ΓΔΤΣΔΡΟ 2ορ ΑΔΗ.

2ορ ΑΓΓΛΟΔΛΛΗΝΙΚΟ ΣΟΛΙΚΟ ΗΜΙΟΛΙΧΝ : Η ΟΤΙΑΣΙΚΗ ΤΜΒΟΛΗ ΚΑΙ

ΤΝΓΡΟΜΗ ΣΧΝ ΔΦΔΓΡΧΝ ΣΟΤ ΠΟΛΔΜΙΚΟΤ ΝΑΤΣΙΚΟΤ ΣΙ ΔΙΓΙΚΔ ΔΠΙ-

ΥΔΙΡΗΔΙ ΣΟ ΓΧΓΔΚΑΝΗΑ ΚΑΙ ΣΟ ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΑΡΥΙΠΔΛΑΓΟ.

«...Άξιοι Σςνεσιζηέρ ηηρ Ναςηικήρ Ιζηοπίαρ και Παπάδοζηρ. Σςνδπάμονηαρ ηον Ιεπό Λόσο ζηιρ

αμθίβιερ επισειπήζειρ, απελεςθεπώνονηαρ ηο Αιγαίο, για ηην Εθνική Ολοκλήπυζη!..».

Πνιινί Έιιελεο αμησκαηηθνί ηνπ ηξαηνύ θαη ηνπ ΒΝ (απόζηξαηνη ή απνηαρζέ-

ληεο ηνπ Βεληδειηθνύ θηλήκαηνο ηνπ 1935) ππεξεηνύζαλ ζε ζπκκαρηθνύο ζρε-

καηηζκνύο, εηδηθά ζηε Μέζε Αλαηνιή. Ο κεηέπεηηα σο κεδέ απνηαρζείο, Αληη-ζπληαγκαηάξρεο Υξηζηόδνπινο Σζηγάληεο ζηε Λεγεώλα ησλ Ξέλσλ (13eme

Detachement Marche du Chad), ν κεηέπεηηα Έθεδξνο εθ Μνλίκσλ, Αληηπινίαξ-

ρνο Αλδξέαο Υ. Λόληνο, ζηνλ SOE – Special Operations Executive Καΐξνπ

(Γεθέκβξηνο 1940), πξνζθέξνληαο ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζηνλ θνηλό δηαζπκκαρηθό

αγώλα. Ο Υ. Σζηγάληεο ππεξεηώληαο ( ππό ηηο δηαηαγέο ηνπ Γάιινπ ζηξαηεγνύ

Philippe François Marie Leclerc (1940 – 1941), αληηιήθζεθε πιήξσο, ηηο ηαθηη-

θέο ηνπ κεραλνθίλεηνπ πεδηθνύ κε εμνπιηζκέλα νρήκαηα. Δηδηθά κεηά ηελ θα-

ηάιεςε ηεο Κνύθξα (31ε Ηαλνπαξίνπ – 1ε Μαξηίνπ 1941). Όπνπ θαη ζπλάληε-

ζε γηα πξώηε θνξά, ηηο πεξηπόινπο καθξάο αθηίλαο δξάζεο LRDG – Long

Range Desert Group , ηνπ Έθεδξνπ Σαγκαηάξρε (Major RAVR) Pat Clay-

ton (26 εξοπλιςμζνα οχή-ματα με 76 άνδρεσ).

Αληίζηνηρεο εκπεηξίεο ηελ

ίδηα πεξίνδν, όηαλ απνζπά-

ζζεθε, εθπαηδεπόκελνο ζηηο

αλνξζόδνμεο ακθίβηεο επηρεηξήζεηο θαη ζηα αιεμίπησηα, είρε θαη ν

Έθεδξνο Αληηπινίαξρνο Α. Λόληνο RNR. Από ην ζπγρξσηηζκό ηνπ

κε ηα ζηνηρεία ησλ RM / SBS – Royal Marines / Special Boat Squad-

ron θαη SAS – Special Air Services πνπ εθπαηδεύνληαλ από θνηλνύ

ζην λενζύζηαην ζηξαηόπεδν ηνπ Κακπξίη ηεο κηθξήο πηθξήο ιίκλεο

ζηελ πεξηνρή ηεο Γηώξπγαο ηνπ νπέδ (Kabret – little bitter lake,

Suez Canal area) ζην Μεηθηό Δθπαηδεπηηθό Κέληξν (Combined Train-

ing Centre /CTC Middle East) HMS Saunders θαη HMS Stag

(Απξίιηνο - επηέκβξηνο 1941).

Οι ππυηοπόποι ηος ανοπθόδοξος πολέμος. Σο Μεικηό Δκπαιδες-

ηικό Κένηπο ηος Καμππίη.

Σν θέληξν απηό ηδξύζεθε ζηελ πεξηνρή ηεο δηώξπγαο δηόηη ην θπζηθό πεξηβάιινλ εμππεξεηνύζε απνιύησο ηα ραξαθηεξηζηηθά εθπαίδεπζεο ζην

δηαθιαδηθό αλνξζόδνμν πόιεκν (πεδίν ξίςεσλ,

ιηκλνζάιαζζα κε ηθαλνπνηεηηθά βάζε γηα ρξήζε

απνβαηηθώλ κέζσλ θάζε είδνπο, επξύ ρεξζαίν πεδίν

νδήγεζεο θαη βνιήο ειαθξώλ θαη βαξέσλ όπισλ

πεδηθνύ, εγγύο αεξνδηάδξνκνο – Kibrit RAF Base

(Υάξηεο αξηζηεξά). Δίλαη ην πξώην δηαθιαδηθό

θέληξν εθπαίδεπζεο εηδηθώλ δπλάκεσλ ζε πνιπε-

ζληθό δηαζπκκαρηθό επίπεδν. Δθπαηδεύηεθαλ πέ-

ξαλ ησλ Βξεηαλώλ, Απζηξαινί, Νενδειαλδνί , Γάι-

ινη, Ρνδεζηαλνί, Ννηηναθξηθαλνί θαη θπζηθά όινη

νη Έιιελεο ηνπ Ηεξνύ Λόρνπ θαη ηνπ 2νπ ΑΔΖ. Δίλαη ην πξώην θέληξν εθπαίδεπζεο Commando

εθηόο εδάθνπο Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ.

Ο Σαγκαηάξρεο Sir David Stirling, (θσηνγξαθίεο

δεμηά) είρε αθηρζεί από ηνπ Μαξηίνπ 1940 κε ηελ

δύλακε Ε, Νν 8 (Guards) Commando “Layforce” ζην Κάηξν, ππό ηνλ Αληηζπληαγκαηάξρε, Sir

Robert Edward Laycock. Άκεζα δήηεζε αθξόαζε από ηνλ αλώηαην δηνηθεηή δπλάκεσλ Μέζεο

Ο Ζφεδροσ εκ Μονίμων Αντιπλοιαρ-χοσ Α. Λόντοσ με τον Ανκυποπλοίαρ-χο Γ. Παςπάτθ, πρωτεργάτεσ του 2ου

ΑΕΗ, επί τθσ ΑΕΗ 27 MERANO.

Ο Αντιςυνταγματάρχθσ Χ. Σςιγάντεσ ςτθ Δυτικι Ζρθμο με τον Ιερό Λόχο

Αλαηνιήο, ηξαηεγό (Commander-in-Chief General) Claude Auchinleck ηελ νπνία θη επέηπρε,

ελεξγώληαο «αλνξζόδνμα». Δηζέβαιιε ζην γξαθείν ηνπ αλώηαηνπ δηνηθεηνύ, πείζνληαο ηνλ επη-

ηειάξρε Τπνζηξάηεγν (Deputy Commander Middle East Lieutenant General) Ritchie, παξνπζηά-

δνληαο ηα ζρέδηα ηνπ… Ακέζσο θέληξη-

ζε ην ελδηαθέξνλ ηνπ Αξρηζηξαηήγνπ θαη

εληόο ζύληνκνπ δηαζηήκαηνο ν Sir David Stirling, πξνρώξεζε ζηε ζύζηαζε ηνπ πξώηνπ απν-

ζπάζκαηνο πνπ νλνκάζηεθε "L Detachment, Special Air Ser-

vice Brigade" (23 Μαξηίνπ 1940),. Ο πξόδξνκνο ηνπ δηαζή-

κνπ πληάγκαηνο SAS, ζήκεξα. Σνπο δηαηέζεθε, θαηά δηαηα-

γή ηνπ Αξρηζηξαηήγνπ ζηξαηόπεδν

θνληά ζηελ αεξνπνξηθή βάζε Kibrit

(γεσγξαθηθέο ζπληεηαγκέλεο :

30° 14′ 45″ N, 32° 29′ 24″ E) ζηελ

πεξηνρή Γηώξπγαο, πιεζίνλ ηνπ Κα-

κπξίη (γεσγξαθηθέο ζπληεηαγκέλεο :

30.14.32.46 N, 32.30.18.93 E) … Σνλ αθνινύζεζαλ όινη νη αμησκαηη-

θνί ηεο δύλακεο Ε Νν 8 (Guards)

Commando, κε επηθεθαιή ηνλ θίιν

ηνπ Σαγκαηάξρε George Patrick Jelli-

coe (Major George Patrick John Rushworth Jellicoe, 2nd Earl Jelli-

coe KBE DSO MCPC FRS FRGS, θσηνγξαθία άλσζελ δεμηά) θαη ηνπο Λνραγνύο Evelyn

Waugh, Randolph Churchill, Philip Dunne, Carol Mather, ν δε Αληηζπληαγκαηάξρεο Sir Robert Edward Laycock

(θσηνγξαθία δεμηά), παξέκεηλε σο ζπληνληζηήο ησλ εηδηθώλ επηρεηξήζεσλ θαη ζύλδεζκνο ηνπ επηηειείνπ Αξρηζηξαηή-

γνπ Μέζεο Αλαηνιήο κε ηνλ SOE θαη ην Βξεηαληθό Ναπαξρείν ηόινπ Μεζνγείνπ (Chief in Command, Royal Navy

Mediterranean Fleet). Σν επηέκβξην 1943, πξνάρζεθε ζε ζπληαγκαηάξρε, δηνηθεηή ηνπ γξαθείνπ ζπλδπαζκέλσλ

εηδηθώλ επηρεηξήζεσλ, ππαγόκελνο θαηεπζείαλ ζηνλ αλώηαην δηνηθεηή Μέζεο Αλαηνιήο θαη αλώηαην λαπηηθό δηνηθε-

ηή Μεζνγείνπ (ππό ηελ δηνίθεζε ηνπ είρε ζρεκαηηζκό ηαμηαξρίαο εηδηθώλ επηρεηξήζεσλ, κε ρεξζαία, πισηά θαη ελαέ-ξηα κέζα)!

Αληίζηνηρεο θηλήζεηο πξνο ηνλ Αλώηαην Ναπηηθό Γηνηθεηή Μεζνγείνπ, Αληηλαύαξρν Sir AB Cunningham.RN (C in C

Mediterranean Fleet, Admiral Sir Andrew Browne Cunningham RN) πξαγκαηνπνίεζαλ νη Πινίαξρνο G I S More RN

(Captain George Irwin Sanctuary More RN), ν Πισηάξρεο

(Commander) R.K.C. Pope RN, νη Τπνπινίαξρνη (Lieutenant Ccom-

mander) Clarke RN, ACC Seligman RN θαη ν έθεδξνο πισηάξρεο

(Commander VRD RNR) Philip Noel RNR, αξρηθώο γηα έλα θέληξν εθ-

παίδεπζεο ακθηβίσλ επηρεηξήζεσλ. Ο δηνξαηηθόηαηνο Cunningham,

έδσζε ακέζσο ηελ ζπγθαηάζεζε ηνπ! Καη‟ απηό ηνλ ηξόπν ζπζηάζεθε

ην CTC ME ζην Κακπξίη.

Άκεζα νξγαλώζεθαλ νη ππνδνκέο ελδηαίηεζεο θαη επηκειεηείαο

(Απξίιηνο /Ηνύιηνο 1940). Γηαηέζεθαλ θάζε είδνπο πισηά κέζα, απνβα-

ηηθά 7 LCT/landing Craft Tank, 19 LCA/Landing Craft Assault, 10

LCM/Landing Craft Mechanized, 3 LCP/Landing Craft Personnel θαη

κηθξόηεξα ζθάθε όπσο ηαρέα εμνπιηζκέλα πεξηπνιηθά

(ML/Motor Launch, MGB/Motor Gun Boat, MTB/Motor

Torpedo Boat) ιέκβνη θαη canoe kayak δύν ζέζεσλ

(SBS). Οιόθιεξε ε πεξηνρή ηεο κηθξήο πηθξήο ιίκλεο

απνκνλώζεθε σο ζηξαηησηηθή πεξηνρή πςίζηεο αζθαιεί-

αο. Σνλ Αύγνπζην ηνπ1940, ην CTC ME νλνκάζηεθε

HMS Saunters θαη ιόγσ ηνπ όηη γεηηλίαδε κε ηελ πεξηνρή δηώξπγαο ε δηνίθεζε αλαηέζεθε ζην βαζηιηθό Ναπηηθό,

κε πξώην δηνηθεηή ηνλ πινίαξρν G I S More RN. Έλα

ύληαγκα Ναπηώλ Σπθεθηνθόξσλ κε όια ηα ζηνηρεία

ηνπ (λαπηνλνκία, α/α ππξνβνιηθό, πιήξε όξρν νρεκάησλ

θαη κηθξώλ πισηώλ πεξηπνιηθώλ ζθαθώλ, θσηνγξαθία

αλσζελ δεμηά)) ηνπνζεηήζεθε ζηελ πεξηνρή σο θξνπξά -

λαπηνθπιαθή. Σν θέληξν ππνδέρζεθε αξρηθώο, θπξίσο

ακηγώο ζηξαηησηηθνύο ζρεκαηηζκνύο γηα αλαζπγθξόηε-

ζε, εθπαίδεπζε (θπξίσο ακθηβίσλ - απνβαηηθώλ επηρεη-

ξήζεσλ) θαη ηππνπνίεζε νπιηζκνύ. ην θέληξν εθπαη-

δεύηεθαλ από ηνλ Μάην 1940 έσο θαη ην επηέκβξην 1943, πέξαλ ηνπ πληάγκαηνο ησλ

SAS, ησλ SBS ησλ Βαζηιηθώλ

Πεδνλαπηώλ θαη ζρεκαηηζκνί

όπσο νη δύν ειιεληθέο ηαμηαξρίεο (Η, ΗΗ), ε 9ε Σεζσξαθηζκέλε Σαμη-

αξρία (9th Armoured Brigade), ε 9ε Απζηξαιηαλή Σαμηαξρία

(9th ANZAC - Australian Division), 15ε , 108ε , 151ε θαη 234ε

Βξεηαληθέο Σαμηαξρίεο Πεδηθνύ, ε 25ε θαη 31ε Ηλδηθέο Σαμη-

αξρίεο Πεδηθνύ.

