ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΠΡΑΚΤΙΚΗΚΛΑΔΟΣ: ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ: ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ – ΤΡΑΠΕΖΟΚΟΜΙΑ

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

Α΄ΕΤΟΣ

ΟΝΟΜΑ ΜΑΘΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ: _________________________________________________

ΤΜΗΜΑ: ____________

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣΛΕΥΚΩΣΙΑ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΕΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

4. Εισαγωγή ………………………………………..…….....…3 - 44.1. Ανάπτυξη του τουρισμού στην Κύπρο ….….…….....…5 - 144.2. Πόλη και επαρχία Λευκωσίας ……....……….….....……15-37 4.2.1. Πόλη Λευκωσίας ………………....…….……… 4.2.2. Μουσεία Λευκωσίας ……………......….…..…… 4.2.3. Εκκλησίες Λευκωσίας …………….........…..…… 4.2.4. Τεμένη ……………………………….............…… 4.2.5. Τείχη Λευκωσίας ………………………............… 4.2.6. Συνεδριακό κέντρο …………………................… 4.2.7. Πολιτιστικές εκδηλώσεις ………………….........… 4.2.8. Αρχαιολογικά μνημεία επαρχίας Λευκωσίας ....… 4.2.9. Εκκλησίες επαρχίας Λευκωσίας ……….....……… 4.2.10. Μοναστήρια επαρχίας Λευκωσίας …….......……4.3. Πόλη και επαρχία Λεμεσού ........................................... 38-48 4.3.1. Πόλη της Λεμεσού ............................................... 4.3.2. Ιστορία, πολιτιστικές εκδηλώσεις ......................... 4.3.3. Μουσεία ............................................................... 4.3.5. Αξιοθέατα ............................................................. 4.3.6. Επαρχία Λεμεσού ................................................. 4.3.7. Κούριον , Αμαθούντα, φρούριο κολοσσιού ........... 4.4. Πόλη και επαρχία Πάφου ................................................49-64 4.4.1. Πόλη της Πάφου .................................................... 4.4.2. Θέση, ιστορία πληθυσμός ..................................... 4.4.3. Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα πόλης .......... 4.4.4. Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα επαρχίας ..... 4.4.5. Μοναστήρια ............................................................ 4.4.6. Παλαίπαφος, λουτρά Αφροδίτης, Πέτρα Ρωμιού ...4.5. Πόλη και επαρχία Λάρνακας .............................................64-79 4.5.1. Πόλη Λάρνακας ....................................................... 4.5.2. Θέση, ιστορία ........................................................... 4.5.3. Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα πόλης.............. 4.5.4. Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα επαρχίας ........ 4.5.5.Μοναστήρια ................................................................4.6. Πόλη και επαρχία Αμμοχώστου .......................................79-91 4.6.1. Πόλη της Αμμοχώστου .............................................. 4.6.2. Θέση, ονομασία, ιστορία ........................................... 4.6.3. Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα πόλης ............. 4.6.4. Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα επαρχίας ........4.7. Πόλη και επαρχία Κερύνειας ...........................................91-100 4.7.1. Πόλη Κερύνειας ......................................................... 4.7.2. Θέση, ονομασία, ιστορία ............................................ 4.7.4. Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα επαρχίας ......... Εισαγωγή στη Τουριστική Γεωγραφία

2

Σκοπός μαθήματος

Οι μαθητές του κλάδου ξενοδοχειακών και επισιτιστικών τεχνών να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις, έτσι ώστε να παρέχουν στους επισκέπτες πληροφορίες για τους αρχαιολογικούς χώρους της Κύπρου, τα θρησκευτικά και αρχαιολογικά μνημεία, τα αξιοθέατα, τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται και τις υπηρεσίες που προσφέρονται.

Γενικοί στόχοι μαθήματος

Οι μαθητές να:

1. Αναφέρουν ιστορικά γεγονότα που σχετίζονται με τους διάφορους θρησκευτικούς και αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, καθώς και για τα αξιοθέατα της Κύπρου.

2. Κατονομάζουν τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται στην κάθε πόλη ή επαρχία της Κύπρου.

3. Κατονομάζουν τις υπηρεσίες που προσφέρονται στους επισκέπτες.

4. Αναφέρουν παραδόσεις, ήθη και έθιμα που σχετίζονται με διάφορες περιοχές της Κύπρου.

Α.Σημασία του μαθήματος για τον κλάδο των ξενοδοχειακών και επισιτιστικών τεχνών

1. Εισαγάγει ομαλά τον μαθητή στο πεδίο των τουριστικών σπουδών και δραστηριοτήτων προσφέροντας του γενικότερη τουριστική εκπαίδευση.

2. Προσφέρει στον μαθητή ικανό γνωσιολογικό υπόβαθρο σε σχέση με την ιστορία και τον πολιτισμό της Κύπρου.

3. Ο μαθητής αντιλαμβάνεται καλύτερα την σημασία των χώρων τουριστικού ενδιαφέροντος στην προώθηση του Κυπριακού τουρισμού.

4. Το μάθημα προσφέρει ιδέες για μελλοντική δραστηριοποίηση των μαθητών σε άλλα πεδία της τουριστικής οικονομίας.

Β.Ανάπτυξη του τουρισμού στη Κύπρο – χρονολογικό διάγραμμα

1. Μετά το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου Πολέμου 1945

2. Ανεξαρτησία της Κύπρου1960

3. Τούρκικη Εισβολή 1974

3

4. Ραγδαία ανάπτυξη 1980 – 1990

5. Σταθεροποίηση 1990 – 2002 (Τουρισμός: Η κότα με τα χρυσά αυγά)

6. Ύφεση στο τουρισμό 2002 – 2007

7. Προβληματική περίοδος 2008 μέχρι σήμερα (2014…) – οικονομική κρίση

Τι έχουμε μάθει σήμερα…

• Σκοπός του μαθήματος της τουριστικής γεωγραφίας

• Σημασία μαθήματος για τον κλάδο των ξενοδοχειακών και επισιτιστικών τεχνών

• Ιστορική αναδρομή της ανάπτυξης του τουρισμού στη Κύπρο – χρονολογικό διάγραμμα

Ερωτήσεις αξιολόγησης

1. Ποιος σκοπό εξυπηρετεί η διδασκαλία του μαθήματος τηςΤουριστικής Γεωγραφίας στη σχολή που έχετε επιλέξει;

2. Πως νομίζετε θα σας βοηθήσει το μάθημα αυτό, στην επαγγελματική σας πορεία.

3. Ποια ήταν η σημαντικότερη περίοδος στον Κυπριακό τουρισμό και γιατί;

Εργασία στο σπίτι

1. Γράψετε τέσσερις λόγους που συνέτειναν στην ανάπτυξη του τουρισμού στην Κύπρο.

2. Τι λάθη νομίζετε έχουν γίνει από όλους τους εμπλεκόμενους στον Κυπριακό τουρισμό και έχουμε φτάσει σε μια πολύ προβληματική κατάσταση σήμερα;

Μελέτη από τους μαθητές

Βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας – ενότητα 1 – σελ. 15, 16, 17 και 18 πάνω.

ΕΝΟΤΗΤΑ 4.1. : Τουρισμός στη Κύπρο

4

Α. «Είδη Τουρισμού»

Σκοπός μαθήματος

«Οι μαθητές να διακρίνουν τα διάφορα είδη τουρισμού»

Στόχοι

Οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να:

1. Αναφέρουν τι είναι τουρισμός

2. Διακρίνουν τα διάφορα είδη τουρισμού:

Ανάλογα με το σκοπό τον οποίο γίνεται η μετακίνηση

Ανάλογα με το γεωγραφικό χώρο προς τον οποίο γίνεται η μετακίνηση

Ανάλογα με τον αριθμό των ανθρώπων που μετακινούνται

Ανάλογα με τη εποχή την οποία γίνεται η μετακίνηση

Ορισμός Τουρισμού

Είναι η ατομική ή ομαδική μετακίνηση ανθρώπων από τον τόπο διαμονής τους σε άλλη περιοχή ή χώρα για σκοπούς περιήγησης, επίσκεψης, ψυχαγωγίας κτλ

Είδη τουρισμού

Α. Ανάλογα με το σκοπό που γίνεται η μετακίνηση

Περιηγητικός τουρισμός

Αρχαιολογικός – Θρησκευτικός τουρισμός

Τουρισμός συνεδρίων

Τουρισμός συνταξιούχων

Αθλητικός τουρισμός

Τουρισμός ειδικών ενδιαφερόντων

Αγροτουρισμός

Β. Ανάλογα με τον γεωγραφικό χώρο προς τον οποίο γίνεται η μετακίνηση

5

1. Εσωτερικός τουρισμός

2. Εξωτερικός ή διεθνής τουρισμός

Γ. Ανάλογα με τον αριθμό των ανθρώπων που μετακινούνται

1. Ατομικός τουρισμός

2. Ομαδικός τουρισμός

Δ. Ανάλογα με την εποχή κατά την οποία γίνεται η μετακίνηση

1. Εποχιακός τουρισμός

2. Συνεχής τουρισμός

Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού - Κ.Ο.Τ.

Είναι ο αρμόδιος κρατικός φορέας για θέματα τουρισμού και εφαρμογής της εκάστοτε «τουριστικής πολιτικής»

Δραστηριότητες του ΚΟΤ

1. Συμμετέχει σε διεθνείς εκθέσεις μαζί με άλλους τουριστικούς παράγοντες

2. Προβάλλει την Κύπρο στο εξωτερικό (διαφήμιση του Κυπριακού τουριστικού προϊόντος)

3. Συνεργάζεται με αεροπορικές εταιρείες για καθορισμό τιμών για ειδικές κατηγορίες τουριστών

4. Έχει την ευθύνη για την εφαρμογή κανονισμών και νομοσχεδίων που αφορούν την ξενοδοχειακή βιομηχανία

5. Συνεργάζεται με όλους τους τοπικούς φορείς για θέματα τουρισμού (ΠΑ.ΣΥ.ΞΕ. , τουριστικούς πράκτορες , τοπικές αρχές)

6. Διοργανώνει την φιλοξενία στη Κύπρο δημοσιογράφων , τουριστικών πρακτόρων, τουριστικών συμβούλων κ.α.

Τι έχουμε μάθει σήμερα …

Είδη τουρισμού

6

Ανάλογα με τον σκοπό (Περιηγητικός, Αρχαιολογικός – Θρησκευτικός, συνεδρίων, συνταξιούχων, Αγροτικός, ειδικών ενδιαφερόντων)

Ανάλογα προς τον γεωγραφικό χώρο (Εσωτερικός – Εξωτερικός)

Ανάλογα προς την εποχή (Εποχιακός τουρισμός και Συνεχής τουρισμός

Ανάλογα του αριθμό των ατόμων που μετακινούνται (Ατομικός και Ομαδικός τουρισμός

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Να γράψετε με λόγια δικά σας τι είναι «τουρισμός».

2. Είναι η Κύπρος κατάλληλος προορισμός για αρχαιολογικό και θρησκευτικό τουρισμό; Αιτιολογείστε την απάντηση σας.

3. Γιατί νομίζεται ο τουρισμός συνεδρίων είναι πολύ κερδοφόρος για τις ξενοδοχειακές μονάδες;

4. Πως μπορεί να βοηθήσει ο τουρισμός συνταξιούχων στην επιμήκυνση της τουριστική περιόδου στην Κύπρο.

5. Θα σας ενδιέφερε να παρακολουθήσετε ένα αγώνα της ομάδας σας στο εξωτερικό; Σε ποια κατηγορία τουριστών θα ανήκετε;

6. Να αναφέρετε 4 είδη τουρισμού ειδικών ενδιαφερόντων

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

1. Συγκρίνοντας τον εσωτερικό με τον εξωτερικό τουρισμό βρίσκουμε ότι παρουσιάζουν πολλά πλεονεκτήματα τα οποία βοηθούν την οικονομία μιας χώρας. Γράψετε δύο πλεονεκτήματα για το κάθε είδος τουρισμού.

Εναλλακτικό φύλλο αξιολόγησης

7

ΘΕΜΑ:: «ΕΙΔΗ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

1. Συμπληρώστε σωστό «Σ» ή λάθος «Λ» για τις πιο κάτω προτάσεις:

Σ / Λ1 Τουρισμός είναι η ατομική ή ομαδική μετακίνηση ανθρώπων από

τον τόπο διαμονής τους σε άλλη περιοχή ή χώρα για σκοπούς περιήγησης, επίσκεψης, ψυχαγωγίας, κτλ.

2 Ο εσωτερικός τουρισμός είναι αυτός που γίνεται από ανθρώπους στην ίδια τους την χώρα

3 Ο εξωτερικός τουρισμός γίνεται από ανθρώπους, που ταξιδεύουν σε άλλη χώρα, εκτός από αυτή που διαμένουν.

4 Αγροτουρισμός είναι αυτός που γίνεται στην φύση σε αντίσκηνα.

5 Ανάλογα με τον αριθμό των ανθρώπων που μετακινούνται ο τουρισμός διαχωρίζεται σε συνεχή και εποχιακό.

6 Ανάλογα με τον γεωγραφικό χώρο προς τον οποίο γίνεται η μετακίνηση, ο τουρισμός διαχωρίζεται σε ατομικό και ομαδικό.

2. Γιατί νομίζεται ο τουρισμός συνεδρίων είναι πολύ επωφελής για τις ξενοδοχειακές μονάδες της Κύπρου. ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Τι είναι ο Κ.Ο.Τ. Γράψετε δύο από τις κυριότερες δραστηριότητες του. .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Β. Οικονομικές και κοινωνικές ωφέλειες από τον τουρισμό στην Κύπρο

8

Σκοπός μαθήματος

Οι μαθητές να αντιληφθούν τη σημασία της τουριστικής ανάπτυξης της Κύπρου στην οικονομία και στη κοινωνική πρόοδο του λαού της

Στόχοι

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές να μπορούν να:

1. Αναγνωρίζουν τουλάχιστον 4 οικονομικές ωφέλειες από την ανάπτυξη του τουρισμού στην Κύπρο

2. Διακρίνουν τουλάχιστον 4 κοινωνικές ωφέλειες από την ανάπτυξη του τουρισμού, για τον πληθυσμό της Κύπρου

3. Επισημαίνουν τουλάχιστον 4 αρνητικές επιπτώσεις από την ανάπτυξη του τουρισμού

Α. Οικονομικές ωφέλειες

1. Ξένο συνάλλαγμα

2. Αύξηση της εγχώριας παραγωγής προϊόντων (γεωργικών, κτηνοτροφικών, θαλάσσιων, ..)

3. Απασχόληση α) άμεση(ξενοδοχοϋπάλληλοι (μάγειροι, τραπεζοκόμοι, υπάλληλοι υποδοχής, καμαριέρες…)

β) έμμεση(αυτόνομεςεστιατορικές μονάδες, μικρές επιχειρήσεις παρεμφερών δραστηριοτήτων όπως καταδύσεων, περίπτερα, σαφάρι ) γεωργία, κτηνοτροφία, ιατρικά κέντρα, κυβερνητικές και δημοτικές υπηρεσίες(ΚΟΤ, τμήματα υγιεινής δήμων), οικοδομική βιομηχανία, καταστήματα ένδυσης και υπόδησης κ.α

4. Ανάπτυξη εμπορίου

5. Βελτίωση υποδομής της χώρας (δρόμοι, αεροδρόμια, λιμάνια,..)

Β. Κοινωνικές ωφέλειες

1. Ενίσχυση της ελεύθερης επικοινωνίας ανθρώπων από διαφορετικούς λαούς (εθνικότητα, θρησκεία, κουλτούρα, …)

2. Προαγωγή ελεύθερου τρόπου σκέψης και έκφρασης των ανθρώπων

9

3. Διατήρηση της αρχαιολογικής και πολιτιστικής κληρονομιάς4. Άνοδος του μορφωτικού επιπέδου5. Ανάδειξη πολιτιστικών και καλλιτεχνικών γεγονότων6. Βελτίωση του βιοτικού επιπέδου7. Εξωραϊσμός φυσικού περιβάλλοντος8. Προβολή και ενημέρωση των επισκεπτών για το Κυπριακό

Εθνικό πρόβλημα

Γ. Αρνητικές επιπτώσεις

1. Εξάρτηση της οικονομίας από τον τουρισμό2.  Αύξηση του κόστους ζωής3. Αύξηση στις τιμές ακίνητης περιουσίας4. Έξαρση του εγκλήματος5. Αύξηση ασθενειών ( AIDS, μεταδοτικών νοσημάτων,…)6. Απομάκρυνση από τον παραδοσιακό τρόπο ζωής. 7. Εξασθένηση Η Θ Ι Κ Η Σ8. Εγκατάλειψη εθίμων9. Μιμητισμός των νέων και υιοθέτηση ξένων τρόπων συμπεριφοράς

Τι έχουμε μάθει σήμερα…

Επιπρόσθετες πληροφορίες προς τους μαθητές για δημιουργία «τουριστικού γνωσιολογικού υπόβαθρου»

10

Τουρισμός

Οικονομικές ωφέλειες

Κοινωνικές ωφέλειες

Αρνητικές επιπτώσεις

Τι είναι Τουριστική συνείδηση

Είναι η προσαρμογή της συμπεριφοράς , της νοοτροπίας , και των συνηθειών των κατοίκων ενός τόπου στις απαιτήσεις του τουριστικού πνεύματος. Είναι δηλαδή το σύνολο των ενεργειών οι οποίες συμβάλλουν στην εξυπηρέτηση των τουριστών, για να τους διευκολύνουν και να τους δημιουργήσουν ευχάριστες εντυπώσεις κατά την παραμονή τους σε μια χώρα.

Τουριστικό πνεύμα είναι οι απαιτήσεις και υποχρεώσεις των τουριστών

Η τουριστική συνείδηση αποκτάται από τους κατοίκους ενός τόπου με την τουριστική αγωγή.

Η τουριστική αγωγή αναδεικνύει και τελειοποιεί την τουριστική συνείδηση μέσω της σχολικής εκπαίδευσης ή γενικότερα με την κοινωνική αγωγή.

Η τουριστική συνείδηση αποκτάται με

1. κοινωνική αγωγή 2. τα ταξίδια και εκδρομές3. την επαφή με τους ξένους 4. τα μέσα μαζικής επικοινωνίας (Media)

Τουριστική συνείδηση και Τουριστική φιλοξενία

Η φιλοξενία είναι αφιλοκερδής προσφορά υπηρεσιών , αν παρέχεται με αμοιβή πρέπει να είναι με ευγένεια και σχετική με την υπηρεσία που εδόθη.

Φύλλο εργασίας για χρήση συνεργατικών μεθόδων μάθησης

11

Θετικά Αρνητικά

1. Με ιδεοθύελλα, γράφουμε τα θετικά και τα αρνητικά από την ανάπτυξη του τουρισμού στην Κύπρο.

2. Προσπαθήστε να βρείτε ποιες οικονομικές ωφέλειες έχουν οι κάτοικοι της Κύπρου και το κράτος γενικότερα από την ανάπτυξη του τουρισμού στη χώρα μας. Ποιες οι αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική ζωή του τόπου.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΘΕΤΙΚΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ

3. Ποιες μεταβολές νομίζεται ότι έχει φέρει ο τουρισμός, στην κοινωνία (πληθυσμός) της Κύπρου. Σκεφθείτε και γράψετε τα πλεονεκτήματα (θετικά) και τα μειονεκτήματα (αρνητικά)

12

ΚΟΙΝΩΝΙΑΑΡΝΗΤΙΚΑ ΘΕΤΙΚΑ

4. Πιστεύετε ότι η ανάπτυξη του τουρισμού στην Κύπρο επηρέασε την κουλτούρα ( πολιτισμός) του Κυπριακού λαού; Που επηρέασε θετικά και που επηρέασε αρνητικά; Καταθέστε τις απόψεις σας.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΑΡΝΗΤΙΚΑ ΘΕΤΙΚΑ

Προφορική αξιολόγηση - επανατροφοδότηση

1. Αναφέρετε 4 οικονομικές ωφέλειες από την ανάπτυξη του τουρισμού στην Κύπρο.

13

2. Αναφέρετε 4 κοινωνικές ωφέλειες από την ανάπτυξη του τουρισμού στην Κύπρο.

3. Αναφέρετε 4 αρνητικές επιπτώσεις από την ανάπτυξη του τουρισμού στην Κύπρο.

ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

1. Ονομάστε τουλάχιστον 15 κατηγορίες επαγγελμάτων που σχετίζονται με τον τουρισμό.

2. Να μελετήσετε το φυλλάδιο για την τουριστική συνείδηση και να εξηγήσετε σε 15 γραμμές με ποιους τρόπους θα καλλιεργηθεί στους Κύπριους πολίτες, πως βοηθά στην ανάπτυξη του τουρισμού στην Κύπρο.

3. Πως ο τουρισμός βοηθά την οικονομία του τόπου μας; Ποιες οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία της Κύπρου;

4. Προσπαθήστε να συνθέσετε ένα μικρό ποίημα ( 4 στίχοι) με τίτλο « Ο Τουρισμός». Τα καλύτερα θα δημοσιευθούν στο περιοδικό του σχολείου και επιπλέον θα δοθεί τιμητικό δίπλωμα από τον διδάσκοντα.

Λ Ε Υ Κ Ω Σ Ι Α

Σκοπός μαθήματος

14

Να τοποθετήσει τους μαθητές χώρο-χρονικά στα σημαντικότερα ιστορικά και πολιτιστικά γεγονότα που αφορούν την πόλη της Λευκωσίας.

Στόχοι

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές να μπορούν να:

1. Εντοπίζουν τη Λευκωσία στο χάρτη της Κύπρου2. Επεξηγούν τη προέλευση του ονόματος της πόλης3. Περιγράφουν με συντομία την ιστορία της πόλης4. Αναφέρουν τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονται5. Ονομάζουν τους κυριότερους χώρους τουριστικού ενδιαφέροντος

Ιστορικά στοιχεία από την Πόλη της Λευκωσίας

Ονομασία Λήδρα (πρώτη ονομασία)Λευκοθέα (Λεύκωνας γιος Πτολεμαίου Λεύκες στις όχθες του ποταμού ΠεδιαίουΝικοσία (παραφθορά του ονόματος Λευκωσία κατά την Φραγκοκρατία)

Η ιστορία της πόλης Πρώτοι οικιστές 4η χιλιετηρίδα π.χ. (Έλληνες - Πελασγοί) – Άρωνας (πρώτος οικισμός)Επέκταση οικισμού μέχρι την περιοχή Αγλαντζιας – έως 4ον αιώνα π.χ. με το όνομα Παλαιά Ίδρυση νέου οικισμού στην δεξιά όχθη του Πεδιαίου ποταμού3ος αιώνας π.χ. Ο Λεύκωνας ιδρύει τη Λευκωσία – 9 μίλια τείχη.Αναφορά στο όνομα Λήδρα γίνεται κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια.

Βυζαντινή περίοδος (395 μ.χ – 1191 μ.χ.)Το 648 μ.χ. Η Λευκωσία γίνεται πρωτεύουσα της Κύπρου.

Φραγκοκρατία - Λουζινιανοί (1191-1489 μ.χ.) Μετονομασία σε Νικοσία.Ενετοκρατία (1489 – 1571 μ.χ.)Τουρκοκρατία (1571 – 1878 μ.χ.)Η Κύπρος Βρετανική αποικία (1878 – 1960)Ανεξαρτησία – Ίδρυση Κυπριακής Δημοκρατίας - 1960

Η σύγχρονη ΛευκωσίαΓια 13 αιώνες πρωτεύουσα της ΚύπρουΗ μόνη διαιρεμένη Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα (1960 και 1974)Πληθυσμός γύρω στις 300.00 κατοίκους

15

Χώροι τουριστκού ενδιαφέροντος στη πόλη της ΛευκωσίαςΤα Ενετικά τείχη Πολλές αρχαίες εκκλησίες και μοναστήρια (Αγίου Ιωάννη, Φανερωμένης, Αγίας Σοφίας κ.α.)Οικία Χ’’ ΓεωργάκηΚορνέσιουΠαλαιά και νέα ΑρχιεπισκοπήΤο Πανεπιστήμιο ΚύπρουΤο Τζαμί ΜπαϊρακτάρηΜουσεία…Το Προεδρικό μέγαροΌλες οι κεντρικές Κυβερνητικές υπηρεσίες (Υπουργεία, πρεσβείες, αρχηγείο ειρηνευτικής δύναμης…)

Πολιτιστική ζωή στη ΛευκωσίαΠλούσια πολιτιστική ζωή όλο τον χρόνοΕκθέσειςΣυναυλίες ΓιορτέςΦεστιβάλ Θεατρικές παραστάσειςΔιαλέξειςΣεμινάρια

Υπάρχουν πολλοί πολιτιστικοί χώροι που φιλοξενούν τέτοιου είδους διοργανώσεις (πύλη Αμμοχώστου, Σκαλί Αγλαντζιάς, Πανεπιστήμιο Κύπρου,..)

Τι έχουμε μάθει σήμερα…

ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ - ΕΠΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗΣ

1. Οι πρώτοι οικιστές της Λευκωσίας ήταν ........................................

16

Λευκωσία

Αναγνώριση Λευκωσίας στο χάρτη

Ονομασία

Χώροι τουριστικού ενδιαφέροντος

Ιστορία

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

2. Το πρώτο όνομα της πόλης ήταν ……………………………..

3. Ο ............................................ γιος του Πτολεμαίου έκτισε τη Λευκωσία

κατά τον .................αιώνα π.χ.

