, πρακτικές που συνηθίζονται στην πράξη, να προβλε-φθεί ότι η αποζημίωση απόλυσης συνυπο-λογιζομένης της αναλογίας δώρων, απο-δοχών αδείας, επιδόματος αδείας κα, θα υπολογίζεται βάσει των αποδοχών της προ διαθεσιμότητας περιόδου απασχόλησης.

49.ΝομικόΔελτίοΓΣΕΕ35.

Page 123: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 123

Επιδότηση από τον ΟΑΕΔ, των εργαζομέ-νων που τελούν σε διαθεσιμότητα προβλέ-πει το άρθρο 20 & 1 Ν 1836/1989. Όταν ο εργοδότης θέτει τους εργαζόμενους σε διαθεσιμότητα, Ο ΟΑΕΔ καταβάλλει σε αυτούς που παραμένουν άνεργοι κατά την διάρκεια της διαθεσιμότητας το 10% του μέσου όρου των τακτικών αποδοχών των δυο τελευταίων μηνών υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Η επιδότηση αυτή καταβάλλεται για χρονικό διάστημα μέχρι τριών μηνών κάθε χρόνο.

3.�. Διευθέτηση του χρόνου εργασίας

Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας συνι-στά ευέλικτη μορφή οργάνωσης «ελαστι-κού» χρόνου εργασίας και αποτελεί τρόπο οργάνωσης του χρόνου εργασίας, αποδε-σμευμένο από την κύρια μονάδα μέτρησης του χρόνου εργασίας, που είναι η ημέρα και την συμπληρωματική μονάδα που είναι η εβδομάδα. Η διευθέτηση συνιστά μέσο συμψηφισμού αυξημένων ωρών απασχό-λησης μιας περιόδου με τις λιγότερες ώρες μια άλλης περιόδου δηλαδή αποτελεί συ-νολική αποτίμηση της εργασίας σε ευρύ-τερες χρονικές περιόδους χωρίς μεταβολή στο ύψος του μισθού.

Στόχος της εφαρμογής του μέτρου της διευθέτησης του εργάσιμου χρόνου είναι η μείωση των δαπανών για την εργασία εφόσον αυτή προσαρμόζεται απόλυτα στις ανάγκες της επιχείρησης περιορίζοντας τους νεκρούς χρόνους. Ειδικότερα η διευ-θέτηση χρησιμοποιείται με το επιχείρημα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και της διατήρησης της απασχόλησης μέσω της μείωσης του μι-σθολογικού κόστους.

Η εφαρμογή της διευθέτησης, όπως ισχύει σήμερα, μετά την ψήφιση του Ν. 3846/2010, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 3986/2011 ισχύει σήμερα. προβλέπει τα κάτωθι συστήματα διευθέτησης του χρό-νου εργασίας υπό τις εξής προϋποθέσεις:

• Ηεπιχείρησηνα εφαρμόζεισυμβατικόωράριο εβδομαδιαίας εργασίας μέχρισαράντα(40)ώρες.

• Τοπεριεχόμενοτηςσυμφωνίαςμπορείνααφορά:

1. Χρονικό διάστημα των περιόδων αυξη-μένης και μειωμένης απασχόλησης που δεν υπερβαίνει του τέσσερις (6) μήνες κατά το ημερολογιακό έτος (περίοδος αναφοράς)

2. Εφόσον η επιχείρηση εμφανίζει σώ-ρευση εργασίας που οφείλεται είτε στην φύση ή το είδος των εργασιών της είτε σε ασυνήθεις και απρόβλεπτους λόγους, επι-τρέπεται να συμφωνείται ότι επιτρέπεται για μια χρονική περίοδο (περίοδος αυξη-μένης απασχόλησης) ο εργαζόμενος να απασχολείται δυο ώρες την ημέρα επιπλέ-ον των οκτώ ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των 40 (ή του μικρότερου συμβατικού ωραρίου) ώρες εργασίας την εβδομάδα αφαιρούνται από τις ώρες ερ-γασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου (πε-ρίοδος μειωμένης απασχόλησης). Αντί της παραπάνω μειώσεις των ωρών εργασίας, επιτρέπεται να χορηγείται στο εργαζόμε-νο ανάλογη ημερήσια ανάπαυση (ρεπό) ή συνδυασμός μειωμένων ωρών και ημερών αναπαύσεως. Το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απα-σχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους έξη μήνες σε διάστημα δώδεκα μηνών (πε-ρίοδος αναφοράς).

Page 124: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201212�

Σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως 40 ώρες, επιτρέπεται να συμφωνείται, ότι μέχρι 256 ώρες εργασίας σε κάθε ημερολογιακό έτος κατανέμονται με αυξημένο αριθμό ωρών σε χρονικές περιόδους που δεν υπερβαί-νουν τις 32 εβδομάδες με αντιστοίχως μει-ωμένο αριθμό ωρών κατά το λοιπό διάστη-μα του ημερολογιακού έτους.

Οι κείμενες προστατευτικές διατάξεις για το χρόνο υποχρεωτικής ανάπαυσης των εργαζομένων έχουν πλήρη εφαρμογή και κατά την περίοδο της αυξημένης απασχό-λησης.

Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την παροχή της επιπλέον εργασίας, αν δεν είναι σε θέση να την εκτελέσει και η άρ-νηση του δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη. Αυτή η άρνηση του εργαζόμενου να παράσχει την επιπλέον εργασία δεν συνι-στά λόγο καταγγελίας της σύμβασης ερ-γασίας του.

Τον τρόπο αμοιβής των υπερβάσεων του νομίμου εβδομαδιαίου ωραρίου (40) ωρών κατά την περίοδο της αυξημένης απασχό-λησης και του συμφωνηθέντος εβδομαδι-αίου ωραρίου κατά την περίοδο της μει-ωμένης απασχόλησης ορίζει η παρ. 5 του άρθρου 7 του Ν.3863/2010, ως εξής:

Α) Κατά την περίοδο της αυξημένης απα-σχόλησης η ημερήσια απασχόληση του ερ-γαζομένου δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις δέκα (10) ώρες.

Β) Κατά την περίοδο της μειωμένης απα-σχόλησης, η υπέρβαση του συμφωνηθέ-ντος μειωμένου εβδομαδιαίου ωραρίου, η οποία επιτρέπεται κατ` εξαίρεση, αντιμε-τωπίζεται ως εξής:

Οι πρώτες πέντε (5) ώρες υπέρβασης για τους απασχολουμένους με το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας και οι πρώτες οκτώ (8) ώρες υπέρβασης για τους απασχολουμένους με το σύστημα της εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας θε-ωρούνται υπερεργασία και αμείβονται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξη-μένο κατά 30%.

Οι ώρες πέραν των πέντε (5) πρώτων ή των οκτώ (8) πρώτων, θεωρούνται ώρες υπερωρίας. Εφόσον τηρηθούν οι προϋπο-θέσεις νομιμότητας των υπερωριών, κάθε ώρα υπέρβασης πέραν των πέντε (5) ή οκτώ (8) πρώτων ωρών αποτελεί νόμιμη υπερωρία και αμείβεται με το καταβαλλό-μενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 75%, άλλως αποτελεί κατ` εξαίρεση υπερωρία και αποζημιώνεται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 100%.

Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας κα-θορίζεται, κατά σειρά προτεραιότητας, με επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις ερ-γασίας ή με συμφωνίες του εργοδότη και του επιχειρησιακού σωματείου ή του ερ-γοδότη και του συμβουλίου των εργαζο-μένων ή του εργοδότη και των ενώσεων προσώπων.

Η ένωση προσώπων που μπορεί να συμ-φωνήσει για υπαγωγή επιχείρησης σε δι-ευθέτηση του χρόνου εργασίας, μπορεί να συσταθεί και από το15% των εργαζομένων εφόσον ο συνολικός αριθμός των εργαζο-μένων στην επιχείρηση ανέρχεται τουλάχι-στον 20, και το 25% του προσωπικού όταν αυτό υπερβαίνει τους 20 εργαζόμενους.

Σε επιχειρήσεις που δεν υπάρχει επιχειρη-σιακό σωματείο ή συμβούλιο εργαζομένων ή ένωση προσώπων η συμφωνία διευθέ-

Page 125: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 125

τησης του χρόνου εργασίας γίνεται μεταξύ του εργοδότη και του αντίστοιχου κλα-δικού σωματείου ή της αντίστοιχης ομο-σπονδίας.

Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμ-φωνία μεταξύ του εργοδότη και του αντί-στοιχου κλαδικού σωματείου ή της αντί-στοιχης ομοσπονδίας, το θέμα μπορεί να παραπέμπεται από τον ενδιαφερόμενο στις υπηρεσίες μεσολάβησης και διαιτησίας του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (Ο.ΜΕ.Δ.).

Οι διατάξεις της νομοθεσίας για την διευ-θέτηση του χρόνου εργασίας έχουν εφαρ-μογή και για: α) εποχιακές επιχειρήσεις και β) εργαζομένους με σύμβαση εργασίας δι-άρκειας μικρότερης του ενός (1) έτους.

3.5. Συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου και αορίστου

χρόνου

Η λήψη μέτρων για την ενίσχυση των ευ-έλικτων μορφών εργασίας, που θεσμοθε-τήθηκαν στην Ελλάδα, κατά το πρόσφατο χρονικό διάστημα, δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη επέκταση της διάρκειας της προ-σωρινής απασχόλησης από δυο σε τρία έτη, στην περίπτωση που πληρούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις για την μετατροπή των συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε αο-ρίστου.

Κατά την κείμενη νομοθεσία, η σύμβαση εργασίας είναι δυνατόν να έχει ορισμένη ή αόριστη διάρκεια, οπότε ονομάζεται αντί-στοιχα ορισμένου ή αορίστου χρόνου. Η διαφορά ανάμεσα σε αυτές τις δυο μορφές συμβάσεων έγκειται στην λήξη τους.

Σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου υπάρ-

χει όταν η διάρκεια της δεν είναι καθορι-σμένη από την συμφωνία εργοδότη- ερ-γαζομένου.

Σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου υπάρχει όταν καθορίζεται το χρονικό διά-στημα, μέσα στο οποίο εργαζόμενος πα-ρέχει τις υπηρεσίες του και παύει αυτοδι-καίως μόλις λήξει ο χρόνος για τον οποίο καταρτίστηκε. Η ορισμένη διάρκεια της σύμβασης μπορεί να συνάγεται και από το είδος ή το σκοπό της εργασίας ή το είδος και το σκοπό της επιχείρησης (πχ ο εργα-ζόμενος προσλαμβάνεται για να αντικατα-στήσει εργαζόμενη που έχει άδεια λοχείας ή προσλαμβάνεται δε επιχείρηση που λει-τουργεί εποχιακά όπως σε ξενοδοχείο).

Η σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου διασφαλίζει περισσότερο την θέση εργα-σίας γιατί παρέχει στον εργαζόμενο την βεβαιότητα ότι θα διατηρεί σταθερά την θέση του όσο χρόνο δεν συντρέχει κάποι-ος λόγος που να δικαιολογεί την απόλυση του. Η καταγγελία της σύμβασης εργασί-ας αορίστου χρόνου είναι μεν αναιτιώδης δικαιοπραξία, θεωρείται όμως συχνά κα-ταχρηστική, όταν δεν δικαιολογείται από κάποιον ουσιαστικό λόγο.

Με δεδομένο ότι ο εργοδότης έχει συμ-φέρον να καταρτίζει συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου ο νομοθέτης, ήδη από το 1920 ( άρθρο 8 του Ν.2112/1920 όπως ισχύει σήμερα) ορίζει ότι οι συμβάσεις ερ-γασίας ορισμένου χρόνου εξομοιώνονται με συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου όταν ο καθορισμένος χρόνος εργασίας δεν δικαιολογείται από την φύση της σύμβα-σης, αλλά έγινε σκόπιμα για την καταστρα-τήγηση των σχετικών με την καταγγελία της σύμβασης εργασίας διατάξεων.

Page 126: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012126

Πρόθεση καταστρατήγησης εκ μέρους του εργοδότη των σχετικών διατάξεων προκύ-πτει, όταν καθορίζεται ορισμένη διάρκεια μιας σύμβασης εργασίας, χωρίς αυτή να δικαιολογείται από την φύση της εργασίας που παρέχεται.

Το θέμα των συμβάσεων ορισμένου χρό-νου και πώς αυτές μετατρέπονται σε συμ-βάσεις αορίστου χρόνου απασχολεί τα τε-λευταία χρόνια, ιδιαίτερα τόσο τα Ελληνι-κά Δικαστήρια αλλά και την επικαιρότητα και για την αντιμετώπιση του ζητήματος έχει επιχειρηθεί επανειλημμένα θεσμική παρέμβαση, εναρμονισμένη και με το κοι-νοτικό δίκαιο (κοινοτική Οδηγία 1999/70/ΕΚ), χωρίς ωστόσο να επιφέρει λύση στο πρόβλημα.

Τελευταία προσπάθεια επιχειρήθηκε το 2004 με τη θέση σε ισχύ δυο Προεδρι-κών Διαταγμάτων, του ΠΔ 164/2004 για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου στον δη-μόσιο τομέα και του ΠΔ 180/2004 για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου στον ιδιωτι-κό τομέα.

Το ΠΔ 180/2004 τροποποιήθηκε με τον Ν. 3986/2011 και ως εκ τούτου το θεσμικό πλαίσιο για τις συμβάσεις ορισμένου χρό-νου ορίζεται ως εξής:

Θεσπίζεται ότι η χωρίς περιορισμό ανανέ-ωση συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρό-νου είναι επιτρεπτή μόνο εάν δικαιολογείται από έναν αντικειμενικό λόγο όπως αυτός προσδιορίζεται περιοριστικά στον νόμου. Αντικειμενικός λόγος υφίσταται ιδίως:

Αν δικαιολογείται από τη μορφή ή το εί-δος ή τη δραστηριότητα του εργοδότη ή της επιχείρησης, ή από ειδικούς λόγους ή ανάγκες, εφόσον τα στοιχεία αυτά προκύ-πτουν αμέσως ή εμμέσως από την οικεία

σύμβαση, όπως η προσωρινή αναπλήρω-ση μισθωτού, η εκτέλεση εργασιών παρο-δικού χαρακτήρα, η προσωρινή σώρευση εργασίας, ή η ορισμένη διάρκεια βρίσκεται σε συνάρτηση με εκπαίδευση ή κατάρτιση, ή γίνεται με σκοπό τη διευκόλυνση μετά-βασης του εργαζομένου σε συναφή απα-σχόληση ή γίνεται για την πραγματοποίη-ση συγκεκριμένου έργου ή προγράμματος ή συνδέεται με συγκεκριμένο γεγονός ή αναφέρεται στον τομέα των επιχειρήσεων αεροπορικών μεταφορών και των επιχει-ρήσεων που ασκούν δραστηριότητες πα-ροχής υπηρεσιών αεροδρομίου εδάφους και πτήσης.

Ωστόσο, η αναφορά σε «αντικειμενικούς» λόγους, αφήνει περιθώρια για ενδεχόμε-νη δυσχέρεια και καταστρατήγηση στην εφαρμογή των ως άνω κανόνων, γεγονός που έχει δημιουργήσει σειρά συζητήσεων και προβλημάτων για την εφαρμογή τους. Σε κάθε περίπτωση, οι λόγοι οι οποίοι δι-καιολογούν την ανανέωση της σύμβασης ή σχέσης εργασίας ορισμένης χρονικής διάρ-κειας πρέπει να αναφέρονται στη σχετική συμφωνία των μερών, η οποία συνάπτεται εγγράφως, ή να προκύπτουν ευθέως από αυτήν.

Σε περίπτωση μη συνδρομής αντικειμενικού λόγου, και εφόσον η χρονική διάρκεια των διαδοχικών συμβάσεων ή σχέσεων εργασί-ας ορισμένου χρόνου υπερβαίνει συνολικά τα τρία (3) έτη, τεκμαίρεται ότι με αυτές επιδιώκεται η κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης με συνέπεια τη μετατροπή αυτών σε συμ-βάσεις ή σχέσεις εργασίας αορίστου χρό-νου. Αν στο χρονικό διάστημα των τριών (3) ετών ο αριθμός των ανανεώσεων, δι-αδοχικών συμβάσεων ή σχέσεων εργασίας

Page 127: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 12�

υπερβαίνει τις τρεις (3), τεκμαίρεται ότι με αυτές επιδιώκεται η κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών της επιχείρησης ή εκμε-τάλλευσης με συνέπεια τη μετατροπή των συμβάσεων αυτών σε συμβάσεις ή σχέσεις εργασίας αορίστου χρόνου.

Το βάρος της ανταπόδειξης σε κάθε περί-πτωση φέρει ο εργοδότης.

«Διαδοχικές» θεωρούνται οι συμβάσεις ή σχέσεις εργασίας ορισμένου χρόνου που καταρτίζονται μεταξύ του ίδιου εργοδότη και του ίδιου εργαζόμενου, με τους ίδιους ή παρεμφερείς όρους εργασίας και δεν μεσολαβεί μεταξύ τους χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των σαράντα πέντε (45) ημε-ρών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι μη εργάσιμες ημέρες.

Σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, η οποία περιλαμβάνει όρο για πρόωρη κα-ταγγελία της με εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας ως προς την αποζημίωση από-λυσης για τις συμβάσεις εργασίας αορί-στου χρόνου μετατρέπεται αυτοδικαίως σε σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου κατά την καταγγελία.

Θα πρέπει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι μετά την θέσπιση των Ν. 3912/2009 και Ν. 3833/2010, δεν μπορεί να μετατραπούν ή να ανανεωθούν οι διαδοχικές συμβάσεις ορισμένου χρόνου σε αορίστου στον δη-μόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, χω-ρίς προηγούμενη εγκριτική απόφαση του ΑΣΕΠ.

Ειδικότερες περιπτώσεις προσωρινής απα-σχόλησης, στις οποίες θεσμοθετήθηκαν αλλαγές κατά το πρόσφατο χρονικό διά-στημα είναι η σύμβαση εργασίας με δοκι-μή, η σύμβαση μαθητείας, η σύμβαση για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργα-

σίας και η σύμβαση δανεισμού. Πιο συγκε-κριμένα:

3.6. Σύμβαση εργασίας με δοκιμή

Σύμβαση εργασίας με δοκιμή υπάρχει όταν ο εργοδότης διατηρεί για εύλογο χρονικό διάστημα (δοκιμαστική περίοδος) το δι-καίωμα να κρίνει αν ο εργαζόμενος διαθέ-τει τις απαραίτητες για την συγκεκριμένη θέση εργασίας ικανότητες, προσόντα και επιμέλεια προκειμένου να προχωρήσει σε οριστική πρόσληψη. Το χαρακτηριστικό της συμβάσεως εργασίας με δοκιμή είναι ότι καθιστά ευχερέστερη τη λύση της σύμ-βασης εργασίας.

Αν η διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου υπερβαίνει το εύλογο μέτρο, μπορεί να οδηγήσει σε καταστρατηγήσεις της προ-στατευτικής νομοθεσίας κατά της καταγγε-λίας Μέχρι την ψήφιση του Ν. 3899/2010, δεν υπήρχαν νομοθετικοί περιορισμοί για την διάρκεια της δοκιμαστικής περιόδου. Η δοκιμαστική περίοδος έπρεπε απλά να είναι εύλογης διάρκειας.

Σύμφωνα με την νέα διάταξη, η απασχό-ληση με σύμβαση αορίστου χρόνου θεω-ρείται ως απασχόληση δοκιμαστικής περι-όδου για τους πρώτους δώδεκα μήνες και μπορεί να καταγγελθεί χωρίς προειδοποίη-ση και χωρίς αποζημίωση απόλυσης, εκτός εάν υπάρχει διαφορετική συμφωνία των μερών.

Η εκτίμηση του εργοδότη για την καταλλη-λότητα του εργαζομένου δεν επιτρέπεται να στηρίζεται σε γεγονότα ή περιστατικά άσχετα με την απόδοση του εργαζόμενου, ούτε να προσκρούει σε κανόνες αναγκα-στικού δικαίου (πχ για την ισότητα των φύλων).

Page 128: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201212�

3.�. Σύμβαση μαθητείας

Σύμφωνα με τον Ν.3863/2010, καθιερώ-νεται ο θεσμός της ετήσιας σύμβασης μα-θητείας για νέους 15-18 ετών με την κα-ταβολή του 70% του γενικού κατώτατου μισθού, θεσπίζοντας έτσι μια δυνατότητα διάβρωσης του κατώτατου μισθού. Με-ταξύ εργοδοτών και ατόμων που έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος έως και το 18ο έτος της ηλικίας τους, δύνανται να κα-ταρτίζονται ειδικές συμβάσεις μαθητείας, μέχρι ενός (1) έτους, με σκοπό την από-κτηση δεξιοτήτων. Οι εν λόγω μαθητευό-μενοι λαμβάνουν το εβδομήντα τοις εκα-τό (70%) του κατώτατου ημερομισθίου ή μισθού της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας (Ε.ΓΣΣ.Ε.) και ασφα-λίζονται στον κλάδο ασφάλισης ασθενείας σε είδος και ένα τοις εκατό (1%) κατά του κινδύνου ατυχήματος.

Το χαρακτηριστικό της σχέσης μαθητείας είναι ότι προέχει ο σκοπός να μάθει ο ερ-γαζόμενος ορισμένη τέχνη ή να αποκτήσει επαγγελματική ειδικότητα, γι ΄αυτό και η αμοιβή του έχει δευτερεύουσα σημασία. Ο χρόνος μαθητείας ορίζεται από σχετικές διατάξεις και μετά το πέρας του χρόνου αυτού οι μαθητευόμενοι εξομοιώνονται με κανονικούς εργαζόμενους (υπαλλήλους ή εργάτες).

Η σύμβαση μαθητείας συναντάται συχνά ως μικτή σύμβαση με τη σύμβαση εργασί-ας, όταν για την εκμάθηση είναι αναγκαία η παροχή εργασίας. Εφόσον στην περί-πτωση αυτή η εργασία του μαθητευόμε-νου αποτελεί το βαρύνον στοιχείο έχουμε κανονική σύμβαση εργασίας με στοιχεία μαθητείας. Πρόκειται για τους “ευκαιριακά μαθητευόμενους”, η σύμβαση των οποί-

ων αποτελεί κανονική σύμβαση εργασίας, ενώ η εκμάθηση της τέχνης θεωρείται ως συνέπεια της εφαρμογής της εργασιακής σύμβασης.

Στη γνήσια σύμβαση μαθητείας, που κα-ταρτίζεται εγγράφως, ο μαθητής - τεχνίτης δεν συνδέεται με σύμβαση εργασίας, γιατί το κύριο στοιχείο είναι η εκμάθηση της τέ-χνης. Η γνήσια σύμβαση μαθητείας περιέ-χει και αυτή στοιχεία σύμβασης εργασίας, χωρίς ωστόσο κατά κανόνα, όπως γίνεται δεκτό ο μαθητευόμενος να θεωρείται γνή-σιος μισθωτός. Παρόλα αυτά είναι δυνατή στην πράξη η μετατροπή μιας σύμβασης μαθητείας σε σύμβαση εργασίας.