Ζ βάζε πνπ εθπαηδεύνλην θαη ζηξαησλίδνλην νη πξώηνη θαηα-

δξνκείο SAS, LRDG, SBS νλνκάζηεθε HMS Stag (Division

K). Ήηαλ απνιύησο δηαβαζκηζκέλν θαη ε πξνζέγγηζε επηηξέ-

πεην κόλν ζε εμνπζηνδνηεκέλν πξνζσπηθό θαη δηαβαζκηζκέλα

ζηειέρε ηνπ SOE. ην HMS Stag αθίρζεθε θαη ν Αληηπινίαξ-

ρνο Α. Λόληνο γηα εθπαίδεπζε ηνλ Μάξηην – Απξίιην ηνπ 1941… Όπνπ γλσξίζηεθε,

ζπγρξσηίζηεθε θαη ζπλεθπαηδεύηεθε κε ηνπο ηαγκαηάξρεο Sir David

Stirling, George Patrick Jellicoe θαη ηνπο Τπνπινηάξρνπο Geoffrey

Stephen Kirk ( DSC, FBA) , Roger Durnford θαη ACC Seligman RN

(πξώην δηνηθεηή αξγόηεξα ηνπ LSF/Levant Schooner Flotilla). Αξγόηε-

ξα ζα θαηέθζαλε θαη ν Αληηζπληαγκαηάξρεο Υ. Σζηγάληεο κε ηα πξώηα

ζηνηρεία ηνπ Ηεξνύ Λόρνπ θαη ν αεηθίλεηνο Έθεδξνο Αλζππνπινίαξρνο

Γ. Παζπάηεο RNR. Ζ

Λέζρε αμησκαηηθώλ

(OC/Officer’s Club

HMS Saunters) ήηαλ κία ηεξάζηηα αξαβηθή

ηέληα – ζθελή ή νπνία

εζσηεξηθά είρε όιεο ηηο αλέζεηο κίαο Βξεηαληθήο παξαδνζηαθήο

ιέζρεο “θιεγκαηηθώλ αμησκαηηθώλ θαη θπξίσλ” (officers and gen-

tlemen) ηνπ Λνλδίλνπ (πηάλν, κεγάιε εζηία - ηδάθη, βηβιηνζήθε,

αλαπαπηηθνύο δεξκάηηλνπο θαλαπέδεο θαη πνιπζξόλεο όπσο θαη έλα

απόιπηα ελεκεξσκέλν ζε εηηθέηεο πνηώλ θαη νίλσλ εληεπθηήξην

κεηά επκεγέζνπο πάγθνπ)! ηε ιέζρε απηή ζπγρξσηίζηεθαλ όινη

νη πξσηνπόξνη ησλ εηδηθώλ δπλάκεσλ από ηελ Νόηην Αθξηθή θαη ηε

Ρνδεζία, ηελ «κηθξά πιελ κέγηζηε» (αλαθέξζεθε κε απηό ην ραξα-

θηεξηζκό ν Τπνπινίαξρνο ACC Seligman RNR Διιάδα, ηε Μεγά-

Πίνακασ ηωγραφικισ του Ανκυποπλοιάρχου Alexander Macleod RN (φωτογραφία δεξίά), που απεικονίηει το HMS Saunders από τθ Νότια κεντρικι πφλθ, ςτο βάκοσ διακρίνεται θ διώρυγα

του ουεη και θ Πικρά Λίμνθ (αριςτερά). Η μεγάλθ τζντα/ςκθνι κάτω αριςτερά είναι θ περίφθ-μθ λζςχθ Αξιωματικών OC CTC Kabret.

ιε Βξεηαλία θαη ηελ Ηξιαλδία, σο ηελ Απ-

ζηξαιία θαη ηε Νέα Εειαλδία… Όινη νκν-

λνώληαο ζηνλ θνηλό ζθνπό θαηά ελόο βάλαπ-

ζνπ ερζξνύ… Δθεί πνπ γελλήζεθε θηινζν-

θηθά ε ξήζε «Ο Σνικώλ Νηθά» ή “Who Dares Win”! Σν CTC ME Kabret, ππήξμε ην

θέληξν πνπ νη πξσηνπόξνη ησλ εηδηθώλ επη-

ρεηξήζεσλ πεηξακαηίζηεθαλ ζηηο λέεο ηαθηη-

θέο, εηζήγαγαλ θαηλνηνκίεο ζηα κέζα θαη ηα

πιηθά πνπ αμηνπνίεζαλ άιινηε επηηπρώο ή

πνιιέο θνξέο ππεξεθηηκώληαο θαη αζηνρώ-

ληαο ζηελ επίηεπμε ηνπ αληηθεηκεληθνύ ζθν-

πνύ… Σν Κακπξίη απνηέιεζε ηε βάζε εθθίλεζεο ησλ ζρεκαηηζκώλ εηδηθώλ επηρεηξήζε-

σλ θαζ΄όιε ηε δηάξθεηα ησλ πνιεκηθώλ επηρεηξήζεσλ θπξίσο ζηε Γπηηθή Έξεκν. Γηα

ηελ Αλαηνιηθή Μεζόγεην θαη ην Αηγαίν, νη ακθίβηνη ζρεκαηηζκνί αμηνπνίεζαλ ηηο βάζεηο ζηε Υάτθα (Αηιίη), ηεο Βε-

ξπηνύ, ηεο Αιεμάλδξεηαο, ηεο Κύπξνπ θαη ηνπ Καζηειόξηδνπ.

ην Κακπξηη , ζηηο αξρέο ηνπ 1942, έθηαζαλ νη πξώηεο εκηνιίεο θαη ηα ηζηηνθόξα θαΐθηα

ηα νπνία κεηαζθεπάζηεθαλ θαη εμνπιίζηεθαλ κε κεραλέο αεξνζθαθώλ ή αξκάησλ θαη

βαξέα όπια επί λαπηηθώλ πηπζζόκελσλ εζηόξσλ: Αεξόςπθηα Πνιπβόια Vickers 0.50

cal., Τδξόςπθηα Vickers 0.303 cal., Oerlicon 20 mm, Vikckers K 0.303 cal., αιιά θαη

ιάθπξα εθ ηνπ ερζξνύ MG 42 7.92 mm, MG 34 θαη Ηηαιηθά αληίζηνηρα, Breda mod. 37,

8 mm, Breda SAFAT 12.7 mm θαη BREDA CM 20/77 (Scotti) ησλ 20 mm. Σα νπνία επί

ησλ εκηνιηώλ αλαξηώλην επί πηπζζόκελσλ λαπηηθώλ εζηόξσλ, από πξνζήθεο θαη θξύ-

πηεο, θαηά ηε δηάξθεηα ησλ επηρεηξήζεσλ. ην Κακπξίη πθίζηαλην άξηζηεο ππνδνκέο γηα

ηελ ηερληθή, κεραλνινγηθή θαη λαππεγνεπηζθεπαζηηθή ππνζηήξημε ησλ πισηώλ αιιά θαη

ησλ ρεξζαίσλ κέζσλ (νρεκάησλ θάζε ηύπνπ).

Ζ ηθαλόηεηα θαη επξεκαηηθόηεηα ησλ κερα-λνπξγώλ θαη κεραλνηερληηώλ (πνιινί εμ απ-

ηώλ Έιιελεο θαη Κύπξηνη) ήηαλ αμηνζεκείσηε

ζην λα εμνπιίδνπλ θάζε όρεκα ή πισηό κέζν

κε νπιηζκό, κε απόιπηα εξγνλνκηθό ηξόπν θαη κέζνδν!

Ο Ιεπόρ Λόσορ ζηο Καμππιη. Οι ππώηοι αξιυμαηικοί και πποζυπικό

ηος ΒΝ πος εκπαιδεύηηκαν υρ αμθίβιοι καηαδπομείρ.

1. Αναθοπά ζηη δπάζη ηος Ιεπού Λόσος ζηη Γςηική Έπημο.

Ζ Διιεληθή Κπβέξλεζε, εγθαηαζηάζεθε ζηελ Αίγππην, αξρίδνληαο ηε

ζηαδηαθή ζπγθξόηεζε ζηξαηησηηθώλ ζρεκαηηζκώλ από αμησκαηηθνύο θαη

νπιίηεο, πνπ δηέθπγαλ θαηά θαηξνύο από ηελ θαηερόκελε παηξίδα, θαη από έιιελεο ηνπ εμσηεξηθνύ (Κύπξνο, Αίγππηνο, Ρνδεζία, Νόηηνο Αθξηθή). Ζ

πιεζώξα όκσο ησλ αμησκαηηθώλ (ζε ζρέζε κε ηνπο νπιίηεο) πνπ είραλ

ζπξξεύζεη ζηελ Μέζε Αλαηνιή θαη ε έιιεηςε επαξθώλ Μνλάδσλ γηα λα

ηνπο απνξξνθήζνπλ, νδήγεζε ηνλ Αληηζκήλαξρν Γ. Αιεμαλδξή λα πξνηεί-

λεη (θαινθαίξη 1942) ζηνλ ηόηε Αληηπξόεδξν ηεο Κπβέξλεζεο θαη Τπνπξ-

γό ηξαηησηηθώλ Παλαγηώηε Καλειιόπνπιν, ηε ζπγθξόηεζε ζρεκαηηζκνύ από αμησκαηηθνύο, νη πεξηζζόηεξνη από

ηνπο νπνίνπο ζα εθηεινύζαλ θαζήθνληα νπιίηε. Ζ πξόηαζε έγηλε ακέζσο απνδεθηή θαη κε ηελ ακέξηζηε ζπλδξνκή

ηνπ Γηνηθεηή ηεο ΗΗεο Διιεληθήο Σαμηαξρίαο, πληαγκαηάξρε Αιθηβηάδε Μπνπξδάξα, ζπγθξνηήζεθε από εζεινληέο,

ηνλ Αύγνπζην ηνπ 1942, ν “Λόρνο Δπηιέθησλ Αζαλάησλ” κε πξνζσξηλό δηνηθεηή ηνλ Δπίιαξρν ηεθαλάθε Αληώλην

θαη κε αξρηθή δύλακε 200 αληξώλ (130 αμησκαηηθνί, 40 κάρηκνη νπιίηεο θαη 30 βνεζεηηθνί). Ζ ζπγθξόηεζε ηνπ Λό-

ρνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηε Παιαηζηίλε. Έθηνηε άξρηζε, αιιά ζπλερίζηεθε θαη αξγόηεξα, ε εζεινπζία θαηάηαμε ζηνλ Ηεξό Λόρν αμησκαηηθώλ θαη πξνζσπηθνύ ηνπ Βαζηιηθνύ Ναπηηθνύ, ηεο Πνιεκηθήο Αεξνπνξίαο όπσο επίζεο θαη ησλ

σκάησλ Αζθαιείαο (Ληκεληθό θαη Βαζηιηθή Υσξνθπιαθή).

Ο Λόρνο νξγαλώζεθε αξρηθά σο Πνιπβόιαξρία, κε πξννξηζκό λα πξνζθνιιεζεί ζηελ ΗΗε Διιεληθή Σαμηαξρία, κεηα-

ζηαζκεύνληαο (επηέκβξηνο 1942) ζην Μεάληη ηεο Αηγύπηνπ, αξρίδνληαο ζπκβαηηθνύ ηύπνπ εθπαίδεπζε ζην Νενδε-

ιαλδηθό ζηξαηόπεδν Πεδηθνύ.

Λίγν αξγόηεξα, ν λένο θαη νξηζηηθόο δηνηθεηήο ηνπ “Λόρνπ Δπηιέθησλ Αζαλάησλ”, Αληηζπληαγκαηάξρεο Πεδηθνύ

Υξηζηόδνπινο Σζηγάληεο, πέηπρε ηελ κεηνλνκαζία ηεο κνλάδαο ζε “Ηεξόλ Λόρνλ” θαη ηελ αιιαγή ηεο απνζηνιήο ηνπ,

ζε κεραλνθίλεηε θαηαδξνκηθή κνλάδα εηδηθώλ επηρεηξήζεσλ. ε ζπλεξγαζία ηνπ Σζηγάληε κε ηνλ Γηνηθεηή ηνπ SBS/

SAS Σαγκαηάξρε Sir David Stirling θαη κε ηελ έγθξηζε ηνπ Διιεληθνύ Γεληθνύ ηξαηεγείνπ Μέζεο Αλαηνιήο, ν

Ηεξόο Λόρνο κεηαζηάζκεπζε, ην Ννέκβξην ηνπ 1942, ζην Κακπξίη, ηηζέκελνο ππό ηελ Γηνίθεζε ηεο Δηδηθήο Μνλάδαο,

εθπαηδεπόκελνο ώζηε λα αληαπνθξηζεί ζηηο εηδηθέο επηρεηξήζεηο ζηα κεηόπηζζελ ησλ δπλάκεσλ ηνπ αληηπάινπ. Έθηνηε

θαη έσο ην ηνλ Μάην ηνπ 1945, ν Ηεξόο Λόρνο, έδξαζε ζηε Βνξεηνδπηηθή Αθξηθή, ηελ Αλαηνιηθή Μεζόγεην θαη ην

Αηγαίν.

Σν πξώην ηκήκα ηνπ Ηεξνύ Λόρνπ πνπ έιαβε κέξνο ζηηο επηρεηξήζεηο

απηέο ήηαλ κηα νκάδα από 8 αμησκαηηθνύο, κε επηθεθαιήο ηνλ Αληηζκή-

λαξρν Γ. Αιεμαλδξή, ε νπνία, ππό ηε Β‟ Μνίξα ηνπ L Detachment SAS,

έδξαζε ζηα κεηόπηζζελ ηνπ ερζξνύ ζηελ Κπξελατθή, από 17ε Ννεκβξί-

νπ 1942 έσο 27ε Ηαλνπαξίνπ 1943. Δπίζεο ηκήκα από 60 Ηεξνινρίηεο

μεθίλεζε ζηηο 4ε Γεθεκβξίνπ 1942 γηα ηελ πεξηνρή ηεο Βεγγάδεο, πξν-

θεηκέλνπ λα εθηειέζεη παξόκνηεο επηρεηξήζεηο ζηα λώηα ηνπ ερζξνύ,

πιελ όκσο ε απνζηνιή εθείλε δελ εθηειέζηεθε ηειηθά, έλεθα ηεο ηαρεί-

αο πξνέιαζεο ηεο 8εο Βξεηαληθήο ηξαηηάο πξνο ηα δπηηθά.

ηηο αξρέο Ηαλνπαξίνπ 1943, ν Ηεξόο Λόρνο, κεηά από εηδηθή ζπγθξόηε-

ζε θαη εθπαίδεπζε, μεθίλεζε γηα ηε Γπηηθή Έξεκν γηα εθηέιεζε θαηα-δξνκηθώλ επηρεηξήζεσλ ζηα κεηόπηζζελ ησλ ζπκπηπζζόκελσλ δπλάκε-

σλ ηνπ Άμνλα (Γεξκαλίαο θαη Ηηαιίαο), ζε ζπλεξγαζία κε πεξηπόινπο

LRDG ηνπ πληάγκαηνο SAS. Σα ηξαγηθά ζπκβάληα, ε αηρκαισζία ηνπ

Αληηζπληαγκαηάξρε Sir David Stirling (ηέιε Ηαλνπαξίνπ 1943) θαη νη

βαξηέο απώιεηεο ηνπ SAS δελ επέηξεςαλ ζηνλ Ηεξό Λόρν λα αλαιάβεη

δξάζε ζύκθσλα κε ηελ αξρηθή απνζηνιή ηνπ. Yζηεξα από πξόηαζε ηνπ

Αληηπληαγκαηάξρε Σζηγάληε, ν δηνηθεηήο ηεο 8εο Βξεηαληθήο ηξαηηάο,

ηξαηεγόο Bernard Montgomery, έζεζε ηνλ Ηεξό Λόρν, από ηελ 7ε Φε-

βξνπαξίνπ 1943, ππό ηε δηνίθεζε ησλ Διεπζέξσλ Γάιισλ ηνπ ηξαηε-

γνύ Leclerc, ώζηε λα αμηνπνηεζεί ζε απνζηνιέο Διαθξνύ Μεραλνθίλε-

ηνπ Ηππηθνύ.

ηηο 10 Μαξηίνπ 1943 θαη ζηελ πεξηνρή Ksar Rillan ηεο Σπλεζίαο, δόζεθε ε

πξώηε νπζηαζηηθή κάρε αλάκεζα ζηα εθεί ακπλόκελα γαιινειιεληθά ηκήκα-

ηα θαη ζε κηα ηζρπξή κεραλνθίλεηε θάιαγγα, ε νπνία ηνπο επηηέζεθε. Ζ ε-

ρζξηθή δύλακε ηειηθά αλαραηηίζζεθε θαη έηζη θαιύθζεθε ε πνξεία ηεο θά-

ιαγγαο ειηγκνύ ηνπ 10νπ Άγγιν - Νενδειαλδηθνύ ώκαηνο ηξαηνύ, ην ν-

πνίν παξέθακςε από ην λόην, ηελ ακπληηθή γξακκή Mareth.

Μεηά ηελ θαηάιεςε ηεο πόιεο Γθακπέο (Gabes) ηεο Σπλεζίαο (29 Μαξηίνπ)

από ηκήκαηα ηεο 8εο Βξεηαληθήο ηξαηηάο, ν Ηεξόο Λόρνο απνζπάζηεθε από

ηε Γαιιηθή Φάιαγγα θαη δηαηέζεθε ζηε 2ε Νενδειαλδηθή Μεξαξρία θαη ζηηο

6 Απξηιίνπ έιαβε κέξνο ζηε κάρε επί ηεο ακπληηθήο ηνπνζεζίαο ηνπ Wadi Akarit. Από ηε ζπγθεθξηκέλε ηνπνζεζία θάιπςε ηελ πξνέιαζε πξνο

ηελ Σύληδα ησλ πκκαρηθώλ δπλάκεσλ ηνπ παξαιηαθνύ ηνκέα, αθηθλνύκελνο

ζηε πνιίρλε Αλθαληαβίιι (Enfindaville), όπνπ επί ηξεηο εκέξεο (13-16 Απξη-

ιίνπ) αλέπηπμε δξαζηεξηόηεηα πεξηπόισλ.

