8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

1/14

1

ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝΤΜΗΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΘΕ ΕΠΟ31

ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

2015-16

Συντν!"τ#$ % Χ Κ&'(#$

ΘΕΜΑ 3)$ *Ε

Προσπαθήστε να εντοπίσετε τις απόπειρες«ιστορικοποίησης» της επιστήμης, καθώς και τιςσυνέπειες που αυτές είχαν στο ζήτημα τηςεπιστημονικής αντικειμενικότητας και προόδου:

 Α. στη θερία τν «!πιστημονικών !παναστ"σεν» καιτν «!πιστημονικών Παραδει#μ"τν» του $%&',

(. στη μεθοδο)ο#ία τν «Προ#ραμμ"τν !πιστημονικής*ρευνας» του +-/0,

1. στην «αναρχική μεθοδο)ο#ία της #νώσης» του

2343563'7.

 Αριθμός λέξεων: 1900 έως 2000.

Καταληκτική ημερομηνία υποβολής:

 8ευτέρα 9Απρι)ίου ;? μ.μ.

Δ!(+",ν. /ΑΡΙΦΗ ΜΑΡΙΑ

Ον&τνυ Φ!τ#τ4!&$. ΣΥΜΕΩΝΙΔΟΥ ΕΙΡΗΝΗ

Α4!$ Μ)τ4υ. 107586

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

2/14

2

ΠΑΤΡΑ

ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2016 

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

3/14

3

Π4!9ν&

ι!α"ω"ή............................................................................................................ .

.................... #

 Α. $ι ανεπ%ρκειες του θετικι!μο& και η θεωρία των 'πι!τημονικ(ν

πανα!τ%!εων) και των 'πι!τημονικ(ν *αρα+ει"μ%των) του ,-/.

...

. 3 μεθο+ολο"ία των '*ρο"ραμμ%των πι!τημονικής 4ρευνας) του

56768....;

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

4/14

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

5/14

T

#μέτο-η #(ό το ιστο$ικό, ι*εολογικό&(ολιτικό κ#ι κοινωνικό γ'γνεσθ#ι τηςε(ο-%ς της, ό(ως εκ$άστηκε κ#ι εκ($οσω(%θηκε στις *ι#ο$ετικέςμεθο*ολογικές ($οσεγγ'σεις των VW>D, XIGI?8A κ#ι YCZCJI[CDH, κ#θ)ς κ#ι τιςσυνέ(ειες της #(ό(ει$#ς τους στην ε(ιστημονικ% #ντικειμενικότητ# κ#ι($όο*ο.

Η παράθεση της παρακάτω εικόνας με την περιγραφή του Θετικισμού δεν είναι ακριβής.

Βλ. περιορί!ει την αποστολή ... ό"ι στην ερμηνεία...# $εν νομί!ω πως η συγκεκριμ%νηεικόνα ε&υπηρετεί το στό"ο της παρούσας εργασίας.

Α; Ο! &ν+4,!$ τυ τ!,!"< ,&! ) 4=& τν>Ε!"τ)ν!,ν Ε&ν&"τ+"ν? ,&! τν>Ε!"τ)ν!,ν Π&4&(!:+τν? τυ @ABC;

'$ι έννοιες της θεωρητικής Dυ!ικής είναι ανα"καίο να !υ!=ετι!θο&ν με τις αι!θητηριακές εντυπ(!ειςG αλλ% !ε τελευταία αν%λυ!η

οι έννοιες +ημιουρ"ο&νται από την αυθορμη!ία του !το=α!μο&) HIB?A8 JK/8?K/

"#σικ% #νε(ά$κει# της θετικιστικ%ς μεθο*ολογ'#ς στάθηκε το (#$ά*οξο'πρόβλημα της επα"ω"ής) \. ]W^C, *ηλ#*% η ($οσ(άθει# της ν#συλλάει το όλον στη$ι+όμενη στ# *ε*ομέν# μόνο μι#ς #μελητέ#ςεμ(ει$ικ%ς άσης, συγκ$ιτικά με το (λ%θος των εμ(ει$ι)ν (ου *υνητικάμ(ο$ε' ν# υ(ά$-ουν τ)$# %Bκ#ι στο μέλλον, γι# κάθε (#$#τη$ούμενο#ινόμενο.T ι# *εύτε$η #νε(ά$κει# %τ#ν η ά$νηση νομιμο(ο'ησης των#ν#γκ#'ων γι# την λογικ% συγκ$ότηση μι#ς εξηγητικ%ς θεω$'#ςθεω$ητικ)ν ό$ων, ότ#ν #υτο' #*υν#τούν ν# #ν#-θούν στην εμ(ει$'# (.-.τ# άτομ#, (ου η άμεση υσικ% τους (#$#τ%$ηση %τ#ν #*ύν#τη.= ι#τ$'τη υ(%$ξε η εσ#λμένη υ(όθεση (ως η ε(ιστημονικ% (#$#τ%$ησημ(ο$ε' ν# ε'ν#ι #(όλυτ# #ντικειμενικ%, όμως η 5ων% της ύσης6 *ενε'ν#ι ($ο#ν%ς, ούτε μονοσ%μ#ντη ό(ως θεω$ούσε ο _IP8D. ξ#$τάτ#ι

T "#λλιάνος, σελ. 1RT.

= Uτο '*ιο, σελ. 1R=.

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

6/14

=

#(όλυτ# #(ό την ($οσω(ικ% κοινωνικ%&ι*εολογικ%&οντολογικ% θέση του(#$#τη$ητ% κ#ι τον ($ο`*εά+ει, κ#θ)ς κ#ι #(ό την '*ι# την υ(οκειμενικ%γλ)σσ# (ου θ# ε(ιλέξει #υτός γι# ν# 5μετ#$άσει6 την ύσηR. /(#$#γ$#ος #υτ% % θ# έ($ε(ε ν# ε'ν#ι η εισ#γωγ% #ντικ#θιστ)ντ#ς την($)τη της εισ#γωγ%ς % θ# έ($ε(ε ν# (#$#ληθε'. Π$έ(ει ν# εστιά+ετεστο θέμ#.