Σε όλες τις μορφές μαθητείας (ρυθμισμέ-νες ή άτυπες) θα πρέπει να ερευνάται σε τι κυρίως απέβλεψαν οι συμβαλλόμενοι, καθώς και ποια στοιχεία υπερέχουν κατά την υλοποίηση των σχετικών συμβάσεων, αυτά της μαθητείας ή της σύμβασης εξαρ-τημένης εργασίας.

3.�. Σύμβαση για τους νεοεισερχόμενους στην

αγορά εργασίας (απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας)

Ανάλογη ρύθμιση θεσπίζεται με τα ίδια κρι-τήρια και για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας.

Ειδικότερα, οι εργοδότες που προσλαμ-βάνουν νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας ηλικίας κάτω των 25 ετών και τους αμείβουν με το ογδόντα τέσσερα τοις εκατό (84%) του κατώτατου βασικού μι-σθού ή ημερομισθίου, όπως αυτό ορίζεται κάθε φορά από την Εθνική Γενική Συλλο-γική Σύμβαση Εργασίας, αυτοδικαίως δε ο

Page 129: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 12�

ΟΑΕΔ αναλαμβάνει να καλύψει μέρος των ασφαλιστικών εισφορών, ως προσπάθεια στήριξης των εν λόγω επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με την νέα νομοθεσία (Ν 3986/2011) νέοι, ηλικίας από 18 έως 25 ετών, είναι δυνατόν να συνάπτουν με ερ-γοδότες συμβάσεις εργασίας για την από-κτηση επαγγελματικής εμπειρίας, διάρκειας μέχρι 24 μήνες και με αποδοχές μικρότε-ρες έως είκοσι τοις εκατό (20%)50 από τις προβλεπόμενες για νεοπροσλαμβανόμενο, χωρίς προϋπηρεσία της ειδικότητας τους, όπως αυτή ορίζεται στην οικεία συλλογική σύμβαση εργασίας (ομοιοεπαγγελματική, κλαδική, επιχειρησιακή ή εθνική γενική) και ασφαλίζονται στους κλάδους σύνταξης, ασθενείας σε είδος και επαγγελματικού κιν-δύνου του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, οι δε σχετικές ασφα-λιστικές εισφορές αποδίδονται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ από τον εργοδότη.

Οι συμβάσεις εργασίας για την απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας γνωστοποιού-νται αμελλητί ή το αργότερο εντός της επόμενης της σύμβασης ημέρας στον Ορ-γανισμό Απασχόλησης Εργατικού Δυναμι-κού (ΟΑΕΔ) και στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) της έδρας του εργοδότη.

�. Η εξέλιξη του περιεχομένου των συμβάσεων εργασίας κατά το χρονικό διάστημα

200�-2011

50.ΣύμφωναμετοΙΝΕ/ΓΣΕΕ(2011)ημείωσητωνκατώτα-των ορίων μισθών και ημερομισθίωνσε επίπεδο κάτωαπόαυτάπουορίζονταιαπότηνΕΓΣΣΕγιατουςνέουςεργαζόμενους, εκτός από τηνπαραβίαση της συνδικα-λιστικήςελευθερίας,τηςσυλλογικήςαυτονομίαςκαιτουάρθρου21τουΣυντάγματος,δενσυνέβαλεστηνμείωσητηςανεργίαςτωννέωναυτήςτηςομάδαςτωνηλικιώνηοποίααυξάνεταισημαντικάτηντελευταίαδιετία.

Στο κεφάλαιο που ακολουθεί παρουσιά-ζεται η εξέλιξη των συμβάσεων εργασίας στην Ελλάδα κατά την χρονική περίοδο 2008 - 2011 και ειδικότερα η εξέλιξη των συμβάσεων εκ περιτροπής εργασίας, με-ρικής απασχόλησης και διαθεσιμότητων, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΠΕ51.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του έτους 2008, (πίνακας 6) σε σύνολο 196.271 επιχειρήσεων, καταγράφονται 332.695 συμβάσεις μερικής απασχόλη-σης και 46.212 συμβάσεις εκ περιτροπής απασχόληση, ενώ δεν έχει δηλωθεί καμία περίπτωση διευθέτησης χρόνου απασχό-λησης.52 Οι κλάδοι που καταγράφονται οι περισσότερες συμβάσεις μερικής απα-σχόλησης για το 2008 είναι τα ξενοδοχεία και εστιατόρια (76.626 συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε σύνολο 54.107 επιχειρή-σεων), το λιανικό εμπόριο- επισκευή ει-δών ατομικής και οικιακής χρήσης (54.668 συμβάσεις σε σύνολο 35.717 επιχειρήσε-ων), άλλες επιχειρηματικές δραστηριότη-τες (65.562 συμβάσεις σε σύνολο 15.065 επιχειρήσεων), η εκπαίδευση (38.667 συμ-βάσεις σε σύνολο 23.327 επιχειρήσεων), άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσι-ών (11.296 συμβάσεις σε σύνολο 8.050 επιχειρήσεων) και οι κατασκευές (9091 συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε σύνο-λο 6755 επιχειρήσεων. Αντίστοιχα, στους

51.ΕτήσιεςεκθέσειςτουΣΕΠΕετών2008-2010καιστοιχείαπουαφορούνσταμέχρικαιτονΝοέμβριο2011καθώςηετήσιαέκθεσητουΣΕΠΕγιατο2011δενείχεδημοσιευ-θείμέχριτηνολοκλήρωσητηςπαρούσαςεργασίας.

52.Θαπρέπειναεπισημανθείότιτο2008,έτοςέναρξηςτηςοικονομικήςκρίσης,δενείχευπάρξειπαρέμβασητουνο-μοθέτηστοθεσμικόπλαίσιοτηςμερικήςαπασχόλησης,τηςεκπεριτροπήςεργασίαςκαιτηςδιαθεσιμότητας,ενώτα εν λόγω θέματα δεν αποτελούσαν ιδιαίτερο αντικεί-μενο ελέγχων και συστηματικήςπαρακολούθησης απότουςελεγκτικούςμηχανισμούς.

Page 130: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012130

κλάδους των ξενοδοχείων και εστιατόριων (16.513 συμβάσεις εκ περιτροπής εργασί-ας), της εκπαίδευσης (9.814 εκ περιτροπής εργασίας) και του λιανικού εμπορίου (4658

εκ περιτροπής εργασίας) παρατηρούνται οι περισσότερες συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας το 2008.

Πίνακας 6Μερική και εκ περιτροπής απασχόληση 2005 - 2008

Έτος Μερική απασχόληση Εκ περιτροπής απασχόληση Σύνολα

2008 332.695 46.212 378.907

2007 282.255 47.275 329.530

2006 287.749 37.154 324.903

2005 238.637 42.097 280.734

Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2008

Κατά το 200953, από τα στατιστικά στοι-χεία του ΣΕΠΕ προκύπτουν 57.825 συμβά-σεις εκ περιτροπής απασχόλησης, 272.561 συμβάσεις μερικής απασχόλησης, ενώ κατατέθηκαν στις Υπηρεσίες του ΣΕΠΕ 16.461 μετατροπές συμβάσεων, από τις οποίες 11.622 αφορούσαν μετατροπή από πλήρη σε μερική απασχόληση και οι 4.839 από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόλη-ση.54 (πίνακας 7).

Οι κλάδοι που αναφέρονται το 2009 οι περισσότερες συμβάσεις μερικής απασχό-λησης για το 2009 είναι τα ξενοδοχεία και εστιατόρια (71.230 συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε σύνολο 57.409 επιχειρή-

53.Το 2009 ο έλεγχος εφαρμογής των ρυθμίσεων για τιςμορφέςαυτέςαπασχόλησηςαντιμετωπίστηκεμειδιαίτε-ρηπροσοχήαπότιςυπηρεσίεςτουΣΕΠΕ

54.θαπρέπειεκνέουναεπισημανθείότικατάτο2009δενέχει επέλθει τροποποίηση της εργατικήςνομοθεσίας,ηοποία επακολούθησε και ενισχύσει την ευελιξία και τιςδυνατότητεςμετατροπήςτηςαπόπλήρησεμερικήκαιεκπεριτροπήςεργασία.

σεων), η εκπαίδευση (41.424 συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε σύνολο 20.681 επιχειρήσεων), το λιανικό εμπόριο (48.300 συμβάσεις σε σύνολο 36.128 επιχειρή-σεις), άλλες επιχειρηματικές δραστηριό-τητες (25.367 συμβάσεις μερικής απασχό-λησης σε σύνολο 14.529 επιχειρήσεων), ψυχαγωγικές πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες (7.506 συμβάσεις μερι-κής απασχόλησης σε σύνολο 4.869 επιχει-ρήσεις), άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών (10.013 συμβάσεις σε σύνολο 7.576 επιχειρήσεων) ο κλάδος της υγείας και της κοινωνικής μέριμνας (6.162 συμ-βάσεις μερικής απασχόλησης σε σύνολο 4.981 επιχειρήσεων και των ταχυδρομείων και τηλεπικοινωνιών (4.891 συμβάσεις με-ρικής απασχόλησης σε σύνολο 1.913 επι-χειρήσεων).

Αντίστοιχα, καταγράφονται 24.364 συμ-βάσεις εκ περιτροπής απασχόλησης στον κλάδο των ξενοδοχείων και εστιατόριων,

Page 131: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 131

9.908 συμβάσεις εκ περιτροπής απασχό-λησης στην εκπαίδευση, 4.641 συμβάσεις στο λιανικό εμπόριο, και 2.283 σε άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Από το στατιστικά για τις συμβάσεις ερ-γασίας ανά είδος απασχόλησης που έχουν υποβληθεί στις Περιφερειακές Υπηρεσίες του Σ.ΕΠ.Ε. για το έτος 2010, προκύπτουν:

90.158 συμβάσεις εκ περιτροπής απασχό-λησης, 340.619 συμβάσεις μερικής απα-σχόλησης. Επίσης, κατά το 2010 κατατέ-θηκαν στις Υπηρεσίες του Σ.ΕΠ.Ε. 26.253 μετατροπές συμβάσεων, από τις οποίες οι 18.713 αφορούσαν σε μετατροπή από πλήρη σε μερική και οι 7.540 από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόληση (πίνακας 8).

Πίνακας 7

Μερική και εκ περιτροπής απασχόληση 2005-2009

Έτος Μερική απασχόλησηΕκ περιτροπής απασχόληση

Σύνολα

2009 272.561 57.825 330.386

2008 332.695 46.212 378.907

2007 282.255 47.275 329.530

2006 287.749 37.154 324.903

2005 238.637 42.097 280.734

Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2009

Οι κλάδοι55 που καταγράφονται οι περισσό-τερες συμβάσεις μερικής απασχόλησης το 2010 είναι: οι δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης (55.686 συμβάσεις μερικής απα-σχόλησης σε σύνολο 45.018 επιχειρήσε-ων), το λιανικό εμπόριο (56.086 συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε σύνολο 33.981 επιχειρήσεων), η εκπαίδευση (25.023 συμ-βάσεις μερικής απασχόλησης σε σύνολο 13.337 επιχειρήσεων), οι δραστηριότητες βιβλιοθηκών, αρχειοφυλακείων μουσείων και λοιπές πολιτιστικές δραστηριότητες (25.023 συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε σύνολο 20.609 επιχειρήσεων), τα κα-ταλύματα (24.140 συμβάσεις σε σύνολο

55.ΑλλαγήΣΤΑΚΟΔ

16.560 επιχειρήσεων), οι δραστηριότητες παροχής συμβουλών διαχείρισης (12.213 συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε σύνο-λο 9.961 επιχειρήσεων), οι δραστηριότη-τες ανθρώπινης υγείας (9.932 συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε σύνολο 6.672 επιχειρήσεων)οι δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών σε κτήρια και εξωτερικούς χώ-ρους (9.942 συμβάσεις μερικής απασχό-λησης σε σύνολο 4.612 επιχειρήσεων ), η βιομηχανία τροφίμων (7.621 συμβάσεις σε σύνολο 4.983 επιχειρήσεων) και το χονδρι-κό εμπόριο (εκτός από εμπόριο οχημάτων) (7.067 συμβάσεις μερικής απασχόλησης σε σύνολο 5.102 επιχειρήσεων). Ενδιαφέρον παρουσιάζεται και στον κλάδο δραστηριο-τήτων ενοικίασης και εκμίσθωσης όπου σε

Page 132: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012132

καταγράφονται 1.004 συμβάσεις μερικής

απασχόλησης σε σύνολο 838 επιχειρήσε-

ων.

Η συχνότητα σύναψης συμβάσεων εκ πε-

ριτροπής απασχόλησης αφορά κατά κύριο

λόγο τις δραστηριότητες υπηρεσιών εστί-

ασης (20.227 συμβάσεις εκ περιτροπής

απασχόλησης), την εκπαίδευση (8.412

συμβάσεις εκ περιτροπής εργασίας), τις δραστηριότητες βιβλιοθηκών, αρχειοφυ-λακείων μουσείων και λοιπές πολιτιστικές δραστηριότητες (8.868 συμβάσεις), τα κα-ταλύματα (6.041 συμβάσεις), τις εκδοτικές δραστηριότητες (4.154 συμβάσεις),την βι-ομηχανία τροφίμων (1975 συμβάσεις) και άλλες δραστηριότητες παροχής προσωπι-κών υπηρεσιών (1.628 συμβάσεις).

Πίνακας 8Μερική και εκ περιτροπής απασχόληση 2005-2010

Έτος Μερική απασχόληση Εκ περιτροπής απασχόληση Σύνολα

2010 340.619 90.158 430.777

2009 272.561 57.825 330.386

2008 332.695 46.212 378.907

2007 282.255 47.275 329.530

2006 287.749 37.154 324.903

2005 238.637 42.097 280.734

Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2010

Παρατηρείται, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΠΕ 2010, σημαντική αύξηση των συμβάσεων μερικής απασχόλησης και εκ περιτροπής εργασίας συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη, αλλά και αύξηση των μετατροπών των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε μερική και εκ περιτροπής απασχόληση συγκριτικά με το 2009. (δια-γράμματα 2 και 3). Επίσης διαπιστώνεται ότι κατά το 2009 και 2010, οι κλάδοι οικο-νομικής δραστηριότητας, που σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, καταγράφεται η διεύρυνση των ευέλικτων μορφών απα-σχόλησης είναι κατά κύριο λόγο αυτές των

υπηρεσιών και ακολουθεί με σημαντική δι-αφορά ο τομέας της μεταποίησης. Η πα-ρατήρηση αυτή σε συνδυασμό με την δε-σπόζουσα θέση του τομέα των υπηρεσιών στην οικονομική διάρθρωση της ελληνική οικονομίας, ότι τα χαρακτηριστικά της ευ-ελιξίας και της απορρύθμισης κυριαρχούν στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα, ταυτό-χρονα με τάσεις εκρηκτικής αύξησης της ανεργίας, αύξηση των απολύσεων, ιδιαίτε-ρα κατά την περίοδο 2009-2011, μείωσης των μισθών και σοβαρής επιδείνωσης του επιπέδου ανταγωνιστικότητας.

Page 133: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 133

Διάγραμμα 2Μετατροπές συμβάσεων από πλήρη απασχόληση σε μερική (2009, 2010)

�Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2010 Eπεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Γ.�Κρητικίδης)

Διάγραμμα 3Μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρη απασχόληση

σε εκ περιτροπής απασχόληση, 2009-2010

�Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2010 Eπεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Γ.�Κρητικίδης)

Μάλιστα η μετατροπή των συμβάσεων από πλήρη σε εκ περιτροπής απασχόληση παρουσιάσει πολύ σημαντική αύξηση, που αγγίζει το 64,13% (4839 συμβάσεις πλή-ρους απασχόλησης μετατράπηκαν σε εκ περιτροπής το 2009 ενώ 7. 540 μετατρά-πηκαν το 2010).

Διαχρονικά (από το 2005), παρατηρούμε ότι το 2010 κατατέθηκαν στις αρμόδιες υπηρεσίες οι περισσότερες συμβάσεις με-ρικής απασχόλησης (διάγραμμα 4) αλλά και οι περισσότερες (σχεδόν διπλάσιες ) συμβάσεις εκ περιτροπής απασχόλησης το 2010 (διάγραμμα 5).

Page 134: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201213�

Διάγραμμα 4Καταθέσεις συμβάσεων μερικής απασχόλησης για τα έτη 2005-2010

�Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2010 Eπεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Γ.�Κρητικίδης)

Διάγραμμα 5Καταθέσεις συμβάσεων εκ περιτροπής απασχόλησης για τα έτη 2005-2010

�Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2010 Eπεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Γ.�Κρητικίδης)

Page 135: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 135

Πίνακας 9Νέες συμβάσεις εργασίας και μετατροπές συμβάσεων εργασίας

Α’ εννεάμηνο 2009-2010-2011

Έτοςαριθμός

επιχειρή-σεων

νέες προσλήψεις-είδος σύμβασηςαλλαγή σύμβασης πλήρους απασχό-

λησης σε

πλήρης μερικήεκ περι-τροπής

μερική

εκ περι-τροπής με συμφωνία εργαζομέ-νου-εργο-

δότη

εκ περι-τροπής με μονομερή απόφαση του εργο-

δότη

2011 254282 316732 174819 46030 23823 14077 4588

2010 261120 400561 168164 41035 11767 3455 355

2009 259971 430589 89380 24521 10512 3738 497

Απόκλιση Α΄ εννιαμήνου 2011-2010

-6838 -83829 6655 4995 12056 10622 4233

Απόκλιση Α΄ εννιαμήνου 2011-2010%

-2,62 -20,93 3,96 12,7 102,46 307,44 1192,39

Απόκλιση Α΄ εννιαμήνου 2011-2009

-5689 -113857 85439 21509 13311 10339 4091

Απόκλιση Α΄ εννιαμήνου 2011-2009 %

-2,19 -26,44 95,59 87,72 126,63 276,59 823,14

Απόκλιση Α΄ εννιαμήνου 2010-2009

1149 -30028 78784 16514 1255 -283 -142

Απόκλιση Α΄ εννιαμήνου 2010-2009%

0,44 -6,97 88,14 67,35 11,94 -7,57 -28,57

Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2011 Eπεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Χρ.�Τριβυζά)

Στον πίνακα 9, ο οποίος αφορά δεδομένα του Α εννιαμήνου 2011,56 παρουσιάζεται ο αριθμός των επιχειρήσεων που κατέθε-σαν νέες προσλήψεις στα αρμόδια τμήμα-

56.Για το 2011 δεν έχει δημοσιευθεί η ετήσια έκθεση πε-πραγμένωντουΣΕΠΕ.

τα των Κοινωνικών Επιθεωρήσεων, καθώς και το είδος των συμβάσεων της κάθε πρό-σληψης. Στον ίδιο πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός των συμβάσεων πλήρους απασχό-λησης των προηγούμενων ετών που με-τατράπηκαν σε μερική και εκ περιτροπής απασχόληση.

Page 136: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012136

Πίνακας 10

Μετατροπή συμβάσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης σε μερική και εκ περιτροπής εργασία, 2011

Πίνακας ΙΙ: Νέες προσλήψεις -Είδη συμβάσεων- Μετατροπές συμβάσεων Εργασίας για το Α’ Εννεάμηνο 2011

Δ/νση κοιν.

επιθεώ-ρησης

Νομόςαριθμός

επιχειρή-σεων

νέες προσλήψεις-είδος σύμβα-σης

αλλαγή σύμβασης πλήρους απασχόλησης σε

πλήρης μερική εκ περι-τροπής μερική

εκ περι-τροπής με συμφωνία εργαζομέ-νου-εργο-

δότη

εκ περι-τροπής με μονομερή απόφαση του εργο-

δότη

Αθήνα-αν.Αττι-κή-δυτ.Αττική-Πειραιάς

Αττική 79019 75017 52645 18991 8247 5851 2302

ΣτερεάΕλλάδα

Εύβοιας 5088 4415 1468 381 0 0 0

Ευρυτανίας 147 107 101 10 20 0 0

Φωκίδας 596 545 377 69 101 1 0

Φθιώτιδας 1870 621 895 107 896 487 0

Βοιωτίας 2526 4319 1142 273 399 944 693

ΚεντρικήΜακεδο-νία

Θεσσαλονίκης 18756 13590 16623 8183 4332 3432 486

Χαλκιδικής 5450 9722 5583 1447 465 72 28

Ημαθίας 2394 8742 2172 72 189 31 7

Κιλκίς 1087 1482 724 40 336 345 334

Πέλλας 4330 15374 2410 603 28 3 1

Πιερίας 3216 2676 2528 610 177 75 2

Σερρών 2493 2450 2409 629 844 28 42

Κρήτη

Χανίων 8658 9015 6416 1008 354 35 0

ηρακλείου 13310 36541 8657 4621 258 107 11

Λασιθίου 2424 4083 2106 597 103 33 10

Ρεθύμνου 2258 2179 1786 142 89 17 0

Ανατολι-κήΜα-κεδονία-Θράκη

Δράμας 1544 1637 1282 141 108 9 0

Έβρου 2128 2410 1398 160 37 44 0

Καβάλας 4396 4655 4769 662 230 68 16

Ροδόπη 1548 3394 603 395 93 21 16

Ξάνθης 1462 2828 1703 333 166 74 9

Page 137: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 13�

ΔυτικήΜακεδο-νία

Φλώρινας 655 1195 389 62 33 18 0

Καστοριάς 593 549 514 50 28 0 0

Γρεβενών 430 503 301 22 29 11 0

Κοζάνης 2151 1409 629 436 0 967 0

Ήπειρος

Ιωαννίνων 3564 3414 2124 287 214 47 3

Θεσπρωτίας 1012 1158 811 55 73 4 11

Πρέβεζας 1515 1526 1139 150 86 1 0

Άρτας 980 1208 420 60 82 11 0

Ιόνιανησιά

Κέρκυρας 10737 8269 4971 5 0 0 0

Λευκάδας 1305 1546 1096 10 28 0 0

Κεφαλληνίας 1592 0 2382 107 0 0 0

Ζακύνθου 3009 3919 2973 210 154 23 0

ΒόρειοΑιγαίο

Χίου 1166 854 764 29 57 2 2

Λέσβου 2357 2183 1826 42 153 14 25

Σάμου 1336 2008 947 54 96 43 14

Θεσσα-λία

Καρδίτσας 1557 1921 702 286 73 15 62

Λάρισας 4465 6036 2819 399 643 169 15

Μαγνησίας 526 339 370 17 115 0 0

Τρικάλων 2167 2533 1344 34 211 0 40

Κυκλά-δες

Κυκλάδων 14877 18189 7432 659 468 52 158

Δωδεκά-νησα

Δωδεκανήσου 11807 26536 7574 457 286 87 0

ΔυτικήΕλλάδα

Αχαΐας 5157 1831 4658 588 2762 634 195

Αιτωλ/νίας 2018 1656 1523 242 93 105 0

Ηλείας 1797 3220 992 290 69 13 68

Πελ/νη-σος

Αρκαδίας 1467 1025 916 0 24 0 1

Αργολίδας 3548 5651 1511 945 13 107 35

Κορινθίας 3525 7088 2709 695 62 38 0

Λακωνίας 1133 986 836 103 64 39 2

Μεσσηνίας 3136 4268 2310 262 452 0 0Σύνολο 254282 316732 174819 46030 23823 14077 4588

Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2011 Eπεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Χρ.�Τριβυζά)

Η γεωγραφική αποτύπωση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης (πίνακας 10) κυρι-αρχεί και συνάδει με την γεωγραφική κυ-ρίως εγκατάσταση των επιχειρήσεων στην

Ελλάδα. (Αττική, Στερεά Ελλάδα, Κεντρική Μακεδονία, Κρήτη, Νησιά Αιγαίου).