Σέινο, ζηηο 17 Απξηιίνπ, ν Ηεξόο Λόρνο δηαηάρζεθε λα επηζηξέςεη επεηγό-

λησο ζηελ Αίγππην γηα λα ζπκκεηάζρεη ζε άιιεο επηρεηξήζεηο. Έηζη ηειείσζε

ε ζπκκεηνρή ηνπ ζηηο κάρεο ηεο Σπλεζίαο. ηελ Αίγππην (ηξαηόπεδν Ππξακίδσλ) αθίρζεθε ηελ 2ε Μαΐνπ, παξακέ-

λνληαο ώζηε λα επαλαπξνσζεζεί ζην CTC ME Kabret. Από ηνλ Μάην κέρξη ηνλ Οθηώβξην 1943, ν Ηεξόο Λόρνο, κε

πξνζσπηθό πνπ πξννδεπηηθά έθηαζε ηνπο 314 άληξεο, αθνύ αξρηθά ζπγθεληξώζεθε ζην ζηξαηόπεδν Δι Μπάζα

(ζύλνξα Αηγύπηνπ - Παιαηζηίλεο), αλαρώξεζε γηα ην Κακπξίη.

ην Κακπξίη εθπαηδεύηεθε ζηα αιεμίπησηα

θαη ηα πισηά κέζα θαη αλαζπγθξνηήζεθε

αλάινγα, πξνθεηκέλνπ λα αλαιάβεη ηελ

εθηέιεζε απνβαηηθώλ θαη αεξαπνβαηηθώλ

επηρεηξήζεσλ Αηγαίν Πέιαγνο, καδί κε

άιιεο πκκαρηθέο Μνλάδεο. Έηζη ζύκθσλα κε ηελ λέα ηνπ ζύλζεζε, νξγαλώζεθε ζε

κηα Οκάδα Γηνηθήζεσο, έλα ηκήκα Βάζεσο

θαη ηξία Σκήκαηα Καηαδξνκώλ (Η, ΗΗ, ΗΗΗ).

2. Η πποζπάθειερ ζύζηαζηρ ηος ελληνικού ναςηικού κλάδος ειδικών

επισειπήζευν. ςγκπόηηζη ηος 2ος ΑΔΗ.

Δλ ησ κεηαμύ θαη θαζ‟ όιε ηε δηάξθεηα ηνπ 1942, ν Αληηπινίαξρνο Α.

Λόληνο κε αλαθνξέο ηνπ, πξνο ηνλ Έιιελα Α/Αξρεγό ηόινπ αηηείην έγθξηζε γηα ηε ζπγθξόηεζε ηνπ 2νπ ΑΔΖ. Οη αλάγθεο ηνπ ηόινπ ζε

πξνζσπηθό θαζ‟ όιν ην 1942, ήηαλ επηηαθηηθέο… Οη ππεξεζηαθέο απα-

ληήζεηο παξέκελαλ αξλεηηθέο. Ο Αληηπινίαξρνο Λόληνο ζηξαηνιόγεζε

Διιεληθό πξνζσπηθό από Κύπξν, Ρνδεζία, Νόηην Αθξηθή θαη Αίγππην

θαη ην αμηνπνηνύζε ζε θάζε λέα εκηνιία ηνπ ππάξρνληνο LSF… Καηά

ηε ζηξαηνιόγεζε βνήζεζε όηη ν LSF, ρξεζηκνπνηνύζε ηα νξκεηήξηα

ηεο Υάτθα, ηεο Βεξπηνύ θαη ηεο Κύπξνπ γηα ηηο επηρεηξήζεηο ζηελ Αλα-

ηνιηθή Μεζόγεην θαη ζην Αηγαίν. Σελ πεξίνδν εθείλε έρνπκε ηνπο πξώηνπο Έιιελεο δύηεο εηδηθώλ απνζηνιώλ θαη

θαηαζηξνθώλ, εθπαηδεπκέλνπο από ηνπο RM – SBS, ζε όιεο ηηο γλσζηέο κέρξη ηόηε ηαθηηθέο θαη κέζα θαηάδπζεο.

Από ηελ 23ε Μαξηίνπ 1943, αλέιαβε Τπνπξγόο ησλ Ναπηηθώλ ν Γ. Ρνύζζνο, δηθεγόξνο εμ Αηγύπηνπ θαη Α ν

έθεδξνο εθ κνλίκσλ, Τπνλαύαξρνο Κσλζηαληίλνο Αιεμαλδξήο ΒΝ πνπ είρε επί καθξόλ δηαηειέζεη Ναπηηθόο Αθόινπ-ζνο ζην Λνλδίλν. Δίρε βεβαίσο πςειή αληίιεςε γηα ην «λέν θύκα»

θηιειιεληζκνύ πνπ επηθξαηνύζε εηο ηηο ηάμεηο ησλ αμησκαηηθώλ ηνπ

Βξεηαληθνύ Βαζηιηθνύ Ναπηηθνύ! Ο Ναύαξρνο Sir Andrew B.

Cunningham RN, ν ηζρπξόηεξνο θαη ζεκαληηθόηεξνο ησλ θηιειιή-

λσλ θαηά ηνλ 20ν αηώλα, ηνλ Μάην ηνπ 1943, πξόηεηλε εηο ηνλ λέν

Έιιελα Α, ηελ ζπγθξόηεζε ηνπ 2νπ ΑΔΖ. Ώζηε λα αμηνπνηεζεί ην

ειιεληθό πξνζσπηθό πνπ είρε ζηξαηνινγεζεί από ηνλ Αληηπινίαξρν

Α. Λόλην θαη ηνλ Αλζππνπινίαξρν Γ. Παζπάηε RNR (έιιελεο πνπ

άλεθαλ ζηηο ηάμεηο ηνπ Royal Navy Reserves). Απηό έγηλε απνδεθηό

από ηνλ Α θαη άκεζα μεθίλεζαλ νη δηαδηθαζίεο ζπγθξόηεζεο ηνπ

2νπ ΑΔΖ.

ηα κέζα ηνπ Οθησβξίνπ 1943 ε ζύλζεζε πξνζσπηθνύ θαη πισηώλ

κέζσλ ηνπ 2νπ ΑΔΖ είρε

νινθιεξσζεί. Απνηειεί-

ην από δεθαεπηά (14)

εκηνιίεο δηαθόξσλ εθην-

πηζκάησλ:

Σξείο (3) εκηνιίεο 30 t.,

ηελ ΑΔΖ 27 (Ζ-27, LS-

27, AEN-27), MERANO,

ηελ ΑΔΖ 28 (Ζ-28, LS-

28) θαη ηελ ΑΔΖ 29 (Ζ-29, LS-29), όιεο εμνπιη-

ζκέλεο κε δύν ηαρπβόια

ππξνβόια OERLICON 20

mm, δύν αεξόςπθηα Vickers 0.50 cal θαη ηέζζεξα δίδπκα Vickers K 0.303

cal επί πηπζζόκελσλ λαπηηθώλ εζηόξσλ θαη αζπηδίσλ (θαιύπηνληαλ επί

εηδηθώλ δηακνξθσκέλσλ ζέζεσλ ζην θύξην θαηάζηξσκα, ηνπνζε-

ηεκέλα ώζηε λα αληαπνθξίλνληαη ζε κέγηζην εύξνο, νξηδνληίνπ

θαη θαζέηνπ ηόμνπ βνιήο).

Σέζζεξεηο (4) εκηνιίεο ησλ 20 t., ΑΔΖ 1, ΑΔΖ 5, ΑΔΖ 12, ΑΔΖ 21 (Ζ-21, LS-21), εμνπιηζκέλεο κε δύν αεξόςπθηα Vick-

ers 0.50 cal., Vickers K 0.303 cal., BSA Lewis 0.303 cal. (Lewis

automatic machine gun) , MG 34 7.92 mm, MG 42 7.92 mm ,

όπσο θαη Ηηαιηθά Breda M36 8 mm, Breda SHAFAT 12,7 mm

θαη Breda 20/77 Scotti 20 mm (εθ ιαθύξσλ). Δπηά (7) κηθξόηεξεο δηαθνξεηηθνύ εθηνπίζκαηνο ηηο, ΑΔΖ 6 18

t., ΑΔΖ 23 (Ζ-23, LS-23) 17 t. ROSSETA, ΑΔΖ 22 (Ζ-22, LS-

22) 16 t. STOUCSI, ΑΔΖ 24 (Ζ-24, LS-24) 16 t. TEBERE, ΑΔΖ

25 (Ζ-25, LS-25) 15 t. ΑΗΜΖΛΗΑ, ΑΔΖ 10 8t., ΑΔΖ 26 (Ζ-26, LS-26) 7t., ΣΕΗΜΗ. Όιεο κε δηαθνξεηηθό νπιηζκό, νη κεγαιύηεξεο δηέζεηαλ ηαρπβόιν ππξνβόιν ησλ 20 mm θαη

πνιπβόια 0.303 έσο 0.50 cal. ή εθ ιαθύξσλ, MG34/MG42 ησλ 7.92 mm ή αληίζηνηρα Ηηαιηθά, εηδηθά κεηά ηηο επηρεη-

ξήζεηο ησλ Γσδεθαλήζσλ θαη ηνπ Αλαηνιηθνύ Αηγαίνπ. Πεξηζηαζηαθά αμηνπνηήζεθαλ εκηνιίεο, ζθνύλεο, ηξεραληή-

ξηα θαη θαΐθηα από ηελ Κύπξν θαη ηηο πξνζσξηλά απειεπζεξσζείζεο πεξηνρέο (Καζηειόξηδν, άκνο, Κάιπκλνο θ.ιπ).

Όπσο δηαπηζηώζεθε θαη ηεθκεξηώλεηαη(1) όιν ην

πξνζσπηθό ησλ εκηνιηώλ, πιελ ειαρίζησλ εμαη-

ξέζεσλ, εθπαηδεύηεθαλ ζηνλ αλνξζόδνμν πόιε-

κν, ζηηο θαηαδύζεηο θαη πνιινί δε εμ απηώλ ζηα

αιεμίπησηα. Ζ εληνιή ηνπ λένπ Ναπάξρνπ Με-

ζνγείνπ Sir John H.D. Cunningham, RN

(εμάδειθνο ηνπ ΑΒ Cunningham RN θαη

έλζεξκνο θηιέιιελαο, επίζεο) ήηαλ λα παξαζρε-

ζεί θάζε δηεπθόιπλζε θαηά πξνηεξαηόηεηα ζηνλ

2ν ΑΔΖ. Ήηαλ ε πεξίνδνο πνπ είρε ζπκθσλε-

ζεί ζηελ Καδακπιάλθα (14/24 Ηαλνπαξίνπ 1943) ε δηεύξπλζε ηνπ Γπηηθνύ Μεηώπνπ θη επηιέρζε-

θε ην Αλαηνιηθό Αηγαίν από ηνλ Winston Chur-

chill θαη FD Roosevelt… Δπίζεο κεηά ηηο επηηπ-

ρείο επηδξνκέο ησλ SAS/SBS ζηηο Κξήηε

(επηρείξεζε albumen, Ηνύληνο 1942) θαη Ρόδν (επηρείξεζε Anglo, επηέκβξηνο 1942) αιιά θαη ηηο αλάγθεο ππνζηήξη-

μεο ησλ εηδηθώλ επηρεηξήζεσλ ζηελ Ηηαιία θαη Γηνπγθνζιαβία, ν Βξεηαλόο Ναύαξρνο επηζπκνύζε λα εκπιέμεη ηηο

αμηόπηζηεο ειιεληθέο εηδηθέο δπλάκεηο (2ν ΑΔΖ θαη Ηεξό Λόρν) ζην Αλαηνιηθό Αηγαίν! Άιισζηε ν ίδηνο ν Γηνηθε-

ηήο ηνπ LSF, Πισηάξρεο πιένλ, ACC Seligman RN θαη ν Τπνπινίαξρνο Roger Durnford RNR, αμησκαηηθόο επηρεη-

ξήζεσλ, επηθξνηνύζαλ ηελ εκπινθή ηνπ αμηόκαρνπ 2νπ ΑΔΖ.

Φωτογράφικο Τλικό από τισ ςυνεκπαιδεφςεισ καταδφςεων και υποβρυχίων καταςτροφζων με τουσ «αδελφοφσ εν όπλοισ» Βρετανοφσ΄, καταταςςόμενοι κι εμείσ ωσ «πρωτοπόροι ςτισ υποβρφχιεσ αποςτολζσ. υνεχίηοντασ τθν

παράδοςθ των καινοτόμων πρακτικών.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΔ

(1) War in the Islands: Undercover Operations in

the Aegean 1942-4, «Recalled by Men of The

Levant

Schooner Flotilla, The Greek Sacred Com-

pany and Aegean Raiding Forces» (Military

series), Adrian Seligman Published by Alan

Sutton (1996-04-25),ISBN

10: 0750911808 / ISBN 13: 9780750911801. (1) Ladd, James : «Commandos and Rangers of World War II» ( Macdonald & Jane's,

1978). (1)

Ladd, James : «SBS: The Invisible Raiders» ( Arms & Armour Press, 1983). (1)

Langley, Mike : «Anders Lassen VC, MC, of the SAS» ( Grafton Books, 1990). (1)

Lodwick, John: «Raiders from the

Sea» ( Lionel Leventhal, 1990) (originally pub-lished as The Filibusters: «The Story of the Spe-

cial Boat Service». Βy Methuen, 1947). (2) ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΒΑΙΛΙΚΟ ΝΑΤΣΙΚΟ (3) ΒΡΔΣΑΝΙΚΟ ΒΑΙΛΙΚΟ ΝΑΤΣΙΚΟ

ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΙ ΣΟ ΑΙΓΑΙΟ.

Οθείιεηαη πξνο ηελ ηζηνξηθή αληηθεηκεληθόηεηα, λα ηνληζζεί όηη ζ‟ όιεο ηηο επηρεηξήζεηο ζην Αηγαίν πνπ

έρνπλ θαηαρσξεζεί θαη πηζησζεί ζηνλ Ηεξό Λόρν, ζπκ-

κεηείραλ θαη ζπλέδξακαλ νη εκηνιίεο θαη ην πξνζσπηθό

ηνπ 2νπ ΑΔΖ. Απηό πνπ αλαθέξεηαη έσο ζήκεξα είλαη

ε γεληθή ζπλδξνκή ηνπ ΒΝ θαη δελ έρεη απνδνζεί ηζην-

ξηθά επαξθώο ε δξάζε ηνπ 2νπ ΑΔΖ.

Δπισειπήζειρ Ιεπού Λόσος και 2ος ΑΔΗ ζηο Αναηο-

λικό Αιγαίο και ηα Γυδεκάνηζα.

ην γεληθόηεξν πιαίζην ησλ επηρεηξήζεσλ ζηα Γσδε-

θάλεζα ν 2νο ΑΔΖ ζπκκεηείρε κε κεηαθνξέο εθνδίσλ θαη πξνζσ-πηθνύ (ηνπο δηαζέζηκνπο ζρεκαηηζκνύο ησλ SAS/SBS πνπ δελ είραλ

εκπιαθεί ζην Ηηαιηθό κέησπν) ζηηο λήζνπο Λέξν, Λεηςνύο, Κσο,

Ηθαξία, ζπγθξνηώληαο εθ λένπ ΠΝΒ/Πξνθερσξεκέλε Ναπηηθή Βά-

ζε ζην απειεπζεξσκέλν Καζηειόξηδν. Παξ‟ όιεο ηηο πξνζπάζεηεο

ην εγρείξεκα ηεο δηάλνημεο ηεο Αλαηνιηθήο Θαιάζζηαο νδνύ ήηαλ

θαηαδηθαζκέλν λα απνηύρεη… Οη Γεξκαλνί κε ηζρπξό λεζησηηθό

νρπξό ην «Φξνύξην Ρόδνο» αλέηξεςαλ εληόο κελόο ηελ επηζεηηθή

πξνζπάζεηα!

