ΤΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

ΕΡΓΑΣΙΑ PROJECT

Ά ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ

27ο Λύκειο Αθηνών

Βrsquo3 τμήμα

Σχολ Έτος 2013- 2014

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Είναι γνωστό ότι το οικολογικό πρόβλημα αποτελεί ίσως το σημαντικότερο από τα προβλήματα της εποχής μας καθώς αφορά όλους τους ανθρώπους σε οποιοδήποτε σημείο της γης και αν κατοικούν Είναι ένα πρόβλημα που δεν συνδέεται απλά με την ποιότητα της ζωής αλλά με την ίδια τη ζωή της ανθρωπότητας και ολόκληρης της δημιουργίας

Ως οικολογικό πρόβλημα εννοούμε τη διατάραξη της ισορροπίας στη φύση κυρίως μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος εξrsquo αιτίας της οποίας άρχισαν να εμφανίζονται πολλές παρενέργειες πάνω στη φύση

Στην παρακάτω εργασία προσεγγίζεται το θέμα αυτό απαντώντας σε

κάποια σημαντικά ερωτήματα Αρχικά παρουσιάζεται η φαινομενολογία του

προβλήματος καθώς και τα αίτιά του Στην συνέχεια αναφέρονται για

ορισμένες οικολογικές οργανώσεις και κόμματα το έργο τους και ο στόχος

τους Ακολούθως καταγράφεται η κρατική Ευρωπαϊκή και Παγκόσμια

κινητοποίηση όπως επίσης και η σχετική νομοθεσία Τέλος προβάλλεται η

πληροφόρηση και η ευαισθητοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου σχετικά με

το θέμα καθώς και τρόποι προσωπικής συμβολής του καθενός στην επίλυση

του προβλήματος

ΕΙΡΗΝΗ ΠΕΤΡΑΚΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΙΤΙΑ

1 Περιεχόμενο και έκταση του προβλήματος

Ο ασύδοτος τρόπος ζωής των σύγχρονων κοινωνιών περνάει εύκολα

απαρατήρητος κάτω από την αστραφτερή επιφάνεια της τεχνολογικής

προόδου και της ταχείας εξυπηρέτησης μιας ποικιλίας αναγκών Και όμως

προς το τέλος του 20ού αιώνα οι περιβαλλοντικές αλλαγές που οφείλονται

στην αλόγιστη παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον απειλούν την

ικανότητα της βιόσφαιρας να διατηρήσει όχι μόνο το ανθρώπινο είδος αλλά

και πολλά άλλα είδη

Λέγοντας οικολογικό πρόβλημα εννοούμε την καταστροφή του φυσικού

περιβάλλοντας εξαιτίας της παρέμβασης του ανθρώπου Η ρύπανση των

θαλασσών η εξάντληση των φυσικών αποθεμάτων της Γης η μόλυνση της

ατμόσφαιρας από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων η καταστροφή των

βιοτόπων οι κλιματολογικές ανωμαλίες (φαινόμενο του θερμοκηπίου τρύπας

του όζοντος) είναι μερικές από τις μορφές αυτού του προβλήματος

α) Μόλυνση των υδάτων Υπάρχει μόλυνση στα νερά Τα ποτάμια οι

λίμνες και η θάλασσα έχουν μολυνθεί από τα οικιακά απορρίμματα και τα

βιομηχανικά κατάλοιπα Πολλές ακτές της laquoγαλάζιαςraquo Ελλάδας είναι

μολυσμένες Στο Θερμαϊκό κόλπο και αλλού εμφανίζονται συχνά ψόφια

ψάρια Ο διάσημος ωκεανογράφος Ζακ Κουστώ υπολογίζει ότι τα τελευταία

χρόνια η ζωή στη θάλασσα ελαττώθηκε κατά το ένα τρίτοhellip

β) Μόλυνση στον αέρα Υπάρχει η μόλυνση του αέρα και της

ατμόσφαιρας Τα καυσαέρια και το laquoνέφοςraquo έχουν γίνει πια οι μόνιμοι

σύντροφοι των κατοίκων της Αθήνας που δυσκολεύονται ακόμη και νrsquo

αναπνεύσουν Οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου μεταφέρθηκαν σε κλειστό χώρο

γιατί η φθορά τους τα τελευταία χρόνια ήταν μεγαλύτερη απ rsquo ότι ήταν επί δυο

χιλιάδες χρόνια από τότε που τοποθετήθηκαν εκεί

Το οικολογικό όμως πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην μόλυνση

Υπάρχει ακόμη και η καταστροφή του περιβάλλοντος Έτσι έχουμε

γ) Καταστροφή των ζώων Πρόκειται για μια μαζική καταστροφή

διαφόρων ειδών ζώων Ο άνθρωπος επίσης καταστρέφει διάφορους χώρους

που είναι η φυσική κατοικία των ζώων όπως είναι τα δάση τα δασύλλια οι

βάλτοι κτλ

Είδη υπό εξαφάνιση

Δεκάδες είδη ζώων και φυτών εξαφανίζονται καθημερινά Αιτία η

ανεξέλεγκτη συρρίκνωση των βιοτόπων τους το παράνομο κυνήγι η

ρύπανση της ατμόσφαιρας και οι κλιματικές αλλαγές Πολλά από αυτά δεν

έχουμε προλάβει καν να τα γνωρίσουμε Όμως κάθε είδος που χάνεται

παίρνει μαζί του και ένα κομμάτι της γενετικής και εξελικτικής ιστορίας

εκατοντάδων χρόνων πολύτιμη πηγή γνώσης για τον άνθρωπο

Αντιπροσωπευτικά είδη του πλανήτη όπως τα γιγάντια πάντα

αναγκάστηκαν να περιοριστούν στη μισή έκταση από αυτή που

καταλάμβαναν πριν μερικές δεκαετίες Οι τίγρεις έχασαν στη διάρκεια του

εικοστού αιώνα το 90 του πληθυσμού τους Οι ρινόκεροι απειλούνται

σχεδόν περισσότερο από κάθε άλλο μεγάλο θηλαστικό λίγες δωδεκάδες

έχουν απομείνει πια Οι θαλάσσιες χελώνες αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο

μέλλον και οι αφρικανικοί ελέφαντες αποδεκατίζονται για το πολύτιμο

ελεφαντόδοντο τους

Σύμφωνα με την κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών του 2004 που

δημοσιοποίησαν οι επιστήμονες κατά την έναρξη του παγκόσμιου συνεδρίου

για την προστασία της βιοποικιλότητας 15589 γνωστά είδη ζώων και φυτών

απειλούνται σοβαρά με εξαφάνιση σε σχέση με 12259 είδη που περιλάμβανε

η αντίστοιχη λίστα του 2003 Η αύξηση αυτή που οφείλεται κυρίως στις

ανθρώπινες δραστηριότητες οδηγεί πολλούς επιστήμονες στην πεποίθηση

ότι η ζωή στη Γη εισέρχεται σε μια περίοδο μαζικής εξάλειψης ειδών

δ) Καταστροφή των φυσικών πηγών Ο άνθρωπος καταστρέφει σε

μεγάλο βαθμό τις φυσικές πηγές Το πράσινο της γης ελαττώνεται Μόνο στην

Ελλάδα καίγονται κάθε χρόνο ένα εκατομμύριο στρέμματα δάση Ο

πολιτισμός του χαρτιού αύξησε υπέρμετρα τις ανάγκες σε χαρτί και αντίστοιχα

τις ανάγκες για υλοτόμηση (καθώς το χαρτί γίνεται από ξύλο) Για την

κυριακάτικη έκδοση των Τάιμς της Ν Υόρκης υλοτομούνται κάθε εβδομάδα

77 εκτάρια δηλ 200 στρέμματα δάσους

Η μεγάλη χρήση χημικών λιπασμάτων έχει αλλοιώσει τη σύνθεση του

εδάφους ώστε αυτό να μοιάζει σα ναρκομανές Τα λιπάσματα δηλαδή

γίνονται απαραίτητα στο χώμα και δεν μπορούμε πια να του τα στερήσουμε

Υπάρχει μια σημαντική εξάντληση των ορυκτών ( μέταλλα κτλ) από

την υπερεκμετάλλευση

ε ) Σπατάλη των ενεργειακών πηγών Πρόκειται για τη σπατάλη των

ορυκτών καυσίμων όπως είναι το κάρβουνο και το πετρέλαιο που

σχηματίσθηκαν μέσα σε εκατομμύρια αιώνες κατά τη διάρκεια μακρών

γεωλογικών περιόδων

στ ) Κίνδυνοι για την υγεία των ανθρώπων Υπάρχει έπειτα η

μόλυνση από τη ραδιενέργεια που προέρχεται από τη χρήση της πυρηνικής

ενέργειας είτε για ειρηνικούς είτε για πολεμικούς σκοπούς Το ατύχημα του

Τσερνομπίλ το 198 αποδέσμευσε ραδιενέργεια 50 εκατομμυρίων Κιουρί

δηλαδή 1000 φορές περισσότερο απrsquo ότι η βόμβα της Χιροσίμας το 1945

Το ίδιο ισχύει και για τις τροφές Στα τρόφιμα προστίθενται αμέτρητες

χημικές ουσίες ενώ αφαιρούνται συστηματικά τα θρεπτικά συστατικά Στις

τροφές των ζώων προστίθενται ορμόνες και αντιβιοτικά Κινδύνους

αντιμετωπίζουμε ακόμη από τα εντομοκτόνα και τα διάφορα καλλυντικά

(βαφές μαλλιών αποσμητικά κτλ ) Η νευρική ένταση ο θόρυβος η

βιασύνη ο εκνευρισμός είναι πια συνηθισμένες καταστάσεις Ζούμε επίσης σrsquo

ένα κόσμο πλούσιο σε ατυχήματα εργατικά και αυτοκινητιστικά Πολλοί

άνθρωποι εξάλλου ιδίως νέοι για να ξεφύγουν από τις εντάσεις καταφεύγουν

στα ναρκωτικά από τα υπνωτικά και ηρεμιστικά μέχρι το LS D και την

ηρωίνη

ζ) Μαζικές απειλές Εδώ πρέπει να αναφέρουμε την καταστροφή του

πολεοδομικού περιβάλλοντος με την ανεξέλεγκτη και απάνθρωπη επέκταση

των μεγαλουπόλεων Η πολεοδομική αυτή αναρχία συνοδεύεται και από μια

κοινωνική αποδιοργάνωση Η αυξανόμενη επιθετικότητα η βία η τρομοκρατία

και η εγκληματικότητα είναι συνέπειες του τρόπου ζωής στις σύγχρονες

μεγαλουπόλεις των εκατομμυρίων κατοίκων

Η κορυφαία μαζική απειλή κατά της ζωής της ανθρωπότητας είναι

ασφαλώς οι συνεχιζόμενοι πολεμικοί εξοπλισμοί Κάθε χρόνου ξοδεύονται για

εξοπλισμούς σrsquo όλον τον κόσμο 200 δισεκατομμυρίων δολάρια Τα πυρηνικά

δε αποθέματα υπολογίζονται σε 50000-100000 μεγατόνους και επαρκούν

για να σκοτώσουν ολόκληρο τον πληθυσμό της γηςhellip50000 Αν η

υποβάθμιση του εδάφους συνεχισθεί με το σημερινό ρυθμό το 13 περίπου

της καλλιεργήσιμης γης (που συμβολίζεται με το στάχυ) θα καταστραφεί στα

προσεχή 20 χρόνια Ακόμα στο τέλος του αιώνα( με τους σημερινές ρυθμούς

υλοτομίας) τα άθικτα παραγωγικά δάση των τροπικών θα έχουν περιοριστεί

στο μισό Σrsquo αυτήν την περίοδο ο πληθυσμός της γης προβλέπεται νrsquo αυξηθεί

κατά 50 τα σημερινά 4 δισεκατομμύρια θα πλησιαστούν τα 6

δισεκατομμύρια Δηλαδή πολλοί περισσότεροι άνθρωποι θα ζητούν όλο και

περισσότερα από τα αγαθά που θα γινόταν κάθε μέρα και πιο σπάνια

ΣΑΜΣΕΤ ΤΕΜΙΖ

Φαινόμενο του θερμοκηπίου

Μια αναπαράσταση των ανταλλαγών ενέργειας μεταξύ της πηγής

(ο ήλιος) της επιφάνειας της Γης της ατμόσφαιρας της Γης και του τελικού

αποδέκτη που είναι το εξώτερο διάστημα Η ικανότητα της ατμόσφαιρας να

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Είναι γνωστό ότι το οικολογικό πρόβλημα αποτελεί ίσως το σημαντικότερο από τα προβλήματα της εποχής μας καθώς αφορά όλους τους ανθρώπους σε οποιοδήποτε σημείο της γης και αν κατοικούν Είναι ένα πρόβλημα που δεν συνδέεται απλά με την ποιότητα της ζωής αλλά με την ίδια τη ζωή της ανθρωπότητας και ολόκληρης της δημιουργίας

Ως οικολογικό πρόβλημα εννοούμε τη διατάραξη της ισορροπίας στη φύση κυρίως μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος εξrsquo αιτίας της οποίας άρχισαν να εμφανίζονται πολλές παρενέργειες πάνω στη φύση

Στην παρακάτω εργασία προσεγγίζεται το θέμα αυτό απαντώντας σε

κάποια σημαντικά ερωτήματα Αρχικά παρουσιάζεται η φαινομενολογία του

προβλήματος καθώς και τα αίτιά του Στην συνέχεια αναφέρονται για

ορισμένες οικολογικές οργανώσεις και κόμματα το έργο τους και ο στόχος

τους Ακολούθως καταγράφεται η κρατική Ευρωπαϊκή και Παγκόσμια

κινητοποίηση όπως επίσης και η σχετική νομοθεσία Τέλος προβάλλεται η

πληροφόρηση και η ευαισθητοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου σχετικά με

το θέμα καθώς και τρόποι προσωπικής συμβολής του καθενός στην επίλυση

του προβλήματος

ΕΙΡΗΝΗ ΠΕΤΡΑΚΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΙΤΙΑ

1 Περιεχόμενο και έκταση του προβλήματος

Ο ασύδοτος τρόπος ζωής των σύγχρονων κοινωνιών περνάει εύκολα

απαρατήρητος κάτω από την αστραφτερή επιφάνεια της τεχνολογικής

προόδου και της ταχείας εξυπηρέτησης μιας ποικιλίας αναγκών Και όμως

προς το τέλος του 20ού αιώνα οι περιβαλλοντικές αλλαγές που οφείλονται

στην αλόγιστη παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον απειλούν την

ικανότητα της βιόσφαιρας να διατηρήσει όχι μόνο το ανθρώπινο είδος αλλά

και πολλά άλλα είδη

Λέγοντας οικολογικό πρόβλημα εννοούμε την καταστροφή του φυσικού

περιβάλλοντας εξαιτίας της παρέμβασης του ανθρώπου Η ρύπανση των

θαλασσών η εξάντληση των φυσικών αποθεμάτων της Γης η μόλυνση της

ατμόσφαιρας από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων η καταστροφή των

βιοτόπων οι κλιματολογικές ανωμαλίες (φαινόμενο του θερμοκηπίου τρύπας

του όζοντος) είναι μερικές από τις μορφές αυτού του προβλήματος

α) Μόλυνση των υδάτων Υπάρχει μόλυνση στα νερά Τα ποτάμια οι

λίμνες και η θάλασσα έχουν μολυνθεί από τα οικιακά απορρίμματα και τα

βιομηχανικά κατάλοιπα Πολλές ακτές της laquoγαλάζιαςraquo Ελλάδας είναι

μολυσμένες Στο Θερμαϊκό κόλπο και αλλού εμφανίζονται συχνά ψόφια

ψάρια Ο διάσημος ωκεανογράφος Ζακ Κουστώ υπολογίζει ότι τα τελευταία

χρόνια η ζωή στη θάλασσα ελαττώθηκε κατά το ένα τρίτοhellip

β) Μόλυνση στον αέρα Υπάρχει η μόλυνση του αέρα και της

ατμόσφαιρας Τα καυσαέρια και το laquoνέφοςraquo έχουν γίνει πια οι μόνιμοι

σύντροφοι των κατοίκων της Αθήνας που δυσκολεύονται ακόμη και νrsquo

αναπνεύσουν Οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου μεταφέρθηκαν σε κλειστό χώρο

γιατί η φθορά τους τα τελευταία χρόνια ήταν μεγαλύτερη απ rsquo ότι ήταν επί δυο

χιλιάδες χρόνια από τότε που τοποθετήθηκαν εκεί

Το οικολογικό όμως πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην μόλυνση

Υπάρχει ακόμη και η καταστροφή του περιβάλλοντος Έτσι έχουμε

γ) Καταστροφή των ζώων Πρόκειται για μια μαζική καταστροφή

διαφόρων ειδών ζώων Ο άνθρωπος επίσης καταστρέφει διάφορους χώρους

που είναι η φυσική κατοικία των ζώων όπως είναι τα δάση τα δασύλλια οι

βάλτοι κτλ

Είδη υπό εξαφάνιση

Δεκάδες είδη ζώων και φυτών εξαφανίζονται καθημερινά Αιτία η

ανεξέλεγκτη συρρίκνωση των βιοτόπων τους το παράνομο κυνήγι η

ρύπανση της ατμόσφαιρας και οι κλιματικές αλλαγές Πολλά από αυτά δεν

έχουμε προλάβει καν να τα γνωρίσουμε Όμως κάθε είδος που χάνεται

παίρνει μαζί του και ένα κομμάτι της γενετικής και εξελικτικής ιστορίας

εκατοντάδων χρόνων πολύτιμη πηγή γνώσης για τον άνθρωπο

Αντιπροσωπευτικά είδη του πλανήτη όπως τα γιγάντια πάντα

αναγκάστηκαν να περιοριστούν στη μισή έκταση από αυτή που

καταλάμβαναν πριν μερικές δεκαετίες Οι τίγρεις έχασαν στη διάρκεια του

εικοστού αιώνα το 90 του πληθυσμού τους Οι ρινόκεροι απειλούνται

σχεδόν περισσότερο από κάθε άλλο μεγάλο θηλαστικό λίγες δωδεκάδες

έχουν απομείνει πια Οι θαλάσσιες χελώνες αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο

μέλλον και οι αφρικανικοί ελέφαντες αποδεκατίζονται για το πολύτιμο

ελεφαντόδοντο τους

Σύμφωνα με την κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών του 2004 που

δημοσιοποίησαν οι επιστήμονες κατά την έναρξη του παγκόσμιου συνεδρίου

για την προστασία της βιοποικιλότητας 15589 γνωστά είδη ζώων και φυτών

απειλούνται σοβαρά με εξαφάνιση σε σχέση με 12259 είδη που περιλάμβανε

η αντίστοιχη λίστα του 2003 Η αύξηση αυτή που οφείλεται κυρίως στις

ανθρώπινες δραστηριότητες οδηγεί πολλούς επιστήμονες στην πεποίθηση

ότι η ζωή στη Γη εισέρχεται σε μια περίοδο μαζικής εξάλειψης ειδών

δ) Καταστροφή των φυσικών πηγών Ο άνθρωπος καταστρέφει σε

μεγάλο βαθμό τις φυσικές πηγές Το πράσινο της γης ελαττώνεται Μόνο στην

Ελλάδα καίγονται κάθε χρόνο ένα εκατομμύριο στρέμματα δάση Ο

πολιτισμός του χαρτιού αύξησε υπέρμετρα τις ανάγκες σε χαρτί και αντίστοιχα

τις ανάγκες για υλοτόμηση (καθώς το χαρτί γίνεται από ξύλο) Για την

κυριακάτικη έκδοση των Τάιμς της Ν Υόρκης υλοτομούνται κάθε εβδομάδα

77 εκτάρια δηλ 200 στρέμματα δάσους

Η μεγάλη χρήση χημικών λιπασμάτων έχει αλλοιώσει τη σύνθεση του

εδάφους ώστε αυτό να μοιάζει σα ναρκομανές Τα λιπάσματα δηλαδή

γίνονται απαραίτητα στο χώμα και δεν μπορούμε πια να του τα στερήσουμε

Υπάρχει μια σημαντική εξάντληση των ορυκτών ( μέταλλα κτλ) από

την υπερεκμετάλλευση

ε ) Σπατάλη των ενεργειακών πηγών Πρόκειται για τη σπατάλη των

ορυκτών καυσίμων όπως είναι το κάρβουνο και το πετρέλαιο που

σχηματίσθηκαν μέσα σε εκατομμύρια αιώνες κατά τη διάρκεια μακρών

γεωλογικών περιόδων

στ ) Κίνδυνοι για την υγεία των ανθρώπων Υπάρχει έπειτα η

μόλυνση από τη ραδιενέργεια που προέρχεται από τη χρήση της πυρηνικής

ενέργειας είτε για ειρηνικούς είτε για πολεμικούς σκοπούς Το ατύχημα του

Τσερνομπίλ το 198 αποδέσμευσε ραδιενέργεια 50 εκατομμυρίων Κιουρί

δηλαδή 1000 φορές περισσότερο απrsquo ότι η βόμβα της Χιροσίμας το 1945

Το ίδιο ισχύει και για τις τροφές Στα τρόφιμα προστίθενται αμέτρητες

χημικές ουσίες ενώ αφαιρούνται συστηματικά τα θρεπτικά συστατικά Στις

τροφές των ζώων προστίθενται ορμόνες και αντιβιοτικά Κινδύνους

αντιμετωπίζουμε ακόμη από τα εντομοκτόνα και τα διάφορα καλλυντικά

(βαφές μαλλιών αποσμητικά κτλ ) Η νευρική ένταση ο θόρυβος η

βιασύνη ο εκνευρισμός είναι πια συνηθισμένες καταστάσεις Ζούμε επίσης σrsquo

ένα κόσμο πλούσιο σε ατυχήματα εργατικά και αυτοκινητιστικά Πολλοί

άνθρωποι εξάλλου ιδίως νέοι για να ξεφύγουν από τις εντάσεις καταφεύγουν

στα ναρκωτικά από τα υπνωτικά και ηρεμιστικά μέχρι το LS D και την

ηρωίνη

ζ) Μαζικές απειλές Εδώ πρέπει να αναφέρουμε την καταστροφή του

πολεοδομικού περιβάλλοντος με την ανεξέλεγκτη και απάνθρωπη επέκταση

των μεγαλουπόλεων Η πολεοδομική αυτή αναρχία συνοδεύεται και από μια

κοινωνική αποδιοργάνωση Η αυξανόμενη επιθετικότητα η βία η τρομοκρατία

και η εγκληματικότητα είναι συνέπειες του τρόπου ζωής στις σύγχρονες

μεγαλουπόλεις των εκατομμυρίων κατοίκων

Η κορυφαία μαζική απειλή κατά της ζωής της ανθρωπότητας είναι

ασφαλώς οι συνεχιζόμενοι πολεμικοί εξοπλισμοί Κάθε χρόνου ξοδεύονται για

εξοπλισμούς σrsquo όλον τον κόσμο 200 δισεκατομμυρίων δολάρια Τα πυρηνικά

δε αποθέματα υπολογίζονται σε 50000-100000 μεγατόνους και επαρκούν

για να σκοτώσουν ολόκληρο τον πληθυσμό της γηςhellip50000 Αν η

υποβάθμιση του εδάφους συνεχισθεί με το σημερινό ρυθμό το 13 περίπου

της καλλιεργήσιμης γης (που συμβολίζεται με το στάχυ) θα καταστραφεί στα

προσεχή 20 χρόνια Ακόμα στο τέλος του αιώνα( με τους σημερινές ρυθμούς

υλοτομίας) τα άθικτα παραγωγικά δάση των τροπικών θα έχουν περιοριστεί

στο μισό Σrsquo αυτήν την περίοδο ο πληθυσμός της γης προβλέπεται νrsquo αυξηθεί

κατά 50 τα σημερινά 4 δισεκατομμύρια θα πλησιαστούν τα 6

δισεκατομμύρια Δηλαδή πολλοί περισσότεροι άνθρωποι θα ζητούν όλο και

περισσότερα από τα αγαθά που θα γινόταν κάθε μέρα και πιο σπάνια

ΣΑΜΣΕΤ ΤΕΜΙΖ

Φαινόμενο του θερμοκηπίου

Μια αναπαράσταση των ανταλλαγών ενέργειας μεταξύ της πηγής

(ο ήλιος) της επιφάνειας της Γης της ατμόσφαιρας της Γης και του τελικού

αποδέκτη που είναι το εξώτερο διάστημα Η ικανότητα της ατμόσφαιρας να

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΙΤΙΑ

1 Περιεχόμενο και έκταση του προβλήματος

Ο ασύδοτος τρόπος ζωής των σύγχρονων κοινωνιών περνάει εύκολα

απαρατήρητος κάτω από την αστραφτερή επιφάνεια της τεχνολογικής

προόδου και της ταχείας εξυπηρέτησης μιας ποικιλίας αναγκών Και όμως

προς το τέλος του 20ού αιώνα οι περιβαλλοντικές αλλαγές που οφείλονται

στην αλόγιστη παρέμβαση του ανθρώπου στο περιβάλλον απειλούν την

ικανότητα της βιόσφαιρας να διατηρήσει όχι μόνο το ανθρώπινο είδος αλλά

και πολλά άλλα είδη

Λέγοντας οικολογικό πρόβλημα εννοούμε την καταστροφή του φυσικού

περιβάλλοντας εξαιτίας της παρέμβασης του ανθρώπου Η ρύπανση των

θαλασσών η εξάντληση των φυσικών αποθεμάτων της Γης η μόλυνση της

ατμόσφαιρας από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων η καταστροφή των

βιοτόπων οι κλιματολογικές ανωμαλίες (φαινόμενο του θερμοκηπίου τρύπας

του όζοντος) είναι μερικές από τις μορφές αυτού του προβλήματος

α) Μόλυνση των υδάτων Υπάρχει μόλυνση στα νερά Τα ποτάμια οι

λίμνες και η θάλασσα έχουν μολυνθεί από τα οικιακά απορρίμματα και τα

βιομηχανικά κατάλοιπα Πολλές ακτές της laquoγαλάζιαςraquo Ελλάδας είναι

μολυσμένες Στο Θερμαϊκό κόλπο και αλλού εμφανίζονται συχνά ψόφια

ψάρια Ο διάσημος ωκεανογράφος Ζακ Κουστώ υπολογίζει ότι τα τελευταία

χρόνια η ζωή στη θάλασσα ελαττώθηκε κατά το ένα τρίτοhellip

β) Μόλυνση στον αέρα Υπάρχει η μόλυνση του αέρα και της

ατμόσφαιρας Τα καυσαέρια και το laquoνέφοςraquo έχουν γίνει πια οι μόνιμοι

σύντροφοι των κατοίκων της Αθήνας που δυσκολεύονται ακόμη και νrsquo

αναπνεύσουν Οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου μεταφέρθηκαν σε κλειστό χώρο

γιατί η φθορά τους τα τελευταία χρόνια ήταν μεγαλύτερη απ rsquo ότι ήταν επί δυο

χιλιάδες χρόνια από τότε που τοποθετήθηκαν εκεί

Το οικολογικό όμως πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην μόλυνση

Υπάρχει ακόμη και η καταστροφή του περιβάλλοντος Έτσι έχουμε

γ) Καταστροφή των ζώων Πρόκειται για μια μαζική καταστροφή

διαφόρων ειδών ζώων Ο άνθρωπος επίσης καταστρέφει διάφορους χώρους

που είναι η φυσική κατοικία των ζώων όπως είναι τα δάση τα δασύλλια οι

βάλτοι κτλ

Είδη υπό εξαφάνιση

Δεκάδες είδη ζώων και φυτών εξαφανίζονται καθημερινά Αιτία η

ανεξέλεγκτη συρρίκνωση των βιοτόπων τους το παράνομο κυνήγι η

ρύπανση της ατμόσφαιρας και οι κλιματικές αλλαγές Πολλά από αυτά δεν

έχουμε προλάβει καν να τα γνωρίσουμε Όμως κάθε είδος που χάνεται

παίρνει μαζί του και ένα κομμάτι της γενετικής και εξελικτικής ιστορίας

εκατοντάδων χρόνων πολύτιμη πηγή γνώσης για τον άνθρωπο

Αντιπροσωπευτικά είδη του πλανήτη όπως τα γιγάντια πάντα

αναγκάστηκαν να περιοριστούν στη μισή έκταση από αυτή που

καταλάμβαναν πριν μερικές δεκαετίες Οι τίγρεις έχασαν στη διάρκεια του

εικοστού αιώνα το 90 του πληθυσμού τους Οι ρινόκεροι απειλούνται

σχεδόν περισσότερο από κάθε άλλο μεγάλο θηλαστικό λίγες δωδεκάδες

έχουν απομείνει πια Οι θαλάσσιες χελώνες αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο

μέλλον και οι αφρικανικοί ελέφαντες αποδεκατίζονται για το πολύτιμο

ελεφαντόδοντο τους

Σύμφωνα με την κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών του 2004 που