4. Ονομάστε τις παρακάτω ιστορικές περιόδους της Λευκωσίας

395 – 1191 μ.χ. ------------- περίοδος …………………….

1191-1489 μ.χ. ------------- περίοδος ............................

1489 – 1571 μ.χ. ----------- περίοδος .............................

1571 – 1878 μ.χ. ----------- περίοδος …………….……..

1878 – 1960 μ.χ. ---------- περίοδος .............................

1960 - σήμερα ----------- περίοδος .............................

5. Αναφέρετε πέντε πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονται στη Λευκωσία.

6. Αναφέρετε πέντε χώρους τουριστικού ενδιαφέροντος που μπορεί να

επισκεφθεί ένας τουρίστας στη Λευκωσία.

ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

1. Να γράψετε με συντομία και χρονολογική σειρά τα ιστορικά στοιχεία που αφορούν τη Λευκωσία.

2. Δικαιολογείστε γιατί η Λευκωσία παρουσιάζει αξιόλογο τουριστικό ενδιαφέρον.

ΔΙΑΒΑΣΜΑ: Βιβλίο Τουριστικής Γεωγραφίας σελίδες 74 - 80

ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

Σκοπός του μαθήματος

17

Οι μαθητές να γνωρίσουν τα σημαντικότερα μουσεία της πόλης της Λευκωσίας

Στόχοι

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να μπορούν να:

1. Αναφέρουν τα σημαντικότερα μουσεία της Λευκωσίας

2. Περιγράφουν με συντομία τα ακόλουθα μουσεία:

Αρχαιολογικό - Κυπριακό

Βυζαντινό

Λαϊκής τέχνης

Μουσείο αγώνος

Λεβέντειο

Χ΄Γεωργάκη Κορνέσιου

3. Αναφέρουν τα σημαντικότερα εκθέματα από τα έξι μουσεία

4. Αξιολογούν την προσφορά των μουσείων στην πολιτιστική και τουριστική ζωή της Λευκωσίας.

ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Ιδρύθηκε το 1883

Εκτίθενται ευρήματα που ανήκουν στις χρονολογίες μεταξύ 7000 π.χ. – 395 π.χ.

Τα ευρήματα προέρχονται από τις περιοχές Χοιροκοιτίας , Κούριο , Σαλαμίνα , Έγκωμη , Κίτιον , Καλαβασό , Σουσκιού , Σαλαμίνα , Σόλους , Λέμπα , Μάα , Πυλανόκρεμμο , Άγιο Δημήτριο Καλαβασού , Κούκλια και πολλά άλλα μέρη της Κύπρου.

Αποτελείται από 14 αίθουσες εκθεμάτων στις οποίες ταξινομούνται κατά χρονολογική σειρά οι διάφορες μορφές της αρχαίας Κυπριακής τέχνης (αγγειοπλαστική, γλυπτική, κοροπλαστική, μεταλλοτεχνία, μικροτεχνία, επιγραφική, και νομισματική τέχνη)

Από τα σημαντικά μουσεία του κόσμου

Εκθέματα

18

Λίθινα πήλινα και χάλκινα αγγεία, πήλινα αγάλματα, ασβεστολιθικά και μαρμάρινα αγάλματα, λίθινες και πήλινες σαρκοφάγοι, χάλκινο άγαλμα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Σεμπτιμίου Σεβήρου ύψος 2.8μ, ευρήματα από τη νεκρόπολη της Σαλαμίνας, Οστεοθήκες, κ.α.

ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Ιδρύθηκε το 1982 και αποτελεί τμήμα του Πολιτιστικού Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Γ΄.

Στεγάζεται στο Αρχιεπισκοπικό μέγαρο.

Περιλαμβάνει:

Μια εντυπωσιακή συλλογή από 150 φορητές βυζαντινές εικόνες από εκκλησίες και μοναστήρια όλης της Κύπρου, που χρονολογούνται από τον 8ο ως τον 18ο αιώνα.

Δίνεται η ευκαιρία στον επισκέπτη

Να παρακολουθήσει την εξέλιξη της Κυπριακήςεικονογραφίας καθώς και τις διάφορες τεχνικέςπου χρησιμοποιήθηκαν.Θεωρείται ένα από τα καλύτερα μουσεία του είδους στον κόσμο.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Ιδρύθηκε το 1911 από τον Αδαμάντιο Διαμαντή.

Στεγάζεται στο ισόγειο του παλιού αρχιεπισκοπικού μεγάρου.

Περιλαμβάνει:

Συλλογή Κυπριακής λαϊκής τέχνης του 19ου και 20ου αιώνα

Ξυλόγλυπτα (κασέλες, σεντούκια)

Κεντήματα

Είδη αγγειοπλαστικής

Κυπριακές ενδυμασίες

Αργαλειό

Υφαντά στον αργαλειό

Αγροτικά εργαλεία

Οικιακά σκεύη

19

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΓΩΝΟΣ

Στεγάζεται στο παλιό οίκημα της Αρχιεπισκοπής.

Παρουσιάζει εκθέματα από τον απελευθερωτικό αγώνα των Κυπρίων ενάντια στους Άγγλους.

Τα κύρια εκθέματα είναι φωτογραφικό υλικό των αγωνιστών που καταδικάστηκαν σε θάνατο με αγχόνη, αυτών που καταζητούνταν, που εξορίστηκαν και που κλείστηκαν στις φυλακές ή κρατητήρια.

Υπάρχουν επίσης όπλα, στολές και προσωπικά αντικείμενα των αγωνιστών της ΕΟΚΑ.

ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Ιδρύθηκε το 1984 από τον Δήμο Λευκωσίας.

Βρίσκεται στη Λαϊκή γειτονιά της Λευκωσίας στην οδό Ιπποκράτους.

Παρουσιάζεται η ιστορία και η κοινωνική ανάπτυξη της Λευκωσίας μέσα από τις διάφορες ιστορικές περιόδους.

Η βιβλιοθήκη του μουσείου περιλαμβάνει ιστορικές και άλλες εκδόσεις που έχουν σχέση με τη Λευκωσία όπως λεπτομέρειες που αφορούν τις βαριές φορολογίες επί Τουρκοκρατίας καθώς επίσης και Βενετικά νομίσματαΒυζαντινές εικόνες, τους δραγομάνους της Κύπρου.

Το μουσείο διοργανώνει κάθε χρόνο περιοδικές εκθέσεις , διαλέξεις σεμινάρια και άλλες εκδηλώσεις.

ΟΙΚΙΑ ΤΟΥ Χ΄΄ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΚΟΡΝΕΣΙΟΥ

Βρίσκεται κοντά στην αρχιεπισκοπή στην οδό Πατριάρχη Γρηγορίου.

Είναι ένα πετρόκτιστο κτίριο του 18ου αιώνα.

Ήταν η οικία του δραγουμάνου Χ΄΄ΓεωργάκηΚορνέσιου που καταγόταν από την Κρήτου – Τέρρα της Πάφου.

Ήταν ενεργό μέλος της Ελληνικής κοινοτικής ζωής και της Τουρκικής διοίκησης στην Κύπρο.

Οι Τούρκοι τον εκτέλεσαν το 1809.

20

Τι έχουμε μάθει σήμερα…

Μουσεία Λευκωσίας

Αρχαιολογικό

Βυζαντινό

Λαϊκής τέχνης

Αγώνος

Λεβέντειο

Χ΄΄ΓεωργάκηΚορνέσιου

ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ - ΕΠΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗΣ

1. Η πόλη της Λευκωσίας έχει .............. γνωστά μουσεία.

2. Τα μουσεία της Λευκωσίας είναι : ............................................... , ................................................... , .......................................... , ...................................................., ..........................................., .....................................................

3. Στο κυπριακό μουσείο εκτίθενται ευρήματα που ανήκουν στις χρονολογίες μεταξύ .................... π.χ. - .................... π.χ. και είναι από τα σημαντικότερα του είδους του στον κόσμο.

4. Κάποια από τα εκθέματα του Κυπριακού μουσείο προέρχονται από τις περιοχές ............................. , ................................. , ................................... , .............................

5. Τι εκθέματα περιλαμβάνει το Βυζαντινό μουσείο Λευκωσίας;

6. Γιατί η οικία του Χ΄΄ΓεωργάκηΚορνέσιου αποτελεί μουσειακό χώρο;

7. Που στεγάζεται το μουσείο Λαϊκής τέχνη και τι εκθέματα περιλαμβάνει;

8. Ποιος είναι ο σκοπός ίδρυσης του μουσείου αγώνος;

9. Τι εκθέματα παρουσιάζονται στο Λεβέντειο μουσείο;

Εργασία στο σπίτι

1. Υποθέστε ότι εργάζεστε στο τμήμα υποδοχής ξενοδοχείου και κάποιοι θαμώνες σας πληροφορούν ότι θα επισκεφθούν τη Λευκωσία. Μέρος της περιήγησης τους θα είναι και κάποιο μουσείο της πόλης. Ποιο μουσείο θα εισηγηθείτε και γιατί.

ΔΙΑΒΑΣΜΑ: Βιβλίο Τουριστικής Γεωγραφίας σελίδες 84 - 91

21

Σημαντικές εκκλησίες και Τεμένη στη Πόλη της Λευκωσία

Αγίας Σοφίας

Παναγίας Φανερωμένης

Εκκλησία Αγίου Ιωάννη

Τέμενος Ομεριέ

Τέμενος Μπαϊρακτάρη

Σκοπός του μαθήματος

Οι μαθητές να γνωρίσουν τις σημαντικότερες εκκλησίες στην πόλη της Λευκωσίας και τα πιο γνωστά Τεμένη.

Στόχοι

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να:

1. Αναφέρουν σε συντομία τις σημαντικότερες πληροφορίες που αφορούν τις εκκλησίες της Αγίας Σοφίας, Παναγίας Φανερωμένης και Αγίου Ιωάννη.

2. Περιγράφουν σε συντομία τα Τεμένη Μπαϊρακτάρη και Ομεριέ.

ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ (ΤΕΜΕΝΟΣ ΣΕΛΙΜΙΕ)

Βρίσκεται στη κατεχόμενη Λευκωσία λίγα μέτρα από την πράσινη γραμμή.

Κτίστηκε από τους Λουζινιανούς σταυροφόρους.

Το 1326 έγιναν τα εγκαίνια της εκκλησίας .

Είναι Γοτθικού ρυθμού και έχει ως πρότυπο το ναό της Παναγίας των Παρισίων.

Ο ναός κτίστηκε από Γάλλους πρωτομάστορες, γλύπτες και καλλιτέχνες.

Ήταν το καύχημα των Λατίνων μέχρι το 1570 μ.χ.

Το όνομα Σελιμιέ δόθηκε από τους Τούρκους προς τιμή του Σουλτάνου Σελίμ του 2ου .

Οι τούρκοι λεηλάτησαν την εκκλησία και την μετέτρεψαν σε τζαμί το 1570.

22

ΠΑΝΑΓΙΑ H ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ

Βρίσκεται στο τέρμα της οδού Ονασαγόρου.

Χρονολογείται από το 1300 μ.χ.

Πήρε το όνομα της επειδή η εικόνα της Παναγίας αποκαλύφθηκε (φανερώθηκε) σε όραμα κάποιου πιστού.

Το εσωτερικό μέρος της εκκλησίας της δίνει ιδιαίτερο χαρακτήρα. Αξιόλογα έργα είναι ο Δεσποτικός θρόνος , ο Άμβωνας, η Αγία Τράπεζα, και το εικονοστάσιο που χρονολογείται από το 1659.

Οι Τούρκοι δεν κατάφεραν να μετατρέψουν την εκκλησία σε τζαμί γιατί κάθε φορά που οι Ιμάμηδες αναλάμβαναν τα καθήκοντα τους πέθαιναν ο ένας μετά τον άλλο.

Στα ανατολικά της εκκλησίας ανεγέρθη μαυσωλείο, το έτος 1931 εις μνήμη των μαρτύρων κληρικών και προεστών της Κύπρου που εκτελέστηκαν από τους Τούρκους το 1821. Τα λείψανα τους βρίσκονται στο μαυσωλείο.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ

Βρίσκεται δίπλα από το κτήριο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής και είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο

Κτίστηκε το 1662 από τον Αρχιεπίσκοπο Νικηφόρο.

Η εκκλησία είναι μικρή και εσωτερικά υπάρχουν αγιογραφίες του 18ου αιώνα με θέματα από την βίβλο.

Στο πάτωμα, στο κέντρο της εκκλησίας, βρίσκεται μαρμαρένια πλάκα με σκάλισμα του δικέφαλου αετού που είναι το έμβλημα της Ανατολικής Ορθόδοξης εκκλησίας.

Το εικονοστάσιο της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη είναι απότα ωραιότερα ξυλόγλυπτα εικονοστάσια του 18ου αιώνα.

Από τα αξιόλογα κειμήλια της εκκλησίας είναι η εικόνα τουΑγίου Ιωάννη του Θεολόγου, έργο του γνωστού κρητικούζωγράφουΠουλάκη ,που στάλθηκε από τη Βενετία το 1672

Επίσκοποι και Αρχιεπίσκοποι, όταν ενθρονίζονται στέκουν πάνω σε αυτή την πλάκα και δίνουν τον όρκο πίστης στην ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία.

23

ΤΖΑΜΙ ΜΠΑΪΡΑΚΤΑΡΗ

Βρίσκεται στον προμαχώνα Κωνστάντζο, στο νότιο μέρος των τειχών της Λευκωσίας.

Το τέμενος όπως είναι σήμερα κτίστηκε από τον Απτουλά Πασά το 1820.

Το όνομα του το πήρε από τον πρώτο Οθωμανό στρατιώτη ο οποίος σκοτώθηκε αφού πρώτα κατόρθωσε να υψώσει την Οθωμανική σημαία στις 9 Σεπτεμβρίου το 1570.

ΤΕΜΕΝΟΣ ΟΜΕΡΙΕ

Βρίσκεται κοντά στο κτήριο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής.

Τον 14ον αιώνα ήταν η εκκλησία της Παναγίας των Αυγουστίνων μοναχών.

Είναι η μεγαλύτερη λατινική εκκλησία της Κύπρου μετά την εκκλησία της Αγίας Σοφίας.

Το 1570 υπέστη μεγάλες καταστροφές από τους τούρκους.

Στον περίβολο του ναού υπήρχαν πολλές επιτύμβιες στήλες, πολλές από τις πλάκες αυτές βρίσκονται τώρα στο Μεσαιωνικό μουσείο Λεμεσού.

Τι έχουμε μάθει σήμερα …

Για τρεις σημαντικές εκκλησίες και δύο τεμένη στην πόλη της Λευκωσίας

Αγίας Σοφίας

Παναγίας Φανερωμένης

Αγίου Ιωάννη

Τέμενος Ομεριέ

Τέμενος Μπαϊρακτάρη

Η αρχιτεκτονική, ή ιστορική, η πνευματική, η πολιτιστική αξία των εκκλησιών και των τζαμιών αυτών καθιστούν τους χώρους αυτούς πόλους έλξης ξένων τουριστών αλλά και ντόπιων επισκεπτών.

24

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας κτίστηκε από τους ………………………… σταυροφόρους. Είναι ……………………….. ρυθμού και έχει ως πρότυπο το ναό της ……………………….…. των Παρισίων.

Ο ναός κτίστηκε από …………………………. πρωτομάστορες, γλύπτες και καλλιτέχνες.

2. Από πού πήρε το όνομα της η εκκλησία της Παναγίας της Φανερωμένης;

3. Γιατί οι Τούρκοι δεν κατάφεραν ποτέ να κάνουν τζαμί την εκκλησία της Φανερωμένης;

4. Πως πήρε το όνομα του το Τζαμί Μπαϊρακτάρη;

5. Το τέμενος Ομεριέ ανήκει στη ……………………. κοινότητα.Πριν την κατάληψη της Κύπρου από τους Τούρκους το 1570 ήταν εκκλησία της …………………………………………

Διάβασμα: βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 91 – 96

Ασκήσεις για το σπίτι

Από το βιβλίο σας σελ. 110 τις 9, 16 και

σελ. 112 την 53

25

Τα τείχη της Λευκωσίας Συνεδριακό κέντρο

Δημοτικό κέντρο τεχνών

Υπηρεσία Κυπριακής χειροτεχνίας…………………………..

Σκοπός του μαθήματος

Οι μαθητές να γνωρίσουν βασικές πληροφορίες που αφορούν τα τείχη της Λευκωσίας, το συνεδριακό κέντρο και οργανισμούς που προάγουν τον πολιτισμό και την τέχνη στη Λευκωσία.

Στόχοι

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να:

1. Περιγράφουν σε συντομία την ιστορία των τειχών της Λευκωσίας

2. Περιγράφουν σε συντομία τη δράση του συνεδριακού κέντρου

3. Να αναφέρουν σημαντικές διοργανώσεις στη Λευκωσία που προάγουν τον πολιτισμό και τη τέχνη

Α. ΤΑ ΤΕΙΧΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

Κτίστηκαν μεταξύ του 1567 και 1570 μ.χ. από τους Ενετούς

Έχουν μήκος 4,8 km και ύψος 17 μέτρα

Είναι κτισμένα από χώμα και πέτρα

Για το κτίσιμο τους έχει χρησιμοποιηθεί το δομικό υλικό από τα παλιά Φράγκικα τείχη και από εκκλησίες και μοναστήρια της γύρω περιοχής.

Περιβάλλονται από τάφρο πλάτους 30 μέτρων.

Έχουν κυκλικό σχήμα, με 11 προμαχώνες και 3 πύλες.

Τα τείχη αποτελούσαν ένα επίτευγμα μηχανικής τελειότητας για εκείνα τα χρόνια.

Έχουν τρεις πύλες:

Πύλη Αμμοχώστου Πύλη Πάφου Πύλη Κερύνειας

26

ΠΥΛΗ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ

Είσοδος και έξοδος από τα ανατολικά για τη πόλη εντός των τειχών.

Ονομαζόταν και «πόρτα Τζουλιάνα» προς τιμή του ΤζούλιοΣαβορνάρο σχεδιαστή των τειχών.

Η τουρκική πολιορκία του 1570 δεν κατέστρεψε την αρχική αψιδωτή της δομή, και σήμερα θεωρείται ως το πιο καλοδιατηρημένο εθνικό μνημείο που κοσμεί τη Λευκωσία.

Χρησιμοποιείται ως πολιτιστικό κέντρο.

ΠΥΛΗ ΠΑΦΟΥ

Είσοδος και έξοδος από τα δυτικά.

Ονομαζόταν και πύλη Αγίου Δομίνικου.

Κατά την Τουρκοκρατία χρησίμευε ως οπλοστάσιο των κατακτητών.

Σήμερα στεγάζεται ως σταθμός της αστυνομίας και της πυροσβεστικής.

ΠΥΛΗ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ

Είσοδος και έξοδος από τα βόρεια για τη πόλη εντός των τειχών.

Ονομάζεται και πόρτα «Προβεντιτόρε», στα Ιταλικά σημαίνει στρατιωτικός κυβερνήτης.

ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

Βρίσκεται δίπλα από το Α.Ξ.Ι.Κ. και το πρώην ξενοδοχείο Φιλοξενία.

Φιλοξενεί συνέδρια, εκθέσεις, επιδείξεις, μουσικούς διαγωνισμούς και δημοσιογραφικές διασκέψεις.

Η κύρια αίθουσα του μπορεί να οργανώσει συνέδρια 1200 ατόμων σε αμφιθεατρική διάταξη ή 800 ατόμων σε διάταξη αίθουσας διδασκαλίας

Διαθέτει 7 καμπίνες για τηλεοπτική μετάδοση και άλλες δώδεκα για ραδιοφωνική κάλυψη.

Μία από τις αίθουσες του χωρητικότητας 150 ατόμων, διαθέτει σύστημα αυτόματης μετάφρασης σε 5 γλώσσες και δυνατότητα σύνδεσης με δορυφόρο.

27

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ

Βρίσκεται κοντά στην Αρχιεπισκοπή στην οδό Αποστόλου Βαρνάβα.

Σκοπό έχει να προάγει τη σύγχρονη δημιουργία.

Οργανώνει εκθέσεις από τον Κυπριακό και Ελλαδικό χώρο, εξειδικευμένα σεμινάρια και πολιτιστικά προγράμματα για νέους φοιτητές που έχουν σχέση με την τέχνη.

Περιλαμβάνει τρεις χώρους που χρησιμοποιούνται για διαφορετικούς σκοπούς

1. Εκθέσεις καταξιωμένων καλλιτεχνών

2. Βιβλιοθήκη με 6000 τόμους βιβλίων που έχουν σχέση με την τέχνη

3. Καφεστιατόριο με παραδοσιακά παρασκευάσματα.

ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ

Ιδρύθηκε το 1975 από το υπουργείο εμπορείου και βιομηχανίας.

Είναι στελεχωμένο με ειδικευμένο προσωπικό.

Σκοπό έχει:

1. Τη διοργάνωση εκθέσεων και άλλων πολιτιστικών δραστηριοτήτων

2. Την εφαρμογή προγραμμάτων που αποβλέπουν στη καθοδήγηση, εκπαίδευση, και τεχνική βοήθεια σε τεχνίτες

3. Τη μελέτη της Κυπριακής Λαϊκής τέχνης

Λειτουργούν πρότυπα πειραματικά εργαστήρια κεντητικής, υφαντικής, ξυλογλυπτικής, κεραμικής, μεταλλοτεχνίας, δερματοτεχνίας, ενδυματολογίας, καλαθοπλεκτικής και γενικής χειροτεχνίας.

Μέσω της υπηρεσία προβάλλεται ο χειροτεχνικός πολιτισμός στην Κύπρο και στο εξωτερικό και ξαναζωντανεύει η λαϊκή τέχνη.

28

Τι έχουμε μάθει σήμερα…

Τα τείχη της Λευκωσίας

Το συνεδριακό κέντρο Λευκωσίας

Δημοτικό κέντρο τεχνών

Υπηρεσία κυπριακής χειροτεχνίας

Φύλλο εργασίας

1. Τα τείχη διαχωρίζουν την παλιά ............................... πόλη της Λευκωσίας από την ..................................... Λευκωσία.

2. Τα τείχη των Λουζινιανών (Φραγκοκρατία) δεν σώζονται σήμερα γιατί ................................................................................................................................................................................................................................................

3. Τα σημερινά Ενετικά τείχη έχουν κτιστεί το έτος ................................ από τον Βενετό στρατιωτικό μηχανικό ..................................................................

4. Η Αικατερίνη Κορναρο ήταν ......................................................................................................................................................................................................................................................................……………………

5. Τα τείχη της Λευκωσίας έχουν :10 προμαχώνες και 4 πύλες12 προμαχώνες και 2 πύλες 11 προμαχώνες και 3 πύλες

Υπογραμμίστε το Ορθό.

6. Τα νέα τείχη του ΤζούλιοΣαβορνιάνο θεωρούνται πρότυπο Μεσαιωνικής οχυρωματικής αρχιτεκτονικής.

ΟΡΘΟ/ ΛΑΘΟΣ

7. Ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι χρηματοδότες των τειχών της Λευκωσίας την περίοδο των Ενετών;

8. Η περίμετρος των τειχών είναι περίπου .............. χλμ.9. Οι κυριότερες πύλες των Ενετικών τειχών της Λευκωσίας είναι

η ........................................ η ......................................... και η .................................

10.Σήμερα η πύλη Αμμοχώστου χρησιμοποιείται ως ..............................................................................................................

11.Πους σκοπούς εξυπηρετεί το διεθνές συνεδριακό κέντρο Λευκωσίας; 12.Πως προάγεται η τέχνη και η δημιουργία μέσα από το Κυπριακό κέντρο

τεχνών και την Υπηρεσία Κυπριακής χειροτεχνίας;

29

ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

1. Τ ι γνωρίζετε για τα τείχη της Λευκωσίας κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας; Γιατί δεν σώζονται τμήματα των τειχών από αυτή την περίοδο της ιστορίας της Κύπρου;

2. Τι γνωρίζετε για τα τείχη της Λευκωσίας την περίοδο των Ενετών; Γιατί έπρεπε να κατασκευάσουν νέα οχυρωματικά έργα.

3. Πως ονομάζονται οι τρεις πύλες των Ενετικών τειχών της Λευκωσίας; Τι γνωρίζετε γι αυτές; Ποια είναι η σημαντικότερη και πως χρησιμοποιείται σήμερα;

4. Υποθέστε ότι είστε υπάλληλος σε Ξενοδοχείο και κάποιος σας ανακοινώνει ότι έχει κρατήσει θέση σε οργανωμένη εκδρομή για την Λευκωσία με κάποιο γραφείο οργανωτή εκδρομών. Ο πελάτης σας αναφέρει ότι μεταξύ άλλων αξιοθέατων θα επισκεφθούν και τα Ενετικά τείχη της πόλης και σας ρωτά αν αξίζει τον κόπο αυτή η επίσκεψη. Τι θα του απαντούσατε; Αιτιολογείστε την απάντηση σας.

Διάβασμα: βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 80, 81, 82,83, 84 και το έντυπο για τα τείχη της Λευκωσίας.

30

ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

1. Παναγία της Ασίνου η Φορβιότισσα

2. Εκκλησία του Αγίου Νικολάου της Στέγης

3. Παναγία του Άρακα

4. Παναγία Ποδίθου

ΣΤΟΧΟΙ

Τι θα μάθουμε σήμερα

1. Την ιστορία της εκκλησίας της Παναγίας της Ασίνου καθώς και τη σημασία των τοιχογραφιών της, στην Κυπριακή πολιτιστική παράδοση

2. Την ιστορία της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου Στέγης καθώς και τις σημαντικότερες τοιχογραφίες που βρίσκονται σ’ αυτή.