Αν#+ητ)ντ#ς *ιέξο*ο #(ό τ# θετικιστικά #*ιέξο*#, συνει*ητο(οι)ντ#ς την#λληλεξά$τηση θεω$'#ς κ#ι (#$#τ%$ησης: κ#ι ε(η$ε#σμένο #(ό τις 2ε(#ν#στ#τικές νέες θεω$'ες U-ετικότητ#ς κ#ι !#ντομη-#νικ%ς, έν#*ιογκούμενο κύμ# #μισ%τησης #λλά+ει το ε(ιστημονικό (#$ά*ειγμ#,συνυ(ολογ'+οντ#ς τ# κενά (ου άηνε ο θετικισμός. Uτην #λλ#γ% συνέτεινε*υν#μικά η ιστο$ιογ$#ικ% ε(#νάστ#ση του ’T9 V8ZJC, _W??CJaCQH, τ#συμ(ε$άσμ#τ# της ο(ο'#ς κ#τ#*ε'κνυ#ν ($οηγούμενες ε(ιστημονικές#ντιάσεις, κ#θ)ς ιστο$ικά η ε(ιστ%μη *εν %τ#ν ούτε ε(#γωγικ% ούτεευθύγ$#μμη όσο ($ότεινε ο θετικισμός. Π#$άλληλ# ο "ιτγκενστάιν#μισητε' την ε(ά$κει# της λογικ%ς κ#ι της τυ(ικ%ς γλ)σσ#ς σ#ν μέσ#κ#τ#νόησης του κόσμου, εν) οι ]IDA8D, b8WQ^FD κ#ι ($)ιμος YCZCJI[CDH

κ#τ#*εικνύουν τον #ντ#γωνισμό #νάμεσ# στις θεω$'ες κ#ι την μη&γ$#μμικ%#νά(τυξη της ε(ιστ%μης.19 

 ;ο έ$γο του b. VW>D 'Lομή των πι!τημονικ(ν πανα!τ%!εων) c, 1=2κ#ι η *ομικ% συμολ% των XIGI?8A, YCZCJI[CDH κ#ι XIWHID  σημ#το*ότησ#ντο νέο $εύμ# του 5ιστο$ικισμού6. d#$#κτη$'στηκε ε('σης σ-ετικισμός,κ#θ)ς *εν *ι#τυ()νει #ντικειμενικά ε(ιστημονικά κ$ιτ%$ι#, *εν θεω$ε' τηνε(ιστ%μη #ν)τε$η, ούτε ευθε'# (ου σω$ευτικά τε'νει στην #ληθιν% γν)ση.11 

eς Uυνέ(ει# της στ$ο%ς #υτ%ς, η ε(ιστ%μη εξετά+ετ#ι (λέον ως #συνε-%ς#κολουθ'# #ν#τ$ο()ν κ#ι ό-ι σ#ν γ$#μμικ% *ι#*ικ#σ'# συσσ)$ευσηςγν)σεων. / θετικιστικ% *ιάκ$ιση σε 5(λ#'σιο #ν#κάλυSης6 κ#ι 5(λ#'σιο*ικ#ιολόγησης6 θεω$ε'τ#ι (#$#(λ#νητικ%, υ(ά$-ει μόνο (λ#'σιο #ν#κάλυSης

κ#ι #λλ#γ%ς, μέσ# στο ο(ο'ο η ($ωτοκ#θε*$'# της λογικ%ς θεμελ'ωσης κ#ιτης εμ(ει$'#ς ως άση γι# κάθε ε(ιστημονικ% θεω$'#, κ#θ)ς κ#ι η έννοι# της5τελικ%ς #λ%θει#ς6, εγκ#τ#λε'(οντ#ι. fν# #νοι-τό σύνολο θεω$ι)ν, (ουεμ(ε$ιέ-ει (ε(οιθ%σεις, #ξ'ες, κ$ιτ%$ι#, κ.#. #ντικ#θιστά τις μεμονωμένεςθεω$'ες κ#ι τ# τυ(ικά λογικά μέσ#, #ού #κόμ# κ#ι οι (ιο #(λές(#$#τη$%σεις εξ#$τ)ντ#ι #(ό τη θεω$'#. / κ#νονιστικ% ε(ιστημονικ%μεθο*ολογ'# υ(ο#θμ'+ετ#ι κ#ι #ντικ#θ'στ#τ#ι #(ό έν# (λ%θος έγκυ$ωνμεθό*ων. / μελέτη της ιστο$'#ς των ε(ιστημ)ν γ'νετ#ι το #σικό ε$γ#λε'οελέγ-ου των ο$θολογικ)ν #ν#κ#τ#σκευ)ν κ#ι *εν *ι#θέτει ου*έτε$η γλ)σσ#.eς μι# #κόμ# #νθ$)(ινη κ#τ#σκευ% κ#ι (ολιτισμικό #ινόμενο ισάξιο, ηε(ιστ%μη #λληλε(ι*$ά με κάθε κοινωνικό (#$άγοντ#, #κόμ# κ#ι #ινομενικά

R Uτο '*ιο, σελ. 1RR&1R:.

: Uτο '*ιο, σελ. 1RR. 5/ (#$#τ%$ηση ε'ν#ι *ι#(οτισμένη #(ό θεω$'#6 b>C8JZ&QIDHCD & ]IDA8D 1T: , ε('σης 5/ θεω$'# υ(ο&κ#θο$'+ετ#ι #(ό τ# εμ(ει$ικά*ε*ομέν#6 gWFDC

Uτο '*ιο, σελ. 1R3.

19 h. Uκου$λά 2913, 5/ iστο$ικιστικ% Uτ$ο% κ#ι τ# Π#$άγωγά της6, στοFιλο!οDία και πι!τήμες !τον εικο!τό αι(να, ε(ιμ. (#λτάς Α. &Uτε$γιό(ουλος !., /$άκλειο< Π..!., σελ. 423& 424.