δημοσιοποίησαν οι επιστήμονες κατά την έναρξη του παγκόσμιου συνεδρίου

για την προστασία της βιοποικιλότητας 15589 γνωστά είδη ζώων και φυτών

απειλούνται σοβαρά με εξαφάνιση σε σχέση με 12259 είδη που περιλάμβανε

η αντίστοιχη λίστα του 2003 Η αύξηση αυτή που οφείλεται κυρίως στις

ανθρώπινες δραστηριότητες οδηγεί πολλούς επιστήμονες στην πεποίθηση

ότι η ζωή στη Γη εισέρχεται σε μια περίοδο μαζικής εξάλειψης ειδών

δ) Καταστροφή των φυσικών πηγών Ο άνθρωπος καταστρέφει σε

μεγάλο βαθμό τις φυσικές πηγές Το πράσινο της γης ελαττώνεται Μόνο στην

Ελλάδα καίγονται κάθε χρόνο ένα εκατομμύριο στρέμματα δάση Ο

πολιτισμός του χαρτιού αύξησε υπέρμετρα τις ανάγκες σε χαρτί και αντίστοιχα

τις ανάγκες για υλοτόμηση (καθώς το χαρτί γίνεται από ξύλο) Για την

κυριακάτικη έκδοση των Τάιμς της Ν Υόρκης υλοτομούνται κάθε εβδομάδα

77 εκτάρια δηλ 200 στρέμματα δάσους

Η μεγάλη χρήση χημικών λιπασμάτων έχει αλλοιώσει τη σύνθεση του

εδάφους ώστε αυτό να μοιάζει σα ναρκομανές Τα λιπάσματα δηλαδή

γίνονται απαραίτητα στο χώμα και δεν μπορούμε πια να του τα στερήσουμε

Υπάρχει μια σημαντική εξάντληση των ορυκτών ( μέταλλα κτλ) από

την υπερεκμετάλλευση

ε ) Σπατάλη των ενεργειακών πηγών Πρόκειται για τη σπατάλη των

ορυκτών καυσίμων όπως είναι το κάρβουνο και το πετρέλαιο που

σχηματίσθηκαν μέσα σε εκατομμύρια αιώνες κατά τη διάρκεια μακρών

γεωλογικών περιόδων

στ ) Κίνδυνοι για την υγεία των ανθρώπων Υπάρχει έπειτα η

μόλυνση από τη ραδιενέργεια που προέρχεται από τη χρήση της πυρηνικής

ενέργειας είτε για ειρηνικούς είτε για πολεμικούς σκοπούς Το ατύχημα του

Τσερνομπίλ το 198 αποδέσμευσε ραδιενέργεια 50 εκατομμυρίων Κιουρί

δηλαδή 1000 φορές περισσότερο απrsquo ότι η βόμβα της Χιροσίμας το 1945

Το ίδιο ισχύει και για τις τροφές Στα τρόφιμα προστίθενται αμέτρητες

χημικές ουσίες ενώ αφαιρούνται συστηματικά τα θρεπτικά συστατικά Στις

τροφές των ζώων προστίθενται ορμόνες και αντιβιοτικά Κινδύνους

αντιμετωπίζουμε ακόμη από τα εντομοκτόνα και τα διάφορα καλλυντικά

(βαφές μαλλιών αποσμητικά κτλ ) Η νευρική ένταση ο θόρυβος η

βιασύνη ο εκνευρισμός είναι πια συνηθισμένες καταστάσεις Ζούμε επίσης σrsquo

ένα κόσμο πλούσιο σε ατυχήματα εργατικά και αυτοκινητιστικά Πολλοί

άνθρωποι εξάλλου ιδίως νέοι για να ξεφύγουν από τις εντάσεις καταφεύγουν

στα ναρκωτικά από τα υπνωτικά και ηρεμιστικά μέχρι το LS D και την

ηρωίνη

ζ) Μαζικές απειλές Εδώ πρέπει να αναφέρουμε την καταστροφή του

πολεοδομικού περιβάλλοντος με την ανεξέλεγκτη και απάνθρωπη επέκταση

των μεγαλουπόλεων Η πολεοδομική αυτή αναρχία συνοδεύεται και από μια

κοινωνική αποδιοργάνωση Η αυξανόμενη επιθετικότητα η βία η τρομοκρατία

και η εγκληματικότητα είναι συνέπειες του τρόπου ζωής στις σύγχρονες

μεγαλουπόλεις των εκατομμυρίων κατοίκων

Η κορυφαία μαζική απειλή κατά της ζωής της ανθρωπότητας είναι

ασφαλώς οι συνεχιζόμενοι πολεμικοί εξοπλισμοί Κάθε χρόνου ξοδεύονται για

εξοπλισμούς σrsquo όλον τον κόσμο 200 δισεκατομμυρίων δολάρια Τα πυρηνικά

δε αποθέματα υπολογίζονται σε 50000-100000 μεγατόνους και επαρκούν

για να σκοτώσουν ολόκληρο τον πληθυσμό της γηςhellip50000 Αν η

υποβάθμιση του εδάφους συνεχισθεί με το σημερινό ρυθμό το 13 περίπου

της καλλιεργήσιμης γης (που συμβολίζεται με το στάχυ) θα καταστραφεί στα

προσεχή 20 χρόνια Ακόμα στο τέλος του αιώνα( με τους σημερινές ρυθμούς

υλοτομίας) τα άθικτα παραγωγικά δάση των τροπικών θα έχουν περιοριστεί

στο μισό Σrsquo αυτήν την περίοδο ο πληθυσμός της γης προβλέπεται νrsquo αυξηθεί

κατά 50 τα σημερινά 4 δισεκατομμύρια θα πλησιαστούν τα 6

δισεκατομμύρια Δηλαδή πολλοί περισσότεροι άνθρωποι θα ζητούν όλο και

περισσότερα από τα αγαθά που θα γινόταν κάθε μέρα και πιο σπάνια

ΣΑΜΣΕΤ ΤΕΜΙΖ

Φαινόμενο του θερμοκηπίου

Μια αναπαράσταση των ανταλλαγών ενέργειας μεταξύ της πηγής

(ο ήλιος) της επιφάνειας της Γης της ατμόσφαιρας της Γης και του τελικού

αποδέκτη που είναι το εξώτερο διάστημα Η ικανότητα της ατμόσφαιρας να

α) Μόλυνση των υδάτων Υπάρχει μόλυνση στα νερά Τα ποτάμια οι

λίμνες και η θάλασσα έχουν μολυνθεί από τα οικιακά απορρίμματα και τα

βιομηχανικά κατάλοιπα Πολλές ακτές της laquoγαλάζιαςraquo Ελλάδας είναι

μολυσμένες Στο Θερμαϊκό κόλπο και αλλού εμφανίζονται συχνά ψόφια

ψάρια Ο διάσημος ωκεανογράφος Ζακ Κουστώ υπολογίζει ότι τα τελευταία

χρόνια η ζωή στη θάλασσα ελαττώθηκε κατά το ένα τρίτοhellip

β) Μόλυνση στον αέρα Υπάρχει η μόλυνση του αέρα και της

ατμόσφαιρας Τα καυσαέρια και το laquoνέφοςraquo έχουν γίνει πια οι μόνιμοι

σύντροφοι των κατοίκων της Αθήνας που δυσκολεύονται ακόμη και νrsquo

αναπνεύσουν Οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου μεταφέρθηκαν σε κλειστό χώρο

γιατί η φθορά τους τα τελευταία χρόνια ήταν μεγαλύτερη απ rsquo ότι ήταν επί δυο

χιλιάδες χρόνια από τότε που τοποθετήθηκαν εκεί

Το οικολογικό όμως πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στην μόλυνση

Υπάρχει ακόμη και η καταστροφή του περιβάλλοντος Έτσι έχουμε

γ) Καταστροφή των ζώων Πρόκειται για μια μαζική καταστροφή

διαφόρων ειδών ζώων Ο άνθρωπος επίσης καταστρέφει διάφορους χώρους

που είναι η φυσική κατοικία των ζώων όπως είναι τα δάση τα δασύλλια οι

βάλτοι κτλ

Είδη υπό εξαφάνιση

Δεκάδες είδη ζώων και φυτών εξαφανίζονται καθημερινά Αιτία η

ανεξέλεγκτη συρρίκνωση των βιοτόπων τους το παράνομο κυνήγι η

ρύπανση της ατμόσφαιρας και οι κλιματικές αλλαγές Πολλά από αυτά δεν

έχουμε προλάβει καν να τα γνωρίσουμε Όμως κάθε είδος που χάνεται

παίρνει μαζί του και ένα κομμάτι της γενετικής και εξελικτικής ιστορίας

εκατοντάδων χρόνων πολύτιμη πηγή γνώσης για τον άνθρωπο

Αντιπροσωπευτικά είδη του πλανήτη όπως τα γιγάντια πάντα

αναγκάστηκαν να περιοριστούν στη μισή έκταση από αυτή που

καταλάμβαναν πριν μερικές δεκαετίες Οι τίγρεις έχασαν στη διάρκεια του

εικοστού αιώνα το 90 του πληθυσμού τους Οι ρινόκεροι απειλούνται

σχεδόν περισσότερο από κάθε άλλο μεγάλο θηλαστικό λίγες δωδεκάδες

έχουν απομείνει πια Οι θαλάσσιες χελώνες αντιμετωπίζουν ένα αβέβαιο

μέλλον και οι αφρικανικοί ελέφαντες αποδεκατίζονται για το πολύτιμο

ελεφαντόδοντο τους

Σύμφωνα με την κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών του 2004 που

δημοσιοποίησαν οι επιστήμονες κατά την έναρξη του παγκόσμιου συνεδρίου

για την προστασία της βιοποικιλότητας 15589 γνωστά είδη ζώων και φυτών

απειλούνται σοβαρά με εξαφάνιση σε σχέση με 12259 είδη που περιλάμβανε

η αντίστοιχη λίστα του 2003 Η αύξηση αυτή που οφείλεται κυρίως στις

ανθρώπινες δραστηριότητες οδηγεί πολλούς επιστήμονες στην πεποίθηση

ότι η ζωή στη Γη εισέρχεται σε μια περίοδο μαζικής εξάλειψης ειδών

δ) Καταστροφή των φυσικών πηγών Ο άνθρωπος καταστρέφει σε

μεγάλο βαθμό τις φυσικές πηγές Το πράσινο της γης ελαττώνεται Μόνο στην

Ελλάδα καίγονται κάθε χρόνο ένα εκατομμύριο στρέμματα δάση Ο

πολιτισμός του χαρτιού αύξησε υπέρμετρα τις ανάγκες σε χαρτί και αντίστοιχα

τις ανάγκες για υλοτόμηση (καθώς το χαρτί γίνεται από ξύλο) Για την

κυριακάτικη έκδοση των Τάιμς της Ν Υόρκης υλοτομούνται κάθε εβδομάδα

77 εκτάρια δηλ 200 στρέμματα δάσους

Η μεγάλη χρήση χημικών λιπασμάτων έχει αλλοιώσει τη σύνθεση του

εδάφους ώστε αυτό να μοιάζει σα ναρκομανές Τα λιπάσματα δηλαδή

γίνονται απαραίτητα στο χώμα και δεν μπορούμε πια να του τα στερήσουμε

Υπάρχει μια σημαντική εξάντληση των ορυκτών ( μέταλλα κτλ) από

την υπερεκμετάλλευση

ε ) Σπατάλη των ενεργειακών πηγών Πρόκειται για τη σπατάλη των

ορυκτών καυσίμων όπως είναι το κάρβουνο και το πετρέλαιο που

σχηματίσθηκαν μέσα σε εκατομμύρια αιώνες κατά τη διάρκεια μακρών

γεωλογικών περιόδων

στ ) Κίνδυνοι για την υγεία των ανθρώπων Υπάρχει έπειτα η

μόλυνση από τη ραδιενέργεια που προέρχεται από τη χρήση της πυρηνικής

ενέργειας είτε για ειρηνικούς είτε για πολεμικούς σκοπούς Το ατύχημα του

Τσερνομπίλ το 198 αποδέσμευσε ραδιενέργεια 50 εκατομμυρίων Κιουρί

δηλαδή 1000 φορές περισσότερο απrsquo ότι η βόμβα της Χιροσίμας το 1945

Το ίδιο ισχύει και για τις τροφές Στα τρόφιμα προστίθενται αμέτρητες

χημικές ουσίες ενώ αφαιρούνται συστηματικά τα θρεπτικά συστατικά Στις

τροφές των ζώων προστίθενται ορμόνες και αντιβιοτικά Κινδύνους

αντιμετωπίζουμε ακόμη από τα εντομοκτόνα και τα διάφορα καλλυντικά

(βαφές μαλλιών αποσμητικά κτλ ) Η νευρική ένταση ο θόρυβος η

βιασύνη ο εκνευρισμός είναι πια συνηθισμένες καταστάσεις Ζούμε επίσης σrsquo

ένα κόσμο πλούσιο σε ατυχήματα εργατικά και αυτοκινητιστικά Πολλοί

άνθρωποι εξάλλου ιδίως νέοι για να ξεφύγουν από τις εντάσεις καταφεύγουν

στα ναρκωτικά από τα υπνωτικά και ηρεμιστικά μέχρι το LS D και την

ηρωίνη

ζ) Μαζικές απειλές Εδώ πρέπει να αναφέρουμε την καταστροφή του

πολεοδομικού περιβάλλοντος με την ανεξέλεγκτη και απάνθρωπη επέκταση

των μεγαλουπόλεων Η πολεοδομική αυτή αναρχία συνοδεύεται και από μια

κοινωνική αποδιοργάνωση Η αυξανόμενη επιθετικότητα η βία η τρομοκρατία

και η εγκληματικότητα είναι συνέπειες του τρόπου ζωής στις σύγχρονες

μεγαλουπόλεις των εκατομμυρίων κατοίκων

Η κορυφαία μαζική απειλή κατά της ζωής της ανθρωπότητας είναι

ασφαλώς οι συνεχιζόμενοι πολεμικοί εξοπλισμοί Κάθε χρόνου ξοδεύονται για

εξοπλισμούς σrsquo όλον τον κόσμο 200 δισεκατομμυρίων δολάρια Τα πυρηνικά

δε αποθέματα υπολογίζονται σε 50000-100000 μεγατόνους και επαρκούν

για να σκοτώσουν ολόκληρο τον πληθυσμό της γηςhellip50000 Αν η

υποβάθμιση του εδάφους συνεχισθεί με το σημερινό ρυθμό το 13 περίπου

της καλλιεργήσιμης γης (που συμβολίζεται με το στάχυ) θα καταστραφεί στα

προσεχή 20 χρόνια Ακόμα στο τέλος του αιώνα( με τους σημερινές ρυθμούς

υλοτομίας) τα άθικτα παραγωγικά δάση των τροπικών θα έχουν περιοριστεί

στο μισό Σrsquo αυτήν την περίοδο ο πληθυσμός της γης προβλέπεται νrsquo αυξηθεί

κατά 50 τα σημερινά 4 δισεκατομμύρια θα πλησιαστούν τα 6

δισεκατομμύρια Δηλαδή πολλοί περισσότεροι άνθρωποι θα ζητούν όλο και

περισσότερα από τα αγαθά που θα γινόταν κάθε μέρα και πιο σπάνια

ΣΑΜΣΕΤ ΤΕΜΙΖ

Φαινόμενο του θερμοκηπίου

Μια αναπαράσταση των ανταλλαγών ενέργειας μεταξύ της πηγής

(ο ήλιος) της επιφάνειας της Γης της ατμόσφαιρας της Γης και του τελικού

αποδέκτη που είναι το εξώτερο διάστημα Η ικανότητα της ατμόσφαιρας να

ανθρώπινες δραστηριότητες οδηγεί πολλούς επιστήμονες στην πεποίθηση

ότι η ζωή στη Γη εισέρχεται σε μια περίοδο μαζικής εξάλειψης ειδών

δ) Καταστροφή των φυσικών πηγών Ο άνθρωπος καταστρέφει σε

μεγάλο βαθμό τις φυσικές πηγές Το πράσινο της γης ελαττώνεται Μόνο στην

Ελλάδα καίγονται κάθε χρόνο ένα εκατομμύριο στρέμματα δάση Ο

πολιτισμός του χαρτιού αύξησε υπέρμετρα τις ανάγκες σε χαρτί και αντίστοιχα

τις ανάγκες για υλοτόμηση (καθώς το χαρτί γίνεται από ξύλο) Για την

κυριακάτικη έκδοση των Τάιμς της Ν Υόρκης υλοτομούνται κάθε εβδομάδα

77 εκτάρια δηλ 200 στρέμματα δάσους

Η μεγάλη χρήση χημικών λιπασμάτων έχει αλλοιώσει τη σύνθεση του

εδάφους ώστε αυτό να μοιάζει σα ναρκομανές Τα λιπάσματα δηλαδή

γίνονται απαραίτητα στο χώμα και δεν μπορούμε πια να του τα στερήσουμε

Υπάρχει μια σημαντική εξάντληση των ορυκτών ( μέταλλα κτλ) από

την υπερεκμετάλλευση

ε ) Σπατάλη των ενεργειακών πηγών Πρόκειται για τη σπατάλη των

ορυκτών καυσίμων όπως είναι το κάρβουνο και το πετρέλαιο που

σχηματίσθηκαν μέσα σε εκατομμύρια αιώνες κατά τη διάρκεια μακρών

γεωλογικών περιόδων

στ ) Κίνδυνοι για την υγεία των ανθρώπων Υπάρχει έπειτα η

μόλυνση από τη ραδιενέργεια που προέρχεται από τη χρήση της πυρηνικής

ενέργειας είτε για ειρηνικούς είτε για πολεμικούς σκοπούς Το ατύχημα του

Τσερνομπίλ το 198 αποδέσμευσε ραδιενέργεια 50 εκατομμυρίων Κιουρί

δηλαδή 1000 φορές περισσότερο απrsquo ότι η βόμβα της Χιροσίμας το 1945

Το ίδιο ισχύει και για τις τροφές Στα τρόφιμα προστίθενται αμέτρητες

χημικές ουσίες ενώ αφαιρούνται συστηματικά τα θρεπτικά συστατικά Στις

τροφές των ζώων προστίθενται ορμόνες και αντιβιοτικά Κινδύνους

αντιμετωπίζουμε ακόμη από τα εντομοκτόνα και τα διάφορα καλλυντικά

(βαφές μαλλιών αποσμητικά κτλ ) Η νευρική ένταση ο θόρυβος η

βιασύνη ο εκνευρισμός είναι πια συνηθισμένες καταστάσεις Ζούμε επίσης σrsquo

ένα κόσμο πλούσιο σε ατυχήματα εργατικά και αυτοκινητιστικά Πολλοί

άνθρωποι εξάλλου ιδίως νέοι για να ξεφύγουν από τις εντάσεις καταφεύγουν

στα ναρκωτικά από τα υπνωτικά και ηρεμιστικά μέχρι το LS D και την

ηρωίνη

ζ) Μαζικές απειλές Εδώ πρέπει να αναφέρουμε την καταστροφή του

πολεοδομικού περιβάλλοντος με την ανεξέλεγκτη και απάνθρωπη επέκταση

των μεγαλουπόλεων Η πολεοδομική αυτή αναρχία συνοδεύεται και από μια

κοινωνική αποδιοργάνωση Η αυξανόμενη επιθετικότητα η βία η τρομοκρατία

και η εγκληματικότητα είναι συνέπειες του τρόπου ζωής στις σύγχρονες

μεγαλουπόλεις των εκατομμυρίων κατοίκων

Η κορυφαία μαζική απειλή κατά της ζωής της ανθρωπότητας είναι

ασφαλώς οι συνεχιζόμενοι πολεμικοί εξοπλισμοί Κάθε χρόνου ξοδεύονται για

εξοπλισμούς σrsquo όλον τον κόσμο 200 δισεκατομμυρίων δολάρια Τα πυρηνικά

δε αποθέματα υπολογίζονται σε 50000-100000 μεγατόνους και επαρκούν

για να σκοτώσουν ολόκληρο τον πληθυσμό της γηςhellip50000 Αν η

υποβάθμιση του εδάφους συνεχισθεί με το σημερινό ρυθμό το 13 περίπου

της καλλιεργήσιμης γης (που συμβολίζεται με το στάχυ) θα καταστραφεί στα

προσεχή 20 χρόνια Ακόμα στο τέλος του αιώνα( με τους σημερινές ρυθμούς

υλοτομίας) τα άθικτα παραγωγικά δάση των τροπικών θα έχουν περιοριστεί

στο μισό Σrsquo αυτήν την περίοδο ο πληθυσμός της γης προβλέπεται νrsquo αυξηθεί

κατά 50 τα σημερινά 4 δισεκατομμύρια θα πλησιαστούν τα 6

δισεκατομμύρια Δηλαδή πολλοί περισσότεροι άνθρωποι θα ζητούν όλο και

περισσότερα από τα αγαθά που θα γινόταν κάθε μέρα και πιο σπάνια

ΣΑΜΣΕΤ ΤΕΜΙΖ

Φαινόμενο του θερμοκηπίου

Μια αναπαράσταση των ανταλλαγών ενέργειας μεταξύ της πηγής

(ο ήλιος) της επιφάνειας της Γης της ατμόσφαιρας της Γης και του τελικού

αποδέκτη που είναι το εξώτερο διάστημα Η ικανότητα της ατμόσφαιρας να

και η εγκληματικότητα είναι συνέπειες του τρόπου ζωής στις σύγχρονες

μεγαλουπόλεις των εκατομμυρίων κατοίκων

Η κορυφαία μαζική απειλή κατά της ζωής της ανθρωπότητας είναι

ασφαλώς οι συνεχιζόμενοι πολεμικοί εξοπλισμοί Κάθε χρόνου ξοδεύονται για

εξοπλισμούς σrsquo όλον τον κόσμο 200 δισεκατομμυρίων δολάρια Τα πυρηνικά

δε αποθέματα υπολογίζονται σε 50000-100000 μεγατόνους και επαρκούν

για να σκοτώσουν ολόκληρο τον πληθυσμό της γηςhellip50000 Αν η

υποβάθμιση του εδάφους συνεχισθεί με το σημερινό ρυθμό το 13 περίπου

της καλλιεργήσιμης γης (που συμβολίζεται με το στάχυ) θα καταστραφεί στα

προσεχή 20 χρόνια Ακόμα στο τέλος του αιώνα( με τους σημερινές ρυθμούς

υλοτομίας) τα άθικτα παραγωγικά δάση των τροπικών θα έχουν περιοριστεί

στο μισό Σrsquo αυτήν την περίοδο ο πληθυσμός της γης προβλέπεται νrsquo αυξηθεί

κατά 50 τα σημερινά 4 δισεκατομμύρια θα πλησιαστούν τα 6

δισεκατομμύρια Δηλαδή πολλοί περισσότεροι άνθρωποι θα ζητούν όλο και

περισσότερα από τα αγαθά που θα γινόταν κάθε μέρα και πιο σπάνια

ΣΑΜΣΕΤ ΤΕΜΙΖ

Φαινόμενο του θερμοκηπίου

Μια αναπαράσταση των ανταλλαγών ενέργειας μεταξύ της πηγής

(ο ήλιος) της επιφάνειας της Γης της ατμόσφαιρας της Γης και του τελικού

αποδέκτη που είναι το εξώτερο διάστημα Η ικανότητα της ατμόσφαιρας να

εγκλωβίζει και να ανακυκλώνει ενέργεια που φεύγει από την επιφάνεια της

Γης είναι το καθοριστικό χαρακτηριστικό του φαινομένου του θερμοκηπίου

Ως φαινόμενο του θερμοκηπίου χαρακτηρίζεται το φαινόμενο

θέρμανσης που παρατηρείται στα θερμοκήπια (εξ ου και η ονομασία) Κατά το

φαινόμενο αυτό η γυάλινη υπερκατασκευή ή θόλος είναι διάφανη για τη

φωτεινή ακτινοβολία η οποία εισέρχεται στο στεγασμένο χώρο απορροφάται

εν μέρει διαχέεται και επανεκπέμπεται Η κατασκευή όμως είναι αδιαφανής

για τη δευτερογενή αυτή ακτινοβολία η οποία παγιδεύεται στο χώρο και

τελικά μετατρέπεται σε θερμότητα (αρχή του θερμοκηπίου) Με τον τρόπο

αυτό θερμαίνει το εσωτερικό του θερμοκηπίου με αποτέλεσμα να διατηρούνται

οι καλλιέργειες πάντα σε κατάλληλη και σχετικά σταθερή θερμοκρασία

To φαινόμενο της διαρροής μεγάλης ποσότητας θερμότητας από τα

ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας έχει ως αποτέλεσμα την ανατροπή της

θερμοκρασιακής ισορροπίας του πλανήτη Αν δεν παρθούν άμεσα και

δραστικά μέτρα αναμένεται η άνοδος της γήινης θερμοκρασίας κατά 4

βαθμούς μέχρι το 2100 όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες Τότε θα

παρατηρηθούν τεράστιες πλημμύρες ξηρασίες και θύελλες

Ολόκληρα οικοσυστήματα θα εξαφανιστούν καθώς θα μεταβάλλονται

οι κύκλοι των βροχοπτώσεων και των θερμοκρασιών σε όλο τον κόσμο Η

στάθμη των νερών θα ανεβεί με συνέπεια να εξαφανιστούν τεράστιες

εκτάσεις παράκτιας γης και πολλά νησιωτικά συμπλέγματα όπως οι

Σεϋχέλλες οι Μαλβίδες κά

Οι χειμώνες θα γίνουν πιο ζεστοί και τα κύματα καύσωνα τα καλοκαίρια

θα είναι δριμύτερα Οι έρημοι θα εξαπλωθούν η λειψυδρία θα αυξηθεί και οι

τυφώνες θα γίνουν ισχυρότεροι επειδή το νερό θα εξατμίζεται πιο εύκολα Οι

εικόνες αυτές δεν είναι δημιουργήματα της φαντασίας κάποιων επιστημόνων

άλλα είναι σκηνές από το προσεχές μέλλον Εκτός όμως από το φαινόμενο

του θερμοκηπίου στην τεράστια καταστροφή ολόκληρων οικοσυστημάτων και

στην επιδείνωση του οικολογικού προβλήματος συμβάλλει και η λεγόμενη

laquoΤρύπα του Όζοντοςraquo στην οποία και θα αναφερθούμε στη συνέχεια

Τρύπα του όζοντος

To φαινόμενο

Τρύπα του όζοντος ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο το στρώμα

του όζοντος που βρίσκεται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης

μειώνεται σε πάχος πάνω από την Ανταρκτική Επειδή το λεπτότερο σημείο

του είναι πάνω από το Νότιο Πόλο η μείωση του πάχους του στρώματος έχει

ως αποτέλεσμα την ονομαζόμενη τρύπα στο στρώμα του όζοντος Λόγω του

ότι το όζον (άλλο-τροπική μορφή του οξυγόνου τριατομικό οξυγόνο Ο3)

προστατεύει από την ηλιακή ακτινοβολία απορροφώντας σημαντικό τμήμα

της υπεριώδους η δημιουργία της τρύπας του όζοντος έχει αρνητικά

αποτελέσματα στην ανθρώπινη υγεία Επίσης αυξάνει την θερμοκρασία στον

πλανήτη και βοηθάει αρνητικά στο λιώσιμο των πάγων Το φαινόμενο αυτό

θεωρείται πως δημιουργήθηκε από υπερβολική χρήση χλωροφθορανθράκων

(CFC) που χρησιμοποιούνταν σε κλιματιστικά και γενικά σε ψυκτικές

συσκευές Στην επέκταση του επίσης συμβάλλουν τόσο τα καυσαέρια (από

την κυκλοφορία των οχημάτων) όσο και τα αέρια απόβλητα των εργοστασίων

Βασικότερη αιτία του φαινομένου είναι αποδεδειγμένα η εκπομπή

χλωροφθορανθράκων στην ατμόσφαιρα Οι χλωροφθοράνθρακες (CFC)

όπως δείχνει και το όνομά του περιέχουν χλώριο το οποίο είναι ιδιαίτερα

καταστροφικό για το όζον

Συνέπειες του φαινομένου στην ανθρώπινη υγεία

Το όζον στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας είναι ιδιαίτερα

χρήσιμο καθώς απορροφάει τις υπεριώδεις ηλιακές ακτινοβολίες Οι

υπεριώδεις ηλιακές ακτινοβολίες αποτελούν το 10 της συνολικής ηλιακής

ακτινοβολίας που φτάνει στη Γη Χωρίζεται σε τρία είδη τη UV-A τη UV-B και

την πιο επικίνδυνη την UV-C Η τελευταία είναι αυτή που απορροφάται από

το όζον στη στρατόσφαιρα Η UV-C λοιπόν είναι η πιο επικίνδυνη υπεριώδης

ακτινοβολία καθώς

Αποτελεί τη βασικότερη αιτία για το μελάνωμα μια μορφή

θανατηφόρου καρκίνου του δέρματος Στην Αυστραλία όπου η υπεριώδης

ακτινοβολία είναι 15 περισσότερη από την Ευρώπη εκτιμάται πως το

2011 οι περιπτώσεις μελανώματος θα είναι αυξημένες κατά 23 για τις

γυναίκες και 28 για τους άντρες σε σχέση με το 2002[3]

Επίσης η ακτινοβολία UV-C αποτελεί αιτία του καταρράκτη καθώς

είναι αρκετά ισχυρή ώστε να περάσει μέσα από τον αμφιβληστροειδή του

ματιού

Τελευταία και ενδεχομένως η κυριότερη επίδραση της UV-C στους

ζωντανούς οργανισμούς είναι η μετάλλαξη του DNA τους Μάλιστα είναι

τόσο ισχυρή που οι επιστήμονες τη χρησιμοποιούν σε εργαστήρια και υπό

κατάλληλες συνθήκες για να επιτύχουν μεταλλάξεις γονιδίων Πιο

συγκεκριμένα η UV-C αλλοιώνει το DNA σε τέτοιο βαθμό ώστε αυτό

σταδιακά να χάνει την ιδιότητά του να διαιρείται και να πολλαπλασιάζεται

Διαπιστώνουμε λοιπόν την σπουδαιότητα του φαινομένου αυτού και το

πόσο καταστρεπτικό μπορεί να αποδειχθεί για όλα τα έμβια αλλά και άβια

όντα του πλανήτη Λόγω της σπουδαιότητας αυτής και των αρνητικών

επιπτώσεων του φαινομένου για την ανθρώπινη ζωή και γενικά στον πλανήτη

μας στη συνέχεια θα προβάλλουμε κάποιες ενέργειες και κινητοποιήσεις των

κυβερνήσεων κυρίως για την αντιμετώπισή του

Τρόποι Αντιμετώπισης

Στις 16 Σεπτεμβρίου του 1987 (από τότε η 16η Σεπτεμβρίου έχει

ανακηρυχτεί από τον ΟΗΕ Παγκόσμια Ημέρα κατά της Τρύπας του Όζοντος)

υπεγράφη από 46 χώρες το πρωτόκολλο του Μόντρεαλ η σημαντικότερη και

αποτελεσματικότερη πράξη αντιμετώπισης του φαινομένου της τρύπας του

όζοντος μέχρι σήμερα Στόχος του Πρωτόκολλου ήταν η σταδιακή εξάλειψη

των CFC άλλων ODS (Ozone Depleting Substances ή Ουσίες που Φθείρουν

το Όζον) όπως οι υδροχλωροφθοράνθρακες (HCFC) ή το μεθυλοβρωμίδιο

(CH3Br) για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της καταστροφής του όζοντος

που είχε ανακαλυφθεί πριν από δύο χρόνια Ορίστηκε επίσης

χρονοδιάγραμμα για την αποκατάσταση του όζοντος που είχε ήδη

καταστραφεί Όποια χώρα υπογράφει το πρωτόκολλο υποχρεούται αυτόματα

τη διακοπή παραγωγής και κατανάλωσης CFC Με τη συνεργασία

της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταργήθηκε σταδιακά το 99 των

χλωροφθορανθράκων οικιακής χρήσης ενώ παράλληλα στοχεύει με

νομοθεσίες (όπως αυτή του 2006) να ρυθμίσει τη χρήση φθοριούχων αερίων

από βιομηχανίες που επίσης καταστρέφουν τη στοιβάδα του όζοντος[5] Το

καλοκαίρι του 2009 η εφαρμογή του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ έγινε

οικουμενική καθώς υπέγραψε και η τελευταία από τις 196 χώρες-μέλη

του ΟΗΕ

Τα δύο αυτά φαινόμενα λοιπόν επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό θα

λέγαμε την μεγέθυνση του οικολογικού προβλήματος και αυξάνουν τους

κινδύνους που απειλούν την ανθρώπινη υγεία συμβάλλοντας παράλληλα και

στην διαταραχή της οικολογικής ισορροπίας

Βασικός παράγοντας της εμφάνισης των φαινομένων αυτών είναι ο

άνθρωπος και οι υπερκαταναλωτικές τάσεις των σύγχρονων κοινωνιών Οι

διαρκώς αυξανόμενες καταναλωτικές τάσεις των ανθρώπων και ο

ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών οδηγούν σε μια βαθμιαία εξάντληση των

φυσικών πόρων της γης Παίρνουμε από αυτή πολύ περισσότερα απ όσα

έχουμε ανάγκη και απ όσα μπορεί να μας δώσει Έτσι μπροστά μας

διανοίγεται η ζοφερή προοπτική να εξαντλήσουμε πολύ γρήγορα το φυσικό

κεφάλαιο της γης Τα περισσότερα και τα βασικότερα για τη ζωή του

ανθρώπου ορυκτά θα εξαφανιστούν πολύ σύντομα αν συνεχιστεί με τον ίδιο

ρυθμό η εκμετάλλευσή τους

Εξίσου δυσμενείς είναι οι προοπτικές για τα ορυκτά καύσιμα Η

διαδικασία σχηματισμού των καυσίμων αυτών είναι εξαιρετικά αργή Στην

ουσία πρόκειται για πηγές που δεν ανανεώνονται Γι αυτό δεν πρέπει να

σπαταλάμε άσκοπα αυτά τα δώρα που μας χάρισαν εκατομμύρια αιώνες Οι

επιστήμονες υπολογίζουν ότι το πετρέλαιο αν συνεχιστεί με το σημερινό

ρυθμό η ανέλκυσή του θα εξαφανιστεί μέσα σε πενήντα χρόνια Το τι

σημαίνει αυτό μπορούμε να καταλάβουμε αν μελετήσουμε τις συνέπειες και

την αναστάτωση που προκλήθηκαν στη διεθνή οικονομία από την απότομη

αύξηση της τιμής του μετά το 1973 Ούτε μπορούμε να στηριχτούμε

αποκλειστικά στους γαιάνθρακες και στα γαιαέρια για την παραγωγή

ενέργειας γιατί και αυτά θα εξαντληθούν μέσα σε 150 χρόνια

Συνοψίζοντας διαπιστώνουμε ότι ο άνθρωπος συμβάλλει ενεργά στην

καταστροφή της οικίας του της Γης Σοβαρά και αποτελεσματικά μέτρα θα

πρέπει να παρθούν από τις πολιτείες για την αντιμετώπιση του οικολογικού

προβλήματος αλλά η ατομική ευθύνη του καθενός από μας είναι εξίσου

σημαντική Ο κάθε άνθρωπος είναι κάτοικος της Γης και οφείλει να την

προστατέψει και να την διατηρήσει για τις επόμενες γενιές και όχι να την

καταστρέψει όπως παρατηρούμε ότι συμβαίνει τον τελευταίο κυρίως αιώνα

μετά την βιομηχανική επανάσταση η οποία και έστρεψε τον άνθρωπο

ενάντιας το φυσικό περιβάλλον

ΝΤΕΜΠΟΡΑ ΠΛΑΚΟΥ

2 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η σχέση κοινωνίας και περιβάλλοντος μεταβλήθηκε ριζικά από τα μέσα του 18ου αιώνα με την έκρηξη της Βιομηχανικής Επανάστασης Η δύναμη των ανθρώπων να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους και να τροποποιούν το περιβάλλον σύμφωνα με τις ανάγκες τους για οικονομική ανάπτυξη πολλαπλασιάστηκε Ακραίες εκφάνσεις αυτών των εξελίξεων ήταν μια σειρά περιβαλλοντικών ατυχημάτων που σημάδεψαν την ανθρωπότητα τις τελευταίες δεκαετίες και αποτελούν μια έγκαιρη προειδοποίηση προς τον άνθρωπο ο οποίος έχει πλέον συνειδητοποιήσει ότι είναι αναγκαία η αειφορική διαχείριση του περιβάλλοντος που θα εξασφαλίσει την επιβίωσή του στον πλανήτη