Page 138: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201213�

Πίνακας 11Είδη νέων συμβάσεων εργασίας για νέες προσλήψεις(2009-11)

2009 2010 2011 (Α΄9μηνο)

Αριθμός

1.Συμβάσειςεργασίαςπλήρουςαπασχόλησης

746.911 586.281(-21.5%) 316.732

2.Συμβάσειςεργασίαςμερικήςαπασχόλησης

157,738 228.994(45,2%) 174.819

3.Συμβάσειςεκπεριτροπήςεργασίας

40.489 60.677(49,9%) 46.030

Σύνολονέωνσυμβάσεων 945.138 875.952(-7,3%) 537.581

Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2011

Πίνακας 12

Είδη ευέλικτων συμβάσεων εργασίας στο σύνολο των νέων συμβάσεων που κατατέθηκαν (2009-11)

2009 2010 2011 (Α’ 9μηνο)

Αριθμός

Συμβάσειςεργασίαςμερικήςαπασχόλησης

12.219 18.713(53,1%) 23.823

Συμβάσειςεκπεριτροπήςεργασίαςύστερααπόσυμφωνίαμεταξύεργοδοτώνκαιεργαζομένων

4.146 6.527(57,4%) 14.077

Συμβάσειςεκπεριτροπήςεργασίαςύστερααπόμονομερήαπόφασητωνεργοδοτών

612 1.013(65,5%) 4.588

Συνολικόςαριθμόςμετατροπώνσυμβάσεωνσεευέλικτεςμορφέςεργασίας(1+2+3)

16.977 26.253(54,6%) 42.488

Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2011

Page 139: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 13�

Πίνακας 13

Ποσοστό συμμετοχής είδους σύμβασης εργασίας στο σύνολο των νέων συμβάσεων που κατατέθηκαν

2009 2010 2011 (Α΄ 9μηνο)

1.Συμβάσειςεργασίαςπλήρουςαπασχόλησης

79,0% 66,9% 58,92%

2.Συμβάσειςεργασίαςμερικήςαπασχόλησης

16,7% 26,1% 32,52%

3.Συμβάσειςεκπεριτροπήςεργασίας

4,3% 6,9% 8,56%

Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2011

Πιο συγκεκριμένα, καταδεικνύεται από τα στοιχεία ότι το 2011 προχώρησαν στην σύναψη συμβάσεων οποιασδήποτε μορ-φής λιγότερες επιχειρήσεις, σε σχέση με το 2010 και το 2009. Από τα ίδια στοιχεία διαπιστώνεται ότι το 2011 υπάρχει μείωση κατά 21 εκατοστιαίες μονάδες των συμβά-σεων πλήρους απασχόλησης, ενώ διπλασι-άζεται τόσο το ποσοστό των συμβάσεων μερικής απασχόλησης όσο και το ποσοστό των συμβάσεων εκ περιτροπής απασχόλη-σης.

Αξιολογώντας τα δεδομένα όπως αυτά πα-ρουσιάζονται στους παραπάνω πίνακες (πί-νακες 11, 12, 13), διαφαίνεται ότι το 2011, οι ελαστικές μορφές εργασίας κυριαρχούν των νέων προσλήψεων πλήρους απασχό-λησης σε αντίθεση με το 2009 και το 2010, επιτείνοντας «την θεσμοθετημένη θέσπι-ση» των ελαστικών μορφών απασχόλησης στην Ελληνική οικονομία και ειδικότερα στην αγορά εργασίας χωρίς ταυτόχρονα να μειώνονται οι απολύσεις και τα «λουκέ-τα» των επιχειρήσεων και να επηρεάζεται πτωτικά η ανεργία και ειδικότερα η ανεργία

των νέων, το ποσοστό της οποίας57 ανέρ-χεται σε 45,5% από 27,5% το 2009.

Επίσης, οι μετατροπές των συμβάσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης σε μερι-κή ή εκ περιτροπής απασχόληση παρου-σιάζουν σημαντική αύξηση κατά ποσοστό 44,8.% όσον αφορά στην μετατροπή σε μερική απασχόληση και κατά ποσοστό 85,5% αναφορικά με την μετατροπή σε εκ περιτροπής εργασία. Μάλιστα, ποσοστό 69,4.% αφορά σε μετατροπή σε εκ περι-τροπής απασχόληση κατόπιν συμφωνίας του εργοδότη με τους εργαζόμενους και ποσοστό 90% σε επιβολή εκ περιτροπής εργασία με μονομερή απόφαση του εργο-δότη.

57.Οκτώβριος2011

Page 140: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�0

Διάγραμμα 6Συμβάσεις πλήρους, μερικής και εκ περιτροπής εργασίας

Α εννεάμηνο 2010-2011

Πηγή:�ΣΕΠΕ�2011

Eπεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Γ.�Κρητικίδης)

Διάγραμμα 7

Συμβάσεις πλήρους απασχόλησης που μετατράπηκαν σε μερική απασχόληση, εκ περιτροπής απασχόληση με συμφωνία εργαζομένου και εργοδότη και εκ περιτροπής με μονομερή απόφαση του εργοδότη (Α εννεάμηνο 2010-2011)

�Πηγή:�ΣΕΠΕ,�2011

Eπεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Γ.�Κρητικίδης)

Σε γεωγραφική ανάλυση (πίνακες 9,10), οι περισσότερες μετατροπές συμβάσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης σε μερι-

κή καταγράφονται για το 2011 στην Ατ-τική (8257συμβάσεις), στην Θεσσαλονίκη (4332 συμβάσεις), στην Αχαΐα (2762 συμ-βάσεις), στην Φθιώτιδα (896 συμβάσεις),

Page 141: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�1

στις Σέρρες (844 συμβάσεις), στην Λάρισα (643 συμβάσεις), στις Κυκλάδες (468 συμ-βάσεις), στην Χαλκιδική (465 συμβάσεις), στα Χανιά (354 συμβάσεις) και στο Κιλκίς (336 συμβάσεις).

Αντίστοιχα, οι περισσότερες μετατροπές συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε εκ περιτροπής εργασία με συμφωνία εργοδό-τη εργαζόμενου καταγράφονται το 2011, εκτός από την Αττική (5851 συμβάσεις), στην Θεσσαλονίκη (3432 συμβάσεις), την Κοζάνη (967 συμβάσεις) την Αχαΐα (634 συμβάσεις) και τι Κιλκίς (345 συμβάσεις) ενώ με μονομερή απόφαση του εργοδότη στην Αττική (2302 ), την Βοιωτία (693), την Θεσσαλονίκη ( 486), το Κιλκίς (334) την Αχαΐα (195) και τις Κυκλάδες (158).

Για το 2011 (Α εννεάμηνο) δεν καταγρά-φεται καμία περίπτωση διευθέτησης του χρόνου εργασίας.

Οι επιχειρήσεις, με αφορμή την οικονομι-κή κρίση, θέτουν ευρύτατα εργαζόμενους σε διαθεσιμότητα, προκειμένου, κατά τους ισχυρισμούς τους να αντιμετωπίσουν οι-κονομικές δυσχέρειες. Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, όταν ο εργοδότης θέτει τους μι-σθωτούς σε διαθεσιμότητα, ο ΟΑΕΔ κατα-βάλλει σε αυτούς που παραμένουν άνερ-γοι κατά την διάρκεια της διαθεσιμότητας το δέκα τοις εκατό του μέσου όρου των τακτικών αποδοχών των δυο τελευταίων μηνών υπό καθεστώς πλήρους απασχόλη-σης58. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΕΔ για το 200959, ο αριθμός των δικαιούχων του

58..Οιπαροχέςαυτέςδεν καταβάλλονται για χρονικόδιάστημαμεγαλύτεροαπότρειςμήνεςκάθεέτος.

59.ΟΟΑΕΔδενείχαδιαθέσιμαστοιχείακατάτηημερομη-νίασυγγραφήςτηςπαρούσαςμελέτηςγιαταέτη2010,

επιδόματος διαθεσιμότητας αυξήθηκε σε 1.280 άτομα σε σχέση με το 2008 όπου το επίδομα αυτό έλαβαν 164 άτομα.60

Η υιοθέτηση της εκ περιτροπής απασχό-λησης, της μερικής απασχόλησης και της διαθεσιμότητας από τις επιχειρήσεις, έχει ως αποτέλεσμα την σημαντική μείωση των αποδοχών των εργαζομένων που τίθεται σε αυτές τις ευέλικτες μορφές απασχόλη-σης. Ο συνήθης μισθός που συγκεντρώνει στο τέλος του μήνα ένας απασχολούμενος με εκ περιτροπής εργασίας (τέσσερες ημέ-ρες απασχόλησης) δεν υπερβαίνει61 τα 439 -508 ευρώ, εφόσον αμείβεται με αποδοχές που προβλέπονται από την ΕΓΣΣΕ.

Η εμβάθυνση της ευελιξίας της αγοράς ερ-γασίας στην Ελλάδα κατά το χρονικό διά-στημα 2010- 2011 είναι εμφανής, ωστόσο δεν συνοδεύθηκε από μείωση ή σταθερο-ποίηση των ποσοστών ανεργίας κατά την τελευταία αυτή διετία, παρότι οδήγησε σε σημαντική μείωση των αποδοχών των ερ-γαζομένων.

Παράλληλα, η αύξηση των ποσοστών ανεργίας φαίνεται ότι έχει οδηγήσει σε πε-ριορισμό των συμβάσεων ορισμένου χρό-νου, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δη-μόσιο τομέα (διαγράμματα 8,10). Έτσι από την μια πλευρά, οι νέες ρυθμίσεις για τον δημόσιο τομέα και η περιοριστική πολιτι-κή των μνημονίων στον τομέα αυτό, έχει οδηγήσει σε σημαντικό περιορισμό σύνα-

2011.

60.ΣύμφωναμεταστοιχείατουΟΑΕΔ,ηδαπάνητουΟργα-νισμούγιατοεπίδομαδιαθεσιμότηταςτο2009ανήλθεσε357.311,16ευρώ.

61.Τα στοιχεία αυτά βασίζονται σε εκτιμήσεις του ΓενικούΓραμματέατουΣΕΠΕ(2011)

Page 142: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�2

ψης νέων συμβάσεων στο δημόσιο, ενώ από την άλλη στον ιδιωτικό τομέα η γε-νικότερη μείωση των προσλήψεων δείχνει οριακή μείωση των ποσοστών προσωρινής

απασχόλησης την τελευταία διετία, η οποία όμως αιτιολογείται λόγω της γενικότερης μείωσης των ποσοστών απασχόλησης και της αύξησης της ανεργίας.

Διάγραμμα 8Αριθμός απασχολουμένων με συμβάσεις ορισμένου χρόνου 2008-2011

�Πηγή:�Γ.Γ.�ΕΛΣΤΑΤ,�ΕΕΔ�2008-2011�Β΄�τριμήνου Επεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Γ.�Κρητικίδης)

Διάγραμμα 9Αριθμός απασχολουμένων με συμβάσεις αορίστου χρόνου 2008-2011

�Πηγή:�Γ.Γ.�ΕΛΣΤΑΤ,�ΕΕΔ�2008-2011�Β΄�τριμήνου Επεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Γ.�Κρητικίδης)

Page 143: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�3

Διάγραμμα 10Ποσοστό Προσωρινής Απασχόλησης

�Πηγή:�Γ.Γ.�ΕΛΣΤΑΤ,�ΕΕΔ�2008-2011�Β΄�τριμήνου Επεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Γ.�Κρητικίδης)

5. Αποτελέσματα έρευνας του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ για τις διαθεσιμότητες και την εκ περιτροπής εργασία

Σε ανάλυση περιπτώσεων, που πραγματο-ποίησε το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ για την χρονική περί-οδο Νοεμβρίου 2008 - Οκτωβρίου 201162, και αφορά σε επιχειρήσεις που εφάρμοσαν στην Ελλάδα, εκ περιτροπής απασχόληση

62.ΤοΙΝΕ/ΓΣΕΕεπιχείρησενασυγκεντρώσειστοιχείααπότονηλεκτρονικόκαιέντυποτύποπουαφορούνσεεπι-χειρήσειςπου εφάρμοσαν εκπεριτροπής εργασίας καιδιαθεσιμότητα κατά την χρονική περίοδο Νοεμβρίου2008 έωςΟκτωβρίου2011.Είναιπροφανές ότι η ενα-σχόληση του τύπουμεσυγκεκριμένες επιχειρήσειςσυ-νεπάγεταικαιτην ιδιαιτερότητάτουςαφούκατάκανόνααπασχολούν περισσότερους από 100 εργαζόμενους.Ακολούθησεδιασταύρωσηκαιεπιβεβαίωσητωνστοιχεί-ωναυτώναπότιςίδιεςτιςεπιχειρήσειςπουαναφέροντανστοντύπο,τασωματεία,τααντίστοιχαΕργατικάΚέντρακαιτιςΟμοσπονδίες.Ηέρευνααυτήείναιενδεικτικήγιατιςεξελίξειςπουλαμβάνουνχώραστιςεπιχειρήσειςπουδιαθέτουνμεγάλομέγεθοςαπασχόλησηςσεσχέσημεταισχύονταστηνελληνικήαγοράεργασίαςαπότηστιγμήπου το 99,5% των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέααπασχολούνλιγότερουςαπό20εργαζόμενουςκαιανή-κουνστησυντριπτικήπλειοψηφίατωνεπιχειρήσεωνπουδενσυμπεριλαμβάνονταιστηνενλόγωέρευνα.

και διαθεσιμότητα, για να αντιμετωπίσουν, όπως δηλώνουν, οικονομικά προβλήματα, παρατηρούμε τα εξής.

Την χρονική περίοδο 2008-2011, έχου-με, σύμφωνα με τα στοιχεία της εν λόγω έρευνας, συνολικά 22 περιπτώσεις εκ πε-ριτροπής απασχόλησης σε επιχειρήσεις πανελλαδικά. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία που αντλήθηκαν, το 2008 καταγράφονται δύο (2) περιπτώσεις επι-χειρήσεων που εισήγαγαν ρυθμίσεις εκ πε-ριτροπής εργασίας, και οι δύο στον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας. Είναι επιχειρή-σεις με μεγάλη απασχόληση (απασχολούν κατά μέσο όρο 250-500 εργαζόμενους), και βρίσκονται η πρώτη στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας (Κιλκίς - Γιαννιτσά) και η άλλη στην περιοχή της Θεσσαλίας (Φάρσαλα).

Από τις επιχειρήσεις αυτές, η μια επιχεί-ρηση κατά την λήξη της εκ περιτροπής εργασίας πραγματοποίησε απολύσεις των μισών περίπου εργαζομένων καθώς συγ-

Page 144: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121��

χωνεύτηκε με άλλη επιχείρηση του ιδίου κλάδου, ενώ η άλλη επιχείρηση επαναλει-τούργησε με πλήρη απασχόληση όλου του προσωπικού.

Το 2009 εξετάζονται έξι επιχειρήσεις που υιοθέτησαν εκ περιτροπής εργασίας63 που αφορούν στον κλάδο των δομικών κατα-σκευών και της μεταποίησης (στην παρα-γωγή βασικού σιδήρου και χάλυβα), στη μεταλλοβιομηχανία-μεταλλικές κατασκευ-ές, στην κατασκευή εσωρούχων-έτοιμων ενδυμάτων αξεσουάρ, στην κατασκευή προϊόντων και σε μη μεταλλικά ορυκτά. Οι επιχειρήσεις αυτές απασχολούν επίσης με-γάλο αριθμό εργαζομένων (κατά μέσο όρο πάνω από 150 εργαζόμενους) και δραστη-ριοποιούνται στις περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Κατερί-νη), της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης (Ξάνθη), στα Ιωάννινα (ΒΙΠΕ Ιωαννίνων) και στη Θεσσαλία (Λάρισα). Από τις περι-πτώσεις των επιχειρήσεων που εφάρμο-σαν εκ περιτροπής εργασία το 2009 μια επιχείρηση κατά την λήξη της εκ περιτρο-πής εργασίας απέλυσε μικρό αριθμό εργα-ζομένων ενώ εξακολουθεί να εφαρμόζει εκ περιτροπής εργασία σε μέρος του προσω-πικού της, μια επιχείρηση προχώρησε σε μειώσεις αποδοχών των εργαζομένων με πλήρες ωράριο εργασίας, ενώ μια επιχείρη-ση (μετά από μεταβολή των όρων της πα-ραγωγικής της δραστηριότητας) επανέφε-ρε το προσωπικό σε πλήρη απασχόληση.

Το 2010 καταγράφονται επίσης έξι περι-πτώσεις επιχειρήσεων που υιοθέτησαν σύ-στημα ευελιξίας με εκ περιτροπής εργασία,

63.Σεδυοαπόαυτέςδενυπήρχεσυνδικαλιστικήεκπροσώ-πηση,καθώςκαισεμίαεπιχείρησηπουεφαρμόσθηκετοσύστηματηςεκπεριτροπήςεργασίας.

στις οποίες καταγράφεται σημαντική απα-σχόληση (άνω των 100 εργαζόμενων).64 Οι επιχειρήσεις ανήκουν στον κλάδο της μεταποίησης, στην βιομηχανία τροφίμων, στην βιομηχανία κατασκευής εξοπλισμού μεταφορών, στην βυρσοδεψία, στον κλάδο των μεταφορών και του λιανικού εμπορίου και βρίσκονται στις περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, στην Θεσσαλία (Βόλος) και στην Πελοπόννησο (Αχαΐα). Στις εξεταζόμενες περιπτώσεις για το 2010 και σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοι-χεία, μια επιχείρηση επανέφερε καθεστώς πλήρους απασχόλησης χωρίς να προβεί σε απολύσεις, ενώ μια άλλη διατήρησε την απασχόληση με μειώσεις αποδοχών των εργαζομένων πλήρους απασχόλησης.

Το 2011, τέλος καταγράφονται 8 περιπτώ-σεις65 επιχειρήσεις που εισήγαγαν εκ περι-τροπής εργασία, και αφορούν στον τομέα της μεταποίησης, την κλωστοϋφαντουρ-γία, την κατασκευή προϊόντων από μη μεταλλικά ορυκτά-είδη υγιεινής και πλα-κάκια, την χημική βιομηχανία-παραγωγή φαρμακευτικών μορφών, τον κλάδο των ξενοδοχείων, εστιατορίων και χώρων ψυ-χαγωγίας, των μεταφορών και του λιανικού εμπορίου. Είναι επιχειρήσεις που εδρεύουν στην Κεντρική Μακεδονία (Κιλκίς, Θεσσα-λονίκη, Σίνδος), στην Θεσσαλία (Φάρσα-λα), στην Κόρινθο (Καλαμάκι Κορινθίας) και στην Αττική (Μενίδι, Αθήνα). Από τις περιπτώσεις αυτές που επιβεβαιώθηκαν, μια επιχείρηση πραγματοποίησε απολύσεις

64.Απόαυτέςσετρειςδενυπήρχεσυνδικαλιστικήεκπροσώ-πηση,καθώςκαισεμίαεπιχείρησηπουεφαρμόσθηκετοσύστηματηςεκπεριτροπήςεργασίας.

65.Σετέσσερειςπεριπτώσειςδενυπήρχεσυνδικαλιστικήεκ-προσώπηση.

Page 145: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�5

κατά την λήξη της εκ περιτροπής εργασί-ας για περιορισμένο αριθμό εργαζομένων, μια επιχείρηση απέλυσε τους μισούς εργα-ζομένους καθώς συγχωνεύτηκε κατά την λήξη της εκ περιτροπής απασχόλησης, μια επιχείρηση απέλυσε σχεδόν το σύνολο των εργαζομένων της, ενώ δύο επιχειρήσεις λειτουργούν με πλήρη απασχόληση όλου του προσωπικού.

Όσον αφορά στις διαθεσιμότητες, την χρονική περίοδο 2008-2011 καταγράφο-νται συνολικά 29 περιπτώσεις. Για το 2008, καταγράφονται οκτώ περιπτώσεις66 που εισήγαγαν διαθεσιμότητα, που αφορούν στον κλάδο της μεταποίησης, την κατα-σκευή μηχανημάτων, την χημική βιομηχα-νία-παραγωγή λιπασμάτων και αζωτούχων ενώσεων, την κατασκευή καλωδιώσεων και εξαρτημάτων καλωδίων, την βιομηχα-νία κατασκευής μη μεταλλικών ορυκτών, την παραγωγή βασικών μετάλλων, την κλωστοϋφαντουργία και του χονδρικού εμπορίου είτε τροφίμων είτε ηλεκτρικών συσκευών και εξοπλισμού. Δραστηριο-ποιούνται στις περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης (Νέα Καρ-βάλη, Ξάνθη, Κομοτηνή), στην Στερεά Ελ-λάδα (Οινόφυτα) και στην Πελοπόννησο (Κόρινθος).

Από τις επιχειρήσεις αυτές πέντε (5) πραγ-ματοποίησαν απολύσεις κατά την λήξη της διαθεσιμότητας και μάλιστα τρείς από αυ-τές προχώρησαν σε διακοπή δραστηριότη-τας (κλείσιμο) της επιχείρησης.

Το 2009 καταγράφονται δώδεκα επιχει-

66.Σεδυοπεριπτώσειςδενυπήρχεσυνδικαλιστικήεκπρο-σώπηση.