3. Την ιστορία της Παναγίας του Άρακα και τις σημαντικότερες τοιχογραφίες που βρίσκονται σε αυτήν.

4. Την ιστορία της Παναγίας Ποδίθου και τις σημαντικότερες τοιχογραφίες που βρίσκονται σε αυτήν.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΑΣΙΝΟΥ Ή ΦΟΡΒΙΟΤΙΣΣΑ

Βρίσκεται σε απόσταση 30 χιλ από τη Λευκωσία , κοντά στο χωριό Νικητάρι.

Κτίστικε το 1105 μ.χ. – 1106 μ.χ. από τον Νικηφόρο Μάγιστρο.

Είναι αφιερωμένη στην Παναγία τη Φορβιότισσα

Φόρβια = λιβάδι

Φόρβια = είδος βοτάνου που φύτρωνε στην περιοχή

Ασίνου = από τους κατοίκους αρχαίας Ελληνικής πόλης την Ασίνη της Πελοποννήσου.

Πολύ γνωστή για τις τοιχογραφίες της που είναι του 11ου - 17ου αιώνα , εξαίρετης αγιογραφικής τέχνης.

Αρμονία χρωμάτων , σωστή ανατομία σωμάτων , γαλήνια μορφή προσώπων , ρυθμός στην κίνηση και τη μεγαλοπρέπεια στις παραστάσεις του Χριστού, χαρακτηρίζουν τις τοιχογραφίες της.

31

Κυριότερες τοιχογραφίες: ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου , Ο Άγιος Γεώργιος , η Δευτέρα παρουσία , η γέννηση και η βάπτιση του Χριστού.

Η εκκλησία έχει περιληφθεί στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΤΕΓΗΣ

Βρίσκεται 3 μίλια από το χωριό Κακοπετριά.

Πιστεύεται ότι ιδρύθηκε τον 11ον αιώνα.

Πήρε την ονομασία της ύστερα από την προσθήκη και δεύτερης ξύλινης στέγης στο τέλος του 12ου ή αρχές του 13ου αιώνα.

Υπάρχουν τοιχογραφίες από τον 11ον μέχρι τον 15ον αιώνα

Οι τοιχογραφίες χαρακτηρίζονται από έντονη πνευματικότητα, λιτότητα και έντονο ψυχισμό των εικονιζόμενων προσώπων.

Σημαντικό δείγμα των τοιχογραφιών του 11ου αιώνα είναι η Βαϊοφόρος.

Τον 14ον αιώνα μεγάλο μέρος των τοιχογραφιών καταστράφηκε και ξαναζωγραφίστηκε. Χαρακτηριστικό των τοιχογραφιών αυτών είναι η γραμμικότητα και τα έντονα λαμπερά χρώματα.

Η εκκλησία έχει περιληφθεί στον κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο.

ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΑΡΑΚΑ

Βρίσκεται στα δυτικά του χωριού Λαγουδερά

Η ονομασία «Άρακα» προέρχεται από ένα φυτό τον «άρακο» που φυτρώνει άφθονο στην περιοχή. Μοιάζει με μπιζέλι.

Είναι μια από τις ωραιότερες Βυζαντινές εκκλησίες της Κύπρου.

Κτίστηκε το 1191 μ.χ. από τον άρχοντα Λέοντα γιο του Αυθέντη.

Υπάρχουν ωραιότατες τοιχογραφίες, οι περισσότερες ανήκουν σε ένα ταλαντούχο ζωγράφο τον Θεόδωρο Αψευδή.

Οι τοιχογραφίες χαρακτηρίζονται από την ρόδινη μορφή των προσώπων και τη γαλήνια τους έκφραση , καθώς επίσης και από την αρμονία των ζωηρών χρωμάτων. Ανήκουν στην νεοκλασική μορφή της Βυζαντινής τέχνης.

Θέματα τοιχογραφιών: ο Παντοκράτορας , ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου , η Κοίμηση της Θεοτόκου , η Παναγία η Αρακιώτισσα , η Ανάληψη του Χριστού κ.α.

32

Παναγία της Ποδίθου

Βρίσκεται στο χωριό Γαλάτα.

Κτίστηκε το 1502 μ.χ.

Η εκκλησία έχει ξύλινη στέγη και καλύπτεται από πλακωτά κεραμίδια.

Υπάρχουν τοιχογραφίες Βυζαντινής τέχνης και τέχνης της αναγέννησης. Χαρακτηριστική τοιχογραφία του συνδυασμού αυτού είναι η «παράσταση της πλατυτέρας».

Θέματα άλλων τοιχογραφιών είναι η Θεία Μετάληψη των Αποστόλων, σκηνές από τη ζωή της Παναγίας κ.α.

Γιορτάζει την Τρίτη του Πάσχα.

Συγκαταλέγεται στον κατάλογο της Παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο.

ΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΜΑΘΕΙ ΣΗΜΕΡΑ…

Εκκλησίες από την επαρχία Λευκωσίας

Παναγία της Ασίνου η Φορβιότισσα

Εκκλησία του Αγίου Νικολάου της Στέγης

Παναγία Ποδίθου

Παναγία του Άρακα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑ Σ οι μαθητές μπορούν να εργαστούν σε ομάδες – συνεργατικά . Κάθε ομάδα να εργαστεί για μια συγκεκριμένη εκκλησία.

1. Πότε κτίστηκε , από που πήρε την ονομασία της και που βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας της Ασίνου;

2. Ποιες οι κυριότερες τοιχογραφίες στην εκκλησία της Παναγίας της Ασίνου;

3. Που βρίσκεται και πως πήρε την ονομασία της η εκκλησία του Αγίου Νικολάου Στέγης;

4. Πότε κτίστηκε , πως πήρε την ονομασία της και που βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας του Άρακα;

33

5. Ποιες είναι οι κυριότερες τοιχογραφίες στην εκκλησία της Παναγίας του Άρακα

6. Που βρίσκεται και πότε κτίστηκε η εκκλησία της Ποδίθου;

7. Γιατί νομίζεται και οι τέσσερις εκκλησίες προστατεύονται από την Ουνέσκο ως παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά;

Διάβασμα βιβλίο τουριστικής Γεωγραφίας σελ. 103 - 107

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

Βιβλίο Τουριστικής Γεωγραφίας Σελ.. 111 τις 30, 32, 36, 46

Σελ. 112 την 48

Μονή Κύκκου

Στόχοι

Οι μαθητές να μπορούν να :

Αναφέρουν

1. πότε ιδρύθηκε το μοναστήρι του Κύκκου

2. από που πήρε την ονομασία του

3. την ιστορία γύρω από την ίδρυση της Μονής

4. γιατί ονομάζεται « Β α σ ι λ ι κ ή και Σ τ α υ ρ ο π η γ ι α κ ή » μονή

5. που είναι αφιερωμένο το μοναστήρι του Κύκκου

6. ποιός φιλοτέχνησετην εικόνα της Παναγίας της Ελεούσας του Κύκκου

7. πότε γιορτάζει η Μονή

8. το ρόλο της Μονής κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και μετέπειτα της Αγγλοκρατίας

9. το ιστορικό γύρω από το «θρονί της Παναγίας» ή « θρονί».

Ιερά Βασιλική και Σταυροπηγιακή Μονή Κύκκου

Είναι το πιο φημισμένο μοναστήρι της Κύπρου. Βρίσκεται στη δυτική πλευράς της κοιλάδας της Μαραθάσας σε ένα υψόμετρο 1150 μέτρων.Το μοναστήρι ιδρύθηκε από τον ερημίτη Ησαΐα προς το τέλος του 11ου αιώνα. Το μοναστήρι κτίστηκε με την συνδρομή του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού.

Από που πήρε την ονομασία του το μοναστήρι;

34

Από δύο πιθανές εκδοχές

α) Από ένα θάμνο που βλαστάνει στην περιοχή και λέγεται κόκκος ή

β) Από τα λάλημα ενός πουλιού ( Κικ-κο,Κικ-κο)

Η Μονή του Κύκκου ονομάζεται Βασιλική γιατί κτίστηκε με βασιλικά χρήματα και βασιλικές δωρεές.

Η Μονή του Κύκκου ονομάζεται Σταυροπηγιακή γιατί ως θεμέλιος λίθος της έχει τοποθετηθεί ο Σταυρός.

Σταυροπηγιακές μονές κτίζονταν αυτές που θεωρούνταν σημαντικές.

Αυτοδιοικούνται και υπάγονται στην πνευματική δικαιοδοσία του Αρχιεπισκόπου ανεξάρτητα από την επαρχία που βρίσκονται.

Την εικόνα της παναγίας ζωγράφισε ο Απόστολος Λουκάς. Η Παναγία κρατά το Χριστό στα δεξιά της.

Ποιος έχει ταφεί στο θρονί του Κύκκου;

Ο πρώτος Πρόεδρος της Κύπρου ΑρχιεπίσκοποςΜακάριος ο Γ΄ υπηρέτησε στη μονή Κύκκου ωςδόκιμος μοναχός και αργότερα έγινε ηγούμενός της.

Κατόπιν επιθυμίας του, μετά τον θάνατο του το1977, θάφτηκε στο θρονί που βρίσκεται τρία χιλιόμετρα μακριά από το μοναστήρι.

ΜΟΝΗ ΜΑΧΑΙΡΑ

Είναι αφιερωμένο στη Παναγία τη Μαχαιριώτισσα

Βρίσκεται 42 χιλ. νότια της Λευκωσίας σε υψόμετρο 630 μέτρα

Από πού πήρε το όνομα του

Από το μαχαίρι που βρέθηκε στην ίδια σπηλιά μαζί με την εικόνα της παναγίας ή από τους πολύ κρύους άνεμους που φυσούν στην περιοχή ( σαν μαχαίρι!!)

Ιδρυτές του μοναστηριού

Οι δύο ασκητές Ιγνάτιος και Προκόπιος

Ενώ προσεύχονταν είδαν ένα φως να βγαίνει από ένα θάμνο και εκεί βρήκαν τη θαυματουργή εικόνα της παναγίας

Ο Αυτοκράτορας του Βυζαντίου Μανουήλ Κομνηνός βοήθησε να κτιστεί ένα μικρό παρεκκλήσι και στη συνέχεια το 1175 μ.χ. ο Νείλος που είχε οριστεί Ηγούμενος έκτισε μεγάλη εκκλησία με κελιά για μοναχούς.

35

Το μοναστήρι καταστράφηκε πολλές φορές από πυρκαγιές και λεηλασίες

Κατά την τουρκοκρατία ήταν κέντρο παιδείας

Σε απόσταση δύο χιλιόμετρα από το μοναστήρι βρίσκεται το κρησφύγετο του Γρηγόρη Αυξεντίου υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α. κατά τον αγώνα του 1955 – 59

Στο μοναστήρι βρίσκονται πολλά προσωπικά του αντικείμενα

Γιορτάζει στις 15 Αυγούστου και στις 8 Σεπτεμβρίου

Σημαντικότερο κειμήλιο του μοναστηριού είναι η τυπική διάταξη του Νείλου

Μοναστήρι Αγίου Ηρακλειδίου

Βρίσκεται στην περιοχή της αρχαίας Ταμασού, κοντά στο χωριό Πολιτικό, 24 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λευκωσίας.

Το πρώτο μοναστήρι κτίστηκε τον 4ον. Το 1963 λειτούργησε ως γυναικείο μοναστήρι.

Ο Άγιος Ηρακλείδιος γεννήθηκε στην Λαμπαδού, χωριό πουπιστεύεται ότι βρισκόταν κοντά στη Γαλάτα/Κακοπετριά.

Βαπτίστηκε από τους Αποστόλους Παύλο και Βαρνάβα. Όταν ο Βαρνάβας ήλθε για δεύτερη φορά στην Κύπροχειροτόνησε τον Ηρακλείδιο Μητροπολίτη, και τον έβαλε υπεύθυνο της εκκλησίας στη Ταμασσό, όπου εκεί πέθανε και θάφτηκε.

Από ανασκαφές που έγιναν αποκάλυψαν τάφο σε κρύπτη όπου πιστεύεται ότι είναι εκείνος του Αγίου Ηρακλειδίου. Το κρανίο του φυλάγεται στην εκκλησία.

Το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε για κάμποσο καιρό και το ανάλαβαν πρόσφατα Ελληνίδες Καλόγριες.

Ο Άγιος γιορτάζεται στις 17 Σεπτεμβρίου όπου γίνεται και πανηγύρι.

Τι έχουμε μάθει σήμερα…

Μοναστήρια επαρχίας Λευκωσίας

Μονή Παναγίας Κύκκου

Μονή Παναγίας Μαχαιρά

Μονή Αγίου Ηρακλειδίου

36

Φύλλο εργασίας για συνεργατική μάθηση Προτείνεται συνεργατική συναρμολόγηση – Jigsaw

Α. ΜΟΝΗ ΚΥΚΚΟΥ1. Που βρίσκεται το μοναστήρι του Κύκκου;2. Ποιες εκδοχές υπάρχουν σχετικά με την προέλευση του ονόματος του

μοναστηριού;3. Με λίγα λόγια να περιγράψετε την ιστορία ίδρυσης της Μονής του

Κύκκου. ( προφορικά)4. Γιατί η Μονή ονομάζεται Βασιλική και Σταυροπηγιακή;5. Τι γνωρίζετε για το θρονί της Παναγίας;6. Να αναφέρετε σε συντομία τα κυριότερα είδη εκθεμάτων που βρίσκονται

στο μουσείο της Μονής Κύκκου.7. Που είναι αφιερωμένο το μοναστήρι του Κύκκου και πότε γιορτάζει;

Β. ΜΟΝΗ ΜΑΧΑΙΡΑ1. Πως πήρε το όνομα της η Μονή Μαχαιρά σύμφωνα με τη παράδοση;2. Πότε ιδρύθηκε η Μονή Μαχαιρά που είναι αφιερωμένη και ποιοι είναι οι

ιδρυτές του Μοναστηριού;3. Να περιγράψετε σε συντομία το ιστορικό ίδρυσης της Μονής Μαχαιρά.4. Στα βόρεια της Μονής Μαχαιρά και σε απόσταση 2 χιλ. βρίσκεται το

κρησφύγετο του υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α. ……………………………5. Πότε γιορτάζει το Μοναστήρι;

ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΔΙΟΥ

1. Που βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Ηρακλειδίου και ποια η σχέση του μοναστηριού με τον Απόστολο Βαρνάβα;

37

ΛΕΜΕΣΟΣ

ΠΟΛΗ ΛΕΜΕΣΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ – ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΣΤΟΧΟΙ

Τι θα μάθουμε σήμερα

1. Να εντοπίζουμε τη θέση της πόλης και επαρχίας Λεμεσού στον χάρτη

2. Να επεξηγούμε την προέλευση του ονόματος της Λεμεσού

3. Να αναφέρουμε τα βασικά ιστορικά στοιχεία της πόλης της Λεμεσού

4. Να γνωρίζουμε τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονται στην πόλη της Λεμεσού

Εισαγωγή

Η επαρχία Λεμεσού βρίσκεται στα νότια της Κύπρου, συνορεύει με την επαρχία Πάφου, Λάρνακας και Λευκωσίας.

Είναι η τέταρτη σε έκταση επαρχία της Κύπρου

Έχει πληθυσμό περίπου 170.000 κατοίκους

Μεγάλο μέρος του εδάφους της καταλαμβάνεται από δάση

Στην Λεμεσό βρίσκονται οι Βρετανικές βάσεις Ακρωτηρίου – Επισκοπής.

Υπάρχουν τρεις βασικές βιομηχανικές ζώνες, της Λεμεσού, του Αγίου Αθανασίου και του Ύψωνα.

Η πόλη της Λεμεσού

Σύγχρονη πόλη με πολλά ξενοδοχεία, αξιοθέατα, αρχαιολογικά μνημεία, και πολιτιστικούς χώρους. Είναι η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της Κύπρου.

Διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια στην μεσόγειο, το οποίο είναι σημαντική πηγή οικονομικής ανάπτυξης.

Ιστορία της Λεμεσού

Αρχίζει από τα πρώτα χρόνια της Βυζαντινής περιόδου.

Για κάποιο διάστημα συνυπήρχε με το Κούριο και την Αμαθούντα

Πρόσφατα βρέθηκαν αρχαιολογικά στοιχεία που ανήκουν στο 2000 π.χ.

Αρχικό όνομα της Λεμεσού ήταν οικισμός Νεαπόλεως, κατά τον 5ονμ.χ. αιώνα αναφέρεται με το όνομα Θεοδοσιανή ή Θεοδοσιάδα . Καταστράφηκε από τις Αραβικές επιδρομές του 7ου αιώνα και όταν ξανακτίστηκε μετονομάστηκε σε Νεάπολη. Το 10ο αιώνα η πόλη ονομάζεται Νέμεσος.

38

Κατά την Φραγκοκρατία, η πόλη αποτέλεσε την έδρα τουλατίνου Επισκόπου μέχρι την εποχή της Τουρκοκρατίας. Στην συνέχεια κτυπήθηκε από φυσικές καταστροφές καιεπιδρομές και κατάντησε ένα άθλιο χωριό. Με την Αγγλική κυριαρχία σημειώθηκε σταδιακά άνοδος και στη συνέχεια με την ανεξαρτησία του νησιού η πόλη αναπτύχθηκε.

Μετά το 1974 ακολούθησε εκρηκτική άνοδος.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

1. Το καρναβάλι

2. Ανθεστήρια

3. Η γιορτή του κρασιού

4. Η γιορτή του κατακλυσμού

5. Ετήσιο καλλιτεχνικό φεστιβάλ

Η Λεμεσός είναι η κατεξοχήν πόλη του κρασιού και των οινοβιομηχανιών

Τι έχουμε μάθει σήμερα …..

Σημαντικές γενικές πληροφορίες που αφορούν τη Λεμεσό

Σύντομη ιστορική αναδρομή της πόλης της Λεμεσού

Πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονται στη Λεμεσό

Φύλλο εργασίας

1. Να εντοπίσετε τη θέση της Λεμεσού στο χάρτη

2. Πόσο πληθυσμό έχει η Λεμεσός;

3. Ποια ονόματα είχε κατά περιόδους η Λεμεσός;

4. Από πότε υπάρχουν μαρτυρίες για την ιστορία της Λεμεσού;

Εργασία στο σπίτι

1. Ποια τα σημαντικότερα ιστορικά στοιχεία για τη πόλη της Λεμεσού;

2. Ποιες πολιτιστικές εκδηλώσεις διοργανώνονται στη πόλη της Λεμεσού

3. Να ζωγραφίσετε ένα χάρτη της Κύπρου στο τετράδιο σας και να χρωματίσετε την πόλη και επαρχία Λεμεσού.

4. Χρήσιμη ιστοσελίδα: http :// www . i - diadromi . gr /2013/06/ blog - post_7047.html

39

ΜΟΥΣΕΙΑ ΛΕΜΕΣΟΥ - ΚΑΣΤΡΟ ΛΕΜΕΣΟΥ - ΟΙΝΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ

ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Να δώσει στους μαθητές χρήσιμες πληροφορίες για τα μουσεία της Λεμεσού, για τις οινοβιομηχανίες της πόλης και βασικά ιστορικά στοιχεία για το κάστρο Λεμεσού.

ΣΤΟΧΟΙ

Με το τέλος του μαθήματος πρέπει να είστε σε θέση να:

1. Αναφέρετε τα κυριότερα μουσεία της πόλης της Λεμεσού και τα διάφορα εκθέματα που υπάρχουν σε αυτά

2. Περιγράφετε με συντομία την ιστορία του κάστρου Λεμεσού

3. Αναφέρετε τις κυριότερες οινοβιομηχανίες που βρίσκονται στη πόλη της Λεμεσού.

ΜΟΥΣΕΙΑ ΛΕΜΕΣΟΥ

Μεσαιωνικό Μουσείο

Ιδρύθηκε το 1986 από την Κυπριακή Δημοκρατία

Υπάρχουν αντιπροσωπευτικά δείγματα που καλύπτουν την περίοδο 400 μ.χ. – 1850 μ.χ. Πρωτοχριστιανική , Βυζαντινή , Φράγκικη , Βενετική και Οθωμανική περίοδο.

Εκθέματα μεσαιωνικού μουσείου

Κανόνια, ξύλινα γλυπτά του 17ου και 18ου αιώνα, πίνακες,ταφόπλακες, αγάλματα, πολεμικές στολές, νομίσματα, μεταλλικά εμπορεύματα, κεραμικά, γυάλινες και μαρμάρινες χειροτεχνίες.

Μουσείο Λαϊκής τέχνης

Βρίσκεται στο νεοκλασικό κτίριο του παλιού γηροκομείου

Περιλαμβάνει εκθέματα της Κυπριακής Λαϊκής τέχνης και παράδοσης, όπως παραδοσιακές ενδυμασίες , αγροτικά εργαλεία και άλλα οικιακά σκεύη.

Επαρχιακό μουσείο Λεμεσού

Ιδρύθηκε το 1975 και βρίσκεται πολύ κοντά στο ζωολογικό κήπο

40

Περιλαμβάνει ευρήματα από την Αμαθούντα, το Κούριο , και από άλλα μέρη της επαρχίας.

Μουσείο Κουρίου

Βρίσκεται στο χωριό Επισκοπή και περιλαμβάνει ευρήματα από τις γύρω αρχαιολογικές τοποθεσίες.

Μεσαιωνικό κάστρο Λεμεσού

Βρίσκεται κοντά στο παλιό λιμάνι 

Κτίστηκε τον 14 ον αιώνα στη θέση ενός παλαιότερου Βυζαντινού φρουρίου.

Εδώ ο βασιλιάς της Αγγλίας ΡίχαρδοςοΛεοντόκαρδος νυμφεύτηκε κατά τη παράδοση, την πριγκίπισσα της Ναβάρας , Βερεγγάρια και την έστεψε βασίλισσα της Αγγλίας το 1191.

Σήμερα στεγάζει το μεσαιωνικό μουσείο Κύπρου.

Ανάμεσα στα εκθέματα υπάρχουν πολύ ενδιαφέροντα αντικείμενα από τη παλαιοχριστιανική , Βυζαντινή και τη Μεσαιωνική περίοδο μέχρι το 18ο αιώνα.

Το κάστρο χρησιμοποιείτο ως φυλακή μέχρι το 1941.

Το τμήμα αρχαιοτήτων κατά τις ανασκαφές που έκανε μέσα στο κάστρο , ανακάλυψε μια θολωτή γοτθική αίθουσα, διάδρομο και κομμάτια του αρχικού Βυζαντινούκάστρου.

 

Οινοβιομηχανίες

Σύμφωνα με την παράδοση οι Κύπριοι είναι οι αρχαιότεροι παραγωγοί κρασιού στον κόσμο.

Υπάρχουν στοιχεία για παρασκευή κρασιού στη Κύπρο από την 6η χιλιετηρίδα π.χ.

Κατ’ άτομο παράγεται το περισσότερο κρασί στον κόσμο. Οι Κύπριοι όμως δεν καταναλώνουν πολύ κρασί γιαυτό και η οινική βιομηχανία στηρίζεται κυρίως σε ξένες αγορές.

Στη Λεμεσό υπάρχουν 4 μεγάλες οινοβιομηχανίες, η ΚΕΟ, η ΕΤΚΟ, η ΣΟΔΑΠ και η ΛΟΕΛ.

Παράγουν μια τεράστια ποικιλία κρασιών, όλων των τύπων.

Τελευταίες δεκαετίες χρησιμοποιούνται και ξένες ποικιλίες σταφυλιών όπως SHIRAZ, CABERNET, Σαρτοναί κ.α. στην παρασκευή κυπριακού κρασιού, οι οποίες βελτιώνουν σημαντικά την παραγόμενη ποιότητα του, αφού γίνεται μίξη με τις παραδοσιακές ποικιλίες.

41

Τι έχουμε μάθει σήμερα...

Για τα μουσεία που βρίσκονται στη πόλη της Λεμεσού και συγκεκριμένα για

Μεσαιωνικό μουσείο, μουσείο Λαϊκής τέχνης, επαρχιακό μουσείο Λεμεσού, μουσείο Κουρίου.

Μεσαιωνικό κάστρο Λεμεσού

Κυριότερες οινοβιομηχανίες στη πόλη της Λεμεσού

Φύλλο εργασίας

1. Το μεσαιωνικό μουσείο Λεμεσού ιδρύθηκε το έτος ………. . Μερικά από τα εκθέματα του μουσείου είναι …………. ,…………, ………….. και καλύπτουν τις περιόδους ………… μ.χ. μέχρι ………..μ.χ.

2. Το μουσείο Λαϊκής Τέχνης περιλαμβάνει εκθέματα …………….., ………………….., ………………………., ……………………………

3. Το επαρχιακό μουσείο Λεμεσού περιλαμβάνει εκθέματα από ……………………, ………………………..

4. Στο μεσαιωνικό κάστρο Λεμεσού υπάρχουν αντικείμενα από τη ………………………., τη ………………………., και τη ………………………

5. Οι τέσσερις μεγάλες οινοβιομηχανίες της Κύπρου είναι ……………………., ………………………., …………………….., ……………………..

6. Ποια η αξία των μουσείων Λεμεσού και των οινοβιομηχανιών της, στη τουριστική υποδομή της πόλης ; (προφορική συζήτηση).