Ο τρόπος που αναπτύχθηκαν οι παραγωγικές δραστηριότητες του ανθρώπου και οι μεταφορές είχαν αρνητικές επιπτώσεις στην οικολογική ισορροπία και στην ποιότητα της ζωής Η ξέφρενη πορεία αυτών των εξελίξεων και η υπόθαλψη της προοπτικής για Αειφορία οδήγησαν σε ανύποπτο χρόνο σε μια σειρά περιβαλλοντικών ατυχημάτων Τα ατυχήματα αυτά σηματοδοτούν το αδιέξοδο αυτής της πορείας και προειδοποίησαν νωρίς τον άνθρωπο για το μέλλον του που διακυβευόταν

Μπορούσε βέβαια να αντιληφθεί και με κανονικές συνθήκες την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων Παραδείγματος χάρη κατά τη διάρκεια της Αγροτικής Επανάστασης παρατηρήθηκε αποψίλωση μεγάλων εκτάσεων

διάβρωση του εδάφους υπερβόσκηση μεγάλων περιοχών υποβάθμιση φυσικών πόρων και παρακμή πολλών πολιτισμών στη Μέση Ανατολή τη Βόρεια Αφρική τη Μεσόγειο και την Αμερική Η σχέση κοινωνίας και περιβάλλοντος μεταβάλλεται ριζικά από τα μέσα του 18ου αιώνα και την έκρηξη της Βιομηχανικής Επανάστασης

Η κατανάλωση ενέργειας πολλαπλασιάστηκε και μαζί της η δύναμη των ανθρώπων να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους και να τροποποιούν το περιβάλλον σύμφωνα με τις ανάγκες τους για οικονομική ανάπτυξη

Ιστορικά έχουμε καταγραφή πολλών στοιχείων που αφορούν στη σχέση του ανθρώπου με τη φύση Στα περιβαλλοντικά ατυχήματα βλέπουμε την ακραία έκφραση αυτής της ανισορροπίας με δραματικές επιπτώσεις στην ίδια τη ζωή Βίαιες καταστροφές στη ζωή προειδοποιούν ότι δεν μπορεί να υπάρχει αειφόρος ανάπτυξη αν ο άνθρωπος συνεχίσει να υπέρεκμεταλλεύεται τη φύση Τοξικά απόβλητα που αποδίδονται στο περιβάλλον διαρροή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου στη θάλασσα τοξικά απορρυπαντικά που προκαλούν διαταραχή στην ισορροπία των οικοσυστημάτων διοξίνη που διαρρέει στην ατμόσφαιρα ραδιενέργεια που διαφεύγει από πυρηνικούς αντιδραστήρες καταστροφή δασών από πυρκαγιές που οφείλονται στον άνθρωπο η τρύπα του όζοντος που μεγαλώνει κυανιούχες ενώσεις που διέφυγαν μολύνοντας τον υδροφόρο ορίζοντα είναι μερικά από τα αποτελέσματα των περιβαλλοντικών ατυχημάτων που σημάδεψαν τον πλανήτη και έγιναν αιτία να χαθούν πολλές ζωές και να υποβαθμιστούν πολύ περισσότερες

Από τις τραγικές συνέπειες των ατυχημάτων ο νέος διδάσκεται και ενημερώνεται για τους κινδύνους που απειλούν τη ζωή και το μέλλον του

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ιστορική επισκόπηση

Η πρώτη επιχείρηση δημιουργίας πυρηνικών εργοστασίων έγινε στις

16 Σεπτεμβρίου του 1954 σύμφωνα μα ανακοίνωση της Αμερικανικής

επιτροπής ατομικής ενάργειας με σκοπό την υπερβολικά φτηνή παροχή

ηλεκτρικής ενέργειας Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 40rsquo πολλές χώρες

ανέπτυξαν πυρηνικά όπλα Στην διάρκεια της δεκαετίας του 50rsquo ήταν διάχυτη

η αισιοδοξία ότι η πυρηνική ενέργεια αποτελούσε τη νέα laquoμαγικήraquo ενέργεια

που θα κάλυπτε τις παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες μα πολύ χαμηλό κόστος

Η πυρηνική ενέργεια ίσως είναι η πιο φθηνή ενέργεια στον πλανήτη αλλά με καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον καθώς και για τη ζωή του ανθρώπου Οι εκπομπές ραδιενεργών αερίων από πυρηνικές εκρήξεις προκαλούν μεταλλάξεις καρκινογενέσεις σε άνθρωπο και περιβάλλον οι οποίες έχουν μεγάλη διάρκεια Επιπρόσθετα τα επικίνδυνα πυρηνικά αέρια εξαπλώνονται με μεγάλη ταχύτητα σε πολλές περιοχές μακριά από το σημείο του ατυχήματος με τις ίδιες ακριβώς καταστροφικές συνέπειες

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΩΥΣΙΑΔΟΥ

3 ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ

Η πυρηνική ενέργεια έχει σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον

και στις ζωές των ανθρώπων και αυτό έχει αποδειχθεί από δεκάδες

πυρηνικά ατυχήματα που έχουν συμβεί από την δεκαετία του rsquo50

μέχρι σήμερα

Δυο από αυτά τα ατυχήματα είναι το γνωστό σε όλους

Τσερνομπίλ στην Ουκρανία και το Χάρισμπουργκ στην Πενσυλβανία

Τσερνομπίλ

Είναι ένα από τα σημαντικότερα και μεγαλύτερα πυρηνικά ατυχήματα

το οποίο βρίσκεται στην έβδομη και τελευταία βαθμίδα της κλίμακας των

πυρηνικών ατυχημάτων Το ατύχημα αυτό έγινε στις 26 Απριλίου 1986 στον

τέταρτο αντιδραστήρα στον Πυρηνικό Σταθμό Παραγωγής Ενέργειας του

Τσερνομπίλ Τα αίτια του ατυχήματος ήταν μια μηχανική βλάβη σε

συνδυασμό με τις εσφαλμένες επιλογές των χειριστών που οδήγησε στη

μοιραία έκρηξη Το ατύχημα αυτό είχε και εξακολουθεί να έχει ανυπολόγιστες

επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία των ανθρώπων Μια έρευνα του

laquoΦόρουμ του Τσερνομπίλraquo εκτιμά τους θανάτους σε 4000 έναν αριθμό τον

οποίο η Greenpeace ανεβάζει στις 93000 υπολογίζοντας τα στοιχεία της

Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Λευκορωσίας Μεγάλες ποσότητες

ραδιενεργού υλικού σκορπίστηκαν στον αέρα και έτσι μεταφέρθηκε και σε

γύρω περιοχές Επιπλέον το σοβιετικό καθεστώς απέφυγε να ενημερώσει

άμεσα τόσο τους άτυχους κατοίκους όσο και τη διεθνή κοινότητα Ραδιενεργός

σκόνη απλώθηκε πάνω από την Ευρώπη και μέχρι το Βόρειο Πόλο μέρος

του ραδιενεργού αυτού νέφους έφτασε και στην Ελλάδα και επηρέασε κυρίως

τη Βόρεια Ελλάδα και Θεσσαλία

Οι συνέπειες που επέφερε η απελευθέρωση ραδιενέργειας στο

περιβάλλον θα παραμείνουν ένα τραγικό σύμβολο μνήμης της καταστροφικής

ισχύος της ατομικής ενέργειας για αρκετά χρόνια ακόμα Ολόκληρα δάση

ισοπεδώθηκαν ενώ εκτός από τις ανυπολόγιστες απώλειες που υπέστη η

πανίδα υπήρχαν αναφορές για μεταλλάξεις ζώων Στην Ελλάδα όπου

έφθασε το ραδιενεργό νέφος μέσα στις πρώτες εβδομάδες προκλήθηκε

πανικός έγιναν συστάσεις για αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων ενώ

σύμφωνα με έρευνα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας έγιναν περίπου

2500 τεχνητές εκτρώσεις το 1986 από γονείς οι οποίοι φοβήθηκαν τις

πιθανές συνέπειες της ραδιενέργειας στο έμβρυο Ιατρικοί κύκλοι δε

αποδίδουν τουλάχιστον 1500 περιπτώσεις καρκίνου της δεκαετίας 1986-1996

σε πιθανές επιπτώσεις του Τσερνομπίλ Το μοιραίο εργοστάσιο του

Τσερνομπίλ έκλεισε οριστικά το Δεκέμβριο του 2000 ύστερα από διεθνείς

πιέσεις που δέχθηκε η κυβέρνηση της Ουκρανίας και υπό το φόβο νέων

πιθανών εκρήξεων στους πεπαλαιωμένους αντιδραστήρες του

Χάρισμπουργκ

Ήταν το πρώτο πυρηνικό ατύχημα στην Αμερική πιο συγκεκριμένο

στην Πενσυλβανία μόλις 300 χιλιόμετρα από την Νέα Υόρκη Έλαβε χώρα

στις 28 Μαρτίου 1979 Αίτια του ήταν μια βλάβη στα συστήματα σε

συνδυασμό με λάθος χειρισμούς οδήγησαν στην αύξηση της θερμοκρασίας

στον πυρήνα του αντιδραστήρα και να απελευθερωθεί ραδιενέργεια από τη

μονάδα 2 που είχε μπει σε λειτουργία μόλις τρεις μήνες πριν

ΛΙΛΙΑΝΝΑ - ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΧΜΕΤΙ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ-ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ

Ευτυχώς οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν γρήγορα το οικολογικό

πρόβλημα Χιλιάδες οικολογικές οργανώσεις κινήματα ομάδες κόμματα

υπάρχουν σrsquo όλες τις χώρες του πλανήτη Η κινητοποίησή τους

ευαισθητοποίησε τις κυβερνήσεις τα κυρίαρχα κόμματα τα ιδρύματα τους

παγκόσμιους οργανισμούς τα ΜΜΕ την παιδεία Έτσι σήμερα τα κράτη

έχουν θεσπίσει νόμους και έχουν εκπονήσει προγράμματα για την προστασία

του φυσικού περιβάλλοντος Οι πρωτοβουλίες ιδρυμάτων φορέων

εκκλησιών διαδέχονται η μία την άλλη Όλα αυτά που επιτεύχθηκαν δείχνουν

πόσα μπορούν να πετύχουν οι άνθρωποι όταν δουλεύουν συλλογικά για το

καλό της ανθρωπότητας

1 Greenpeace

Η Greenpeace είναι μια μη κυβερνητική περιβαλλοντική οργάνωση με

γραφεία σε περισσότερες από σαράντα χώρες και με ένα διεθνές συντονιστικό

όργανο στο Άμστερνταμ Ολλανδία Η Greenpeace δηλώνει ότι στόχος της

είναι να laquo διασφαλίσει την ικανότητα της Γης να γαλουχήσει την ζωή σε όλη

την πολυμορφίας raquo και εστιάζει το ενδιαφέρον της σε θέματα όπως η

υπερθέρμανση του πλανήτη η αποψίλωση των δασών η υπεραλίευση η

εμπορική φαλαινοθηρία η γενετική μηχανική και αντί - πυρηνικά θέματα Η

Greenpeace χρησιμοποιεί την άμεση δράση ομάδες πίεσης και έρευνας για

την επίτευξη των στόχων της Η παγκόσμια οργάνωση δεν δέχεται

χρηματοδότηση από κυβερνήσεις εταιρείες ή πολιτικά κόμματα Η

Greenpeace εξελίχθηκε από κίνημα ειρήνης και αντί - πυρηνικών

διαδηλώσεων στο Vancouver British Columbia στα τέλη του 1960 και στις

αρχές της δεκαετίας του 1970 Στις 15 Σεπτεμβρίου 1971 η νεοσύστατη Μην

κάνετε μια επιτροπή Wave έστειλε ναυλωμένα πλοία Phyllis Cormack

μετονομάστηκε Greenpeace για τη διαμαρτυρία από το Βανκούβερ για να

αντιταχθεί δοκιμές στις Ηνωμένες Πολιτείες για τις πυρηνικών συσκευών

στο νησί της Amchitka Αλάσκα Το Μην κάνετε στη συνέχεια μια επιτροπή

Wave υιοθέτησε το όνομα της Greenpeace

Η Greenpeace είναι γνωστή για τις άμεσες ενέργειές της και έχει

χαρακτηριστεί ως η πιο ορατή περιβαλλοντική οργάνωση στον κόσμο Η

Greenpeace έχει εγείρει περιβαλλοντικά θέματα στη δημόσια γνώση και

επηρέασε τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα

Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της Greenpeace

Στην αρχή ακόμα της ιστορίας της η Greenpeace βρέθηκε αντιμέτωπη

με κυβερνήσεις πολυεθνικές εταιρίες - κολοσσούς τεράστια οικονομικά αλλά

και πολιτικά συμφέροντα Παρόλα αυτά κατάφερε να σημειώσει πολλές και

σημαντικές νίκες για το περιβάλλον Χαρακτηριστικά παραδείγματα

αποτελούν

Οι ΗΠΑ οι οποίες σταματούν τις πυρηνικές δοκιμές στην Αλάσκα Επιπλέον κηρύττεται διεθνές μορατόριουμ για την εμπορική

φαλαινοθηρία Απαγορεύεται διεθνώς η καύση αποβλήτων στη θάλασσα Απαγορεύεται κάθε βιομηχανική εκμετάλλευση της Ανταρκτικής ως το

2041 Απαγορεύει οριστικά η πόντιση ραδιενεργών και βιομηχανικών

αποβλήτων στη θάλασσα Αποφασίζεται η οριστική απαγόρευση της πόντισης εξεδρών

πετρελαίου στον Ατλαντικό Επίσης η Γαλλία σταματά οριστικά τις πυρηνικές δοκιμές Τα Ηνωμένα Έθνη απονέμουν το Βραβείο Όζοντος στην Greenpeace

για την προώθηση των ldquoπράσινων ψυγείωνrdquo (Greenfreeze) που δεν καταστρέφουν το όζον και δεν απειλούν το κλίμα της Γης

Απαγορεύονται τα αφρόδιχτα ένα από τα πιο καταστροφικά αλιευτικά εργαλεία

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο για τη Βίο ασφάλεια το οποίο βάζει διεθνείς φραγμούς στο εμπόριο μεταλλαγμένων οργανισμών

Καταργούνται οι πιο επικίνδυνες και τοξικές ενώσεις (γνωστές και ως POPs)

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Κιότο που θέτει διεθνή όρια στις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου για την αποτροπή των κλιματικών αλλαγών

ΕΙΡΗΝΗ ΨΩΜΑ

διάβρωση του εδάφους υπερβόσκηση μεγάλων περιοχών υποβάθμιση φυσικών πόρων και παρακμή πολλών πολιτισμών στη Μέση Ανατολή τη Βόρεια Αφρική τη Μεσόγειο και την Αμερική Η σχέση κοινωνίας και περιβάλλοντος μεταβάλλεται ριζικά από τα μέσα του 18ου αιώνα και την έκρηξη της Βιομηχανικής Επανάστασης

Η κατανάλωση ενέργειας πολλαπλασιάστηκε και μαζί της η δύναμη των ανθρώπων να εκμεταλλεύονται τους φυσικούς πόρους και να τροποποιούν το περιβάλλον σύμφωνα με τις ανάγκες τους για οικονομική ανάπτυξη

Ιστορικά έχουμε καταγραφή πολλών στοιχείων που αφορούν στη σχέση του ανθρώπου με τη φύση Στα περιβαλλοντικά ατυχήματα βλέπουμε την ακραία έκφραση αυτής της ανισορροπίας με δραματικές επιπτώσεις στην ίδια τη ζωή Βίαιες καταστροφές στη ζωή προειδοποιούν ότι δεν μπορεί να υπάρχει αειφόρος ανάπτυξη αν ο άνθρωπος συνεχίσει να υπέρεκμεταλλεύεται τη φύση Τοξικά απόβλητα που αποδίδονται στο περιβάλλον διαρροή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου στη θάλασσα τοξικά απορρυπαντικά που προκαλούν διαταραχή στην ισορροπία των οικοσυστημάτων διοξίνη που διαρρέει στην ατμόσφαιρα ραδιενέργεια που διαφεύγει από πυρηνικούς αντιδραστήρες καταστροφή δασών από πυρκαγιές που οφείλονται στον άνθρωπο η τρύπα του όζοντος που μεγαλώνει κυανιούχες ενώσεις που διέφυγαν μολύνοντας τον υδροφόρο ορίζοντα είναι μερικά από τα αποτελέσματα των περιβαλλοντικών ατυχημάτων που σημάδεψαν τον πλανήτη και έγιναν αιτία να χαθούν πολλές ζωές και να υποβαθμιστούν πολύ περισσότερες

Από τις τραγικές συνέπειες των ατυχημάτων ο νέος διδάσκεται και ενημερώνεται για τους κινδύνους που απειλούν τη ζωή και το μέλλον του

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ιστορική επισκόπηση

Η πρώτη επιχείρηση δημιουργίας πυρηνικών εργοστασίων έγινε στις

16 Σεπτεμβρίου του 1954 σύμφωνα μα ανακοίνωση της Αμερικανικής

επιτροπής ατομικής ενάργειας με σκοπό την υπερβολικά φτηνή παροχή

ηλεκτρικής ενέργειας Κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 40rsquo πολλές χώρες

ανέπτυξαν πυρηνικά όπλα Στην διάρκεια της δεκαετίας του 50rsquo ήταν διάχυτη

η αισιοδοξία ότι η πυρηνική ενέργεια αποτελούσε τη νέα laquoμαγικήraquo ενέργεια

που θα κάλυπτε τις παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες μα πολύ χαμηλό κόστος

Η πυρηνική ενέργεια ίσως είναι η πιο φθηνή ενέργεια στον πλανήτη αλλά με καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον καθώς και για τη ζωή του ανθρώπου Οι εκπομπές ραδιενεργών αερίων από πυρηνικές εκρήξεις προκαλούν μεταλλάξεις καρκινογενέσεις σε άνθρωπο και περιβάλλον οι οποίες έχουν μεγάλη διάρκεια Επιπρόσθετα τα επικίνδυνα πυρηνικά αέρια εξαπλώνονται με μεγάλη ταχύτητα σε πολλές περιοχές μακριά από το σημείο του ατυχήματος με τις ίδιες ακριβώς καταστροφικές συνέπειες

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΩΥΣΙΑΔΟΥ

3 ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ

Η πυρηνική ενέργεια έχει σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον

και στις ζωές των ανθρώπων και αυτό έχει αποδειχθεί από δεκάδες

πυρηνικά ατυχήματα που έχουν συμβεί από την δεκαετία του rsquo50

μέχρι σήμερα

Δυο από αυτά τα ατυχήματα είναι το γνωστό σε όλους

Τσερνομπίλ στην Ουκρανία και το Χάρισμπουργκ στην Πενσυλβανία

Τσερνομπίλ

Είναι ένα από τα σημαντικότερα και μεγαλύτερα πυρηνικά ατυχήματα

το οποίο βρίσκεται στην έβδομη και τελευταία βαθμίδα της κλίμακας των

πυρηνικών ατυχημάτων Το ατύχημα αυτό έγινε στις 26 Απριλίου 1986 στον

τέταρτο αντιδραστήρα στον Πυρηνικό Σταθμό Παραγωγής Ενέργειας του

Τσερνομπίλ Τα αίτια του ατυχήματος ήταν μια μηχανική βλάβη σε

συνδυασμό με τις εσφαλμένες επιλογές των χειριστών που οδήγησε στη

μοιραία έκρηξη Το ατύχημα αυτό είχε και εξακολουθεί να έχει ανυπολόγιστες

επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία των ανθρώπων Μια έρευνα του

laquoΦόρουμ του Τσερνομπίλraquo εκτιμά τους θανάτους σε 4000 έναν αριθμό τον

οποίο η Greenpeace ανεβάζει στις 93000 υπολογίζοντας τα στοιχεία της

Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Λευκορωσίας Μεγάλες ποσότητες

ραδιενεργού υλικού σκορπίστηκαν στον αέρα και έτσι μεταφέρθηκε και σε

γύρω περιοχές Επιπλέον το σοβιετικό καθεστώς απέφυγε να ενημερώσει

άμεσα τόσο τους άτυχους κατοίκους όσο και τη διεθνή κοινότητα Ραδιενεργός

σκόνη απλώθηκε πάνω από την Ευρώπη και μέχρι το Βόρειο Πόλο μέρος

του ραδιενεργού αυτού νέφους έφτασε και στην Ελλάδα και επηρέασε κυρίως

τη Βόρεια Ελλάδα και Θεσσαλία

Οι συνέπειες που επέφερε η απελευθέρωση ραδιενέργειας στο

περιβάλλον θα παραμείνουν ένα τραγικό σύμβολο μνήμης της καταστροφικής

ισχύος της ατομικής ενέργειας για αρκετά χρόνια ακόμα Ολόκληρα δάση

ισοπεδώθηκαν ενώ εκτός από τις ανυπολόγιστες απώλειες που υπέστη η

πανίδα υπήρχαν αναφορές για μεταλλάξεις ζώων Στην Ελλάδα όπου

έφθασε το ραδιενεργό νέφος μέσα στις πρώτες εβδομάδες προκλήθηκε

πανικός έγιναν συστάσεις για αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων ενώ

σύμφωνα με έρευνα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας έγιναν περίπου

2500 τεχνητές εκτρώσεις το 1986 από γονείς οι οποίοι φοβήθηκαν τις

πιθανές συνέπειες της ραδιενέργειας στο έμβρυο Ιατρικοί κύκλοι δε

αποδίδουν τουλάχιστον 1500 περιπτώσεις καρκίνου της δεκαετίας 1986-1996

σε πιθανές επιπτώσεις του Τσερνομπίλ Το μοιραίο εργοστάσιο του

Τσερνομπίλ έκλεισε οριστικά το Δεκέμβριο του 2000 ύστερα από διεθνείς

πιέσεις που δέχθηκε η κυβέρνηση της Ουκρανίας και υπό το φόβο νέων

πιθανών εκρήξεων στους πεπαλαιωμένους αντιδραστήρες του

Χάρισμπουργκ

Ήταν το πρώτο πυρηνικό ατύχημα στην Αμερική πιο συγκεκριμένο

στην Πενσυλβανία μόλις 300 χιλιόμετρα από την Νέα Υόρκη Έλαβε χώρα

στις 28 Μαρτίου 1979 Αίτια του ήταν μια βλάβη στα συστήματα σε

συνδυασμό με λάθος χειρισμούς οδήγησαν στην αύξηση της θερμοκρασίας

στον πυρήνα του αντιδραστήρα και να απελευθερωθεί ραδιενέργεια από τη

μονάδα 2 που είχε μπει σε λειτουργία μόλις τρεις μήνες πριν

ΛΙΛΙΑΝΝΑ - ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΧΜΕΤΙ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ-ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ

Ευτυχώς οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν γρήγορα το οικολογικό

πρόβλημα Χιλιάδες οικολογικές οργανώσεις κινήματα ομάδες κόμματα

υπάρχουν σrsquo όλες τις χώρες του πλανήτη Η κινητοποίησή τους

ευαισθητοποίησε τις κυβερνήσεις τα κυρίαρχα κόμματα τα ιδρύματα τους

παγκόσμιους οργανισμούς τα ΜΜΕ την παιδεία Έτσι σήμερα τα κράτη

έχουν θεσπίσει νόμους και έχουν εκπονήσει προγράμματα για την προστασία

του φυσικού περιβάλλοντος Οι πρωτοβουλίες ιδρυμάτων φορέων

εκκλησιών διαδέχονται η μία την άλλη Όλα αυτά που επιτεύχθηκαν δείχνουν

πόσα μπορούν να πετύχουν οι άνθρωποι όταν δουλεύουν συλλογικά για το

καλό της ανθρωπότητας

1 Greenpeace

Η Greenpeace είναι μια μη κυβερνητική περιβαλλοντική οργάνωση με

γραφεία σε περισσότερες από σαράντα χώρες και με ένα διεθνές συντονιστικό

όργανο στο Άμστερνταμ Ολλανδία Η Greenpeace δηλώνει ότι στόχος της

είναι να laquo διασφαλίσει την ικανότητα της Γης να γαλουχήσει την ζωή σε όλη

την πολυμορφίας raquo και εστιάζει το ενδιαφέρον της σε θέματα όπως η

υπερθέρμανση του πλανήτη η αποψίλωση των δασών η υπεραλίευση η

εμπορική φαλαινοθηρία η γενετική μηχανική και αντί - πυρηνικά θέματα Η

Greenpeace χρησιμοποιεί την άμεση δράση ομάδες πίεσης και έρευνας για

την επίτευξη των στόχων της Η παγκόσμια οργάνωση δεν δέχεται

χρηματοδότηση από κυβερνήσεις εταιρείες ή πολιτικά κόμματα Η

Greenpeace εξελίχθηκε από κίνημα ειρήνης και αντί - πυρηνικών

διαδηλώσεων στο Vancouver British Columbia στα τέλη του 1960 και στις

αρχές της δεκαετίας του 1970 Στις 15 Σεπτεμβρίου 1971 η νεοσύστατη Μην

κάνετε μια επιτροπή Wave έστειλε ναυλωμένα πλοία Phyllis Cormack

μετονομάστηκε Greenpeace για τη διαμαρτυρία από το Βανκούβερ για να

αντιταχθεί δοκιμές στις Ηνωμένες Πολιτείες για τις πυρηνικών συσκευών

στο νησί της Amchitka Αλάσκα Το Μην κάνετε στη συνέχεια μια επιτροπή

Wave υιοθέτησε το όνομα της Greenpeace

Η Greenpeace είναι γνωστή για τις άμεσες ενέργειές της και έχει

χαρακτηριστεί ως η πιο ορατή περιβαλλοντική οργάνωση στον κόσμο Η

Greenpeace έχει εγείρει περιβαλλοντικά θέματα στη δημόσια γνώση και

επηρέασε τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα

Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της Greenpeace

Στην αρχή ακόμα της ιστορίας της η Greenpeace βρέθηκε αντιμέτωπη

με κυβερνήσεις πολυεθνικές εταιρίες - κολοσσούς τεράστια οικονομικά αλλά

και πολιτικά συμφέροντα Παρόλα αυτά κατάφερε να σημειώσει πολλές και

σημαντικές νίκες για το περιβάλλον Χαρακτηριστικά παραδείγματα

αποτελούν

Οι ΗΠΑ οι οποίες σταματούν τις πυρηνικές δοκιμές στην Αλάσκα Επιπλέον κηρύττεται διεθνές μορατόριουμ για την εμπορική

φαλαινοθηρία Απαγορεύεται διεθνώς η καύση αποβλήτων στη θάλασσα Απαγορεύεται κάθε βιομηχανική εκμετάλλευση της Ανταρκτικής ως το

2041 Απαγορεύει οριστικά η πόντιση ραδιενεργών και βιομηχανικών

αποβλήτων στη θάλασσα Αποφασίζεται η οριστική απαγόρευση της πόντισης εξεδρών

πετρελαίου στον Ατλαντικό Επίσης η Γαλλία σταματά οριστικά τις πυρηνικές δοκιμές Τα Ηνωμένα Έθνη απονέμουν το Βραβείο Όζοντος στην Greenpeace

για την προώθηση των ldquoπράσινων ψυγείωνrdquo (Greenfreeze) που δεν καταστρέφουν το όζον και δεν απειλούν το κλίμα της Γης

Απαγορεύονται τα αφρόδιχτα ένα από τα πιο καταστροφικά αλιευτικά εργαλεία

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο για τη Βίο ασφάλεια το οποίο βάζει διεθνείς φραγμούς στο εμπόριο μεταλλαγμένων οργανισμών

Καταργούνται οι πιο επικίνδυνες και τοξικές ενώσεις (γνωστές και ως POPs)

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Κιότο που θέτει διεθνή όρια στις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου για την αποτροπή των κλιματικών αλλαγών

ΕΙΡΗΝΗ ΨΩΜΑ

η αισιοδοξία ότι η πυρηνική ενέργεια αποτελούσε τη νέα laquoμαγικήraquo ενέργεια

που θα κάλυπτε τις παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες μα πολύ χαμηλό κόστος

Η πυρηνική ενέργεια ίσως είναι η πιο φθηνή ενέργεια στον πλανήτη αλλά με καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον καθώς και για τη ζωή του ανθρώπου Οι εκπομπές ραδιενεργών αερίων από πυρηνικές εκρήξεις προκαλούν μεταλλάξεις καρκινογενέσεις σε άνθρωπο και περιβάλλον οι οποίες έχουν μεγάλη διάρκεια Επιπρόσθετα τα επικίνδυνα πυρηνικά αέρια εξαπλώνονται με μεγάλη ταχύτητα σε πολλές περιοχές μακριά από το σημείο του ατυχήματος με τις ίδιες ακριβώς καταστροφικές συνέπειες

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΩΥΣΙΑΔΟΥ

3 ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ

Η πυρηνική ενέργεια έχει σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον

και στις ζωές των ανθρώπων και αυτό έχει αποδειχθεί από δεκάδες

πυρηνικά ατυχήματα που έχουν συμβεί από την δεκαετία του rsquo50

μέχρι σήμερα

Δυο από αυτά τα ατυχήματα είναι το γνωστό σε όλους

Τσερνομπίλ στην Ουκρανία και το Χάρισμπουργκ στην Πενσυλβανία

Τσερνομπίλ

Είναι ένα από τα σημαντικότερα και μεγαλύτερα πυρηνικά ατυχήματα

το οποίο βρίσκεται στην έβδομη και τελευταία βαθμίδα της κλίμακας των

πυρηνικών ατυχημάτων Το ατύχημα αυτό έγινε στις 26 Απριλίου 1986 στον

τέταρτο αντιδραστήρα στον Πυρηνικό Σταθμό Παραγωγής Ενέργειας του

Τσερνομπίλ Τα αίτια του ατυχήματος ήταν μια μηχανική βλάβη σε

συνδυασμό με τις εσφαλμένες επιλογές των χειριστών που οδήγησε στη

μοιραία έκρηξη Το ατύχημα αυτό είχε και εξακολουθεί να έχει ανυπολόγιστες

επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία των ανθρώπων Μια έρευνα του

laquoΦόρουμ του Τσερνομπίλraquo εκτιμά τους θανάτους σε 4000 έναν αριθμό τον

οποίο η Greenpeace ανεβάζει στις 93000 υπολογίζοντας τα στοιχεία της

Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Λευκορωσίας Μεγάλες ποσότητες