Αεπαπόβαζη και Αποβίβαζη ηος Ιεπού Λόσος (ηη μεηάθοπά ηος

Βαπέυρ Οπλιζμού και πποζυπικού ηος ανέλαβε ο 2ορ ΑΔΗ)

και παπαμονή ζηη άμο (31η

Οκηυβπίος έυρ 19η Νοεμβπί-

ος 1943). Ο 2νο ΑΔΖ ππνζηήξημε ηελ επηρείξεζε κεηαθέξνληαο εθόδηα, πξαγκα-

ηνπνηώληαο αλαγλσξίζεηο ζηε ζαιάζζηα πεξηνρή, αμηνπνηώληαο σο νξκεηήξην ηα

κηθξνλήζηα εγγύο ηεο άκνπ θαη ηελ πιεζίνλ Σνπξθηθή αθηνγξακκή. ε πνιιέο

πεξηπηώζεηο από αζθαιή αγθπξνβόιηα ηεο ηνπξθηθήο αθηνγξακκήο κεηέθεξε εθό-

δηα ζηηο καρόκελεο ζηε άκν, δπλάκεηο. Καηά ηελ απαγθίζηξσζε κεηέθεξε ζηνη-

ρεία ηνπ Ηεξνύ Λόρνπ, ησλ SAS/SBS ζηηο βάζεηο εμνξκήζεσο, κέζσ ησλ αζθα-

ιώλ ζαιαζζίσλ νδώλ ηεο ηνπξθηθήο αθηνγξακκήο. Μεηά ηελ αλαθαηάιεςε από

ηηο γεξκαληθέο δπλάκεηο, εθηέιεζε πνιιαπιέο επηρεηξήζεηο απαγθίζηξσζεο παγη-

δεπκέλσλ ηκεκάησλ. Οη 1νπ ΑΖ (LSF) θαη 2νπ ΑΔΖ απαγθίζηξσζαλ (17 θαη 18

Ννεκβξίνπ 1943) κε θαΐθηα πξνο ηελ Σνπξθία, 800 Έιιελεο αληάξηεο (πνιινί εμ απηώλ αιηείο, λαπηηθνί θαη γεληθώο ελαζρνινύκελνη κε ηελ ζάιαζζα). πλνιηθά 12.000 λεζηώηεο πξόζθπγεο, 8.000

Ηηαινύο ζηξαηησηηθνί απαγθηζηξώζεθαλ κε θάζε πισηό κέζν

(ρξεζηκνπνηήζεθαλ επηβαηηθά – νπιηηαγσγά αηκόπινηα, ζπλνδεία ML(4), MTB(5), PGM(6) θαη ησλ εμνπιηζκέλσλ εκηνιηώλ) Ακέζσο κεηά ηελ εθθέλσζε ηεο

άκνπ, ν Ηεξόο Λόρνο κεηαθέξζεθε από ηελ Σνπξθία ζηελ Αίγππην θαη ηελ

Παιαηζηίλε. Από ην ζύλνιν ηνπ απαγθηζηξσζέληνο ειιεληθνύ πιεζπζκνύ,

πνιινί θαηαηάρζεθαλ θαη πιαηζίσζαλ ηνλ 2ν ΑΔΖ θαη ην Ηεξό Λόρν, απμά-

λνληαο ζε 1200 ην ζπλνιηθό πξνζσπηθό ησλ δύν ζρεκαηηζκώλ!

Με ηε ρξήζε ησλ εκηνιηώλ ηνπ 1νπ ΑΖ θαη 2νπ ΑΔΖ εθηειέζηεθαλ επηηπ-

ρείο επηρεηξήζεηο ζην Αξρηπέιαγνο (Γσδεθάλεζα θαη Κπθιάδεο). Αληηθεηκελη-θόο θνπόο ήηαλ ε νπζηαζηηθή παξε-

κπόδηζε θαη παξελόριεζε ησλ Γεξ-

καληθώλ θξνπξώλ θαηά ηελ απνρώξεζε θαη απαγθίζηξσζε ηνπο από ην λε-

ζησηηθό ζύκπιεγκα. Απηέο ήηαλ:

Α. Αμθίβιερ καηαδπομικέρ επισειπήζειρ (Ιανοςάπιορ – Αύγοςζηορ 1944).

Καηαδπομική επισείπηζη ζηη άμο (7/ 18 Μαπηίος 1944). Αληηθεηκεληθόο

θνπόο ε θαηαζηξνθή ππνδνκώλ ηνπ ερζξνύ (λαπηηθά παξαηεξεηήξηα, ζέ-

ζεηο ππξνβνιείσλ, θέληξα δηνίθεζεο θαη απνζήθεο εθνδίσλ. Οη Ζκηνιίεο

παξέκελαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο ζε απνκνλσκέλνπο θνιπίζθνπο ηεο

άκνπ ή ηεο απέλαληη ηνπξθηθήο αθηνγξακκήο, επεδξάκνληαο ηε λύρηα, ζπλδξάκνληαο ηηο νκάδεο ηνπ Ηεξνύ Λόρνπ.

Καηαδπομική επισείπηζη ζηα Φαπά (30/31 Μαπηί-

ος 1944).

Καηαδπομική επισείπηζη ζηη Λέζβο (3/4 Αππιλίος1944).

Καηαδπομική επισείπηζη ζηην Ίο (27/28 Αππιλίος 1944). Οη ηξεηο σο άλσ επηρεηξήζεηο, αθνξνύζαλ θαηαζηξνθή Γεξ-

καληθώλ ππνδνκώλ άκπλαο πνπ παξεκπόδηδαλ ηηο θηλήζεηο

ηνπ ζπκκαρηθνύ ζηόινπ θαη ησλ δύν ζηνιίζθσλ εκηνιηώλ.

Καηαδπομική επισείπηζη ζηην Αμοπγό (29/30 Αππιλί-

ος έυρ 2η Μαΐος 1944). Σαθηηθή αλαγλώξηζε θαη θξνύζε

κε ηε Γεξκαληθή Φξνπξά. Καηαζηξνθή ππνδνκώλ παξαθηί-

νπ άκπλαο – παξαηήξεζεο θαη εθνδηαζκνύ.

Η ζημανηικόηεπη αποζηολή ηος 2ος ΑΔΗ.

Καη‟ επηηαγήλ ηνπ CinC Mediterranean πξνο ηνλ Έιιελα Α Τπνλαύ-

αξρν Π. Βνύιγαξε ΒΝ, δεηήζεθε αλαγλσξηζηηθή ελέξγεηα ππ‟ επζύλε ηνπ CΟMARO/LSF Πισηάξρε ACC Seligman RNR ζρεηηθά κε ηελ

πξνεηνηκαζία ππνδνρήο – ειιηκεληζκνύ ηνπ Διιεληθνύ ηόινπ θαη

ησλ ζπκκαρηθώλ λαπηηθώλ κνλάδσλ ζην Πεηξαηά θαη‟ εθαξκνγήλ ηνπ

ΔΝΔ/ρέδηνλ Δπαλόδνπ Ναπηηθνύ ζηελ Διιάδα «Μάλλα». Όπσο

ήηαλ θπζηθό, ε απνζηνιή αλαηέζεθε ζηνλ Αληηπινίαξρν Λόλην, επη-

βαίλνληνο ζε ML, κε θαηαδξνκείο ηνπ 2νπ ΑΔΖ θαη Βξεηαλώλ SBS

θαη κε ηηο ΑΔΖ 27 (Ζ-27, LS-27, AEN-27), MERANO Αλζππνπινί-

αξρνο RNVR Γ. Παζπάηεο, ηελ ΑΔΖ 28 (Ζ-28, LS-28), Αλζππνπινί-

αξρνο (Μ) Δπγ. Παλαγόπνπινο ΒΝ, έκθνξηεο Ηεξνινρηηώλ θαη θαηα-

δξνκέσλ ηνπ 2νπ ΑΔΖ, απέπιεπζαλ από Μύθνλν 13/14 Οθησβξίνπ

ην απόγεπκα. Καηέπιεπζαλ ηηο πξώηεο πξσηλέο ώξεο ζην Μηθξνιίκαλν, παξαβάιιν-ληαο ζηνλ εζσηεξηθό Νόηην πξνβιήηα (εκεξηλόο Ηζηηνπιντθόο Όκηινο – ΝΟΔ, Λεκ-

βαξρείν ΝΓ)(11). Οη θαηαδξνκείο απνβηβάζηεθαλ, αζθάιηζαλ ηελ πεξηνρή πέξημ ηνπ

Μηθξνιίκαλνπ, από ηεο ακαμηηήο νδνύ - αλόδνπ ζην ιόθν Καζηέιαο – Πξνθήηε Ζιία

έσο ηελ έμνδν απηήο πξνο ηνλ ηαζκό ΖΑΠ Νένπ Φαιήξνπ, εγθαζηζηώληαο πνιπβν-

ιεία θαη θξνπξέο. Ο Αληηπινίαξρνο Λόληνο έζηεζε ην πξνζσξηλό ζηαζκό δηνίθεζήο

ηνπ ζην θηήξην ηνπ ΝΟΔ, ζπάδνληαο ηελ εμσηεξηθή πόξηα, «δηαπιεθηηδόκελνο» κε

ηνπο Παζπάηε θαη Παλαγόπνπιν γηα ηελ «θαηαζηξνθή» πνπ πξνθάιεζε(7)! ην Μη-

θξνιίκαλν ηελ ώξα πνπ εθηειέ-

ζηεθε ε επηρείξεζε ήηαλ νξηζκέλνη

ςαξάδεο πνπ πξνεηνίκαδαλ ηα θαΐ-

θηα ηνπο γηα ςάξεκα… Με ην πνπ

αληηιήθζεθαλ ηνπο απνβηβαδόκε-λνπο θαηαδξνκείο, ηνπο ππνδέρζε-

θαλ κε ραξά θαη ζπγθίλεζε, πξνζπκόηαηα θαη απηνβνύισο δε,

πξνζέθεξαλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζηνλ επηθεθαιή Αληηπινίαξρν

Λόλην. Πξηλ μεκεξώζεη θαηέθζαζε ν Κεληξηθόο Ληκελάξρεο Πεη-

ξαηώο όπνπ έιαβε νδεγίεο ζρεηηθά κε ηνλ ειιηκεληζκό ησλ ζπκκα-

ρηθώλ λενπνκπώλ πνπ κεηέθεξαλ εθόδηα θαη πξνζσπηθό. Ο Ληκε-

λάξρεο ελεκέξσζε ηνλ Λόλην όηη νη Γεξκαλνί έρνπλ ήδε απνρσ-

ξήζεη θαη νη δπλάκεηο ηνπ ΔΛΑ απέηξεςαλ θαηαζηξνθέο θξηζί-

κσλ ππνδνκώλ ζηνλ Πεηξαηά (Ζιεθηξηθή ζην Κεξαηζίλη θ.ιπ.). Σν πξσί, μύπλεζαλ νη θάηνηθνη ηνπ Μηθξνιίκαλνπ,

αληηθξίδνληαο ηηο Διιεληθέο θαη Βξεηαληθέο ζεκαίεο! Καηάπιεπζε θαη ηνιίζθνο Σ/Α (MTB) θαη Κ/Φ (PGM) πνπ

ζπλόδεπζαλ ηηο εκηνιίεο ηνπ 2ν ΑΔΖ, παξακέλνληαο αλνηρηά ηεο αθηνγξακκήο, ζηε πεξηνρή Αλαβύζζνπ – αξσλί-δαο(8). Παξ‟ όηη ν Αληηπινίαξρνο είρε εληνιέο αλαγλσξίζεσο θαη

απνρσξήζεσο από ηνλ Πεηξαηά, παξέκεηλε εηο ηελ αζθαιή πεξην-

ρή ηνπ Μηθξνιίκαλνπ, αλαρσξώληαο ηελ 15ε ην πξσί κε ην ηαρπ-

θίλεην ML γηα ηνλ Πόξν ώζηε λα ελεκεξώζεη ηνλ Α θαη ην επη-

ηειείν ηνπ, γηα ηηο επηθξαηνύζεο ζπλζήθεο ζηνλ Πεηξαηά. Ο Αληη-

πινίαξρνο Λόληνο από ηνλ Πόξν, επηβαίλνληαο ζην ML, ζπλόδεπ-

ζε ην ηόιν ζην Φαιεξηθό όξκν(9). Πξαγκαηνπνίεζε όιεο ηηο

πξνβιεπόκελεο ελέξγεηεο θαη δηαδηθαζίεο κε ην Ναπηηθό θιηκάθην

δηεύζπλζεο ιηκέλνο θαη ΓΜ/Γηνηθεηηθήο Μέξηκλαο – Δπηκειεηεί-

αο ηνπ Α, απνπιένληαο ηε 19ε Οθησβξίνπ γηα ηε ΠΝΒ Νάμνπ κε

ην ζύλνιν ησλ εκπιεθνκέλσλ ζθαθώλ ηνπ 2νπ ΑΔΖ (νη Βξεηα-

ληθέο Κ/Φ θαη Σ/Α είραλ απνπιεύζεη ελσξίο). Γηα ηνλ Αληηπινίαξρν Α. Λόλην, ε πνιεκηθή πξνζπάζεηα δελ ηειείσζε

ζηνλ Πεηξαηά…. Αιιά ζηελ ύκε, κε ηελ ππνγξαθή παξάδνζεο ηεο Γεξκαληθήο Μεξαξρίαο «Ρόδνο», θαη ηεο Γσδε-

θαλήζνπ, ζηνπο ζπκκάρνπο (9ε Μάηνπ 1945)!

Καηαδπομική επισείπηζη ζηην Κάππαθο (23/25 Αςγούζηος 1944).

Καηαδπομική επισείπηζη ζηη ανηοπίνη (27/31 Αςγούζηος 1944).

Καηαδπομική επισείπηζη ζηην Κυ (6/8 επηεμβπίος 1944).

ηηο ηξεηο σο άλσ επηρεηξήζεηο ν Αληηθεηκεληθόο θνπόο ήηαλ ε νινζρεξήο

θαηαζηξνθή ηνπ Γεξκαληθνύ πξνζσπηθνύ ησλ κέζσλ θαη ησλ νρπξσκαηηθώλ

ππνδνκώλ ώζηε λα εμαλαγθαζηνύλ ζε απνρώξεζε ή παξάδνζε.

Β. Γιαδοσικά Αμθίβια

Άλμαηα για ηην ανακαηάλη-

τη – απελεςθέπυζη νήζυν

ηος Αιγαίος.

Καηαδπομική επισείπηζη,

καηάλητη και απελεςθέπυ-

ζη ηηρ Υίος (8η επηεμβπί-

ος 1944).

Καηαδπομική επισείπηζη,

καηάλητη και απελεςθέπυζη ηηρ Μςκόνος (25/28 επηεμβπί-

ος 1944).

Καηαδπομική επισείπηζη, καηάλητη και απελεςθέπυζη ηηρ ά-

μος (4η Οκηυβπίος 1944).

Οη ηξεηο σο άλσ επηρεηξήζεηο από κηθηά θιηκάθηα ηνπ Ηεξνύ Λόρνπ, ηνπ 2νπ ΑΔΖ θαη θιηκαθίσλ SBS/SAS, κε αληη-

θεηκεληθό ηελ εθδίσμε ηνπ ερζξνύ θαη ηε ζπγθξόηεζε Πξνθερσξεκέλσλ Ναπηηθώλ Βάζεσλ – ΠΝΒ, εμνξκήζεσο δηά

δηαδνρηθώλ ακθηβίσλ αικάησλ πξνο Γ - ΝΓ πξνο ηηο Κπθιάδεο, πνξάδεο, Παγαζεηηθό, Αλαηνιηθή αθηνγξακκή Δπ-βνίαο, Αλαηνιηθέο πξνζβάζεηο Ννηίνπ Δπβντθνύ, Αλαηνιηθνύ αξσληθνύ. Σν ζύλνιν ηνπ 2νπ ΑΔΖ θαη ζηνηρεία ηνπ

Ηεξνύ Λόρνπ αλαπηύρζεθαλ ζηηο ΠΝΒ Υίνπ, άκνπ θαη Μπθόλνπ.

Καηαδπομική επισείπηζη, καηάλητη και απελεςθέπυζη ηηρ Νάξος (13η έυρ 15η Οκηυβπίος 1944).

Γ. Δπισειπήζειρ μεηά ηην απελεςθέπυζη ηος Ηπειπυηικού

κοπμού (12/18 Οκηυβπίος 1944).

Καηαδπομική επισείπηζη, καηάλητη και απελεςθέπυζη

ηηρ Λήμνος (16η Οκηυβπίος) θαη παξακνλή έσο ηεο παξαδό-

ζεσο ηεο πξνζσξηλήο δηνηθήζεσο ζην ΒΝ ηελ 19ε Οθησβξί-

νπ 1944.

Καηαδπομική επισείπηζη, καηάλητη και απελεςθέπυζη ηηρ Μήλος (23η Οκηυβπίος 1944) θαη παξακνλή κνλάδαο

κέρξη ηελ 9ε Μαΐνπ 1945. Οξγάλσζε ΠΝΒ θαη εθηόμεπζε θαηα-

δξνκηθώλ επηρεηξήζεσλ πξνο Ν-ΝΑ (Γσδεθάλεζν) κε αληηθεηκε-

ληθό ζθνπό ηελ θξνύζε θαηά ησλ γεξκαληθώλ θξνπξώλ θαη ηνλ

εμαλαγθαζκό ζε παξάδνζε άλεπ όξσλ.