Ασκήσεις για το σπίτι

1. Ποια μουσεία υπάρχουν στη πόλη της Λεμεσού; Ποιο νομίζετε είναι το σημαντικότερο;

2. Δώστε σύντομη ιστορική περιγραφή του μεσαιωνικού κάστρου Λεμεσού.

3. Ποιό σημαντικό γεγονός έλαβε χώρα στο μεσαιωνικό κάστρο Λεμεσού;

4. Τι στεγάζεται σήμερα στο κάστρο Λεμεσού;

5. Ποιες οινοβιομηχανίες λειτουργούν σήμερα στη πόλη της Λεμεσού;

 

42

Μεσαιωνικό κάστροΚολοσσίου

Κούριον

Αμαθούντα

Σκοπός του μαθήματος

Οι μαθητές να τοποθετηθούν χωροχρονικά να αναφέρουν ιστορικά στοιχεία για το αρχαίο Κούριον, τη Αμαθούντα και το φρούριο Κολοσσίου και να αξιολογούν τα στοιχεία αυτά για τη συμβολή τους στη προώθηση και ανάπτυξη του τουρισμού στη Κύπρο. .

Στόχοι

Με το τέλος του μαθήματος ο μαθητής πρέπει να μπορεί :

1. Να εντοπίζει στο χάρτη της Κύπρου το Μεσαιωνικό κάστρο του Κολοσσίου, και τις Αρχαιολογικές περιοχές του Κουρίου, Ιερού του Απόλλωνα του Υλάτη και Αμαθούντας και να τα αναγνωρίζει σε εικόνες.

2. Να αναφέρει σύντομα την ιστορία του κάστρου του Κολοσσίου .

3. Να περιγράφει σε συντομία τον αρχαιολογικό χώροτου Κουρίου.

4. Να αναφέρει σε συντομία την Ιστορία του Ιερού του Απόλλωνα του Υλάτη

5. Να αναφέρει τα βασικά ιστορικά / μυθολογικά στοιχεία που αφορούν την αρχαία Αμαθούντα.

6. Να κατονομάζει δέκα αρχαιολογικά ευρήματα από την περιοχή Αμαθούντας.

43

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΚΑΣΤΡΟ ΚΟΛΟΣΣΙΟΥ

Ο πύργος του Κολοσσιού βρίσκεται λίγο έξω από το ομώνυμο χωριό στο δρόμο προς την Πάφο.

Κτίστηκε από τους Λουζινιανούς τον 13 αιώνα μ.χ

Οι Λουζινιανοί δημιούργησαν στη γύρω περιοχή ένα φέουδο με πολλά αμπέλια και φυτείες από ζαχαροκάλαμο.

Γρήγορα έγινε η πλούσια ιδιοκτησία των σταυροφόρων γνωστή σαν GRANDECOMMANDARIE. Το κρασί που έφτιαχναν εδώ, που εξακολουθεί να γίνεται μέχρι σήμερα ονομάστηκε ‘Κουμανταρία’ από το όνομα του φέουδου.

Έχει ύψος 23 μέτρα και οι τοίχοι του έχουν πάχος 3 μέτρα περίπου.

Κούριον

Αρχαίο βασίλειο της Κύπρου.

Βρίσκεται σε ύψωμα με πανοραμική θέα , στην τοποθεσία «παλαιόκαστρο» κοντά στο χωριό « Σωτήρα». Στο χωριό έχει ανακαλυφθεί συνοικισμός από τη νεολιθική εποχή ( 4000π.χ.)

Σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο, το Κούριο έχει ιδρυθεί από κατοίκους του Άργους ( περίπου το 2200 π.χ.), οι Αχαιοί όμως έχουν εγκατασταθεί εδώ γύρω στο 1400π.χ.

Αναφέρεται ως ιδρυτής ο Κουριέας, γιος του Κινύρα.

Το Κούριο διατήρησε τη σπουδαιότητα του και κατά τη διάρκεια της Πτολεμαιοκρατίας και της Ρωμαιοκρατίας.

Τον 4ον αιώνα μ.χ. καταστράφηκε από σεισμούς.

Μνημεία στη αρχαία πόλη του Κουρίου

Το θέατρο

Πιθανό να κτίστηκε αρχές του 1ου αιώνα π.χ. πάνω στα ερείπια προγενέστερου Ελληνιστικού θεάτρου.

Τέλη του 2ου αιώνα διαρρυθμίστηκε για παραστάσεις λαϊκών θεαμάτων γιατί το μαρτυρεί η ύπαρξη αρένας με θηριομάχους.

Τον 4ον αιώνα το θέατρο εγκαταλείφθηκε.

44

Πρόσφατα ανοικοδομήθηκε και τώρα χρησιμοποιείται για συναυλίες αρχαίων Ελληνικών τραγωδιών και Σαιξπηρικών έργων.

Το θέατρο του Κουρίου φημίζεται για την έξοχη ακουστική του.

Οικία Ευστόλιου

Δίπλα από το αρχαίο θέατρο Κουρίου βρίσκεταιη οικία του Ευστολίου .

Είναι μεγαλόπρεπο οικοδόμημα αρκετά σύνθετοπου χρονολογείται από τον 4ο αιώνα μ.χ.

Ήταν δημόσιο κέντρο αναψυχής.Αποτελείτο από τριάντα δωμάτια και λουτρά.

Τα δάπεδα είναι διακοσμημένα με μωσαϊκά πουαπεικονίζουν χριστιανικά σύμβολα όπως ψάρια,πουλιά καθώς και γεωμετρικά σχέδια.Ένα μωσαϊκό που διατηρήθηκε σε πολύ κατάστασηείναι αυτό που παριστάνει το κεφάλι μιας γυναίκας.

Οικία των Μονομάχων

Η οικία των Μονομάχων είναι ιδιωτική κατοικία που πήρε το όνομα της από το μωσαϊκό που βρίσκεται μέσα, και παριστάνει μονομάχους σε ζεύγη να μονομαχούν, και τα ονόματά τους γραμμένα με κεφαλαία ελληνικά γράμματα.

Οικία Αχιλλέα

Η οικία Αχιλλέα βρίσκεται στη βόρεια είσοδο του Κουρίου.

Χρονολογείται από τον 2ο αιώνα μ.χ.

Ήταν κτίριο για την υποδοχή των επισήμων.

Αξίζει να δει ο επισκέπτης τα μωσαϊκά που αναπαριστούν τον Οδυσσέα στην Σκύρο να αναγνωρίζει τον Αχιλλέα που ήταν μεταμφιεσμένος σε γυναίκα.

Στάδιο Κουρίου

Δύο χλμ. από το Κούριο στα δεξιά μας βρίσκουμετο αρχαίο στάδιο Κουρίου.

Κτίστηκε τον 2ο αιώνα μ.χ. Κατά τη διάρκειατης ρωμαϊκής περιόδου.

Χρησιμοποιήθηκε για 200 χρόνια .Το στάδιο είχε επτά σειρές καθισμάτων

Ήταν χωρητικότητας 6000 ατόμων. Οι διαστάσεις του ήταν 217 μέτρα μήκος και17 μέτρα πλάτος.

Καταστράφηκε από σεισμούς τον 4ο αιώνα μ.χ

Ιερό Απόλλωνα Υλάτη

Δύο χιλιόμετρα δυτικά του Κουρίου βρίσκεταιτο Ιερό του Απόλλωνα Υλάτη.

Στο Κούριο ο αρχαίος θεός Απόλλωνας λατρευόταν ως προστάτης των δασών, απ' όπου πήρε και τοόνομαΥλάτης.

45

Χρονολογείται από τον 7ο αιώνα π.χ –4ο αιώνα μ.χ

Ήταν σημαντικό κέντρο λατρείας. Το αποτελούσαν ο ναός του Απόλλωνα αίθουσεςγια τους προσκυνητές ,παλαίστρα,σύμπλεγμα λουτρών και ένας ιερός περίβολος. Σύμφωνα με τον μύθο, όποιος άγγιζε το βωμό στοιερό του Απόλλωνα τον έριχναν στη θάλασσα.

Αρχαία Αμαθούντα

Βρίσκεται οκτώ χιλιόμετρα ανατολικά της Λεμεσού σε ένα ύψωμα ογδόντα οκτώ μέτρων.

Πιστεύεται ότι πήρε το όνομά της από τον Άμαθο ο οποίος ήταν εγγονός του Ηρακλή, ή από την Αμαθούσια, μητέρα του βασιλιά Κινύρα της Πάφου.

Ήταν μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Κύπρου. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι ήταν μια από τις καλά οχυρωμένες πόλεις της Κύπρου.

Χωρίζεται σε δύο τμήματα:

Το πάνω μέρος που ονομαζόταν Ακρόπολη ή κάστρο και περιλαμβάνει επιφάνεια ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου.

Την κάτω πόλη η οποία επεκτεινόταν ανατολικά μέχρι το τείχος. Στην κάτω πόλη υπήρχε το λιμάνι.

Το λιμάνι κατασκευάστηκε από τους Πτολεμαίους της Αγύπτου και ήταν μεγαλοπρεπές έργο.

Καταστράφηκε κατά τις αραβικές επιδρομές στα μέσα του 7ου αιώνα

Αρχαία Αμαθούντα

Μυθολογικά στοιχεία:

Μετά την απόδραση του Θησέα και της Αριάδνης από τον Λαβύρινθο, η Αριάδνη αγάπησε τον Θησέα και έφυγε μαζί του. Μια μεγάλη τρικυμία τους έφερε στην Αμαθούντα όπου η Αριάδνη πέθανε στη γέννα της. Οι Κύπριοι γιορτάζουν ακόμα το φεστιβάλ Αριάδνης στις δυο του Σεπτέμβρη.

Ένας άλλος μύθος αναφέρει ότι ο Πυγμαλίων που καταγόταν από την Αμαθούντα, έφτιαξε ένα ωραίο άγαλμα το οποίο ερωτεύτηκε λόγω της εξαιρετικής ομορφιάς του. Έτσι παρακάλεσε την Αφροδίτη να δώσει ζωή στο άγαλμά του. Η Αφροδίτη άκουσε την Προσευχή του και το άγαλμα μετατράπηκε σε μια ωραία γυναίκα, την οποία παντρεύτηκε. Την ονόμασε Γαλάτεια εξαιτίας του άσπρου χρώματος του αγάλματος

Στην Αμαθούντα λατρευόταν Ο Ξένιος Δίας, ο Ερμής, Ήρα και η Αφροδίτη.

Αρχαιολογικά ευρήματα

Ερείπια ναών τύπου βασιλικής

46

Λαξευτούς και κτιστούς τάφους

Τα ερείπια του Ιερού της Αφροδίτης

Σημάδια κατοικημένων σπιτιών

Αγάλματα

Πήλινους σωλήνες ύδρευσης και αποχέτευσης

Μέρος από το άγαλμα του Αιγυπτίου Θεού Μπες

Μεταλλικά νομίσματα

Είδη αγγειοπλαστικής

Τεράστιο πιθάρι του 6ου αιώνα

Εργασία στη τάξη

Να υπογραμμίσετε την ορθή απάντηση:

1. Το Μεσαιωνικό Κάστρο Κολοσσίου κτίστηκε από: Τους Φράγκους τον 12ο αιώνα μ.χ Τους Ενετούς τον 11ο αιώνα μ.χ Τους Λουζινιανούς τον 13ο αιώνα μ.χ Τους Τούρκους τον 14ο αιώνα μ.χ

2. Το Αρχαίο θέατρο Κουρίου είναι χωρητικότητας: 10,000 θεατών 15,000 θεατών 3,500 θεατών 20,000 θεατών

Να συμπληρώσετε τα κενά:

3. Το αρχαίο Θέατρο Κουρίου το χρησιμοποιούσαν για παραστάσεις αρχαίας-------------------------- και ---------------------------

Σήμερα το θέατρο Κουρίου χρησιμοποιείται για ------------------

------------------------, ----------------------------- και ----------------------------------

-------------------------

4. α ) Η οικία το ----------------------------βρίσκεται βόρεια της εισόδου

του Κουρίου.

5. Δίπλα από το αρχαίο θέατρο Κουρίου βρίσκεται η οικία

του --------------------------------

47

Εργασία για το σπίτι

1. Αναφέρετε τα σημαντικότερα μνημεία από τον αρχαιολογικό χώρο του Κουρίου.

2. Αναφέρετε 6 αρχαιολογικά ευρήματα από την αρχαία Αμαθούντα. 3. Να επισκεφτείτε την επίσημα ιστοσελίδα του

ΚΟΤhttp :// www / visitcyprus . org . cy / και να παρουσιάσετε μελέτες με θέμα τη ξενοδοχειακή βιομηχανία της Λεμεσού.

Να σημειώσετε √ στη σωστή θέση Σωστό Λάθος

Η οικία του Ευστολίου ήταν δημόσιο κέντρο αναψυχής.

Η οικία του Αχιλλέα ήταν κτίριο για υποδοχή των επισήμων.

Ένα από τα μωσαϊκά δάπεδα της οικίας των Μονομάχων αναπαριστούν τον Οδυσσέα στη Σκύρο να αναγνωρίζει τον Αχιλλέα που ήταν μεταμφιεσμένος σε γυναίκα.

ΠΑΦΟΣ

48

Η Πόλη της Πάφου

Θέση

Ιστορία

Πληθυσμός

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

ΣΤΟΧΟΙ

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να μπορούν να:

1. Εντοπίζουν τη πόλη της Πάφου στον χάρτη

2. Επεξηγούν τη προέλευση του ονόματος της Πάφου

3. Αναφέρουν τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα που αφορούν τη πόλη της Πάφου

4. Αναφέρουν τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που οργανώνονται στη πόλη.

Επαρχία Πάφου

Εισαγωγή

Η επαρχία Πάφου είναι μια από τις 6 επαρχίες της Κύπρου. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νησιού και απέχει 350 χλμ ανατολικά από τη Ρόδο.

Συνορεύει βορειοανατολικά με την επαρχία Λευκωσίας και νοτιοανατολικά με την επαρχία Λεμεσού.

Έχει εμβαδόν 1393 τετρ.χιλιόμετρα που την κατατάσσει ως 3η μεγαλύτερη επαρχία μετά την επαρχία Λευκωσίας και την επαρχία Αμμόχωστου και την τέταρτη σε έκταση πόλη της Κύπρου.

Έχει πληθυσμό 88.266 (2011), κατοίκους και η πρωτεύουσά της είναι η Πάφος.

Η επαρχία καλύπτει περίπου το 15% του νησιού και ελέγχεται εξ ολοκλήρου από την Κυπριακή Δημοκρατία.

Σ' αυτήν υπάρχουν τέσσερις δήμοι: Η Πάφος, η Γεροσκήπου, η Πέγεια και o Δήμος Πόλεως Χρυσοχούς.

49

Το μεγαλύτερο μέρος της είναι ορεινό, ενώ μέρος του εδάφους της καλύπτεται από δάση.

Τόσο στην πόλη όσο και στην υπόλοιπη επαρχία της Πάφου υπάρχουν δεκάδες αρχαιολογικά μνημεία, αξιοθέατα, εκκλησίες, μοναστήρια.

Οι ξένοι επισκέπτες την προτιμούν ιδιαίτερα, γιατί εκτός από αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα, διαθέτει υπέροχες φυσικές ομορφιές (θάλασσα, βουνά, βλάστηση, δάση, ποταμούς κ.α.)

Η φιλοξενία των κατοίκων της είναι επίσης ένα ιδιαίτερο στοιχείο προσέλκυσης τουριστών.

Πρωτεύουσά της είναι η Πάφος. Είναι κτισμένη σε ένα βραχώδες οροπέδιο, σε υψόμετρο 43 μέτρων από την θάλασσα

Οι κάτοικοι της ασχολούνται με την γεωργία, κτηνοτροφία, αμπελουργία, με επαγγέλματα εξυπηρέτησης τουριστών, σε γραφεία παροχής υπηρεσιών κ.α

Η πόλη της ΠάφουΙστορική αναδρομή

Η Πάφος ιδρύθηκε γύρω στα τέλη του 4ου αιώνα π.χ. από τον Νικοκλή, ο οποίος ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Παλαίπαφου (σημερινά Κούκλια).

Στις αρχές του 3ου αιώνα η Πάφος αποτελούσε μέρος του βασιλείου των Πτολεμαίων με ηγεμόνες τους Ελληνομακεδόνες της Αιγύπτου.

Το 2ο αιώνα οι Πτολεμαίοι την έκαναν πρωτεύουσα της Κύπρου και έγινε πολιτικό, πολιτιστικό και οικονομικό κέντρο της περιοχής. Είχε δική της Βουλή και Δήμο και κατείχε το προνόμιο να κόβει νομίσματα.

Κατά την εποχή των Ρωμαίων παρέμεινε πρωτεύουσα της Κύπρου οι οποίοι της έδειχναν μεγάλο σεβασμό καθώς αυτό φαίνεται και από τους τίτλους που κατά καιρούς της δόθηκαν, όπως Αυγούστα, Κλαυδία, Φλαβία και «Ιερά Μητρόπολης των κατά Κύπρου πόλεων».

Η νέα Πάφος διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην εξάπλωση της Χριστιανικής θρησκείας. Στις πράξεις των Αποστόλων αναφέρεται ότι οι Απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας επισκέφθηκαν την Πάφο το 45μ.χ. Δίδαξαν τη Χριστιανική θρησκεία και ο Ρωμαίος Διοικητής καθώς και πολλοί κάτοικοι πίστεψαν και έγιναν Χριστιανοί. Έτσι η Κύπρος ήταν η πρώτη χώρα με Χριστιανό διοικητή.

Το 332 μ.χ. και το 342 μ.χ. η Πάφος καταστράφηκε από σεισμούς και πρωτεύουσα της Κύπρου έγινε η Σαλαμίνα.

50

Κατά τα βυζαντινά χρόνια το λιμάνι της Πάφου έγινε σταθμός για όσους ταξίδευαν από την δύση προς την ανατολή.

Το 1222 μ.χ. ένας μεγάλος σεισμός μετέτρεψε την Πάφο σε ερείπια. Από τότε η Πάφος απόψε να παίζει σημαντικό ρολό στην ιστορία της Κύπρου, έως τις αρχές του 20ου αιώνα, όπου η πόλη της Πάφου έχει αναπτυχτεί σε πολλούς τομείς.

Ολόκληρη η Πάφος περιλαμβάνεται στον επίσημο κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ για την Παγκόσμια Πολιτιστική και Φυσική κληρονομιά

Πολιτιστικές Εκδηλώσεις της πόλης

Φεστιβάλ Αφροδίτη

Γίνεται κάθε Σεπτέμβριο στο λιμανάκι στο προαύλιο του Μεσαιωνικού κάστρου, και περιλαμβάνει όπερες παγκοσμίου φήμης . Είναι πολύ γνωστό στη Ευρώπη αλλά και σε άλλες γειτονικές χώρες.

Καρναβάλι

Ανθεστήρια

Γιορτή του Κατακλυσμού

Αρχαίες Τραγωδίες και Κωμωδίες στο αρχαίο ωδείο Πάφου

Τι πρέπει να θυμάμαι από το σημερινό μάθημα…

ΠΑΦΟΣ

Γενικές εισαγωγικές πληροφορίες που αφορούν τη πόλη και επαρχία (γεωγραφικά στοιχεία, ιστορικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, …)

Ιστορία

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

Φύλλο Αξιολόγησης

1. Η επαρχία Πάφου βρίσκεται στα ……………………. της Κύπρου

51

2. Είναι η …………….. σε έκταση επαρχία της Κύπρου

3. Το μεγαλύτερο μέρος της είναι …………………., ενώ μέρος του εδάφους της καλύπτεται από δάση.

4. Η Πάφος ιδρύθηκε γύρω στα τέλη του ……… αιώνα π.χ. από τον ……………….. ο οποίος ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Παλαίπαφου (σημερινά Κούκλια).

5. Η νέα Πάφος διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο στην εξάπλωση της …………………. θρησκείας. Στις πράξεις των Αποστόλων αναφέρεται ότι οι Απόστολοι …………... και ………………….. επισκέφθηκαν την Πάφο το ………μ.χ.

6. Το 332 μ.χ. και το 342 μ.χ. η Πάφος καταστράφηκε από ………………….. και πρωτεύουσα της Κύπρου έγινε η Σαλαμίνα.

7. Ολόκληρη η Πάφος περιλαμβάνεται στον επίσημο κατάλογο της ………………….. για την Παγκόσμια Πολιτιστική και Φυσική κληρονομιά.

8. Ποιες πολιτιστικές εκδηλώσεις γίνονται στη πόλη της Πάφου;

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

Βιβλίο σελ. 165, 166 τις 3,4,5,8.

Διάβασμα βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 132, 133, 134, 135.

ΠΑΦΟΣ - Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα

1. Μεσαιωνικό κάστρο

52

2. Τείχη της πόλης

3. Οικία του Διόνυσου

4. Μέγαρο του Θησέα

5. Οικία του αιώνα

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΗΣ ΠΑΦΟΥ

Η πόλη της Πάφου είναι μια από τις πενήντα πόλεις που ανέλαβε υπό την προστασία της η Ουνέσκο για την αξία των μνημείων της. Η Πάφος είναι κατάσπαρτη από αρχαιολογικά μνημεία από την εποχή των Πτολεμαίων μέχρι και το τέλος της ρωμαιοκρατίας. Τα κυριότερα αρχαιολογικά μνημεία περιγράφονται στην συνέχεια.

Μεσαιωνικό κάστρο

Βρίσκεται στο νότιο μέρος των τειχών της παλιάς πόλης, δυτικά του σημερινού λιμανιού της Κάτω Πάφου.

Είναι μικρό κάστρο αλλά πολύ ισχυρό και η πρόσβαση σ’ αυτό γίνεται από μια γέφυρα.

Αρχικά κτίστηκε από τους βυζαντινούς για να προστατεύει το λιμάνι.

Ξανακτίστηκε μετά από τους Λουζινιανούς τον 13ο αιώνα και το κύριο σώμα του κάστρου αποτελείται από ένα φράγκικο πύργο με περιτοιχισμένη αυλή.

Το 1570 οι Ενετοί το κατάστρεψαν για να μην πέσει στα χεριά των τούρκων.

Το 1780 οι τούρκοι το επισκεύασαν και πάνω από την είσοδο τοποθέτησαν μια επιγραφή που αναφέρει ότι το κάστρο κτίστηκε από τους τούρκους.

Τα τείχη της πόλης

Τα τείχη της πόλης περικλείουν έκταση περίπου ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο. Ανατολικά ξεκινούν από το λόφο της φάμπρικας και καταλήγουν μέχρι τη θάλασσα.

Δυτικά το τείχος άρχιζε από το μεσαιωνικό κάστρο και προχωρώντας προς τα βόρεια περιέκλειε την οικία του Ορφέα, την έπαυλη του Θησέα και την ακρόπολη.

Στα βόρεια υπήρχαν δυο πύλες η βορειοδυτική και η βόρεια. Τα βόρεια τείχη περιέκλειαν το στρατόπεδο της φρουράς και συνόρευαν με τους γραπτούς τάφους.

Ψηφιδωτά Κάτω Πάφου

53

Κάτω Πάφος - (κοντά στο λιμάνι)Tel: 357 26 30 62 17Επισκέψεις καθημερινά:08:00 - 17:00 (Σεπτέμβριος - Μάιος)08:00 - 19:30 (Ιούνιος - Αύγουστος)

Οικία του Διονύσου. Οικία του Θησέα και Οικία του Αιώνα

Επαύλεις ευγενών του 3ου -5ουμ.χ. αιώνα με θαυμάσια ψηφιδωτά πατώματα που θεωρούνται από τα ωραιότερα της Ανατολικής Μεσογείου. Οι σκηνές είναι κυρίως παρμένες από την Ελληνική μυθολογία και είναι αριστουργηματικές στην εκτέλεση.

Οικία Διόνυσου

Βρίσκεται στα όρια των τειχών του δυτικού μέρους της νέας Πάφου. Ανακαλύφθηκε το 1962 και πιστεύεται ότι ήταν μια από τις πολλές πολυτελείς κατοικίες της ρωμαϊκής περιόδου.

Το όνομα της το πήρε από τα θέματα των ψηφιδωτών παραστάσεων όπου απεικονίζεται ο θεός Διόνυσος.

Επίσης στην οικία αυτή υπάρχουν ψηφιδωτά με θέματα όπως, ο θρίαμβος του Διόνυσου, σκηνές κυνηγίου, οι πρώτοι «οίνονπιοντες», παγώνι και έρωτας, ψηφιδωτά με γεωμετρική διακόσμηση κλπ.

Έπαυλη του Θησέα

Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της αρχαίας πόλης και ήταν το διοικητήριο της πόλης.

Τα κυριότερα θέματα των ψηφιδωτών παραστάσεων είναι.

ο Θησέας σκοτώνει το μινώταυρο. η Λήδα λούζεται στον πόταμο Ευρώτα. διαγωνισμός ομορφιάς ο μουσικός διαγωνισμός μεταξύ Απόλλωνα και Μαρσύα. Τελετουργική πομπή του νεαρού Διόνυσου στην υφήλιο.

Η Οικία του Αιώνα

Η οικία του Αιώνα συνορεύει με την οικία του Θησέα στην Νέα Πάφο.

Το κτήριο αυτό ονομάστηκε έτσι από μία ψηφιδωτή παράσταση η οποία κοσμούσε το δάπεδό του με θέμα τον Αιώνα, το θεό του Αιώνιου Χρόνου.