ρήσεις67, που έθεσαν τους εργαζομένους τους σε διαθεσιμότητα. Είναι επιχειρήσεις που ανήκουν στον τομέα της μεταποίησης, την κατασκευή προϊόντων από μη μεταλ-λικά ορυκτά, την βιομηχανία τροφίμων, επεξεργασία και συντήρηση ψαριών, την βιομηχανία πλαστικών, την μεταλλοβιομη-χανία (μεταλλικές κατασκευές), στον κλά-δο των κατασκευών, της εκπαίδευσης και των μεταφορών. Δραστηριοποίηση των επιχειρήσεων αυτών έχουμε στην Κεντρι-κή Μακεδονία (Θεσσαλονίκη, Σίνδος), στην Ανατολική Μακεδονία-Θράκη (Κομοτηνή, Θράκη), στην Θεσσαλία (Λάρισα), στην Στερεά Ελλάδα (Λαμία), στην Αιτωλοακαρ-νανία (Δήμος Χαλκείας), στην Πελοπόννη-σο και στην Αττική (Ικόνιον Περάματος, Πειραιάς). Από αυτές δυο δεν λειτουργούν αυτή την στιγμή (διακοπή δραστηριότη-τας), έχοντας απολύσει το σύνολο του προσωπικού τους ενώ, δυο επιχειρήσεις απέλυσαν μέρος τους προσωπικού τους.

Το 2010 καταγράφονται πέντε επιχειρή-σεις68, που εφάρμοσαν διαθεσιμότητα στο προσωπικό τους οι οποίες δραστηριοποι-ούνται στον κλάδο της μεταποίησης στην χαρτοποιία και κατασκευή χημικών προ-ϊόντων, στην βιομηχανία τσιγάρων, στον τουρισμό και στον κλάδο των χρηματοπι-στωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτή-των στις περιοχές της Αττικής (Ασπρόπυρ-γος), της Πελοποννήσου (Κόρινθος), των Δωδεκανήσων (Κως) και της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης. Αναφορικά με την εξέλιξη της απασχόλησης στις επιχειρήσεις

67.Σετέσσερειςπεριπτώσειςδενυπήρχεσυνδικαλιστικήεκ-προσώπηση.

68.Σεμιαπερίπτωσηδενυπήρχεσυνδικαλιστικήεκπροσώ-πηση.

Page 146: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�6

αυτές μπορούν να παρατηρηθούν τα εξής: Μια επιχείρηση εξαγοράστηκε χωρίς να πραγματοποιήσει απολύσεις αλλά εφαρμό-ζοντας προγράμματα εθελουσίας εξόδου, μια επιχείρηση εξαγοράσθηκε απολύοντας μέρος του προσωπικού της, μια επιχείρηση έπαυσε να λειτουργεί, ενώ σε μια δεν έγι-ναν απολύσεις αλλά μειώθηκαν κατά την λήξη της διαθεσιμότητας οι αποδοχές των εργαζόμενων.

Τέλος, το 2011 (μέχρι τον Οκτώβριο 2011) εξετάζονται τέσσερις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν διαθεσιμότητα, δύο στον κλά-δο μεταποίησης, στην χημική βιομηχανία, και δύο στον κλάδο του λιανικού εμπορίου, επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας-Θρά-κης, της Λάρισας και της Πάτρας. Αναφορι-κά με τις περιπτώσεις αυτές παρατηρούμε ότι σε μια επιχείρηση δεν εφαρμόστηκε η πρόταση της διοίκησης λόγω αντίδρασης των εργαζομένων, σε μια δεν έγιναν απο-λύσεις αλλά μειώσεις των αποδοχών των

εργαζομένων, ενώ σε δυο δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, καθώς είτε το μέτρο δεν έχει εφαρμοσθεί είτε δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη.

Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζονται σχηματικά όλα όσα αναφέρθηκαν παραπά-νω σχετικά με τις περιπτώσεις εκ περιτρο-πής εργασίας και διαθεσιμότητων κατά την χρονική περίοδο 2008-2011.

Από τα στοιχεία που αντλούνται από τον τύπο και επιβεβαιώνονται (στον βαθμό που επιβεβαιώνονται) από αρμόδιες συνδι-καλιστικές πηγές, προκύπτει ότι τα μέτρα της διαθεσιμότητας και της εκ περιτροπής εργασίας που λαμβάνονται με το επιχείρη-μα της διατήρησης της απασχόλησης δεν επιτυγχάνουν, σε ορισμένες περιπτώσεις, την αποφυγή των απολύσεων όπως διαπι-στώνεται κυρίως στα παραδείγματα εκείνα στα οποία υπάρχει μεγαλύτερο βάθος χρό-νου για την αξιολόγηση της αποτελεσματι-κότητας της εφαρμογής των μέτρων.

Page 147: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1��

Διάγραμμα 11

Περιπτώσεις επιχειρήσεων που εφάρμοσαν εκ περιτροπής εργασίας και διαθεσιμότητα (2008-2011)

�Πηγή:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ,�2011 Επεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Αναστασία�Τζαβάρα)�

6. Συμπεράσματα

Η συνεχιζόμενη χρηματοπιστωτική ύφεση και τα μέτρα λιτότητας για την διαχείριση των υψηλών ελλειμμάτων και χρεών, οδη-γούν την Ευρώπη των 27 σε συρρίκνωση των διαθέσιμων πόρων στην αγορά εργα-σίας, μείωση της απασχόλησης, αύξηση των απολύσεων και των ποσοστών ανεργί-ας με παράλληλη υιοθέτηση νέων μορφών ελαστικής εργασίας.

Η παρούσα μελέτη αποτελεί ένα πρώτο εγ-χείρημα καταγραφής του φαινομένου και κατ’ επέκταση μια πρώτη προσέγγιση με την δημιουργία ερωτημάτων για τις σοβα-ρές επιπτώσεις στο μέγεθος της απασχόλη-σης και στο περιεχόμενο των εργασιακών σχέσεων, ερωτήματα τα οποία θα επιχει-ρηθεί να απαντηθούν σε επόμενο στάδιο της έρευνας.

Είναι εμφανές ότι οι ευέλικτες σχέσεις ερ-γασίας, κατ΄απόκλιση από τον τυπικό τρό-πο απασχόλησης στην περίοδο της οικονο-μική ύφεσης ανθούν, με όλο μεγαλύτερο και αυξανόμενο αριθμό εργαζομένων σε αυτές, ωστόσο δημιουργούνται σοβαρά ερωτήματα ως προς το ουσιαστικό περιε-χόμενο των εξελίξεων όπως καταγράφονα-τι από τους διεθνείς οργανισμούς. Ειδικό-τερα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιλέγονται μια σειρά από μέτρα και με δι-αφορετική προσέγγιση για την αντιμετώπι-ση τις κρίσης και των συνεπειών της στην εργασία, προκειμένου να αποτραπεί το συνεχιζόμενο κύμα των απολύσεων και να ανασχεθεί η αύξηση της ανεργία. Και πα-ρότι, φαίνεται να υπάρχει έλλειψη ανταλ-λαγής πρακτικών και εφαρμοζόμενων πο-λιτικών μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ, τα στοιχεία καταδεικνύουν, πως στην πλει-οψηφία τους οι Ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις

Page 148: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121��

προωθούν μέτρα για την διατήρηση της απασχόλησης και, όπου αυτή είναι εφικτή, την αποφυγή των απολύσεων, αναζητώ-ντας την ύπαρξη συναίνεσης μεταξύ εργο-δοτών και εκπροσώπων εργαζομένων. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στην ενίσχυση της ευελιξίας της εργασίας και στοχεύουν στην μείωση του κόστους εργασίας μέσω της μείωσης του χρόνου εργασίας (μερική απασχόλη-ση, εκ περιτροπής εργασία, προσωρινή ανεργία (διαθεσιμότητα) κα.

Η ευελιξία στην αγορά εργασίας των χωρών της ΕΕ, ως μοχλός αποτροπής απολύσεων, ενισχύεται κατά την διάρκεια της οικονομι-κής κρίσης κυρίως μέσω ρυθμίσεων (νέων ή τροποποιητικών) που διευκολύνουν την καταγγελία της σύμβασης εργασίας και την εισαγωγή συστημάτων ευελιξίας του περιεχομένου της απασχόλησης και του χρόνου εργασίας. Τα συστήματα αυτά της ευέλικτης απασχόλησης,ως μοχλός απο-τροπής απολύσεων, ποικίλουν ως προς το περιεχόμενό τους, μπορούν δε να ρυθμί-ζονται είτε με ατομική σύμβαση εργασίας (πχ. Λετονία), είτε με συλλογική σύμβαση (πχ. Νορβηγία, Πολωνία), είτε μονομερώς από τους εργοδότες (πχ. Αυστρία, Πολω-νία) είτε τέλος ή μέσω της νομοθεσίας (πχ. Βέλγιο, η Βουλγαρία). Σε κάποιες χώρες παράλληλα με τα συστήματα ευέλικτης απασχόλησης έχουν εισαχθεί αντισταθμι-στικά οφέλη επιδοματικού χαρακτήρα για να μετριασθούν οι αρνητικές συνέπειες για τους εργαζόμενους (πχ στην Γερμανία, το ποσό επιδότησης των αποδοχών μπορεί να ανέρχεται στο 67% των κανονικών καθα-ρών μηναίων αποδοχών, αυτό το ποσοστό είναι υψηλότερο σε άλλες χώρες όπως στην Πολωνία που είναι 70% και στη Ρουμανία

75%) ωστόσο στις περισσότερες χώρες η δυνατότητα αυτή εκλείπει. Η αποτύπωση αυτή δεν συνεπάγεται και υιοθέτηση των ασκούμενων πολιτικών στον ευρωπαϊκό χώρο, πόσο μάλλον που οι εθνικές πρα-κτικές δεν μπορούν να επεκτείνονται με τεχνητούς όρους χωρίς να λαμβάνονται υπόψην οι εθνικές ιδιαιτερότητες ως προς τα επιμέρους γενικά και ειδικότερα χαρα-κτηριστικά τους.

Στην Ελλάδα, κατά το πρόσφατο χρονικό διάστημα της οικονομικής κρίσης και ύφε-σης παρατηρείται σημαντική αύξηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, η οποία συνοδεύεται και με σημαντικές αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο που τις ενισχύουν. Οι τροποποιήσεις της νομοθεσίας (μερι-κή απασχόληση, εκ περιτροπής εργασία, διαθεσιμότητα) στην Ελλάδα ενισχύουν σημαντικά την ευελιξία παρέχοντας τις πε-ρισσότερες φορές, όπως αναλύθηκε στην παρούσα μελέτη, στον εργοδότη το δικαί-ωμα να επέμβει στο περιεχόμενο των συμ-φωνιών των συμβάσεων που έχει με το προσωπικό του και να τις τροποποιήσει και μάλιστα με τρόπο επαχθή για τους εργαζό-μενους υφαρπάζοντας τη συναίνεσή τους.

Αυτή η δυνατότητα δίνεται κατ΄εξαίρεση του κανόνα για να αντιμετωπισθούν τυχόν υφιστάμενα οικονομικά προβλήματα των επιχειρήσεων και μάλιστα είναι αμφίβολο αν είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα, διότι το Σύνταγμα εγγυάται μεν την ελευθερία των συμβάσεων των μερών αλλά η ελευθερία έχει το νόημα ότι και τα δύο μέρη είναι ελεύθερα να συνάπτουν μία σύμβαση, να τη διαλύουν και να τροποποιούν το περιε-χόμενό της.

Ο νομοθέτης, ωστόσο, στις πρόσφατες

Page 149: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1��

παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της οι-κονομικής κρίσης δεν προσδιορίζει εγγύ-τερα την ουσιαστική προϋπόθεση για την επιβολή των μέτρων αυτών, δηλαδή τον προσδιορισμό της δραστηριότητας του ερ-γοδότη. Επειδή όμως δίνεται στον εργοδό-τη κατ’ εξαίρεση το δικαίωμα να επέμβει στο περιεχόμενο των συμφωνιών που έχει με το προσωπικό του και να τις αλλάξει με τρόπο επαχθή για τους εργαζόμενους, οι προϋποθέσεις για την άσκηση τους θα πρέπει να ερμηνεύονται αυστηρά και για να εφαρμοσθεί πρέπει ο περιορισμός της οικονομικής δραστηριότητας του να είναι πολύ σοβαρός με μόνιμα χαρακτηριστικά. Αυτό σημαίνει ότι δεν αρκεί μια επιχείρη-ση να έχει ταμειακές δυσχέρειες ή υπάρχει άσχημη συγκυρία στην αγορά. Δεν αρκεί δηλαδή η επίκληση από την πλευρά του εργοδότη των οποιωνδήποτε οικονομικών προβλημάτων ή οποιοιδήποτε περιορισμού της δραστηριότητας της επιχείρησης του. Εφόσον τα μέτρα αυτά επιβάλλονται ως η ηπιότερη εναλλακτική λύση, προκειμένου να αποτραπούν απολύσεις, θα πρέπει ο περιορισμός δραστηριοτήτων να έχει μια τέτοια έκταση που να απειλεί άμεσα τις θέ-σεις εργασίας.

Όταν λοιπόν συντρέχει αυτή η ουσιαστι-κή προϋπόθεση το δεύτερο που υποχρε-ούται να κάνει ο εργοδότης για να ασκεί ένα τέτοιο δικαίωμα είναι να κάνει ουσι-αστικό διάλογο με τους εργαζόμενους για τους λόγους που υπαγορεύουν αυτή την επιχειρηματική απόφαση, να υποχρεώνε-ται να δώσει τα απαραίτητα στοιχεία σχε-τικά με την οικονομική κατάσταση της επι-χείρησης και να εξαντλεί κάθε περιθώριο εναλλακτικών λύσεων. Μέσω της ορθής και έγκαιρης άσκησης της υποχρέωσης του

εργοδότη για ενημέρωση και διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων (είτε σε επιχειρησιακό είτε κλαδικό επίπε-δο), μπορεί να σχεδιάζεται ετήσιος προ-γραμματισμός της επιχείρησης στον οποίο να περιλαμβάνεται, σε διαπραγμάτευση με τους εργαζόμενους, ο προγραμματισμός του εργατικού δυναμικού της επιχείρη-σης προλαμβάνοντας και αποφεύγοντας με τον τρόπο αυτό εισαγωγή συστημάτων ευελιξίας και απολύσεις με την διατύπωση εναλλακτικών επιλογών και προτεραιοτή-των. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μέτρα αυτά της ευελιξίας εργασίας είναι επαχθέ-στατα μέσα, τα οποίο οδηγούν σε σοβαρές εισοδηματικές απώλειες που πλήττουν τη δυνατότητα του εργαζόμενου να βιοπορί-ζεται, οδηγούν σε συρρίκνωση των ασφα-λιστικών δικαιωμάτων αλλά και του μισθού μέχρι 40%, ή 50% και τις περισσότερες φορές δεν αποτρέπουν απολύσεις. Αντι-θέτως, μάλιστα, περιορίζουν ακόμη περισ-σότερο τα δικαιώματα των εργαζομένων, όταν καταγγελθεί, τις περισσότερες φορές καταχρηστικά, η σύμβαση εργασίας τους μετά από αυτά, καθώς μειώνεται σημαντι-κά το ποσό της αποζημίωσης που δικαιού-νται.

Εξάλλου, διαπιστώνεται ότι τα ποσοστά της ευελιξίας στην Ελλάδα κατά την χρο-νική περίοδο 2008-2011 έχουν αυξηθεί σημαντικά. Το 2011, οι ελαστικές μορφές εργασίας κυριαρχούν των νέων προσλή-ψεων πλήρους απασχόλησης σε αντίθεση με το 2009 και το 2010, επιτείνοντας «την θεσμοποιημένη θέσπιση» των ελαστικών μορφών απασχόλησης στην Ελληνική οι-κονομία και ειδικότερα στην αγορά εργα-σίας χωρίς ταυτόχρονα να μειώνονται οι απολύσεις και τα «λουκέτα» των επιχειρή-

Page 150: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012150

σεων και να επηρεάζεται πτωτικά η ανερ-γία και ειδικότερα η ανεργία των νέων, το ποσοστό της οποίας ανέρχεται σε 45,5% το 2011, από 27,5% το 2009.

Επίσης, οι μετατροπές των συμβάσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης σε μερι-κή ή εκ περιτροπής απασχόληση παρου-σιάζουν σημαντική αύξηση κατά ποσοστό 44,8.% όσον αφορά στην μετατροπή σε μερική απασχόληση και κατά ποσοστό 85,5% αναφορικά με την μετατροπή σε εκ περιτροπής εργασία. Μάλιστα, ποσοστό 69,4.% αφορά σε μετατροπή σε εκ περι-τροπής απασχόληση κατόπιν συμφωνίας του εργοδότη με τους εργαζόμενους και ποσοστό 90% σε επιβολή εκ περιτροπής εργασία με μονομερή απόφαση του εργο-δότη.

Πολλές επιχειρήσεις θεωρούν ότι για να αποκαταστήσουν τα περιθώρια κέρδους πρέπει να παγώσουν (ή ακόμη και να μει-ώσουν) τους πραγματικούς μισθούς, ενώ σε κάθε ευκαιρία που προτείνεται η θυσία που θα γίνει από τους εργαζόμενους θα αποτρέψει απολύσεις, θα συμβάλει στην αποκατάσταση των περιθωρίων κέρδους της επιχείρησης και μεσο-μακροπρόθεσμα θα ευνοήσει τις επενδύσεις που θα οδηγή-σουν σε μελλοντικές προσλήψεις και σε μι-σθολογικές αυξήσεις. Κατά συνέπεια, σύμ-φωνα με αυτή την επιχειρηματολογία της «αναγκαίας θυσίας» ως μονόδρομο εξόδου από την κρίση, δημιουργούνται ανυπολό-γιστες δυσμενείς συνέπειες για τους εργα-ζόμενους, και τελικά, όπως αποδεικνύεται κατά το 2008-2011, δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση των απολύσεων και γενι-

κότερα των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης. Ιδιαίτερα μάλιστα, όταν παρά τα μέτρα που λαμβάνονται οι απολύσεις απο-τελούν το επόμενο στάδιο.

Συμπερασματικά, θα πρέπει να επισημαν-θεί ότι η απειλή της ανεργίας και η κρίση επιδρά σημαντικά στην υποβάθμιση του περιεχομένου της εργασίας και των παρε-πόμενων επιπτώσεων ενώ δημιουργούνται ερωτήματα ως προς το βαθμό της αποτελε-σματικότητας των λαμβανομένων μέτρων σχετικά με την διατήρηση της απασχόλη-σης που αποτελεί το βασικό επιχείρημα για την υιοθέτηση τους. Το ερώτημα αυτό θα απαντηθεί σε επόμενο στάδιο καθώς στην παρούσα μελέτη επιχειρήθηκε μια πρώτη αποτύπωση τους.

Η πολιτική εξόδου από την οικονομική κρί-ση δεν αποτελεί μια αμιγώς δημοσιονομική και λογιστική λήψη μέτρων αλλά απαιτεί-ται να εξασφαλίζει, μέσω δημοκρατικών διαδικασιών, την κοινωνική πρόοδο και να επιδιώκει την διαρκή βελτίωση των συνθη-κών διαβίωσης και εργασίας. Η πλήρης και αξιοπρεπής απασχόληση με όρους ισότη-τας, κοινωνικής προστασίας και κοινωνικής προόδου απαιτείται να συνδέεται με τους οικονομικούς στόχους προκειμένου να εί-ναι οικονομικά και κοινωνικά αποτελεσμα-τικοί. Η ολοένα και μεγαλύτερη απορρύθ-μιση των εργασιακών σχέσεων που συ-ντελείται υπό την επίκληση της αποφυγής των απολύσεων, έχει συνήθως προσωρινά αποτελέσματα στο επίπεδο της απασχό-λησης και συγκεντρώνει σοβαρές κριτικές ως προς την διατήρηση ουσιαστικών όρων της κοινωνικής συνοχής.

Page 151: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 151

6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ

• Αγαλλόπουλου Π. (2005). «Εισαγωγήστοεργατικόδίκαιο»,Αθήνα,ΕκδόσειςΣάκκουλας.

• ΒλαστόςΣτ.,(2001).«Επίτομοεργατικόδίκαιο»,Αθήνα,ΕκδόσειςΣάκκουλας.

• ΓαβαλάςΝ.(2004).«Τανέαμέτραγιατιςεργασιακέςσχέσεις:μιαπρώτηεκτί-μηση του ανακοινωθέντος ΠΔ», ΕΕΔ69τ.13.

• Γαμβρούδης Β. (2010). «Ο Νέος Ερ-γασιακός Νόμος», Επιθεώρηση ΙΚΑΑσφαλιστικούΕργατικούΔικαίου,Τεύ-χος44ο,Ιούλιος.

• ΓΣΕΕ : «Εγγυήσεις κατά της εργασια-κήςανασφάλειαςκαιάλλεςδιατάξεις»,ΝομικόΔελτίοΓΣΕΕ35.

• Γιαννακά Νίκη, Πετρόγλου Αθηνά,(2011).«Οιπρόσφατεςμεταρρυθμίσειςστοεργατικόδίκαιοπουεπιδρούνστοδίκαιο κοινωνικής ασφάλισης», Επιθε-ώρησιςΔικαίουΚοινωνικήςΑσφαλίσε-ως,Τεύχος8/627,Αύγουστος.

• Γκούτος Χ., «Ζητήματα της μερικήςαπασχόλησης»ΔΕΝ55.

• ΔερμιτζάκηΔ.Φωτεινή (2011). «Οδι-καστικός έλεγχος της καταγγελίας τηςσύμβασηςεργασίαςαορίστουχρόνου:Σκέψειςμεαφορμή τέσσεριςπρόσφα-τες αποφάσεις του Αρείου Πάγου»,Επιθεώρησις Εργατικού Δικαίου, Τό-

μος70ος,Αύγουστος.

• ΔερμιτζάκηΔ.Φωτεινή,(2010).«Οέγ-γραφος τύπος για την κατάρτισησυμ-βάσεων μερικής απασχόλησης-Η χα-μένηευκαιρίατουΝ.3846/2010»,ΕΕΔ69/1213,1216.

• Δερμιτζάκη Δ. Φωτεινή (2011). «Γνω-στοποίηση των συμβάσεων μερικήςαπασχόλησης στην Επιθεώρηση Ερ-γασίας. Η συμβατότητά της προς τηνΟδηγία 97/81/ Ε.Κ. (Σχόλιο στην ΣτΕ319/2011),ΕΕΔ2011,473.

• ΔούκαΒ. (1997).«Μεταβίβασηεπιχεί-ρησηςκαιατομικέςσχέσειςεργασίας»,ΕκδόσειςΣάκκουλα.

• ΔούκαΒ.,(2005).«Μερικήαπασχόλη-ση,τοκαθεστώςτωνμερικώςαπασχο-λούμενωνστονιδιωτικότομέα»,Εκδό-σειςΣάκκουλα

• Ζερδέλης Δ., (2002). «Το Δίκαιο τηςΚαταγγελίας»,ΕκδόσειςΣάκκουλα,.

• ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ(2010).«Ηελληνικήοικονομίακαιηαπασχόληση»,ΕτήσιαΈκθεση2010.

• ΙΝΕ/ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ (2009). «Οι εργα-σιακέςσχέσειςστηνΕυρώπηκαιστηνΕλλάδα»,ΕτήσιαΈκθεση2009.

• Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών (2011). «Δελτίο Τύπου της ΕΣΕΕ γιατηναύξησητουβασικούμισθούτωνερ-

Page 152: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012152

γαζομένωνστοεμπόριο»,ΕΣΕΕ,Ιούλι-ος.