11 Uτο '*ιο, σελ. 424 & 42T.

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

7/14

R

5άσ-ετο6 ($ος #υτ%ν. Οι εμ(ει$ικές (#$#τη$%σεις ε(η$εά+οντ#ι #(όυ(οκειμενισμό οειλόμενο σε μετ#υσικές, οντολογικές, κοινωνικο(ολιτικές#ντιλ%Sεις της κάθε ε(ο-%ς κ#ι *εν μ(ο$ούν ν# #(οτιμηθούν #ντικειμενικά.Οι #σύμμετ$ες θεω$'ες κ#θ'στ#ντ#ι μη συγκ$'σιμες μετ#ξύ τους, #ού *εν*ι#θέτουν κοιν% γλ)σσ# κ#θ)ς οι #λλ#γές #νάμεσ# τους ε'ν#ι *ομικές κ#ικάθετες. / θέση #υτ% των VW>D κ#ι YCZCJI[CDH, στην #κ$#'# εκ*ο-% της

ό(ου *εν *έ-ετ#ι μετ#&θεω$ητικές έννοιες ό(ως η #λ%θει#, η μέθο*ος κ#ι ηο$θολογικότητ# #λλά ο$'+ει ως ε(ιστημονικ% ($όο*ο μόνο την #λλ#γ%,#μισητ%θηκε σθεν#$ά.12 

 ;ο 5Π#$ά*ειγμ#6 του VW>D ε'ν#ι μι# σύνθετη *ομ% (ε$ισσότε$ο συνε(%ς μετο ιστο$ικοκοινωνικό του γ'γνεσθ#ι.13 Πε$ιγ$άετ#ι ως #υτόνομο,($οσ*ιο$ισμένο ιστο$ικά κ#ι κοινωνικά ε(ιστημονικό σύστημ#, (ου (ε$ιέ-ειέν# σύνολο 5ρητ(ν και %ρρητων θέ!εων και παρα+ο=(ν), (ου *ενμετ#σ-ημ#τ'+ετ#ι ($οο*ευτικά, #λλά #ν#τ$έ(ετ#ι εκ θεμελ'ων ότ#ν υ(ά$ξειέν# νέο. Α(οτελε' τ#υτό-$ον# 5υπό+ει"μα6 γι# την λύση ενός ($ολ%μ#τοςκ#ι κ)αδική μήτρα, (ου εμ(ε$ιέ-ει έν# 5σύνολο (ε(οιθ%σεων, #ξι)ν κ#ιτε-νικ)ν (ου γ'νετ#ι #(ο*εκτό #(ό μι# ομά*# ε(ιστημόνων6.14 

/ ε(ιστημονικ% εξέλιξη κ#τά VW>D (ε$ιγ$άετ#ι ως $ο% *ι#*ο-ικ)ν(#$#*ειγμάτων, των ο(ο'ων ($οηγούντ#ι *ι#στ%μ#τ# ε(ιστημονικ%ς#νω$ιμότητ#ς, μέ-$ι την (ε$'ο*ο (ου όλοι οι ε(ιστ%μονες συμωνούν σεκοινές (#$#*ο-ές. / ε(#λ%θευση τους κ#ι η (ολιτισμικ% συν#'νεση ($οκ#λούντην 5στε$έωση6 του (#$#*ε'γμ#τος σε κ#νονικ% ε(ιστ%μη (ου #(#ντά στ#τιθέμεν# ε$ωτ%μ#τ#. Οι #νωμ#λ'ες κ#ι τ# #$νητικά (#$#τη$ισι#κά *ε*ομέν#(ου ($οκύ(τουν #(ό μη συνυ(ολογισμένους (#$άγοντες της ($#γμ#τικότητ#ςκ#ι #*υν#τούν ν# ενσωμ#τωθούν στη θεω$'# συσσω$εύοντ#ι κ#ι & τάνοντ#ςέν# κ$'σιμο (λ%θος& *ημιου$γούν κλ'μ# #ε#ιότητ#ς #(ό ό(ου #ν#ύοντ#ινέες $ηξικέλευθες υ(οθέσεις, (ου ο*ηγούν σε κ$'ση εξουσ'#ς1T της κ$#τούσ#ςε(ιστημονικ%ς κοινότητ#ς κ#ι την #ν#τ$ο(% της με νέο (#$ά*ειγμ#. / $ι+ικ%μο$ολογικ% μετ#τό(ιση του τ$ό(ου θέ#σης της ($#γμ#τικότητ#ς jCA?IQ?A>Fk?1= *ημιου$γε' μετ#στ$ο% της νομιμο$οσύνης των ε(ιστημόνων ($ος τονέο (#$ά*ειγμ# (ου *ιεκ*ικε' την εξουσ'# κ#ι ισο*υν#με' με ε(ιστημονικ%ε(#νάστ#ση. / *ι#*ικ#σ'# ε(#ν#λ#μάνετ#ι κάθε ο$ά (ου ε(#ν#($οκύ(τουν*υσε('λυτες #νωμ#λ'ες, νέ# κ$'ση κ#ι νέο #ντ#γωνιστικό (#$ά*ειγμ#,#κολουθ)ντ#ς το σ-%μ#<

12 Uτο '*ιο, σελ. 42T & 42R.

13 l. m>IQ^CJA, 14, Mι είναι αυτό που το λέμε πι!τήμη, μτ$. n.

oου$τούνης, /$άκλειο< Π..!, σελ. 13.

14 Uκου$λά, σελ. 439.

1T "#λλιάνος, σελ. 29T. !$'ση εξουσ'#ς #(ολύτως #νάλογη με τις (ολιτικέςκ$'σεις (ου ($οηγούντ#ι των μεγάλων (ολιτικοκοινωνικ)ν #λλ#γ)ν.