ραδιενεργού υλικού σκορπίστηκαν στον αέρα και έτσι μεταφέρθηκε και σε

γύρω περιοχές Επιπλέον το σοβιετικό καθεστώς απέφυγε να ενημερώσει

άμεσα τόσο τους άτυχους κατοίκους όσο και τη διεθνή κοινότητα Ραδιενεργός

σκόνη απλώθηκε πάνω από την Ευρώπη και μέχρι το Βόρειο Πόλο μέρος

του ραδιενεργού αυτού νέφους έφτασε και στην Ελλάδα και επηρέασε κυρίως

τη Βόρεια Ελλάδα και Θεσσαλία

Οι συνέπειες που επέφερε η απελευθέρωση ραδιενέργειας στο

περιβάλλον θα παραμείνουν ένα τραγικό σύμβολο μνήμης της καταστροφικής

ισχύος της ατομικής ενέργειας για αρκετά χρόνια ακόμα Ολόκληρα δάση

ισοπεδώθηκαν ενώ εκτός από τις ανυπολόγιστες απώλειες που υπέστη η

πανίδα υπήρχαν αναφορές για μεταλλάξεις ζώων Στην Ελλάδα όπου

έφθασε το ραδιενεργό νέφος μέσα στις πρώτες εβδομάδες προκλήθηκε

πανικός έγιναν συστάσεις για αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων ενώ

σύμφωνα με έρευνα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας έγιναν περίπου

2500 τεχνητές εκτρώσεις το 1986 από γονείς οι οποίοι φοβήθηκαν τις

πιθανές συνέπειες της ραδιενέργειας στο έμβρυο Ιατρικοί κύκλοι δε

αποδίδουν τουλάχιστον 1500 περιπτώσεις καρκίνου της δεκαετίας 1986-1996

σε πιθανές επιπτώσεις του Τσερνομπίλ Το μοιραίο εργοστάσιο του

Τσερνομπίλ έκλεισε οριστικά το Δεκέμβριο του 2000 ύστερα από διεθνείς

πιέσεις που δέχθηκε η κυβέρνηση της Ουκρανίας και υπό το φόβο νέων

πιθανών εκρήξεων στους πεπαλαιωμένους αντιδραστήρες του

Χάρισμπουργκ

Ήταν το πρώτο πυρηνικό ατύχημα στην Αμερική πιο συγκεκριμένο

στην Πενσυλβανία μόλις 300 χιλιόμετρα από την Νέα Υόρκη Έλαβε χώρα

στις 28 Μαρτίου 1979 Αίτια του ήταν μια βλάβη στα συστήματα σε

συνδυασμό με λάθος χειρισμούς οδήγησαν στην αύξηση της θερμοκρασίας

στον πυρήνα του αντιδραστήρα και να απελευθερωθεί ραδιενέργεια από τη

μονάδα 2 που είχε μπει σε λειτουργία μόλις τρεις μήνες πριν

ΛΙΛΙΑΝΝΑ - ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΧΜΕΤΙ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ-ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ

Ευτυχώς οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν γρήγορα το οικολογικό

πρόβλημα Χιλιάδες οικολογικές οργανώσεις κινήματα ομάδες κόμματα

υπάρχουν σrsquo όλες τις χώρες του πλανήτη Η κινητοποίησή τους

ευαισθητοποίησε τις κυβερνήσεις τα κυρίαρχα κόμματα τα ιδρύματα τους

παγκόσμιους οργανισμούς τα ΜΜΕ την παιδεία Έτσι σήμερα τα κράτη

έχουν θεσπίσει νόμους και έχουν εκπονήσει προγράμματα για την προστασία

του φυσικού περιβάλλοντος Οι πρωτοβουλίες ιδρυμάτων φορέων

εκκλησιών διαδέχονται η μία την άλλη Όλα αυτά που επιτεύχθηκαν δείχνουν

πόσα μπορούν να πετύχουν οι άνθρωποι όταν δουλεύουν συλλογικά για το

καλό της ανθρωπότητας

1 Greenpeace

Η Greenpeace είναι μια μη κυβερνητική περιβαλλοντική οργάνωση με

γραφεία σε περισσότερες από σαράντα χώρες και με ένα διεθνές συντονιστικό

όργανο στο Άμστερνταμ Ολλανδία Η Greenpeace δηλώνει ότι στόχος της

είναι να laquo διασφαλίσει την ικανότητα της Γης να γαλουχήσει την ζωή σε όλη

την πολυμορφίας raquo και εστιάζει το ενδιαφέρον της σε θέματα όπως η

υπερθέρμανση του πλανήτη η αποψίλωση των δασών η υπεραλίευση η

εμπορική φαλαινοθηρία η γενετική μηχανική και αντί - πυρηνικά θέματα Η

Greenpeace χρησιμοποιεί την άμεση δράση ομάδες πίεσης και έρευνας για

την επίτευξη των στόχων της Η παγκόσμια οργάνωση δεν δέχεται

χρηματοδότηση από κυβερνήσεις εταιρείες ή πολιτικά κόμματα Η

Greenpeace εξελίχθηκε από κίνημα ειρήνης και αντί - πυρηνικών

διαδηλώσεων στο Vancouver British Columbia στα τέλη του 1960 και στις

αρχές της δεκαετίας του 1970 Στις 15 Σεπτεμβρίου 1971 η νεοσύστατη Μην

κάνετε μια επιτροπή Wave έστειλε ναυλωμένα πλοία Phyllis Cormack

μετονομάστηκε Greenpeace για τη διαμαρτυρία από το Βανκούβερ για να

αντιταχθεί δοκιμές στις Ηνωμένες Πολιτείες για τις πυρηνικών συσκευών

στο νησί της Amchitka Αλάσκα Το Μην κάνετε στη συνέχεια μια επιτροπή

Wave υιοθέτησε το όνομα της Greenpeace

Η Greenpeace είναι γνωστή για τις άμεσες ενέργειές της και έχει

χαρακτηριστεί ως η πιο ορατή περιβαλλοντική οργάνωση στον κόσμο Η

Greenpeace έχει εγείρει περιβαλλοντικά θέματα στη δημόσια γνώση και

επηρέασε τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα

Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της Greenpeace

Στην αρχή ακόμα της ιστορίας της η Greenpeace βρέθηκε αντιμέτωπη

με κυβερνήσεις πολυεθνικές εταιρίες - κολοσσούς τεράστια οικονομικά αλλά

και πολιτικά συμφέροντα Παρόλα αυτά κατάφερε να σημειώσει πολλές και

σημαντικές νίκες για το περιβάλλον Χαρακτηριστικά παραδείγματα

αποτελούν

Οι ΗΠΑ οι οποίες σταματούν τις πυρηνικές δοκιμές στην Αλάσκα Επιπλέον κηρύττεται διεθνές μορατόριουμ για την εμπορική

φαλαινοθηρία Απαγορεύεται διεθνώς η καύση αποβλήτων στη θάλασσα Απαγορεύεται κάθε βιομηχανική εκμετάλλευση της Ανταρκτικής ως το

2041 Απαγορεύει οριστικά η πόντιση ραδιενεργών και βιομηχανικών

αποβλήτων στη θάλασσα Αποφασίζεται η οριστική απαγόρευση της πόντισης εξεδρών

πετρελαίου στον Ατλαντικό Επίσης η Γαλλία σταματά οριστικά τις πυρηνικές δοκιμές Τα Ηνωμένα Έθνη απονέμουν το Βραβείο Όζοντος στην Greenpeace

για την προώθηση των ldquoπράσινων ψυγείωνrdquo (Greenfreeze) που δεν καταστρέφουν το όζον και δεν απειλούν το κλίμα της Γης

Απαγορεύονται τα αφρόδιχτα ένα από τα πιο καταστροφικά αλιευτικά εργαλεία

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο για τη Βίο ασφάλεια το οποίο βάζει διεθνείς φραγμούς στο εμπόριο μεταλλαγμένων οργανισμών

Καταργούνται οι πιο επικίνδυνες και τοξικές ενώσεις (γνωστές και ως POPs)

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Κιότο που θέτει διεθνή όρια στις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου για την αποτροπή των κλιματικών αλλαγών

ΕΙΡΗΝΗ ΨΩΜΑ

συνδυασμό με τις εσφαλμένες επιλογές των χειριστών που οδήγησε στη

μοιραία έκρηξη Το ατύχημα αυτό είχε και εξακολουθεί να έχει ανυπολόγιστες

επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία των ανθρώπων Μια έρευνα του

laquoΦόρουμ του Τσερνομπίλraquo εκτιμά τους θανάτους σε 4000 έναν αριθμό τον

οποίο η Greenpeace ανεβάζει στις 93000 υπολογίζοντας τα στοιχεία της

Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών της Λευκορωσίας Μεγάλες ποσότητες

ραδιενεργού υλικού σκορπίστηκαν στον αέρα και έτσι μεταφέρθηκε και σε

γύρω περιοχές Επιπλέον το σοβιετικό καθεστώς απέφυγε να ενημερώσει

άμεσα τόσο τους άτυχους κατοίκους όσο και τη διεθνή κοινότητα Ραδιενεργός

σκόνη απλώθηκε πάνω από την Ευρώπη και μέχρι το Βόρειο Πόλο μέρος

του ραδιενεργού αυτού νέφους έφτασε και στην Ελλάδα και επηρέασε κυρίως

τη Βόρεια Ελλάδα και Θεσσαλία

Οι συνέπειες που επέφερε η απελευθέρωση ραδιενέργειας στο

περιβάλλον θα παραμείνουν ένα τραγικό σύμβολο μνήμης της καταστροφικής

ισχύος της ατομικής ενέργειας για αρκετά χρόνια ακόμα Ολόκληρα δάση

ισοπεδώθηκαν ενώ εκτός από τις ανυπολόγιστες απώλειες που υπέστη η

πανίδα υπήρχαν αναφορές για μεταλλάξεις ζώων Στην Ελλάδα όπου

έφθασε το ραδιενεργό νέφος μέσα στις πρώτες εβδομάδες προκλήθηκε

πανικός έγιναν συστάσεις για αποφυγή συγκεκριμένων τροφίμων ενώ

σύμφωνα με έρευνα της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας έγιναν περίπου

2500 τεχνητές εκτρώσεις το 1986 από γονείς οι οποίοι φοβήθηκαν τις

πιθανές συνέπειες της ραδιενέργειας στο έμβρυο Ιατρικοί κύκλοι δε

αποδίδουν τουλάχιστον 1500 περιπτώσεις καρκίνου της δεκαετίας 1986-1996

σε πιθανές επιπτώσεις του Τσερνομπίλ Το μοιραίο εργοστάσιο του

Τσερνομπίλ έκλεισε οριστικά το Δεκέμβριο του 2000 ύστερα από διεθνείς

πιέσεις που δέχθηκε η κυβέρνηση της Ουκρανίας και υπό το φόβο νέων

πιθανών εκρήξεων στους πεπαλαιωμένους αντιδραστήρες του

Χάρισμπουργκ

Ήταν το πρώτο πυρηνικό ατύχημα στην Αμερική πιο συγκεκριμένο

στην Πενσυλβανία μόλις 300 χιλιόμετρα από την Νέα Υόρκη Έλαβε χώρα

στις 28 Μαρτίου 1979 Αίτια του ήταν μια βλάβη στα συστήματα σε

συνδυασμό με λάθος χειρισμούς οδήγησαν στην αύξηση της θερμοκρασίας

στον πυρήνα του αντιδραστήρα και να απελευθερωθεί ραδιενέργεια από τη

μονάδα 2 που είχε μπει σε λειτουργία μόλις τρεις μήνες πριν

ΛΙΛΙΑΝΝΑ - ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΧΜΕΤΙ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ-ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ

Ευτυχώς οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν γρήγορα το οικολογικό

πρόβλημα Χιλιάδες οικολογικές οργανώσεις κινήματα ομάδες κόμματα

υπάρχουν σrsquo όλες τις χώρες του πλανήτη Η κινητοποίησή τους

ευαισθητοποίησε τις κυβερνήσεις τα κυρίαρχα κόμματα τα ιδρύματα τους

παγκόσμιους οργανισμούς τα ΜΜΕ την παιδεία Έτσι σήμερα τα κράτη

έχουν θεσπίσει νόμους και έχουν εκπονήσει προγράμματα για την προστασία

του φυσικού περιβάλλοντος Οι πρωτοβουλίες ιδρυμάτων φορέων

εκκλησιών διαδέχονται η μία την άλλη Όλα αυτά που επιτεύχθηκαν δείχνουν

πόσα μπορούν να πετύχουν οι άνθρωποι όταν δουλεύουν συλλογικά για το

καλό της ανθρωπότητας

1 Greenpeace

Η Greenpeace είναι μια μη κυβερνητική περιβαλλοντική οργάνωση με

γραφεία σε περισσότερες από σαράντα χώρες και με ένα διεθνές συντονιστικό

όργανο στο Άμστερνταμ Ολλανδία Η Greenpeace δηλώνει ότι στόχος της

είναι να laquo διασφαλίσει την ικανότητα της Γης να γαλουχήσει την ζωή σε όλη

την πολυμορφίας raquo και εστιάζει το ενδιαφέρον της σε θέματα όπως η

υπερθέρμανση του πλανήτη η αποψίλωση των δασών η υπεραλίευση η

εμπορική φαλαινοθηρία η γενετική μηχανική και αντί - πυρηνικά θέματα Η

Greenpeace χρησιμοποιεί την άμεση δράση ομάδες πίεσης και έρευνας για

την επίτευξη των στόχων της Η παγκόσμια οργάνωση δεν δέχεται

χρηματοδότηση από κυβερνήσεις εταιρείες ή πολιτικά κόμματα Η

Greenpeace εξελίχθηκε από κίνημα ειρήνης και αντί - πυρηνικών

διαδηλώσεων στο Vancouver British Columbia στα τέλη του 1960 και στις

αρχές της δεκαετίας του 1970 Στις 15 Σεπτεμβρίου 1971 η νεοσύστατη Μην

κάνετε μια επιτροπή Wave έστειλε ναυλωμένα πλοία Phyllis Cormack

μετονομάστηκε Greenpeace για τη διαμαρτυρία από το Βανκούβερ για να

αντιταχθεί δοκιμές στις Ηνωμένες Πολιτείες για τις πυρηνικών συσκευών

στο νησί της Amchitka Αλάσκα Το Μην κάνετε στη συνέχεια μια επιτροπή

Wave υιοθέτησε το όνομα της Greenpeace

Η Greenpeace είναι γνωστή για τις άμεσες ενέργειές της και έχει

χαρακτηριστεί ως η πιο ορατή περιβαλλοντική οργάνωση στον κόσμο Η

Greenpeace έχει εγείρει περιβαλλοντικά θέματα στη δημόσια γνώση και

επηρέασε τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα

Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της Greenpeace

Στην αρχή ακόμα της ιστορίας της η Greenpeace βρέθηκε αντιμέτωπη

με κυβερνήσεις πολυεθνικές εταιρίες - κολοσσούς τεράστια οικονομικά αλλά

και πολιτικά συμφέροντα Παρόλα αυτά κατάφερε να σημειώσει πολλές και

σημαντικές νίκες για το περιβάλλον Χαρακτηριστικά παραδείγματα

αποτελούν

Οι ΗΠΑ οι οποίες σταματούν τις πυρηνικές δοκιμές στην Αλάσκα Επιπλέον κηρύττεται διεθνές μορατόριουμ για την εμπορική

φαλαινοθηρία Απαγορεύεται διεθνώς η καύση αποβλήτων στη θάλασσα Απαγορεύεται κάθε βιομηχανική εκμετάλλευση της Ανταρκτικής ως το

2041 Απαγορεύει οριστικά η πόντιση ραδιενεργών και βιομηχανικών

αποβλήτων στη θάλασσα Αποφασίζεται η οριστική απαγόρευση της πόντισης εξεδρών

πετρελαίου στον Ατλαντικό Επίσης η Γαλλία σταματά οριστικά τις πυρηνικές δοκιμές Τα Ηνωμένα Έθνη απονέμουν το Βραβείο Όζοντος στην Greenpeace

για την προώθηση των ldquoπράσινων ψυγείωνrdquo (Greenfreeze) που δεν καταστρέφουν το όζον και δεν απειλούν το κλίμα της Γης

Απαγορεύονται τα αφρόδιχτα ένα από τα πιο καταστροφικά αλιευτικά εργαλεία

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο για τη Βίο ασφάλεια το οποίο βάζει διεθνείς φραγμούς στο εμπόριο μεταλλαγμένων οργανισμών

Καταργούνται οι πιο επικίνδυνες και τοξικές ενώσεις (γνωστές και ως POPs)

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Κιότο που θέτει διεθνή όρια στις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου για την αποτροπή των κλιματικών αλλαγών

ΕΙΡΗΝΗ ΨΩΜΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ-ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ

Ευτυχώς οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν γρήγορα το οικολογικό

πρόβλημα Χιλιάδες οικολογικές οργανώσεις κινήματα ομάδες κόμματα

υπάρχουν σrsquo όλες τις χώρες του πλανήτη Η κινητοποίησή τους

ευαισθητοποίησε τις κυβερνήσεις τα κυρίαρχα κόμματα τα ιδρύματα τους

παγκόσμιους οργανισμούς τα ΜΜΕ την παιδεία Έτσι σήμερα τα κράτη

έχουν θεσπίσει νόμους και έχουν εκπονήσει προγράμματα για την προστασία

του φυσικού περιβάλλοντος Οι πρωτοβουλίες ιδρυμάτων φορέων

εκκλησιών διαδέχονται η μία την άλλη Όλα αυτά που επιτεύχθηκαν δείχνουν

πόσα μπορούν να πετύχουν οι άνθρωποι όταν δουλεύουν συλλογικά για το

καλό της ανθρωπότητας

1 Greenpeace

Η Greenpeace είναι μια μη κυβερνητική περιβαλλοντική οργάνωση με

γραφεία σε περισσότερες από σαράντα χώρες και με ένα διεθνές συντονιστικό

όργανο στο Άμστερνταμ Ολλανδία Η Greenpeace δηλώνει ότι στόχος της

είναι να laquo διασφαλίσει την ικανότητα της Γης να γαλουχήσει την ζωή σε όλη

την πολυμορφίας raquo και εστιάζει το ενδιαφέρον της σε θέματα όπως η

υπερθέρμανση του πλανήτη η αποψίλωση των δασών η υπεραλίευση η

εμπορική φαλαινοθηρία η γενετική μηχανική και αντί - πυρηνικά θέματα Η

Greenpeace χρησιμοποιεί την άμεση δράση ομάδες πίεσης και έρευνας για

την επίτευξη των στόχων της Η παγκόσμια οργάνωση δεν δέχεται

χρηματοδότηση από κυβερνήσεις εταιρείες ή πολιτικά κόμματα Η

Greenpeace εξελίχθηκε από κίνημα ειρήνης και αντί - πυρηνικών

διαδηλώσεων στο Vancouver British Columbia στα τέλη του 1960 και στις

αρχές της δεκαετίας του 1970 Στις 15 Σεπτεμβρίου 1971 η νεοσύστατη Μην

κάνετε μια επιτροπή Wave έστειλε ναυλωμένα πλοία Phyllis Cormack

μετονομάστηκε Greenpeace για τη διαμαρτυρία από το Βανκούβερ για να

αντιταχθεί δοκιμές στις Ηνωμένες Πολιτείες για τις πυρηνικών συσκευών

στο νησί της Amchitka Αλάσκα Το Μην κάνετε στη συνέχεια μια επιτροπή

Wave υιοθέτησε το όνομα της Greenpeace

Η Greenpeace είναι γνωστή για τις άμεσες ενέργειές της και έχει

χαρακτηριστεί ως η πιο ορατή περιβαλλοντική οργάνωση στον κόσμο Η

Greenpeace έχει εγείρει περιβαλλοντικά θέματα στη δημόσια γνώση και

επηρέασε τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα

Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της Greenpeace

Στην αρχή ακόμα της ιστορίας της η Greenpeace βρέθηκε αντιμέτωπη

με κυβερνήσεις πολυεθνικές εταιρίες - κολοσσούς τεράστια οικονομικά αλλά

και πολιτικά συμφέροντα Παρόλα αυτά κατάφερε να σημειώσει πολλές και

σημαντικές νίκες για το περιβάλλον Χαρακτηριστικά παραδείγματα

αποτελούν

Οι ΗΠΑ οι οποίες σταματούν τις πυρηνικές δοκιμές στην Αλάσκα Επιπλέον κηρύττεται διεθνές μορατόριουμ για την εμπορική

φαλαινοθηρία Απαγορεύεται διεθνώς η καύση αποβλήτων στη θάλασσα Απαγορεύεται κάθε βιομηχανική εκμετάλλευση της Ανταρκτικής ως το

2041 Απαγορεύει οριστικά η πόντιση ραδιενεργών και βιομηχανικών

αποβλήτων στη θάλασσα Αποφασίζεται η οριστική απαγόρευση της πόντισης εξεδρών

πετρελαίου στον Ατλαντικό Επίσης η Γαλλία σταματά οριστικά τις πυρηνικές δοκιμές Τα Ηνωμένα Έθνη απονέμουν το Βραβείο Όζοντος στην Greenpeace

για την προώθηση των ldquoπράσινων ψυγείωνrdquo (Greenfreeze) που δεν καταστρέφουν το όζον και δεν απειλούν το κλίμα της Γης

Απαγορεύονται τα αφρόδιχτα ένα από τα πιο καταστροφικά αλιευτικά εργαλεία

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο για τη Βίο ασφάλεια το οποίο βάζει διεθνείς φραγμούς στο εμπόριο μεταλλαγμένων οργανισμών

Καταργούνται οι πιο επικίνδυνες και τοξικές ενώσεις (γνωστές και ως POPs)

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Κιότο που θέτει διεθνή όρια στις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου για την αποτροπή των κλιματικών αλλαγών

ΕΙΡΗΝΗ ΨΩΜΑ

1 Greenpeace

Η Greenpeace είναι μια μη κυβερνητική περιβαλλοντική οργάνωση με

γραφεία σε περισσότερες από σαράντα χώρες και με ένα διεθνές συντονιστικό

όργανο στο Άμστερνταμ Ολλανδία Η Greenpeace δηλώνει ότι στόχος της

είναι να laquo διασφαλίσει την ικανότητα της Γης να γαλουχήσει την ζωή σε όλη

την πολυμορφίας raquo και εστιάζει το ενδιαφέρον της σε θέματα όπως η

υπερθέρμανση του πλανήτη η αποψίλωση των δασών η υπεραλίευση η

εμπορική φαλαινοθηρία η γενετική μηχανική και αντί - πυρηνικά θέματα Η

Greenpeace χρησιμοποιεί την άμεση δράση ομάδες πίεσης και έρευνας για

την επίτευξη των στόχων της Η παγκόσμια οργάνωση δεν δέχεται

χρηματοδότηση από κυβερνήσεις εταιρείες ή πολιτικά κόμματα Η

Greenpeace εξελίχθηκε από κίνημα ειρήνης και αντί - πυρηνικών

διαδηλώσεων στο Vancouver British Columbia στα τέλη του 1960 και στις

αρχές της δεκαετίας του 1970 Στις 15 Σεπτεμβρίου 1971 η νεοσύστατη Μην

κάνετε μια επιτροπή Wave έστειλε ναυλωμένα πλοία Phyllis Cormack

μετονομάστηκε Greenpeace για τη διαμαρτυρία από το Βανκούβερ για να

αντιταχθεί δοκιμές στις Ηνωμένες Πολιτείες για τις πυρηνικών συσκευών

στο νησί της Amchitka Αλάσκα Το Μην κάνετε στη συνέχεια μια επιτροπή

Wave υιοθέτησε το όνομα της Greenpeace

Η Greenpeace είναι γνωστή για τις άμεσες ενέργειές της και έχει

χαρακτηριστεί ως η πιο ορατή περιβαλλοντική οργάνωση στον κόσμο Η

Greenpeace έχει εγείρει περιβαλλοντικά θέματα στη δημόσια γνώση και

επηρέασε τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα

Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της Greenpeace

Στην αρχή ακόμα της ιστορίας της η Greenpeace βρέθηκε αντιμέτωπη

με κυβερνήσεις πολυεθνικές εταιρίες - κολοσσούς τεράστια οικονομικά αλλά

και πολιτικά συμφέροντα Παρόλα αυτά κατάφερε να σημειώσει πολλές και

σημαντικές νίκες για το περιβάλλον Χαρακτηριστικά παραδείγματα

αποτελούν

Οι ΗΠΑ οι οποίες σταματούν τις πυρηνικές δοκιμές στην Αλάσκα Επιπλέον κηρύττεται διεθνές μορατόριουμ για την εμπορική

φαλαινοθηρία Απαγορεύεται διεθνώς η καύση αποβλήτων στη θάλασσα Απαγορεύεται κάθε βιομηχανική εκμετάλλευση της Ανταρκτικής ως το

2041 Απαγορεύει οριστικά η πόντιση ραδιενεργών και βιομηχανικών

αποβλήτων στη θάλασσα Αποφασίζεται η οριστική απαγόρευση της πόντισης εξεδρών

πετρελαίου στον Ατλαντικό Επίσης η Γαλλία σταματά οριστικά τις πυρηνικές δοκιμές Τα Ηνωμένα Έθνη απονέμουν το Βραβείο Όζοντος στην Greenpeace

για την προώθηση των ldquoπράσινων ψυγείωνrdquo (Greenfreeze) που δεν καταστρέφουν το όζον και δεν απειλούν το κλίμα της Γης

Απαγορεύονται τα αφρόδιχτα ένα από τα πιο καταστροφικά αλιευτικά εργαλεία

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο για τη Βίο ασφάλεια το οποίο βάζει διεθνείς φραγμούς στο εμπόριο μεταλλαγμένων οργανισμών

Καταργούνται οι πιο επικίνδυνες και τοξικές ενώσεις (γνωστές και ως POPs)

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Κιότο που θέτει διεθνή όρια στις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου για την αποτροπή των κλιματικών αλλαγών

ΕΙΡΗΝΗ ΨΩΜΑ

αρχές της δεκαετίας του 1970 Στις 15 Σεπτεμβρίου 1971 η νεοσύστατη Μην

κάνετε μια επιτροπή Wave έστειλε ναυλωμένα πλοία Phyllis Cormack

μετονομάστηκε Greenpeace για τη διαμαρτυρία από το Βανκούβερ για να

αντιταχθεί δοκιμές στις Ηνωμένες Πολιτείες για τις πυρηνικών συσκευών

στο νησί της Amchitka Αλάσκα Το Μην κάνετε στη συνέχεια μια επιτροπή

Wave υιοθέτησε το όνομα της Greenpeace

Η Greenpeace είναι γνωστή για τις άμεσες ενέργειές της και έχει

χαρακτηριστεί ως η πιο ορατή περιβαλλοντική οργάνωση στον κόσμο Η

Greenpeace έχει εγείρει περιβαλλοντικά θέματα στη δημόσια γνώση και

επηρέασε τόσο τον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα

Οι μεγαλύτερες επιτυχίες της Greenpeace

Στην αρχή ακόμα της ιστορίας της η Greenpeace βρέθηκε αντιμέτωπη

με κυβερνήσεις πολυεθνικές εταιρίες - κολοσσούς τεράστια οικονομικά αλλά

και πολιτικά συμφέροντα Παρόλα αυτά κατάφερε να σημειώσει πολλές και

σημαντικές νίκες για το περιβάλλον Χαρακτηριστικά παραδείγματα

αποτελούν

Οι ΗΠΑ οι οποίες σταματούν τις πυρηνικές δοκιμές στην Αλάσκα Επιπλέον κηρύττεται διεθνές μορατόριουμ για την εμπορική

φαλαινοθηρία Απαγορεύεται διεθνώς η καύση αποβλήτων στη θάλασσα Απαγορεύεται κάθε βιομηχανική εκμετάλλευση της Ανταρκτικής ως το

2041 Απαγορεύει οριστικά η πόντιση ραδιενεργών και βιομηχανικών

αποβλήτων στη θάλασσα Αποφασίζεται η οριστική απαγόρευση της πόντισης εξεδρών

πετρελαίου στον Ατλαντικό Επίσης η Γαλλία σταματά οριστικά τις πυρηνικές δοκιμές Τα Ηνωμένα Έθνη απονέμουν το Βραβείο Όζοντος στην Greenpeace

για την προώθηση των ldquoπράσινων ψυγείωνrdquo (Greenfreeze) που δεν καταστρέφουν το όζον και δεν απειλούν το κλίμα της Γης

Απαγορεύονται τα αφρόδιχτα ένα από τα πιο καταστροφικά αλιευτικά εργαλεία

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο για τη Βίο ασφάλεια το οποίο βάζει διεθνείς φραγμούς στο εμπόριο μεταλλαγμένων οργανισμών

Καταργούνται οι πιο επικίνδυνες και τοξικές ενώσεις (γνωστές και ως POPs)

Υπογράφεται το Πρωτόκολλο του Κιότο που θέτει διεθνή όρια στις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου για την αποτροπή των κλιματικών αλλαγών

ΕΙΡΗΝΗ ΨΩΜΑ

2 Διεθνές ταμείο για την φύση η WWF

Μια από της μεγαλύτερες μη κρατικές και μη κερδοσκοπικές

οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος Ιδρύθηκε το 1961 και έχει

έδρα το Γκλάντ της Ελβετία Τα προγράμματα του WWF στοχεύουν στην

προστασία της φύσης και των οικολογικών διεργασιών μέσω της προστασίας

των ειδών των οικοσυστημάτων της χρήσης των ανανεώσιμων φυσικών

πόρων και της προώθησης τρόπων που μειώνουν στο ελάχιστο την ρύπανση

της εκμετάλλευσης και της κατανάλωση πόρων και ενέργειας

Στην Ελλάδα η παρουσία του ξεκινά το 1969 με την υποστήριξη του

προγράμματος αναδάσωσης του Υμηττού Την επιτυχία της πρώτης

προσπάθειας ακολούθησαν τις επόμενες δεκαετίες περισσότερες από 30

προγράμματα σε διάφορες περιοχές της χώρας μας

Το 1985 με την συνεργασία άλλων οικολογικών οργανώσεων και της

πολιτείας το WWF δραστηριοποιείται για την αντιμετώπιση σοβαρών

οικολογικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε η χώρα μας Το 1990 το WWF

ιδρύει γραφείο στην χώρα μας και συνεχίζει τη σημαντική προσφορά ενώ από

το 1994 το WWF Ελλάς λειτουργεί ως κοινωφελές ίδρυμα βάσει προεδρικού

διατάγματος Σήμερα η οργάνωση εκπονεί πάνω από 20 προγράμματα σε

ολόκληρη την χώρα δίνοντας προτεραιότητα στην προστασία των δασών των

γλυκών νερών και της θάλασσας

Μέχρι σήμερα έχει κατορθώσει

α) Nα διασωθούν πάνω από 30 είδη άγριων ζωών

β) Tη δημιουργία και διαχείριση πάνω από 300 προστατευόμενων περιοχών

γ) Mε διεθνές εκστρατείες να προστατεύουν τα τροπικά δάση οι υγρότοποι και

οι θάλασσες

δ) Nα προωθήσει την σύναψη συνθηκών και διεθνών συμφωνιών για την

διασφάλιση των άγριων ειδών που απειλούνται από το παράνομο διεθνές

εμπόριο

ε) Nα εκπονήσει προγράμματα περιβαλλοντικής αγωγής

στ) Nα ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη στα περιβαλλοντικά θέματα

Το ελληνικό τμήμα της WWF

Έχουμε την τύχη να βρισκόμαστε σε έναν από τους πιο προικισμένους τόπους του πλανήτη Η Ελλάδα αν και μια πολύ μικρή χώρα στον χάρτη φιλοξενεί ιδιαίτερα οικολογικά σημαντικές περιοχές και είδη

Όλα αυτά μαζί με μια εντυπωσιακή εναλλαγή του τοπίου συνθέτουν τη μοναδική φυσική μας κληρονομιά Μια κληρονομιά η οποία σήμερα περισσότερο από ποτέ απειλείται με μη αναστρέψιμη βλάβη