Εκτός από τα σωζόμενα σημαντικά ψηφιδωτά του 4ου αιων. μ.Χ. το οικοδόμημα αυτό κοσμούσαν εξαιρετικές τοιχογραφίες, σπαράγματα των οποίων έχουν αποκαλύψει οι μέχρι τώρα ανασκαφές.

54

Είναι εμφανές ότι η οικία του Αιώνα πρέπει να ήταν διακοσμημένη με μεγάλη επιμέλεια και υψηλό γούστο.

Η διαπίστωση αυτή ενισχύεται από την εύρεση αρχιτεκτονικών μελών, όπως π.χ. μιας εντοίχιας ημικυκλικής βάσης για άγαλμα, κιονόκρανων, ημικιόνων, γείσων κ.ά.

 

Τι πρέπει να θυμάμαι από το σημερινό μάθημα....

ΠΑΦΟΣ - Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα

Μεσαιωνικό κάστρο

Τείχη της πόλης

Ψηφιδωτά Κάτω Πάφου - Οικία του Διόνυσου - Μέγαρο του Θησέα - Οικία του αιώνα

Φύλλο εργασίας

1. Η πόλη της Πάφου είναι μια από τις πενήντα πόλεις που ανέλαβε υπό την προστασία της η .................................. για την αξία των μνημείων της.

2. Η Πάφος είναι κατάσπαρτη από αρχαιολογικά μνημεία από την εποχή των .................................... μέχρι και το τέλος της ..................................

3. Το Μεσαιωνικό κάστρο της Πάφου κτίστηκε αρχικά από τους ................................ για να προστατεύει το λιμάνι. Ξανακτίστηκε μετά από τους ........................................ 13ο αιώνα. Το 1570 οι ............................. το κατάστρεψαν για να μην πέσει στα χεριά των τούρκων. Το 1780 οι .............................. το επισκεύασαν και πάνω από την είσοδο τοποθέτησαν μια επιγραφή που αναφέρει ότι το κάστρο κτίστηκε από αυτούς.

4. Η Οικία του Διονύσου, του του Θησέα και του Αιώνα ήταν ...................... ευγενών του ...........με ............ μ.χ. αιώνα με θαυμάσια ψηφιδωτά πατώματα που θεωρούνται από τα ωραιότερα της ....................... Μεσογείου. Οι σκηνές είναι κυρίως παρμένες από την ........................................... μυθολογία και είναι αριστουργηματικές στην εκτέλεση.

5. Η οικία του Διόνυσου πήρε το όνομα της από .......................................

6. Τα κυριότερα θέματα των ψηφιδωτών παραστέσεων στην έπαυλη του Θησέα είναι .................................., ........................................, .............................................

55

7. Η οικία του αιώνα ονομάστηκε έτσι από μία ψηφιδωτή παράσταση η οποία κοσμούσε το δάπεδό του με θέμα τον .................................., το θεό του Αιώνιου ...............................

8. Ποιό το θέμα των παρακάτω ψηφιδωτών παραστάσεων και σε ποια οικία βρίσκονται;

Εργασία για το σπίτι

1. Τα ψηφιδωτά της Κάτω Πάφου είναι σίγουρα μια διείσδυση στον χωροχρόνο της εποχής όπου αυτά δημιουργήθηκαν. Τι πληροφορίες νομίζετε μας δίνουν;

Διάβασμα σελ. 135,136,137,138,139,145,146,

56

Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα από την πόλη της Πάφου (συνέχεια)

Στόχοι

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να:

Περιγράφουν με συντομία τα παρακάτω αρχαιολογικά μνημεία :

Τάφοι των Βασιλέων

Αρχαίο ωδείο Πάφου

Εκκλησία Χρυσοπολίτισσα

Κατακόμβη Αγίου Λαμπριανού

Κατακόμβη Αγίας Σολομονής

Τάφοι των Βασιλέων

Μεγάλη περιοχή που περιλαμβάνει μεγαλόπρεπους υπόγειους τάφους σκαμμένους μέσα σε συμπαγείς βράχους.

Χρονολογούνται από τον 4ονπ.Χ. αιώνα.

Συμπεριλαμβάνει επτά υπόγειους λαξευτούς τάφους.

Το όνομα τάφοι των βασιλέων το πήραν από την εντυπωσιακή τους εμφάνιση και κατασκευή.

Είναι σκαμμένοι πέντε μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και ένας διάδρομος με πέτρινα σκαλοπάτια οδηγεί στους νεκρικούς θαλάμους.

Το περιστύλιο των τάφων είναι δωρικού ρυθμού και ανήκουν στον 3ο αιώνα π.χ.

Ωδείο Πάφου

Βρίσκεται βόρεια της οικίας του Διόνυσου

Κτίστηκε στις αρχές του 2ου αιώνα μ.χ

Καταστράφηκε από σεισμούς τον 4ο αιώνα. Έχει ημικυκλικό σχήμα

57

Αποτελείται από το κοίλον, την ορχήστρα και τη σκηνή.Το κοίλον έχει διάμετρο 47 μέτρα περίπου και χωρίζεται σε επτά κερκίδες με δεκατρείς σειρές καθισμάτων.

Κατακόμβη Αγίου Λαμπριανού

Είναι λαξευτοί υπόγειοι θάλαμοι σκαμμένοι στους βράχους, όπου χρησιμοποιούνταν ως χώροι λατρείας από τους Χριστιανούς τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια.

Βρίσκεται απέναντι από την Κατακόμβη της Αγία Σολομονής.

Πιστεύεται ότι ο Άγιος Λαμπριανός έζησε και μαρτύρησε στο χώρο αυτό.

Κατακόμβη Αγίας Σολομονής

Βρίσκεται στη λεωφόρο Αποστόλου Παύλου λίγο πριν το λιμανάκι.

Αρχικά ήταν λαξευτός τάφος (300 – 500 π.χ.) και αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως κατακόμβη από τους πρώτους χριστιανούς. Το 1200 μ.χ. διαμορφώθηκε σε ναό και διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες.

Οι τοιχογραφίες ελάχιστα διακρίνονται σήμερα, λόγο της εισροής νερού στο εσωτερικό του ναού.

Βασιλική της Χρυσοπολίτισσας  

Κτίστηκε κατά το τέλος της Ρωμαιοκρατίας γύρω στον 4οαιώνα. Ήταν από τις μεγαλύτερες βασιλικές στην Κύπρο και είχε 53 μέτρα μήκος και 38 μέτρα πλάτος.

Αρχικά είχε 7 πτέρυγες, νάρθηκα και αίθριο με ανοικτή αυλή και γύρω στοές.

Τα πατώματα της εκκλησίας ήταν διακοσμημένα με ψηφιδωτές παραστάσεις διαφόρων χρονολογιών.

Μέσα στον περίβολο είναι και η στήλη όπου δέθηκε ο Απόστολος Παύλος και μαστιγώθηκε.

Καταστράφηκε τον 7ο αιώνα από τις αραβικές επιδρομές και τον 10ο αιώνα κτίστηκε μια νέα εκκλησία. Το 1500 μ.χ. κτίστηκε η σημερινή εκκλησία.

58

Τι πρέπει να θυμάμαι από το σημερινό μάθημα...

Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα από την πόλη της Πάφου

Τάφοι των Βασιλέων

Αρχαίο ωδείο Πάφου

Εκκλησία Χρυσοπολίτισσα

Κατακόμβη Αγίου Λαμπριανού

Κατακόμβη Αγίας Σολομονής

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Οι τάφοι των Βασιλέων χρονολογούνται από τον ....................αιν. π.Χ. αιώνα.

2. Το όνομα τάφοι των βασιλέων το πήραν από την εντυπωσιακή τους ................................... και ..........................................

3. Το περιστύλιο των τάφων είναι ........................................ ρυθμού και ανήκουν στον 3ο αιώνα π.χ.

4. Το αρχαίο Ωδείο Πάφου κτίστηκε στις αρχές του ............. αιώνα μ.χ. Έχει ημικυκλικό σχήμα. Αποτελείται από το ..................., την ................................. και τη .............................Σήμερα χρησιμοποιείται από διάφορους πολιτιστικούς φορείς της επαρχίας ως χώρος ...................................................................................................................

5. Η Κατακόμβη Αγίας Σολομονής αρχικά ήταν λαξευτός .......................... (300 – 500 π.χ.) και αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως κατακόμβη από τους πρώτους ......................................... Το 1200 μ.χ. διαμορφώθηκε σε ........................ και διακοσμήθηκε με ..........................................

6. Η Βασιλική της Χρυσοπολίτισσας κτίστηκε κατά το τέλος της ................................................. γύρω στον 4ο αιωνα. Ήταν από τις μεγαλύτερες βασιλικές στην κύπρο και είχε .............. μέτρα μήκος και ....................... μέτρα πλάτος.

Διάβασμα σελ. 139, 140, 141, 143, 144

Εργασία στο σπίτι

1. Περιγράψετε πολύ σύντομα τα παρακάτω αρχαιολογικά μνημεία:

• Τάφοι των Βασιλέων

• Βασιική της Χρυσοπολίτισσας

59

Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα επαρχίας Πάφου

Παλαίπαφος

Ιερό της Αφροδίτης

Λουτρά της Αφροδίτης

Πέτρα του Ρωμιού

Μάριον – Αρσινοη

Φοντάνα Αμορόζα

Πάρκο πουλιών

ΚΟΥΚΛΙΑ - ΠΑΛΑΙΠΑΦΟΣ

Θέση – Ονομασία – Ίδρυση

Βρίσκεται 15 χιλ. ανατολικά από την Πάφο.

Το όνομα Κούκλια της δόθηκε από το γεγονός ότι οι κάτοικοι της περιοχής έβρισκαν συχνά πήλινα αγαλματάκια γυναικών , κουκλιά ή κούκλια.

Ιστορικά – Μυθολογικά στοιχεία

Πιστεύεται ότι ιδρύθηκε από Αχαιούς μετανάστες στο τέλος του 13ου αιώνα π.χ.

Σύμφωνα με την παράδοση κτίστηκε από το βασιλιά Κινύρα πατέρα του Άδωνη.

Αρχαίοι ιστορικοί όπως ο Παυσανίας και ο Όμηρος κάνουν αναφορά για το Ιερό της Αφροδίτης που βρίσκεται στα Κούκλια.

Ήταν μια από τις σημαντικές πόλεις της Κύπρου.

Κατά τον 7ο – 4ο αιώνα π.χ. η Παλαίπαφος βρισκόταν σε ψηλά επίπεδα ανάπτυξης.

Τον 4ον αιώνα π.χ. Ο βασιλιάς Νικοκλής ίδρυσε τη Νέα Πάφο η οποία έγινε πρωτεύουσα ολόκληρης της Κύπρου.

Στην Ελληνιστική περίοδο η Παλαίπαφος άρχισε να παρακμάζει

Κατά τον 1ο αιώνα μ.χ. θεωρείτο μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Κύπρου.

60

Το 15 μ.χ. και 323 μ.χ. η Παλαίπαφος υπέστη καταστροφές από σεισμούς αλλά συνέχιζε να ακμάζει.

Κατά την Βυζαντινή περίοδο υποβιβάστηκε σε ένα μικρό χωριό.

Στη περίοδο των Λουζινιανών κτίστηκε στα Κούκλια κάστρο που χρησίμευε ως αρχηγείο για τον έλεγχο των φυτειών ζαχαροκάλαμου και κατεργασίας της ζάχαρης.

Καταστράφηκε από τους Μαμελούκους Τούρκους αλλά ξανακτίστηκε από αυτούς και έγινε τσιφλίκι του Χαλίφη των Κουκλιών.

Το ψηφιδωτό της Λήδας και του Κύκνου που βρέθηκε στη Παλαίπαφοαναπαριστά την ένωση της Λήδας και του Κύκνου (Δίας), όπου γεννήθηκαν οι Διόσκουροι (Κάστορας και Πολυδεύκης)

ΙΕΡΟ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ

Ο ιστορικός Παυσανίας αναφέρει ότι το ιερό κτίστηκε από τον Αγαπήνορα βασιλιά της Αρκαδίας γύρω στον 12ον αιώνα π.χ.

Άλλη παράδοση αναφέρει ότι κτίστηκε από τον βασιλιά Κινύρα πατέρα του Άδωνη.

Είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ίδρυση της πόλης και παρέμεινε σε λειτουργία μέχρι τα Ρωμαϊκά χρόνια.

Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα θρησκευτικά κέντρα της αρχαιότητας, συχνά αναφέρεται σε συγγράμματα κλασσικών συγγραφέων.

Στο ναό γίνονταν γιορταστικές τελετές προς τιμή της θεάς Αφροδίτης, οι οποίες περιλάμβαναν πομπές, θυσίες και μυήσεις. Στις εκδηλώσεις λάμβαναν μέρος και άνθρωποι από άλλα μέρη.

Στο ιερό υπήρχε μαντείο το οποίο επισκέφθηκε ο αυτοκράτορας Τίτος το 69 μ.χ.

ΛΟΥΤΡΑ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ

Βρίσκονται σε γραφική τοποθεσία στη περιοχή του Ακάμα. Απέχουν 9,5 χιλ. από τη πόλη της Χρυσοχούς και 50 χιλ. βορειοδυτικά της Πάφου.

Σύμφωνα με τη παράδοση η θεά Αφροδίτη σύχναζε στο μέρος.

Είναι μια λιμνούλα 5 μέτρων διάμετρο και 1 μέτρο βάθος, έχει πάντα πεντακάθαρο νερό .

Οι επισκέπτες απολαμβάνουν τη μαγεία του τοπίου καθώς η πυκνή βλάστηση , οι ακτίδες του φωτός που την διαπερνούν προσφέρουν στο επισκέπτη αξέχαστες στιγμές.

61

ΠΕΤΡΑ ΤΟΥ ΡΩΜΙΟΥ

Βρίσκεται 25 χιλιόμετρα ανατολικά της Πάφου, στην ακροθαλασσιά μεταξύ των χωριών Κούκλια και Πισσούρι.

Πρόκειται για Ηφαιστειογενή βράχο.

Η πέτρα συνδέεται με δύο παραδόσεις:

Η πρώτη αναφέρει ότι ο θρυλικός ήρωας Διγενής Ακρίτας πέταξε αυτό το βράχο για να τσακίσει τα καράβια των Σαρακηνών.

Η δεύτερη αναφέρεται στη θεά της ομορφιάς Αφροδίτη όπου σε αυτό το μέρος αναδύθηκε από τους αφρούς των κυμάτων, γι αυτό και ονομάζεται πέτρα ή βράχος της Αφροδίτης

 

ΜΑΡΙΟΝ – ΑΡΣΙΝΟΗ

Ιδρύθηκε από Αχαιούς αποίκους. Η παράδοση λέει ότι ιδρύθηκε από τον Μαριέα. Ήταν ένα από τα Κυπριακά βασίλεια. Διατηρήθηκε μέχρι την εποχή των Πτολεμαίων.

Ιστορία της πόλης

Είναι περισσότερο γνωστή για το διάστημα από το 725 π.χ. μέχρι το 475 π.χ.

Γνώρισε μεγάλη εμπορική ακμή. Ήταν κέντρο εξαγωγής χαλκού και εισαγωγής Ελληνικών αγγείων.

Όλα τα στοιχεία ήταν Ελληνικά στην πόλη του Μαρίου. Υπήρχαν ιερά του Δία, του Απόλλωνα και της Αφροδίτης

Το 312 το βασίλειο του Μαρίου με βασιλιά τον Στασίοικο καταστράφηκε από τον Πτολεμαίο Φιλάδελφο. Οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν στην Πάφο και ο βασιλιάς πουλήθηκε ως σκλάβος.

Η πόλη ξανακτίστηκε και μετονομάστηκε σε Αρσινόη (αδελφή του Πτολεμαίου)

Αναπτύχθηκε και πάλι χωρίς όμως να αποτελεί βασίλειο.

Κατά τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια ήταν μια από τις πρώτες επισκοπές.

Μετά τον μεσαίωνα ονομάστηκε Πόλη ή Πόλη Χρυσοχούς

Σήμερα είναι το εμπορικό κέντρο της περιοχής.

62

Φοντάνα Αμορόζα

Πηγή η οποία βρίσκεται πέντε μίλια δυτικά των Λουτρών της Αφροδίτης

Λέγεται ότι όποιος πιει από αυτή την πηγή θα ερωτευτεί

Η παράδοση αυτή σώζεται από τα πολύ παλιά χρόνια

Paphos Bird Park - Πάρκο πουλιών

Βρίσκεται στον κύριο δρόμο του Κόλπου των Κοραλλίων και Αγίου Γεωργίου Πέγειας στην Πάφο.Είναι ενδιαφέρον πάρκο με τροπικά πουλιά (παπαγάλους, αετούς, στρουθοκάμηλους, φλαμίγκοςκ.α) και άλλα ζώα (γκαζέλες, καμηλοπαρδάλη, ιγκουάνα , τίγρη, κ.α).Τηλ: 357 26 94 58 25, 99 56 39 47 Φαξ: 357 26 93 53 14Ανοικτό ολόχρονα:Καθημερινά: 09.00-17.00 (Οκτώβριος-Μάρτιος)09.00-20.00 (Απρίλης - Σεπτέμβριος)

Σύντομη ανατροφοδότηση

Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα επαρχίας Πάφου

Παλαίπαφος

Ιερό της Αφροδίτης

Λουτρά της Αφροδίτης

Πέτρα του Ρωμιού

Μάριον – Αρσινοη

Φοντάνα Αμορόζα

Πάρκο πουλιών

Φύλλο εργασίας στην τάξη

1. Από που πήραν την ονομασία τους τα Κούκλια. Τι γνωρίζεται για το ψηφιδωτό της Λήδας και του κύκνου ;

2. Να αναφέρεται με συντομία την ιστορία ίδρυσης της Παλαίπαφου. Πότε γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη;

63

3. Τι γνωρίζεται για το ιερό της Αφροδίτης που βρίσκεται στα Κούκλια.

4. Γιατί νομίζεται τα Λουτρά της Αφροδίτης είναι τόσο γνωστά στην Κύπρο και στο εξωτερικό.

5. Να αναφέρεται τις δύο παραδόσεις που σχετίζονται με την ύπαρξη στο χώρο αυτό, της πέτρας του Ρωμιού.

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

Βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 166 τις 12, 8, 17

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΠΑΦΟΥ

ΣΤΟΧΟΙ

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να:

1. Κάνουν σύντομη αναφορά σε βασικές πληροφορίες που αφορούν τα παρακάτω μοναστήρια της επαρχίας Πάφου:

Παναγίας Χρυσορρογιάτισσας

Αγίας Μονής

Αγίου Νεοφύτου

Παναγίας του Σίντη

Μοναστήρι Παναγίας Χρυσορρογιάτισσας

Το μοναστήρι βρίσκεται σε μια όμορφη τοποθεσία κοντά στο χωριό Παναγιά, δυτικά του δάσους της Πάφου.

Ιδρύθηκε το 1152 μ.Χ. από το μοναχό Ιγνάτιο, ο οποίος βρήκε στην περιοχή Μουλιά της Πάφου τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που πιθανολογείται ότι έχει αγιογραφήσει ο Ευαγγελιστής Λουκάς.

Ο Ιγνάτιος μετέφερε την εικόνα στο βουνό και έχτισε το μοναστήρι, το οποίο αφιέρωσε στην Παναγία την Χρυσορογιάτισσα.

64

Το μοναστήρι, του οποίου τα σημερινά κτήρια χρονολογούνται από το 1770, διαθέτει σημαντική συλλογή εικόνων και θησαυρών.

Η εκκλησία βρίσκεται στο κέντρο του μοναστηριού.

Οι νωπογραφίες που υπάρχουν πάνω από τις τρεις εισόδους της εκκλησίας θα σας εντυπωσιάσουν. Η εικόνα του Χριστού και της Παναγίας που υπάρχει στο μοναστήρι, θεωρείται επίσης ότι αγιογραφήθηκε από τον Απόστολο Λουκά, τον Ευαγγελιστή. Είναι επενδεδυμένη με χρυσό και ασήμι.

Το 1821 λεηλατήθηκε από τους Τούρκους και άρχισε να παρακμάζει. Το 1919 πληρώθηκαν τα χρέη του μοναστηριού, καλλιεργήθηκε η γη, και ακμάζει μέχρι σήμερα.

Στο μοναστήρι λειτουργούσε κέντρο προστασίας βυζαντινών και μεταβυζαντινών εικόνων όπως και άλλων θησαυρών. Πρόσφατα δημιουργήθηκε ένα βυζαντινό μουσείο. Μπροστά στην κύρια είσοδο του μοναστηριού υπάρχει καφέ-εστιατόριο με μαγευτική πανοραμική θέα.

Στις 15 Αυγούστου πραγματοποιείται εντυπωσιακή θρησκευτική τελετή καθώς και εορτασμοί.

Το παλιό οινοποιείο του μοναστηριού παράγει από τα δικά του αμπέλια μερικά από τα καλύτερα κρασιά εκλεκτής σοδειάς της Κύπρου.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΟΝΗΣ

Βρίσκεται δύο χιλιόμετρα πριν το μοναστήρι της χρυσορρογιάτισσας, σ’ ενα υπέροχο φυσικό τοπίο με πλούσια βλάστηση.

Πιστεύεται ότι οικοδομήθηκε στη θέση του ναού της θεάς Ήρας τα πρώτα χριστιανικά χρόνια και ήταν από τα πρώτα που ιδρύθηκαν στην κύπρο. Ονομάζεται επίσης και Μονή Ιερέων και μοναστήρι Αγίου Νικολάου.

Το μοναστήρι επισκέφθηκε κατά την περιοδεία του στη Κύπρο, ο Ρώσσος μονάχος Βασίλειος Μπάρσκι ο οποίος περιέγραψε τις συνθήκες στο μοναστήρι κατά την περίοδο αυτή.

Τελευταία ανακαινίστηκε και κατά καιρούς η μονή κατοικείται, συντηρείται και λειτουργείται από μοναχούς από την Κύπρο και το εξωτερικό.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΟΥ ΝΕΟΦΥΤΟΥ

Βρίσκεται βορειοδυτικά της πόλης της Πάφου .

65

Ιδρύθηκε γύρω στο 1170 μ.χ. Από τον Άγιο Νεόφυτο. Ο Άγιος καταγόταν από τον Κάτω Δρυ, κοντά στα Λεύκαρα και γεννήθηκε το 1143 μ.χ.

Ο Άγιος μόνασε στο χώρο όπου βρίσκεται σήμερα η μονή. Λάξευσε σπήλαιο σε βράχο κάνοντας το να μοιάζει με εκκλησία. Το εκκλησάκι αυτό είναι διακοσμημένο με διάφορες τοιχογραφίες από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη.

Το 1434 μ.χ. στα θεμέλια που έθεσε ο Άγιος Νεόφυτος κτίστηκε ο ναός της εγκλειστριανής Παναγίας.

Την εκκλησία αυτή την επέκτειναν οι Λατίνοι για να υπάρχει και χώρος ξεκούρασης για τους επισκέπτες.

Το 1750 μ.χ. μεταφέρθηκαν στο ναό τα λείψανα του Αγίου Νεοφύτου και ο Ηγούμενος Γρηγόριος τον μετονόμασε σε Ναό Αγίου Νεοφύτου διακοσμώντας τον με εικόνες και τοιχογραφίες.

Η εκκλησία έχει ιδιαίτερη ομορφιά και μεγαλοπρέπεια. Είναι θολωτή βασιλική φραγκοβυζαντινού ρυθμού.

Μερικές από τις εικόνες είναι της παρθένου Ελεούσας και του Σωτήρα, σκηνές από τη ζωή του Ιωακείμ και της Άννας, η αποκαθήλωση, η Θεία Κοινωνία και άλλες.

Στη μονή υπάρχει εργαστήριο βιβλιοδεσίας και συντήρησης χειρογράφων.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΟΥ ΣΙΝΤΗ

Βρίσκεται δίπλα στο χωριό Πενταλιά προς το αργάκι του Σίντη σε ένα πανέμορφο τοπίο.

Είναι ένα μεγαλόπρεπο και επιβλητικό οικοδόμημα.

Η ονομασία του μοναστηριού προέρχεται από τον ιδρυτή του, ο οποίος καταγόταν από τη Λίμνο όπου οι κάτοικοι της ονομάζονται και Σίντιες.

Πολύ πιθανόν να ιδρύθηκε το 1542 μ.χ. Η χρονολογία αυτή αναγράφεται σε πέτρα του ανατολικού τόξου του τρούλου. (ΑΦΜΒ)

Επίσης γραπτές μαρτυρίες είναι οι διηγήσεις και περιγραφές του Ρώσσου μοναχού Μπάρσκι.

Το μοναστήρι υπέστη λεηλασίες και καταστροφές στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Μέχρι το 1927 λειτουργούσε κανονικά αλλά λίγα χρόνια μετά εγκαταλείφθηκε και η περιουσία του πουλήθηκε στους κατοίκους του χωριού Πενταλιά.

66

Το 1966 κηρύχθηκε από το τμήμα αρχαιοτήτων ως αρχαίο μνημείο και η μητρόπολη Κύκκου ανέλαβε τη συντήρηση του.

Τι πρέπει να θυμάμαι από το σημερινό μάθημα....