• Καραμεσίνη Μαρία (2010). «Η κοινω-νικήκρίσηστηνΕυρώπη:Πολιτικήτηςεπισφάλειας ή μετατόπιση σε ένα νέοκοινωνικό μοντέλο ρύθμισης;», Ευρω-παϊκόΔίκτυογιατονΕναλλακτικόΠρο-βληματισμό και τον Πολιτικό Διάλογο,Τεύχος6/2010,Ιούνιος..

• ΚαρατζάςΧ.(2011).«Καταγγελίασυμ-βάσεων εργασίας αορίστου χρόνουχωρίςαποζημίωσημετάτηδιάταξητουάρθρου17τουΝ.3899/10-Ποιούςαφο-ρά»,ΔΕΝ2011/403.

• Καρούζος Κ. (2008): «Εκ περιτροπήςεργασία:μίαμορφήμερικήςαπασχόλη-σηςστον ιδιωτικό τομέα»,Εργασιακέςσχέσεις,Οκτώβριος.

• Κελεμένης & Συνεργάτες, (2010). «ΟΝόμος3846/2010σχετικάμετις(Εγγυ-ήσεις για την Εργασιακή Ασφάλεια)»,LegalAlert.

• Κουζής Γ., Σταμάτη Α, ΜατζουράνηςΑ., Μπουκουβάλας Κ, ΚαρακιουλάφηΧ(2008).«εξαγορέςκαισυγχωνεύσειςεπιχειρήσεων επιπτώσεις στην απα-σχόλησηκαιστιςεργασιακέςσχέσεις»,ΜελέτεςΙΝΕ/ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ,Αρ.30.

• ΚουζήςΓ.(2001).«Εργασιακές�σχέσεις�και�Ευρωπαϊκή�ενοποίηση:�Ευελιξία�και�απορρύθμιση� ή� αναβάθμιση� της� εργα-σίας»,Μελέτες ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ,Αρ.14..

• Κουκιάδης, Ι., (2006). «Εργατικό δί-καιο»,Αθήνα,ΕκδόσειςΣάκκουλας.

• Κουκιάδης Ι., «ΕργατικόΔίκαιοΕπιτο-

μή», Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσ-σαλονίκη,ΈκδοσηΒ΄.

• Κουκιάδης, Ι, (1997). «Εργατικό δί-καιο»,Συλλογικέςεργασιακέςσχέσεις,τόμ.Ι.Αθήνα,ΕκδόσειςΣάκκουλας.

• ΚουκιάδηςΙ.(2010).«Ηαπόλυσηεργα-τοτεχνιτώνμετάτηρύθμισητουάρθρου17Ν.3899/10»,ΔΕΝ2011.

• ΚουτσιούμπαΑ.Χριστίνα,(2011).«Ηεκπεριτροπήςαπασχόληση:Οινέεςρυθ-μίσεις(Ν.3846/2010καιΝ.3988/2010)για τη μερική απασχόληση και την εκπεριτροπήςεργασία»,ΔελτίοΦορολο-γικής Νομοθεσίας, Τεύχος 1472, Αύ-γουστος.

• Λεβέντης Γ., «Μεταβίβαση επιχειρή-σεωςκαισυνέπειεςγια τιςεργασιακέςσχέσεις», Συμβολή στην ερμηνεία τουΠ.Δ.572/1988ΔΕΝ1989.1169.

• ΛεβέντηςΓ,(2009).«ΑτομικόΕργατικόΔίκαιο», Ερμηνεία, Εκδόσεις Σάκκου-λα.

• ΛεβέντηςΓ, «Μερικήαπασχόληση καιεκ περιτροπής εργασία κατά τον Ν.2639/1998»,ΔΕΝ55.

• Λεοντάρη Μ, (2010). «Εργατικό Δί-καιο»,εκδόσειςΠάμισος.

• Λεοντάρη Κ. Μιλτιάδη, (2010). «Πρό-σφατες αλλαγές στη νομοθεσία πουεπηρεάζουν τους εργαζόμενους», Ερ-γατικόΔίκαιο,ΦορολογικάκαιΕργατικάΘέματα,Έκδοση19η.

• ΛεοντάρηΚ.Μιλτιάδη, (2011).«Μειω-μένη απασχόληση, εκπεριτροπής ερ-γασία και διαθεσιμότητα μισθωτών»,

Page 153: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 153

ΕργατικήΕπιθεώρηση,ΕπίκαιραΕργα-τικάΘέματα,Ιούνιος.

• Ληξουριώτης Ι., (2010).«ΑτομικέςΕρ-γασιακές Σχέσεις», Εκδόσεις ΝομικήΒιβλιοθήκη»2ηΈκδοση.

• Ληξουριώτης Ι., (2010). «ΕφαρμογέςΕργατικού Δικαίου», εκδόσεις ΝομικήΒιβλιοθήκη.

• Μαρκόπουλος Κ., (2008). «Θέση τουμισθωτούσεδιαθεσιμότητα»,ΔΕΝ64,Τεύχος1517.

• ΜετζητάκουΑ.(2012).«Ευέλικτες-ελα-στικές συμβάσεις εργασίας», Επιθεώ-ρηση ΙΚΑΑσφαλιστικούΕργατικούΔι-καίου,Τεύχος540,Ιανουάριος.

• ΠάντζοςΕ.(2010).«Απόλυσηεργαζο-μένωνμεήχωρίςπροειδοποίησηποσόαποζημίωσης-ομαδικές απολύσεις,Επιθ.Ασφαλ.Εργατ.2010/872.

• Πετρόγλου Π., (2008). «Παραβιάζουντο κοινοτικό δίκαιο οι διατάξεις περίμερικής απασχόλησης (άρθρο 2 περ.1,2και16Ν.2639/1998)»,ΣκέψειςμεαφορμήτηναπόφασηΔ.ΕΚ.Michaeler&StudioΕ.Δ.Κ.Α,2008.

• ΠίκουλαΙ.,(2010).«Ηαπότονεργοδό-τη επιβαλλόμενη εκ περιτροπής απα-σχόληση και σχετικά Υποδείγματα»,ΝομικάΘέματα-ΠρακτικέςΟδηγίες,Τό-μος66/2010,Δ.Ε.Ν.Τεύχος1564.

• ΣΕΠΕ(2010).«ΈκθεσηπεπραγμένωνΣΕΠΕ»..

• ΣΕΠΕ(2009).«ΈκθεσηπεπραγμένωνΣΕΠΕ».

• ΣΕΠΕ(2008).«ΈκθεσηπεπραγμένωνΣΕΠΕ».

• ΣτιβακτάκηΓ. (2001). «Ημερικήαπα-σχόλησημετάτονΝ.2639/1998»,ΔΕΕ10/2001.

• ΤσολάκοςΔημήτρης(2010).«Προβλη-ματισμοί και θέσεις αναφορικά με τηδωδεκάμηνη δοκιμαστική περίοδο τουάρθρου 17 του Ν. 3899/2010», ΕΕΔ20111440.

• Υ.Α. 15526/94/2.8.2010 (ΦΕΚΒ΄1295/16.8.2010) «Εργασίες για τιςοποίες απαγορεύεται η απασχόλησημισθωτούσεέμμεσοεργοδότημεσύμ-βασηπροσωρινήςαπασχόλησης».

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ

• Arpaia, A et al; (2010). “Short TimeWorking Arrangements as Responseto Cyclical Fluctuations”, DG forEconomicandFinancialAffairs,DGforEmployment, Social Affairs andEqualOpportunities,June.

• Bloomberg.com (2011). “Ford Plans

4,000 Temporary Layoffs on WeakDemandinEurope”,November.

• Broughton, Andrea (2010).“Short-timeworking prevalent across MemberStates”, Institute for EmploymentStudies,November.

Page 154: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201215�

• Czeck Republic (2009). NationalBackgroundPaper,September.

• “EmploymentinEurope”(2010),DGforEmployment, Social Affairs andEqualOpportunities.

• Eurofound (2011). “Shifts in the jobstructure in Europe during the GreatRecession”,October.

• European Commission (2010).“Anticipating and ManagingRestructuring ina socially responsibleway: New partnerships to preserveemployment”,18&19October.

• Εuropean Commission (2010).“Responses to Restructuring”,Anticipedia.

• European Restructuring MonitorReport (2010). “Extending Flexicurity–The potential of short time workingschemes”,Eurofound,Dublin.

• EuropeanRestructuringMonitor(2011).“Database of Restructuring SupportInstruments Launched”, Eurofound,November.

• EurostatPocketbooks (2011). “LabourMarketStatistics”.

• EurostatStatistics(2011).“Employmentrate, age group 15-64, 2000-2010”,September.

• ITC/ILO(2010).“27NationalSeminars

Anticipating&ManagingRestructuring-EUSynthesisReport”,September.

• Goudswaard, Anneke; Oeij, Peter;Brugman,Tony;deJong,Tanja,(2009).“Goodpracticeguidetointernalflexibilitypolicies in companies”, Eurofound,March.

• ITC/ILO (2010). “Anticipating andManaging Restructuring in Europe”,National Background Paper, Belgium,October.

• ITC/ILO (2010). “Anticipating andManaging Restructuring in Europe”,NationalBackgroundPaper,Germany,April.

• ITC/ILO (2010). “Anticipating andManaging Restructuring in Europe:‘Unemployment Benefits’, BackgroundPaperPortugal,February.

• ITC/ILO (2010). “Anticipating andManaging Restructuring”, NationalBackgroundPaper,Romania,May.

• ITC/ILO (2010). “Anticipating andManaging Restructuring”, NationalBackgroundPaper,Spain,April.

• ITC/ILO (2010). ARENAS,VC/2008/0667,2010.

• OECD(2011).AnnualReport.

• ΟECD StatExtracts (2011). LabourForceStatistics.

Page 155: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α΄

Page 156: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ
Page 157: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 15�

Παράρτημα Α Μέτρα Διαχείρισης των Απολύσεων

στις χώρες της ΕΕ

1) Πρόωρη Συνταξιοδότηση

Η πρόωρη συνταξιοδότηση, σύμφωνα με τις καταγραφές του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, αποτελεί ένα από τα πιο συνήθη μέτρα για την διαχείριση της αναδιάρθρω-σης στην Ευρώπη.

Σε 10 από τις 27 χώρες-μέλη (όπως είναι το Βέλγιο, η Φιλανδία, η Ελλάδα, η Γαλ-λία, η Ολλανδία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Ισπανία) το μέτρο της πρόωρης συνταξιοδότησης χρη-ματοδοτείται από το δημόσιο, ενώ σε άλλες χώρες (όπως την Βουλγαρία, τη Γερμανία και τη Σουηδία) χρηματοδοτείται από τον εργοδότη, χωρίς ωστόσο να γνωρίζουμε κατά πόσο οι εργοδότες παρέχουν τέτοιου είδους προγράμματα.

Στόχος της εφαρμογής του μέτρου είναι, η μείωση της προσφοράς του εργατικού δυναμικού, σε συνάρτηση με την μείωση της ζήτησης στην αγορά εργασίας, δηλαδή της απόσυρσης τελικά των παλαιότερων εργαζομένων.

Έτσι, για παράδειγμα, στην Ρουμανία και την Ισπανία το συγκεκριμένο μέτρο είναι θεμιτό καθώς κρίνεται ως μέσο για την ενί-σχυση των ευκαιριών απασχόλησης κυρί-ως των ανέργων ενώ παράλληλα, στοχεύει και στην ενσωμάτωση των νέων ανθρώ-πων στην αγορά εργασίας.

Στον αντίποδα, Βέλγοι αναλυτές επιση-μαίνουν69 πως εργαζόμενοι με χαμηλό εισόδημα στους οποίους εφαρμόζεται η πρόωρη συνταξιοδότηση τείνουν να λαμ-βάνουν ακόμη πιο μειωμένο εισόδημα. Και συμπεραίνουν πως το μέτρο είναι άδικο και άνισο μεταξύ των νεοεισερχόμενων και εκείνων που αποσύρονται. Στο πλαίσιο αυτό «το σύμφωνο αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών» (solidarity pact between the generations) που εφαρμόζεται στο Βέλγιο, αμφισβητεί την αποτελεσματικότητα του μέτρου στην αντιμετώπιση των αναδιαρ-θρώσεων καθώς δεν δημιουργεί βιώσιμες συνθήκες για το συνταξιοδοτικό σύστημα στο μέλλον. Προσπάθειες να περιοριστεί η χρήση του μέτρου έχουν αντίθετα αποτε-λέσματα καθώς ο αριθμός συμμετεχόντων στο πρόγραμμα, στο Βέλγιο, αυξήθηκε ση-μαντικά τα δύο τελευταία χρόνια.

Αντίθετα, στην Ολλανδία δεν εφαρμόζο-νται πλέον τέτοια προγράμματα.

Τέλος, πιθανό μειονέκτημα από την χρή-ση του μέτρου για τους εργοδότες, όπως καταγράφεται στα εθνικά σεμινάρια για την αντιμετώπιση των αναδιαρθρώσεων70,

69.“Anticipating and Managing Restructuring in Europe”,NationalBackgroundPaper,Belgium,October2010.

70.“27 National Seminars, Anticipating & Managing Re-structuring–EUSynthesisReport”,ITC/ILO,September2010.

Page 158: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201215�

εστιάζει στο γεγονός πως εφόσον το πρό-γραμμα της πρόωρης συνταξιοδότησης είναι οικειοθελές και η αποζημίωση μειώ-νεται στο 20% για παράδειγμα, τότε μόνο οι υψηλά αμειβόμενοι και εκείνοι με υψηλά προσόντα, θα έχουν την τάση να φύγουν, παρά οι λιγότερο ανειδίκευτοι εργαζόμε-νοι. Τμήμα, δηλαδή, του προσωπικού με εμπειρία και ικανότητα διοίκησης.

2) Απόλυση και Αποζημίωση Απόλυσης

Στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη, η ρύθμιση των ομαδικών απολύσεων προϋ-ποθέτει και αποζημίωση, το ποσό, δηλαδή, που καταβάλει ο εργοδότης στον εργαζό-μενο όταν η συμφωνία τους διακόπτεται.

Στη Δανία και τη Σουηδία η αποζημίωση δεν απαιτείται νομικά, αλλά επιβάλλεται στις συλλογικές συμφωνίες από τους «κοι-νωνικούς εταίρους».

Αν και σε πολλές χώρες η αποζημίωση κα-ταβάλλεται από τον εργοδότη σε ορισμέ-νες, όπως για παράδειγμα, στην Εσθονία, η Κυβέρνηση χρηματοδοτεί το μέτρο.

Σύμφωνα με καταγραφές του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας που παρουσιάστηκαν στο Συνέδριο της Βελγικής Προεδρίας στις Βρυξέλλες71 σε κάποιες χώρες, οι εργοδό-τες καταβάλουν στους εργαζόμενους ό,τι δικαιούνται βάσει συμβολαίου τους μέχρι να λήξει αυτό (για παράδειγμα επίδομα αδείας, μπόνους κα).

Αντίθετα, στην Ιρλανδία, την Γερμανία, τη

71.AnticipatingandManagingRestructuring in socially re-sponsible way: New partnerships to preserve employ-ment,EuropeanCommission,18&19October,2010

Γαλλία και τη Ρουμανία πρόσθετες πληρω-μές καταβάλλονται για περισσότερα από 2 έως 3 χρόνια, σύμφωνα με τις συλλογικές συμφωνίες και συνεπώς τα κόστη αποζημί-ωσης είναι υψηλότερα.

Η έννοια της αποζημίωσης αφορά την οι-κονομική βοήθεια έως ότου αποκαταστα-θεί εργασιακά ο απολυμένος. Ωστόσο, σε κάποιες περιπτώσεις, όπως αυτή της Λι-θουανίας, οι εργοδότες δεν δύνανται να πληρώσουν την αποζημίωση και καταλή-γουν δικαστικά.

Τέλος, στη Ρουμανία και την Πορτογαλία εκτιμάται, σύμφωνα με υπάρχουσες κατα-γραφές, ότι με την χρήση του προγράμ-ματος αυτού, οι άνεργοι δεν αναζητούν άμεσα δουλειά.

3) Απόλυση και Μετάβαση σε Εναλλακτική Εργασία

Βασικό στοιχείο αυτού του μέτρου, και συ-νήθης πρακτική σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εί-ναι η συμβουλευτική επαγγελματικού προ-σανατολισμού ατόμων που απειλούνται με απόλυση. Υποστηρικτικό μέτρο προς τους εργαζόμενους ώστε να αξιολογήσουν τις ικανότητές τους και τις επιλογές που τους ανοίγονται στην αγορά εργασίας, μέσω των δημοσίων υπηρεσιών εργασίας.

Σύμφωνα με τις 27 χώρες-μέλη που συμ-μετείχαν στα εθνικά σεμινάρια για την αντιμετώπιση των Αναδιαρθρώσεων του ITC/ILO72:

Στη Βουλγαρία δεν καταγράφονται τέτοι-ου είδους υπηρεσίες σε αντίθεση με την Ουγγαρία που διαθέτει αρκετές.

72.ITC/ILO,ARENAS,VC/2008/0667,2010

Page 159: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 15�

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση της φαρμακευτικής εταιρείας Αstra Ζeneka στη Σουηδία, η οποία παρέχει 3 εναλλα-κτικές λύσεις στους εργαζόμενους, σε πε-ρίπτωση αναδιάρθρωσης –απόλυση, εθε-λουσία, πρόωρη συνταξιοδότηση και πά-ντα σε συνεργασία με τους εκπροσώπους των εργαζομένων.

Ενδιαφέρον παράδειγμα, είναι αυτό της Σλοβενίας όπου παρέχεται, θεσμοθετημέ-να, χρονικό διάστημα στους εργαζομένους για εύρεση εργασίας, και άδεια μετ’ αποδο-χών –το λιγότερο για δύο ώρες κάθε εβδο-μάδα- σε περίπτωση απόλυσης για οικονο-μικούς λόγους.

Παρομοίως:

• στηΓαλλία,εφαρμόζεταιμενόμοημετ’αποδοχώνάδεια κινητικότητας (congedemobilite)καιγιαόσοδιάστημααπαι-τηθείγιατηνεξεύρεσηεργασίας,

• τασχήματαεπαγγελματικήςμετάβασηςστη Γερμανία (transermanβnahmen),ιδιαίτεραπροσφιλή από τις αρχές του1990,κατάταοποίαηεπιχείρησηακυ-ρώνει τοσυμβόλαιο του εργαζόμενου,προσφέρονταςένανέοσυμβόλαιοορι-σμένου χρόνου με τρίτο εμπλεκόμενοφορέακαιτέλος

• οι ενώσεις μεταβίβασης εργαζομένωνστοΒέλγιο (special transition units) οιοποίεςκαικαλύπτουντουςπροσωρινάαπασχολούμενους,ανκαιείναιοιπρώ-τοιπουπλήττονταισεπερίπτωσηαπο-λύσεων.

Τα μέτρα αυτά, προέρχονται είτε από συμ-φωνίες των «κοινωνικών εταίρων» ή και από κρατικές επιδοτήσεις.

Ενδιαφέρον παράδειγμα αποτελεί η Φινλαν-δία με την «Αλλαγή Ασφάλειας» (2005), η οποία εισάγει, ένα νέο τρόπο διαχείρισης των αναδιαρθρώσεων, παρέχοντας συμ-βουλευτικές υπηρεσίες στους απολυμέ-νους καθώς και «άδειες εξεύρεσης εργασί-ας» για όσους πρόκειται να απολυθούν.

Στην Ολλανδία, με το «Σύμφωνο του Μαρ-τίου 2009», οι «κοινωνικοί εταίροι» και το Υπουργείο Εργασίας συμφωνούν στην ίδρυση 33 Εθνικών Κέντρων Κινητικότη-τας, τα οποία λειτουργούν ως οδηγοί καρι-έρας για τους απειλούμενους με απόλυση.

Άλλο παράδειγμα, τα Συμβούλια Ασφάλειας της Εργασίας στην Σουηδία (με έτος ίδρυ-σης το 1970), που παρέχουν συμβουλευ-τική σε εργοδότες και εργαζόμενους κατά τα πρώτα στάδια της αναδιάρθρωσης. Μία ιδιαίτερα επιτυχημένη κίνηση καθώς μετα-ξύ 2008 και 2010, το 80% των συμμετεχό-ντων οδηγήθηκε σε ικανοποιητική λύση και σε διάστημα μικρότερο των επτά μηνών.

Η περίοδος μετάβασης σε ένα νέο εργασι-ακό χώρο, χαρακτηρίζεται από εργασιακή ανασφάλεια, ωστόσο δεν φαίνεται να ισχύ-ει το ίδιο στην περίπτωση της Σουηδίας και της εταιρίας Volvo Car Corporation, όπου το 98% των απολυμένων της, για περίοδο από έναν έως 6 μήνες, καλύπτονται από υπηρεσίες μετάβασης και με το 50% αυ-τών να βρίσκουν νέα εργασία σε περίοδο 9 μηνών.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η εταιρεία παραγωγής χάλυβα ArcellorMittal Galati στην Ρουμανία όπου οι εργαζόμενοι αποχωρούν οικειοθελώς και λαμβάνουν πληρωμή από 2.400 έως 5.900€, πέραν των μηνιαίων τους αποδοχών, από 6 έως

Page 160: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012160

24 μήνες ενώ, παράλληλα, μπορούν να ερ-γάζονται σε άλλη θέση εργασίας ώστε να συνεχίσουν να λαμβάνουν την κοινωνική ασφάλιση73.

Τέλος, υπάρχουν και εκείνες οι εταιρίες στο ευρωπαϊκό πεδίο, που δεν είναι πάντα ικανές να προσφέρουν τέτοιου είδους προ-γράμματα, εξεύρεσης δηλαδή εργασίας, και απολύουν το δυναμικό τους.

�) Εκπαίδευση για την Μετάβαση και την Επανένταξη

Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, είναι προϋπόθεση η ύπαρξη ευκαιριών για την επαγγελματική κατάρτιση και την εκπαί-δευση των απολυμένων, ώστε να δραστη-ριοποιηθούν, να επανακατευθύνουν τις δεξιότητες και τα προσόντα τους και να επανενταχθούν, τελικά, στην αγορά εργα-σίας.

Η Γερμανία και η Αυστρία, εφαρμόζουν, επί πολλά έτη, προγράμματα υψηλού επι-πέδου εκπαίδευσης και τεχνολογικής πλη-ροφόρησης.

Αντίθετα, αντίστοιχα προγράμματα μαθη-τείας υιοθετούνται πρόσφατα από την Αγ-γλία, την Γαλλία, την Λετονία, και ιδιαίτερα από την Πορτογαλία.

Τα προγράμματα αυτά, συνήθως χρημα-τοδοτούνται μέσω κρατικών επιδοτήσεων, με την Κυβέρνηση της Τσέχικης Δημοκρα-τίας74, να χρηματοδοτεί την δράση «Εκπαί-

73.ExtendingFlexicurity–Thepotentialofshorttimeworkingschemes,EuropeanRestructuringMonitorReport,Euro-found,2010.