Στην προσπάθεια λοιπόν να διαφυλάξουμε το παρελθόν και το παρόν μας αγωνιζόμαστε για την προστασία της ελληνικής φύσης σε δάση θάλασσες υγροτόπους Σε μοναδικά οικοσυστήματα τα οποία με τη σειρά τους είναι το σπίτι για εξίσου μοναδικά και απειλούμενα είδη Η φώκια η χελώνα καρέτα ο αργυροπελεκάνος το τσακάλι είναι μερικά μόνο από αυτά

Την ίδια στιγμή όμως δεν μπορούμε να αγνοούμε το μέλλον Εντοπίζουμε το ουσιαστικό συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας και προτείνουμε λύσεις για την επόμενη μέρα και τον δρόμο προς ένα πραγματικά βιώσιμο μέλλον

Φέρνουμε τον άνθρωπο στο επίκεντρο της δράσης μας Μαζί αναζητούμε λύσεις που θα κάνουν τον καθημερινό τρόπο ζωής μας καλύτερο Οικολογικά οικονομικά συμμετοχικά Προχωράμε σε συνολικές προτάσεις και λύσεις που συνθέτουν το όραμά μας για μια βιώσιμη οικονομία Μια οικονομία που θα προστατεύει το φυσικό κεφάλαιο ως την αδιαμφισβήτητη βάση της

Είμαστε το ανεξάρτητο Ελληνικό τμήμα του παγκόσμιου δικτύου του WWF Διατηρούμε στο ακέραιο την αυτοδιοίκησή μας και τη δυνατότητα να διαμορφώνουμε τις δικές μας προτεραιότητες Ταυτόχρονα laquoσυμπορευόμαστεraquo με το δίκτυο όσον αφορά τους παγκόσμιους στόχους και τις αρχές λειτουργίας μας

Η αποστολή μας

Να χτίσουμε ένα μέλλον όπου άνθρωπος και φύση συνυπάρχουν αρμονικά

Οι στόχοι μας

Η δράση μας είναι εξαιρετικά πολυδιάστατη και διαμορφώνεται βάσει δύο βασικών στόχων

1 Προστασία της βιοποικιλότητας Δίνουμε καθημερινό αγώνα για την προστασία οικολογικά ευαίσθητων ειδών και περιοχών και προσπαθούμε να συμβάλουμε στη συνολική βελτίωση της διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος

2 Μείωση του ανθρώπινου αποτυπώματος Προωθούμε βιώσιμες λύσεις για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος δίνοντας έμφαση στην κλιματική αλλαγή και τον τρόπο ζωής και σε μια ισόρροπη σχέση μεταξύ ανθρώπων και φύσης

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΕΤΣΗ

3 ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι μη κυβερνητική μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1992 για την προστασία της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος με δράσεις έρευνας πεδίου επιστημονικής μελέτης ευαισθητοποίησης κοινού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού για την προστασία της άγριας ζωής την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της αειφορίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό

Η λειτουργία του Περιβαλλοντικού Κέντρου ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ στο νομό Φλώρινας έδωσε λύση στο πρόβλημα των αιχμάλωτων αρκούδων και λύκων καθώς και στην ενημέρωση του κοινού για τα μεγάλα θηλαστικά

Η αναπαραγωγή του ελληνικού ποιμενικού σκύλου και η δωρεάν διάθεση του σε κτηνοτρόφους ορεινών περιοχών αποσκοπεί στην αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και άγριας ζωής

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρία και ασκεί πολιτική πίεση για την προστασία της φύσης αναπτύσσοντας δράσεις ευαισθητοποίησης κοινού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού

Στα 20 χρόνια της λειτουργίας του ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Έληξε το φαινόμενο της αρκούδας χορεύτριας Συνέβαλε στην απαγόρευση λειτουργίας τσίρκων με ζώα στην Ελλάδα Λειτουργεί πρότυπα καταφύγια άγριας ζωής για πρώην αιχμάλωτες

αρκούδες και λύκους στο Νυμφαίο και την Αγραπιδιά της Φλώρινας Λειτουργεί κέντρα ενημέρωσης του κοινού για την αρκούδα και το λύκο Αναπαράγει και διανέμει δωρεάν σε κτηνοτρόφους ελληνικούς

ποιμενικούς σκύλους σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν με παραδοσιακό και αποτελεσματικό τρόπο οι ζημιές που μπορεί να προκαλέσουν οι αρκούδες και οι λύκοι στον άνθρωπο

Επεμβαίνει στη χάραξη μεγάλων οδών και στην κατασκευή μεγάλων τεχνικών έργων για την προστασία του περιβάλλοντος

Έχει ιδρύσει και διατηρεί το Εθνικό Μητρώο Αρκούδας με δείγματα γενετικού υλικού των αρκούδων (τρίχες τους) που συλλέγονται από ειδικές τριχοπαγίδες τοποθετημένες σε στύλους της ΔΕΗ

Συμμετέχει σε μεσογειακό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της χρήσης παράνομων δηλητηριασμένων δολωμάτων (φόλας)

Επαναλειτουργεί και ζωντανεύει ορεινά μονοπάτια Αναβαθμίζει υποβαθμισμένες δασικές περιοχές με φυτεύσεις δέντρων

(μέχρι σήμερα 150000) Λειτουργεί Ομάδα Άμεσης Επέμβασης για την προστασία άγριων

ζώων Συνεργάζεται με φορείς από όλο τον κόσμο για περιβαλλοντικά

ζητήματα που αφορούν στη χώρα μας Επικοινωνεί στον εθνικό και διεθνή τύπο περιβαλλοντικές ειδήσεις και

θέματα Είναι η πιο αναγνωρίσιμη και αξιόπιστη ελληνική περιβαλλοντική

οργάνωση

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΡΑΚΑΣ

4 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Στη λεγόμενη laquoπολιτική οικολογίαraquo ανήκει ένας πολύ περιορισμένος

αριθμός περιβαλλοντικών οργανώσεων και ένα κόμμα οι laquoΟικολόγοι

Πράσινοιraquo Το κόμμα αυτό πρεσβεύει την παρέμβαση στα οικολογικά και

πολιτικά πράγματα με την κομματική λογική Το καταστατικό τους αναφέρει

πολύ λίγα πράγματα σε επίπεδο σκοπών και αρχών Συγκεκριμένα

αναφέρεται ότι συγκροτούν laquoαυτόνομο πολιτικό φορέα που θα εκφράζει στη

χώρα μας τις αξίες και τις αρχές του Πράσινου κινήματος και της πολιτικής

οικολογίαςraquo Ο φορέας αυτός έχει στενούς δεσμούς με το κόμμα των

Ευρωπαίων Πράσινων Με δεδομένη την ιδιαιτερότητα της ελληνικής

οικολογικής πραγματικότητας καθώς οι οικολογικές οργανώσεις δεν

αποτελούν κομματικά παραρτήματα όπως στην Ευρώπη τέθηκε από

πολλούς εξαρχής το ανησυχητικό ερώτημα μήπως η κομματική λογική των

Ελλήνων Πρασίνων οδηγήσει στην κομματικοποίηση και πολιτική εξάρτηση

των ελληνικών οικολογικών οργανώσεων Αυτό το ερώτημα παραμένει και

προκάλεσε τη διαφοροποίηση δραστήριων προσώπων του οικολογικού

χώρου σε σχέση με τους Οικολόγους Πράσινους

Στο καταστατικό τους αναφέρεται ότι laquoσυμμετέχουν στις πολιτικές

διαδικασίες για την προώθηση των αρχών της πολιτικής τους στους θεσμούς

του κράτους και της Κοινωνίας των Πολιτώνraquo

Οι πολιτικές αρχές και αξίες αναφέρονται μόνο επιγραμματικά στο

καταστατικό τους το οποίο όμως αφιερώνει πολύ χώρο σε οργανωτικά

ζητήματα Συγκεκριμένα αυτολεξεί οι αρχές και αξίες αναφέρονται ως εξής

laquoοικολογική σοφία αειφορία κοινωνική δικαιοσύνη μη βία άμεση και

συμμετοχική συνεργασία σεβασμός στην ποικιλότητα αποκέντρωση και

επικουρικότητα προστασία και αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων

ποιότητα ζωής ατομική και κοινωνική ευθύνη και ισονομίαraquo Είναι φανερό

λοιπόν ότι δε μπορεί κανείς εύκολα να βγάλει συμπεράσματα για τις αρχές και

αξίες που διέπουν τους Οικολόγους Πράσινους αφού αυτές δεν αναλύονται

Μπορεί επίσης να παρατηρήσει κανείς ότι οι οικολογικές αξίες έχουν

δευτερεύουσα σημασία μπροστά στις κοινωνικές αξίες

Επικρατεί όμως μια παρανόηση Πολλοί πολίτες πιστεύουν ότι τα μέλη

των οικολογικών οργανώσεων είναι ταυτόχρονα και μέλη του κόμματος των

Οικολόγων Πράσινων Αυτό όμως είναι ανακριβές Φυσικά ο καθείς έχει το

δικαίωμα να αποφασίζει ο ίδιος τις υποστάσεις του αλλά είναι απολύτως

ανακριβές να ταυτίζεται ο χώρος της έμπρακτης και μαχόμενης οικολογίας με

οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα Πόσο μάλλον όταν ο χώρος των ελληνικών

οικολογικών οργανώσεων θεωρείται από τους κομματικοποιημένους

Ευρωπαίους ως υπόδειγμα ελεύθερης έκφρασης της κοινωνίας των πολιτών

Είναι γεγονός ότι όλα τα κόμματα κάνουν οικολογικά ανοίγματα

ποντάροντας στην ευαισθησία των πολιτών γύρω από τα ζητήματα

περιβάλλοντος

Το ερώτημα όμως είναι κάποιος πολίτης που θέλει να βοηθήσει στην

προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να ενταχθεί σε μια από τις οργανώσεις

της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας ή στο κόμμα των Οικολόγων Πράσινων Η

απάντηση στο ερώτημα όπως τίθεται αυτό είναι ότι οι στόχοι της προστασίας

του περιβάλλοντος κυρίως σε τοπικό επίπεδο προωθούνται από τις

οικολογικές οργανώσεις της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας Εκτός βέβαια από τα

τοπικά προωθούν και τα γενικότερα ζητήματα είτε επειδή είναι πανελλαδικού

χαρακτήρα είτε επειδή αποτελούν ένωση οργανώσεων όπως πχ το

Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) Αν όμως

ζητούμενο από κάποιον είναι η πολιτική ενασχόληση τότε μπορεί να ενταχθεί

στο κόμμα των laquoΟικολόγων Πράσινωνraquo Θα θέλαμε εδώ να σημειώσουμε ότι

το κόμμα αυτό επιχείρησε με κομματική παρέμβαση τη χειραγώγηση του

ΠΑΝΔΟΙΚΟ στα τελευταία δύο συνέδριά του με σκοπό όπως αποδείχθηκε

να κερδίσει θέσεις και laquoκομματικούς πόντουςraquo ενόψει επερχόμενων εκλογών

αδιαφορώντας για τα προβλήματα που θα δημιουργήσει

Οι Έλληνες Πράσινοι έχουν ακόμα δρόμο για να δείξουν ότι

πρεσβεύουν ένα άλλο πολιτικό ήθος ένα όραμα σύμφωνο με τα

προστάγματα της πολιτικής οικολογίας προσαρμοσμένα στην ελληνική

πραγματικότητα Ότι έχουν διδαχθεί και μπορούν να αποφύγουν τα μεγάλα

ολισθήματα των Ευρωπαίων Πράσινων και ότι είναι ικανοί να επηρεάσουν

την πολιτική ατζέντα επί της ουσίας και έξω από επικοινωνιακά τεχνάσματα

Δεν μπορεί όμως να οικειοποιούνται την ιστορία του ελληνικού οικολογικού

κινήματος ούτε να κεφαλαιοποιούν τη δράση και τους αγώνες των

οικολογικών οργανώσεων Δε μπορεί να υπάρχει μια άνευ προηγουμένου

κινητικότητα για τις ευρωεκλογές σε κάθε νομό ενώ μας καίνε απίστευτα

τοπικά προβλήματα περιβάλλοντος σε όλη τη χώρα Οι εκφραστές της

πολιτικής οικολογίας ας αφήσουν παρωχημένες νοοτροπίες και ας διδαχτούν

από την πανωλεθρία των laquoΟικολόγων Εναλλακτικώνraquo που κόστισε 10 χρόνια

στον οικολογικό χώρο μέχρι να σηκώσει ξανά κεφάλι Ευχόμαστε πραγματικά

αυτή η ωριμότητα να έρθει γρήγορα

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα της καταστροφής του

περιβάλλοντος γενικά λόγω των κινδύνων που προκαλεί στη δημόσια υγεία

την οικονομία και την ειρήνη αποτελεί για όλα τα κράτη την πρώτη ενέργεια

για την αντιμετώπισή του με σκοπό τον περιορισμό των κινδύνων για τη

δημόσια υγεία

1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΜΕΡΙΚΗ

USA Environmental Protection Agency

Ηνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος

Οι laquoΗνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος raquo (ΕΡΑ ή

μερικές φορές USA EPA) είναι μια υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης

των ΗΠΑ που δημιουργήθηκε για τον σκοπό της προστασίας της ανθρώπινης

υγείας και του περιβάλλοντος με τη σύνταξη και εφαρμογή κανονισμών που

βασίζονται σε νόμους που έχουν ψηφιστεί από το Κογκρέσο Η EPA

προτάθηκε από τον Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και ξεκίνησε τη λειτουργία του

στις 2 Δεκεμβρίου 1970 μετά ο Νίξον υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα Η

παραγγελία για την ίδρυση της EPA κυρώθηκε από τις ακροάσεις της

επιτροπής στη Βουλή και τη Γερουσία Ο οργανισμός διοικείται από έναν

διαχειριστή ο οποίος διορίζεται από τον πρόεδρο και που εγκρίνεται από το

Κογκρέσο Η σημερινή διαχειριστής είναι Τζίνα McCarthy Η EPA δεν είναι

τμήμα Υπουργικού Συμβουλίου αλλά ο διαχειριστής δίνεται συνήθως ως

μέλος του υπουργικού συμβουλίου

Η EPA έχει την έδρα της στην Ουάσιγκτον DC περιφερειακά γραφεία

για καθένα από τα δέκα του οργανισμού περιφέρειες και 27 εργαστήρια Ο

οργανισμός πραγματοποιεί περιβαλλοντική εκτίμηση έρευνα και εκπαίδευση

Έχει την ευθύνη για τη διατήρηση και την επιβολή των εθνικών προτύπων

κάτω από μια ποικιλία των περιβαλλοντικών νόμων σε συνεννόηση με την

κατάσταση στις φυλετικές και τοπικές κυβερνήσεις Επιτρέπει την

παρακολούθηση και την ευθύνη επιβολής του νόμου για τις πολιτείες των

ΗΠΑ και τις ντόπιες αμερικάνικες φυλές EPA εξουσίες επιβολής

περιλαμβάνουν πρόστιμα κυρώσεις και άλλα μέτρα Ο οργανισμός

συνεργάζεται επίσης με τις βιομηχανίες και όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης

σε μια ευρεία ποικιλία των εθελοντικών προγραμμάτων πρόληψης της

ρύπανσης και τις προσπάθειες διατήρησης της ενέργειας

ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΑΕΡΑΣ

1955 Ατμοσφαιρικός έλεγχος ρύπανσης PL 84-159

1963 Καθαριότητα του πράου αέρα PL 88-206

1965 Έλεγχος ατμοσφαιρικής ρύπανσης οχημάτων PL 89-272

1966 Καθαριότητα του πράου αέρα-Τροποποιήσεις PL 89-675

οικολογικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε η χώρα μας Το 1990 το WWF

ιδρύει γραφείο στην χώρα μας και συνεχίζει τη σημαντική προσφορά ενώ από

το 1994 το WWF Ελλάς λειτουργεί ως κοινωφελές ίδρυμα βάσει προεδρικού

διατάγματος Σήμερα η οργάνωση εκπονεί πάνω από 20 προγράμματα σε

ολόκληρη την χώρα δίνοντας προτεραιότητα στην προστασία των δασών των

γλυκών νερών και της θάλασσας

Μέχρι σήμερα έχει κατορθώσει

α) Nα διασωθούν πάνω από 30 είδη άγριων ζωών

β) Tη δημιουργία και διαχείριση πάνω από 300 προστατευόμενων περιοχών

γ) Mε διεθνές εκστρατείες να προστατεύουν τα τροπικά δάση οι υγρότοποι και

οι θάλασσες

δ) Nα προωθήσει την σύναψη συνθηκών και διεθνών συμφωνιών για την

διασφάλιση των άγριων ειδών που απειλούνται από το παράνομο διεθνές

εμπόριο

ε) Nα εκπονήσει προγράμματα περιβαλλοντικής αγωγής

στ) Nα ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη στα περιβαλλοντικά θέματα

Το ελληνικό τμήμα της WWF

Έχουμε την τύχη να βρισκόμαστε σε έναν από τους πιο προικισμένους τόπους του πλανήτη Η Ελλάδα αν και μια πολύ μικρή χώρα στον χάρτη φιλοξενεί ιδιαίτερα οικολογικά σημαντικές περιοχές και είδη

Όλα αυτά μαζί με μια εντυπωσιακή εναλλαγή του τοπίου συνθέτουν τη μοναδική φυσική μας κληρονομιά Μια κληρονομιά η οποία σήμερα περισσότερο από ποτέ απειλείται με μη αναστρέψιμη βλάβη

Στην προσπάθεια λοιπόν να διαφυλάξουμε το παρελθόν και το παρόν μας αγωνιζόμαστε για την προστασία της ελληνικής φύσης σε δάση θάλασσες υγροτόπους Σε μοναδικά οικοσυστήματα τα οποία με τη σειρά τους είναι το σπίτι για εξίσου μοναδικά και απειλούμενα είδη Η φώκια η χελώνα καρέτα ο αργυροπελεκάνος το τσακάλι είναι μερικά μόνο από αυτά

Την ίδια στιγμή όμως δεν μπορούμε να αγνοούμε το μέλλον Εντοπίζουμε το ουσιαστικό συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας και προτείνουμε λύσεις για την επόμενη μέρα και τον δρόμο προς ένα πραγματικά βιώσιμο μέλλον

Φέρνουμε τον άνθρωπο στο επίκεντρο της δράσης μας Μαζί αναζητούμε λύσεις που θα κάνουν τον καθημερινό τρόπο ζωής μας καλύτερο Οικολογικά οικονομικά συμμετοχικά Προχωράμε σε συνολικές προτάσεις και λύσεις που συνθέτουν το όραμά μας για μια βιώσιμη οικονομία Μια οικονομία που θα προστατεύει το φυσικό κεφάλαιο ως την αδιαμφισβήτητη βάση της

Είμαστε το ανεξάρτητο Ελληνικό τμήμα του παγκόσμιου δικτύου του WWF Διατηρούμε στο ακέραιο την αυτοδιοίκησή μας και τη δυνατότητα να διαμορφώνουμε τις δικές μας προτεραιότητες Ταυτόχρονα laquoσυμπορευόμαστεraquo με το δίκτυο όσον αφορά τους παγκόσμιους στόχους και τις αρχές λειτουργίας μας

Η αποστολή μας

Να χτίσουμε ένα μέλλον όπου άνθρωπος και φύση συνυπάρχουν αρμονικά

Οι στόχοι μας

Η δράση μας είναι εξαιρετικά πολυδιάστατη και διαμορφώνεται βάσει δύο βασικών στόχων

1 Προστασία της βιοποικιλότητας Δίνουμε καθημερινό αγώνα για την προστασία οικολογικά ευαίσθητων ειδών και περιοχών και προσπαθούμε να συμβάλουμε στη συνολική βελτίωση της διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος

2 Μείωση του ανθρώπινου αποτυπώματος Προωθούμε βιώσιμες λύσεις για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος δίνοντας έμφαση στην κλιματική αλλαγή και τον τρόπο ζωής και σε μια ισόρροπη σχέση μεταξύ ανθρώπων και φύσης

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΕΤΣΗ

3 ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι μη κυβερνητική μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1992 για την προστασία της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος με δράσεις έρευνας πεδίου επιστημονικής μελέτης ευαισθητοποίησης κοινού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού για την προστασία της άγριας ζωής την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της αειφορίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό

Η λειτουργία του Περιβαλλοντικού Κέντρου ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ στο νομό Φλώρινας έδωσε λύση στο πρόβλημα των αιχμάλωτων αρκούδων και λύκων καθώς και στην ενημέρωση του κοινού για τα μεγάλα θηλαστικά

Η αναπαραγωγή του ελληνικού ποιμενικού σκύλου και η δωρεάν διάθεση του σε κτηνοτρόφους ορεινών περιοχών αποσκοπεί στην αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και άγριας ζωής

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρία και ασκεί πολιτική πίεση για την προστασία της φύσης αναπτύσσοντας δράσεις ευαισθητοποίησης κοινού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού

Στα 20 χρόνια της λειτουργίας του ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Έληξε το φαινόμενο της αρκούδας χορεύτριας Συνέβαλε στην απαγόρευση λειτουργίας τσίρκων με ζώα στην Ελλάδα Λειτουργεί πρότυπα καταφύγια άγριας ζωής για πρώην αιχμάλωτες

αρκούδες και λύκους στο Νυμφαίο και την Αγραπιδιά της Φλώρινας Λειτουργεί κέντρα ενημέρωσης του κοινού για την αρκούδα και το λύκο Αναπαράγει και διανέμει δωρεάν σε κτηνοτρόφους ελληνικούς

ποιμενικούς σκύλους σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν με παραδοσιακό και αποτελεσματικό τρόπο οι ζημιές που μπορεί να προκαλέσουν οι αρκούδες και οι λύκοι στον άνθρωπο

Επεμβαίνει στη χάραξη μεγάλων οδών και στην κατασκευή μεγάλων τεχνικών έργων για την προστασία του περιβάλλοντος

Έχει ιδρύσει και διατηρεί το Εθνικό Μητρώο Αρκούδας με δείγματα γενετικού υλικού των αρκούδων (τρίχες τους) που συλλέγονται από ειδικές τριχοπαγίδες τοποθετημένες σε στύλους της ΔΕΗ

Συμμετέχει σε μεσογειακό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της χρήσης παράνομων δηλητηριασμένων δολωμάτων (φόλας)

Επαναλειτουργεί και ζωντανεύει ορεινά μονοπάτια Αναβαθμίζει υποβαθμισμένες δασικές περιοχές με φυτεύσεις δέντρων

(μέχρι σήμερα 150000) Λειτουργεί Ομάδα Άμεσης Επέμβασης για την προστασία άγριων

ζώων Συνεργάζεται με φορείς από όλο τον κόσμο για περιβαλλοντικά

ζητήματα που αφορούν στη χώρα μας Επικοινωνεί στον εθνικό και διεθνή τύπο περιβαλλοντικές ειδήσεις και

θέματα Είναι η πιο αναγνωρίσιμη και αξιόπιστη ελληνική περιβαλλοντική

οργάνωση

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΡΑΚΑΣ

4 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Στη λεγόμενη laquoπολιτική οικολογίαraquo ανήκει ένας πολύ περιορισμένος

αριθμός περιβαλλοντικών οργανώσεων και ένα κόμμα οι laquoΟικολόγοι

Πράσινοιraquo Το κόμμα αυτό πρεσβεύει την παρέμβαση στα οικολογικά και

πολιτικά πράγματα με την κομματική λογική Το καταστατικό τους αναφέρει

πολύ λίγα πράγματα σε επίπεδο σκοπών και αρχών Συγκεκριμένα

αναφέρεται ότι συγκροτούν laquoαυτόνομο πολιτικό φορέα που θα εκφράζει στη

χώρα μας τις αξίες και τις αρχές του Πράσινου κινήματος και της πολιτικής

οικολογίαςraquo Ο φορέας αυτός έχει στενούς δεσμούς με το κόμμα των

Ευρωπαίων Πράσινων Με δεδομένη την ιδιαιτερότητα της ελληνικής

οικολογικής πραγματικότητας καθώς οι οικολογικές οργανώσεις δεν

αποτελούν κομματικά παραρτήματα όπως στην Ευρώπη τέθηκε από

πολλούς εξαρχής το ανησυχητικό ερώτημα μήπως η κομματική λογική των

Ελλήνων Πρασίνων οδηγήσει στην κομματικοποίηση και πολιτική εξάρτηση

των ελληνικών οικολογικών οργανώσεων Αυτό το ερώτημα παραμένει και

προκάλεσε τη διαφοροποίηση δραστήριων προσώπων του οικολογικού

χώρου σε σχέση με τους Οικολόγους Πράσινους

Στο καταστατικό τους αναφέρεται ότι laquoσυμμετέχουν στις πολιτικές

διαδικασίες για την προώθηση των αρχών της πολιτικής τους στους θεσμούς

του κράτους και της Κοινωνίας των Πολιτώνraquo

Οι πολιτικές αρχές και αξίες αναφέρονται μόνο επιγραμματικά στο

καταστατικό τους το οποίο όμως αφιερώνει πολύ χώρο σε οργανωτικά

ζητήματα Συγκεκριμένα αυτολεξεί οι αρχές και αξίες αναφέρονται ως εξής

laquoοικολογική σοφία αειφορία κοινωνική δικαιοσύνη μη βία άμεση και

συμμετοχική συνεργασία σεβασμός στην ποικιλότητα αποκέντρωση και

επικουρικότητα προστασία και αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων

ποιότητα ζωής ατομική και κοινωνική ευθύνη και ισονομίαraquo Είναι φανερό

λοιπόν ότι δε μπορεί κανείς εύκολα να βγάλει συμπεράσματα για τις αρχές και

αξίες που διέπουν τους Οικολόγους Πράσινους αφού αυτές δεν αναλύονται

Μπορεί επίσης να παρατηρήσει κανείς ότι οι οικολογικές αξίες έχουν

δευτερεύουσα σημασία μπροστά στις κοινωνικές αξίες

Επικρατεί όμως μια παρανόηση Πολλοί πολίτες πιστεύουν ότι τα μέλη

των οικολογικών οργανώσεων είναι ταυτόχρονα και μέλη του κόμματος των

Οικολόγων Πράσινων Αυτό όμως είναι ανακριβές Φυσικά ο καθείς έχει το

δικαίωμα να αποφασίζει ο ίδιος τις υποστάσεις του αλλά είναι απολύτως

ανακριβές να ταυτίζεται ο χώρος της έμπρακτης και μαχόμενης οικολογίας με

οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα Πόσο μάλλον όταν ο χώρος των ελληνικών

οικολογικών οργανώσεων θεωρείται από τους κομματικοποιημένους

Ευρωπαίους ως υπόδειγμα ελεύθερης έκφρασης της κοινωνίας των πολιτών

Είναι γεγονός ότι όλα τα κόμματα κάνουν οικολογικά ανοίγματα

ποντάροντας στην ευαισθησία των πολιτών γύρω από τα ζητήματα

περιβάλλοντος

Το ερώτημα όμως είναι κάποιος πολίτης που θέλει να βοηθήσει στην

προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να ενταχθεί σε μια από τις οργανώσεις

της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας ή στο κόμμα των Οικολόγων Πράσινων Η

απάντηση στο ερώτημα όπως τίθεται αυτό είναι ότι οι στόχοι της προστασίας

του περιβάλλοντος κυρίως σε τοπικό επίπεδο προωθούνται από τις

οικολογικές οργανώσεις της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας Εκτός βέβαια από τα

τοπικά προωθούν και τα γενικότερα ζητήματα είτε επειδή είναι πανελλαδικού

χαρακτήρα είτε επειδή αποτελούν ένωση οργανώσεων όπως πχ το

Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) Αν όμως

ζητούμενο από κάποιον είναι η πολιτική ενασχόληση τότε μπορεί να ενταχθεί

στο κόμμα των laquoΟικολόγων Πράσινωνraquo Θα θέλαμε εδώ να σημειώσουμε ότι

το κόμμα αυτό επιχείρησε με κομματική παρέμβαση τη χειραγώγηση του

ΠΑΝΔΟΙΚΟ στα τελευταία δύο συνέδριά του με σκοπό όπως αποδείχθηκε

να κερδίσει θέσεις και laquoκομματικούς πόντουςraquo ενόψει επερχόμενων εκλογών

αδιαφορώντας για τα προβλήματα που θα δημιουργήσει

Οι Έλληνες Πράσινοι έχουν ακόμα δρόμο για να δείξουν ότι

πρεσβεύουν ένα άλλο πολιτικό ήθος ένα όραμα σύμφωνο με τα

προστάγματα της πολιτικής οικολογίας προσαρμοσμένα στην ελληνική

πραγματικότητα Ότι έχουν διδαχθεί και μπορούν να αποφύγουν τα μεγάλα

ολισθήματα των Ευρωπαίων Πράσινων και ότι είναι ικανοί να επηρεάσουν

την πολιτική ατζέντα επί της ουσίας και έξω από επικοινωνιακά τεχνάσματα

Δεν μπορεί όμως να οικειοποιούνται την ιστορία του ελληνικού οικολογικού

κινήματος ούτε να κεφαλαιοποιούν τη δράση και τους αγώνες των

οικολογικών οργανώσεων Δε μπορεί να υπάρχει μια άνευ προηγουμένου

κινητικότητα για τις ευρωεκλογές σε κάθε νομό ενώ μας καίνε απίστευτα

τοπικά προβλήματα περιβάλλοντος σε όλη τη χώρα Οι εκφραστές της

πολιτικής οικολογίας ας αφήσουν παρωχημένες νοοτροπίες και ας διδαχτούν

από την πανωλεθρία των laquoΟικολόγων Εναλλακτικώνraquo που κόστισε 10 χρόνια

στον οικολογικό χώρο μέχρι να σηκώσει ξανά κεφάλι Ευχόμαστε πραγματικά

αυτή η ωριμότητα να έρθει γρήγορα

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα της καταστροφής του

περιβάλλοντος γενικά λόγω των κινδύνων που προκαλεί στη δημόσια υγεία

την οικονομία και την ειρήνη αποτελεί για όλα τα κράτη την πρώτη ενέργεια

για την αντιμετώπισή του με σκοπό τον περιορισμό των κινδύνων για τη

δημόσια υγεία

1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΜΕΡΙΚΗ

USA Environmental Protection Agency

Ηνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος

Οι laquoΗνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος raquo (ΕΡΑ ή

μερικές φορές USA EPA) είναι μια υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης

των ΗΠΑ που δημιουργήθηκε για τον σκοπό της προστασίας της ανθρώπινης

υγείας και του περιβάλλοντος με τη σύνταξη και εφαρμογή κανονισμών που

βασίζονται σε νόμους που έχουν ψηφιστεί από το Κογκρέσο Η EPA

προτάθηκε από τον Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και ξεκίνησε τη λειτουργία του

στις 2 Δεκεμβρίου 1970 μετά ο Νίξον υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα Η

παραγγελία για την ίδρυση της EPA κυρώθηκε από τις ακροάσεις της

επιτροπής στη Βουλή και τη Γερουσία Ο οργανισμός διοικείται από έναν

διαχειριστή ο οποίος διορίζεται από τον πρόεδρο και που εγκρίνεται από το

Κογκρέσο Η σημερινή διαχειριστής είναι Τζίνα McCarthy Η EPA δεν είναι

τμήμα Υπουργικού Συμβουλίου αλλά ο διαχειριστής δίνεται συνήθως ως

μέλος του υπουργικού συμβουλίου

Η EPA έχει την έδρα της στην Ουάσιγκτον DC περιφερειακά γραφεία

για καθένα από τα δέκα του οργανισμού περιφέρειες και 27 εργαστήρια Ο

οργανισμός πραγματοποιεί περιβαλλοντική εκτίμηση έρευνα και εκπαίδευση

Έχει την ευθύνη για τη διατήρηση και την επιβολή των εθνικών προτύπων

κάτω από μια ποικιλία των περιβαλλοντικών νόμων σε συνεννόηση με την

κατάσταση στις φυλετικές και τοπικές κυβερνήσεις Επιτρέπει την

παρακολούθηση και την ευθύνη επιβολής του νόμου για τις πολιτείες των

ΗΠΑ και τις ντόπιες αμερικάνικες φυλές EPA εξουσίες επιβολής

περιλαμβάνουν πρόστιμα κυρώσεις και άλλα μέτρα Ο οργανισμός

συνεργάζεται επίσης με τις βιομηχανίες και όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης

σε μια ευρεία ποικιλία των εθελοντικών προγραμμάτων πρόληψης της

ρύπανσης και τις προσπάθειες διατήρησης της ενέργειας

ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΑΕΡΑΣ

1955 Ατμοσφαιρικός έλεγχος ρύπανσης PL 84-159

1963 Καθαριότητα του πράου αέρα PL 88-206

1965 Έλεγχος ατμοσφαιρικής ρύπανσης οχημάτων PL 89-272

1966 Καθαριότητα του πράου αέρα-Τροποποιήσεις PL 89-675

Την ίδια στιγμή όμως δεν μπορούμε να αγνοούμε το μέλλον Εντοπίζουμε το ουσιαστικό συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας και προτείνουμε λύσεις για την επόμενη μέρα και τον δρόμο προς ένα πραγματικά βιώσιμο μέλλον

Φέρνουμε τον άνθρωπο στο επίκεντρο της δράσης μας Μαζί αναζητούμε λύσεις που θα κάνουν τον καθημερινό τρόπο ζωής μας καλύτερο Οικολογικά οικονομικά συμμετοχικά Προχωράμε σε συνολικές προτάσεις και λύσεις που συνθέτουν το όραμά μας για μια βιώσιμη οικονομία Μια οικονομία που θα προστατεύει το φυσικό κεφάλαιο ως την αδιαμφισβήτητη βάση της

Είμαστε το ανεξάρτητο Ελληνικό τμήμα του παγκόσμιου δικτύου του WWF Διατηρούμε στο ακέραιο την αυτοδιοίκησή μας και τη δυνατότητα να διαμορφώνουμε τις δικές μας προτεραιότητες Ταυτόχρονα laquoσυμπορευόμαστεraquo με το δίκτυο όσον αφορά τους παγκόσμιους στόχους και τις αρχές λειτουργίας μας

Η αποστολή μας

Να χτίσουμε ένα μέλλον όπου άνθρωπος και φύση συνυπάρχουν αρμονικά

Οι στόχοι μας

Η δράση μας είναι εξαιρετικά πολυδιάστατη και διαμορφώνεται βάσει δύο βασικών στόχων

1 Προστασία της βιοποικιλότητας Δίνουμε καθημερινό αγώνα για την προστασία οικολογικά ευαίσθητων ειδών και περιοχών και προσπαθούμε να συμβάλουμε στη συνολική βελτίωση της διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος

2 Μείωση του ανθρώπινου αποτυπώματος Προωθούμε βιώσιμες λύσεις για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος δίνοντας έμφαση στην κλιματική αλλαγή και τον τρόπο ζωής και σε μια ισόρροπη σχέση μεταξύ ανθρώπων και φύσης

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΕΤΣΗ

3 ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι μη κυβερνητική μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1992 για την προστασία της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος με δράσεις έρευνας πεδίου επιστημονικής μελέτης ευαισθητοποίησης κοινού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού για την προστασία της άγριας ζωής την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της αειφορίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό

Η λειτουργία του Περιβαλλοντικού Κέντρου ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ στο νομό Φλώρινας έδωσε λύση στο πρόβλημα των αιχμάλωτων αρκούδων και λύκων καθώς και στην ενημέρωση του κοινού για τα μεγάλα θηλαστικά

Η αναπαραγωγή του ελληνικού ποιμενικού σκύλου και η δωρεάν διάθεση του σε κτηνοτρόφους ορεινών περιοχών αποσκοπεί στην αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και άγριας ζωής

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρία και ασκεί πολιτική πίεση για την προστασία της φύσης αναπτύσσοντας δράσεις ευαισθητοποίησης κοινού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού

Στα 20 χρόνια της λειτουργίας του ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Έληξε το φαινόμενο της αρκούδας χορεύτριας Συνέβαλε στην απαγόρευση λειτουργίας τσίρκων με ζώα στην Ελλάδα Λειτουργεί πρότυπα καταφύγια άγριας ζωής για πρώην αιχμάλωτες

αρκούδες και λύκους στο Νυμφαίο και την Αγραπιδιά της Φλώρινας Λειτουργεί κέντρα ενημέρωσης του κοινού για την αρκούδα και το λύκο Αναπαράγει και διανέμει δωρεάν σε κτηνοτρόφους ελληνικούς

ποιμενικούς σκύλους σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν με παραδοσιακό και αποτελεσματικό τρόπο οι ζημιές που μπορεί να προκαλέσουν οι αρκούδες και οι λύκοι στον άνθρωπο

Επεμβαίνει στη χάραξη μεγάλων οδών και στην κατασκευή μεγάλων τεχνικών έργων για την προστασία του περιβάλλοντος

Έχει ιδρύσει και διατηρεί το Εθνικό Μητρώο Αρκούδας με δείγματα γενετικού υλικού των αρκούδων (τρίχες τους) που συλλέγονται από ειδικές τριχοπαγίδες τοποθετημένες σε στύλους της ΔΕΗ

Συμμετέχει σε μεσογειακό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της χρήσης παράνομων δηλητηριασμένων δολωμάτων (φόλας)

Επαναλειτουργεί και ζωντανεύει ορεινά μονοπάτια Αναβαθμίζει υποβαθμισμένες δασικές περιοχές με φυτεύσεις δέντρων

(μέχρι σήμερα 150000) Λειτουργεί Ομάδα Άμεσης Επέμβασης για την προστασία άγριων

ζώων Συνεργάζεται με φορείς από όλο τον κόσμο για περιβαλλοντικά

ζητήματα που αφορούν στη χώρα μας Επικοινωνεί στον εθνικό και διεθνή τύπο περιβαλλοντικές ειδήσεις και

θέματα Είναι η πιο αναγνωρίσιμη και αξιόπιστη ελληνική περιβαλλοντική

οργάνωση

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΡΑΚΑΣ

4 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Στη λεγόμενη laquoπολιτική οικολογίαraquo ανήκει ένας πολύ περιορισμένος

αριθμός περιβαλλοντικών οργανώσεων και ένα κόμμα οι laquoΟικολόγοι

Πράσινοιraquo Το κόμμα αυτό πρεσβεύει την παρέμβαση στα οικολογικά και

πολιτικά πράγματα με την κομματική λογική Το καταστατικό τους αναφέρει

πολύ λίγα πράγματα σε επίπεδο σκοπών και αρχών Συγκεκριμένα

αναφέρεται ότι συγκροτούν laquoαυτόνομο πολιτικό φορέα που θα εκφράζει στη

χώρα μας τις αξίες και τις αρχές του Πράσινου κινήματος και της πολιτικής

οικολογίαςraquo Ο φορέας αυτός έχει στενούς δεσμούς με το κόμμα των

Ευρωπαίων Πράσινων Με δεδομένη την ιδιαιτερότητα της ελληνικής

οικολογικής πραγματικότητας καθώς οι οικολογικές οργανώσεις δεν

αποτελούν κομματικά παραρτήματα όπως στην Ευρώπη τέθηκε από

πολλούς εξαρχής το ανησυχητικό ερώτημα μήπως η κομματική λογική των

Ελλήνων Πρασίνων οδηγήσει στην κομματικοποίηση και πολιτική εξάρτηση

των ελληνικών οικολογικών οργανώσεων Αυτό το ερώτημα παραμένει και

προκάλεσε τη διαφοροποίηση δραστήριων προσώπων του οικολογικού

χώρου σε σχέση με τους Οικολόγους Πράσινους

Στο καταστατικό τους αναφέρεται ότι laquoσυμμετέχουν στις πολιτικές

διαδικασίες για την προώθηση των αρχών της πολιτικής τους στους θεσμούς

του κράτους και της Κοινωνίας των Πολιτώνraquo

Οι πολιτικές αρχές και αξίες αναφέρονται μόνο επιγραμματικά στο

καταστατικό τους το οποίο όμως αφιερώνει πολύ χώρο σε οργανωτικά

ζητήματα Συγκεκριμένα αυτολεξεί οι αρχές και αξίες αναφέρονται ως εξής

laquoοικολογική σοφία αειφορία κοινωνική δικαιοσύνη μη βία άμεση και

συμμετοχική συνεργασία σεβασμός στην ποικιλότητα αποκέντρωση και

επικουρικότητα προστασία και αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων

ποιότητα ζωής ατομική και κοινωνική ευθύνη και ισονομίαraquo Είναι φανερό

λοιπόν ότι δε μπορεί κανείς εύκολα να βγάλει συμπεράσματα για τις αρχές και

αξίες που διέπουν τους Οικολόγους Πράσινους αφού αυτές δεν αναλύονται

Μπορεί επίσης να παρατηρήσει κανείς ότι οι οικολογικές αξίες έχουν

δευτερεύουσα σημασία μπροστά στις κοινωνικές αξίες

Επικρατεί όμως μια παρανόηση Πολλοί πολίτες πιστεύουν ότι τα μέλη

των οικολογικών οργανώσεων είναι ταυτόχρονα και μέλη του κόμματος των

Οικολόγων Πράσινων Αυτό όμως είναι ανακριβές Φυσικά ο καθείς έχει το

δικαίωμα να αποφασίζει ο ίδιος τις υποστάσεις του αλλά είναι απολύτως

ανακριβές να ταυτίζεται ο χώρος της έμπρακτης και μαχόμενης οικολογίας με

οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα Πόσο μάλλον όταν ο χώρος των ελληνικών

οικολογικών οργανώσεων θεωρείται από τους κομματικοποιημένους

Ευρωπαίους ως υπόδειγμα ελεύθερης έκφρασης της κοινωνίας των πολιτών

Είναι γεγονός ότι όλα τα κόμματα κάνουν οικολογικά ανοίγματα

ποντάροντας στην ευαισθησία των πολιτών γύρω από τα ζητήματα

περιβάλλοντος

Το ερώτημα όμως είναι κάποιος πολίτης που θέλει να βοηθήσει στην

προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να ενταχθεί σε μια από τις οργανώσεις

της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας ή στο κόμμα των Οικολόγων Πράσινων Η

απάντηση στο ερώτημα όπως τίθεται αυτό είναι ότι οι στόχοι της προστασίας

του περιβάλλοντος κυρίως σε τοπικό επίπεδο προωθούνται από τις

οικολογικές οργανώσεις της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας Εκτός βέβαια από τα

τοπικά προωθούν και τα γενικότερα ζητήματα είτε επειδή είναι πανελλαδικού

χαρακτήρα είτε επειδή αποτελούν ένωση οργανώσεων όπως πχ το

Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) Αν όμως

ζητούμενο από κάποιον είναι η πολιτική ενασχόληση τότε μπορεί να ενταχθεί

στο κόμμα των laquoΟικολόγων Πράσινωνraquo Θα θέλαμε εδώ να σημειώσουμε ότι

το κόμμα αυτό επιχείρησε με κομματική παρέμβαση τη χειραγώγηση του

ΠΑΝΔΟΙΚΟ στα τελευταία δύο συνέδριά του με σκοπό όπως αποδείχθηκε

να κερδίσει θέσεις και laquoκομματικούς πόντουςraquo ενόψει επερχόμενων εκλογών

αδιαφορώντας για τα προβλήματα που θα δημιουργήσει

Οι Έλληνες Πράσινοι έχουν ακόμα δρόμο για να δείξουν ότι

πρεσβεύουν ένα άλλο πολιτικό ήθος ένα όραμα σύμφωνο με τα

προστάγματα της πολιτικής οικολογίας προσαρμοσμένα στην ελληνική

πραγματικότητα Ότι έχουν διδαχθεί και μπορούν να αποφύγουν τα μεγάλα

ολισθήματα των Ευρωπαίων Πράσινων και ότι είναι ικανοί να επηρεάσουν

την πολιτική ατζέντα επί της ουσίας και έξω από επικοινωνιακά τεχνάσματα

Δεν μπορεί όμως να οικειοποιούνται την ιστορία του ελληνικού οικολογικού

κινήματος ούτε να κεφαλαιοποιούν τη δράση και τους αγώνες των

οικολογικών οργανώσεων Δε μπορεί να υπάρχει μια άνευ προηγουμένου

κινητικότητα για τις ευρωεκλογές σε κάθε νομό ενώ μας καίνε απίστευτα

τοπικά προβλήματα περιβάλλοντος σε όλη τη χώρα Οι εκφραστές της

πολιτικής οικολογίας ας αφήσουν παρωχημένες νοοτροπίες και ας διδαχτούν

από την πανωλεθρία των laquoΟικολόγων Εναλλακτικώνraquo που κόστισε 10 χρόνια

στον οικολογικό χώρο μέχρι να σηκώσει ξανά κεφάλι Ευχόμαστε πραγματικά

αυτή η ωριμότητα να έρθει γρήγορα

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα της καταστροφής του

περιβάλλοντος γενικά λόγω των κινδύνων που προκαλεί στη δημόσια υγεία

την οικονομία και την ειρήνη αποτελεί για όλα τα κράτη την πρώτη ενέργεια

για την αντιμετώπισή του με σκοπό τον περιορισμό των κινδύνων για τη

δημόσια υγεία

1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΜΕΡΙΚΗ

USA Environmental Protection Agency

Ηνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος

Οι laquoΗνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος raquo (ΕΡΑ ή

μερικές φορές USA EPA) είναι μια υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης

των ΗΠΑ που δημιουργήθηκε για τον σκοπό της προστασίας της ανθρώπινης

υγείας και του περιβάλλοντος με τη σύνταξη και εφαρμογή κανονισμών που

βασίζονται σε νόμους που έχουν ψηφιστεί από το Κογκρέσο Η EPA

προτάθηκε από τον Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και ξεκίνησε τη λειτουργία του

στις 2 Δεκεμβρίου 1970 μετά ο Νίξον υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα Η

παραγγελία για την ίδρυση της EPA κυρώθηκε από τις ακροάσεις της

επιτροπής στη Βουλή και τη Γερουσία Ο οργανισμός διοικείται από έναν

διαχειριστή ο οποίος διορίζεται από τον πρόεδρο και που εγκρίνεται από το

Κογκρέσο Η σημερινή διαχειριστής είναι Τζίνα McCarthy Η EPA δεν είναι

τμήμα Υπουργικού Συμβουλίου αλλά ο διαχειριστής δίνεται συνήθως ως

μέλος του υπουργικού συμβουλίου

Η EPA έχει την έδρα της στην Ουάσιγκτον DC περιφερειακά γραφεία

για καθένα από τα δέκα του οργανισμού περιφέρειες και 27 εργαστήρια Ο

οργανισμός πραγματοποιεί περιβαλλοντική εκτίμηση έρευνα και εκπαίδευση

Έχει την ευθύνη για τη διατήρηση και την επιβολή των εθνικών προτύπων

κάτω από μια ποικιλία των περιβαλλοντικών νόμων σε συνεννόηση με την

κατάσταση στις φυλετικές και τοπικές κυβερνήσεις Επιτρέπει την

παρακολούθηση και την ευθύνη επιβολής του νόμου για τις πολιτείες των

ΗΠΑ και τις ντόπιες αμερικάνικες φυλές EPA εξουσίες επιβολής

περιλαμβάνουν πρόστιμα κυρώσεις και άλλα μέτρα Ο οργανισμός

συνεργάζεται επίσης με τις βιομηχανίες και όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης

σε μια ευρεία ποικιλία των εθελοντικών προγραμμάτων πρόληψης της

ρύπανσης και τις προσπάθειες διατήρησης της ενέργειας

ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΑΕΡΑΣ

1955 Ατμοσφαιρικός έλεγχος ρύπανσης PL 84-159

1963 Καθαριότητα του πράου αέρα PL 88-206

1965 Έλεγχος ατμοσφαιρικής ρύπανσης οχημάτων PL 89-272

1966 Καθαριότητα του πράου αέρα-Τροποποιήσεις PL 89-675

1 Προστασία της βιοποικιλότητας Δίνουμε καθημερινό αγώνα για την προστασία οικολογικά ευαίσθητων ειδών και περιοχών και προσπαθούμε να συμβάλουμε στη συνολική βελτίωση της διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος

2 Μείωση του ανθρώπινου αποτυπώματος Προωθούμε βιώσιμες λύσεις για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος δίνοντας έμφαση στην κλιματική αλλαγή και τον τρόπο ζωής και σε μια ισόρροπη σχέση μεταξύ ανθρώπων και φύσης

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΕΤΣΗ

3 ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι μη κυβερνητική μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1992 για την προστασία της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος με δράσεις έρευνας πεδίου επιστημονικής μελέτης ευαισθητοποίησης κοινού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού για την προστασία της άγριας ζωής την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της αειφορίας στην Ελλάδα και το εξωτερικό

Η λειτουργία του Περιβαλλοντικού Κέντρου ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ στο νομό Φλώρινας έδωσε λύση στο πρόβλημα των αιχμάλωτων αρκούδων και λύκων καθώς και στην ενημέρωση του κοινού για τα μεγάλα θηλαστικά

Η αναπαραγωγή του ελληνικού ποιμενικού σκύλου και η δωρεάν διάθεση του σε κτηνοτρόφους ορεινών περιοχών αποσκοπεί στην αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και άγριας ζωής

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρία και ασκεί πολιτική πίεση για την προστασία της φύσης αναπτύσσοντας δράσεις ευαισθητοποίησης κοινού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού

Στα 20 χρόνια της λειτουργίας του ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Έληξε το φαινόμενο της αρκούδας χορεύτριας Συνέβαλε στην απαγόρευση λειτουργίας τσίρκων με ζώα στην Ελλάδα Λειτουργεί πρότυπα καταφύγια άγριας ζωής για πρώην αιχμάλωτες

αρκούδες και λύκους στο Νυμφαίο και την Αγραπιδιά της Φλώρινας Λειτουργεί κέντρα ενημέρωσης του κοινού για την αρκούδα και το λύκο Αναπαράγει και διανέμει δωρεάν σε κτηνοτρόφους ελληνικούς

ποιμενικούς σκύλους σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν με παραδοσιακό και αποτελεσματικό τρόπο οι ζημιές που μπορεί να προκαλέσουν οι αρκούδες και οι λύκοι στον άνθρωπο

Επεμβαίνει στη χάραξη μεγάλων οδών και στην κατασκευή μεγάλων τεχνικών έργων για την προστασία του περιβάλλοντος

Έχει ιδρύσει και διατηρεί το Εθνικό Μητρώο Αρκούδας με δείγματα γενετικού υλικού των αρκούδων (τρίχες τους) που συλλέγονται από ειδικές τριχοπαγίδες τοποθετημένες σε στύλους της ΔΕΗ

Συμμετέχει σε μεσογειακό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της χρήσης παράνομων δηλητηριασμένων δολωμάτων (φόλας)

Επαναλειτουργεί και ζωντανεύει ορεινά μονοπάτια Αναβαθμίζει υποβαθμισμένες δασικές περιοχές με φυτεύσεις δέντρων

(μέχρι σήμερα 150000) Λειτουργεί Ομάδα Άμεσης Επέμβασης για την προστασία άγριων

ζώων Συνεργάζεται με φορείς από όλο τον κόσμο για περιβαλλοντικά

ζητήματα που αφορούν στη χώρα μας Επικοινωνεί στον εθνικό και διεθνή τύπο περιβαλλοντικές ειδήσεις και

θέματα Είναι η πιο αναγνωρίσιμη και αξιόπιστη ελληνική περιβαλλοντική

οργάνωση

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΡΑΚΑΣ

4 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Στη λεγόμενη laquoπολιτική οικολογίαraquo ανήκει ένας πολύ περιορισμένος

αριθμός περιβαλλοντικών οργανώσεων και ένα κόμμα οι laquoΟικολόγοι

Πράσινοιraquo Το κόμμα αυτό πρεσβεύει την παρέμβαση στα οικολογικά και

πολιτικά πράγματα με την κομματική λογική Το καταστατικό τους αναφέρει

πολύ λίγα πράγματα σε επίπεδο σκοπών και αρχών Συγκεκριμένα

αναφέρεται ότι συγκροτούν laquoαυτόνομο πολιτικό φορέα που θα εκφράζει στη

χώρα μας τις αξίες και τις αρχές του Πράσινου κινήματος και της πολιτικής

οικολογίαςraquo Ο φορέας αυτός έχει στενούς δεσμούς με το κόμμα των

Ευρωπαίων Πράσινων Με δεδομένη την ιδιαιτερότητα της ελληνικής

οικολογικής πραγματικότητας καθώς οι οικολογικές οργανώσεις δεν

αποτελούν κομματικά παραρτήματα όπως στην Ευρώπη τέθηκε από

πολλούς εξαρχής το ανησυχητικό ερώτημα μήπως η κομματική λογική των

Ελλήνων Πρασίνων οδηγήσει στην κομματικοποίηση και πολιτική εξάρτηση

των ελληνικών οικολογικών οργανώσεων Αυτό το ερώτημα παραμένει και

προκάλεσε τη διαφοροποίηση δραστήριων προσώπων του οικολογικού

χώρου σε σχέση με τους Οικολόγους Πράσινους

Στο καταστατικό τους αναφέρεται ότι laquoσυμμετέχουν στις πολιτικές

διαδικασίες για την προώθηση των αρχών της πολιτικής τους στους θεσμούς

του κράτους και της Κοινωνίας των Πολιτώνraquo

Οι πολιτικές αρχές και αξίες αναφέρονται μόνο επιγραμματικά στο

καταστατικό τους το οποίο όμως αφιερώνει πολύ χώρο σε οργανωτικά

ζητήματα Συγκεκριμένα αυτολεξεί οι αρχές και αξίες αναφέρονται ως εξής

laquoοικολογική σοφία αειφορία κοινωνική δικαιοσύνη μη βία άμεση και

συμμετοχική συνεργασία σεβασμός στην ποικιλότητα αποκέντρωση και

επικουρικότητα προστασία και αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων

ποιότητα ζωής ατομική και κοινωνική ευθύνη και ισονομίαraquo Είναι φανερό

λοιπόν ότι δε μπορεί κανείς εύκολα να βγάλει συμπεράσματα για τις αρχές και

αξίες που διέπουν τους Οικολόγους Πράσινους αφού αυτές δεν αναλύονται

Μπορεί επίσης να παρατηρήσει κανείς ότι οι οικολογικές αξίες έχουν

δευτερεύουσα σημασία μπροστά στις κοινωνικές αξίες

Επικρατεί όμως μια παρανόηση Πολλοί πολίτες πιστεύουν ότι τα μέλη

των οικολογικών οργανώσεων είναι ταυτόχρονα και μέλη του κόμματος των

Οικολόγων Πράσινων Αυτό όμως είναι ανακριβές Φυσικά ο καθείς έχει το

δικαίωμα να αποφασίζει ο ίδιος τις υποστάσεις του αλλά είναι απολύτως

ανακριβές να ταυτίζεται ο χώρος της έμπρακτης και μαχόμενης οικολογίας με

οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα Πόσο μάλλον όταν ο χώρος των ελληνικών

οικολογικών οργανώσεων θεωρείται από τους κομματικοποιημένους

Ευρωπαίους ως υπόδειγμα ελεύθερης έκφρασης της κοινωνίας των πολιτών

Είναι γεγονός ότι όλα τα κόμματα κάνουν οικολογικά ανοίγματα

ποντάροντας στην ευαισθησία των πολιτών γύρω από τα ζητήματα

περιβάλλοντος

Το ερώτημα όμως είναι κάποιος πολίτης που θέλει να βοηθήσει στην

προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να ενταχθεί σε μια από τις οργανώσεις

της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας ή στο κόμμα των Οικολόγων Πράσινων Η

απάντηση στο ερώτημα όπως τίθεται αυτό είναι ότι οι στόχοι της προστασίας

του περιβάλλοντος κυρίως σε τοπικό επίπεδο προωθούνται από τις

οικολογικές οργανώσεις της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας Εκτός βέβαια από τα

τοπικά προωθούν και τα γενικότερα ζητήματα είτε επειδή είναι πανελλαδικού

χαρακτήρα είτε επειδή αποτελούν ένωση οργανώσεων όπως πχ το

Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) Αν όμως

ζητούμενο από κάποιον είναι η πολιτική ενασχόληση τότε μπορεί να ενταχθεί

στο κόμμα των laquoΟικολόγων Πράσινωνraquo Θα θέλαμε εδώ να σημειώσουμε ότι

το κόμμα αυτό επιχείρησε με κομματική παρέμβαση τη χειραγώγηση του

ΠΑΝΔΟΙΚΟ στα τελευταία δύο συνέδριά του με σκοπό όπως αποδείχθηκε

να κερδίσει θέσεις και laquoκομματικούς πόντουςraquo ενόψει επερχόμενων εκλογών

αδιαφορώντας για τα προβλήματα που θα δημιουργήσει

Οι Έλληνες Πράσινοι έχουν ακόμα δρόμο για να δείξουν ότι

πρεσβεύουν ένα άλλο πολιτικό ήθος ένα όραμα σύμφωνο με τα

προστάγματα της πολιτικής οικολογίας προσαρμοσμένα στην ελληνική

πραγματικότητα Ότι έχουν διδαχθεί και μπορούν να αποφύγουν τα μεγάλα

ολισθήματα των Ευρωπαίων Πράσινων και ότι είναι ικανοί να επηρεάσουν

την πολιτική ατζέντα επί της ουσίας και έξω από επικοινωνιακά τεχνάσματα

Δεν μπορεί όμως να οικειοποιούνται την ιστορία του ελληνικού οικολογικού

κινήματος ούτε να κεφαλαιοποιούν τη δράση και τους αγώνες των

οικολογικών οργανώσεων Δε μπορεί να υπάρχει μια άνευ προηγουμένου

κινητικότητα για τις ευρωεκλογές σε κάθε νομό ενώ μας καίνε απίστευτα

τοπικά προβλήματα περιβάλλοντος σε όλη τη χώρα Οι εκφραστές της

πολιτικής οικολογίας ας αφήσουν παρωχημένες νοοτροπίες και ας διδαχτούν

από την πανωλεθρία των laquoΟικολόγων Εναλλακτικώνraquo που κόστισε 10 χρόνια

στον οικολογικό χώρο μέχρι να σηκώσει ξανά κεφάλι Ευχόμαστε πραγματικά

αυτή η ωριμότητα να έρθει γρήγορα

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα της καταστροφής του

περιβάλλοντος γενικά λόγω των κινδύνων που προκαλεί στη δημόσια υγεία

την οικονομία και την ειρήνη αποτελεί για όλα τα κράτη την πρώτη ενέργεια

για την αντιμετώπισή του με σκοπό τον περιορισμό των κινδύνων για τη

δημόσια υγεία

1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΜΕΡΙΚΗ

USA Environmental Protection Agency

Ηνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος

Οι laquoΗνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος raquo (ΕΡΑ ή

μερικές φορές USA EPA) είναι μια υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης

των ΗΠΑ που δημιουργήθηκε για τον σκοπό της προστασίας της ανθρώπινης

υγείας και του περιβάλλοντος με τη σύνταξη και εφαρμογή κανονισμών που

βασίζονται σε νόμους που έχουν ψηφιστεί από το Κογκρέσο Η EPA

προτάθηκε από τον Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και ξεκίνησε τη λειτουργία του

στις 2 Δεκεμβρίου 1970 μετά ο Νίξον υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα Η

παραγγελία για την ίδρυση της EPA κυρώθηκε από τις ακροάσεις της

επιτροπής στη Βουλή και τη Γερουσία Ο οργανισμός διοικείται από έναν

διαχειριστή ο οποίος διορίζεται από τον πρόεδρο και που εγκρίνεται από το

Κογκρέσο Η σημερινή διαχειριστής είναι Τζίνα McCarthy Η EPA δεν είναι

τμήμα Υπουργικού Συμβουλίου αλλά ο διαχειριστής δίνεται συνήθως ως

μέλος του υπουργικού συμβουλίου

Η EPA έχει την έδρα της στην Ουάσιγκτον DC περιφερειακά γραφεία

για καθένα από τα δέκα του οργανισμού περιφέρειες και 27 εργαστήρια Ο

οργανισμός πραγματοποιεί περιβαλλοντική εκτίμηση έρευνα και εκπαίδευση

Έχει την ευθύνη για τη διατήρηση και την επιβολή των εθνικών προτύπων

κάτω από μια ποικιλία των περιβαλλοντικών νόμων σε συνεννόηση με την

κατάσταση στις φυλετικές και τοπικές κυβερνήσεις Επιτρέπει την

παρακολούθηση και την ευθύνη επιβολής του νόμου για τις πολιτείες των

ΗΠΑ και τις ντόπιες αμερικάνικες φυλές EPA εξουσίες επιβολής

περιλαμβάνουν πρόστιμα κυρώσεις και άλλα μέτρα Ο οργανισμός

συνεργάζεται επίσης με τις βιομηχανίες και όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης

σε μια ευρεία ποικιλία των εθελοντικών προγραμμάτων πρόληψης της

ρύπανσης και τις προσπάθειες διατήρησης της ενέργειας

ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΑΕΡΑΣ

1955 Ατμοσφαιρικός έλεγχος ρύπανσης PL 84-159

1963 Καθαριότητα του πράου αέρα PL 88-206

1965 Έλεγχος ατμοσφαιρικής ρύπανσης οχημάτων PL 89-272

1966 Καθαριότητα του πράου αέρα-Τροποποιήσεις PL 89-675

Η αναπαραγωγή του ελληνικού ποιμενικού σκύλου και η δωρεάν διάθεση του σε κτηνοτρόφους ορεινών περιοχών αποσκοπεί στην αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και άγριας ζωής

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρία και ασκεί πολιτική πίεση για την προστασία της φύσης αναπτύσσοντας δράσεις ευαισθητοποίησης κοινού περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού

Στα 20 χρόνια της λειτουργίας του ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ

Έληξε το φαινόμενο της αρκούδας χορεύτριας Συνέβαλε στην απαγόρευση λειτουργίας τσίρκων με ζώα στην Ελλάδα Λειτουργεί πρότυπα καταφύγια άγριας ζωής για πρώην αιχμάλωτες

αρκούδες και λύκους στο Νυμφαίο και την Αγραπιδιά της Φλώρινας Λειτουργεί κέντρα ενημέρωσης του κοινού για την αρκούδα και το λύκο Αναπαράγει και διανέμει δωρεάν σε κτηνοτρόφους ελληνικούς

ποιμενικούς σκύλους σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν με παραδοσιακό και αποτελεσματικό τρόπο οι ζημιές που μπορεί να προκαλέσουν οι αρκούδες και οι λύκοι στον άνθρωπο

Επεμβαίνει στη χάραξη μεγάλων οδών και στην κατασκευή μεγάλων τεχνικών έργων για την προστασία του περιβάλλοντος

Έχει ιδρύσει και διατηρεί το Εθνικό Μητρώο Αρκούδας με δείγματα γενετικού υλικού των αρκούδων (τρίχες τους) που συλλέγονται από ειδικές τριχοπαγίδες τοποθετημένες σε στύλους της ΔΕΗ

Συμμετέχει σε μεσογειακό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της χρήσης παράνομων δηλητηριασμένων δολωμάτων (φόλας)

Επαναλειτουργεί και ζωντανεύει ορεινά μονοπάτια Αναβαθμίζει υποβαθμισμένες δασικές περιοχές με φυτεύσεις δέντρων

(μέχρι σήμερα 150000) Λειτουργεί Ομάδα Άμεσης Επέμβασης για την προστασία άγριων

ζώων Συνεργάζεται με φορείς από όλο τον κόσμο για περιβαλλοντικά

ζητήματα που αφορούν στη χώρα μας Επικοινωνεί στον εθνικό και διεθνή τύπο περιβαλλοντικές ειδήσεις και

θέματα Είναι η πιο αναγνωρίσιμη και αξιόπιστη ελληνική περιβαλλοντική

οργάνωση

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΡΑΚΑΣ

4 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Στη λεγόμενη laquoπολιτική οικολογίαraquo ανήκει ένας πολύ περιορισμένος