Βασικές πληροφορίες που έχουν σχέση με την τοποθεσία, την ιστορία, τη κοινωνική δράση κ.α των παρακάτω μοναστηριών της Πάφου:

Παναγίας Χρυσορρογιάτισσας

Αγίας Μονής

Αγίου Νεοφύτου

Παναγίας του Σίντη

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Που βρίσκεται, πότε και ποιος το έκτισε, που είναι αφιερωμένο και πότε γιορτάζει το μοναστήρι της Χρυσορρογιάτισσας;

2. Που βρίσκεται και πως ονομάζεται διαφορετικά το μοναστήρι της Αγίας Μονής;

3. Τι είναι η «εγκλείστρα» του Αγίου Νεοφύτου;

4. Που βρίσκεται και γιατί ονομάζεται έτσι το μοναστήρι της Παναγίας του Σιντη;

Διάβασμα σελ. 153, 155, 156,157,158, 159,162

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

Ασκήσεις για το σπίτι, σελ. 167 τις 24, 31

67

ΛΑΡΝΑΚΑ

Η πόλη της Λάρνακας

Θέση, ονομασία

Ιστορία

Πληθυσμός

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

Η σύγχρονη Λάρνακα

ΣΤΟΧΟΙ

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να μπορούν να:

Εντοπίζουν τη πόλη της Λάρνακας στο χάρτη της Κύπρου

Αφηγούνται τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα ή μυθολογικά στοιχεία που αφορούν τη πόλη

Αναφέρουν τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που οργανώνονται στη πόλη

Περιγράφουν σε συντομία τη σημερινή πόλη της Λάρνακας

Εισαγωγή

Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της Κύπρου στον ομώνυμο κόλπο.

Καταλαμβάνει το 12% της συνολικής έκτασης της Κύπρου.

Ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 100,000 κατοίκους περίπου.

Κατά το μεγαλύτερο μέρος της η επαρχία Λάρνακας είναι πεδινή.

Εκτός από τα σιτηρά τα τελευταία χρόνια λόγω και της βελτίωσης των αρδευτικών συστημάτων, καλλιεργούνται κηπευτικά και εσπεριδοειδή.

Η αλιεία έχει σημειώσει σημαντική ανάπτυξη μέσω της δημιουργίας ιχθυοτροφείων κατά μήκος των ακτών.

Ο τουρισμός έχει σημειώσει αλματώδη ανάπτυξη και κύριες τουριστικές ζώνες είναι στην Πόλη της Λάρνακας, στον κόλπο της Λάρνακας μέχρι την παραλία

68

της Πύλας και νότια του αεροδρομίου Λάρνακας, στο Κίτι, τα περιβόλια, και στον Μαζωτό.

Η πόλη της Λάρνακας

Ονομάζεται και Σκάλα. Κάποτε ονομαζόταν και Σαλίνα από τις λίμνες και τους σωρούς άλατος που υπήρχαν στη περιοχή. Το όνομα της το πήρε από τη λάρνακα- σαρκοφάγο του Αγίου Λαζάρου.Υπάρχουν ενδείξεις για κατοίκηση στη νεολιθική εποχή.Κατοικήθηκε από Μυκηναίους γύρω στο 1300 π.χ. Τον 9ον

με 4ον αιώνα κατοικήθηκε από Φοίνικες.Από τον 3ον αιώνα μέχρι και το 58 π.χ. το Κίτιο ήταν υπό τη διοίκηση των Πτολεμαίων.Από το 58 π.χ. μέχρι 395 μ.χ. το Κίτιο καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους. Μετά τους Ρωμαίους η πόλη άρχισε να εξασθενεί λόγω και των Αραβικών επιδρομών. Στην Φραγκοκρατία η Σκάλα έγινε γνωστή σαν Αλυκές ή Αλυκή λόγω της αλυκής που βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση. Το εξαγόμενο αλάτι απέφερε ένα σημαντικό εισόδημα στους κατοίκους. Σιγά σιγά η πόλη έγινε εμπορικό κέντρο και πολλοί ξένοι έμποροι την κατοίκησαν.

Στα «χρονικά» η Σκάλα αναφέρεται σαν η Πόλις των προξενείων.

Οι Τούρκοι κατέλαβαν την Σκάλα το 1570.

Μετά τα γεγονότα του 1974 στη Λάρνακα έχει σημειωθεί αλματώδη οικονομική ανάπτυξη. Στη Λάρνακα βρίσκεται και το διεθνές αεροδρόμιο της Κύπρου.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται στη πόλη της Λάρνακας είναι:

Ανθεστήρια, η γιορτή του καρναβαλιού, η γιορτή του κατακλυσμού.

Η σύγχρονη Λάρνακα

Είναι μια συνεχώς αναπτυσσόμενη πόλη.

Υπάρχουν πολλές βιομηχανίες όπως γαλακτοκομικών προϊόντων, επίπλων, ειδών διατροφής. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού ασχολείται με τον τουρισμό, την κτηνοτροφία, τη γεωργία και το ψάρεμα.

Αρχαιολογικά και θρησκευτικά μνημεία από τη πόλη της Λάρνακας

Ναός Αγίου Λαζάρου, Ερείπια αρχαίου Κιτίου, Φοινικούδες, Μαρίνα Λάρνακας, Αλική Λάρνακας, Επαρχιακό μουσείο κ.α.

Αρχαιολογικά και θρησκευτικά μνημεία από τη επαρχία της Λάρνακας

Χοιροκοιτία, Καλαβασός, Τέντα, Μοναστήρι Σταυροβουνίου,Λεύκαρα,Τεκές Χαλά Σουλτάν, Οι καμάρες κ.α.

Τι πρέπει να θυμάμαι από το σημερινό μάθημα.....

Τη γεωγραφική θέση της Λάρνακας, την προέλευση του ονόματος της

69

Βασικά ιστορικά στοιχεία για την πόλη της Λάρνακας

Στοιχεία που αφορούν τον πληθυσμό της Λάρνακας (δημογραφικά, ασχολίες, τουρισμός, μελλοντικές προοπτικές, …)

Ποιες πολιτιστικές εκδηλώσεις διοργανώνονται στη πόλη της Λάρνακας

Ονομασίες αρχαιολογικών και θρησκευτικών μνημείων από τη πόλη και επαρχία Λάρνακας.

Φύλλο εργασίας

1. Να αναφέρετε εκδοχές που μαρτυρούν, σύμφωνα με τη παράδοση,τις κατά καιρούς ονομασίες της Λάρνακας.

2. Να αναφέρετε σε συντομία την ιστορία της πόλης της Λάρνακας.3. Να αναφέρετε τα κυριότερα είδη βιομηχανιών – βιοτεχνιών που

υπάρχουν στη Λάρνακα.4. Σε ποια κατάσταση βρίσκεται σήμερα η τουριστική βιομηχανία στη

Λάρνακα;

Διάβασμα, βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 188 – 191

Εργασία για το σπίτι

Βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 209 τις 2, 7, 10

70

Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα της πόλης της Λάρνακας

Στόχοι

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να:

Περιγράφουν με συντομία τα ακόλουθα αξιοθέατα που βρίσκονται στη πόλη της Λάρνακας:

1. Εκκλησία του Αγίου Λαζάρου

2. Ττεκκές Χαλάν Σουλταν

3. Φρούριο Λάρνακας

4. Μουσεία Λάρνακας

5. Αρχαιολογικός χώρος Κιτίου

Ναός Αγίου Λαζάρου

Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης της Λάρνακας.

Πήρε το όνομα του από τον Άγιο Λάζαρο οποίος μετά την ανάσταση του από το Χριστό ήρθε στην Κύπρο και καθιερώθηκε σαν πρώτος επίσκοπος Κιτίου από τον Απόστολο Βαρνάβα και Παύλο. Έζησε ακόμα 30 χρόνια και ετάφη στον χώρο της εκκλησίας.

Ο τάφος του Αγίου βρέθηκε το 890 μ.χ. με την επιγραφή :«Λάζαρος ο τετραήμερος και φίλος του Χριστού».

Τα Άγια λείψανα του μεταφέρθηκαν στη Κωνσταντινούπολη από τον Λέοντα το Σοφό.

Για αντάλλαγμα έχτισε ναό που αντικατέστησε άλλο μικρότερο και τον αφιέρωσε στο Άγιο Λάζαρο.

Είναι βασιλικού ρυθμού , με τρεις θόλους πάνω από την κεντρική στοά . Το καμπαναριό κτίστηκε στο δεύτερομισό του 19ου αιώνα.

Κατά τη περίοδο της Φραγκοκρατίας η εκκλησία μετατράπηκε σε μονή Βενεδεκτίνων μοναχών.

Κατά τη περίοδο της Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος.

Το 1589 μ.χ. ο ναός εξαγοράσθηκε από τους Ορθοδόξους.

Το 17ο αιώνα έγινε αναστήλωση του ναού σύμφωνα με το αρχικό πρότυπο.

71

Οι τοιχογραφίες του ναού δεν σώζονται σήμερα λόγω της πολλής υγρασίας που επικρατεί στη Λάρνακα.

Το ξυλόγλυπτο εικονοστάσι του ναού, κατασκευάστηκε και επιχρυσώθηκε το 1773 . Θεωρείται ένα από τα καλύτερα στη Κύπρο.

Στο υπόγειο της εκκλησίας βρίσκεται ο τάφος του αγίου.

Πολλές παραδόσεις συνδέουν τον Άγιο Λάζαρο με τη πόλη της Λάρνακας.

Τεκές Χαλά Σουλτάν

Βρίσκεται 5 χλμ. δυτικά της Λάρνακας στο δρόμο προς το Κίτι δίπλα από την Αλυκή κοντά στο αεροδρόμιο.

Κτίστηκε το 1816 μ.χ. στον τόπο όπου κατά την παράδοση πέθανε η ΟυμΧαράμ το 647 μ.χ., κατά την πρώτη αραβική επιδρομή εναντίον της Κύπρου.

Κατά τον θρύλο η ΟυμΧαράμ ήταν θεία του προφήτη Μωάμεθ. Για τις τρεις πέτρες που βρίσκονται πάνω στον τάφο της, η παράδοση αναφέρει τα εξής: Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της ΟυμΧαράμ, από τα Ιεροσόλυμα προς την Κύπρο είδε τρεις τεράστιους λίθους οι οποίοι ανήκαν σε κάποιο Χριστιανό μοναχό.

Τεκές Χαλά Σουλτάν(συνέχεια)

Θέλησε να τους αγοράσει αλλά ο μοναχός, της τους χάρισε. Αυτή του είπε ότι θα τους έπαιρνε κατά την επιστροφή της από την εκστρατεία.

Σύμφωνα με τη παράδοση, μετά το θάνατο της στην Κύπρο και τη ταφή της, οι πέτρες μετακινήθηκαν και διαμέσου της θάλασσας ήρθαν πάνω στον τάφο της.

Ο ένας στο κεφάλι, ο άλλος στα πόδια και ο τρίτος στη μέση πάνω από τους άλλους δύο. Οι δύο όρθιοι βράχοι έχουν ύψος 4,5 μέτρα.

Το δωμάτιο στο οποίο βρίσκεται ο τάφος είναι σκοτεινό και καλυμμένο με πράσινο παραπέτασμα.

Ο Τεκές είναι σημαντικός τόπος προσκυνήματος για τους Μουσουλμάνους, που τον κατατάσσουν αμέσως μετά τα ιερά της Μέκκας, της Μεδίνας και του Αλ Ακισιά στην Ιερουσαλήμ.

Φρούριο Λάρνακας

Tο κάστρο βρίσκεται στο τέλος του παραθαλάσσιου δρόμου των Φοινικούδων.

72

Κτίστηκε τον μεσαίωνα όμως την σημερινή του μορφή την πήρε κατά τα χρόνια της τουρκοκρατίας.

Οι Βρετανοί το μετέτρεψαν σε φυλακή στα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης τους.

Τώρα στεγάζει το τοπικό Μεσαιωνικό μουσείο και το καλοκαίρι χρησιμοποιείται για εκδηλώσεις από το Δήμο Λάρνακας.

ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ

Ιδρύθηκε το 1948 και αρχικά στεγαζόταν στο φρούριο της πόλης. Το 1969 κτίστηκε νέο κτίριο.

Το μουσείο περιλαμβάνει αρχαιολογικά ευρήματα από την επαρχία Λάρνακας και χρονολογούνται από το 7000 π.χ.

Σπουδαία ευρήματα χαρακτηρίζονται αυτά της Χοιροκοιτίας, του αρχαίου Κιτίου, της Αθηαίνου και της Αλυκής.

Στις αίθουσες του μουσείου βρίσκονται σπουδαία δείγματα αγγειοπλαστικής, γλυπτικής, μεταλλοτεχνίας, και μικροτεχνίας από τη νεολιθική εποχή μέχρι και τα τέλη των Ρωμαϊκών χρόνων.

Υπάρχουν επίσης σαρκοφάγοι, αγάλματα, και άλλα αρχιτεκτονικά στοιχεία.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

Ιδρύθηκε το 1979 στο κάστρο της Λάρνακας. Είναι μικρό και περιλαμβάνει εκθέματα διδακτικού περιεχομένου, όπως χάρτες, φωτογραφίες, σχεδιαγράμματα.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΠΙΕΡΙΔΗ

Αυτό το μουσείο, βρίσκεται στη Λάρνακα και εκθέτει μια συλλογή από αρχαία, μεσαιωνικά, Βυζαντινά και σύγχρονα αντικείμενα που ανήκουν στην οικογένεια Πιερίδη.

Φιλοξενείται στο πατρικό σπίτι της οικογένειας Πιερίδη, ένα αποικιακού ρυθμού κτήριο του 1815.

Το μουσείο είναι ιδιωτικό και το πλουσιότερο σε εκθέματα σε όλο τον Ελληνικό χώρο.

Ο Ζήνωνας Πιερίδης προσπάθησε να περισώσει από τους αρχαιοκάπηλους, όσα αρχαιολογικά ευρήματα μπορούσε αφού δεν υπήρχε ενδιαφέρον ούτε από την Τουρκική ούτε από την Αγγλική κυβέρνηση για τις Κυπριακές αρχαιότητες.

73

Το μουσείο περιλαμβάνει δείγματα αγγειοπλαστικής, κοροπλαστικής, μεταλλοτεχνίας και μικροτεχνίας από την νεολιθική εποχή μέχρι την τουρκοκρατία. Επίσης μια συλλογή από παλιούς χάρτες της Κύπρου και της Ανατολικής Μεσογείου και μια βραβευμένη συλλογή από Ρωμαϊκά και Ελληνικά γυάλινα σκεύη.

  Αρχαιολογικός χώρος Κιτίου

Βρίσκεται κάτω από τα οικοδομήματα του βορείου τμήματος της πόλης της Λάρνακας.

Το όνομα «Κίτιον» προέρχεται από το όνομα Κιττίμ ή Τσιττίμ ή Κίττιουμ. Ο Κιττίμ πιστεύεται ότι ήταν εγγονός του Νώε.

Το Κίτιον υπήρχε ως πόλη πριν από την εγκατάσταση των Φοινίκων στη περιοχή.

ΤΟ 2300 π.χ. – 1900 π.χ ήταν διαμετακομιστικός σταθμός μεταξύ Αιγαίου και ανατολής.

Το 1220 π.χ. πιστεύεται ότι κατοικήθηκε από Αχαιούς αποίκους.

Το 1050 π.χ. το Κίτιο καταστράφηκε από σεισμό και το 1000 π.χ. εγκαταλείφτηκε ο παλιός Χώρος του Κιτίου, και κτίστηκε η νέα πόλη.

Τον 9ον αιώνα π.χ. οι Φοίνικες κατοίκησαν το Κίτιον και η πόλη αναπτύχθηκε εμπορικά και πολιτιστικά.

Το 312 π.χ. η βασιλεία των Φοινίκων καταργήθηκε από τον Πτολεμαίο τον Σωτήρα.

Κατά την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή εποχή το Κίτιον παρέμεινε ως μια πόλη με δική της ανάπτυξη σε διάφορους τομείς, χωρίς όμως να φτάσει σε ακμή την Πάφο και τη Σαλαμίνα.

Κατά τα μέσα του πρώτου αιώνα το Κίτιον δέκτικε το Χριστιανισμό και ο πρώτος του επίσκοπος ήταν ο Άγιος Λάζαρος, ο οποίος μετά την ανάσταση του από τον Χριστό ήρθε στο Κίτιον και έζησε άλλα 30 χρόνια.

Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ευρήματα που δείχνουν ότι οι πρώτοι κάτοικοι του ήταν Μυκηναίοι μετανάστες από την Ελλάδα. Βρέθηκαν επίσης κατάλοιπα σπιτιών, λαξευτοί τάφοι, αγγεία, χρυσά κοσμήματα κ.α.

Τι πρέπει να θυμάμαι από το σημερινό μάθημα.....

Βασικές πληροφορίες που αφορούν τα παρακάτω αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα της πόλης της Λάρνακας

Εκκλησία Αγίου Λαζάρου, Ττεκκές Χαλάν Σουλταν, Φρούριο Λάρνακας, Μουσεία Λάρνακας, Αρχαιολογικός χώρος Κιτίου

74

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Πότε χτίστηκε και γιατί ονομάζεται έτσι ο ναός του Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα.

2. Τι γνωρίζεται για την ιστορία του Ναού;

3. Τι γνωρίζεται για το ξυλόγλυπτο εικονοστάσι που βρίσκεται στο ναό.

4. Να αναφέρεται δύο παραδόσεις που συνδέονται με τον Άγιο Λάζαρο και τη Λάρνακα.

5. Πότε χτίστηκε και που είναι αφιερωμένος ο τεκές Χαλά Σουλτάν;

6. Ποιά η σημασία του Τεκέ για τους Μουσουλμάνους;

7. Ποιων περιόδων εκθέματα βρίσκονται στο επαρχιακό μουσείο και στο μουσείο Πιερίδη;

8. Γιατί είναι σημαντική η παρουσία του αρχαιολογικού χώρου του Κιτίου στη τουριστική βιομηχανία της πόλης;

Εργασία για το σπίτι

Βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 209 τις 12,13, 15, 17,

 

 

 

 

 

 

 

75

Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα της επαρχίας Λάρνακας

Λεύκαρα

Νεολιθικός Οικισμός Χοιροκοιτίας

Καμάρες

Αλυκή

Η προτομή του Κίμωνα

ΣΤΟΧΟΙ

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να:

1. Αναφέρουν με συντομία την ιστορία του χωριού Λεύκαρα και σε τι είναι φημισμένο.

2. Αναφέρουν από πότε χρονολογείται ο νεολιθικός οικισμός της Χοιροκοιτίας .

3. Τι σημαντικές πληροφορίες πήρε η ιστορία από την ανέυρεση του οικισμού .

4. Αναφέρουν γιατί ο οικισμός περιλαμβάνεται στο κατάλογο των μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο.

5. Αναφέρουν τη χρήση των καμάρων Λάρνακας.

Λεύκαρα

Βρίσκεται 40 χλμ. από την Λάρνακα.

Γραφικό χωριό, περίφημο για τα κεντήματα του, τα γνωστά Λευκαρίτικα και για τα ασημικά του.

Κατά την παράδοση, ο Λεονάρτο ντα Βίντσι επισκέφθηκε το χωριό και παράγγειλε ένα τραπεζομάντιλο με παραδοσιακό κέντημα για τον καθεδρικό ναό του Μιλάνου.

Ο ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στα Κάτω Λεύκαρα είναι μονόκλιτος με τρούλο και περιλαμβάνει τοιχογραφίες του 12ου και του 15ου αιώνα.

Στα Πάνω Λεύκαρα υπάρχει ο ναός του Τιμίου Σταυρού με ωραίο ξυλόγλυπτο εικονοστάσι του 18ου αιώνα και ένα μοναδικό ασημένιο σταυρό του 13ου αιώνα.

76

Τα Λεύκαρα διατήρησαν την παραδοσιακή τους αρχιτεκτονική με τα ωραία πετρόκτιστα σπίτια.

Το αναστηλωμένο σπίτι του Πάτσαλου στεγάζει το Τοπικό Μουσείο Παραδοσιακής Κεντητικής και Αργυροχοΐας

Νεολιθικός Οικισμός Χοιροκοιτίας

Βρίσκεται περίπου 40 χλμ από την Λάρνακα παρά το δρόμο Λευκωσίας - Λεμεσού.

Βρίσκεται πάνω σε κωνικό λόφο που υψώνεται από τις όχθες του ποταμού του Μαρονιού.

Νεολιθικός οικισμός που χρονολογείται από το 7000 π.χ. . Είναι ο αρχαιότερος οικισμός της Μεσογείου και ένας από τους σπουδαιότερους στον κόσμο.

Ανασκάφτηκε για πρώτη φορά το1934 από το τμήμα αρχαιοτήτων και το 1936 – 1946 από τον Πορφύριο Δίκαιο.

Έχουν ανασκαφτεί γύρω στις 50 κατοικίες.

Πάρθηκαν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο χτισίματος των σπιτιών της εποχής εκείνης, τον τρόπο ζωής των κατοίκων κ.α.

Οι κάτοικοι ζούσαν οργανωμένοι στον οικισμό. Κάθε οικία ήταν και εργαστήριο. Φαίνεται ότι είχαν εξημερώσει τα ζώα, όπως τα πρόβατα, κατσίκες, χοίρους και βόδια. Τη γη τη καλλιεργούσαν με σιτάρι και αραβόσιτο.

Ορισμένα είδη λίθων που βρέθηκαν εδώ αποδεικνύουν την εμπορική σχέση του νησιού με τις γειτονικές χώρες της Μικράς Ασίας . Τα πέτρινα εργαλεία , όπλα, οικιακά σκεύη, περιδέραια, κοσμήματα, ρόπαλα, λεπίδες δρεπανιών που βρέθηκαν στον οικισμό βρίσκονται στο Κυπριακό Μουσείο Λευκωσίας.

Οι νεκροί θάβονταν κάτω από το πάτωμα ή την είσοδο των σπιτιών.

Το ανάστημα των κατοίκων στη Χοιροκοιτία ήταν σχετικά μικρό, με μέσο όρο ζωής 25 με 40 χρόνια.

Ο νεολιθικός οικισμός της Χοιροκοιτίας ανήκει στον κατάλογο μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Κ Α Μ Α Ρ Ε Σ ( παλιό υδραγωγείο)

Χτίστηκε το 1745 από τον Ελχάτζ Απού Μπεκίρ Πασά , τότε κυβερνήτη της Κύπρου.

77

Ήταν παλιό σύστημα υδατοπρομήθειας της Λάρνακας και μετέφερε νερό από το ποταμό Τρίμυθο σε απόσταση ένδεκα χιλιομέτρων.

Η μεταφορά του νερού γινόταν με αυτό το τρόπο μέχρι το 1935.

Αλυκή

Η Αλυκή Λάρνακας βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της πόλης της Λάρνακας και ανατολικά των χωριών Μενεού και Δρομολαξιάς.

Αποτελείται από ένα δίκτυο τεσσάρων λιμνών διαφόρων μεγεθών τρεις από τις οποίες είναι συνδεδεμένες.

Η αλυκή θεωρείται ως υδροβιότοπος διεθνούς σημασίας και προστατεύεται από τη σύμβαση Ραμσάρ από το 2001, ενώ έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας από το 2005.

Κάθε χρόνο, την ίδια εποχή, η Αλυκή της Λάρνακας βάφεται ροζ από τα χιλιάδες φλαμίνγκο (Phoenicopterusroseus) που ξεχειμωνιάζουν στις όχθες της.

Στη δυτική όχθη είναι χτισμένο το Τέμενος Χαλά ΣουλτάνΤεκκέ (Ουμμ Χαράμ).

Η παράδοση λέγει ότι ο Άγιος Λάζαρος φθάνοντας στην Κύπρο με πλοίο, αποβιβάστηκε σε μέρος έξω από το Κίτιον. Στο δρόμο προς την πόλη δίψασε και πείνασε. Όταν έφθασε σ’ ένα αμπέλι, ζήτησε από την ιδιοκτήτρια γριά να του δώσει λίγα σταφύλια. Αυτή τσιγκούνα και αφιλόξενη του είπε «Ξένε μου τα αμπέλια μου ξεράθηκαν φέτος και δεν έκαναν σταφύλια».

Εκείνος τότε κατάλαβε το ψέμα που του είπε και καταράστηκε να ξεραθεί πράγματι το αμπέλι της γριάς και η γη να μετατραπεί σε αλυκή.

Για πολλά χρόνια αργότερα, λέγεται πως άνθρωποι που εργάζονταν στην αλυκή, έβρισκαν κοτσάνια και ρίζες φυτών αμπελιού κάτω από το άλας που μάζευαν.

Η Προτομή του Κίμωνα

Στο παραλιακό δρόμο με τις Φοινικούδες δεσπόζει η προτομή του Αθηναίου Στρατηγού Κίμωνος, ο οποίος το 450 π.χ. επικεφαλής 200 τριηρών προσπάθησε να απελευθερώσει την Κύπρο από τους Πέρσες.

Ο Κίμωνας πέθανε ενώ πολιορκούσε το Κίτιον.

78

Τι πρέπει να θυμάμαι από το σημερινό μάθημα.....

Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα της επαρχίας Λάρνακας

Λεύκαρα (για τι φημίζεται , ιστορία και παραδόσεις)

Νεολιθικός Οικισμός Χοιροκοιτίας, σημασία του στη παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά

Καμάρες, ποιος ο ρόλος τους

Αλυκή , πηγή εισοδήματος , βιότοπος

Η προτομή του Κίμωνα, τι μας δηλώνει η ύπαρξη της

ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ / ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. Πόσων ετών χρονολογείται ο νεολιθικός οικισμός της Χοιροκιτίας;

2. Πότε έχει ανασκαφεί και από ποιούς;

3. Τι πληροφορίες πήραμε για τη ζωή των κατοίκων της εποχής εκείνης;

4. Γιατί ο οικισμός περιλαμβάνεται στο κατάλογο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο;

5. Πότε χτίστηκαν και ποιά η χρήση των Καμάρων στη Λάρνακα;

6. Σε τι είναι φημισμένο το χωριό Λεύκαρα;

7. Ποιός μεγάλος ζωγράφος έχει επισκεφθεί το χωριό το 1481 μ.χ.