Καηαδπομική επισείπηζη, ζηη Σήλο (27/28 Οκηυβπίος 1944).

Καηαδπομική επισείπηζη, ζηη Νίζςπο (1/2 Φεβποςαπίος 1945).

Καηαδπομική επισείπηζη, (δεύηεπη), ζηη Σήλο (1η Μαπηίος 1945).

Διδικέρ καηαδπομικέρ επισειπήζειρ, ζηη Ρόδο και Αλίμια (1/4

Μαΐος 1945).

Ιεπόρ Λόσορ και ο 2ορ ΑΔΗ : ςνδπάμονηαρ οςζιαζηικά για ηην

εθνική ολοκλήπυζη (Δνζυμάηυζη ηηρ Γυδεκανήζος ζηην Δλλά-

δα.

Δπεηδή δελ είρε μεθαζαξηζηεί ην θαζεζηώο γηα ηα Γσδεθάλεζα, ν 2νο

ΑΔΖ κε ην ζύλνιν ηνπ Ηεξνύ Λόρνπ εβξίζθνλην ζε επηθπιαθή ζηηο

ΠΝΒ λήζσλ, εγγύηαηα ζηε Γσδεθάλεζν… Από ηνλ COMARO δηαβη-

βάζηεθε εληνιή αλαγλώξηζεο θαη θξνύζεο ζηελ ύκε, παξακνλή

Υξηζηνπγέλλσλ. Ηζρπξή δύλακε 2νπ ΑΔΖ θαη Ηεξνινρηηώλ απνβηβάζηεθαλ ζην λεζί, αλακέλνληαο ην θύξην ζώκα

απόβαζεο.

25 Γεκεμβπίος 1944, ύμη : Οη Βξεηαλνί ππό ηνλ πληαγκαηάξρε Acland απνβηβάδνληαη ζηε ύκε. Ωο πξνπνκπόο

ηεο απνβίβαζεο ήηαλ ην ζύλνιν ησλ εκηνιηώλ ηνπ 2νπ ΑΔΖ κε ηε Γηνίθεζε ηνπ Ηεξνύ Λόρνπ (πληαγκαηάξρεο Υ.

Σζηγάληεο, Αληηπινίαξρνο Λόληνο) θαη 800 θαηαδξνκείο(10).

ηηο 28 Φεβποςαπίος 1945 εκηοξεύηηκε ζηην Σήλο ε επηρείξεζε «CAVE» από κηθηή ηζρπξά δύλακε ηνπ 2νπ ΑΔ-

Ζ, ηνπ LSF SBS/Ηεξνινρηηώλ πνπ επηηπρώο εθθαζάξηζαλ ηελ Γεξκαληθή ηζρπξή θξνπξά από ην λεζί. Ο Γεξκαλόο

Γηνηθεηήο Γσδεθαλήζνπ, ηξαηεγόο Wagener δηακε-

λύεη πξνο ηηο ζπκκαρηθέο δπλάκεηο ηελ πξόζεζε ηνπ λα

παξαδνζεί.

Σελ 8ε Μαΐνπ πξνζέξρεηαη ζηε ύκε, όπνπ θη ππέγξαςε ην πξσηόθνιιν

ηεο άλεπ όξσλ παξάδνζεο. Πα-

ξόλ ήηαλ ν CinC Middle East, ηξαηεγόο Paget, o CinC Medi-

terranean ΝαύαξρνοTennant, ν

Σαμίαξρνο Moffat, ν πληαγκα-

ηάξρεο Υ. Σζηγάληεο θαη ν Πισ-

ηάξρεο Η. Θενθαλίδεο ΒΝ

(Κπβεξλήηεο ηνπ Α/Σ Κξήηε) σο

εθπξόζσπνη ηεο Διιεληθήο Κπ-

βεξλήζεσο.

Ο ηξαηεγόο Wagener, πξηλ

ππνγξάςεη, άθεζε ην πηζηόιη ηνπ ζην ηξαπέδη, ν Αξρηζηξάηε-

γνο Paget, ην πήξε θαη επηηηκεηηθά ην έδσζε ζην πληαγκαηάξρε Υξηζηό-

δνπιν Σζηγάληε, ιέγνληαο: «Κξαηήζηε ην ζε αλάκλεζε ηνπ γεγνλόηνο θαη

σο ιάθπξν πνιέκνπ». Καη‟ απηό ηνλ ηξόπν κεηαμύ ησλ δύν ζηξαηησηηθώλ, αλαγλσξίζηεθε ε ζπκκεηνρή ηνπ Ηεξνύ

Λόρνπ θαη ηνπ 2νπ ΑΔΖ, ζηελ απειεπζέξσζε ηεο Γσδεθαλήζνπ.

ην βξάρν έμσ από ην ζπίηη ηεο ύκεο όπνπ έγηλε ε ππνγξαθή ηνπ πξσ-

ηνθόιινπ, ππάξρεη ραξαγκέλν επίγξακκα ηνπ Ρόδηνπ θαζεγεηή Φώηε

Βαξέιε, κε ην νπνίν ε ύκε «αλαγγέιιεη» ζηα άιια λεζηά:

«… Απότε κπςθομίληζε η λεςηεπιά με μένα. Πάτεηε, Δυδεκάνηζα,

να ‘ζηε ζςλλογιζμένα!»

Σελ 9ε Ματνπ 1945, ν Ηεξόο Λόρνο απνβηβάζηεθε ζηε Ρόδν. Γηα πξώηε

θνξά νη ζπκκεηέρνπζεο εκηνιίεο ηνπ 2νπ ΑΔΖ ήηαλ ζεκαηνζηνιηζκέ-

λεο.. Ο ιαόο ηεο πόιεο θαη ησλ ρσξηώλ, θξαηώληαο ειιεληθέο ζεκαίεο,

ηνπο επηθπιάζζεη απνζεσηηθή ππνδνρή. Γίλεηαη ακέζσο ε εγθαηάζηαζε

ησλ λέσλ αξρώλ. Αξρίδεη ε πεξίνδνο ηεο «Αγγινθξαηίαο» ζηα Γσδεθά-

λεζα (9ε Μάηνπ 1945 έσο 31ε Μαξηίνπ 1947, ώζπνπ εγθαηαζηάζεθε ν πξώηνο Έιιελαο ζηξαηησηηθόο δηνηθεηήο, Α-

ληηλαύαξρνο Πεξηθιήο Ησαλλίδεο ΒΝ).

ΔΠΙΛΟΓΟ ΚΑΙ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ.

Ζ νπζηαζηηθή ζπλδξνκή ηνπ 2νπ ΑΔΖ δελ έρεη ηύρεη ηεο αλαγλσξίζεσο πνπ ζα έπξεπε, ζηα πιαίζηα ηεο ηζηνξηθήο

αιήζεηαο. Πξάγκαηη ην ΒΝ θαηήιζε ζπγθξνηεκέλα ζηε Μέζε Αλαηνιή, αληηκεησπίδνληαο αξρηθά πξνβιήκαηα επάλ-

δξσζεο θαη παιαηόηεηαο ησλ πινίσλ θαη ησλ Τπνβξπρίσλ ηνπ. Αλαζπγθξνηήζεθε θαη αληαπεμήιζε επάμηα θαζ‟ όιε

ηε δηάξθεηα ησλ πνιεκηθώλ επηρεηξήζεσλ. Κέξδηζε ην Θαπκαζκό όισλ ησλ ηζρπξώλ ζπκκαρηθώλ λαπηηθώλ δπλάκε-

σλ (ζαπκαζκόο πνπ πθίζηαηαη κέρξη ζήκεξα). Απνηέιεζκα ήηαλ λα πξνεγείηαη ζηελ πξόζθηεζε πνιεκηθώλ ζθαθώλ

εμ όισλ ησλ ζπκκάρσλ. Απηό νθείιεηαη βέβαηα θαη ζηελ ππνζηήξημε ησλ θηιειιήλσλ αλώηαησλ αμησκαηηθώλ ηνπ

Ναπαξρείνπ Μεζνγείνπ, πξνεμαξρόλησλ ησλ Ναπάξρσλ εμαδέιθσλ Sir AB Cunningham RN θαη Sir John H.D. Cun-

ningham, RN αιιά θαη πιείζησλ άιισλ Βξεηαλώλ αμησκαηηθώλ. Παξάιιεια κε ηε θύξηα πξνζπάζεηα ηνπ ΒΝ

έδξαζε απνηειεζκαηηθά θαη επηηπρώο ν 2νο ΑΔΖ.

Ο 2νο ΑΔΖ επαλδξώζεθε από Έιιελεο ηεο δηαζπνξάο, εθέδξνπο πξνηάθηνπο θαη θιεξσηνύο, όινη RNVR, ζπλδξά-

κνληαο θαη εθπαηδεύνληαο ην κόληκν πξνζσπηθό ηνπ ΒΝ πνπ ηνλ πιαηζίσζε κεηά ην 1943. Όινη νκνλννύληεο ππέκε-

λαλ ζησηθά, επέκελαλ πεηζκαηηθά θαη επηηύγραλαλ νπζηαζηηθά, όρη πάληα ρσξίο απώιεηεο. Όηαλ, δπζηπρώο, ην ζύλν-

ιν ηνπ ηόινπ, αζρνιείην κε ηελ θαηαζηνιή ηνπ θηλήκαηνο ηνπ Γεθεκβξίνπ 1944, νη εκηνιίεο ηνπ 2νπ ΑΔΖ, ζπλδξά-

κνληαο ηνλ Ηεξό Λόρν πξαγκαηνπνηνύζαλ επηρεηξήζεηο ζην αλαηνιηθό αηγαίν θαη ζηα Γσδεθάλεζα… Ήηαλ νπζηαζηη-θή ε ζπλδξνκή θαη ζπκβνιή ηνπο ζηελ απειεπζέξσζε θαη ηειηθή ελζσκάησζε ηεο Γσδεθαλήζνπ, ηζάμηα ηνπ Ηεξνύ

Λόρνπ. Φπζηθά ε ελζσκάησζε απηή επηζθξαγίζζεθε από ην ΒΝ κε ην ζξπιηθό Θ/Κ Γ. ΑΒΔΡΩΦ ζηνλ ηειεπηαίν

επηρεηξεζηαθό πινπ ηνπ, ζηε Ρόδν ηνλ Απξίιην – Μάην 1947.

Ο 2νο ΑΔΖ επαλήιζε ζηηο βάζεηο εμνξκήζεσο θαη ζηαδηαθά απνζηξάηεπζε ην πξνζσπηθό θαη ηα ζηειέρε ηνπ. Πιεί-

ζηα εμ απηώλ βνήζεζαλ ιόγσ ησλ εμεηδηθεύζεσλ ζηελ λαξθαιηεία θαη απνκαξθνζέηεζε ησλ Διιεληθώλ ζαιαζζώλ,

αμηνπνηώληαο νξηζκέλεο από ηηο εκηνιίεο (εθ λένπ ππό ηνλ Πισηάξρε Μαηζαίνπ, έκπεηξν αμησκαηηθό ηεο ΔΜΑΝ/

ΔΤΠΝ)….

Ο Έθεδξνο εθ Μνλίκσλ Αληηπινίαξρνο Α. Λόληνο ζηξαηεύζεθε από ηνλ SOE, σο RNVR, ζηνλ LSF ην 1941. ηξα-

ηνιόγεζε κέζσ ηνπ SOE, Έιιελεο ηεο δηαζπνξάο κέζσ ηνπ βξεηαληθνύ εθεδξηθνύ ζπζηήκαηνο RNVR, RNR… Γε-

κηνύξγεζε ηνλ «ππξήλα» ησλ εζεινληώλ ακθηβίσλ θαηαδξνκέσλ – δπηώλ θαηά ηα πξόηππα ησλ SBS/SAS (1943).

Καηόπηλ νξγάλσζε ηνλ 2ν ΑΔΖ ζε κηα αηκόζθαηξα ζπλερώλ θηλεκάησλ, όπνπ Έιιελεο θαη μέλνη πξνζπαζνύζαλ λα

δηαιύζνπλ ηηο ειιεληθέο έλνπιεο δπλάκεηο ηεο Μέζεο

Αλαηνιήο . πγθέληξσζε θάζε ρξήζηκν ζηέιερνο ή θα-

ηώηεξν πξνζσπηθό ηνπ ΒΝ (κεηά ην θίλεκα ηνπ Απξηιί-νπ 1944), από ηηο θπιαθέο θαη ηα ζηξαηόπεδα θξαηήζε-

σο, αζρέησο πνιηηηθώλ θξνλεκάησλ, ηνπο εθπαίδεπζε

θαη ηνπο νδήγεζε ζε παξάηνικεο επηρεηξήζεηο , επηβάι-

ινληαο ηε θήκε θαη ην γόεηξν ηεο Διιεληθήο Ναπηηθήο

Παξάδνζεο, θαηαδεηθλύνληαο ηε πνιεκηθή αξεηή θαη

αλδξεία, ζην δύζθνιό λέν πεξηβάιινλ ησλ εηδηθώλ ακ-

θηβίσλ επηρεηξήζεσλ.

ηε ζπλέρεηα ζπλδξάκνληαο θαη ζπκβάιινληαο ηνλ

«αδειθό ζηα όπια» Ηεξό Λόρν, επηρείξεζε ζηα ειιελη-

θά λεζηά ηνπ Αηγαίνπ (Οθηώβξηνο 1943 – Μάηνο 1945).

Ήηαλ δε ηέηνηαο έθηαζεο θαη έληαζεο ε επηβνιή ζην Αηγαίν, από ηε Θάζν σο ην Καζηειόξηδν, αλαγθάδνληαο

ην Γεξκαλό επηθεθαιή ηξαηεγό Otto Wagener (29 Α-

πξηιίνπ 1888 – 9 Απγνύζηνπ 1971) λα εθδώζεη ακπληη-

θή δηαηαγή κε ηελ νπνία αλαγλώξηζε: « όηη έραζε ηελ

πξσηνβνπιία ησλ επηζεηηθώλ επηρεηξήζεσλ»… Παξ‟

όιν πνπ ε δύλακε ηεο Sturm-Division Rhodos, ήηαλ 7500

έκπεηξνη

κάρηκνη άλδξεο πξνεξρόκελνη από ην Africa Korps (12), έλαληη ησλ

1200 ζπλνιηθά ηνπ Ηεξνύ Λόρνπ θαη ηνπ 2νπ ΑΔΖ.

Ο θαζεκεξηλόο αγώλαο θαη παξνπζία ηνπ 2νπ ΑΔΖ θαη ηνπ Ηεξνύ

Λόρνπ ζηα Γσδεθάλεζα θαη ην Ννηηναλαηνιηθό Αηγαίν αλέηξεςε θαη

αλέθνςε θάζε δηπισκαηηθή πξνζπάζεηα ηεο Σνπξθίαο , αιιά θαη ηεο

Ηηαιίαο , πνπ ε κελ πξώηε ηα επνθζαικηνύζε θαη ε δεύηεξε επηζπκνύ-

ζε λα ζπλερίζεη ηελ θαηνρή ησλ Γσδεθαλήζσλ. Παξά ην γεγνλόο όηη ν

πιεζπζκόο ηνπο θαηά ηελ πεξίνδν απηή ήηαλ θαηά 90% ειιεληθόο .

Όηαλ ε ώξα ηεο ππνγξαθήο ηεο πλζήθεο γηα ηελ παξάδνζή ηνπο ζηελ Διιάδα , νπδείο ηόικεζε λα αξλεζεί ηελ έλσζε θαη ελζσκάησ-

ζε ηεο πνιύπαζεο Γσδεθαλήζνπ ζην Μεηξνπνιηηηθό θνξκό.