αριθμός περιβαλλοντικών οργανώσεων και ένα κόμμα οι laquoΟικολόγοι

Πράσινοιraquo Το κόμμα αυτό πρεσβεύει την παρέμβαση στα οικολογικά και

πολιτικά πράγματα με την κομματική λογική Το καταστατικό τους αναφέρει

πολύ λίγα πράγματα σε επίπεδο σκοπών και αρχών Συγκεκριμένα

αναφέρεται ότι συγκροτούν laquoαυτόνομο πολιτικό φορέα που θα εκφράζει στη

χώρα μας τις αξίες και τις αρχές του Πράσινου κινήματος και της πολιτικής

οικολογίαςraquo Ο φορέας αυτός έχει στενούς δεσμούς με το κόμμα των

Ευρωπαίων Πράσινων Με δεδομένη την ιδιαιτερότητα της ελληνικής

οικολογικής πραγματικότητας καθώς οι οικολογικές οργανώσεις δεν

αποτελούν κομματικά παραρτήματα όπως στην Ευρώπη τέθηκε από

πολλούς εξαρχής το ανησυχητικό ερώτημα μήπως η κομματική λογική των

Ελλήνων Πρασίνων οδηγήσει στην κομματικοποίηση και πολιτική εξάρτηση

των ελληνικών οικολογικών οργανώσεων Αυτό το ερώτημα παραμένει και

προκάλεσε τη διαφοροποίηση δραστήριων προσώπων του οικολογικού

χώρου σε σχέση με τους Οικολόγους Πράσινους

Στο καταστατικό τους αναφέρεται ότι laquoσυμμετέχουν στις πολιτικές

διαδικασίες για την προώθηση των αρχών της πολιτικής τους στους θεσμούς

του κράτους και της Κοινωνίας των Πολιτώνraquo

Οι πολιτικές αρχές και αξίες αναφέρονται μόνο επιγραμματικά στο

καταστατικό τους το οποίο όμως αφιερώνει πολύ χώρο σε οργανωτικά

ζητήματα Συγκεκριμένα αυτολεξεί οι αρχές και αξίες αναφέρονται ως εξής

laquoοικολογική σοφία αειφορία κοινωνική δικαιοσύνη μη βία άμεση και

συμμετοχική συνεργασία σεβασμός στην ποικιλότητα αποκέντρωση και

επικουρικότητα προστασία και αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων

ποιότητα ζωής ατομική και κοινωνική ευθύνη και ισονομίαraquo Είναι φανερό

λοιπόν ότι δε μπορεί κανείς εύκολα να βγάλει συμπεράσματα για τις αρχές και

αξίες που διέπουν τους Οικολόγους Πράσινους αφού αυτές δεν αναλύονται

Μπορεί επίσης να παρατηρήσει κανείς ότι οι οικολογικές αξίες έχουν

δευτερεύουσα σημασία μπροστά στις κοινωνικές αξίες

Επικρατεί όμως μια παρανόηση Πολλοί πολίτες πιστεύουν ότι τα μέλη

των οικολογικών οργανώσεων είναι ταυτόχρονα και μέλη του κόμματος των

Οικολόγων Πράσινων Αυτό όμως είναι ανακριβές Φυσικά ο καθείς έχει το

δικαίωμα να αποφασίζει ο ίδιος τις υποστάσεις του αλλά είναι απολύτως

ανακριβές να ταυτίζεται ο χώρος της έμπρακτης και μαχόμενης οικολογίας με

οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα Πόσο μάλλον όταν ο χώρος των ελληνικών

οικολογικών οργανώσεων θεωρείται από τους κομματικοποιημένους

Ευρωπαίους ως υπόδειγμα ελεύθερης έκφρασης της κοινωνίας των πολιτών

Είναι γεγονός ότι όλα τα κόμματα κάνουν οικολογικά ανοίγματα

ποντάροντας στην ευαισθησία των πολιτών γύρω από τα ζητήματα

περιβάλλοντος

Το ερώτημα όμως είναι κάποιος πολίτης που θέλει να βοηθήσει στην

προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να ενταχθεί σε μια από τις οργανώσεις

της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας ή στο κόμμα των Οικολόγων Πράσινων Η

απάντηση στο ερώτημα όπως τίθεται αυτό είναι ότι οι στόχοι της προστασίας

του περιβάλλοντος κυρίως σε τοπικό επίπεδο προωθούνται από τις

οικολογικές οργανώσεις της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας Εκτός βέβαια από τα

τοπικά προωθούν και τα γενικότερα ζητήματα είτε επειδή είναι πανελλαδικού

χαρακτήρα είτε επειδή αποτελούν ένωση οργανώσεων όπως πχ το

Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) Αν όμως

ζητούμενο από κάποιον είναι η πολιτική ενασχόληση τότε μπορεί να ενταχθεί

στο κόμμα των laquoΟικολόγων Πράσινωνraquo Θα θέλαμε εδώ να σημειώσουμε ότι

το κόμμα αυτό επιχείρησε με κομματική παρέμβαση τη χειραγώγηση του

ΠΑΝΔΟΙΚΟ στα τελευταία δύο συνέδριά του με σκοπό όπως αποδείχθηκε

να κερδίσει θέσεις και laquoκομματικούς πόντουςraquo ενόψει επερχόμενων εκλογών

αδιαφορώντας για τα προβλήματα που θα δημιουργήσει

Οι Έλληνες Πράσινοι έχουν ακόμα δρόμο για να δείξουν ότι

πρεσβεύουν ένα άλλο πολιτικό ήθος ένα όραμα σύμφωνο με τα

προστάγματα της πολιτικής οικολογίας προσαρμοσμένα στην ελληνική

πραγματικότητα Ότι έχουν διδαχθεί και μπορούν να αποφύγουν τα μεγάλα

ολισθήματα των Ευρωπαίων Πράσινων και ότι είναι ικανοί να επηρεάσουν

την πολιτική ατζέντα επί της ουσίας και έξω από επικοινωνιακά τεχνάσματα

Δεν μπορεί όμως να οικειοποιούνται την ιστορία του ελληνικού οικολογικού

κινήματος ούτε να κεφαλαιοποιούν τη δράση και τους αγώνες των

οικολογικών οργανώσεων Δε μπορεί να υπάρχει μια άνευ προηγουμένου

κινητικότητα για τις ευρωεκλογές σε κάθε νομό ενώ μας καίνε απίστευτα

τοπικά προβλήματα περιβάλλοντος σε όλη τη χώρα Οι εκφραστές της

πολιτικής οικολογίας ας αφήσουν παρωχημένες νοοτροπίες και ας διδαχτούν

από την πανωλεθρία των laquoΟικολόγων Εναλλακτικώνraquo που κόστισε 10 χρόνια

στον οικολογικό χώρο μέχρι να σηκώσει ξανά κεφάλι Ευχόμαστε πραγματικά

αυτή η ωριμότητα να έρθει γρήγορα

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα της καταστροφής του

περιβάλλοντος γενικά λόγω των κινδύνων που προκαλεί στη δημόσια υγεία

την οικονομία και την ειρήνη αποτελεί για όλα τα κράτη την πρώτη ενέργεια

για την αντιμετώπισή του με σκοπό τον περιορισμό των κινδύνων για τη

δημόσια υγεία

1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΜΕΡΙΚΗ

USA Environmental Protection Agency

Ηνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος

Οι laquoΗνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος raquo (ΕΡΑ ή

μερικές φορές USA EPA) είναι μια υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης

των ΗΠΑ που δημιουργήθηκε για τον σκοπό της προστασίας της ανθρώπινης

υγείας και του περιβάλλοντος με τη σύνταξη και εφαρμογή κανονισμών που

βασίζονται σε νόμους που έχουν ψηφιστεί από το Κογκρέσο Η EPA

προτάθηκε από τον Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και ξεκίνησε τη λειτουργία του

στις 2 Δεκεμβρίου 1970 μετά ο Νίξον υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα Η

παραγγελία για την ίδρυση της EPA κυρώθηκε από τις ακροάσεις της

επιτροπής στη Βουλή και τη Γερουσία Ο οργανισμός διοικείται από έναν

διαχειριστή ο οποίος διορίζεται από τον πρόεδρο και που εγκρίνεται από το

Κογκρέσο Η σημερινή διαχειριστής είναι Τζίνα McCarthy Η EPA δεν είναι

τμήμα Υπουργικού Συμβουλίου αλλά ο διαχειριστής δίνεται συνήθως ως

μέλος του υπουργικού συμβουλίου

Η EPA έχει την έδρα της στην Ουάσιγκτον DC περιφερειακά γραφεία

για καθένα από τα δέκα του οργανισμού περιφέρειες και 27 εργαστήρια Ο

οργανισμός πραγματοποιεί περιβαλλοντική εκτίμηση έρευνα και εκπαίδευση

Έχει την ευθύνη για τη διατήρηση και την επιβολή των εθνικών προτύπων

κάτω από μια ποικιλία των περιβαλλοντικών νόμων σε συνεννόηση με την

κατάσταση στις φυλετικές και τοπικές κυβερνήσεις Επιτρέπει την

παρακολούθηση και την ευθύνη επιβολής του νόμου για τις πολιτείες των

ΗΠΑ και τις ντόπιες αμερικάνικες φυλές EPA εξουσίες επιβολής

περιλαμβάνουν πρόστιμα κυρώσεις και άλλα μέτρα Ο οργανισμός

συνεργάζεται επίσης με τις βιομηχανίες και όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης

σε μια ευρεία ποικιλία των εθελοντικών προγραμμάτων πρόληψης της

ρύπανσης και τις προσπάθειες διατήρησης της ενέργειας

ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΑΕΡΑΣ

1955 Ατμοσφαιρικός έλεγχος ρύπανσης PL 84-159

1963 Καθαριότητα του πράου αέρα PL 88-206

1965 Έλεγχος ατμοσφαιρικής ρύπανσης οχημάτων PL 89-272

1966 Καθαριότητα του πράου αέρα-Τροποποιήσεις PL 89-675

Επεμβαίνει στη χάραξη μεγάλων οδών και στην κατασκευή μεγάλων τεχνικών έργων για την προστασία του περιβάλλοντος

Έχει ιδρύσει και διατηρεί το Εθνικό Μητρώο Αρκούδας με δείγματα γενετικού υλικού των αρκούδων (τρίχες τους) που συλλέγονται από ειδικές τριχοπαγίδες τοποθετημένες σε στύλους της ΔΕΗ

Συμμετέχει σε μεσογειακό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της χρήσης παράνομων δηλητηριασμένων δολωμάτων (φόλας)

Επαναλειτουργεί και ζωντανεύει ορεινά μονοπάτια Αναβαθμίζει υποβαθμισμένες δασικές περιοχές με φυτεύσεις δέντρων

(μέχρι σήμερα 150000) Λειτουργεί Ομάδα Άμεσης Επέμβασης για την προστασία άγριων

ζώων Συνεργάζεται με φορείς από όλο τον κόσμο για περιβαλλοντικά

ζητήματα που αφορούν στη χώρα μας Επικοινωνεί στον εθνικό και διεθνή τύπο περιβαλλοντικές ειδήσεις και

θέματα Είναι η πιο αναγνωρίσιμη και αξιόπιστη ελληνική περιβαλλοντική

οργάνωση

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΡΑΚΑΣ

4 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Στη λεγόμενη laquoπολιτική οικολογίαraquo ανήκει ένας πολύ περιορισμένος

αριθμός περιβαλλοντικών οργανώσεων και ένα κόμμα οι laquoΟικολόγοι

Πράσινοιraquo Το κόμμα αυτό πρεσβεύει την παρέμβαση στα οικολογικά και

πολιτικά πράγματα με την κομματική λογική Το καταστατικό τους αναφέρει

πολύ λίγα πράγματα σε επίπεδο σκοπών και αρχών Συγκεκριμένα

αναφέρεται ότι συγκροτούν laquoαυτόνομο πολιτικό φορέα που θα εκφράζει στη

χώρα μας τις αξίες και τις αρχές του Πράσινου κινήματος και της πολιτικής

οικολογίαςraquo Ο φορέας αυτός έχει στενούς δεσμούς με το κόμμα των

Ευρωπαίων Πράσινων Με δεδομένη την ιδιαιτερότητα της ελληνικής

οικολογικής πραγματικότητας καθώς οι οικολογικές οργανώσεις δεν

αποτελούν κομματικά παραρτήματα όπως στην Ευρώπη τέθηκε από

πολλούς εξαρχής το ανησυχητικό ερώτημα μήπως η κομματική λογική των

Ελλήνων Πρασίνων οδηγήσει στην κομματικοποίηση και πολιτική εξάρτηση

των ελληνικών οικολογικών οργανώσεων Αυτό το ερώτημα παραμένει και

προκάλεσε τη διαφοροποίηση δραστήριων προσώπων του οικολογικού

χώρου σε σχέση με τους Οικολόγους Πράσινους

Στο καταστατικό τους αναφέρεται ότι laquoσυμμετέχουν στις πολιτικές

διαδικασίες για την προώθηση των αρχών της πολιτικής τους στους θεσμούς

του κράτους και της Κοινωνίας των Πολιτώνraquo

Οι πολιτικές αρχές και αξίες αναφέρονται μόνο επιγραμματικά στο

καταστατικό τους το οποίο όμως αφιερώνει πολύ χώρο σε οργανωτικά

ζητήματα Συγκεκριμένα αυτολεξεί οι αρχές και αξίες αναφέρονται ως εξής

laquoοικολογική σοφία αειφορία κοινωνική δικαιοσύνη μη βία άμεση και

συμμετοχική συνεργασία σεβασμός στην ποικιλότητα αποκέντρωση και

επικουρικότητα προστασία και αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων

ποιότητα ζωής ατομική και κοινωνική ευθύνη και ισονομίαraquo Είναι φανερό

λοιπόν ότι δε μπορεί κανείς εύκολα να βγάλει συμπεράσματα για τις αρχές και

αξίες που διέπουν τους Οικολόγους Πράσινους αφού αυτές δεν αναλύονται

Μπορεί επίσης να παρατηρήσει κανείς ότι οι οικολογικές αξίες έχουν

δευτερεύουσα σημασία μπροστά στις κοινωνικές αξίες

Επικρατεί όμως μια παρανόηση Πολλοί πολίτες πιστεύουν ότι τα μέλη

των οικολογικών οργανώσεων είναι ταυτόχρονα και μέλη του κόμματος των

Οικολόγων Πράσινων Αυτό όμως είναι ανακριβές Φυσικά ο καθείς έχει το

δικαίωμα να αποφασίζει ο ίδιος τις υποστάσεις του αλλά είναι απολύτως

ανακριβές να ταυτίζεται ο χώρος της έμπρακτης και μαχόμενης οικολογίας με

οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα Πόσο μάλλον όταν ο χώρος των ελληνικών

οικολογικών οργανώσεων θεωρείται από τους κομματικοποιημένους

Ευρωπαίους ως υπόδειγμα ελεύθερης έκφρασης της κοινωνίας των πολιτών

Είναι γεγονός ότι όλα τα κόμματα κάνουν οικολογικά ανοίγματα

ποντάροντας στην ευαισθησία των πολιτών γύρω από τα ζητήματα

περιβάλλοντος

Το ερώτημα όμως είναι κάποιος πολίτης που θέλει να βοηθήσει στην

προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να ενταχθεί σε μια από τις οργανώσεις

της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας ή στο κόμμα των Οικολόγων Πράσινων Η

απάντηση στο ερώτημα όπως τίθεται αυτό είναι ότι οι στόχοι της προστασίας

του περιβάλλοντος κυρίως σε τοπικό επίπεδο προωθούνται από τις

οικολογικές οργανώσεις της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας Εκτός βέβαια από τα

τοπικά προωθούν και τα γενικότερα ζητήματα είτε επειδή είναι πανελλαδικού

χαρακτήρα είτε επειδή αποτελούν ένωση οργανώσεων όπως πχ το

Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) Αν όμως

ζητούμενο από κάποιον είναι η πολιτική ενασχόληση τότε μπορεί να ενταχθεί

στο κόμμα των laquoΟικολόγων Πράσινωνraquo Θα θέλαμε εδώ να σημειώσουμε ότι

το κόμμα αυτό επιχείρησε με κομματική παρέμβαση τη χειραγώγηση του

ΠΑΝΔΟΙΚΟ στα τελευταία δύο συνέδριά του με σκοπό όπως αποδείχθηκε

να κερδίσει θέσεις και laquoκομματικούς πόντουςraquo ενόψει επερχόμενων εκλογών

αδιαφορώντας για τα προβλήματα που θα δημιουργήσει

Οι Έλληνες Πράσινοι έχουν ακόμα δρόμο για να δείξουν ότι

πρεσβεύουν ένα άλλο πολιτικό ήθος ένα όραμα σύμφωνο με τα

προστάγματα της πολιτικής οικολογίας προσαρμοσμένα στην ελληνική

πραγματικότητα Ότι έχουν διδαχθεί και μπορούν να αποφύγουν τα μεγάλα

ολισθήματα των Ευρωπαίων Πράσινων και ότι είναι ικανοί να επηρεάσουν

την πολιτική ατζέντα επί της ουσίας και έξω από επικοινωνιακά τεχνάσματα

Δεν μπορεί όμως να οικειοποιούνται την ιστορία του ελληνικού οικολογικού

κινήματος ούτε να κεφαλαιοποιούν τη δράση και τους αγώνες των

οικολογικών οργανώσεων Δε μπορεί να υπάρχει μια άνευ προηγουμένου

κινητικότητα για τις ευρωεκλογές σε κάθε νομό ενώ μας καίνε απίστευτα

τοπικά προβλήματα περιβάλλοντος σε όλη τη χώρα Οι εκφραστές της

πολιτικής οικολογίας ας αφήσουν παρωχημένες νοοτροπίες και ας διδαχτούν

από την πανωλεθρία των laquoΟικολόγων Εναλλακτικώνraquo που κόστισε 10 χρόνια

στον οικολογικό χώρο μέχρι να σηκώσει ξανά κεφάλι Ευχόμαστε πραγματικά

αυτή η ωριμότητα να έρθει γρήγορα

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα της καταστροφής του

περιβάλλοντος γενικά λόγω των κινδύνων που προκαλεί στη δημόσια υγεία

την οικονομία και την ειρήνη αποτελεί για όλα τα κράτη την πρώτη ενέργεια

για την αντιμετώπισή του με σκοπό τον περιορισμό των κινδύνων για τη

δημόσια υγεία

1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΜΕΡΙΚΗ

USA Environmental Protection Agency

Ηνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος

Οι laquoΗνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος raquo (ΕΡΑ ή

μερικές φορές USA EPA) είναι μια υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης

των ΗΠΑ που δημιουργήθηκε για τον σκοπό της προστασίας της ανθρώπινης

υγείας και του περιβάλλοντος με τη σύνταξη και εφαρμογή κανονισμών που

βασίζονται σε νόμους που έχουν ψηφιστεί από το Κογκρέσο Η EPA

προτάθηκε από τον Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και ξεκίνησε τη λειτουργία του

στις 2 Δεκεμβρίου 1970 μετά ο Νίξον υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα Η

παραγγελία για την ίδρυση της EPA κυρώθηκε από τις ακροάσεις της

επιτροπής στη Βουλή και τη Γερουσία Ο οργανισμός διοικείται από έναν

διαχειριστή ο οποίος διορίζεται από τον πρόεδρο και που εγκρίνεται από το

Κογκρέσο Η σημερινή διαχειριστής είναι Τζίνα McCarthy Η EPA δεν είναι

τμήμα Υπουργικού Συμβουλίου αλλά ο διαχειριστής δίνεται συνήθως ως

μέλος του υπουργικού συμβουλίου

Η EPA έχει την έδρα της στην Ουάσιγκτον DC περιφερειακά γραφεία

για καθένα από τα δέκα του οργανισμού περιφέρειες και 27 εργαστήρια Ο

οργανισμός πραγματοποιεί περιβαλλοντική εκτίμηση έρευνα και εκπαίδευση

Έχει την ευθύνη για τη διατήρηση και την επιβολή των εθνικών προτύπων

κάτω από μια ποικιλία των περιβαλλοντικών νόμων σε συνεννόηση με την

κατάσταση στις φυλετικές και τοπικές κυβερνήσεις Επιτρέπει την

παρακολούθηση και την ευθύνη επιβολής του νόμου για τις πολιτείες των

ΗΠΑ και τις ντόπιες αμερικάνικες φυλές EPA εξουσίες επιβολής

περιλαμβάνουν πρόστιμα κυρώσεις και άλλα μέτρα Ο οργανισμός

συνεργάζεται επίσης με τις βιομηχανίες και όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης

σε μια ευρεία ποικιλία των εθελοντικών προγραμμάτων πρόληψης της

ρύπανσης και τις προσπάθειες διατήρησης της ενέργειας

ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΑΕΡΑΣ

1955 Ατμοσφαιρικός έλεγχος ρύπανσης PL 84-159

1963 Καθαριότητα του πράου αέρα PL 88-206

1965 Έλεγχος ατμοσφαιρικής ρύπανσης οχημάτων PL 89-272

1966 Καθαριότητα του πράου αέρα-Τροποποιήσεις PL 89-675

οικολογίαςraquo Ο φορέας αυτός έχει στενούς δεσμούς με το κόμμα των

Ευρωπαίων Πράσινων Με δεδομένη την ιδιαιτερότητα της ελληνικής

οικολογικής πραγματικότητας καθώς οι οικολογικές οργανώσεις δεν

αποτελούν κομματικά παραρτήματα όπως στην Ευρώπη τέθηκε από

πολλούς εξαρχής το ανησυχητικό ερώτημα μήπως η κομματική λογική των

Ελλήνων Πρασίνων οδηγήσει στην κομματικοποίηση και πολιτική εξάρτηση

των ελληνικών οικολογικών οργανώσεων Αυτό το ερώτημα παραμένει και

προκάλεσε τη διαφοροποίηση δραστήριων προσώπων του οικολογικού

χώρου σε σχέση με τους Οικολόγους Πράσινους

Στο καταστατικό τους αναφέρεται ότι laquoσυμμετέχουν στις πολιτικές

διαδικασίες για την προώθηση των αρχών της πολιτικής τους στους θεσμούς

του κράτους και της Κοινωνίας των Πολιτώνraquo

Οι πολιτικές αρχές και αξίες αναφέρονται μόνο επιγραμματικά στο

καταστατικό τους το οποίο όμως αφιερώνει πολύ χώρο σε οργανωτικά

ζητήματα Συγκεκριμένα αυτολεξεί οι αρχές και αξίες αναφέρονται ως εξής

laquoοικολογική σοφία αειφορία κοινωνική δικαιοσύνη μη βία άμεση και

συμμετοχική συνεργασία σεβασμός στην ποικιλότητα αποκέντρωση και

επικουρικότητα προστασία και αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων

ποιότητα ζωής ατομική και κοινωνική ευθύνη και ισονομίαraquo Είναι φανερό

λοιπόν ότι δε μπορεί κανείς εύκολα να βγάλει συμπεράσματα για τις αρχές και

αξίες που διέπουν τους Οικολόγους Πράσινους αφού αυτές δεν αναλύονται

Μπορεί επίσης να παρατηρήσει κανείς ότι οι οικολογικές αξίες έχουν

δευτερεύουσα σημασία μπροστά στις κοινωνικές αξίες

Επικρατεί όμως μια παρανόηση Πολλοί πολίτες πιστεύουν ότι τα μέλη

των οικολογικών οργανώσεων είναι ταυτόχρονα και μέλη του κόμματος των

Οικολόγων Πράσινων Αυτό όμως είναι ανακριβές Φυσικά ο καθείς έχει το

δικαίωμα να αποφασίζει ο ίδιος τις υποστάσεις του αλλά είναι απολύτως

ανακριβές να ταυτίζεται ο χώρος της έμπρακτης και μαχόμενης οικολογίας με

οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα Πόσο μάλλον όταν ο χώρος των ελληνικών

οικολογικών οργανώσεων θεωρείται από τους κομματικοποιημένους

Ευρωπαίους ως υπόδειγμα ελεύθερης έκφρασης της κοινωνίας των πολιτών

Είναι γεγονός ότι όλα τα κόμματα κάνουν οικολογικά ανοίγματα

ποντάροντας στην ευαισθησία των πολιτών γύρω από τα ζητήματα

περιβάλλοντος

Το ερώτημα όμως είναι κάποιος πολίτης που θέλει να βοηθήσει στην

προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να ενταχθεί σε μια από τις οργανώσεις

της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας ή στο κόμμα των Οικολόγων Πράσινων Η

απάντηση στο ερώτημα όπως τίθεται αυτό είναι ότι οι στόχοι της προστασίας

του περιβάλλοντος κυρίως σε τοπικό επίπεδο προωθούνται από τις

οικολογικές οργανώσεις της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας Εκτός βέβαια από τα

τοπικά προωθούν και τα γενικότερα ζητήματα είτε επειδή είναι πανελλαδικού

χαρακτήρα είτε επειδή αποτελούν ένωση οργανώσεων όπως πχ το

Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) Αν όμως

ζητούμενο από κάποιον είναι η πολιτική ενασχόληση τότε μπορεί να ενταχθεί

στο κόμμα των laquoΟικολόγων Πράσινωνraquo Θα θέλαμε εδώ να σημειώσουμε ότι

το κόμμα αυτό επιχείρησε με κομματική παρέμβαση τη χειραγώγηση του

ΠΑΝΔΟΙΚΟ στα τελευταία δύο συνέδριά του με σκοπό όπως αποδείχθηκε

να κερδίσει θέσεις και laquoκομματικούς πόντουςraquo ενόψει επερχόμενων εκλογών

αδιαφορώντας για τα προβλήματα που θα δημιουργήσει

Οι Έλληνες Πράσινοι έχουν ακόμα δρόμο για να δείξουν ότι

πρεσβεύουν ένα άλλο πολιτικό ήθος ένα όραμα σύμφωνο με τα

προστάγματα της πολιτικής οικολογίας προσαρμοσμένα στην ελληνική

πραγματικότητα Ότι έχουν διδαχθεί και μπορούν να αποφύγουν τα μεγάλα

ολισθήματα των Ευρωπαίων Πράσινων και ότι είναι ικανοί να επηρεάσουν

την πολιτική ατζέντα επί της ουσίας και έξω από επικοινωνιακά τεχνάσματα

Δεν μπορεί όμως να οικειοποιούνται την ιστορία του ελληνικού οικολογικού

κινήματος ούτε να κεφαλαιοποιούν τη δράση και τους αγώνες των

οικολογικών οργανώσεων Δε μπορεί να υπάρχει μια άνευ προηγουμένου

κινητικότητα για τις ευρωεκλογές σε κάθε νομό ενώ μας καίνε απίστευτα

τοπικά προβλήματα περιβάλλοντος σε όλη τη χώρα Οι εκφραστές της

πολιτικής οικολογίας ας αφήσουν παρωχημένες νοοτροπίες και ας διδαχτούν

από την πανωλεθρία των laquoΟικολόγων Εναλλακτικώνraquo που κόστισε 10 χρόνια

στον οικολογικό χώρο μέχρι να σηκώσει ξανά κεφάλι Ευχόμαστε πραγματικά

αυτή η ωριμότητα να έρθει γρήγορα

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα της καταστροφής του

περιβάλλοντος γενικά λόγω των κινδύνων που προκαλεί στη δημόσια υγεία

την οικονομία και την ειρήνη αποτελεί για όλα τα κράτη την πρώτη ενέργεια

για την αντιμετώπισή του με σκοπό τον περιορισμό των κινδύνων για τη

δημόσια υγεία

1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΜΕΡΙΚΗ

USA Environmental Protection Agency

Ηνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος

Οι laquoΗνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος raquo (ΕΡΑ ή

μερικές φορές USA EPA) είναι μια υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης

των ΗΠΑ που δημιουργήθηκε για τον σκοπό της προστασίας της ανθρώπινης

υγείας και του περιβάλλοντος με τη σύνταξη και εφαρμογή κανονισμών που

βασίζονται σε νόμους που έχουν ψηφιστεί από το Κογκρέσο Η EPA

προτάθηκε από τον Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και ξεκίνησε τη λειτουργία του

στις 2 Δεκεμβρίου 1970 μετά ο Νίξον υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα Η

παραγγελία για την ίδρυση της EPA κυρώθηκε από τις ακροάσεις της

επιτροπής στη Βουλή και τη Γερουσία Ο οργανισμός διοικείται από έναν

διαχειριστή ο οποίος διορίζεται από τον πρόεδρο και που εγκρίνεται από το

Κογκρέσο Η σημερινή διαχειριστής είναι Τζίνα McCarthy Η EPA δεν είναι

τμήμα Υπουργικού Συμβουλίου αλλά ο διαχειριστής δίνεται συνήθως ως

μέλος του υπουργικού συμβουλίου

Η EPA έχει την έδρα της στην Ουάσιγκτον DC περιφερειακά γραφεία

για καθένα από τα δέκα του οργανισμού περιφέρειες και 27 εργαστήρια Ο

οργανισμός πραγματοποιεί περιβαλλοντική εκτίμηση έρευνα και εκπαίδευση

Έχει την ευθύνη για τη διατήρηση και την επιβολή των εθνικών προτύπων

κάτω από μια ποικιλία των περιβαλλοντικών νόμων σε συνεννόηση με την

κατάσταση στις φυλετικές και τοπικές κυβερνήσεις Επιτρέπει την

παρακολούθηση και την ευθύνη επιβολής του νόμου για τις πολιτείες των

ΗΠΑ και τις ντόπιες αμερικάνικες φυλές EPA εξουσίες επιβολής

περιλαμβάνουν πρόστιμα κυρώσεις και άλλα μέτρα Ο οργανισμός

συνεργάζεται επίσης με τις βιομηχανίες και όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης

σε μια ευρεία ποικιλία των εθελοντικών προγραμμάτων πρόληψης της

ρύπανσης και τις προσπάθειες διατήρησης της ενέργειας

ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΑΕΡΑΣ

1955 Ατμοσφαιρικός έλεγχος ρύπανσης PL 84-159

1963 Καθαριότητα του πράου αέρα PL 88-206

1965 Έλεγχος ατμοσφαιρικής ρύπανσης οχημάτων PL 89-272

1966 Καθαριότητα του πράου αέρα-Τροποποιήσεις PL 89-675

του περιβάλλοντος κυρίως σε τοπικό επίπεδο προωθούνται από τις

οικολογικές οργανώσεις της laquoκαθαρήςraquo οικολογίας Εκτός βέβαια από τα

τοπικά προωθούν και τα γενικότερα ζητήματα είτε επειδή είναι πανελλαδικού

χαρακτήρα είτε επειδή αποτελούν ένωση οργανώσεων όπως πχ το

Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) Αν όμως

ζητούμενο από κάποιον είναι η πολιτική ενασχόληση τότε μπορεί να ενταχθεί

στο κόμμα των laquoΟικολόγων Πράσινωνraquo Θα θέλαμε εδώ να σημειώσουμε ότι

το κόμμα αυτό επιχείρησε με κομματική παρέμβαση τη χειραγώγηση του

ΠΑΝΔΟΙΚΟ στα τελευταία δύο συνέδριά του με σκοπό όπως αποδείχθηκε

να κερδίσει θέσεις και laquoκομματικούς πόντουςraquo ενόψει επερχόμενων εκλογών

αδιαφορώντας για τα προβλήματα που θα δημιουργήσει

Οι Έλληνες Πράσινοι έχουν ακόμα δρόμο για να δείξουν ότι

πρεσβεύουν ένα άλλο πολιτικό ήθος ένα όραμα σύμφωνο με τα

προστάγματα της πολιτικής οικολογίας προσαρμοσμένα στην ελληνική

πραγματικότητα Ότι έχουν διδαχθεί και μπορούν να αποφύγουν τα μεγάλα

ολισθήματα των Ευρωπαίων Πράσινων και ότι είναι ικανοί να επηρεάσουν

την πολιτική ατζέντα επί της ουσίας και έξω από επικοινωνιακά τεχνάσματα

Δεν μπορεί όμως να οικειοποιούνται την ιστορία του ελληνικού οικολογικού

κινήματος ούτε να κεφαλαιοποιούν τη δράση και τους αγώνες των

οικολογικών οργανώσεων Δε μπορεί να υπάρχει μια άνευ προηγουμένου

κινητικότητα για τις ευρωεκλογές σε κάθε νομό ενώ μας καίνε απίστευτα

τοπικά προβλήματα περιβάλλοντος σε όλη τη χώρα Οι εκφραστές της

πολιτικής οικολογίας ας αφήσουν παρωχημένες νοοτροπίες και ας διδαχτούν

από την πανωλεθρία των laquoΟικολόγων Εναλλακτικώνraquo που κόστισε 10 χρόνια

στον οικολογικό χώρο μέχρι να σηκώσει ξανά κεφάλι Ευχόμαστε πραγματικά

αυτή η ωριμότητα να έρθει γρήγορα

ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πρόβλημα της καταστροφής του