8. Σε τι χρησίμευαν οι καμάρες στη καθημερινή ζωή των κατοίκων της Λάρνακας;

9. Aναφέρετε τη παράδοση που συνδέει τη Αλυκή Λάρνακας με τον Άγιο Λάζαρο.

10.Τι είναι η αλυκή Λάρνακας και ποια η σημασία της ως υδροβιότοπος;

 

79

 ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ

Βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 209 τις 15, 17, 20, 21

 

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΛΑΡΝΑΚΑΣ

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΓΓΕΛΟΚΤΙΣΤΗΣ

ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙ ΤΩΝ ΠΥΡΓΩΝ

Στόχοι

Με το πέρας του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να:

1. Αναφέρουν πότε χτίστηκε και από ποιά Αγία της εκκλησίας μας το μοναστήρι Σταυροβουνιού. 

2. Αναφέρουν την παράδοση σύμφωνα με την οποία χτίστηκε το μοναστήρι Σταυροβουνιού.

3. Περιγράφουν με συντομία την εκκλησία της Παναγίας της Αγγελόκτιστης και το βασιλικό παρεκκλήσι των Πυργών.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ

 Η Ιερά Μονή του Τιμίου Σταυρού, γνωστή και ως Ιερά Μονή Σταυροβουνίου ή απλά Σταυροβούνι, είναι ένα Ορθόδοξο ανδρικό Μοναστήρι που ανήκει στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου και ένας από τους τόπους στους οποίους υπάρχει τεμάχιο του Τιμίου Σταυρού.

Κτίτωρ της Ιεράς Μονής είναι η Αγία Ελένη η Ισαπόστολος, μητέρα του Αυτοκράτορα Αγίου Κωνσταντίνου του Μεγάλου (εορτάζουν μαζί την 21η Μαΐου).

Βρίσκεται 23 μίλια δυτικά της Λάρνακας .

Είναι χτισμένο σε ύψωμα 700 μέτρων σε χώρο όπου βρισκόταν ειδωλολατρικός ναός του Δία.

80

Το μοναστήρι έχτισε η Αγία Ελένη το 326 μ.χ. κατά την επιστροφή στη πατρίδα της από τους Αγίους τόπους.

Σύμφωνα με τη παράδοση μια μεγάλη τρικυμία ανάγκασε τα καράβια της Αγίας Ελένης να προσαράξουν στα νότια της Κύπρου, δίπλα από το χωριό Ζύγι.

Εκεί η Αγία Ελένη είδε ένα όνειρο, όπου ένας όμορφος νέος υπέδειξε στην Αγία πως πρέπει να χτίσει και στη Κύπρο εκκλησίες και μοναστήρια όπως έχτισε και στους Αγίους τόπους και ότι ήταν θέλημα Θεού η Κύπρος να ξαναζωντανέψει, μετά από την ανομβρία που διάρκεσε 36 χρόνια .

Όταν ξύπνησε διαπίστωσε πως έλειπε ο τίμιος σταυρός.

Κάποιος υπηρέτης διαπίστωσε ότι από κάποιο βουνό έβγαινε μια παράξενη λάμψη .

Όταν πήγαν στο βουνό αυτό, βρήκαν τον τίμιο σταυρό και τον έφεραν πίσω.

Η Αγία Ελένη κατάλαβε ότι στο βουνό αυτό έπρεπε να χτιστεί μοναστήρι.

Για το χτίσιμο του μοναστηριού προσκάλεσε χτίστες και εργάτες από τη γύρω περιοχή, ενώ η ίδια παρακολουθούσε και βοηθούσε στο χτίσιμο του.

Το μοναστήρι δέκτηκε πολλές καταστροφές, όμως παραμένει ένα σημαντικό μέρος λατρείας.

Το μοναστήρι είναι άβατο για γυναίκες .

Οι μοναχοί του μοναστηριού είναι βαθιά αφοσιωμένοι στα θρησκευτικά τους καθήκοντα και τηρούν αυστηρούς κανόνες όπως και στο Άγιον όρος.

Στις 14 Σεπτεμβρίου, μέρα της ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, γίνεται εντυπωσιακή τελετή και εορτασμός.

Εύκολα μπορεί κανείς να επισκεφθεί το Μοναστήρι της Αγίας Βαρβάρας στους πρόποδες του Σταυροβουνιού. Οι μοναχοί εδώ έχουν μεγάλη φήμη ως αγιογράφοι.

Εκκλησία Παναγίας Αγγελόκτιστης

Βρίσκεται στο χωριό Κίτι, 11 χλμ. δυτικά της Λάρνακας.

Βυζαντινή εκκλησία του 11ου αιώνα που κτίστηκε στη θέση μιας κατεστραμμένης πρωτοχριστιανικής βασιλικής του 5ου αιώνα.

Από τη βασιλική αυτή διασώζεται η αψίδα μαζί με ένα από τα ωραιότερα κομμάτια βυζαντινής τέχνης, ένα σπάνιο ψηφιδωτό του 6ου αιώνα που παριστάνει την Παναγία όρθια σε καταστόλιστα υποπόδια, μαζί με τον Χριστό, ανάμεσα στους αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ.

81

Πάνω και κάτω η σύνθεση περιβάλλεται από μια διακοσμητική ταινία η οποία περιλαμβάνει λουλούδια, πτηνά, πουλιά και ζώα.

Είναι ισάξιο με τα ψηφιδωτά της Ραβέννας.

ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙ ΤΩΝ ΠΥΡΓΩΝ

Βρίσκεται δυτικά του χωριού Πυργά και είναι κτισμένο σε μικρό ύψωμα δίπλα από ένα παραπόταμο του ποταμού Τρίμιθου.

Κτίστηκε το 1421 προς τιμή του Σωτήρος και είναι γοτθικής αρχιτεκτονικής του 14ου αιώνα.

Αρχικά ο ναός ήταν διακοσμημένος με τοιχογραφίες με θέματα όπως η ζωή του Χριστού και της Θεοτόκου, η μεταμόρφωση, η ανάσταση του Χριστού, ο Άγιος Κοσμάς, κ.α.

Πολλές από αυτές τις τοιχογραφίες έχουν καταστραφεί από τους Τούρκους και από την πολύχρονη εγκατάλειψη.

Τι μάθαμε σήμερα…

Για την ιστορία ίδρυσης του μοναστηριού Σταυροβουνίου και τη φήμη που κατέχει στον ορθόδοξο κόσμο .

Για την εκκλησία της Παναγίας Αγγελόκτιστης και για το σπάνιο ψηφιδωτό της Παναγίας που βρίσκεται σε αυτή.

Για το βασιλικό παρεκκλήσι Πυργών.

Εργασία στη τάξη

1. Που βρίσκεται και πότε χτίστηκε το μοναστήρι του Σταυροβουνιού;

2. Να αναφέρετε τη παράδοση σύμφωνα με την οποία η Αγία Ελένη θεώρησε ότι έπρεπε να χτίσει Μοναστήρι στο σημείο που είναι σήμερα.

3. Ποιά εικόνα παρουσιάζει σήμερα το Μοναστήρι Σταυροβουνιού;

4. Που βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας της αγγελόκτιστης και τι γνωρίζεται για το περίφημο ψηφιδωτό της;

82

 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

Βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 209 τις 25, 30, 32,

  

ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ

Πόλη της Αμμοχώστου

Θέση

Ονομασία

Ιστορία

Πληθυσμός

Σημερινή κατάσταση

Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα της πόλης της Αμμοχώστου

Σ Τ Ο Χ Ο Ι

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να:

1. Εντοπίζουν τη θέση της Αμμοχώστου στο χάρτη της Κύπρου

2. Αναφέρουν τα βασικά ιστορικά / μυθολογικά στοιχεία, που αφορούν την πόλη της Αμμοχώστου.

3. Περιγράφουν με συντομία τις κυριότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονταν στην πόλη της Αμμοχώστου πριν το 1974.

4. Περιγράφουν με συντομία τα κυριότερα αρχαιολογικά μνημεία της πόλης της Αμμοχώστου.

5. Να αξιολογούν την τουριστική σημασία της Αμμοχώστου (πριν το 1974), σε σχέση με το παγκύπριο προσφερόμενο τουριστικό προϊόν εκείνης της περιόδου.

Αμμόχωστος

Εισαγωγή

83

Η δεύτερη μεγαλύτερη επαρχία της Κύπρου

Βρίσκεται στα ανατολικά της Κύπρου

Υπάρχουν σ’ αυτήν πολλά μοναστήρια, εκκλησίες και αρχαιολογικοί χώροι

Η Έγκωμη και η Σαλαμίνα είναι οι σημαντικότεροι αρχαιολογικοί χώροι της επαρχίας Αμμοχώστου

Βρίσκονται σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία που συνδέονται με την εγκαθίδρυση της χριστιανικής θρησκείας στη Κύπρο.

Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της βρίσκεται κάτω από τουρκική κατοχή.

Πόλη «φάντασμα» για κάποιους … για μας πόλη που μας περιμένει.

Θέση

Είναι η ανατολικότερη επαρχία της Κύπρου .

Είναι κτισμένη στη θέση της αρχαίας Αρσινόης.

Πρωτεύουσα της είναι η ομώνυμη πόλη , γνωστή με το όνομα Βαρώσια.

Ιστορία

Ιδρύθηκε τον 3ο αιώνα π.χ. από το βασιλιά της Αιγύπτου Πτολεμαίο Φιλάδελφο ο οποίος την ονόμασε Αρσινόη.

Το 647 μ.χ οι άραβες κυρίευσαν την Σαλαμίνα όπου ήταν η σημαντικότερη πόλη στη περιοχή, έτσι οι κάτοικοι της εγκαταστάθηκαν στην Αμμόχωστο. Από τότε άρχισε να ακμάζει.

Το 1191 μ.χ. ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος (Γ΄ σταυροφορία) κατέλαβε την Αμμόχωστο.

Το 1291 μ.χ. εγκαταστάθηκαν σε αυτή πρόσφυγες από την Άκρα της Μικράς Ασίας και τότε άρχισε η πραγματική ανάπτυξη της.

Το 1376 μ.χ. κυριεύτηκε από τους Γενουάτες, οι οποίοι βοήθησαν τη πόλη να γίνει σπουδαίο εμπορικό λιμάνι.

Το 1489 μ.χ. η Αικατερίνη Κορνάρο παρέδωσε τη Κύπρο στους Ενετούς .

Το 1571 ο Λαλά Μουσταφάς μετά από 11 μήνες πολιορκία κατάφερε να καταλάβει την Αμμόχωστο με τεράστιες απώλειες του στρατού του.

84

Μετά τον πόλεμο μεταξύ Τούρκων και Ενετών, τους σεισμούς, το γκρέμισμα των εκκλησιών και άλλων κτιρίων για τη κατασκευή της διώρυγας του Σουέζ, η πόλη ερημώθηκε.

Το 1878 οι Τούρκοι πούλησαν τη Κύπρο στους Άγγλους όπου και συνέβαλαν στη σταδιακή οικονομική ενίσχυση της πόλης.

Μετά την απελευθέρωση από τους Άγγλους το 1960 η Αμμόχωστος έγινε μια από τις σημαντικότερες επαρχίες της Κύπρου.

Μέχρι το 1974 είχε αποκτήσει τη φήμη του σπουδαιότερου τουριστικού κέντρου της Κύπρου.

Το 1974 λειτουργούσαν σ’ αυτή ξενοδοχεία που διάθεταν συνολικά 10331 κλίνες.

Σήμερα η Αμμόχωστος είναι μια ερειπωμένη πόλη. Ο τουρκικός στρατός κατοχής δεν επιτρέπει την εγκατάσταση των κατοίκων της.

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

Το φεστιβάλ του πορτοκαλιού

Ο κατακλυσμός

Τα σχολεία της πόλης ήταν κέντρα πνευματικής ζωής, έδιναν παραστάσεις αρχαίων τραγωδιών, αναπαραστάσεις κυπριακών εθίμων κ.α.

Αρχαιολογικά μνημεία

Τα τείχη

Περιτριγυρίζουν τη παλιά πόλη . Έχουν ύψος περίπου 50 πόδια και πάχος 27 πόδια .Χτίστηκαν από τους Λουζινιανούς και τελειοποιήθηκαν από τους Ενετούς. Έχουν δύο πύλες, την πύλη ξηράς και την πύλη θάλασσας.

Κατά τη τουρκική εισβολή του 1571 τα τείχη άντεξαν σε 11 μήνες πολιορκία. Σήμερα διατηρούνται σε καλή κατάσταση.

Ο πύργος του Οθέλλου

Ήταν η ακρόπολη της Αμμοχώστου . Χτίστηκε από τους Λουζινιανούς και τελειοποιήθηκε από τους Ενετούς. Στη κύρια είσοδο βρίσκεται το λιοντάρι που ήταν το έμβλημα της Βενετίας.

Η εκκλησία των Αγίων Πέτρου και Παύλου

Χτίστηκε το 14ο αιώνα από τον πλούσιο έμπορα Σίμων Νοστράνο.

85

Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Εξορινού

Χτίστηκε αρχικά από τη Νεστοριανή κοινότητα το 1359 μ.χ. Τα μέλη αυτής της κοινότητας κατάγονταν από τη Συρία .

Ανακεφαλαίωση

Εισαγωγικά στοιχεία για την Αμμόχωστο

Ιστορικά και μυθολογικά στοιχεία

Πολιτιστικές εκδηλώσεις στη πόλη Αμμοχώστου (πριν το 1974)

Αρχαιολογικά μνημεία της πόλης Αμμοχώστου

Τουριστική σημασία Αμμοχώστου μέχρι το 197

Φύλλο εργασίας στη τάξη

ΟΜΑΔΑ Α΄

1. Να αποδώσετε με συντομία την ιστορία της πόλης της Αμμοχώστου

ΟΜΑΔΑ Β΄

2. Να περιγράψετε τις κυριότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις που γίνονταν στην πόλη της Αμμοχώστου πριν το 1974.

3. Να αξιολογήσετε την τουριστική σημασία της Αμμοχώστου (πριν το 1974), σε σχέση με το παγκύπριο προσφερόμενο τουριστικό προϊόν εκείνης της περιόδου.

ΟΜΑΔΑ Γ΄

4. Περιγράψετε σύντομα τα κυριότερα αρχαιολογικά μνημεία της πόλης της Αμμοχώστου.

Εργασία στο σπίτι

Βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 129 τις 1,2,3,4

Διάβασμα βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 113, 114, 115( πάνω)

86

Αρχαιολογικά μνημεία και αξιοθέατα της επαρχίας Αμμοχώστου

Αρχαιολογικοί χώροι:

Σ α λ α μ ί ν α ς

Έ γ κ ω μ η ς

ΣΤΟΧΟΙ

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να:

1. Εντοπίζουν τα βασικά ιστορικά και μυθολογικά στοιχεία που αφορούν τις αρχαίες πόλεις της Σαλαμίνας και της Έγκωμης

2. Αναφέρουν αρχαιολογικά μνημεία από Σαλαμίνα

3. Διακρίνουν τη σπουδαιότητα των πόλεων τη περίοδο ακμής τους και τη σπουδαιότητα τους σήμερα ως αρχαιολογικών χώρων

Σ α λ α μ ί ν α

Ίδρυση

Ιδρυτής θεωρείται ο Τεύκρος γιος του Τελαμώνα ο οποίος καταγόταν από τη νήσο Σαλαμίνα της Ελλάδας.

Η ίδρυση της χρονολογείται την ύστερη εποχή του χαλκού από αποίκους της Μικράς Ασίας και Αχαιούς.

Ιστορία της Σαλαμίνας

Όπως και η υπόλοιπη Κύπρος, έτσι και η Σαλαμίνα, πέρασε από διάφορους κατακτητές όπως οι Ασσύριοι , Αιγύπτιοι , Πέρσες , Πτολεμαίοι , Ρωμαίοι.

Διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο ανάμεσα στα βασίλεια της Κύπρου, λόγω της θέσης της, του λιμανιού της, τις εμπορικές σχέσεις της με τις γειτονικές χώρες και τους καλούς της ηγεμόνες .

Ηγεμόνες Σαλαμίνας

Εύελθων( 560 – 525 π.χ. ). Ένας από τους ισχυρότερους βασιλιάδες της Κύπρου

Ονήσιλος . Πήρε την εξουσία από τον αδελφό του Γόργο επωφελούμενος της απουσίας του και οργάνωσε επανάσταση εναντίων των Περσών (499-498 π.χ.). Ηττήθηκε γιατί ο Στασάνωρ βασιλιάς του Κουρίου λιποτάκτησε με

87

αποτέλεσμα οι δυνάμεις του Ονήσιλου να ηττηθούν και ο ίδιος να σκοτωθεί στη μάχη .

Ευαγόρας . Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, η Σαλαμίνα είχε οχυρωθεί, δημιούργησε στόλο και απέκτησε καλές σχέσεις με τους Αθηναίους. Αγωνίστηκε εναντίων των Περσών και απέσπασε την Κιλικία. Το 374 π.χ. ο βασιλιάς Ευαγόρας δολοφονήθηκε και η Κύπρος παρέμεινε στα χέρια των Περσών μέχρι το 333 π.χ.

Άλλες περίοδοι στην ιστορία της Σαλαμίνας

Πτολεμαίοι από το 294 π. Χ.

Ρωμαιοκρατία από το 58 π.χ.

Το 77 μ.χ. , το 332 μ.χ. και το 342 μ.χ. η Σαλαμίνα καταστράφηκε από σεισμούς.

Το 367 μ.χ. – 403 μ.χ. η Σαλαμίνα ξανάγινε πρωτεύουσα της Κύπρου.

Μετά τις Αραβικές επιδρομές η πόλη εγκαταλείφθηκε και έδωσε τη θέση της στην Αμμόχωστο.

Αρχαιολογικά μνημεία της Σαλαμίνας

Θέατρο ( Ανασκάφτηκε το 1960 από το τμήμα αρχαιοτήτων . Χτίστηκε το 2ο αιώνα μ.χ. πιθανόν πάνω σε θέατρο της Ελληνιστικής περιόδου( 3ος με 2ο αιών. Π.χ. ). Είχε χωρητικότητα 15 – 20 χιλιάδες θεατές. Ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα της Μεσογείου. Τον 4ο αιώνα μ.χ. καταστράφηκε από σεισμό.

Γυμνάσιο Το σπουδαιότερο αρχαιολογικό εύρημα της περιοχής . Ανασκάφτηκε μερικώς το 1890 . Βρέθηκαν αγάλματα του Ηρακλή της Άρτεμης και της Αφροδίτης .Το γυμνάσιο αναστηλώθηκε και λειτουργούσε με επέκταση κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια.)

Βασιλική Αγίου Επιφανίου Ανασκάφτηκε το 1890 αλλά διαπιστώθηκε η ταυτότητα της το 1924 και 1925. Ήταν καθεδρικός ναός της Κωνσταντίας και ανήκει στο Άγιο Επιφάνειο.

Δεξαμενή η μεγαλύτερη εκείνης της εποχής .Μπορούσε να ικανοποιήσει τις ανάγκες 120.000 ανθρώπων. Το νερό μεταφερόταν από το κεφαλόβρυσο της Κυθραίας μέσω ενός υδραγωγού μήκους 35 μιλίων .

Αγορές Βρέθηκαν δύο Ρωμαϊκές αγορές, η λίθινη αγορά και η γρανιτική αγορά. Η Λίθινη πιστεύεται ότι ήταν η μεγαλύτερη στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, 213 X 63 μέτρα.

Ναός του Δία Βρίσκεται στα νότια της αγοράς.

Βασιλικοί τάφοι Βρέθηκαν συνολικά 9 τάφοι με πάρα πολλά σημαντικά κτερίσματα.

Έ γ κ ω μ η

88

Εισαγωγή - Έγκωμη 17ος-12ος αιώνας π.X. - Ύστερη Xαλκοκρατία

Στις αρχές του 16ου αιώνα π.X. στην ανατολική Kύπρο, στις εκβολές του Πεδιαίου ποταμού δημιουργείται η Έγκωμη, μια πολίχνη η οποία εξυπηρετούσε τις ανάγκες του κοντινού λιμανιού, που ασχολούταν με την εξαγωγή χαλκού.

Ήταν μια μικρή πολιτεία, με εργαστήρια επεξεργασίας του χαλκού, της οποίας τη φήμη και τη ζωή εξιστορούν τόσο οι αρχαιολογικές ανασκαφές όσο και οι ιστορικές πηγές.

Θέση

Βρίσκεται στη κατεχόμενη επαρχία Αμμοχώστου .

Νοτιοανατολικά της είναι η πόλη της Αμμοχώστου και βορειοανατολικά της το μοναστήρι του Αποστόλου Βαρνάβα και η Σαλαμίνα.

Ονομασία

Ονομάζεται και Αλάσια ή Ίσι ή Άσυ ή Άσι ή πόλη που ανήκει στη εποχή του χαλκού.

Ιστορία

Πιστεύεται ότι ιδρύθηκε γύρω στο 2000 – 1700 π.χ.

Την ύστερη εποχή του χαλκού εξελίχθηκε σε κοσμοπολίτικο κέντρο.

Το 1450 π.χ. η Έγκωμη έφθασε στη πιο λαμπρή περίοδο της ιστορίας της. Έγινε το σπουδαιότερο εμπορικό κέντρο του Αιγαίου και των ακτών της Συρίας.

Το 1230 π.χ. λόγω της εγκατάστασης των Μυκηναίων στη πόλη, καθώς και λόγω της εμπορίας του χαλκού επήλθε κοινωνικοοικονομική πρόοδος στο νησί.

Η πόλη οχυρώθηκε με κυκλώπεια τείχη, είχε αποχετευτικό σύστημα, φαρδιούς δρόμους, δημόσια κτίρια, ανάκτορο, κεντρική πλατεία και λιμάνι.

Οι νεκροί θάβονταν με τα πολύτιμα τους αντικείμενα κάτω από τα πατώματα των σπιτιών τους.

Λατρευόταν ο κερασφόρος θεός Απόλλωνας η « θεά μητέρα » καθώς και η θεά της γονιμότητας .

Κατά τις ανασκαφές έχουν βρεθεί πάρα πολλά μνημεία και κτερίσματα. ( αμφορείς, περιδέραια, κούπες, δακτυλίδια, σκουλαρίκια κ.α.)

H Έγκωμη εγκαταλείπεται σταδιακά στο τέλος του 12ου αιώνα.

Τι έχουμε μάθει σήμερα…

Για την ιστορία της Σαλαμίνας

89

Για τα αρχαιολογικά μνημεία της Σαλαμίνας (θέατρο, γυμνάσιο, Βασιλική Αγίου Επιφάνειου, δεξαμενή, αγορές)

Για την ιστορία και τη ονομασία της Έγκωμης

Για τη σπουδαιότητα της Έγκωμης την περίοδο ακμής της.

Φύλλο εργασίας στη τάξη

1. Ιδρυτής της Σαλαμίνας θεωρείται ο ………………… την ύστερη εποχή του ………………………

2. Οι σπουδαιότεροι 3 βασιλιάδες της Σαλαμίνας είναι οι ………………………, …………………..…., ……………………………

3. Τα κυριότερα αρχαιολογικά μνημεία από τον αρχαιολογικό χώρο της Σαλαμίνας είναι ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

4. Περιγράψετε με συντομία την ιστορία της Έγκωμης5. Η Έγκωμη παλιά ονομαζόταν και ……………………..6. Αναφέρετε τα κυριότερα αρχαιολογικά ευρήματα της Έγκωμης.

Διάβασμα σελ. 115 - 120

Εργασία στο σπίτι

Βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 129 τις 6, 7, 8, 11, 15

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΣΤΗ ΕΠΑΡΧΙΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ

90

1. Μονή Αποστόλου Βαρνάβα

2. Μονή Αποστόλου Ανδρέα

3. Μονή Αγίας Νάπας

4. Φρούριο Καντάρας

Στόχοι

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να μπορούν να:

1. Περιγράφουν με συντομία τις παρακάτω Μονές:

• Μονή Αποστόλου Βαρνάβα

• Μονή Αποστόλου Ανδρέα

• Μονή Αγίας Νάπας

• καθώς και το Φρούριο Καντάρας

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΒΑΡΝΑΒΑ

Βρίσκεται δύο χιλιόμετρα δυτικά της Σαλαμίνας και κτίστηκε από τον Ανθέμιο που ήταν αρχιεπίσκοπος Κύπρου, όταν είδε στον ύπνο του τον απόστολο Βαρνάβα ο όποιος του υπέδειξε που ήταν θαμμένος.

Κατά την εκταφή των λειψάνων του πάνω στο στήθος του απόστολου, βρέθηκε το ευαγγέλιο του απόστολου Ματθαίου.

Έτσι ο αρχιεπίσκοπος Ανθέμιος έκτισε το ναό δίπλα από τον τάφο του αποστόλου, και γύρω τα κελία για τους μονάχους.

Τον 6ο – 9ο αιώνα κατά τις αραβικές επιδρομές το μοναστήρι καταστράφηκε ολοκληρωτικά.