1= Π. 7εο*)$ου, 299:, 5ι# Uυγκ$ιτικ% Α(οτ'μηση των συνεισο$)ν VW>D,XIGI?8A κ#ι YCZCJI[CDH στη oιλοσο'# της (ιστ%μης6, στο Κείμενα N!τορίαςκαι Fιλο!οDίας των πι!τημ(ν, Πάτ$#< ΑΠ., σελ.4. Uε #ντ'θεση με ότι(ιστεύετ#ι ο VW>D *εν τ#υτ'+ει την #λλ#γ% ε(ιστ. (#$#*ε'γμ#τος με τηνεν#λλ#γ% ο(τικ%ς μο$%ς, #λλά ($οσ(#θε' ν# *ε'ξει ότι εντός κάθε

(#$#*ε'γμ#τος ο ε(ιστ%μον#ς &με άλλη ο(τικ%& 5λέ(ειν&ως6 το '*ιο(#$#τη$ούμενο.

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

8/14

:

προ@επιστήμη A κανονική επιστήμη A κρίση A επαν"σταση A νέακανονική επιστήμη A νέα κρίση Bκ.ο.κ.C9D

/ ($όο*ος μέσω ε(ιστημονικ)ν ε(#ν#στάσεων ε'ν#ι η #(άντηση του VW>Dστην σω$ευτικ% #ντ'ληSη (ε$' ($οό*ου τον των ε(#γωγιστ)ν. fν#(λεονέκτημ# του κουνι#νού μοντέλου, λόγω έλλειSης $ητ)ν κ#θολικ)νκ#νόνων, έγκειτ#ι στην εξ#σάλιση (οικιλ'#ς ε$μηνει)ν #(ό *ι#ο$ετικούς

ε(ιστ%μονες % ε(ιστημονικές ομά*ες, εντός (#$#*ε'γμ#τος, (ου #(ο*'*ει(ολλ#(λές στ$#τηγικές, ε(ιμε$ισμό κιν*ύνων κ#ι ά$# μεγ#λύτε$ες(ιθ#νότητες ε(ιτυ-'#ς.1:

Α(ό την άλλη, ο σ-ετικισμός της νέ#ς θε)$ησης του ιστο$ικισμού ε'ν#ι 'σωςη σο#$ότε$η *ιττ% συνέ(ει# του , κ#θ)ς ($έ(ει ν# *ε-θούμε #’ ενός (ως*εν έ-ουμε τ$ό(ο ο$θολογικ%ς #(οτ'μησης της σημ#ντικότητ#ς μετ#ξύ($ογενέστε$ων κ#ι μετ#γενέστε$ων θεω$ι)ν, ούτε μέτ$ο σύγκ$ισης μετ#ξύ*ι#ο$ετικά τ#ξινομημένων ($#γμάτων1. Α’ ετέ$ου #'νετ#ι ν# μει)νοντ#ι*$#στικά οι λόγοι ν# θεω$%σουμε την ε(ιστ%μη μονό*$ομο γι# την μον#*ικ%#λ%θει# του κάθε τι γύ$ω μ#ς. Που σημ#'νει ότι (ιθ#νόν άλλ# γνωστικάεγ-ει$%μ#τ# κ#ι τ$ό(οι τ#ξινόμησης της ($#γμ#τικότητ#ς θ$ησκε'#,

*ογμ#τικ% μετ#υσικ%, μ#γε'# κλ( ν# ($έ(ει ν# #ν#γνω$ιστούν ως*ι#ο$ετικά #λλά ισο*ύν#μ# γνωστικά ε$γ#λε'# της #ν#+%τησης της#λ%θει#ς.29 Ο '*ιος ο VW>D (άντως, λέ(ει την ε(ιστ%μη ως #έν#η εξέλιξη,#(ό το έν# σημε'ο στο άλλο. Uτην κ$ιτικ% (ου *έ-θηκε γι# την #συμμετ$'#των (#$#*ειγμάτων ισ-υ$'στηκε (ως #υτ% μ(ο$ε' ν# ελεγ-θε', ό(ως #κ$ι)ςη μη μετ#$#σημότητ# μετ#ξύ *ι#ο$ετικ)ν γλωσσ)ν, 5#ού σε κά(οιο#θμό ε'μ#στε σε θέση ν# μ#θ#'νουμε ο(οι#*%(οτε ξένη γλ)σσ#6 VW>D1:3.21

1R m>IQ^CJA, σελ. 149 0 141.

1: Uτο '*ιο, σελ. 1TT.

1 7εο*)$ου, σελ. T.

29 Uτο '*ιο, σελ. 1.

21 Π#$#τ'θετ#ι Uτο '*ιο, σελ. T.

 b>8^IA VW>D, 122 01=

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

9/14

%; Η (':=& τν >Π4:4&+τν Ε!"τ)ν!,#$ D4υν&$? τυ EFGFHIJ;

Αν γι# τον VW>D κ$ιτ%$ι# της ε(ιστημονικότητ#ς ε'ν#ι η #ν#τ$ο(% κι ηε(#νάστ#ση, γι# τον XIGI?8A κ$ιτ%$ιο ε'ν#ι η ($όο*ος22. cι#ωνε' $ητά μετον ($)το, ($οσ(#θ)ντ#ς ν# σ)σει τις έννοιες του ο$θολογισμού κ#ι της($οό*ου, #(οεύγοντ#ς όμως την #συμμετ$'#. ν) ουσι#στικά συμωνε'στην #νε(ά$κει# της λογικ%ς &ως #(οκλειστικ% ε(ιστημονικ% άση& κ#ι στην#ν#γκ#ιότητ# μελέτης της ιστο$'#ς.23 (ι-ει$)ντ#ς ν# ελτι)σει τηνορθολο"ική ανα!υ"κρότη!η της επι!τημονικής προό+ου του p8@@CJ,24 #ντι($οτε'νει ως μονά*# #νάλυσης της ε(ιστ%μης τ# 'ερευνητικ%

προ"ρ%μματα)2 (ου *ιεξάγοντ#ι με σ#ε'ς κ#ι($οσ*ιο$ισμένους στό-ους κ#ι ($οσω(ικό.