74.CzechRepublic,NationalBackgroundPaper,September2009

δευσε τον εαυτό σου» και την δράση «Η εκπαίδευση είναι ευκαιρία». Επωφελούμε-νοι αυτών των δράσεων είναι οι εργοδότες που πλήττονται από την οικονομική κρίση και μπορούν να συνδυαστούν με «ευέ-λικτες» μορφές εργασίας όπως η μερική απασχόληση ή οι προσωρινές απολύσεις.

Τα σχήματα αυτά εφαρμόστηκαν, ανεπι-τυχώς στην Γερμανία και την Γαλλία.

Στην Ολλανδία, το δημόσιο χρηματοδο-τούμενο πρόγραμμα «Από δουλειά σε δου-λειά», προσπαθεί να κρατήσει τους απολυ-μένους, μέσω της ενδιάμεσης κατάρτισης, μέσα στην αγορά εργασίας.

Στην Ισπανία, εφαρμόζεται σύστημα, που αναγνωρίζει την άτυπη επαγγελματική εμπειρία, με σκοπό τη βελτίωση των δε-ξιοτήτων καθώς και των ικανοτήτων των υποψήφιων εργαζόμενων, μακροπρόθε-σμα, ακόμα κι αν οι ποσοτικές επιπτώσεις είναι αμελητέες.

Στην Εσθονία, εφαρμόζεται το σύστημα Διαπίστευσης προ Πειραματικής Μάθησης (ΑPEL) που αξιολογεί τα προσόντα ενός εργαζόμενου, υποστηρίζοντας την δια βίου μάθησή του.

Στον αντίποδα καταγράφονται αντιδρά-σεις ως προς την ωφελιμότητα τέτοιων προγραμμάτων καθώς υπάρχει αφενός έλ-λειμμα διαχείρισης –δηλαδή δυσκολία ανα-γνώρισης των δεξιοτήτων που απαιτούνται στην αγορά εργασίας του μέλλοντος και συνεπώς της οργάνωσης της κατάρτισης έτσι ώστε να εμπεριέχει ποιοτικά χαρακτη-ριστικά. Αφετέρου, έλλειψη διασύνδεσης της επαγγελματικής κατάρτισης με τις ανά-γκες της αγοράς εργασίας.

Page 161: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 161

Να επισημανθεί πως μεγάλος αριθμός μι-κρομεσαίων επιχειρήσεων και ανθρώπων με χαμηλότερα προσόντα δεν έχουν πρό-σβαση σε τέτοιου είδους προγράμματα υποστηρικτικά.

Τέλος, οριζόντιο φαίνεται να είναι το φαι-νόμενο στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής

Ένωσης, παρ’ ότι πιο έντονο στη Σουηδία, όπου οι ενδιαφερόμενοι αιτούνται συμμε-τοχής με απώτερο σκοπό την λήψη του επιδόματος ανεργίας ή/και τη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία η οποία επιδοτείται.

Page 162: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ
Page 163: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β΄

Page 164: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ
Page 165: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 165

Παράρτημα Β

Εργαζόμενοι σε Μη Εθελούσια Μερική Απασχόληση στις χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ

Φύλο Άνδρες-Γυναίκες

Ηλικία Σύνολοηλικιών

Καθεστώςαπασχό-λησης

Συνολικήαπασχόληση

Συχνότητα Ετήσια

Περίοδος 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Χώρα Σειρά

Page 166: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012166

Αυστρία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.1 1.1 1.1 1.0 1.2 1.7 1.7 1.7 1.7 1.7 1.8

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.1 1.1 1.0 1.0 1.1 1.5 1.6 1.6 1.6 1.6 1.7

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.6 0.6 0.8 0.7 0.8 1.1 1.2 1.2 1.2 1.2 1.3

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

9.4 9.0 8.2 7.6 7.5 10.1 10.4 10.0 9.4 9.1 9.4

Page 167: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 16�

Βέλγιο

Μερίδιοακούσιαςμερικήςαπασχόλη-σης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

3.3 2.9 2.7 3.0 3.3 3.0 2.7 2.7 2.7 2.3 2.2

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

2.8 2.7 2.2 2.5 2.7 2.4 2.2 2.2 2.2 1.8 1.8

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

1.4 1.4 1.4 1.6 1.8 1.6 1.5 1.5 1.5 1.2 1.2

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

17.3 16.9 15.1 16.3 17.6 16.0 14.7 14.7 14.7 12.4 12.0

Page 168: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201216�

Τσεχία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

0.6 0.6 0.4 0.5 0.5 0.5 0.5 0.4 0.4 0.5 0.7

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

0.6 0.6 0.4 0.4 0.5 0.5 0.4 0.4 0.4 0.5 0.6

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.4 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.4 0.4

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τουσυ-νόλουτηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

20.0 19.8 13.9 14.7 16.3 15.7 14.3 12.6 10.7 13.6 15.5

Page 169: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 16�

Δανία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.8 1.6 2.2 2.0 2.4 2.5 2.3 1.7 1.6 2.1 2.3

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.7 1.5 2.1 1.9 2.2 2.4 2.2 1.7 1.5 2.0 2.1

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

1.1 1.0 1.7 1.5 1.8 1.9 1.8 1.3 1.2 1.6 1.7

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τουσυνόλουτηςμερι-κήςαπα-σχόλησης

11.0 10.7 14.3 12.5 13.9 14.4 12.8 10.0 8.8 11.1 11.6

Page 170: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�0

Φιλανδία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

3.5 3.4 3.5 3.4 3.4 3.1 3.2 2.9 3.0 3.3 3.4

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

3.1 3.0 3.2 3.0 3.0 2.9 2.9 2.7 2.8 3.0 3.1

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

2.1 2.0 2.1 2.0 2.0 1.9 2.0 1.8 1.9 2.0 2.0

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τουσυνόλουτηςμερι-κήςαπα-σχόλησης

34.2 32.4 31.9 29.7 29.7 28.0 28.2 25.2 26.2 26.9 27.0

Page 171: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�1

Γαλλία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

3.0 2.5 2.8 3.2 3.2 3.5 3.6 3.8 3.8 3.8 4.0

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

2.6 2.3 2.2 2.9 2.8 3.1 3.2 3.4 3.5 3.4 3.6

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

1.5 1.3 1.5 2.0 2.0 2.2 2.3 2.4 2.4 2.4 2.6

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

20.8 18.2 20.2 25.0 24.0 26.5 27.2 28.6 29.5 28.7 29.8

Page 172: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�2

Γερμανία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.8 1.9 2.0 2.5 2.8 3.8 4.2 4.1 4.4 4.0 4.1

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.7 1.7 1.8 2.2 2.5 3.4 3.8 3.7 4.0 3.7 3.8

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

1.0 1.0 1.3 1.6 1.8 2.6 2.9 2.9 3.1 2.9 2.9

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

10.2 10.1 10.5 12.5 13.8 17.9 19.1 18.5 20.0 18.3 18.7

Page 173: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�3

Ελλάδα

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.5 1.4 1.7 1.4 1.9 2.0 2.2 2.1 2.0 2.5 2.9

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.4 1.3 1.5 1.3 1.7 1.8 2.0 1.9 1.9 2.2 2.5

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.7 0.6 1.0 0.9 1.2 1.2 1.3 1.3 1.3 1.5 1.7

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

28.3 29.6 31.4 25.5 33.0 31.5 29.1 27.2 25.6 29.2 32.6

Page 174: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121��

Ουγγα-ρία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

0.4 0.4 0.5 0.5 0.5 0.4 0.4 0.6 0.5 0.8 0.9

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

0.4 0.4 0.4 0.5 0.4 0.4 0.4 0.6 0.5 0.8 0.9

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.2 0.2 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.4 0.5

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

14.4 15.7 17.6 17.1 14.0 13.5 16.2 20.0 17.1 22.4 26.0

Page 175: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�5

Ισλανδία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.1 1.1 1.2 .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.1 1.1 1.1 .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.9 0.8 0.8 .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

5.6 5.3 5.7 .. .. .. .. .. .. .. ..

Page 176: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�6

Ιρλανδία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

2.0 1.8 1.9 1.9 1.4 .. 1.3 1.3 1.0 2.7 3.6

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.9 1.7 1.6 1.6 1.2 .. 1.1 1.1 0.9 2.1 2.8

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

1.1 1.0 1.1 1.1 0.8 .. 0.8 0.8 0.6 1.5 2.0

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

11.0 10.0 10.1 10.1 7.3 .. 6.8 6.4 5.0 11.4 14.5

Page 177: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1��

Ιταλία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

2.1 2.2 1.8 1.9 3.7 4.1 4.1 4.4 4.8 5.4 6.1

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.9 1.9 1.7 1.7 3.2 3.6 3.6 4.0 4.4 4.9 5.6

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.9 0.9 1.0 1.1 2.0 2.3 2.3 2.5 2.8 3.1 3.5

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

17.5 17.6 15.9 15.9 25.0 28.1 27.2 28.7 30.1 34.0 37.4

Page 178: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121��

Λουξεμ-βούργο

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

0.6 0.7 0.6 0.6 0.7 1.4 1.2 0.5 1.0 1.2 1.0

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

0.6 0.7 0.5 0.6 0.6 1.2 1.1 0.4 0.9 1.1 0.9

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.3 0.4 0.3 0.4 0.4 0.8 0.8 0.3 0.6 0.8 0.6

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

4.9 5.3 4.4 4.8 5.0 9.7 9.9 3.7 7.5 7.3 6.3

Page 179: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1��

Ολλαν-δία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.2 0.9 0.9 1.2 1.4 1.6 1.6 1.3 1.1 1.6 1.5

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.2 0.8 0.8 1.2 1.3 1.5 1.5 1.3 1.1 1.5 1.5

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.7 0.5 0.6 0.9 1.0 1.2 1.2 1.0 0.9 1.3 1.2

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

3.7 2.6 2.5 3.5 3.9 4.5 4.5 3.7 3.1 4.4 4.1

Page 180: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�0

Νορβη-γία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.2 1.2 1.3 1.6 1.9 1.9 1.5 1.1 1.0 1.0 1.2

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.2 1.1 1.3 1.6 1.8 1.8 1.4 1.1 1.0 1.0 1.1

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.9 0.8 0.9 1.1 1.3 1.3 1.0 0.8 0.7 0.7 0.8

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

6.1 5.8 6.4 7.8 9.0 9.2 7.0 5.4 5.0 5.1 5.8

Page 181: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�1

Πολωνία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

.. 1.8 2.0 2.0 2.1 2.1 1.8 1.4 0.9 1.0 1.1

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

.. 1.5 1.6 1.6 1.7 1.7 1.6 1.3 0.9 0.9 1.0

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

.. 0.8 1.0 1.0 1.1 1.1 1.0 0.8 0.6 0.6 0.7

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης.

.. 15.8 17.0 17.4 17.2 17.9 16.8 13.8 10.2 11.8 13.1

Page 182: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�2

Πορτο-γαλία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

2.1 1.5 1.6 1.8 1.9 2.2 2.2 2.7 2.8 2.5 2.8

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

2.0 1.5 1.6 1.8 1.9 2.2 2.2 2.7 2.8 2.5 2.8

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

1.2 0.9 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.9 2.0 1.7 1.9

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

22.1 15.9 17.0 17.8 20.2 22.9 23.3 27.6 26.8 26.4 30.0

Page 183: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�3

Σλοβα-κία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

0.4 0.4 0.4 0.5 0.6 0.8 0.8 0.7 1.1 1.5 2.2

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

0.3 0.4 0.3 0.4 0.5 0.6 0.6 0.6 1.0 1.3 1.8

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.2 0.2 0.2 0.2 0.3 0.4 0.4 0.3 0.6 0.7 1.1

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςωςποσο-στό%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

23.0 23.6 23.3 22.4 22.7 31.6 30.1 26.8 42.5 49.2 58.3

Page 184: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121��

Ισπανία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.7 1.5 1.5 1.6 1.7 3.4 3.6 3.6 4.0 5.6 6.3

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.6 1.4 1.4 1.4 1.5 3.0 3.2 3.1 3.4 4.4 4.8

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.8 0.7 0.9 0.9 1.0 2.1 2.3 2.2 2.5 3.2 3.6

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

22.2 19.6 20.3 20.1 20.4 31.4 33.6 33.5 35.9 46.8 50.6

Page 185: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�5

Σουηδία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

3.4 3.1 3.0 3.1 3.7 3.2 2.1 3.0 2.9 3.3 3.1

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

3.2 2.9 2.8 2.9 3.4 2.9 1.9 2.8 2.7 3.0 2.8

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

2.2 2.1 2.0 2.0 2.4 2.1 1.4 2.0 2.0 2.1 2.0

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

24.5 22.5 22.0 22.2 25.5 23.5 15.9 21.0 20.3 22.7 21.8

Page 186: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�6

Ελβετία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.0 0.8 0.8 1.2 1.3 1.5 1.7 1.4 1.4 1.6 ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.0 0.8 0.8 1.2 1.2 1.4 1.6 1.3 1.3 1.5 ..

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.7 0.6 0.5 0.8 0.8 0.9 1.1 0.9 0.9 1.0 ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

4.1 3.1 3.3 4.8 5.2 5.8 6.6 5.4 5.3 6.0 ..

Page 187: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1��

Τουρκία

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

0.0 0.0 0.0. 0.0 0.0 .. .. .. .. .. ..

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

0.2 0.1 0.2 0.4 0.2 .. .. .. .. .. ..

Page 188: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121��

ΗνωμένοΒασίλειο

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.9 1.7 1.7 1.6 1.5 1.6 1.8 1.9 .. 1.4 1.7

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.8 1.6 1.6 1.5 1.4 1.5 1.6 1.8 .. 1.2 1.5

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

1.1 1.0 1.2 1.2 1.0 1.1 1.3 1.4 .. 1.0 1.1

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

8.1 7.7 7.2 7.0 6.2 7.0 7.6 8.3 .. 5.8 6.7

Page 189: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1��

Ε.Ε15

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

2.1 1.9 1.9 2.1 2.5 3.0 3.2 3.2 3.4 3.5 3.8

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.9 1.8 1.7 1.9 2.2 2.7 2.8 2.9 3.1 3.1 3.4

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

1.1 1.0 1.2 1.4 1.6 1.9 2.1 2.1 2.3 2.3 2.5

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

12.8 11.9 11.8 13.0 14.4 17.1 17.6 17.9 18.6 18.9 20.2

Page 190: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�0

Ευρώπη

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.7 1.6 1.6 1.8 2.1 2.5 2.6 2.6 2.7 2.8 3.0

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.6 1.5 1.5 1.6 1.9 2.2 2.3 2.4 2.5 2.5 2.7

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.9 0.8 1.0 1.1 1.3 1.5 1.6 1.6 1.7 1.7 1.8

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

11.8 11.2 11.2 12.4 13.6 16.1 16.3 16.3 16.7 16.9 17.7

Page 191: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�1

ΧώρεςτουG7

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.7 1.6 2.4 2.6 2.7 2.7 2.7 2.7 2.9 3.5 3.7

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.5 1.5 2.1 2.3 2.4 2.4 2.4 2.4 2.6 3.1 3.2

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

0.9 0.9 1.5 1.6 1.6 1.7 1.7 1.7 1.8 2.2 2.2

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςωςποσοστό(%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

13.9 13.7 152. 16.0 16.4 16.8 16.5 16.5 17.5 20.1 21.5

Page 192: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�2

Χώρεςτου

ΟΟΣΑ

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησης

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστησυνολικήαπασχό-ληση

1.6 1.4 1.9 2.0 2.1 2.2 2.2 2.2 2.3 2.8 2.9

Μερί-διοτηςακούσιαςμερικήςαπασχό-λησηςστοεργατικόδυναμικό

1.7 1.5 2.0 2.1 2.2 2.3 2.3 2.3 2.4 2.8 2.9

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςτουπλη-θυσμού

1.0 0.9 1.3 1.4 1.5 1.6 1.5 1.6 1.7 2.0 2.0

Μερίδιοτηςακού-σιαςμερι-κήςαπα-σχόλησηςωςποσο-στό%)τηςσυνολικήςμερικήςαπασχόλη-σης

13.7 12.0 13.3 14.0 14.2 14.7 14.2 14.1 14.6 16.9 17.4

Πηγή:�OECD�StatExtracts,�2011

Επεξεργασία:�ΙΝΕ/ΓΣΕΕ�(Αναστασία�Τζαβάρα)

Page 193: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ΄

Page 194: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ
Page 195: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1�5

Παράρτημα Γ

Πίνακες Καταγραφής Επιχειρήσεων που εφάρμοσαν τα Μέτρα της Διαθεσιμότητας και της Εκ Περιτροπής Εργασίας στην Ελλάδα (Οκτώβριος

2008- Οκτώβριος 2011)

11 / 2008 - 10 / 2011: Διαθεσιμότητες

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδιάρθρω-

σης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2008 Βιομηχα-νίαΦω-σφορικώνΛιπασμά-

των

Διαθεσιμότητες ΑνατολικήΜακεδο-νία-Θράκη(ΝέαΚαρ-βάλη)

Μεταποίηση(χημικήβιο-μηχανία-πα-ραγωγήλιπα-σμάτωνκαιαζωτούχωνενώσεων)

600-700 Ελευθεροτυ-πία:ΗΒιομη-χανίαΦωσφο-ρικώνΛιπα-σμάτωνστηνΚαβάλαέθεσεσεδιαθεσι-μότητα200υπαλλήλουςκαιανέστειλετηνπαραγωγήτης,καθώςοιπωλήσειςλιπασμάτων

έπεσανδραμα-τικά.

Έκλεισετοεργο-στάσιοτηςΘεσσα-λονίκηςενώσυνε-χίζειτηλειτουργίατουτοεργοστάσιοτηςΚαβάλας.Απο-λύθηκεσταδιακάτοσύνολοτουπρο-σωπικούστηΘεσ-σαλονίκηδηλαδή600άτομα.Έλαβανεπιδότηση6ετούςδιάρκειαςέως1500ευρώ/μήνα.Ηεται-ρείαεξαγοράστηκεαπότονΌμιλοΛαυρεντιάδηκαιστησυνέχειααπότονΚυριακίδη.Δενέχουνγίνειαπολύ-σειςστοεργοστά-σιοτηςΚαβάλας.

Page 196: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121�6

2008 Fulgor Διαθεσιμότητες Πελοπόν-νησος(Κό-ρινθος)

Μεταποίηση(Κατασκευήκαλωδιώ-σεωνκαι

εξαρτημάτωνκαλωδίων)

456-227 Ελευθεροτυ-πία:HFulgor,εργοστάσιοπαραγωγής

καλωδίωνστηνΚόρινθοέθεσετονΝοέμβριοτου2008,45απότους456εργαζόμενουςτηςσεδίμηνηδιαθεσιμότητα.

ΕξαγοράστηκεαπότονόμιλοΣτασινό-πουλουτονΙούνιοτου2011.Απολύ-θηκαν60εργα-ζόμενοιαπότουςπερίπου285ενώ,προβλέπονταιακό-μη20απολύσεις.Χωρίςναέχειυπο-γραφείσύμβασηηεργοδοσίαπροτεί-νεταιναμεταβάλλειτουςόρουςτηςήδηυπάρχουσας(δια-κοπήεπιδομάτων)στοσύνολοτουπροσωπικού.

2008 Μαίλης Διαθεσιμότητες ΣτερεάΕλλάδα

(Οινόφυτα)

Μεταποίηση(βιομηχανίακατασκευής,μημεταλ-λικώνορυ-κτών)

300-180 e-tipos.com/otenet.gr/euro2day&Ημερησία:Σεδιαθεσιμότη-ταμπαίνουναπότις18

ΔεκεμβρίουκαιμέχριτηντρίτηεβδομάδατουΙανουαρίου,150περίπουαπότους300εργαζόμενουςτωνεργοστα-σίωντηςΜα-ΐλληςκαθώςταεργοστάσιατηςεταιρείας,σύμφωναμετηνδιοίκηση,ήδηδουλεύουνστο50%τηςπαραγωγικήςτουςδυναμικό-

τητας

ΤοΜάρτιοτου2009,σύμφωναμετοΕ.Κ.Θήβας,ηεταιρείαπροχώρη-σεσεδιαθεσιμό-τητες90εργαζο-μένωνσεσύνολο

180.

Page 197: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1��

11 / 2008 – 10 / 2011: Διαθεσιμότητες

ΈτοςΕπιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχεί-ρησης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2008 Groupal Διαθεσιμότητες Ανατολική Μακεδο-

νία-Θράκη (Ξάνθη)

Μεταποίηση (Παραγωγή βασικών με-

τάλλων)

80 Νέα & Ριζοσπά-στης: Η Grupal

στην Ξάνθη (προφίλ αλου-μινίου) θέτει το 50% του προσωπικού της σε διαθε-σιμότητα κάθε

εβδομάδα.

Η επιχείρηση έκλεισε το 2008.

Απολύθηκε το σύ-νολο του προσω-πικού (80 άτομα). Καταβλήθηκαν τα δεδουλευμένα και δεν υπάρχουν εκ-

κρεμότητες.

2008 Ηλεκτρο-λούξ

Διαθεσιμότητες Στερεά Ελλάδα

(Οινόφυ-τα)

Χονδρικό εμπόριο

(ηλεκτρικών συσκευών και εξοπλισμού)

150 Ελευθεροτυ-πία: Η εται-

ρεία, με έδρα τα Οινόφυτα, ανακοίνωσε

τα σχέδιά της για να θέσει σε καθεστώς

διαθεσιμότητας 20 εργαζόμε-

νούς της

Η εταιρεία προέβει σε διαθεσιμότητες το 2007-2008 για ένα μήνα ανά 30

εργαζόμενους στα-διακά, στη συνέ-χεια σε απολύσεις σταδιακά ενώ σή-μερα παραμένουν στην εταιρεία 17

άτομα.

2008 Διαμαντ-Βίντερ

Διαθεσιμότητες Στερεά Ελλάδα

(Οινόφυ-τα)

Μεταποίηση (Κατασκευή μηχανημά-

των)

110 Ελευθεροτυ-πία: Η εταιρεία, στα Οινόφυτα, α ν α κ ο ί ν ω σ ε τον σχεδιασμό της να θέσει σε 10ήμερη και 5νθήμερηδιαθεσιμότητα 30 εργαζόμε-

νούς της

Σύμφωνα με το Ε.Κ. η εταιρεία έθε-σε σε διαθεσιμότη-τες 110 εργαζόμε-νους το διάστημα

2008-2010. Η επιχείρηση έκλεισε τον Οκτώβριο του 2010 και απέλυσε όλο το προσωπικό. Κατόπιν συμφωνίας

με το σωματείο καταβλήθηκαν όλες

οι αποζημιώσεις στους εργαζόμε-

νους.