_______________________________________________________________________________________________

ΠΑΡΑΠΟΜΠΔ

(4)ML/MOTOR LAUNCH (VESSEL) : Σαρύπινν εμνπιηζκέλν πεξηπνιηθό ή Διαθξά Καλνληνθόξνο έσο

30 m., εθηνπίζκαηνο έσο 40 t. (5)MTB/MOTOR TORPEDO BOAT (VESSEL) : Σνξπηιάθαηνο Σ/Α 45 – 60t. (6)PGM/PATROL MOTOR GUN (VESSEL) : Καλνληνθόξνο έσο 40 m., εθηνπίζκαηνο έσο 60 – 80 t. (7) Πεξηγξαθή Γ. Παζπάηε ζην βηβιίν ηνπ «Σπθιή Πνξεία» (“Dead Reckoning”) (Αζήλα 2011,

Βηβιηνπσιείν ηεο «ΔΣΗΑ» Η.Γ. Κνιιάξνπ θαη ία ΑΔ). (8)”THE AEGEAN OPERATIONS”. NAVAL REVIEW Vol. XXXIX. No. 3. August, 1951. (8) Πεξηγξαθή Γ. Παζπάηε ζην βηβιίν ηνπ «Σπθιή Πνξεία» (“Dead Reckoning”) (Αζήλα 2011,

Βηβιηνπσιείν ηεο «ΔΣΗΑ» Η.Γ. Κνιιάξνπ θαη ία ΑΔ). (9) John Lodwic : “Raiders from the sea : the story of the Special Boat Service in WWII”. Naval

Institute Press, ©1990. (9) G.B. Courtney : “SBS in World War Two : the story of the original Special Boat Section of the

Army Commandos”. London : R. Hale, 1983. (10) Αλδξνπιάθεο, Γεώξγηνο, “Ημέπερ πολέμος ζηην Κυ, Το σπονικό ηηρ ζηπαηιυηικήρ καηαιγίδαρ –

1943”, Ησιθόο, Αζήλα 2013, (ISBN 978-960-426-698-2).

(10)DAVID T. ZABECKI, WILLIAM H. VAN HUSEN, CARL O. SCHUSTER, MARCUS O. JONES : “400

GERMANY AT WAR: 400 Years of Military History”. ISBN : 978 – 1 – 59884 – 980 – 6

ISSBN : 978 – 1 – 59884 – 981 – 3 (10)www.axishistory.com/. Sturm-Division Rhodos - Axis History, Panzer-Abteilung Rhodos - Axis

History. (11) Δπηζηνιή Γ ΝΟΔ πξνο ΔΑΑΝ, αλαξηεκέλε ζην site: http://www.eaan.gr

(www.eaan.gr/index.php/interesting/health-2/178-ycg) (12) http://www.feldgrau.com/rhodos.html

http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Gliederungen/SturmDivisionen/SDRhodos-

R.htm

http://www.maparchive.ru/division/part15/Sturm-Division%20Rhodos.pdf (Sturm-

Division Rhodos.pdf)

ΔΝΘΔΣΟ 1

Η ΛΔΥΗ ΑΞΙΧΜΑΣΙΚΧΝ ΣΟΤ ΚΑΜΠΡΙΣ : «ςνανηήζειρ ενθέπμυν

Φιλελλήνυν με ηοςρ Δςπάηπιδερ και θιλοπάηπιδερ Έλληνερ αξιυμαηικούρ”.

Ζ OC CTC HMS Saunders ήηαλ ε αθεηεξία ελόο θνηλσληθνύ θύθινπ κεηαμύ

αλδξώλ πνπ ηνπο ζπλέδεζαλ ν Φηιειιεληζκόο θαη ε θιαζηθή παηδεία κε ηε θηιν-

παηξία, ην ειιεληθό θηιόηηκν θαη ε αδηακθηζβήηεηε επθπΐα…

Αθελόο νη πξσηνπόξνη, Πισηάξρεο Adrian Charles Cuthbert Seligman DSC,

RNR, Head COMARO LSF, Γεηλόο Ηζηηνπιόνο θαη θνζκνπνιίηεο. Με ηελ Ηζηη-

νθόξα ζθνύλα Cap Pilar είρε πξαγκαηνπνηήζεη πξνπνιεκηθά ην γύξν ηεο πδξν-

γείνπ πνπ δηήξθεζε δύν ρξόληα! Καηαηάρζεθε ην 1941 (πηζαλόηαηα ζηξαηνιν-

γήζεθε από ηνλ SOE), κε ηνλ βαζκό ηνπ

Δθέδξνπ Αλζππνπινηάξρνπ RNR). Ηθα-

λόηαηνο εηο ηελ λαπηηθή ηέρλε αιιά θαη

επξπκαηηθόηαηνο εγήησξ, αλδξείνο θαη

ηνικεξόο καρεηήο… Ζ δεμηόηεηεο ηνπ

απηέο ήηαλ πνπ ηνλ έζεζαλ αδηακθηζβήηε-

ην Γηνηθεηή ηνπ ηνιίζθνπ Ζκηνιηώλ Α-

λαηνιήο. Οη αλζππνπινίαξρνη Παζπάηεο θαη Παλαγόπνπινο ήηαλ νη ζηελόηεξνη

ζπλδαηηπκόλεο ηνπ ζηηο «θηινινγηθέο βξαδηέο», εληόο θαη εθηόο ηνπ OC CTC

HMS Saunders θαη όρη κόλν (Αιεμάλδξεηα, Πνξη άηδ, Υάηθα, Βεξπηόο θ.ιπ.),

ζπκπαξαζύξνληαο θαη ηνλ Α. Λόλην, ηνλ ζνβαξό θαη κεηξεκέλν Geoffrey

Stephen Kirk θαη ηνλ εθξεθηηθό Roger Durnford… Ο Σαγκαηάξρεο Sir David

Stirling (15 Ννεκβξίνπ 1915 - 4 Ννεκβξίνπ 1990). Απόθνηηνο ηνπ Ampleforth

College ηνπ Yorkshire θαη ηνπ Trinity College ηνπ Cambridge. Ζ ζηξαηησηηθή

ηνπ ζεηεία σο αμησκαηηθνύ μεθίλεζε από ηνπο Scots Guards θαη ην No. 8

(Guards) Commando “Layforce”. Ηδξπηήο ησλ πεξίθεκσλ SAS θαη ησλ LRDG.

Ο Σαγκαηάξρεο George Patrick John Rushworth Jellicoe, 2nd Earl Jellicoe (4

Απξηιίνπ 1918 – 22 Φεβξνπαξίνπ 2007). Τηόο ηνπ πξώηνπ Λόξδνπ, Αξρη-

λαπάξρνπ John Jellicoe, 1st Earl Jellicoe, αξρεγνύ ηνπ Μεηξνπνιηηηθνύ ηό-

ινπ ζηε λαπκαρία ηεο Γηνπηιάλδεο (ηελά θαγεξάθε) θαηά ηνλ Α‟ ΠΠ.

πνύδαζε ζην Winchester College (1936), θαη ζην Trinity College ηνπ Cam-

bridge (1938) ζηελ Ηζηνξία, ιακβάλνληαο ην πηπρίν ηνπ ην 1939, ην

δε κεηαπηπρηαθό ηνπ απνλεκήζεθε ην 1966. Καζεγεηήο ηνπ ήηαλ ν Steven

Runciman! Σν 1938 παξαθνινύζεζε καζήκαηα ζην Βαζηιηθό ηξαηησηηθό

Κνιέγην ηνπ Sandhurst (RMC, Sandhurst/Royal Military College), ηνπνζε-

ηνύκελνο ζηνπο Coldstream Guards. Αθνινύζεζε ηνλ θίιν ηνπ Stirlling, No 8

Commando “Layforce”. Θεσξείηαη ζπληδξπηήο ησλ SAS αιιά θαη ησλ SBS.

O Αλζππνπινίαξρνο Geoffrey Stephen Kirk, RΝVR (Γεθέκβξηνο 1921 –

Μάξηηνο 2003). Απόθνηηνο ηνπ Κέηκπξηηδ κεη‟ ππνηξνθηώλ ζην αληηθείκελν

ηεο Αξραίαο θαη Νέαο Διιεληθήο Φηινινγίαο θαη Φηινζνθίαο. Πνιπγξαθό-

ηαηνο θαη κε αλεξρόκελε Αθαδεκατθή επαγγεικαηηθή εμέιημε, όηαλ μέζπαζε

ν πόιεκνο. Καηαηά-

ρζεθε ζην Ναπηηθό

σο εζεινληήο

έθεδξνο αμησκαηηθόο,

νη γλώζεηο ηνπ ζηελ

ειιεληθή γιώζζα θαη ε δεηλόηεηα ηεο νκηιίαο ηεο, ηνλ έθεξε

ζηνλ SOE Καΐξνπ θαη ζηνλLSF. Αγόγγπζηα θαη κε πείζκα

πεξάησζε επηηπρώο ηελ εθπαίδεπζε SBS/SAS, ζπκκεηέρνληαο

ζηηο επηρεηξήζεηο ηνπ Αηγαίνπ σο ηελ παξάδνζε ηεο Ρόδνπ…

Ο πιένλ αγαπεηόο θηιέιιελαο δηαλννύκελνο ηεο ιέζρεο ηνπ

Κακπξίη.

O Λνραγόο Randolph Frederick Edward Spencer-

Churchill (28 Μαΐνπ 1911 – 6 Ηνπλίνπ 1968). Απόθνηηνο ηνπ

Eaton University θαη ηνπ Christ Church College, Oxford, πηόο

ηνπ Βξεηαλνύ Πξσζππνπξγνύ Sir Winston Churchill. Γεκνζην-

γξάθνο θαη κέινο ηνπ Βξεηαληθνύ Κνηλνβνπιίνπ από ην 1940

έσο ην 1945, εθπξνζσπώληαο ην Preston. Σε ζηξαηησηηθή ηνπ ζεηεία σο αμησκαηηθόο ηελ μεθίλεζε από ην ύληαγκα 4th

Queen's Own Hussars,

θαηαιήγνληαο θαη‟ επηιν-

γή ζην Κακπξηη… ε κία

άδεηα ηνπ ηνλ Οθηώβξην

ηνπ ΄41, επέθξηλε ηνπο

ζπληεξεηηθνύο (ην θόκκα

πνπ ήηαλ κέινο ηνπ θη ν ίδηνο), ππεξαζπηδόκελνο ηνλ παηέξα ηνπ γηα ηηο πνιη-

ηηθέο ηνπ ζέζεηο, ζηελ απνζηνιή ζηξαηεπκάησλ ζηελ Διιάδα θαη ηελ Κξήηε!

Δπαλέθακςε ζην Κακπξίη ζπκκεηέρνληαο ζηηο επηρεηξήζεηο θαη ζηηο «ζπλάμεηο

ησλ θηιειιήλσλ, θηινπάηξηδσλ θη εππαηξίδσλ»… ε απηόλ νθείιεηαη, ζε

κεγάιν βαζκό ε ππνζηήξημε ηνπ Sir Winston Churchill ζηνπο λενζύζηαηνπο ζρεκαηηζκνύο ησλ εηδηθώλ δπλάκεσλ. Ο Λνραγόο Arthur Evelyn St. John

Waugh (28 Οθησβξίνπ 1903 – 10 Απξηιίνπ 1966). Ο «θηιάζζελνο» ηεο παξέ-

αο ηνπ Νν 8 Commando. Απόθνηηνο ησλ Lancing College, θαη Hertford Col-

lege, ηεο Ομθόξδεο. Πξν ηνπ πνιέκνπ, εξγάζηεθε σο δηεπζπληήο γπκλαζίνπ,

αξζξνγξάθνο θαη ζπγγξαθέαο. Λίγν κεηά ηε θήξπμε ηνπ πνιέκνπ, θαηαηά-

ρζεθε ζηνπο Βαζηιηθνύο Πεδνλαύηεο, αθινπζώληαο ηνλ Αληηζπληαγκαηάξρε

Laycock ζην Nr. 8 Commando (Ννέκβξηνο – Φεβξνπάξηνο 1940). πκκεηείρε

ζηηο επηρεηξήζεηο ηεο Layforce ζηε Μπάξληηα θαη ζηε Γπηηθή έξεκν, ζηελ

εθθέλσζε ηεο Κξήηεο. Λόγν θινληζκνύ ηεο πγείαο ηνπ από ηελ επίπνλε εθ-

παίδεπζε, κεηαηέζεθε ζηνπο Royal Horse Guards ηνλ Μάην ηνπ 1942.

Αθεηέξνπ, άλζξσπνη

πνπ ζπλαληήζεθαλ

ζηελ αλάπαπια κίαο επίπνλεο κάρεο… Ο Σαγκαηάξρεο Pat-

rick Andrew Clayton ( 1896 – 1962) Σνπνγξάθνο θαη Γεσ-

γξάθνο, κέινο ηεο Βαζηιηθήο Γεσγξαθηθήο Τπεξεζίαο θαη

απόθνηηνο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Λνλδίλνπ. Λόγσ ηνπ όηη επί

είθνζη έηε, εξγάζηεθε κε ηελ Αηγππηηαθή Γεσγξαθηθή Δηαη-

ξεία, απνηππώλνληαο ράξηεο ζηελ βνξεηνδπηηθή αράξα, Λπ-

βηθή Έξεκν (εηδηθά ζην ηξίγσλν Wadi Halfa, Kufra, Uweinat)

θαη ην βύζηζκα ηεο Καηάξαο, ήηαλ απόιπηα ρξήζηκνο ζην

ηξαηεγείν Μέζεο Αλαηνιήο, πνπ ζηξαηνινγώληαο ηνλ, απν-

δίδνληαο ηνπ, ην βαζκό ηνπ εθέδξνπ ηαγκαηάξρε (RAR Royal Engineers). Μεηά ηελ ίδξπζε ηνπ ζρεκαηηζκνύ LRDG κεηα-

ηέζεθε ζε απηόλ, ηε αηηήζεη ηνπ. πκκεηείρε σο επηθεθαιήο

θάιαγγαο είθνζη έμη εμνπιηζκέλσλ νρεκάησλ ζηηο επηρεηξή-

ζεηο ηεο Κνύθξα (T Detachment) , όπνπ γλσξίζηεθε κε ηνλ

πληαγκαηάξρε Υ. Σζηγάληε (ππεξεηνύζε ζηε Λεγεώλα ησλ

Ξέλσλ, 13e Demi-Brigade de Légion Étrangère,ππό ηνλ Le-

clerc). Ο Σζηγάληεο εληππσζηάζηεθε από ηνλ κεραλνθίλεην

πόιεκν κε ηα εμνπιη-

ζκέλα νρήκαηα… Βέβαηα ν Pat Clayton, ζηε ζπγθεθξηκέλε επηρείξεζε ζπλε-

ιήθζε αηρκάισηνο (31ε Ηαλνπαξίνπ 1941). Ο Pat Clayton δελ άλεθε ζηελ

«αδειθόηεηα ησλ θηιειιήλσλ, εππαηξίδσλ θαη θηινπάηξηδσλ» ηνπ OC CTC Kabret. Αιιά θαηαδεηθλύεη ην ήζνο θαη ην πνηόλ ησλ αλδξώλ πνπ νκνλννύ-

ληεο κάρνληαη. ηελ ηαηλία «Ο Άγγινο Αζζελείο», ν ραξαθηήξαο ηνπ Pat

Clayton, είλαη ν ξόινο ηνπ γεσγξάθνπ Madox! Άιισζηε θαηά ηε δηάξθεηα

ηεο αηρκαισζίαο ηνπ ζην Abruzzo γλώξηζε ηνλ Ούγγξν Κόκε László Almásy,

επίζεο γεσγξάθν, εξεπλεηή θαη θαηάζθνπν ησλ Γεξκαλώλ πνπ επηδήηεζε

γεσγξαθηθέο πιεξνθνξίεο ώζηε λα αμηνπνηεζνύλ από ηνπο Γεξκαλνύο ζηε

πνιηνξθία ηνπ Σνκπξνύθ! . Ο Αληηζπληαγκαηάξρεο Υξηζηόδνπινο Σζηγάληεο (30/1/1897 - 12/10/1970),

απνθνίηεζε από ηελ πεξίθεκε Μεγάιε ηνπ Γέλνπο ρνιή ζηε Κσλζηαληη-

λνύπνιε. Δηζήρζε ζηε ρνιή Δπειπηδσλ ην 1913, απνθνηηώληαο ην 1916.