!άθε ε$ευνητικό ($όγ$#μμ# #(οτελε'τ#ι #(ό έν#ν($οσυμωνημένο, σκλη$ό κ#ι #*ι#($#γμάτευτο

πυρήνα θεωρητικ(ν προπαρα+ο=(ν, (ου (#$#μένειτέτοιος #σ-έτως της ε(ικε'μενης εμ(ει$ικ%ςέ$ευν#ς. Ο (υ$%ν#ς (ε$ιάλλετ#ι #(ό μι#

'προ!τατευτική O(νη) υ(οστη$ικτικ)ν κ#ι*ι#($#γμ#τεύσιμων υ(οθέσεων (ου τον

*ι#συν*έουν με το υ(ό *ιε$εύνηση θέμ#,ελέγ-οντ#ς κάθε ο$ά κ#τά (όσον τ# *ιάο$#

μοντέλ# (ου ($οκύ(τουν #(ό #υτές τις*ι#συν*έσεις (#$άγοντ#ι με 'θετική ευρετική μέθο+ο) στο κέντ$ο του

ε$ευνητικού ($ογ$άμμ#τος.2=

 ;υ-όν #$νητικά (ει$#μ#τικά *ε*ομέν# *ενσημ#'νουν την #ν#τ$ο(% του (υ$%ν# ό(ως στον p8@@CJ. Α(οτελούν #ο$μέςγι# εισ#γωγ% νέων οηθητικ)ν IH >8P υ(οθέσεων (ου (#$άγουν εξηγητικό#(οτέλεσμ#. ;ο κ$'σιμο (λ%θος #υτ)ν $'σκετ#ι στην κ$'ση τωνσυμμετε-όντων, (ου #(ο#σ'+ουν #ν θ# συνε-'σουν ($οσθέτοντ#ς κι άλλες(ιο (ε$'(λοκες ως έκτ#κτ# μέτ$#, % #ν το (ε'$#μ# εξάντλησε την *υν#μικ%του κ#ι εκυλ'+ετ#ι. Π#$άλληλ# η ε(ιστημονικ% κοινότητ# κ#ι η ευ$ύτε$η

22 Uκου$λά, σελ. 44T.

23 m>IQ^CJA, σελ. 149.

24 Uκου$λά, σελ. 44=. 5"άση της ο(ο'#ς η ε(ιστημονικ% ($όο*ος συνιστά#κολουθ'# #(ό εικ#σ'ες κ#ι ε(ι-ει$ούμενες #ν#σκευές6 ν# μ(ει μέσ# στοκε'μενο

2T 7εο*)$ου, σελ. 199.

2= "#λλιάνος, σελ. 211 & 213. Uυμ(λη$ωμ#τικά 5η (#$#γωγικ% ευ$ετικ% τουσυστ%μ#τος ε'ν#ι η (ηγ% ($ολέSεων (ου στο-εύουν σε 5νέ# κ#ι ($ωτότυ(η#λ%θει#, )στε ν# #υξάνει τον έλεγ-ο των υ(οθέσεων6 ό(ως θ# #(#ιτούσε οp8@@CJ στο κ$ιτ%$ιο της *ι#Sευσιμότητ#ς του. Αυτ% η έμ#ση στην ευ$ετικ%ως κύ$ιο συστ#τικό της ε(ιστ. μεθο*ολογ'#ς ε'ν#ι η (ιο +ωτικ% συνεισο$άτων ε$ευνητικ)ν ($ογ$#μμάτων του XIGI?8A. cεν ε'ν#ι στ# θετικά της

ε$γ#σ'#ς η (#$άθεση (λη$οο$ι)ν (ου θ# έ($ε(ε ν# #(οτελούν μέ$ος τουκο$μού των #(#ντ%σεων.

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

10/14

19

κοινων'# *ι#θέτουν #ξιολογητικούς μη-#νισμούς2R, (ου στη$'+ουν έν#($οο*ευτικό2: #(οτελεσμ#τικό κ#ι έγκυ$ο ($όγ$#μμ# % #(ο$$'(τουν έν#άλλο ως εκυλισμένο κ#ι άσκο(ο.

'Mο Oητο&μενο μP %λλα λό"ια είναι αν η ευρετική του παραμένει 'θετική) ήε%ν έ=ει !τερέQει.)29

 Ο XIGI?8A υ(οστ%$ιξε (ως μ(ο$ε' ν# υ(ά$-ει (ληθ)$# ε$ευνητικ)ν($ογ$#μμάτων (ου τ$έ-ουν τ#υτό-$ον#, η *ε κ$ιτικ% τους #(οτ'μηση γ'νετ#ιμόνο εκ των υστέ$ων.39 

/ μεθο*ολογ'# του XIGI?8A υιοθέτησε #(όλυτ# τον#ντικειμενισμό του p8@@CJ. ντό(ισε το 5-άσμ#6 #νάμεσ# στην#ντικειμενικ% γν)ση κ#ι τ#(#$#μο$ωμέν# της ε'*ωλ# στον#νθ$)(ινο νου, κ#θ)ς '3αντικειμενική "νω!ιακή αξία μιαςθεωρίας είναι ανεξ%ρτητη από τονανθρ(πινο νου που την +ημιουρ"εί ή την κατανοεί.)R1

 

*; Η >&ν&49!,# (':=& τ)$ :ν")$? τυKLMLNFOLCP;

«3 επιτυ=ία του S6IKI? !την υπερ%!πι!η της Κοπερνίκειας %ποQης +εν οDειλόταν !ε κ%ποια ορθολο"ικ% επι=ειρήματαG αλλ% !ε ένα μεί"μα τε=να!μ%τωνG ρητορείας και προπα"%ν+ας.

$ι κανόνες και τα κριτήρια που οι Dιλό!οDοι και οι επι!τήμονες θεωρο&ν ου!ι(+η !τοι=εία τηςορθολο"ικότητας

ό=ι μόνο παραβι%!τηκαν !T όλες τις περιπτ(!εις Uπ.=. Κοπερνίκεια επαν%!τα!ηG κινητική

θεωρίαG "έννε!ητης κβαντομη=ανικήςV αλλ%G οι πιο οξυ+ερκείς και +ιορατικοί ερευνητές ήταν εν "ν(!ει των

παραβι%!εων αυτ(ν.$ι κανόνες και τα κριτήρια αυτ% έπρεπε να παραβια!το&ν "ια να μη !ταματή!ει η πρόο+ος.)