Page 198: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 20121��

11 / 2008 – 10 / 2011: Διαθεσιμότητες

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2009 ΕλληνικήΕταιρείαΧάλυβος(HellenicSteel)

Διαθεσιμότητες ΚεντρικήΜακεδονία(Θεσσαλο-

νίκη)

Μεταποίηση(παραγωγήβασικού

σιδήρουκαιχάλυβακαισιδηροκρα-μάτων))

420-360 Ελευθεροτυ-πία&Εξπρές&ΤαΝέα:Η

επιχείρησηστηΘεσσαλονίκηανακοίνωσετηνπρόθεσήτηςναθέσεισταδιακάσεδιαθεσιμότητα300(απότους420)εργαζόμε-νουςδιάρκειας5έως10ημε-ρώναπότις23ΜαρτίουέωςτοΠάσχα.

ΣύμφωναμετοΕ.Κ.Θεσσαλονίκηςηεταιρείααπασχο-λεί360άτομασε2βάρδιες.Υπάρχειπρότασητηςδιοί-κησηςγιαεκπερι-τροπήςεργασία3ημερών/εβδομάδαγια3μήνεςκαιαντιπρότασητουσωματείουγιασυμψηφισμότου

χρόνουαυτούμεταυπόλοιπααδειώντου2011αλλάκαιμέρουςαδειώντου

2012.

2009 ΦιλκεράμΤζόνσον

Διαθεσιμότητες ΚεντρικήΜακεδονία(Θεσσαλο-

νίκη)

Μεταποίηση(κατασκευήπροϊόντωναπόμημε-ταλλικάορυ-

κτά)

312-360 Ελευθεροτυ-πία:Ηεπι-χείρησηστηΘεσσαλονίκηαπότιςαρχέςτουχρόνουέθεσεσεδι-αθεσιμότητα26(απότους310)εργαζόμε-νουςλόγωτηςκρίσηςστηνοικοδομήκαιτηςαθρόαςει-σαγωγήςαντα-γωνιστικώνπροϊόντων.

ΣύμφωναμετοΕ.Κ.Θεσσαλονίκηςεπιβεβαιώνεται.

Page 199: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 1��

2009 Αμάσα Διαθεσιμότητες ΚεντρικήΜακεδονία(Σίνδος)

Μεταποίηση(βιομηχανίατροφίμων,επεξεργασίακαισυντήρη-σηψαριών,καρκινοειδώνκαιμαλακίων)

120 Ελευθεροτυ-πία: Hκον-σερβοποιία

κατεψυγμένωνψαριώνστηνΣίνδοέθεσε91(απότους120)εργαζόμενούςτηςσεδιαθεσι-

μότητα.

ΣύμφωναμετοΕ.Κ.Θεσσαλονί-κης,απολύθηκε

το2010τοσύνολοτουπροσωπικούαπότονσύνδικοτηςπτώχευσης.ΚαταβλήθηκανταδεδουλευμέναεκτόςαπόταδώραΧριστουγέννωνκαιΠάσχακαιταεπι-δόματααδείαςγιαταέτη2009-2010.

11 / 2008 – 10 / 2011: Διαθεσιμότητες

ΈτοςΕπιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχεί-ρησης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2009 NEXANS Διαθεσιμότητες Στερεά Ελλάδα (Λαμία)

Μεταποίηση (Μεταλλο-βιομηχανία-μεταλλικές

κατασκευές)

240 Καθημερινή: Το εργοστάσιο με έδρα την

Φθιώτιδα έθε-σε αρχικά 24 εργαζόμενους

σε τρίμηνη δια-θεσιμότητα (οι 6 ανακλήθηκαν

σε σύντομο χρονικό διά-στημα) λόγω σημαντικής ύφεσης της παραγωγικής δραστηριότη-

τας.

Σύμφωνα με το Σωματείο η εται-ρεία ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά τη διαθεσιμότητα 24 εργαζομένων για

τρεις μήνες, χωρίς να έχει προηγηθεί διαβούλευση ενώ προχώρησε σε

υπερωριακή απα-σχόληση μέρους των υπολοίπων

εργαζομένων. Κατά τον πρώτο μήνα η εταιρεία ανακάλεσε τις μισές περίπου

διαθεσιμότητες ενώ 6 από τους εργα-ζόμενους οι οποίοι ολοκλήρωσαν και τους 3 μήνες δια-θεσιμότητας απο-

λύθηκαν.

Page 200: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012200

11 / 2008 – 10 / 2011: Διαθεσιμότητες

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2009 ΕργοτάξιοΚαλυδώ-

νας

Διαθεσιμότητες Αιτωλοα-καρνανία(ΔήμοςΧάλκειας)

Κατασκευές 90 Ελευθεροτυ-πία:Σεδιαθε-σιμότητατέ-θηκανπερίτατέληΣεπτεμ-βρίου90ερ-γαζόμενοιτουεργοταξίουτηςΙονίαςΟδού,στηνσήραγγαΚαλυδώναςπουανέστειλετηνλειτουργίατουεξαιτίαςτηςάρνησηςτηςΚτηματικήςΥπηρεσίαςτουΔημοσίουναδώσειάδειαεξόρυξης

αδρανώνυλι-κώναπότονποταμόΕύηνο.

Σύμφωναμεεκ-πρόσωποτων

εργαζομένωνστοεργοτάξιοΚαλυδώ-νας,τοδημοσίευμαδενεπιβεβαιώνεταιδιότιαναφέρθηκεότιηεπιχείρηση«Ιόνια»ηοποίαείχεαναλάβειτιςεργασίεςστησή-ραγγαΚαλυδώναςκαιαπαρτίζεταιαπόδύοισπανι-κέςεταιρείεςκαιμίαελληνική,την«FOROVIAL,την“TERNA”καιτην«ΔΡΑΓΑΤΟΣ»αντί-στοιχα,απέλυσετοσύνολοτουπρο-σωπικούπερίπου90εργαζόμενουςκαιορισμένοιδενέλαβανκαμία

αποζημίωση.Οι2απόαυτές«FO-ROVIAL»&«ΔΡΑ-ΓΑΤΟΣ»δενκα-τέβαλανσεόλουςτιςαποζημιώσειςαλλάμόνοσε

ορισμένους,ενώαντίθεταηTERNAαποζημίωσεόλουςτουςεργαζόμενουςκανονικά.ΕπίσηςαναφέρθηκεότιηισπανικήεταιρείαFOROVIALδιευθυ-νόταναπόυπερ-γολάβοοοποίοςπροχώρησεσε

απόλυσητουπρο-σωπικού.

Page 201: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 201

11 / 2008 – 10 / 2011: Διαθεσιμότητες

ΈτοςΕπιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχεί-ρησης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2009 Ελληνική Γυμναστι-κή Ομο-σπονδία

Διαθεσιμότητες Πελοπόν-νησος

(Πάτρα)

Εκπαίδευση - Ριζοσπάστης: 6 εργαζόμενοι, σε διαθεσιμό-

τητα

Σύμφωνα με ερ-γαζόμενους στην

Ομοσπονδία εφαρ-μόστηκε το μέτρο της διαθεσιμότητας σε 6 από τα 9 άτο-μα για ένα μήνα. Σε 1 άτομο συνεχίστη-

κε για άλλον ένα μήνα. Όλοι επανήλ-

θαν στη δουλειά Στο διάστημα της διαθεσιμότητα μει-ώθηκαν οι αμοιβές ενώ, παραμένουν απλήρωτοι για 13 μήνες. Υπάρχει

πρόταση μετάθε-σης 8 ατόμων στην Αθήνα χωρίς ωστό-σο να γνωρίζουν το

ύψος αμοιβής.

Page 202: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012202

11 / 2008 – 10 / 2011: Διαθεσιμότητες

ΈτοςΕπιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχεί-ρησης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2009 ALPHA ΚΕΡΑΜΙ-

ΚΑ

Διαθεσιμότητες Θεσσαλία(Λάρισα)

Μεταποίηση (Κατασκευή προϊόντων από μη με-

ταλλικά ορυ-κτά)

- Αυγή: Η επι-χείρηση στον νομό Λάρισας, εκτός από 10

απολύσεις έθεσε σε δια-θεσιμότητα 36 εργαζόμενούς

της.

Σύμφωνα με το σωματείο εφαρ-

μόστηκε το 2009, διαθεσιμότητα ενός μηνός σε 36 άτομα

της παραγωγής. Στη συνέχεια και ως το τέλος του

2009, η επιχείρηση προχωρά σε 7 δια-δοχικές απολύσεις συν 2 (αρχές του 2010). Μετά από ψηφοφορία των εργαζομένων και για να μη γίνουν

απολύσεις, αποδέ-χονται εργασία 16 ημερών το μήνα για τρεις μήνες.

Ωστόσο μετά την πάροδο αυτού του διαστήματος η επι-χείρηση προχωρά σε 7 απολύσεις,

ενώ μερικούς μή-νες σε επιπλέον 6. Αρχές 2011 η επιχείρηση προ-τείνει τη μείωση 20% του μικτού μισθού το οποίο και αρνούνται οι

εργαζόμενοι. Η επι-χείρηση, μετά από αυτό εφαρμόζει εκ περιτροπής σύστη-μα εργασίας στο

½ των ατόμων της παραγωγής ενώ εκκρεμούν μέρος των δεδουλευμέ-

νων Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2010, το επίδομα αδείας τιου2011 υπόλοιπο μισθού Αυγούστου,

το σύνολο των μισθών Σεπτεμβρί-ου και Οκτωβρίου

2011.

Page 203: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 203

11 / 2008 – 10 / 2011: Διαθεσιμότητες

ΈτοςΕπιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχεί-ρησης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2009 ALFIN Διαθεσιμότητες Αν. Μα-κεδονία-Θράκη

(Κομοτηνή

Μεταποίηση (μεταλλοβι-ομηχανία-μεταλλικές

κατασκευές)

- ΓΣΕΕ: Η εται-ρεία παραγω-

γής αλουμινίου στην Κομοτηνή έθεσε σε δια-θεσιμότητα 67 εργαζόμενους.

Επιβεβαιώνεται από την αρμόδια συνδικαλιστική Ομοσπονδία.

2010 Παπα-στράτος

Διαθεσιμότητες Αττική (Ασπρό-πυργος)

Βιομηχανία τσιγάρων

850-800 Το Βήμα: Η καπνοβιομη-χανία Παπα-

στράτος στον Ασπρόπυργο, προχώρησε σε περικοπή της

παραγωγής της λόγω μειωμέ-νης ζήτησης, υποχρεώνο-

ντας τους 700 εργαζόμενους της σε άδεια.

Η επιχείρηση εξα-γοράστηκε από την

Philip Morris το 2003. Δεν πραγ-ματοποιήθηκαν

απολύσεις ωστόσο υπήρξε πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου το 2005 με υψηλές αποζημιώσεις λόγω μετεγκατάστασης της παραγωγικής

μονάδας στον Ασπρόπυργο.

Σύμφωνα με το σωματείο η μετε-

γκατάσταση αφορά σύγχρονο εργοστά-σιο, καλυτέρευση των εργασιακών

συνθηκών, αύξηση μισθών και καλύτε-

ρες παροχές.

2010*(βλ.

2008)

Fulgor Διαθεσιμότητες Πελοπόν-νησος (Κό-

ρινθος)

Μεταποίηση (Κατασκευή

καλωδιώσεων και εξαρτη-

μάτων καλω-δίων)

330 Ριζοσπάστης: Υποχρεωτική άδεια ενός

μήνα, για όλο το προσωπικό,

ανακοίνωσε η πολυεθνική εταιρεία παρα-γωγής καλωδί-ων «FULGOR» στην Κόρινθο, επικαλούμενη την οικονομική

κρίση.

Σύμφωνα με το σωματείο η εται-

ρεία εξαγοράστηκε από τον όμιλο

Στασινόπουλου τον Ιούνιο του 2011.

Απολύθηκαν 60 ερ-γαζόμενοι από τους περίπου 285 ενώ, προβλέπονται ακό-μη 20 απολύσεις. Χωρίς να έχει υπο-γραφεί σύμβαση η εργοδοσία προτεί-νεται να μεταβάλ-λει τους όρους της ήδη υπάρχουσας

(διακοπή επιδομά-των) στο σύνολο του προσωπικού.

Page 204: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201220�

11 / 2008 – 10 / 2011: Διαθεσιμότητες

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2010 ClubMed Διαθεσιμότητες Δωδεκάνη-σα(Κως)

Τουρισμός 170 Ριζοσπάστης:Παύσηλει-τουργίαςτηςμονάδαςπουλειτουργείστηνΚω.170εργα-ζόμενοιχάνουντηνεργασία

τους

Σύμφωναμετοσωματείοεπιβε-

βαιώνεταιηπαύσηλειτουργίαςτηςμο-νάδαςστηΚω.Σω-ματείοκαιεργαζό-μενοιυποχρέωσαντηνεργοδοσίαναυπογράψειΣυμφω-νία–Πλαίσιοπουδιασφάλιζεμεκα-θεστώςδιαθεσιμό-τηταςταεργασιακάκαιασφαλιστικάδικαιώματα.

2010 Diana Διαθεσιμότητες ΑνατολικήΜακεδο-νία-Θράκη

Μεταποίηση(Χαρτοποιίακαικατα-

σκευήχάρτι-νωνπροϊό-

ντων)

100 Αυγή:Σευπο-χρεωτική άδεια15ημερώνβγαίνουνοιπερίπου100εργαζόμενοιτηςχαρτοβιο-μηχανίαςDiana στηνΞάνθη,λόγω,σύμφω-ναμετηδιοί-κησηέλλειψηςπρώτωνυλών.

ΣύμφωναμετοΕ.Κ.Ξάνθηςεπι-βεβαιώνεται3μηνηδιαθεσιμότηταστοσύνολοτουπροσω-πικού.Δενέγιναναπολύσειςαλλάμειώσειςμισθών.

2011 AlapisPharma

Διαθεσιμότητες Ελλάδα Μεταποίηση(Χημικήβιο-μηχανία)

1.400 Ημερησία:Σεμειώσειςμι-

σθώνέως30%καιστηνυπο-γραφήσυμβά-σεωνεργασίαςπεριορισμένηςισχύοςμετουςεργαζομένους,ανακοίνωσεηΠανελλήνιαΟμοσπονδίαΙατρικώνΕπι-σκεπτών,καιΦαρμακευ-τικώνΕπαγ-γελμάτωνότιπροχωρείη

εταιρείαAlapisPharma.Λόγωτωτεράστιωνδανείωνθαοδηγηθείσεαπολύσεις

λόγωπτώχευ-σης.

Σύμφωναμεεκ-πρόσωποτου

σωματείου,ηεται-ρείαπροχώρησεσεαπολύσεις30εργαζομένωνστα-διακάσεσύνολο500,οιπρώτοι20δενδικαιούνταναποζημίωσηδιότιδενείχανκλείσει

έναχρόνοεργασίαςκαιοιυπόλοιποι10απολύθηκανκα-ταβάλλονταςτουςτιςαποζημιώσειςπουδικαιούνταν.Ηεργοδοσίαπρότεινετομέτροτηςδια-θεσιμότηταςαλλάδενέχειεφαρμοστείακόμα.Επίσηςσυ-ζητιέταικαιηπιθα-νότηταυπαγωγήςστοάρθρο99.

Page 205: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 205

11 / 2008 – 10 / 2011: Διαθεσιμότητες

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2011 AlexPak Διαθεσιμότητες Λάρισα Λιανικόεμπό-ριο

400 Ριζοσπάστης:Ηεργοδοσίατηςεμπορικήςαλυσίδαςκα-ταστημάτων«ALEXPAK».επιβάλλει

στουςεργαζό-μενουςτηναλ-λαγήτωνσυμ-βάσεων,ώστεοιεργαζόμενοιμε8ωρηαπα-σχόλησηναμετατραπούνσε6ωρίτες,οι6ωρίτεςσε5ωρίτεςκαιοι5ωρίτεςσε4ωρίτεςμεαντίστοιχημείωσητωνμισθών.

Κατόπινεπικοινω-νίαςμετοκλαδικόσωματείοαναφέρ-θηκεότιτομέτροόπουηεργοδοσίαπροσπάθησεναεπιβάλειστους

εργαζόμενουςδενεφαρμόστηκετε-λικά,εξαιτίαςτηςσθεναρήςαντίστα-σηςτωνεργαζομέ-

νων.

2011 Diana Διαθεσιμότητες ΑνατολικήΜακεδο-νία-Θράκη

Μεταποίηση(Χαρτοποιίακαικατα-

σκευήχάρτι-νωνπροϊό-

ντων

100 Ναυτεμπορική:ΗΧαρτοποι-ίαΘράκης

«DianaΑ.Ε.»,στηνΞάνθη,

έδωσε,αρχικά,αναγκαστικήάδειασε35εργαζόμενουςστοπαραγω-γικότμήμα,στοοποίο

εντοπίζεταικαιτομεγαλύτεροπρόβλημα

καθώςτοόλοπρόβληματηςεταιρείαςεστιάζεταιστηναδυναμίαπρο-μήθειαςπρώ-τωνυλών.

ΣύμφωναμετοΕ.Κ.Ξάνθηςεπι-βεβαιώνεται3μηνηδιαθεσιμότηταστοσύνολοτουπροσωπικού.Δενέγιναναπολύσειςαλλάμειώσειςμι-

σθών.

Page 206: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012206

2011 Praktiker Διαθεσιμότητες Πάτρα Λιανικόεμπό-ριο

80-300 ΠρωινήΓνώμηΠατρών:Στις31Μαρτίουκά-λεσαντουςερ-γαζόμενουςναυπογράψουνεκβιαστικάνέεςσυμβάσεις

εργασίαςμειω-μένουωραρίου–δηλαδήαπό8ωροσε6ωροκαιαπό6ωροσε4ωρο–καιμισθολογίουδίνονταςτουςπεριθώριομέχρικαισή-μερανααπα-ντήσουνώστεαυτέςναξεκι-νήσουναπό1

Ιουνίου.

Κατόπινεπικοι-νωνίαςμετοΕ.Κ.Πάτρας,τοδημο-σίευμαεπιβεβαιώ-νεται..Ηεταιρείαεπίσηςζητάειτηνκατάργησητων

δωροεπιταγώντωνΧριστουγέννων,

τηνμηαναγνώρισηπτυχίωνκαιτοπά-γωματωνμισθώνγια2χρόνια.Ο

σκοπόςτηςεταιρεί-αςσύμφωναμετοΕ.Κ.Πατρώνείναινααπολύσεισταδι-ακάτους300εργα-ζόμενους,ωστόσοταμέτρααυτάδενέχουνακόμαεφαρ-

μοστεί.

Page 207: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 20�

11 / 2008 – 10 / 2011: Διαθεσιμότητες

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγραφι-κή περιοχή Κλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

Περιπτώσεις που δεν επιβεβαιώνονται

2008 FunWare Διαθεσιμότητες ΑνατολικήΜακεδο-νία-Θράκη(Κομοτη-

νή)

Μεταποίηση(Κλωστοϋ-φαντουργικάΠροϊόντα)

92 Ημερησία: ΗεταιρείαστηνΚομοτηνή

έθεσε46ερ-γαζόμενουςσεδιαθεσιμότητα

Δεναπάντησετοαρμόδιοεργατικό

κέντρο.

2008 ΓαίαΘρά-κης

Διαθεσιμότητες ΑνατολικήΜακεδο-νία-Θράκη(Κομοτη-

νή)

Χονδρικόεμπόριοτρο-

φίμων

- Ημερησία: 19σεδιαθεσιμό-

τητα

Δεναπάντησετοαρμόδιοεργατικό

κέντρο.

2009 ChinaShipping

Διαθεσιμότητες Αττική(ΙκόνιονΠεράμα-τος)

Μεταφορές(Ναυτικό

Πρακτορείο)

19 Ριζοσπάστης:19εργαζόμενοισεδιαθεσιμό-

τητα

Δενεπιβεβαιώνεταιαπότοκλαδικόσωματείο.

2009 ΌμιλοςΠλαστι-κώνΘρά-

κης

Διαθεσιμότητες Αν.Μα-κεδονία-Θράκη(Θράκη)

Μεταποίηση(βιομηχανίαπλαστικών)

118-500 ΠρώτοΘέμα: ΟΌμιλος

προχώρησεσεσύνολο118ερ-γαζομένωνσε100απολύσειςκαι18διαθεσι-

μότητες.

Δενεπιβεβαιώνεταιαπότοσωματείοεργαζομένων.

2009 ΑΔΑΜΗΣ Διαθεσιμότητες Αττική(Πειραιάς)

Μεταφορές(Ναυτικό

Πρακτορείο)

- Ριζοσπάστης:Τοναυτικόπρακτορείοέθεσεσεδια-θεσιμότητα6εργαζόμενους.

Δενεπιβεβαιώνεταιαπότοκλαδικόσωματείο.

2009 ΤΕΧΝΟ-ΧΑΡΤΑΒΕΕ

Διαθεσιμότητες - ΝίκητηςΚυριακής:6

εργαζόμενοισεδιαθεσιμότητα

ΔενεπιβεβαιώνεταιαπότοΕ.Κ.

Page 208: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201220�

2010 ΤράπεζαΠειραιώς

Πρόγραμμα«μακρόχρονης

άδειας»

Ελλάδα Χρηματοπι-στωτικέςκαιασφαλιστικέςδραστηριό-

τητες

4.958-6.700

Ναυτεμπορική&www.stock-watch.com.cy:ΠρόσκλησηαπότηνΤρά-πεζαγιατηνένταξητωνερ-γαζομένωντηςσεπρόγραμμα‘μακρόχρονηςάδειας’έωςκαι3χρόνιαμεκαταβολήτωνμέσωνετήσιωναποδοχών(40%το1ο.

έτος,40ή45%το2οέτος,50%το3οέτος).

ΔενεπιβεβαιώνεταιαπότοΕ.Κ.

Page 209: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 20�

11 / 2008 – 10 / 2011: Εκ Περιτροπής Εργασία

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2008 ΕλληνικήΥφα-

ντουργία(Ακκάς)

Εκπεριτροπήςεργασία

ΚεντρικήΜακεδονία(Κιλκίς-Γι-αννιτσά)

Μεταποίηση(Κλωστοϋφα-ντουργία)

500 ΠρώτοΘέμα:Σεπαγίωση

της4ήμερηςεκπεριτροπήςερ-γασίαςστουςεργαζόμενουςτης«ΕλληνικήςΥφαντουργί-αςΑΕ»σταΓιαννιτσάκαισεμονομερήεπιβολήτουμέτρουστουςεργαζόμενουςτων«Κλωστη-ρίωνΚιλκίς

ΑΕ»προχωράοόμιλοςΑκκά.Η4ήμερηεκπεριτροπήςεργασίαστην«Ελληνική

Υφαντουργία»ξεκίνησεαπότοΔεκέμβρητου2008,συνεχίστηκετο2009μεπαράλληλη

επιβολήτριώνεβδομάδωνεργασίαςγια

τουςμήνεςΙού-νη,ΟκτώβρηκαιΔεκέμβρη,αλλάκαιτο

2010,ανάλογαμετιςανάγκες

της..Ηκατάστασηαυτήπαγι-ώθηκεκαι

επεκτάθηκεμετηνεφαρμογήεκπεριτροπήςεργασίαςτριώνεβδομάδων.Αυτότομέ-τροεπέβαλε

ΣύμφωναμετοΕ.Κ.Κιλκίςηεται-ρείασυγχωνεύτηκεπριναπό2χρόνιαμεταΚλωστήρια

Κιλκίς.Απότους90εργαζόμενουςοι45μεταφέρθηκανστακλωστήριαΚιλκίςενώοιυπόλοιποιαπολύθηκανμε

αποζημιώσεις.ΣτακλωστήριαΚιλκίςεφαρμόστηκεεκπεριτροπήςεργα-σίαγια9μήνεςκαιθαεπανέλθουνγιαέναδίμηνοακόμηανάλογαμετιςσυνθήκες.