Το 1756 ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Φιλόθεος έκτισε στη θέση των παλιών ερειπίων, το σημερινό μοναστήρι.

Το μοναστήρι βρίσκεται κάτω από τουρκική κατοχή.

Οι τούρκοι αφαίρεσαν τις παλιές εικόνες του εικονοστασίου και τοποθέτησαν καινούργιες μετατρέποντας το σε μουσείο.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΝΔΡΕΑ

Βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο της Κύπρου κτισμένο στο ομώνυμο ακρωτήριο.

91

Μετά τους διωγμούς των ιουδαίων ο απόστολος Ανδρέας έφυγε για την Κύπρο. Λίγο πριν φθάσει στο ομώνυμο ακρωτήριο είχε γίνει μεγάλη θαλασσοταραχή και από εκεί τον περιμάζεψε ένα καράβι.

Η παρουσία του αποστόλου στο καράβι συνδέεται με δυο θαύματα:

Το πρώτο, το πλοίο δεν μπορούσε να απομακρυνθεί γιατί δεν υπήρχε ευνοϊκός άνεμος και όταν τέλειωσε το νερό ο καπετάνιος μετά από υπόδειξη του αποστόλου έστειλε τους ναύτες στην στεριά για να βρουν νερό.

Εκεί ο απόστολος Ανδρέας προσευχήθηκε και από ένα βράχο άρχισε να αναβλύζει νερό.

Ακόμα και σήμερα ο ίδιος βράχος αναβλύζει νερό γνωστό ως το άγιασμα του αποστόλου Ανδρέα.

Το άλλο θαύμα αναφέρεται στο τυφλό παιδί του καπετάνιου το όποιο γιατρεύτηκε όταν ο απόστολος Ανδρέας του υπέδειξε να πιει και να νίφτει από το νερό της πηγής.

Ο καπετάνιος γύρισε στο μέρος και έκτισε ένα μικρό εκκλησάκι. Ύστερα από πολλά χρόνια κτίστηκε η σημερινή εκκλησία και τα κελιά των μονάχων από τον Παπαϊωάννη Νικόλα Διάκου από το Ριζοκάρπασο το 1867.

Για χρόνια το μοναστήρι ήταν χώρος προσκυνήματος για ανθρώπους όλων των κοινωνικών τάξεων.

Το μοναστήρι σήμερα βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή.

ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΑΣ ΝΑΠΑΣ

Βρίσκεται στο κέντρο του χωρίου Αγία Νάπα.

Το χωριό πηρέ το όνομα του από τη λέξη «νάπα» που σημαίνει πυκνό δάσος.

Σύμφωνα με την παράδοση η περιοχή του σημερινού χωρίου ήταν καλυμμένη από πυκνό δάσος.

Αρχαιολογικές μαρτυρίες δείχνουν ότι στα ρωμαϊκά χρόνια, δυτικά του μοναστηρίου υπήρχε οικισμός.

Η σπηλιά στην όποια βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας από κυνηγούς έγινε εκκλησία, γύρω από την όποια κτίστηκε το σημερινό μοναστήρι.

Η εικόνα χάθηκε και αντικαταστάθηκε από άλλη το 17ο αιώνα.

Το 16ο αιώνα λειτουργούσε ως μοναστήρι καλογριών. Οι Ενετοί έκαναν μεγάλες κτιριακές αλλαγές στο βόρειο και δυτικό μέρος του μοναστηριού.

Οι Λατίνοι είχαν το βωμό τους στον περίβολο της εκκλησίας.

92

Κατά το μεγαλύτερο διάστημα της τουρκοκρατίας το μοναστήρι ήταν εγκαταλειμμένο.

Στης αρχές του 19ου αιώνα ο χωρεπίσκοπος Τριμιθούντας έκανε μεγάλες επιδιορθώσεις αλλά μετά το 1821 το μοναστήρι εγκαταλείφτηκε οριστικά.

Αργότερα μερικά από τα δωμάτια του χρησιμοποιήθηκαν ως κατοικίες για φτωχές οικογένειες και μερικά άλλα ως σχολειό του χωρίου.

ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΗΣ ΚΑΝΤΑΡΑΣ

Βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της οροσειράς του πενταδάκτυλου και είναι κτισμένο πάνω σε βραχώδη κορυφή ύψους 630 μέτρων.

Πηρέ το όνομα του από την αραβική λέξη «καντάρα» που σημαίνει απόκρημνο μέρος.

Κτίστηκε από τους βυζαντινούς και χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο με σκοπό την προστασία του νησιού από τους Σαρακηνούς πειρατές.

ΤΟ 1232 μ.Χ. το φρούριο κυριεύτηκε από στρατιώτες του γερμανού αυτοκράτορα Φρειδερίκου που λιποτάχτησαν από το στράτευμα τους στη Συρία, και στη συνέχεια παραδόθηκαν στο Λουζινιανό βασιλιά της Κύπρου.

Οι Λουζινιανοί έκαναν πολλές προσθήκες και μετατροπές κτίζοντας πολλά δωμάτια για στρατιώτες, στάβλους για ζώα αποθήκες, τείχη και πολεμίστρες γύρω - γύρω έπο το φρούριο.

Το 1562 το φρούριο καταστράφηκε από τους ενετούς όπως και τα αλλά φρούρια της οροσειράς πενταδακτύλου γιατί δεν τα θεωρούσαν σημαντικά οχυρωματικά έργα.

Τι έχουμε μάθει σήμερα…

Για τη Μονή Αποστόλου Βαρνάβα (ιστορία ίδρυσης του και σημερινή κατάσταση)

Για τη Μονή Αποστόλου Ανδρέα (ιστορία ίδρυσης του, σημερινή κατάσταση και τα γνωστά θαύματα του Αγίου)

Για τη Μονή Αγίας Νάπας (προέλευση ονόματος, ιστορία)

Για το Φρούριο Καντάρας (ιστορία του…)

Φύλλο εργασίας στη τάξη

1. Από ποιον κτίστηκε το μοναστήρι του Αποστόλου Βαρνάβα;

93

2. Ποιο ευαγγέλιο βρέθηκε μαζί με το σκήνωμα του Αγίου μέσα στον τάφο του;

3. Σε τι το έχουν μετατρέψει οι τούρκοι; Εκφράστε τις σκέψεις σας για το θέμα.

4. Αναφέρετε σε συντομία τη ιστορία ίδρυσης του μοναστηριού του Αποστόλου Ανδρέου.

5. Ποια θαύματα γνωρίζεται του Αγίου σχετικά με την ίδρυση του μοναστηριού;

6. Από πού πήρε το όνομα του το μοναστήρι της Αγίας Νάπας;

7. Πως πήρε το όνομα του το φρούριο της Καντάρας;

8. Ποιο σκοπό εξυπηρετούσε το έργο αυτό;

Ασκήσεις για το σπίτι

Βιβλίο τουριστικής Γεωγραφίας σελ. 130 τις 16, 18, 22 και τις ερωτήσεις

1. Ποιο ευαγγέλιο βρέθηκε πάνω στον τάφο του Αποστόλου Βαρνάβα; Σε τι το έχουν μετατρέψει οι τούρκοι;

2. Ποια θαύματα γνωρίζεται του Αγίου και Αποστόλου Ανδρέου σχετικά με την ίδρυση του μοναστηριού του;

ΚΕΡΥΝΕΙΑΗ πόλη της Κερύνειας – εισαγωγικά

94

Θέση

Ονομασία

Ιστορία

Πληθυσμός / πολιτιστικές εκδηλώσεις

Σημερινή κατάσταση

Σ Τ Ο Χ Ο Ι

Οι μαθητές μετά το τέλος του μαθήματος πρέπει να είναι σε θέση να :

1. Εντοπίζουν τη θέση της πόλης της Κερύνειας στο χάρτη της Κύπρου.

2. Να αναφέρουν τα βασικά ιστορικά / μυθολογικά στοιχεία που αφορούν τη πόλη της Κερύνειας.

3. Να ονομάζουν τα αξιοθέατα της πόλης και να τα εντοπίζουν στο χάρτη.

4. Αναφέρουν τη πολιτιστική και πνευματική κατάσταση στη Κερύνεια μέχρι το 1974.

5. Αναφέρουν τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στη πόλη της Κερύνειας.

 

Θέση – Ίδρυση – Ιστορία 

Απέχει 74 χιλ. από τις ακτές τις Τουρκίας και συνορεύει με τις επαρχίες Αμμοχώστου και Λευκωσίας .

Κτίστηκε το 1250 π.χ από τον Αχαιό Κ η φ έ α.

Πλούσια ιστορία και παράδοση από τη νεολιθική εποχή μέχρι σήμερα.

Ήταν κατοικημένη από τη νεολιθική εποχή ( 6000 π.χ. )

Στον Άγιο Επίκτητο βρέθηκαν καλύβες και εργαλεία που χρονολογούνται από τη νεολιθική εποχή.

Στη νεκρή πόλη των βουνών βρέθηκαν θαλαμοειδείς τάφοι με πλούσια κτερίσματα που χρονολογούνται κατά την πρώιμη εποχή του χαλκού ( 2300 π.χ. – 1850 π.χ. )

Στη Λάπηθο και το Κάρμι βρέθηκαν μυκηναϊκοί τάφοι με κτερίσματα που μαρτυρούν ότι η Κερύνεια είχε εμπορικές σχέσεις με τον Ελληνικό χώρο. ( 1850 – 1600 π.χ.)

95

Στο ιερό της Αγίας Ειρήνης ( 7ος αιώνας π.χ. ) βρέθηκαν 2000 περίπου πήλινα αγαλματάκια που δείχνουν ότι η Κερύνεια είχε σχέσεις με την ανατολή και με το Αιγαίο.

Οι εμπορικές σχέσεις της Κερύνειας με το Αιγαίο ( 300 π.χ ) επιβεβαιώνονται με την ανεύρεση του ναυαγίου του καραβιού της Κερύνειας. Σ’ αυτό υπήρχε φορτίο με κρασί, μυλόπετρες και αμύγδαλα τα οποία φόρτωσε από νησιά της Ελλάδος.

Κατά τη Ρωμαϊκή και τη Βυζαντινή περίοδο η Κερύνεια συνέχισε ν’ αναπτύσσεται .

Αρκετές εκκλησίες ανήκουν στη βυζαντινή περίοδο . ( Παναγία η Αχειροποίητος , Άγιος Χρυσόστομος κ.α.)

Κατά τη φραγκοκρατία χτίστηκαν ή επισκευάστηκαν τα φρούρια του Αγίου Ιλαρίωνα , του Βουφαβέντο, και της Κερύνειας . Το Αββαείο του Πέλλαπαις είναι ένα από τα ωραιότερα δείγματα γοτθικής τέχνης στην ανατολική μεσόγειο .

Κατά την ενετική κυριαρχία εγκαταλείπονται τα κάστρα της περιοχής του πενταδακτύλου και ενισχύονται οι οχυρώσεις στα τείχη της Κερύνειας και Λευκωσίας.

Από το 1571 – 1878 η Κύπρος πέρασε στα χέρια των Τούρκων

Τέλη του 19ου αιώνα η Κερύνεια είχε γύρω στους 1400 κατοίκους ενώ πριν τη Τουρκική εισβολή του 1974 είχε περίπου 4000 κατοίκους.

Τα τελευταία χρόνια πριν το 1974 η Κερύνεια γνώρισε μεγάλη τουριστική ανάπτυξη .

Πνευματική – πολιτιστική κίνηση

Μέχρι το 1974 υπήρχαν υπήρχαν πολλοί αθλητικοί σύλλογοι , λαογραφικός όμιλος όπου έπαιζαν σημαντικό ρόλο στη πνευματική και αθλητική ζωή του τόπου.

Στη Κερύνεια γινόταν κάθε χρόνο η παγκύπρια έκθεση ανθέων .

Στο λιμάνι της Κερύνεια γινόταν κάθε χρόνο η γιορτή του κατακλυσμού.

Αρχαιολογικοί χώροι και αξιοθέατα πόλης Κερύνειας

Το κάστρο της Κερύνειας

Το μουσείο του ναυαγίου της Κερύνειας

Το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται μέσα στα τείχη της Κερύνειας .

Η τοποθεσία Χρυσοκάβα που αποτέλεσε κοιμητήριο τα πρώτα χριστιανικά χρόνια . Εκεί βρίσκεται το αρχαίο εκκλησάκι της Αγίας Μαύρης

Ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής στη πάνω Κερύνεια.

96

Εκλησία χρυσοπολίτισσας , η μητρόπολη , η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

Τι έχουμε μάθει σήμερα ….

Για τη πόλη της Κερύνειας – εισαγωγικά στοιχεία

Θέση

Ονομασία

Ιστορία

Πληθυσμός / πολιτιστικές εκδηλώσεις

Πνευματική – πολιτιστική κίνηση

Αρχαιολογικοί χώροι και αξιοθέατα πόλης Κερύνειας

Σημερινή κατάσταση

Φύλλο εργασίας στη τάξη

1. Η πόλη της Κερύνειας ιδρύθηκε από τον ………………… το έτος ……. π.χ.

2. Αναφέρετε τέσσερα ιστορικά στοιχεία που αφορούν την Κερύνεια.3. Η Κερύνεια το 1974 είχε πληθυσμό ………… κατοίκους4. Τι γνωρίζετε για το ναυάγιο του καραβιού της Κερύνειας; 5. Αναφέρετε τέσσερις αρχαιολογικούς χώρους στη πόλη της

Κερύνειας

Διάβασμα βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 210, 211, 212, 213, 214

Εργασία για το σπίτι

Βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 221 τις 5,6, 7

Μνημεία και αξιοθέατα από την επαρχία ΚερύνειαςΑββαείο του Πέλλαπαϊς

Μοναστήρι Αγίου Χρυσοστόμου

97

Φρούριο Βουφαβέντο

Φρούριο Αγίου Ιλαρίωνα

ΣΤΟΧΟΙ

Με το τέλος του μαθήματος οι μαθητές πρέπει να μπορούν να:

1. Αναφέρουν με συντομία τα ιστορικά και μυθολογικά στοιχεία που αναφέρονται στα πιο κάτω μοναστήρια και φρούρια της επαρχίας Κερύνειας:

• Αββαείο του Πέλλαπαϊς

• Μοναστήρι Αγίου Χρυσοστόμου

• Φρούριο Βουφαβέντο

• Φρούριο Αγίου Ιλαρίωνα

• Αββαείο του Πέλλαπαϊς

 

Ονομασία

Πιστεύεται ότι προέρχεται από την παράφραση των αρχαίων Γαλλικών Abbaye de la Paix = Αββαείο της ειρήνης

Αρχικά ονομαζόταν Πισκοπιά ή Επισκοπιά γιατί εκεί βρισκόταν η κατοικία του επισκόπου Κερύνειας.

Προς το τέλος του 15ου αιώνα ονομάστηκε Λευκό Αββαείο και Παναγία Ασπροφορούσα.

 

Θέση

Πέντε χιλιόμετρα ανατολικά της Κερύνειας κτισμένο σε βραχώδη κρημνό.

Ιστορία

Για πρώτη φορά αναφέρεται ως κοινότητα των μοναχών του τάγματος του Αγίου Αυγουστίνου.

Το μοναστήρι απέκτησε μεγάλη δύναμη και συχνά δεν υπάκουε στον Αρχιεπίσκοπο Λευκωσίας.

Το μοναστήρι κατέχει κομμάτι του τιμίου σταυρού το οποίο δόθηκε από τον Ιππότη της Πάφου το 1241.

98

Ο Ούγος ο Γ΄ παραχώρησε στον Ηγούμενο της Μονής το δικαίωμα να φέρει μήτρα αρχιερέα, σπαθί επίχρυσο και επίχρυσα σπιρούνια.

Ο Ιωάννης ο Α΄, γιός του Ούγου Γ΄ πρόσθεσε μεγαλοπρεπή διαμερίσματα , στα οποία διέμενε.

Το 1373 μ.χ. οι Γενουάτες λεηλάτησαν το Αββαείο .

Το μοναστήρι βρισκόταν σε παρακμή πριν τη Τουρκική κατάκτηση του 1570.

Με τη κατάληψη της Κύπρου από τους Τούρκους το 1570 το μοναστήρι δόθηκε στους Έλληνες χωρικούς όπου και ονομάστηκε Παναγία Ασπροφορούσα.

Περιγραφή

Είναι το ωραιότερο δείγμα μοναστηριού γοτθικού ρυθμού στην Ανατολή.

Αποτελείται από την εσωτερική αυλή , με στοά γύρω - γύρω , την εκκλησία, τη τραπεζαρία, το συνοδικό , τα δωμάτια των μοναχών εργαστήρια , τις αποθήκες το θησαυροφυλάκιο και το μαγειρείο.

Μοναστήρι Αγίου Χρυσοστόμου 

Δεν είναι ακριβώς γνωστή η ημερομηνία ίδρυσης του.

Πιστεύεται ότι χτίστικε τέλος του 9ου αιώνα μ.χ.

Είναι χτισμένο στη νότια πλευρά του πενταδακτύλου, κάτω από το φρούριο Βουφαβέντο.

Παράδοση :

Η παράδοση αναφέρει ότι το μοναστήρι χτίστηκε από τη Ρήγαινα, μετά από την εμφάνιση του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου σε αυτή .

Η Ρήγαινα παρά τα πλούτη της ήταν δυστυχισμένη γιατί υπέφερε από λέπρα .

Η μόνη της παρηγοριά ήταν ένα σκυλάκι το οποίο αγαπούσε πολύ και έπαιζε συχνά μαζί του γιαυτό και του κόλλησε και την αρρώστια.

Κάποια μέρα πρόσεξε ότι το σκυλάκι γιατρευόταν σταδιακά. Τότε έβαλε ένα από τους υπηρέτες της να το παρακολουθήσει και αυτός της είπε ότι το σκυλάκι λουζόταν κάτω από ένα βράχο στη ρίζα ενός βουνού.

Το ίδιο έκανε καθημερινά η βασίλισσα μέχρι που γιατρεύτηκε. Τότε παρουσιάστηκε στον ύπνο της ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και της είπε να χτίσει στο μέρος αυτό ναό στο όνομα του και να μείνει εκεί σε όλη της τη ζωή.

99

Η βασίλισσα πήρε μαζί της και μοναχούς όπου έμειναν μαζί της μέχρι το θάνατο της .

Στο μοναστήρι αυτό έζησε και ο Άγιος Νεόφυτος στα πρώτα χρόνια της ζωής του.

Σήμερα υπάρχουν στο μοναστήρι δύο εκκλησίες. Η μια είναι αφιερωμένη στην Αγία Τριάδα και η άλλη στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.

Φρούριο Βουφαβέντο

Ονομασία

Η αρχική του ονομασία ήταν «Buflerentum ή Buflevent »

Βουφαβέντο = μέρος που αψηφά τον άνεμο.

Η λέξη Βουφαβέντο πιστεύεται ότι προέρχεται από τη λατινοποίηση της λέξης «Κουτσαφέντης»

Το κάστρο κάποτε είχε και την ονομασία « Φρούριο των Λεόντων»

Θέση

Βρίσκεται 22 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Λευκωσίας. Είναι χτισμένο σε κορυφή βουνού ύψους 95 μέτρων, στο πενταδάκτυλο. Το φρούριο ήταν κυριολεκτικά απόρθητο λόγω της βραχώδους διαμόρφωσης της περιοχής και του μεγάλου υψομέτρου που βρίσκεται.

Ιστορία

Κτίστηκε από τους Βυζαντινούς κατά τον 11ον αιώνα ή αρχές του 12ου από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Κομνηνό.

Ήταν η εποχή των σταυροφοριών όπου οι Βυζαντινοί από τη μια βοηθούσαν τους σταυροφόρους και από την άλλη τους παρακολουθούσαν στενά.

Την ίδια εποχή οι Σελτσούκοι Τούρκοι είχαν σχεδόν κατακτήσει ολόκληρη την Ασία.

Το 1191 το Φρούριο παραδόθηκε από τον Ισαάκιο Κομνηνό στον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο.

Το φρούριο παράκμασε επί Ενετοκρατίας γιατί δεν το θεωρούσαν σημαντικό οχυρωματικό έργο.

Περιγραφή

Το φρούριο διατηρεί τον αρχικό του χαρακτήρα μέχρι σήμερα.

Χωρίζεται σε τρείς ζώνες όπου υπάρχουν κατασκευές από τους Βυζαντινούς και τους Φράγκους.

100

Αποτελείται από δωμάτια διαμονής , στάβλους , υδατοδεξαμενές και οπλοστάσια.

Από το Φρούριο είναι ορατή η βόρεια ακτή του νησιού, η Αμμόχωστος , η Λάρνακα, η Λευκωσία και η περιοχή μεταξύ Τροόδους και Πενταδακτύλου.

Η πρόσβαση στο Φρούριο από ανατολικά, δυτικά και βόρεια είναι εντελώς αδύνατη.

Φρούριο Αγίου Ιλαρίωνα

Θέση

Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του πενταδακτύλου και είναι χτισμένο σε μια κορυφή ύψους 670 μέτρων

Ονομασία

Την ονομασία Άγιος Ιλαρίωνας την πήρε από τον Άγιο Ιλαρίωνα ο οποίος ασκήτεψε στην περιοχή αυτή γύρω στον 6ον με 8ον αιώνα .

Ονομαζόταν και «Δίδυμος» από τις δίδυμες κορυφές του βουνού στο οποίο είναι χτισμένο.

Οι Φράγκοι το μετονόμασαν σε « Ντιέ Ντ’ Αμούρ» που σημαίνει « Θεός της Αγάπης».

Ιστορία

Χτίστηκε στα χρόνια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας , πιθανόν στα τέλη του 11ου αιώνα

Χρησίμευε ως αμυντικό οχυρωματικό έργο και ως παρατηρητήριο.

Το φρούριο αναφέρεται για πρώτη φορά το 1191 μ.χ. όταν ο Ριχάρδος ο Λεντόκαρδος ανάγκασε τον Ισαάκιο Κομνηνό, ο οποίος ήταν κλεισμένος στο κάστρο να παραδοθεί.

Το φρούριο ενισχύθηκε πιθανόν από τους Λουζινιανούς όταν κατέλαβαν τη Κύπρο.

Αναφέρεται ότι το 1229 μ.χ. και το 1232 μ.χ. ο Ιωάννης Ντ’ Ιβελίν νίκησε τους οπαδούς του αυτοκράτορα Φρειδερίκου οι οποίοι αναγκάστηκαν να κλειστούν στο φρούριο του Αγίου Ιλαρίωνα.

Τι έχουμε μάθει σήμερα…

101

Σημαντικά ιστορικά και μυθολογικά στοιχεία που αναφέρονται στα μοναστήρια που βρίσκονται στην επαρχία Κερύνειας

Αββαείο του Πέλλαπαϊς και

Μοναστήρι Αγίου Χρυσοστόμου

και στα σημαντικότερα φρούρια της επαρχίας Κερύνειας:

Φρούριο Βουφαβέντο

Φρούριο Αγίου Ιλαρίωνα

Εργασία στη τάξη

1. Ποια παράδοση συνδέεται με το κτίσιμο της μονής τους Αγίου Χρυσοστόμου;

2. Ποιος Άγιος της εκκλησίας μας έζησε εκεί στα πρώτα χρόνια της ζωής του;

3. Αναφέρετε τέσσερις ονομασίες που δόθηκαν κατά καιρούς στο Αββαείο του Πελλαπαïς

4. Ποια προνόμια κατείχαν οι Ηγούμενοι της μονής του Αβαείου; 5. Ποια η αξία του μοναστηριού ως οικοδόμημα; 6. Το φρούριο Βουφαβέντο ονομαζόταν και ………………… ή

…………………….7. Το φρούριο Βουφαβέντο κτίστηκε από τους ………………………….8. Το φρούριο ως κτιριακό συγκρότημα αποτελείται από

……………………………………………………………………………9. Από πού πήρε τη ονομασία του το φρούριο του Αγίου Ιλαρίωνα;10.Πως ονομαζόταν διαφορετικά το φρούριο του Αγίου Ιλαρίωνα; 11.Ποιοι το έκτισαν , πότε και σε τι χρησίμευε το φρούριο του Αγίου

Ιλαρίωνα;

Ασκήσεις για το σπίτι

Βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 221 την 12, σελ. 222 τις 14, 19, 23

Διάβασμα: βιβλίο τουριστικής γεωγραφίας σελ. 214, 215,216, 217, 218, 219,220.

102

Όμορφη και παράξενη πατρίδα...1982...

Στίχοι:   Οδυσσέας ΕλύτηςΜουσική:   Δημήτρης Λάγιος

1.Γιώργος Νταλάρας 2.Γιάννης Κότσιρας

...................................................................

Όμορφη και παράξενη πατρίδα ω σαν αυτή που μου `λαχε δεν είδα

Ρίχνει να πιάσει ψάρια πιάνει φτερωτά στήνει στην γη καράβι κήπο στα νερά κλαίει φιλεί το χώμα ξενιτεύεται μένει στους πέντε δρόμους αντρειεύεται

Όμορφη και παράξενη πατρίδα ω σαν αυτή που μου `λαχε δεν είδα

Κάνει να πάρει πέτρα την επαρατά κάνει να τη σκαλίσει βγάνει θάματα μπαίνει σ’ ένα βαρκάκι πιάνει ωκεανούς ξεσηκωμούς γυρεύει θέλει τύρρανους

Όμορφη και παράξενη πατρίδα ω σαν αυτή που μου `λαχε δεν είδα

Και καλή λευτεριά ………………

103