W. >?@?A6B?/CR2 

2R Uτο '*ιο, σελ. 214. q(ως μη-#νισμούς -$ημ#το*ότησης,εκ(#'*ευσηςBεκ(όνησης *ι*#κτο$ικ)ν, ε(ιστημονικ)ν *ημοσιεύσεων κλ(.

2: Uκου$λά, σελ. 4T1. Οι (#$άγοντες ($οό*ου κ#τά τον XIGI?8A ε'ν#ι η

εμπειρική θεμελίω!η κ#ι η 'ευρετική +&ναμη) κ#ι τ# κ$ιτ%$ι# (ου έ$νειε'ν#ι ο$θολογικά, #ν κ#ι *εν υ(ο*εικνύουν στον ε(ιστ%μον# τι ν# κάνειUκου$λά, σελ. 4T2, #ντ'θετ# με του VW>D (ου ε'ν#ι κοινωνιολογικά %Sυ-ολογικά. Ακ$ι)ς #υτό #(οτελε' τον (υ$%ν# της #(άντησης του θέμ#τος.nι#τ' το ά+ετε ως υ(οσημε'ωσηr

2 "#λλιάνος, σελ. 213.

39 "#λλιάνος, σελ. 21T. eς 5μετ#&κ$ιτ%$ιο6 της έγκυ$ης ιστο$ικ%ς γν)σης.

31 m>IQ^CJA, σελ. 19.

32p.YCZCJI[CDH, 1:3, νάντι# στη έθο*ο μτ$. n$. !#υκ#λάς & n.nκουντ#$ούλης, 7εσσ#λον'κη< Uύγ-$ον# 7έμ#τ#, σελ. 22.

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

11/14

11

Ο pIWQ YCZCJI[CDH 124 0 14 #σκε' #κ$#'# κ#ι $ι+οσ(#στικ% κ$ιτικ% στ#($οηγούμεν#, θεω$)ντ#ς #υτ#(άτη την ε(ιστημονικ% ($όο*ο μέσ# #(όμεθο*ολογ'ες. Πολέμιος της σο#$οάνει#ς της ε(ιστημονικ%ς. κοινότητ#ς,*ι#τυ()νει μι# #ν#$-ικ% θεω$'# γι# τη γν)ση, ως κτ%μ# κ#ι ε$γ#λε'ο τωνελεύθε$ων (ολιτ)ν ν# την *ι#-ει$ιστούν κ#τά ούληση κ#ι ό-ι ως ($ονόμιοτων ο$θολογιστ)ν *ι#νοούμενων.33 (ικ$'νει τον ο$θολογισμό του XIGI?8A

κ#ι την μεθο*ολογ'#34

 ε(ισημ#'νοντ#ς τις *υνάμεις της συντη$ητικ%ς($ο(#γάν*#ς, #λλά κ#ι 5του ό-λου63T στην (ο*ηγέτηση της έ$ευν#ς #(ό την(ολιτικοοικονομικ% εξουσ'#, (ου ελέγ-ει τ# ε(ιστημονικά ($ογ$άμμ#τ#σύμων# με τ# συμέ$οντ# της3=.

7εω$ε' την ε(ιστημονικ% #ν#+%τηση ύσει #ν#$-ικ%, εν) (#$#τη$ε' (ως η($όο*ος συμ#'νει σ#ν #(οτέλεσμ# της *ημιου$γικ%ς #υτενέ$γει#ς τουε(ιστ%μον# ά$#, με μον#*ικό *ε*ομένο τον μη *εσμευτικό ο$θολογισμό τουXIGI?8A, η μον#*ικ% 5μεθο*ολογικ%6 #$-% (ου μ(ο$ε' ν# ισ-ύει ε'ν#ι 5qλ#ε(ιτ$έ(οντ#ι63R.

Uτην #ν#$-ικ% #νάλυση ο σ-ετικισμός κ#ι η #συμμετ$'#3: #ν#*εικνύοντ#ι στοέ(#κ$ο< η ε(ιστ%μη *εν ε'ν#ι (ε$ισσότε$ο σημ#'νουσ# #(ό ο(οι#*%(οτε άλλη

#νθ$)(ινη *$#στη$ιότητ#, ούτε *ι#θέτει μεγ#λύτε$ο κύ$ος, #υτ#ξ'# %($ονομι#κ% σ-έση με την ουσ'# των ($#γμάτων. ;# κ#τ#-$ηστικά κοινωνικά($ονόμι# (ου της εκ-ω$ε' η εξουσ'# σε #ντάλλ#γμ# της υ(οτ#γ%ς της ($έ(ειν# (άSουν, #ν θέλουμε ν# λειτου$γ%σει ελεύθε$# στο τέλος του 29ου #ι. Πέ$#ντων *υτικ)ν ε(ιστημ)ν ε(ισημ#'νει, υ(ά$-ουν εν#λλ#κτικά γνωσιολογικάσυστ%μ#τ# με την '*ι# #(οτελεσμ#τικότητ#3, λόγω κ#λ%ς συμιωτικ%ςσ-έσης με την ύση, (ου ευνοούν την ηθικ% #κε$#ιότητ# κ#ι ευ+ω'#, σε#ντι*ι#στολ% με τ# τε-νοκ$#τικά (ολιτισμικά μοντέλ# (ου *ημιου$γούν στονάνθ$ω(ο κ#ι στο (ε$ιάλλον (ε$ισσότε$# ($ολ%μ#τ# #(ό όσ# λύνουν.49 '3ανθρ(πινη επι!τήμη πρέπει να προ!αρμο!τεί !τις αν%"κες μιαςι!ορροπημένηςG ικανοποιητικής Oωής)#1 Uτο θεω$ητικό (λου$#λισμό τουYCZCJI[CDH εν#λλ#κτικές %Bκ#ι #σύμ#τες θεω$'ες συνυ(ά$-ουν 0 κάθε μι#στο *ικό της (λ#'σιο 0 κ#ι κ$'νοντ#ι #νάλογ# με τις λύσεις (ου ($οσέ$ουν,