Page 210: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012210

2008 Επίλεκτος Εκπεριτροπήςεργασία

Θεσσαλία(Φάρσαλα)

Μεταποίηση(Κλωστοϋφα-ντουργία)

250 ΠρώτοΘέμα:Εκπεριτροπήςεργασίαεπιχει-ρείναεπιβάλ-λειηεπιχείρη-σηκλωστοϋ-φαντουργίας«Επίλεκτος»πουεδρεύεισταΦάρσαλα,στους250

εργαζόμενουςτουεργο-

στασίου,γιαπερίπουτρεις

μήνες

Σύμφωναμετοσωματείοηεται-ρείαεφάρμοσεεκπεριτροπήςερ-γασίαγια3μήνεςκατάτηνοποίαοιεργαζόμενοιλαμ-βάνουν,μέσαστοχρόνο,κανονικήάδειαμεόλεςτιςαποδοχές.Ηεπι-χείρησηεφάρμοσεστομεγαλύτερομέ-ροςτωντμημάτωντηςτομέτροαυτόεκτόςαπότουςτε-χνίτες–συντηρητέςπουείχανσχέσημετοεκκοκκιστήριο.Ταεργοστάσιαεπαναλειτούργη-

σανμεπλήρηαπα-σχόλησηόλουτουπροσωπικού.

Page 211: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 211

11 / 2008 – 10 / 2011: Εκ Περιτροπής Εργασία

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2009

ΕλληνικήΕταιρείαΧάλυβος(HellenicSteel)

Εκπεριτροπήςεργασία

ΚεντρικήΜακεδονία(Θεσσαλο-

νίκη)

Μεταποίηση(παραγωγήβασικού

σιδήρουκαιχάλυβακαισιδηροκρα-μάτων))

420-360

Ελευθεροτυ-πία&Εξπρές&ΤαΝέα:Η

επιχείρησηστηΘεσσαλονίκηανακοίνωσετηνπρόθεσήτηςναθέσεισταδιακάσεδιαθεσιμότητα300(απότους420)εργαζόμε-νουςδιάρκειας5έως10ημε-ρώναπότις23ΜαρτίουέωςτοΠάσχα.

ΣύμφωναμετοΕ.Κ.Θεσσαλονίκηςηεταιρείααπασχο-λεί360άτομασε2βάρδιες.Υπάρχειπρότασητηςδιοί-κησηςγιαεκπερι-τροπήςεργασία3ημερών/εβδομάδαγια3μήνεςκαιαντιπρότασητουσωματείουγιασυμψηφισμότου

χρόνουαυτούμεταυπόλοιπααδειώντου2011αλλάκαιμέρουςαδειώντου

2012.

2009 SpiderΕκπεριτροπής

εργασίαΒΙΠΕΙω-αννίνων

Μεταποίηση(Μεταλλο-βιομηχανία-μεταλλικέςκατασκευές)

350

ΗΕποχή:ΗεπιχείρησηστηνΒΙΠΕΙωαννίνωνέθεσε340

υπαλλήλουςσεεκπεριτροπής

εργασία.

ΣύμφωναμετοΣωματείοΜετάλ-λου,κατόπινπιέσε-ωντουΣωματείου,ηεργοδοσίαδενπροχώρησεστομέτροτηςεκπερι-τροπήςεργασίαςήδιαθεσιμότητας.

Page 212: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012212

11 / 2008 – 10 / 2011: Εκ Περιτροπής Εργασία

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσι ευμά-

των

Επιβεβαίωση δημοσιευμάτων

2009 Πρεκον-στρούκτα

Εκπεριτροπήςεργασία

ΚεντρικήΜακεδονία(Κιλκίς)

Δομικέςκατα-σκευές

120 Ελευθεροτυπία&ΤαΝέα:Ηεπιχείρησηπροκατα-

σκευασμένωνσπιτιώνέθεσεσεσύστημαεκπεριτροπήςεργασίαςτοσύνολοτωνεργαζομένων

της.

Σύμφωναμετοσωματείοτο2009λήγειησύμβα-σηκατασκευήςτσιμεντοϊστώνμεσυνέπειαοι40ερ-γαζόμενοιναμηνέχουναντικείμενο.Εφαρμόζεταιεκπε-ριτροπήςεργασία(γιατηνκάλυψητουπροσωπικού)εβδομάδαανά

εβδομάδα,μετουςεργαζόμενουςτουτμήματοςπροκα-τασκευήςκτιρίων.Εργάζονταιμεεκπεριτροπήςερ-γασία90άτομακαι20μεπλήρεςωράριο.Μετάτο

τέλοςτουεξαμήνουεφόσονδενέχειυπογραφείησύμ-βασημετηΔΕΗηεταιρείαπροχωράεισεομαδικέςαπολύ-σειςκαιαπότουςεναπομείναντεςοι40συνεχίζουνεκπεριτροπήςεργα-

σίακαι10μεπλήρεςωράριο.ΤονΙούλιουπογράφεταικαι-νούργιασύμβασημεΔΕΗκαιοι

εργαζόμενοιαπα-σχολούνταιμέχρισήμεραμεπλήρεςωράριοεργασίας.

Page 213: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 213

11 / 2008 – 10 / 2011: Εκ Περιτροπής Εργασία

ΈτοςΕπιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχεί-ρησης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2009 Κομοτέξ Εκ περιτροπής εργασία

Ανατολική Μακεδο-

νία-Θράκη (Ξάνθη)

Μεταποίηση (κατασκευή εσώρουχων – ετοίμων ενδυμάτων αξεσουάρ)

90 Ριζοσπάστης: Στο εργοστά-σιο εσωρού-

χων ΚΟΜΟΤΕΞ στην Ξάνθη, εφαρμόστηκε εκ περιτροπής,

με 4ήμερη απασχόληση,

στους 90 εργα-ζόμενους.

Σύμφωνα με το Ε.Κ. Ξάνθης εφαρ-μόστηκε εκ περι-τροπής εργασία

- 4ήμερη εργασία για 2 μήνες- στο σύνολο του προ-

σωπικού. Δεν έγιναν απολύσεις

ωστόσο έγινε μείω-ση μισθών.

Page 214: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201221�

2009 Αlpha κε-ραμικά

Εκ περιτροπής εργασία

Θεσσαλία(Λάρισα)

Μεταποίηση (Κατασκευή προϊόντων από μη με-

ταλλικά ορυ-κτά)

- Αυγή: Η επι-χείρηση στον νομό Λάρισας, εκτός από 10 απολύσεις,

έθεσε σε δια-θεσιμότητα 36 εργαζόμενούς

της.

Σύμφωνα με το σωματείο εφαρ-

μόστηκε το 2009, διαθεσιμότητα ενός μηνός σε 36 άτομα

της παραγωγής. Στη συνέχεια και ως το τέλος του

2009, η επιχείρηση προχωρά σε 7 δια-δοχικές απολύσεις συν 2 (αρχές του 2010). Μετά από ψηφοφορία των εργαζομένων και για να μη γίνουν

απολύσεις, αποδέ-χονται εργασία 16 ημερών το μήνα για τρεις μήνες.

Ωστόσο μετά την πάροδο αυτού του διαστήματος η επι-χείρηση προχωρά σε 7 απολύσεις,

ενώ μερικούς μή-νες σε επιπλέον 6. Αρχές 2011 η επιχείρηση προ-τείνει τη μείωση 20% του μικτού μισθού το οποίο και αρνούνται οι

εργαζόμενοι. Η επι-χείρηση, μετά από αυτό εφαρμόζει εκ περιτροπής σύστη-μα εργασίας στο

½ των ατόμων της παραγωγής ενώ εκ-κρεμούν μέρος των

δεδουλευμένων Νοεμβρίου και Δε-κεμβρίου 2010, το επίδομα αδείας του

2011, υπόλοιπο μισθού Αυγούστου,

το σύνολο των μισθών Σεπ/ρίου &

Οκ/βρίου 2011.

Page 215: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 215

11 / 2008 – 10 / 2011: Εκ Περιτροπής Εργασία

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2010 ΜετρόΘεσσαλο-νίκης

Εκπεριτροπήςεργασία

ΚεντρικήΜακεδονία

Μεταφορές 700 Ριζοσπάστης:Στηνεπιβολήτηςεκπεριτρο-πήςεργασίαςστιςτέσσεριςβάρδιεςπουεργάζονται

στιςστοέςτουΜετρόΘεσσα-λονίκηςπρο-χώρησεηΚοι-νοπραξίαπουκατασκευάζειτοέργο,υπο-στηρίζονταςότισεδιαφορετικήπερίπτωσηθαπροχωρούσεσεαπολύσειςόσωνεργάζο-νταιστιςδύοαπότιςτέσσε-ριςβάρδιες.

Σύμφωναμετοσωματείο,λόγωδιακοπήςτωνεργασιώνστουςμετροπόντικεςγιατεχνικούςλόγουςηεταιρείαπροχώ-ρησεσεεκπερι-τροπήςεργασίαστοσυγκεκριμένοτμήμα(δηλαδή

σε130άτομα)καιγιαπερίοδοαπόΦεβρουάριοέωςΑύγουστο2010.Μετάτοδιάστημααυτόέγινεκαιπάλιέναρξηεργασιώνχωρίςναχαθείκα-μίαθέσηεργασίας.

2010 Υφαντής Εκπεριτροπήςεργασία

ΑνατολικήΜακεδο-νία-Θράκη

Μεταποίηση(βιομηχανίατροφίμων)

120 ΡιζοσπάστηςτηςΚυριακής:Τετραήμερηεκπεριτρο-πήςεργασίααποφάσισε,ηαλλαντοποιία«Υφαντής»στονΈβρο.

ΣύμφωναμετοΕ.Κ.Έβρουδενεφαρμόστηκετο

μέτρο.

Page 216: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012216

2010 Κιολείδης Εκπεριτροπήςεργασία

Θεσσαλία(Βόλος)

Μεταποίηση(βιομηχανίακατασκευήςεξοπλισμούμεταφορών)

90-130 Ριζοσπάστης:ΤοΕΚΒμαζίμετουςεργα-ζόμενουςείχαναντιπροτείνειναεξαντλη-θούνοιάδειεςπροσωπικούαλλάκαιακόμηναγίνειχρήσητουπρογράμ-ματοςδιαθεσι-μότητας,προ-κειμένουνα

μηνκαθιερωθείτοπρόγραμματηςεκπεριτρο-πήςεργασίας,

ΣύμφωναμετοΕ.Κ.Βόλουηεπι-χείρησηέθεσεσεεκπεριτροπήςερ-γασία71απότους130εργαζομένουςγιαδιάστημα9

μηνών.

2010 Βιομηχα-νίαΔερ-μάτωνΕλλάδας

Εκπεριτροπήςεργασία

Πελοπόν-νησος(Αχαΐα)

Μεταποίηση(Βυρσοδεψία)

60 Ριζοσπάστης:Ηεπιχείρηση,επικαλούμενηοικονομικάπροβλήματα,ανακοίνωσετηνεφαρ-μογήτηςεκπεριτροπής

εργασίαςόπουοιεργαζόμενοιθαδουλεύουντέσσεριςαντίγιαπέντεμέ-ρεςτηβδομά-δα.Ημείωσητωνημερώνεργασίαςθασυνοδεύεται

καιαπόανάλο-γημείωσητουμισθούκαιτουαριθμούτωνενσήμων.

ΜεαπόφασητουΣωματείουοιερ-γαζόμενοιαποδέ-χονταιτηνεκπε-ριτροπήςεργασία,για20ημέρεςμέχρικαιταΧριστού-γεννα.Στομέτροαυτόεντάσσεταιτοσύνολοτουπρο-

σωπικούεκτόςαπότουςΔιευθυντές.Επακόλουθοείναιηδιατήρησητης

απασχόλησηςαλλάμεμειώσειςμισθώνκαιδικαιωμάτων.

Page 217: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 21�

11 / 2008 – 10 / 2011: Εκ Περιτροπής Εργασία

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2011 ΚαζίνοΠάρνη-θας

Εκπεριτροπήςεργασία

Αττική Εστιατόριακαιχώροιψυχαγωγίας

1200 Ριζοσπάστης:Ηεπιχείρησηέχειπροβείσεεπιβολήτηςεκπεριτρο-πήςεργασίαςστουςεργα-ζόμενουςπουαπασχολούνταιστατμήματαεπιτραπέζιωνκαιηλεκτρομα-γνητικώνπαι-γνίων,καθώςκαισεεπισιτι-στικάκαιάλλαυποστηρικτικάτμήματα,μετημορφήτηςμείωσηςτωνημερώνεργα-σίαςκατάδύοτομήνακαιγιαδιάστημα9μηνών.5

απολύσειςκαιεκπεριτροπήςαπασχόλησηγιατουςυπό-λοιπουςεργα-ζομένους.

Σύμφωναμετοσωματείο,ηεργο-δοσίαζήτησεαπότουςεργαζόμενουςτηναύξησητου

ωραρίουεργασίαςαπό7½ώρεςσε8½τοοποίοδενέχειγίνειμέχρι

στιγμής.Αργότεραπροχώρησεσεεκπεριτροπήςεργα-σίαςσεορισμένατμήματαόπωςσερ-βιτόροι,εστιατόριο,τεχνικούς,πουείχεωςαποτέλεσματημείωσηαποδοχώντους.Πριντηνεκπεριτροπήςεργα-σίαέγιναναπολύ-σειςσταδιακάκαιτώρατοσύνολοτωνεργαζομένωνείναι1180άτομααπό1200περίπουπουήτανπριντηνεπιβολήτηςεκπε-ριτροπήςεργασίας.

Page 218: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 201221�

2011 Επίλε-κτος

Εκπεριτροπήςεργασία

Θεσσαλία(Φάρσαλα)

Μεταποίηση(Κλωστοϋφα-ντουργία)

250 Ριζοσπάστης:Μείωσητωνμισθώνμέχρι30%επιχειρείναεπιβάλειστουςεργα-ζόμενουςη

εργοδοσίαστοεργοστάσιοκλωστοϋφα-ντουργίας«ΕΠΙΛΕ-

ΚΤΟΣ»,σταΦάρσαλα..

Σύμφωναμετοσωματείοηεται-ρείαεφάρμοσεεκπεριτροπήςερ-γασίαγια3μήνεςκατάτηνοποίαοιεργαζόμενοιλαμ-βάνουν,μέσαστοχρόνο,κανονικήάδειαμεόλεςτιςαποδοχές.Ηεπι-χείρησηεφάρμοσεστομεγαλύτερομέ-ροςτωντμημάτωντηςτομέτροαυτόεκτόςαπότουςτε-χνίτες–συντηρητέςπουείχανσχέσημετοεκκοκκιστήριο.Ταεργοστάσιαεπαναλειτούργη-

σανμεπλήρηαπα-σχόλησηόλουτουπροσωπικού.

Page 219: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 21�

11 / 2008 – 10 / 2011: Εκ Περιτροπής Εργασία

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

2011 Κεραφίνα Εκπεριτροπήςεργασία

ΚαλαμάκιΚορινθίας

Μεταποίηση(Κατασκευήπροϊόντωναπόμημεταλλικάορυκτά-είδηυγιεινήςκαιπλακάκια)

180 Αυγή:Εκπερι-τροπήςεργα-σίαεφαρμόζειηεπιχείρησημετετραήμερηαπασχόληση.

ΣύμφωναμετοΕ.Κ.Κορίνθουηεταιρείααπέλυσετομεγαλύτερο

μέροςτουπροσω-πικού.Απότους150εργαζόμενουςέχουναπομείνειμόνο5.Οιαποζη-μιώσειςκαταβλή-θηκανκανονικά.

2011 Κλωστή-ριαΚιλκίς

Εκπεριτροπήςεργασία

ΚεντρικήΜακεδονία(Κιλκίς)

Μεταποίηση(Κλωστοϋφα-ντουργία

150 Ριζοσπάστης:Αρχικάηεργοδοσία(«Ελληνική

Υφαντουργία»τουΑκκά)ανα-κοίνωσεστουςεργαζόμενουςότιθαπρέπειτοεργοστάσιοναμείνεικλει-στόγιατρειςεβδομάδες

(μίαβδομάδακάθεμήνα)απότοΜάημέχρικαιτονΙούλιο.Ύστεραεπέβαλεστουςεργαζόμενουςνααποδε-χθούνναμηδουλέψουν4εβδομάδες.

ΣύμφωναμετοΕ.Κ.Κιλκίςη(«Ελ-ληνικήΥφαντουρ-γία»τουΑκκά)

συγχωνεύτηκεπριναπό2χρόνιαμεταΚλωστήριαΚιλκίς.Απότους90ερ-γαζόμενουςοι45μεταφέρθηκανστακλωστήριαΚιλκίςενώοιυπόλοιποιαπολύθηκανμε

αποζημιώσεις.ΣτακλωστήριαΚιλκίςεφαρμόστηκεεκπεριτροπήςεργα-σίαγια9μήνεςκαιθαεπανέλθουνγιαέναδίμηνοακόμηανάλογαμετιςσυνθήκες.

Page 220: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012220

2011 Κοινο-πραξίαέργουΜετρό

Θεσσαλο-νίκης

Εκπεριτροπήςεργασία

ΚεντρικήΜακεδονία(Θεσσαλο-

νίκη)

Μεταφορές 26 Ριζοσπάστης: Σύμφωναμετοδημοσίευμαεκπεριτροπήςεργασίαεπιχει-ρείναεπιβάλειστουςεργατο-τεχνίτεςστιςαρχαιολογικέςεργασίεςηκα-τασκευάστριακοινοπραξίατουέργουτουΜετρόΘεσσα-λονίκης,εξανα-γκάζονταςτουςεργαζόμενουςνααποδε-

χθούν8ήμερηάδειαάνευαποδοχών.

Σύμφωναμετοσωματείο,λόγωδιακοπήςτωνεργασιώνστουςμετροπόντικεςγιατεχνικούςλόγουςηεταιρείαπροχώ-ρησεσεεκπερι-τροπήςεργασίαστοσυγκεκριμένοτμήμα(δηλαδή

σε130άτομα)καιγιαπερίοδοαπόΦεβρουάριοέωςΑύγουστο2010.Μετάτοδιάστημααυτόέγινεκαιπάλιέναρξηεργασιώνχωρίςναχαθείκα-μίαθέσηεργασίας.

Page 221: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 221

11 / 2008 – 10 / 2011: Εκ Περιτροπής Εργασία

Έτος Επιχεί-ρηση

Τύπος Αναδι-άρθρωσης

Γεωγρα-φική πε-

ριοχήΚλάδος

Μέγεθος επιχείρη-

σης

Επεξήγηση δημοσιευμά-

των

Επιβεβαίωση δη-μοσιευμάτων

Περιπτώσεις που δεν επιβεβαιώνονται

2009 ΠιερΝτορ Εκπεριτροπήςεργασία

ΚεντρικήΜακεδονία(Κατερίνη)

Μεταποίηση(Μεταλλο-βιομηχανία–μεταλλικέςκατασκευές)

100 ΤαΝέα:Ηεταιρεία

παραγωγήςκουφωμάτωνστηνΚατερί-νηεφάρμοσεσύστημαεκπεριτροπήςεργασίας(καθεστώς4ήμερηςεργασίαςμεανάλογημείωσηαπο-δοχών)στοσύνολοτωνεργαζομέ-νων.

Δεναπάντησετοαρμόδιοεργατικό

κέντρο.

2010 ΡάδιοΚο-ρασίδης

Εκπεριτροπήςεργασία

Ελλάδα Λιανικόεμπόριο

ηλεκτρικώνσυσκευών

500 Ριζοσπά-στης:Σε

καθεστώςεκπεριτροπήςεργασίαςέθεσεη

ΡάδιοΚορα-σίδηςτουςυπαλλήλουςτης,κάτι

πουσημαί-νειότιθαεργάζονται2-3ημέρεςτηνεβδο-μάδακαιθααμείβονταιανάλογα.

Σύμφωναμετηδιοίκηση,τομέτροθαισχύσειγιαέναχρόνοκαι,εάν

ανακάμψειηεταιρεία,θαεπαναφέρειτηνκανονικήεργασία.

Δεναπάντησεηαρ-μόδιασυνδικαλιστική

Ομοσπονδία.

Page 222: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012222

2010 ΠρομοτΛαινό-πουλος

Εκπεριτροπήςεργασία

Αττική - 130 Ριζοσπά-στης:Eκ

περιτροπήςεργασία4ημέρεςτηβδομάδαστην«Προ-μότΛαϊνό-πουλος»

λόγωκακήςοικονομικήςκατάστασης.

ΔενεπιβεβαιώνεταιαπότοΕ.Κ.

2011 Πλαίσιο Εκπεριτροπήςεργασία

ΚεντρικήΜακεδονία(Σίνδος)

Λιανικόεμπό-ριο

50 Ριζοσπά-στης:Ηζή-τησετηνεκπεριτροπήςεργασίακι

ενώχρωστά-ειδεδουλευ-μένα,όταναντέδρασετοεπιχειρη-σιακόσωμα-τείοαπέλυσε16μέλητου.

Δεναπάντησετοαρμόδιοεργατικό

κέντρο.

2011 Κλέβα Εκπεριτροπήςεργασία

Αττική(Μενίδι)

Μεταποίηση(χημικήβιο-μηχανία-πα-ραγωγήφαρ-μακευτικώνμορφών)

100 Ριζοσπά-στης:Ηεπι-χείρησηεδώκαι9μήνεςέχειεπιβάλειτην4ήμερηεβδομαδιαίαεργασία,καιαπό1ηΓενάρηέχειπροβείσεκλιμακωτέςμειώσειςαποδοχώναπό5%έως

20%.

ΔενεπιβεβαιώνεταιαπότοΕ.Κ.

Page 223: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 223

2011 AthensGate

Εκπεριτροπήςεργασία

Αθήνα Ξενοδοχείακαιεστιατόρια

40 Ριζοσπά-στης:Εκ

περιτροπήςεργασίαμεάνευαποδο-χώνμέχρι10ημέρεςγιατηνπερίοδο1/2/11-3/3/11επιδιώκειναεπιβάλειστους40

περίπουερ-γαζόμενουςηεργοδοσίατουξενοδο-χείου«Ath-ensGate».

-

Page 224: 36 ERGASIAKES SXESEIS...INΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