Τπνινραγόο ζπκκεηείρε ζηηο επηρεηξήζεηο ηνπ Α‟ ΠΠ ζην Μαθεδνληθό Μέ-

ησπν, ζηελ Διιεληθή ζηξαηησηηθή απνζηνιή ζηε Βε-

ζαξαβία θαη ηε Μηθξαζηαηηθή Δθζηξαηεία, σο Λνραγόο

πιένλ. Σν 1923, πξνβηβάζηεθε ζε Σαγκαηάξρε θαη

ζηάιζεθε ζηε Γαιιηθή ρνιή Πνιέκνπ. Απνθνίηεζε

από ηε Γαιιηθή Αθαδεκία Πνιέκνπ ησλ Παξηζίσλ θαη από ηελ Διιεληθή ρνιή Πνιέκνπ ζηελ έδξα ηεο Σα-

θηηθήο . Πνιύγισζζνο θαη κε δίπισκα Πνιηηηθώλ θαη

Οηθνλνκηθώλ Δπηζηεκώλ, ήηαλ εμαίξεηνο αμησκαηηθόο

θαη δηνηθεηήο. Πξνήρζε ζε Αληηζπληαγκαηάξρε θαη

ζηνλ απηό βαζκό απνηάρζεθε γηα ηε ζπκκεηνρή ηνπ

ζην Βεληδειηθό θίλεκα 1935. Σνπ παξαρσξήζεθε ράξε

ην 1938 από ηνλ Βαζηιέα Γεώξγην Β‟ αιιά δελ επαλήι-

ζε ζην ζηξάηεπκα. Καηεηάγε ζηε Γαιιηθή Λεγεώλα

ησλ Ξέλσλ θαη εληάρζεθε ζηηο δπλάκεηο ηνπ ζηξαηεγνύ

Leclerc. Δηζέβαιιε παξάηνικα ζην πνιηνξθεκέλν Φξνύξην ηνπ Μπηξ Υαθίκ θαη έιαβε κέξνο ζηνλ επηθό αγώλα θαη

ηελ εξσηθή έμνδν ηεο θξνπξάο ηνπ ζξπιηθνύ Φξνπξίνπ.

Όηαλ ην 1943, ν Ηεξόο Λόρνο ζπλεθπαηδεύηεθε ζηηο ακθίβηεο επηρεηξήζεηο ν Υ. Σζηγάληεο ιόγσ ηδηνζπγθξαζίαο ελ-

ζηεξλίζηεθε ηνλ ηξόπν ζθέςεο θαη ζπκπεξηθνξάο ηεο Λέζρεο OC CTC Kabret. Σνπο αθνινύζεζε ζε όιεο ηηο άιιεο

ιέζρεο αμησκαηηθώλ (Βεξπηόο, Υάηθα, Πνξη άηδ, Αιεμάλδξεηα) πνπ ζπγρξσηίζηεθαλ κέρξη ηε ύκε θαη ηε Ρόδν.

Παξ‟ όηη νξηζκέλνη πξσηνπόξνη έιεηςαλ (Stirlling, Clayton)… Δηδηθά νη Έιιελεο, όινη καδί ζηνλ θνηλό αγώλα!

ΔΝΘΔΣΟ 2

ΣΟ ΤΣΗΜΑ ΔΦΔΓΡΧΝ ΣΟΤ ΒΡΔΣΑΝΙΚΟΤ ΝΑΤΣΙΚΟΤ RNVR – RNR ΚΑΙ Η ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΗ ΣΟΤ ΑΠΟ ΣΟΝ SOE/SPECIAL OPERATIONS EXECUTIVE.

«…ηε κλήκε ησλ κειώλ ηνπ SOE όισλ ησλ εζληθνηή-

ησλ πνπ ζηήξημε, ην πλεύκα ηεο αληίζηαζεο, θαη ζπζηαζηήθαλ γηα ηελ απειεπ-

ζέξσζε ησλ θαηερόκελσλ ρσξώλ, από ην 1940 έσο1945…»

Απηό αλαγξάθεηαη ζε πιαθέηα ζην Αβαείν ηνπ Westminster γηα ην πξνζσπηθό

θαη ζηειέρε, πνπ ράζεθαλ ζην θαζήθνλ, Βξεηαλνύο ή κε, ζπλεξγαδόκελνη γηα ηνλ

SOE. ην ηέινο ηνπ πνιέκνπ αξηζκνύζαλ ζε 15000 θαη εμ απηώλ 8000 γπλαίθεο!

Ο SOE ζπζηάζεθε ην 1940 κε ζθνπό λα ζπλελώζεη ζε θνηλό αγώλα, όια ηα αληη-

ζηαζηαθά θηλήκαηα ηεο θαηερόκελεο Δπξώπεο, εμππεξεηώληαο ηα ζπκθέξνληα

ηεο Γεξαηάο Αιβηόλνο. Άλεθε ζην Τπνπξγείν Πνιεκηθήο Οηθνλνκίαο ηεο Βξεηα-λίαο. Απνζηνιή ηνπ ήηαλ ε ζηξαηνιόγεζε θαη επηρεηξεζηαθή αμηνπνίεζε αλζξώ-

πσλ κε δεμηόηεηεο, εκπεηξία θαη ηερλνγλσζία ζε πνιιαπινύο ηνκείο πνπ ήηαλ

ζπλαθείο θαη ζπλδένλην κε ηελ επξύηεξε πνιεκηθή πξνζπάζεηα. ε πνιηηηθό

επίπεδν νη επηθεθαιείο ηνπ, άιιαδαλ αιιά νη επηκέξνπο θιάδνη ιεηηνπξγνύζαλ

αξκνληθόηαηα ζηνπο ηνκείο επζύλεο ηνπο.

ην Κάηξν ππήξμε έλαο άξηζηα θαη άξηηα νξγαλσκέλνο θιάδνο, απόιπηα αλεμάξ-

ηεηνο, επίζεκα όκσο ππαγόκελνο ζην Γεληθό Δπηηειείν Μέζεο Αλαηνιήο. Σελ

πεξίνδν πνπ νξγαλώζεθαλ νη εηδηθέο δπλάκεηο SBS, SAS, LRDG, LSF, επηθεθα-

ιήο ήηαλ νη LORD SELBORNE (Κεληξηθά SOE Baker Str., Κιάδνο Μέζεο Αλα-

ηνιήο, Βαιθαλίσλ, Μεζνγείνπ), ν Σαμίαξρνο (Brigadier) Barker Benfield, ν πληαγκαηάξρεο (Colonel) Dolbey , θαη ν

Σαγκαηάξρεο (Major) Ian Pirie ζην γξαθείν Καΐξνπ. Οη πληαγκαηάξρεο (κεη‟ νιίγνλ Σαμίαξρνο) Turnbull (1939 – 1945) θαη Laycock ησλ θιάδνπ εηδηθώλ επηρεηξήζεσλ ηνπ επηηειείνπ ήηαλ νη ζύλδεζκνη. Σνπο ηξείο αμησκαηηθνύο

ηνπ SOE, πιαηζίσλε ην θιηκάθην ηνπ RN κε επηθεθαιή ηνλ Πισηάξρε Adrian CC Seligman RNR θαη ανθυποπλοίαρ-

χο Roger Durnford RΝVR νη νπνίνη ζηξαηνιόγεζαλ θαη ηνλ Έθεδξν εθ Μνλίκσλ, Αληηπινίαξρν Α. Λόλην.

Σν ζύζηεκα ζηξαηνιόγεζεο εθέδξσλ εζεινληώλ Royal Navy Volunteers Reserves θαη εθέδξσλ Royal Navy Reserves

είλαη παξάδνζε ζην Βξεηαληθό Ναπηηθό πνπ αλάγεηαη ζηηο λαπηηθέο επηρεηξήζεηο ζηε Βαιηηθή θαηά ηνλ πόιεκν ηεο

Κξηκαίαο (1854). Πξνσζήζεθε από ηνλ Πινίαξρν Charles Napier RN κεηέπεηηα κέινο ηεο Βνπιήο (Member of Par-

liament), ην 1864(11). Έθηνηε έρεη θαζηεξσζεί ζηελ Βξεηαληθή Ναπηηθή Παξάδνζε. Δηδηθά ζην πόιεκν ησλ Boers

(1899 – 1902) ε πξνζέιεπζε εζεινληώλ ήηαλ ζεκαληηθή (12000 όισλ ησλ εηδηθνηήησλ θαη θιάδσλ, αμησκαηηθνί θαη

ππαμησκαηηθνί). πγθξόηεζαλ Ναπηηθή Σαμηαξρία Σπθεθηνθόξσλ. ην 1ν ΠΠ επίζεο ππήξμε κεγάιε πξνζέιεπζε,

όπσο θαη ζηνλ 2ν ΠΠ. Ζ δηαθνξά ήηαλ όηη ζην 2ν ΠΠ, ζηξαηνινγήζεθαλ θαη εθηόο Βξεηαληθήο Κνηλνπνιηηείαο

(θπξίσο Έιιελεο, Γαλνί, Βέιγνη, Οιιαλδνί, Ννξβεγνί θαη Γάιινη) θαη αλαιόγσο ησλ πξνζόλησλ ηνπο νλνκάζηεθαλ αμησκαηηθνί RVRN, RNR. Σν ίδην ζύζηεκα ζηξαηνιόγεζεο αθνινύζεζε θαη ν Βξεηαληθόο ηξαηόο (RVRA, RAR)

θαηά ηνπο δύν ΠΠ. Ο SOE εθκεηαιιεύηεθε ην ζύζηεκα ζηξαηνιόγεζεο εθέδξσλ – εζεινληώλ, αμηνπνηώληαο ην ζην

έπαθξν γηα ηηο επηρεηξεζηαθέο ηνπ αλάγθεο…

ΔΝΘΔΣΟ 3

ΔΦΔΓΡΟ ΑΝΘΤΠΟΠΛΟΙΑΡΥΟ ΓΔΧΡΓΙΟ ΠΑΠΑΣΗ RNVR/ROYAL NAVY VOLUNTEER RE-

SERVES, CBO, DSC.

Γόλνο επθαηάζηαηεο νηθνγελείαο (ν παηέξαο ηνπ είρε ηελ Σξάπεδα Υίνπ) γελλή-ζεθε ζηελ Αζήλα ην 1920. Σν 1939 απνθνίηεζε από ην Κνιιέγην Αζελώλ θαη

εηζήρζε ζην Παλεπηζηήκην

Αζελώλ, όπνπ ηνλ βξήθε ν

Διιελντηαιηθόο πόιεκνο θαη

ζηε ζπλέρεηα ε Καηνρή. Ο

λεαξόο θνηηεηήο εληάζζεηαη

ακέζσο ζηελ Αληίζηαζε θαη

παζρίδεη λα δηαθύγεη πξνο ηε

Μέζε Αλαηνιή θαη λα θαηα-

ηαγεί ζηηο καρόκελεο ελαληί-

νλ ηνπ Άμνλα ζπκκαρηθέο

δπλάκεηο. Ξεθίλεζε ην ηαμίδη ηνπ αιιά ζπιιακβάλεηαη από

ηνπο Ηηαινύο θαη θξαηείηαη

γηα επηά κήλεο, θάησ από

ηξνκαθηηθέο ζπλζήθεο, ζε

θπιαθέο ζηε ύξν, ηε Ρόδν

θαη ηε άκν. Σειηθώο, θαηνξ-

ζώλεη λα δξαπεηεύζεη θαη λα θζάζεη ζηελ Αιεμάλδξεηα. Δθεί θαηα-

ηάζζεηαη ζηηο πκκαρηθέο Γπλάκεηο, αξρηθά ζηνλ SOE πνπ ηνλ ζηέιλεη ζην Κακπξηη κε ην βαζκό ηνπ Δθέδξνπ Αλζπ-

πνπινηάξρνπ (RNR) ηνπ Βξεηαληθνύ Βαζηιηθνύ Ναπηηθνύ. Λόγσ ηεο κνξθώζεώο ηνπ θαη ηνπ νλόκαηνο ηνπ παηέξα

ηνπ, νξίδεηαη Τπαζπηζηήο ηνπ νθνθιή Βεληδέινπ, ηόηε Τπνπξγνύ Ναπηηθώλ. Ακέζσο ηε αηηήζεη ηνπ θαη ησλ επί-

κνλσλ πξνζπαζεηώλ ηνπ, κεηαθέξεηαη ζto ηνιίζθν Ζκηνιηώλ ηεο Αλαηνιήο (LSF), ράξηλ ηεο εκπεηξίαο ηνπ θαη ηεο ηζηηνπιντθήο δεηλόηαηνο ηνπ, εληάζζεηαη ζηνλ ηνιίζθν εμνπιηζκέλσλ Ζκηνιηώλ (LSF/Levant Scooner Flotilla) θαη

αξγόηεξα ζηνλ Άγγιν -Διιεληθό αληίζηνηρν. Δκπλεπζηήο ηεο ζπγθξνηήζεσο θαη ςπρή απηνύ ηνπ ζηνιίζθνπ ήηαλ ν

έθεδξνο εθ Μνλίκσλ Αληηπινίαξρνο ηνπ Βαζηιηθνύ Ναπηηθνύ Αλδξέαο Λόληνο. Με ηνλ βαζκό ηνπ εθέδξνπ Αλζππν-

πινηάξρνπ RNR, ν Γεώξγηνο Παζπάηεο αλαιακβάλεη θπβεξλήηεο ηεο Ζκην-

ιίαο AHS 27 (Ζ-27, LS-27, AEN-27) πνπ έθεξε ην όλνκα MERANO θαη

εληάζζεηαη ζηε Γύλακε ηνπ 2νπ ΑΔΖ.

Σνλ Απξίιην ηνπ 1944, ιακβάλεη εζεινληηθά κέξνο ζηελ δηα ησλ όπισλ θα-

ηαζηνιή ηεο θνκκνπληζηηθήο Αληαξζίαο ζηνλ Διιεληθό ηόιν, ζηελ Αιε-

μάλδξεηα θαη κάιηζηα ζπκκεηέρεη ζην ζηνηρείν αξρηθήο εθόδνπ ζηελ Αιεμάλ-δξεηα. Μέρξη ην ηέινο ηνπ πνιέκνπ, νξγώλεη ηα θύκαηα ηεο Μεζνγείνπ θαη

ηνπ Αηγαίνπ από ηελ Αιεμάλδξεηα σο ηηο πνξάδεο. Φέξλεη εηο πέξαο ζσξεία

απνζηνιώλ νη νπνίεο πξνθάιεζαλ δεκηέο θαη απώιεηεο θαζώο θαη ζεκαληηθή

παξελόριεζε ζηνλ θαηαθηεηή (Γεξκαλνύο). Δπηύρεζε ην πιήξσκα ηεο δη-

θήο ηνπ Ζκηνιίαο λα είλαη ην πξώην πνπ απνβηβάζζεθε ζηνλ Πεηξαηά ζηηο 12

Οθη. 1944 θαη λα ληώζεη ην παξαιήξεκα ελζνπζηαζκνύ ησλ κόιηο απειεπζε-

ξσκέλσλ Διιήλσλ πνπ ηνλ ζήθσζαλ ζηνπο ώκνπο θαη ηνλ κεηέθεξαλ έηζη

κέρξη ηελ Αζήλα. πκκεηείρε ζηελ θαηαζηνιή ηνπ θηλήκαηνο Γεθεκβξίνπ

1944. Μεηά ηελ απόιπζή ηνπ από ηηο ηάμεηο ηνπ ΒΝ ην 1948, ίδξπζε ηελ

εηαηξία «Παζπάηεο-Λάκπξνπ ΑΔ» θαη αζρνιήζεθε κε ηελ ζρεδίαζε θαη

θαηαζθεπή αξδεπηηθώλ έξγσλ ζηελ Διιάδα θαη ηελ Μέζε Αλαηνιή. πληα-

μηνδνηήζεθε ην 1990. Γηα ηελ δξάζε ηνπ θαηά ηνλ Β‟ Παγθόζκην Πόιεκν, έιαβε ηνλ ηίηιν ηνπ Δπηηίκνπ Τπνλαπάξρνπ θαη ηνπ απελεκήζεζαλ ν Διιε-

ληθόο Πνιεκηθόο ηαπξόο θαη άιιεο εζηθέο ακνηβέο από ηελ Διιάδα θαη ηελ

Βξεηαλία.

Σελ δξάζε ηνπ πεξηγξάθεη κε πξσηνηππία θαη γιαθπξόηεηα ζην βηβιίν ηνπ κε ηίηιν «Σπθιή Πνξεία» (“Dead Reck-

oning”) πνπ εθδόζεθε ζηα Αγγιηθά (2009) θαη ζηα Διιεληθά (Αζήλα 2011, Βηβιηνπσιείν ηεο «ΔΣΗΑ» Η.Γ. Κνιιά-

ξνπ θαη ία ΑΔ). Σν βηβιίν πξνινγίδεη ν άιινο ζξύινο ηνπ Β‟ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ, ν Πάηξηθ Λε Φέξκνξ, ν νπνίνο

γξάθεη κεηαμύ άιισλ: «Ο Γηώξγνο Παζπάηεο θαηόξζσζε λα δηεγεζεί κε αθξίβεηα πώο επηβίσζε σο αηρκάισηνο ζηα

ρέξηα ησλ Ηηαιώλ θαη σο θπβεξλήηεο ελόο θατθηνύ κε ην νπνίν πξαγκαηνπνηνύζε επηδξνκέο θαηά γεξκαληθώλ ζηόρσλ

ζην θαηερόκελν Αηγαίν. Πεξηγξάθεη ηελ ηζηνξία δσεξά κε πξνζσπηθό ραξαθηήξα θαη ρηνύκνξ... Ζ «Σπθιή Πνξεία»

είλαη έλα ππέξνρν αλάγλσζκα θαη απνηειεί κηα πνιύηηκε πξνζζήθε ζηε ινγνηερλία γηα ηνλ Β‟ Παγθόζκην Πόιεκν».