33 Uκου$λά, σελ. 4T4.

34 Uτο '*ιο, σελ. 4T4, 4T=. Uτον hάκ#τος, (ου εκτιμούσε (ολύ κ#ι θεω$ούσεεν #ν#$-'# σύντ$οο του ε'ν#ι #ιε$ωμένο το (ιο σημ#ντικό του έ$γο5νάντι# στη έθο*ο6. Αν#γνω$'+ει (ως η λ#κ#τι#ν% θε)$ηση *ι#τη$ε' τηνελευθε$'# κ#ι #υτενέ$γει# του ε$ευνητ%, εν) τ#υτό-$ον# ε'ν#ι (ε$ισσότε$ο5οικε'#6 στο σύγ-$ονο ε('(ε*ο ιλοσοικ%ς συνε'*ησης, )στε ν# μηντ$ομά+ει ό(ως μι# (ιο #($οκάλυ(τ# #ν#$-ικ%. *) (#$#(ομ(%r

3T YCZCJI[CDH, -$ονολογ'# σελ. 244&24:. d$ησιμο(οιε'τε 2 (ηγές #(ό τονoεγε$άμ(εντ κ#ι ΠsΠi ν# ά+ετε τη -$ονολογ'# σε κάθε #ν#ο$ά.

3= "#λλιάνος, σελ. 21:.

3R YCZCJI[CDH, tt σελ. 3T4.

3: Uκου$λά, σελ. 4TT & 4T=.

3 m>IQ^CJA, σελ. 221. Ο μόνος τ$ό(ος σύγκ$ισης της ε(ιστ%μης μεεν#λλ#κτικές μο$ές γν)σης ε'ν#ι η εξέτ#ση της ύσης, των σκο(ων κ#ι τωνμεθό*ων #μοτέ$ων. Π#$#(ομ(%

49 "#λλιάνος, σελ. 21: & 21.

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

12/14

12

εν) η γνωστικ% ($όο*ος συντελε'τ#ι #(ό την γονιμότητ# της σύγκ$ουσηςτους.42 

cε*ομένης της υ(#γωγ%ς της ε(ιστ%μης στην τε-νοκ$#τικ% κ#(ιτ#λιστικ%εξουσ'#, #ντ' μεθο*ολογικ)ν συ+ητ%σεων (ου 0υ(οτ'θετ#ι & ε(ιλύουν με#κη*εμόνευτο τ$ό(ο τ# κοινωνικά ($ολ%μ#τ#, ο YCZCJI[CDH ($οτε'νει

 λαXκές κινητοποιή!εις *ικ#ιωμ#τικ)ν *ιεκ*ικ%σεων #(ό #υτο$γ#νωμένες

ομά*ες (ολιτ)ν (ου, #ν κ#ι στε$ούντ#ι (λη$οό$ησης, η υ(ε$έ-ουσ# κοιν%ούληση κ#ι #γά(η γι# την ελευθε$'# τους κ#θιστά κ#τάλληλους ν##σκ%σουν κοινωνικό έλεγ-ο.43

('λογος

Αν#κε#λ#ι)νοντ#ς, #'νετ#ι (ως άση των VW>D κ#ι YCZCJI[CDH οισημ#ντικές συνέ(ειες γι# την εικόν# της ε(ιστ%μης ε'ν#ι τ$εις< /ε(ιστ%μη *εν #ν#έ$ετ#ι σε #ντικειμενικ% ($#γμ#τικότητ# ξε-ω$ιστ% #(ότην γνωσι#κ% της υ(οκειμενικότητ#. / #συμμετ$'# κι η #συμ#τότητ#μετ#ξύ ε(ιστημονικ)ν θεω$ι)ν, κ#θιστά την ε(ιλογ% #νάμεσ# τους#νο$θολογικ%. Αν ισ-ύουν #υτά, η ε(ιστ%μη *εν (ο$εύετ#ι ($ος κά(οιοι*ε#τό τελικό στά*ιο (λ%$ους κ#ι #ληθιν%ς ε('λυσης των ε(ιστημονικ)ν

ε$ωτημάτων του #νθ$)(ινου νου.44

  Ο VW>D #(οκ#θ%λωσε την ε(ιστ%μη,#(ό το άθ$ο της 5#υθεντ'#ς6 στην #μεσότητ# του κοινωνικού 'ου κ#ι*ι#(άλης, εισάγοντ#ς #ιτ%μ#τ# κοινωνικού ελέγ-ου στην ε(ιστημονικ%*ι#*ικ#σ'#,4T σημ#το*οτ)ντ#ς μι# $ηξικέλευθη #λλ#γ%(#$#*ε'γμ#τοςΠ#$#*ε'γμ#τος, (ου συμά*ισε με τον (ολιτικό($ολημ#τισμό της τ#$#γμένης ε(ο-%ς της.4= Ο XIGI?8A, κά(ου #νάμεσ#στους *υο, ε(ιμένοντ#ς στον (ο(ε$ι#νό #ντικειμενισμό, εισάγει μι# ευέλικτημεθο*ολογ'# #νοι-τ% στον κοινωνικο(ολιτικό έλεγ-ο, -ω$'ς ν# -άνει την

41 p. YCZCJI[CDH, 2991, Y/Z-?8 [ HB-/C6/\?: H ]6I? [ HB8A6\8K/^?A- 8? _K\/? [ `?K/aG m>FPIK8< uDFvCJAF?Z wk m>FPIK8 pJCAA, σελ. 12R. /μετά$#ση *ικ% σ#ςr

42 Uκου$λά, σελ. 4TR.

43 "#λλιάνος, σελ. 221.

44 7εο*)$ου, σελ. 0 199. Α(ό τις συνέ(ειες, ο XIGI?8A έ$-ετ#ι ν##ντιμετω('σει τις 2 τελευτ#'ες, εν) η ($)τη #ν#έ$ετ#ι στο γνωστό($όλημ# 5$ε#λισμούBμη $ε#λισμού της ε(ιστ%μης6, (ου #(ό το 1R9 κ#ιμετά #(οτελε' όλο κ#ι (ε$ισσότε$ο τον (υ$%ν# της ιλοσο'#ς τηςε(ιστ%μης. x# μ(ει ε*) η (#$#(ομ(%

4T "#λλιάνος, σελ. 29R.

4= Uτο '*ιο, σελ. 219.

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

13/14

13

ε(ιστημοσύνη της. Α(ό τους τ$εις, ο YCZCJI[CDH #'νετ#ι ν# #νησυ-ε'(ε$ισσότε$ο γι# την ($#κτικ% #ξ'# κ#ι #(οτελεσμ#τικότητ# της ε(ιστ%μηςστο #νθ$)(ινο συνε-ές, (#$ά γι# τον #ντικειμενισμό κ#ι την ε(ιστημονικ%#λ%θει#. Ο γνωσιολογικός #ν#$-ισμός του κ#τ#λύει κάθε κ$ιτ%$ιο κ#ι εισάγειτην 5#ντι&μέθο*ο6 με *ιττό στό-ο< την #(ελευθέ$ωση της ε(ιστ%μηςεσωτε$ικά, #λλά κ#ι την #(ελευθέ$ωση της κοινων'#ς #(ό μι# ε(ιστ%μη

($οσ*εμένη στην (ολιτικ% εξουσ'#4R

.N Uλέξεις 2.1;V

'Mο μόνο πρ%"μα !το οποίο οπω!+ήποτε αντιτίθεμαι απόλυτα

είναι τα οικουμενικ% κριτήριαG οι οικουμενικοί νόμοιG οι οικουμενικές ι+έεςόπως η 'Αλήθεια)G ο '$ρθός bό"ος)G η 'Lικαιο!&νη) η 'Α"%πη) και η !υμπεριDορ% που τους ακολουθείG παρόλο που +έ=ομαι ότι !υ=ν% βολε&ει

να ενερ"εί κανείς !αν να υπ%ρ=ουν πρ%"ματι τέτοιοι νόμοιUτέτοια κριτήριαG τέτοιες ι+έεςV και να πι!τε&ει !T αυτο&ς.)

W. >?@?A6B?/C#;

"ιλιογ$#'#

& "#λλιάν8ς Π. 299:, $ι πι!τήμες της F&!ης και του Ανθρ(που !τηνυρ(πη ;όμος "’, Πάτ$#< ΑΠ.

& 7εο*)$ου Π., 299:, 5ι# Uυγκ$ιτικ% Α(οτ'μηση των συνεισο$)νVW>D, XIGI?8A κ#ι YCZCJI[CDH στη oιλοσο'# της (ιστ%μης6, στοΚείμενα N!τορίας και Fιλο!οDίας των πι!τημ(ν, ε(ιμ. ". !#λ*ης,Πάτ$#< ΑΠ.

& Uκου$λά h. 2913, 5/ iστο$ικιστικ% Uτ$ο% κ#ι τ# Π#$άγωγά της6,στο Fιλο!οDία και πι!τήμες !τον εικο!τό αι(να, ε(ιμ. (#λτάς Α. &Uτε$γιό(ουλος !., /$άκλειο< Π..! 

& m>IQ^CJA, l. 14, Mι είναι αυτό που το λέμε πι!τήμη, μετά$#ση n.oου$τούνης, /$άκλειο< Π#νε(ιστημι#κές κ*όσεις !$%της.

& YCZCJI[CDH, p. 1:3, ν%ντια !τη cέθο+ο, μετά$#ση !#υκ#λάς n$.κ#ι nκουντ#$ούλης n., 7εσσ#λον'κη< Uύγ-$ον# 7έμ#τ#.

4R Uτο '*ιο, σελ. 229.

4: YCZCJI[CDH, tt yy σελ. 23=. / μετά$#ση ε'ν#ι *ικ% σ#ςr !Αi #υτό το(#$άθεμ# θ# μ(ο$ούσ#τε ν# το ενσωμ#τ)σετε στο κε'μενο

8/15/2019 ΕΠΟ31-4η ΓΕ 2015-16

14/14

14

E YCZCJI[CDH, p. 2991, Y/Z-?8 [ HB-/C6/\?: H ]6I? [ HB8A6\8K/^?A- 8? _K\/? [ `?K/aG m>FPIK8< uDFvCJAF?Z wk m>FPIK8 pJCAA.

!#λ% ε$γ#σ'# σε γενικές γ$#μμές, κυ$'ως με (ε$ιεκτικό κ#ισυνεκτικό ε('λογο. Uτ# θετικά ε('σης η -$%ση ε(ι(λέον

ιλιογ$#'#ς. 7# ($έ(ει ν# ($οσέξετε όμως τ# εξ%ς<'ν#ι σημ#ντικό ν# ε'στε συνε(%ς με το ό$ιο των λέξεων (ου #(#ιτε'η ε$γ#σ'#. Αξιολογε'τ#ι η ικ#νότητά σ#ς ν# εντο('σετε κ#ι ν##ν#(τύξετε τ# σ-ετικά θέμ#τ# της ύλης κ#ι ν# *ι#κ$'νετε τοσημ#ντικό #(ό το λιγότε$ο σημ#ντικό. !#θ)ς σ-ε*όν η μισ%ε$γ#σ'# ε'ν#ι εισ#γωγικά, σ#ς σημει)νω τ# σημε'# (ου *εν οηθούνστη συνεκτικότητ# κ#ι σ#%νει# των #(#ντ%σεων. ('σης σ#ςσημει)νω τ# σημε'# (ου έ-ετε υ(ο#θμ'σει σε (#$#(ομ(% κ#ι (ουθ# έ($ε(ε ν# μ(ουν στο κε'μενο.

Πέ$# #(ό το (ε$ιε-όμενο ($έ(ει στην τέτ#$τη ε$γ#σ'# ν# *'νετε

($οσο-% στον #$ιθμό λέξεων κ#ι τις (#$#(ομ(ές, κυ$'ως το τι($έ(ει ν# (ε$ιλ#μάνετ#ι σε #υτές.