Ο Γεώξγηνο Παζπάηεο απνβίσζε πιήξεο εκεξώλ ην 2014.

ΔΝΘΔΣΟ 4

Έθεδπορ Ανθςποπλοίαπσορ Δςγένιορ Παναγόποςλορ (MEng) RNR (1941 – 1943). Τποπλοίαπσορ (ΔΦ/Μ) ΒΝ

(1943 – 1945).

Έλαο άζεκνο ηόηε Έιιελαο θνηηεηήο ηνπ εμσηεξηθνύ ήηαλ θαη ν Δπγέληνο Παλαγόπνπινο, όηαλ ε Ηηαιία επηηέζεθε θαηά ηεο Διιάδαο ηελ 28ε Οθησβξίνπ 1940. Ο λεαξόο απόθνηηνο κεραλνιόγνο ηνπ Δζληθνύ Μεηζνβείνπ Πνιπηερλεί-

νπ Δπγέληνο Παλαγόπνπινο, γελλεκέλνο θαη κεγαισκέλνο ζηελ Διιάδα, από παηέξα εθπαηδεπηηθό, έθαλε εμεηδίθεπζε

ζηε λαππεγηθή ηελ Αγγιία. Ακέζσο παξνπζηάζηεθε ζηνλ Έιιελα Ναπηηθό Αθόινπζν Λνλδίλνπ (ΝΑΛ) Πινίαξρν Κ.

Αιεμαλδξή ΒΝ, δεηώληαο λα θαηαηαγεί ζην ΒΝ! Ο ΝΑΛ ηνλ ελεκέξσζε όηη απηό δελ ήηαλ ακέζσο πξαθηηθώο δπλαηό

θαη ζα ηνλ εηδνπνηνύζε επζύο σο ζπγθξνηείην Διιεληθό πιήξσκα «επί ηε επαλδξώζεη» θαη παξαιαβή Πνιεκηθνύ

Πινίνπ, από ην ΔΒΝ, ζηα πιαίζηα ηνπ θνηλνύ ζπκκαρηθνύ αγώλα...

Ο Δπγέληνο Παλαγόπνπινο, αληί λα ζπλερίζεη ηηο ζπνπδέο ηνπ, θαηαηάζζεηαη κε έγθξηζε ηνπ ΝΑΛ σο εζεινληήο ζην

Βξεηαληθό Ναπηηθό θαη ηνπνζεηείηαη ζηηο Γπλάκεηο θαηαδξνκώλ, κέρξη λα θιεζεί λα απνηειέζεη πιήξσκα Διιεληθνύ

Πινίνπ. Γεηλόο ηζηηνπιόνο, νλνκάδεηαη „Δθεδξνο Αλζππνπινίαξρνο (MEng) RNR, κεηαηηζέκελνο ζην LSF, αξγόηεξα

ζην 2ν ΑΔΖ. Σν 1943 κεηά πξόζθιεζε ηνπ λένπ Έιιελα Α, Τπνλαπάξρνπ Κ. Αιεμαλδξή ΒΝ, κεηαπήδεζε ζην

Διιεληθό Πνιεκηθό Ναπηηθό, νλνκάζηεθε Έθεδξνο Αλζππνπινίαξρνο (Μ), ηνπνζεηνύκελνο ζην ππό παξαιαβή Α/

Σα ΒΠ ΠΗΝΓΟ (Κιάζε HUND). Δπαλήιζε κεηά ηελ παξαιαβή ζηνλ 2ν ΑΔΖ θαη ζπκκεηείρε ζηηο Δπηρεηξήζεηο ηνπ Αηγαίνπ. Απνζηξαηεύηεθε σο έθεδξνο Τπνπινίαξρνο (Μ) ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 1945.

Δγθαηαζηάζεθε ζηηο ΖΠΑ θαη δηαθξίζεθε ζην ρώξν ηεο Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο. Πέζαλε ην 1995 ζην εμσηεξηθό. Σελ

αγάπε πξνο ηελ Παηξίδα ηελ δηαηήξεζε άζβεζηε όιε ηνπ ηε δσή θαη ηελ έδεημε πνιιέο θνξέο έκπξαθηα θαη κε δηάθν-

ξεο δσξεέο. Αλήγεηξε κε έμνδά ηνπ θαη πξόζθεξε ζην θξάηνο ην θηίξην ηνπ Μνπζείνπ ησλ Πιαηαηέσλ ζηνλ Μαξαζώ-

λα θαη ζπλεηζέθεξε γηα ηελ πξνζηαζία ησλ αξραηνηήησλ ηεο πεξηνρήο. Πξνζέθεξε επίζεο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ απν-

ιηζσκέλνπ δάζνπο ηεο Λέζβνπ θαη ηνπ ηζηνξηθνύ Σνπξθηθνύ Νεθξνηαθείνπ ηεο Υίνπ. Αλέιαβε ηα έμνδα θαηαζθεπήο

νλνκαζηηθώλ πιαθώλ ησλ ζπκάησλ ηεο ζθαγήο ησλ Καιαβξύησλ θαηά ηε Γεξκαληθή θαηνρή. Σε κεγαιύηεξε δσξεά

ηνπ, πξαγκαηνπνίεζε κεηά ηα γεγνλόηα ηεο Κύπξνπ ηνπ 1974, ζρεδηάδνληαο, λαππεγώληαο κε πξνζσπηθή ηνπ επίβιε-

ςε θαη πξνζθέξνληαο ζην Πνιεκηθό καο Ναπηηθό ηξία πξσηνπνξηαθά κηθξά ηαρέα ζθάθε (θιάζε Παλαγόπνπινο),

ζπλνιηθήο δαπάλεο 3,000,000 $. Έθπγε πιήξεο εκεξώλ ην 1995.

_______________________________________________________________________________________________

ημείυζη ςνηάκηη : Αθεηεξία γηα ηελ παξνύζα ηζηνξηθή αλάιπζε απνηέιεζε ε εύξεζε ελόο ηηαιηθνύ πνιπβό-

ινπ Breda mod. 37 (Mitragliatrice Breda calibro 8 modello 37, 8 mm), επί ηξηπνδηθνύ λαπηηθνύ έζηνξα, ζην

Κ.Δ.ΠΟΡΟ ην 1993 (θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο πξνπαηδεύζεσο ηνπ ζπληάθηε – 93Β ΔΟ ΠΝ). Σν ζπγθεθξηκέλν πν-

ιπβόιν ζπληεξήζεθε από ηνλ ζπληάθηε to 1993. Aλαδεηήζεθε εθ λένπ ην

2014, όπνπ θη βξέζεθε απνζεθεπκέλν ζην Ππξαξρείν όπσο θαη έλα δεύηεξν

BREDA Cannone-Mitragliera da 20/77 (Scotti) ησλ 20 mm! Σα δύν

απηά όπια είλαη ιάθπξα από ηηαιηθό πεξηπνιηθό κε γεξκαληθό πιήξσκα

πνπ θαηαιήθζεθε βηαίσο, από πιήξσκα εκηνιίαο ηνπ 2νπ ΑΔΖ, θαηά ηελ

επηρείξεζε, θαηάιεςε θαη απειεπζέξσζε ηεο Μήινπ (23ε Οθησβξίνπ 1944), ηα νπνία αθαηξέζεθαλ πξν ηεο θαηαβπζίζεσο ηνπ, αμηνπνηνύκελα

ζηελ εκηνιία ΑΔΖ 27 [(Ζ-27, LS-27, AEN-27) – MERANO – Κπβεξλήηεο,

έθεδξνο Αλζππνπινίαξρνο Γ. Παζπάηεο RNVR].

ΗΔΘΝΖ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

Adrian Seligman: “War in the Islands: Undercover Operations in the Aegean 1942-4, Recalled by Men of The

Levant Schooner Flotilla, The Greek Sacred Company and Aegean Raiding Forces”. (Military series), Pub-lished by Alan Sutton (1996-04-25) ISBN 10: 0750911808 / ISBN 13: 9780750911801 Jeffrey Holland (1988). «The Aegean Mission: Allied Operations in the Dodecanese, 1943». Santa Barbara, CA:

Greenwood Press.ISBN 978-0-31326-283-8.

Antony Beevor (1991). «Crete, The Battle and the Resistance». London: John Murray. ISBN 0-7195-6831-5.

Peter Schenk (2000). «Kampf um die Ägäis. Die Kriegsmarine in den griechischen Gewässern 1941–1945 (in

German)». Germany: Mittler & Sohn. ISBN 978-3-81320-699-9.

Anthony Rogers (2007). Churchill's Folly: Leros and the Aegean: The Last Great British Defeat of World War II. Ath-ens: Iolkos.ISBN 978-960-426-434-6.

Viscount Cunningham of Hyndhope (1951). «A Sailor's Odyssey: the Autobiography of Admiral of the Fleet Vis-

count Cunningham of Hyndhope». London: Hutchinson. OCLC 882476825.

Eisenbach, Hans Peter (2009). «Fronteinsätze eines Stuka-Fliegers Mittelmeer 1943. The author describes the

missions of I. Group StG 3 against Kefalonia in September 1943 and the missions of I./StG 3 (Megara) in the

Aegean theatre of operations, including the battle of Leros. The book is based on the Flight Log Book of a

Stuka Pilot from I./StG 3». Aachen: Helios-Verlag. ISBN 978-3-938208-96-0.

Insolvibile, Isabella (2010). «Kos 1943–1948: La strage, la storia». (in Italian). Napoli: Edizioni Scientifiche Ital-

iane. ISBN 978-8-84952-082-8.

Levi, Aldo (1957). «Avvenimenti in Egeo dopo l'armistizio (Rodi, Lero e isole minori). Attività dopo l'armi-

stizio; Marina italiana nella Seconda Guerra Mondiale». (in Italian) XVI. tome 2. Roma: Ufficio storico della Ma-rina Militare. OCLC 256470111.

David Sutherland : “He who dares : recollections of service in the SAS, SBS and M15”. Annapolis, Md.: Naval

Institute Press, ©1999.

David Ladd : “SBS : the invisible raiders : the history of the Special Boat Squadron from World War Two to the

present”. London : Arms and Armour, 1983. Barry Pitt: “Special Boat Squadron : The story of the SBS in the Mediterranean”. London : Century Pub., 1983.

Roni Wilkinson : “S.A.S. : the history of the Special Air Service Regiment”. Barnsley : Wharncliffe History Maga-

zines, ©2009.

G.B. Courtney : “SBS in World War Two : the story of the original Special Boat Section of the Army Comman-

dos”. London : R. Hale, 1983. John Lodwic : “Raiders from the sea : the story of the Special Boat Service in WWII”. Naval Institute Press,

©1990.

Mogens Kofod-Hansen : “'Andy' : a portrait of major Anders Lassen, the Dane who was posthumously awarded

the Victoria Cross in the Second World War”. Copenhagen : Frihedsmuseets Venners Forlag, 1991.

Gavin Mortimer : “The SBS in World War II”. Oxford, Long Island City, New York : Osprey Publishing, 2013.

DAVID T. ZABECKI, WILLIAM H. VAN HUSEN, CARL O. SCHUSTER, MARCUS O. JONES : “400 GER-

MANY AT WAR: 400 Years of Military History”. ISBN : 978 – 1 – 59884 – 980 – 6 ISSBN : 978 – 1 – 59884 –

981 – 3. JOHN SADLER : “GHOST PATROL : The hiistory of a long range desert group 1940 – 1945” . CASEMATE

PUBLISHERS 10, Hythe Bridge Street OXFORD OX1 @EW UK ISBN 978 – 1 – 61200 – 336 – 8 DIGITAL EDI-

TION ISBN 978 – 1 – 61200 – 337 – 5.

Eddie C W Myers : «Greek Entanglement» Rupert Hart-Davis, London, 1955. Alan Sutton, Gloucester, 1985, 320

pp, ISBN 9780862992125

Chris M Woodhouse : «Apple of discord. A survey of recent Greek politics in their international setting». Hut-

chinson, London, 1948, ISBN 9780961524302. Reston, VA, W. B. O’Neill, 1985, USA edition limited to 500 copies,

1985.

Chris M Woodhouse : Something Ventured (The Autobiography) Granada Publishing Limited, UK, 1982, 208 pp,

ISBN 9780246110619

The Struggle for Greece 1941-1949 + The Struggle for Greece, 1941-1949, New Edition (Updated Editi Chris Montague Woodhouse & Col Sir John Melior Stevens & David John Wallace, edited by Lars Baerentzen :

«British reports on Greece, 1943-1944 A collection of reports from British liaison officers operating in Greece

1943-44» (Documents on modern Greek history)».

Publisher Museum Tusculanum, Copenhagen, Denmark, 1982, 215 pp, ISBN 9788788073201

«We Fell Among Greeks» Denys Hamson : «We Fell Among Greeks», Publisher Jonathan Cape, 1946

Nicholas Hammond : «Venture into Greece with the guerillas (1943-44).» Publisher William Kimber, London,

1983, 192 pp, ISBN 9780718302993 Don Turner : «Kiriakos. A British Partisan in Wartime Greece.» , Publisher R. Hale, London, 1982, 191 pp, ISBN

9780709198772

«Guerrilla warfare and espionage in Greece, 1940-1944.» Andre Gerolymatos : «Guerrilla warfare and espionage in Greece, 1940-1944.»

Publisher Pella, New York, USA, 1992, ISBN 9780918618504

Mark Mazower : Inside Hitler’s Greece: The Experience of Occupation 1941-44

Publisher Yale University Press, New Haven and London, 1993. ISBN 0-300-05804-7

John Lodwick : «The Filibusters. The Story of the Special Boat Service which operated in the Mediterranean

during the Second World War. The Story of the Special Boat Service.»

Methuen & Co Ltd, 1947, pp 188, The Story of the Special Boat Service which operated in the Mediterranean during

the Second World War.

Alan Ogden : «Sons of Odysseus: SOE Heroes in Greece.»Bene Factum Publishing Ltd, United Kingdom, 2012, ISBN 9781903071441

Charles W. Koburger, Jr.: “WINE – DARK, BLOOD RED SEA, Naval Warfare in the Aegean, 1941 – 1946.”

LIBRARY OF CONGRESS CATALOG CARD NUMBER : 98-47140, ISBN 0 -275 -96571 – 6, PRAEGER PUB-

LISHERS, 88 POST ROAD WEST, WESTPORT, CT06881

ΓΗΑΓΗΚΣΗΑΚΖ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ & ΠΖΓΔ

Gartzonikas, Panagiotis : “Amphibious and special operations in the Aegean Sea 1943-1945 : operational effec-

tiveness and strategic implications”. Monterey, California. Naval Postgraduate School, http:// /

calhoun.nps.edu/.../03Dec_Gartzonikas.pdf.

www.axishistory.com/. Sturm-Division Rhodos - Axis History, Panzer-Abteilung Rhodos - Axis History. http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/1439346/Adrian-Seligman.html

http://www.feldgrau.com/rhodos.html.

http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Gliederungen/SturmDivisionen/SDRhodos-

R.htm.

http://www.maparchive.ru/division/part15/Sturm-Division%20Rhodos.pdf (Sturm-

Division Rhodos.pdf).

ΗΣΟΣΟΠΟΗ ΑΡΥΔΗΩΝ

http://www.nationalarchives.gov.uk/ RNVR-RNR ARCHIVES

http://www.unithistories.com/ RNVR – RNR RVRA/RRA ARCHIVES/UK, Formations and units history archives

http://www.commandoveterans.org/ COMMANDO UNITS/OFFICERS-RAVR/RAR, RNVR/RNR

http://www.hmsmedusa.org.uk/HD ML (VESSELS) ARCHIVES http://www.specialforcesroh.com/SPECIAL FORCES ROLL OF HONOR

http://www.lrdg.org/LONG RANGE DESERT GROUP PRESERVATION SOCIETY

ΙΣΟΡΙΚΗ ΕΡΕΤΝΑ - ΚΕΙΜΕΝΟΓΡΑΦΗΗ - ΣΡΑΣΙΩΣΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ : Δθμιτριοσ Κωνςταντινου Λωρισ MaLD, MaSMA Πολιτικόσ Επιςτιμων - Διεκνολόγοσ - τρατιωτικόσ Ιςτορικόσ Αναλυτισ