περιβάλλοντος γενικά λόγω των κινδύνων που προκαλεί στη δημόσια υγεία

την οικονομία και την ειρήνη αποτελεί για όλα τα κράτη την πρώτη ενέργεια

για την αντιμετώπισή του με σκοπό τον περιορισμό των κινδύνων για τη

δημόσια υγεία

1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΜΕΡΙΚΗ

USA Environmental Protection Agency

Ηνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος

Οι laquoΗνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος raquo (ΕΡΑ ή

μερικές φορές USA EPA) είναι μια υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης

των ΗΠΑ που δημιουργήθηκε για τον σκοπό της προστασίας της ανθρώπινης

υγείας και του περιβάλλοντος με τη σύνταξη και εφαρμογή κανονισμών που

βασίζονται σε νόμους που έχουν ψηφιστεί από το Κογκρέσο Η EPA

προτάθηκε από τον Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και ξεκίνησε τη λειτουργία του

στις 2 Δεκεμβρίου 1970 μετά ο Νίξον υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα Η

παραγγελία για την ίδρυση της EPA κυρώθηκε από τις ακροάσεις της

επιτροπής στη Βουλή και τη Γερουσία Ο οργανισμός διοικείται από έναν

διαχειριστή ο οποίος διορίζεται από τον πρόεδρο και που εγκρίνεται από το

Κογκρέσο Η σημερινή διαχειριστής είναι Τζίνα McCarthy Η EPA δεν είναι

τμήμα Υπουργικού Συμβουλίου αλλά ο διαχειριστής δίνεται συνήθως ως

μέλος του υπουργικού συμβουλίου

Η EPA έχει την έδρα της στην Ουάσιγκτον DC περιφερειακά γραφεία

για καθένα από τα δέκα του οργανισμού περιφέρειες και 27 εργαστήρια Ο

οργανισμός πραγματοποιεί περιβαλλοντική εκτίμηση έρευνα και εκπαίδευση

Έχει την ευθύνη για τη διατήρηση και την επιβολή των εθνικών προτύπων

κάτω από μια ποικιλία των περιβαλλοντικών νόμων σε συνεννόηση με την

κατάσταση στις φυλετικές και τοπικές κυβερνήσεις Επιτρέπει την

παρακολούθηση και την ευθύνη επιβολής του νόμου για τις πολιτείες των

ΗΠΑ και τις ντόπιες αμερικάνικες φυλές EPA εξουσίες επιβολής

περιλαμβάνουν πρόστιμα κυρώσεις και άλλα μέτρα Ο οργανισμός

συνεργάζεται επίσης με τις βιομηχανίες και όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης

σε μια ευρεία ποικιλία των εθελοντικών προγραμμάτων πρόληψης της

ρύπανσης και τις προσπάθειες διατήρησης της ενέργειας

ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΑΕΡΑΣ

1955 Ατμοσφαιρικός έλεγχος ρύπανσης PL 84-159

1963 Καθαριότητα του πράου αέρα PL 88-206

1965 Έλεγχος ατμοσφαιρικής ρύπανσης οχημάτων PL 89-272

1966 Καθαριότητα του πράου αέρα-Τροποποιήσεις PL 89-675

για την αντιμετώπισή του με σκοπό τον περιορισμό των κινδύνων για τη

δημόσια υγεία

1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΜΕΡΙΚΗ

USA Environmental Protection Agency

Ηνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος

Οι laquoΗνωμένες Πολιτείες Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος raquo (ΕΡΑ ή

μερικές φορές USA EPA) είναι μια υπηρεσία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης

των ΗΠΑ που δημιουργήθηκε για τον σκοπό της προστασίας της ανθρώπινης

υγείας και του περιβάλλοντος με τη σύνταξη και εφαρμογή κανονισμών που

βασίζονται σε νόμους που έχουν ψηφιστεί από το Κογκρέσο Η EPA

προτάθηκε από τον Πρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και ξεκίνησε τη λειτουργία του

στις 2 Δεκεμβρίου 1970 μετά ο Νίξον υπέγραψε εκτελεστικό διάταγμα Η

παραγγελία για την ίδρυση της EPA κυρώθηκε από τις ακροάσεις της

επιτροπής στη Βουλή και τη Γερουσία Ο οργανισμός διοικείται από έναν

διαχειριστή ο οποίος διορίζεται από τον πρόεδρο και που εγκρίνεται από το

Κογκρέσο Η σημερινή διαχειριστής είναι Τζίνα McCarthy Η EPA δεν είναι

τμήμα Υπουργικού Συμβουλίου αλλά ο διαχειριστής δίνεται συνήθως ως

μέλος του υπουργικού συμβουλίου

Η EPA έχει την έδρα της στην Ουάσιγκτον DC περιφερειακά γραφεία

για καθένα από τα δέκα του οργανισμού περιφέρειες και 27 εργαστήρια Ο

οργανισμός πραγματοποιεί περιβαλλοντική εκτίμηση έρευνα και εκπαίδευση

Έχει την ευθύνη για τη διατήρηση και την επιβολή των εθνικών προτύπων

κάτω από μια ποικιλία των περιβαλλοντικών νόμων σε συνεννόηση με την

κατάσταση στις φυλετικές και τοπικές κυβερνήσεις Επιτρέπει την

παρακολούθηση και την ευθύνη επιβολής του νόμου για τις πολιτείες των

ΗΠΑ και τις ντόπιες αμερικάνικες φυλές EPA εξουσίες επιβολής

περιλαμβάνουν πρόστιμα κυρώσεις και άλλα μέτρα Ο οργανισμός

συνεργάζεται επίσης με τις βιομηχανίες και όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης

σε μια ευρεία ποικιλία των εθελοντικών προγραμμάτων πρόληψης της

ρύπανσης και τις προσπάθειες διατήρησης της ενέργειας

ΣΧΕΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

ΑΕΡΑΣ

1955 Ατμοσφαιρικός έλεγχος ρύπανσης PL 84-159

1963 Καθαριότητα του πράου αέρα PL 88-206

1965 Έλεγχος ατμοσφαιρικής ρύπανσης οχημάτων PL 89-272

1966 Καθαριότητα του πράου αέρα-Τροποποιήσεις PL 89-675

1967 Ποιότητα του αέρα PL 90-148

1969 Εθνική Περιβαλλοντική Πολιτική Πράξη PL 91-190

1970 Καθαριότητα του πράου αέρα-Επέκταση PL 91-604

1976 Έλεγχος τοξικών ουσιών PL 94-469

1977 Καθαριότητα του πράου αέρα-Τροποποιήσεις PL 95-95

1990 Καθαριότητα του πράου αέρα-Τροποποιήσεις PL 101-549

ΝΕΡΟ

1948 Έλεγχος ρύπανσης νερού PL 80-845

1965 Ποιότητα νερού PL 89-234

1966 Καθαρά νερά Αποκατάσταση PL 89-753

1969 Εθνική Περιβαλλοντική Πολιτική PL 91-190

1970 Βελτίωση ποιότητας νερού PL 91-224

1972 Ομοσπονδιακή Τροποποίηση Ελέγχου Ρύπανσης των Νερών

του 1972 PL 92-500

1974 Ασφαλές πόσιμο νερό PL 93-523

1976 Έλεγχος τοξικών ουσιών PL 94-469

1977 Καθαριότητα του νερού PL 95-217

1987 Ποιότητα νερού PL 100-4

1996 Ασφαλές πόσιμο νερό-Τροποποιήσεις

2000 Καθαριότητα του νερού 65 FR 24641

2006 Ενισχυμένα επιφανειακά ύδατα μεταχειρίσεως 71 FR 654

ΓΗ

1947 Ομοσπονδιακός έλεγχος εντομοκτόνων μυκητοκτόνων και

τρωκτικοκτόνων

1964 Άγρια φύση PL 88-577

1968 Άγρια και φυσικά όμορφα ποτάμια PL 90-542

1969 Εθνική Περιβαλλοντική Πολιτική PL 91-190

1970 Άγρια φύση PL 91-504

1977 Έλεγχος και βελτίωση ορυχείων PL 95-87

1978 Άγρια φύση PL 98-625

1980 Αλάσκα εθνικό κτηματολόγιο και ενδιαφέρον PL 96-487

1994 Προστασία της ερήμου της Καλιφόρνιας PL 103-433

1996 Προστασία ποιότητας τροφίμων

2010 Προστασία της ερήμου της Καλιφόρνιας

ΑΠΕΙΛΟΥΜΕΝΑ ΕΙΔΗ

1946 Ο συντονισμός των ψαριών και της άγριας ζωής PL 79-732

1966 Προστασία των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση PL 89-669

1969 Συντήρηση των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση PL 91-135

1972 Προστασία θαλάσσιων θηλαστικών PL 92-522

1973 Απειλούμενα είδη PL 93-205

1979 Διατήρηση των απειλούμενων ειδών PL 95 335

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ

1965 Διαχείριση των στερεών αποβλήτων PL 89-272

1969 Εθνική Περιβαλλοντική Πολιτική PL 91-190

1970 Ανάκτηση πόρων PL 91-512

1976 Διατήρηση των πόρων και της αποκατάστασης PL 94-580

1980 Γενικευμένη περιβαλλοντική ανταπόκριση αποζημίωση και

Πράξη Ευθύνης PL 96-510

1982 Συγκέντρωση πυρηνικών αποβλήτων PL 97-425

1984 Επικίνδυνα στερεά απόβλητα-Τροποποιήσεις PL 98-616

1986 Τροποποίηση υπέρ ταμείου και νέα εξουσιοδότηση PL 99-499

2002 Μια μικρή ανακούφιση ευθύνης των επιχειρήσεων και

αναζωογόνηση

βιομηχανικών εκτάσεων PL 107-118

ΑΦΡΙΚΗ

Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκτυο Περιβαλλοντικής συμμόρφωσης και

επιβολής (INECE ) τα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα στην Αφρική είναι

η ξηρασία και οι πλημμύρες η ατμοσφαιρική ρύπανση η αναδάσωση η

απώλεια της βιοποικιλότητας η διαθεσιμότητα γλυκού νερού η υποβάθμιση

του εδάφους και της βλάστησης και η εκτεταμένη φτώχεια Η Αμερικανική

Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος ( EPA) εστιάζεται στην αυξανόμενη

αστική και βιομηχανική ρύπανση την ποιότητα του νερού τα ηλεκτρονικά

απόβλητα και τον αέρα στους εσωτερικούς χώρους Ελπίζουν να καταφέρουν

να παρέχουν αρκετή βοήθεια για τα προβλήματα σχετικά με τη ρύπανση πριν

οι επιπτώσεις τους μολύνουν το περιβάλλον της Αφρικής καθώς και το

παγκόσμιο περιβάλλον Με αυτόν τον τρόπο σκοπεύουν να

προστατεύσουν την ανθρώπινη υγεία ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων του

πληθυσμού όπως τα παιδιά και τους φτωχούς Για την επίτευξη αυτών των

στόχων στην Αφρική EPA προγράμματα επικεντρώνονται στην ενίσχυση της

ικανότητας να επιβάλλουν την περιβαλλοντική νομοθεσία καθώς και δημόσια

συμμόρφωση σε αυτούς Άλλα προγράμματα εργάζονται για την ανάπτυξη

της ισχυρότερης περιβαλλοντικής νομοθεσίας τους κανονισμούς και τα

πρότυπα Σε κάποιες περιοχές της ηπείρου υπάρχει σχετική νομοθεσία

ΑΣΙΑ

Η ασιατική Περιβαλλοντικής Compliance and Enforcement Network

(AECEN) είναι μια συμφωνία μεταξύ των 16 χωρών της Ασίας αφιερωμένη

στη βελτίωση της συνεργασίας με την περιβαλλοντική νομοθεσία στην Ασία

Στις χώρες αυτές περιλαμβάνονται η Καμπότζη την Κίνα την Ινδονησία την

Ινδία τις Μαλδίβες την Ιαπωνία την Κορέα τη Μαλαισία το Νεπάλ

Φιλιππίνες Πακιστάν Σιγκαπούρη Σρι Λάνκα Ταϊλάνδη Βιετνάμ και Λαϊκής

Δημοκρατίας του Λάος

ΚΙΝΑ

Σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος η

Κίνα έχει εργαστεί με μεγάλη αποφασιστικότητα τα τελευταία χρόνια για την

ανάπτυξη την εφαρμογή και την επιβολή σε ένα σταθερό πλαίσιο

περιβαλλοντικής νομοθεσίας Κινέζοι αξιωματούχοι αντιμετωπίζουν κρίσιμες

προκλήσεις για την αποτελεσματική εφαρμογή των νόμων την αποσαφήνιση

του ρόλου των εθνικών και επαρχιακές κυβερνήσεις και την ενίσχυση της

λειτουργίας των νομικών συστημάτων τους Η εκρηκτική οικονομική και

βιομηχανική ανάπτυξη της Κίνας έχει οδηγήσει σε σημαντική υποβάθμιση του

περιβάλλοντος και η Κίνα βρίσκεται σήμερα στο στάδιο της ανάπτυξης

αυστηρότερων νομικών ελέγχων Η εναρμόνιση των κινεζική κοινωνία και το

φυσικό περιβάλλον τιμολογείται ως μια από τις κορυφαίες εθνικές

προτεραιότητες της χώρας

ΙΑΠΩΝΙΑ

Το βασικό Δίκαιο του Περιβάλλοντος είναι η βασική δομή των περιβαλλοντικών πολιτικών της Ιαπωνίας και η αντικατάσταση του Θεμελιώδους Νόμου Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος και της Φύσης νόμου Ο επισημοποιημένος νόμος έχει ως στόχο την αντιμετώπιση των παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων την αστική ρύπανση από την καθημερινή ζωή την απώλεια προσβάσιμου φυσικού περιβάλλοντος στις

1966 Προστασία των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση PL 89-669

1969 Συντήρηση των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση PL 91-135

1972 Προστασία θαλάσσιων θηλαστικών PL 92-522

1973 Απειλούμενα είδη PL 93-205

1979 Διατήρηση των απειλούμενων ειδών PL 95 335

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ

1965 Διαχείριση των στερεών αποβλήτων PL 89-272

1969 Εθνική Περιβαλλοντική Πολιτική PL 91-190

1970 Ανάκτηση πόρων PL 91-512

1976 Διατήρηση των πόρων και της αποκατάστασης PL 94-580

1980 Γενικευμένη περιβαλλοντική ανταπόκριση αποζημίωση και

Πράξη Ευθύνης PL 96-510

1982 Συγκέντρωση πυρηνικών αποβλήτων PL 97-425

1984 Επικίνδυνα στερεά απόβλητα-Τροποποιήσεις PL 98-616

1986 Τροποποίηση υπέρ ταμείου και νέα εξουσιοδότηση PL 99-499

2002 Μια μικρή ανακούφιση ευθύνης των επιχειρήσεων και

αναζωογόνηση

βιομηχανικών εκτάσεων PL 107-118

ΑΦΡΙΚΗ

Σύμφωνα με το Διεθνές Δίκτυο Περιβαλλοντικής συμμόρφωσης και

επιβολής (INECE ) τα μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα στην Αφρική είναι

η ξηρασία και οι πλημμύρες η ατμοσφαιρική ρύπανση η αναδάσωση η

απώλεια της βιοποικιλότητας η διαθεσιμότητα γλυκού νερού η υποβάθμιση

του εδάφους και της βλάστησης και η εκτεταμένη φτώχεια Η Αμερικανική

Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος ( EPA) εστιάζεται στην αυξανόμενη

αστική και βιομηχανική ρύπανση την ποιότητα του νερού τα ηλεκτρονικά

απόβλητα και τον αέρα στους εσωτερικούς χώρους Ελπίζουν να καταφέρουν

να παρέχουν αρκετή βοήθεια για τα προβλήματα σχετικά με τη ρύπανση πριν

οι επιπτώσεις τους μολύνουν το περιβάλλον της Αφρικής καθώς και το

παγκόσμιο περιβάλλον Με αυτόν τον τρόπο σκοπεύουν να

προστατεύσουν την ανθρώπινη υγεία ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων του

πληθυσμού όπως τα παιδιά και τους φτωχούς Για την επίτευξη αυτών των

στόχων στην Αφρική EPA προγράμματα επικεντρώνονται στην ενίσχυση της

ικανότητας να επιβάλλουν την περιβαλλοντική νομοθεσία καθώς και δημόσια

συμμόρφωση σε αυτούς Άλλα προγράμματα εργάζονται για την ανάπτυξη

της ισχυρότερης περιβαλλοντικής νομοθεσίας τους κανονισμούς και τα

πρότυπα Σε κάποιες περιοχές της ηπείρου υπάρχει σχετική νομοθεσία

ΑΣΙΑ

Η ασιατική Περιβαλλοντικής Compliance and Enforcement Network

(AECEN) είναι μια συμφωνία μεταξύ των 16 χωρών της Ασίας αφιερωμένη

στη βελτίωση της συνεργασίας με την περιβαλλοντική νομοθεσία στην Ασία

Στις χώρες αυτές περιλαμβάνονται η Καμπότζη την Κίνα την Ινδονησία την

Ινδία τις Μαλδίβες την Ιαπωνία την Κορέα τη Μαλαισία το Νεπάλ

Φιλιππίνες Πακιστάν Σιγκαπούρη Σρι Λάνκα Ταϊλάνδη Βιετνάμ και Λαϊκής

Δημοκρατίας του Λάος

ΚΙΝΑ

Σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος η

Κίνα έχει εργαστεί με μεγάλη αποφασιστικότητα τα τελευταία χρόνια για την

ανάπτυξη την εφαρμογή και την επιβολή σε ένα σταθερό πλαίσιο

περιβαλλοντικής νομοθεσίας Κινέζοι αξιωματούχοι αντιμετωπίζουν κρίσιμες

προκλήσεις για την αποτελεσματική εφαρμογή των νόμων την αποσαφήνιση

του ρόλου των εθνικών και επαρχιακές κυβερνήσεις και την ενίσχυση της

λειτουργίας των νομικών συστημάτων τους Η εκρηκτική οικονομική και

βιομηχανική ανάπτυξη της Κίνας έχει οδηγήσει σε σημαντική υποβάθμιση του

περιβάλλοντος και η Κίνα βρίσκεται σήμερα στο στάδιο της ανάπτυξης

αυστηρότερων νομικών ελέγχων Η εναρμόνιση των κινεζική κοινωνία και το

φυσικό περιβάλλον τιμολογείται ως μια από τις κορυφαίες εθνικές

προτεραιότητες της χώρας

ΙΑΠΩΝΙΑ

Το βασικό Δίκαιο του Περιβάλλοντος είναι η βασική δομή των περιβαλλοντικών πολιτικών της Ιαπωνίας και η αντικατάσταση του Θεμελιώδους Νόμου Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος και της Φύσης νόμου Ο επισημοποιημένος νόμος έχει ως στόχο την αντιμετώπιση των παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων την αστική ρύπανση από την καθημερινή ζωή την απώλεια προσβάσιμου φυσικού περιβάλλοντος στις

να παρέχουν αρκετή βοήθεια για τα προβλήματα σχετικά με τη ρύπανση πριν

οι επιπτώσεις τους μολύνουν το περιβάλλον της Αφρικής καθώς και το

παγκόσμιο περιβάλλον Με αυτόν τον τρόπο σκοπεύουν να

προστατεύσουν την ανθρώπινη υγεία ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων του

πληθυσμού όπως τα παιδιά και τους φτωχούς Για την επίτευξη αυτών των

στόχων στην Αφρική EPA προγράμματα επικεντρώνονται στην ενίσχυση της

ικανότητας να επιβάλλουν την περιβαλλοντική νομοθεσία καθώς και δημόσια

συμμόρφωση σε αυτούς Άλλα προγράμματα εργάζονται για την ανάπτυξη

της ισχυρότερης περιβαλλοντικής νομοθεσίας τους κανονισμούς και τα

πρότυπα Σε κάποιες περιοχές της ηπείρου υπάρχει σχετική νομοθεσία

ΑΣΙΑ

Η ασιατική Περιβαλλοντικής Compliance and Enforcement Network

(AECEN) είναι μια συμφωνία μεταξύ των 16 χωρών της Ασίας αφιερωμένη

στη βελτίωση της συνεργασίας με την περιβαλλοντική νομοθεσία στην Ασία

Στις χώρες αυτές περιλαμβάνονται η Καμπότζη την Κίνα την Ινδονησία την

Ινδία τις Μαλδίβες την Ιαπωνία την Κορέα τη Μαλαισία το Νεπάλ

Φιλιππίνες Πακιστάν Σιγκαπούρη Σρι Λάνκα Ταϊλάνδη Βιετνάμ και Λαϊκής

Δημοκρατίας του Λάος

ΚΙΝΑ

Σύμφωνα με την Αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος η

Κίνα έχει εργαστεί με μεγάλη αποφασιστικότητα τα τελευταία χρόνια για την

ανάπτυξη την εφαρμογή και την επιβολή σε ένα σταθερό πλαίσιο

περιβαλλοντικής νομοθεσίας Κινέζοι αξιωματούχοι αντιμετωπίζουν κρίσιμες

προκλήσεις για την αποτελεσματική εφαρμογή των νόμων την αποσαφήνιση

του ρόλου των εθνικών και επαρχιακές κυβερνήσεις και την ενίσχυση της

λειτουργίας των νομικών συστημάτων τους Η εκρηκτική οικονομική και

βιομηχανική ανάπτυξη της Κίνας έχει οδηγήσει σε σημαντική υποβάθμιση του

περιβάλλοντος και η Κίνα βρίσκεται σήμερα στο στάδιο της ανάπτυξης

αυστηρότερων νομικών ελέγχων Η εναρμόνιση των κινεζική κοινωνία και το

φυσικό περιβάλλον τιμολογείται ως μια από τις κορυφαίες εθνικές

προτεραιότητες της χώρας

ΙΑΠΩΝΙΑ

Το βασικό Δίκαιο του Περιβάλλοντος είναι η βασική δομή των περιβαλλοντικών πολιτικών της Ιαπωνίας και η αντικατάσταση του Θεμελιώδους Νόμου Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος και της Φύσης νόμου Ο επισημοποιημένος νόμος έχει ως στόχο την αντιμετώπιση των παγκόσμιων περιβαλλοντικών προβλημάτων την αστική ρύπανση από την καθημερινή ζωή την απώλεια προσβάσιμου φυσικού περιβάλλοντος στις

αστικές περιοχές και εξευτελιστική ικανότητα της προστασίας του περιβάλλοντος σε δάση και αγροτικές εκτάσεις

Οι τρεις βασικές περιβαλλοντικές αρχές του βασικού Δίκαιου Περιβάλλοντος είναι οι εξής τις ευλογίες του περιβάλλοντος θα πρέπει να απολαμβάνουν η παρούσα γενιά και πετυχαίνει στις μελλοντικές γενιές θα πρέπει να δημιουργηθεί μια βιώσιμη κοινωνία όπου οι ελάχιστες δυνατές περιβαλλοντικές αποστολές θα είναι από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και η Ιαπωνία θα πρέπει να συμβάλλουν ενεργά στην παγκόσμια προστασία του περιβάλλοντος μέσω της διεθνούς συνεργασίας Από τις αρχές αυτές η ιαπωνική κυβέρνηση έχει θεσπίσει πολιτικές όπως η περιβαλλοντική μελέτη στη χάραξη πολιτικής η εγκατάσταση του βασικού σχεδίου Περιβάλλοντος η οποία περιγράφει τις οδηγίες της μακροπρόθεσμης περιβαλλοντικής πολιτικής την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων για έργα ανάπτυξης τα οικονομικά μέτρα για την ενθάρρυνση των δραστηριοτήτων για τη μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης τη βελτίωση των κοινωνικών υποδομών όπως το αποχετευτικό σύστημα τα μέσα μεταφοράς κλπ την προώθηση περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων από επιχειρήσεις την περιβαλλοντική εκπαίδευση και την παροχή των πληροφοριών προαγωγή της επιστήμης και της τεχνολογίας

ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

Η αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος συνεργάζεται με τις χώρες της Μέσης Ανατολής για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής διακυβέρνησης τη ρύπανση των υδάτων και την ασφάλεια του νερού τα καθαρά καύσιμα και τα οχήματα τη συμμετοχή του κοινού καθώς και την πρόληψη της ρύπανσης

ΒΙΕΤΝΑΜ

Το Βιετνάμ σήμερα συνεργάζεται με τον αμερικανικό Οργανισμό Προστασίας του Περιβάλλοντος για την αποκατάσταση των διοξινών και τεχνική βοήθεια προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές μεθανίου Τον Μάρτιο του 2002 οι ΗΠΑ και το Βιετνάμ υπέγραψαν ΗΠΑ-Βιετνάμ μνημόνιο συμφωνίας σχετικά με την έρευνα για την ανθρώπινη υγεία και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του Agent Orange διοξίνες

ΩΚΕΑΝΙΑ

Οι κύριες ανησυχίες για περιβαλλοντικά θέματα στην Περιφέρεια Oceanic είναι οι παράνομες εκδόσεις του αέρα και των υδάτων το παράνομο εμπόριο υλοτομίας ξυλείας η παράνομη μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων συμπεριλαμβανομένων των e-αποβλήτων και πλοία προγραμματισμένα για την καταστροφή και η ανεπαρκής θεσμική δομή έλλειψη ικανότητας επιβολής Η Γραμματεία του Περιφερειακού Προγράμματος Περιβαλλοντικής Ειρηνικού (SPREP) είναι ένας διεθνής οργανισμός μεταξύ της Αυστραλίας τις Νήσους Κουκ FMS Φίτζι τη Γαλλία το Κιριμπάτι Νήσοι Μάρσαλ Ναούρου

Νέα Ζηλανδία Νιούε Παλάου PNG Σαμόα Νήσοι Σολομώντος Island Τόνγκα Τουβαλού τις ΗΠΑ και το Βανουάτου Το SPREP ιδρύθηκε με σκοπό την παροχή βοήθειας για τη βελτίωση και προστασία του περιβάλλοντος καθώς και διασφάλιση της βιώσιμης ανάπτυξης για τις μελλοντικές γενιές

Αυστραλία

Η προστασία του περιβάλλοντος και η διατήρηση της βιοποικιλότητας Act 1999 είναι το κεντρικό κομμάτι της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στην αυστραλιανή κυβέρνηση Θέτει το νομικό πλαίσιο για την προστασία και τη διαχείριση σε εθνικό και διεθνές σημαντικών ειδών χλωρίδας πανίδας οικολογικές κοινότητες και χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς Επίσης εστιάζει στην προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς την εθνική κληρονομιά τους υγροτόπους διεθνούς σημασίας που απειλούνται σε εθνικό επίπεδο ειδών και οικολογικές κοινότητες τα αποδημητικά είδη την Κοινοπολιτεία των θαλάσσιων περιοχών Great Barrier Reef Θαλάσσιο Πάρκο και το περιβάλλον γύρω από τις πυρηνικές δραστηριότητες

Νέα Ζηλανδία

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Γραφείο του Κοινοβουλευτικού Επιτρόπου για το περιβάλλον ιδρύθηκαν με τον νόμο περί Περιβάλλοντος το 1986 Αυτές οι θέσεις είναι υπεύθυνες για την παροχή του Υπουργού σε όλους τους τομείς της περιβαλλοντικής νομοθεσίας Ένα κοινό θέμα της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Νέας Ζηλανδίας είναι βιώσιμη διαχείριση των φυσικών και υλικών πόρων της αλιείας και των δασών Η Διαχείριση Πόρων νόμος του 1991 είναι το κύριο κομμάτι της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που περιγράφει τη στρατηγική της κυβέρνησης για τη διαχείριση του περιβάλλοντος συμπεριλαμβανομένου του αέρα του εδάφους του νερού η βιοποικιλότητα το παράκτιο περιβάλλον το θόρυβο την υποδιαίρεση και τον χωροταξικό σχεδιασμό γενικότερα

ΕΙΡΗΝΗ ΠΕΤΡΑΚΟΥ - ΝΤΕΝΙΣ ΠΡΙΣΤΑΒΟΥ

2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ

Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας

Η συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής

Ενέργειας έχει εφαρμόσει καθεστώς ευθύνης για τις επικίνδυνες

επαγγελματικές δραστηριότητες

Πρόκειται κυρίως για τις γεωργικές ή βιομηχανικές δραστηριότητες που

προϋποθέτουν άδεια σχετικά με την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης

για δραστηριότητες που έχουν ως συνέπεια την απόρριψη βαρέων μετάλλων

στα ύδατα η στον ατμοσφαιρικό αέρα δραστηριότητες παραγωγής

επικίνδυνων χημικών ουσιών καθώς και δραστηριότητες διαχείρισης

αποβλήτων

Υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις όσο αφορά την περιβαλλοντική ευθύνη

καθώς το καθεστώς ευθύνης δεν έχει εφαρμογή σε περίπτωση

περιβαλλοντικής ζημίας που οφείλεται σε ένοπλη σύγκρουση φυσική

καταστροφή ή δραστηριότητα που καλύπτεται από την Συνθήκη για την

ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας

Το πρώτο καθεστώς ευθύνης έχει εφαρμογή στις επικίνδυνες ή εν

δυνάμει επικίνδυνες επαγγελματικές δραστηριότητες Πρόκειται κυρίως για τις

γεωργικές ή βιομηχανικές δραστηριότητες που προϋποθέτουν άδεια

σύμφωνα με την οδηγία σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και τον

έλεγχο της ρύπανσης για δραστηριότητες που έχουν ως συνέπεια την

απόρριψη βαρέων μετάλλων στα ύδατα ή στον ατμοσφαιρικό αέρα

δραστηριότητες παραγωγής επικίνδυνων χημικών ουσιών δραστηριότητες

διαχείρισης αποβλήτων (κυρίως χώροι υγειονομικής ταφής και μονάδες

αποτέφρωσης) καθώς και δραστηριότητες συνδεόμενες με γενετικά

τροποποιημένους οργανισμούς και γενετικά τροποποιημένους

μικροοργανισμούς Σύμφωνα με το πρώτο αυτό καθεστώς ευθύνης ο φορέας

εκμετάλλευσης μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνος ακόμη και αν δεν έχει

ενεργήσει εκ δόλου

Η οδηγία προβλέπει ορισμένες εξαιρέσεις όσον αφορά την

περιβαλλοντική ευθύνη Συγκεκριμένα το καθεστώς ευθύνης δεν έχει

εφαρμογή σε περίπτωση περιβαλλοντικής ζημίας ή επικείμενης απειλής

τέτοιας ζημίας που οφείλεται σε ένοπλη σύγκρουση φυσική καταστροφή

δραστηριότητα που καλύπτεται από τη Συνθήκη για την ίδρυση της

Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας δραστηριότητα εξυπηρετούσα

σκοπούς εθνικής άμυνας ή διεθνούς ασφάλειας ή δραστηριότητα που

εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διεθνών συμβάσεων

Η ΕΕ διαθέτει ορισμένα από τα αυστηρότερα περιβαλλοντικά πρότυπα

παγκοσμίως τα οποία χρειάστηκαν δεκαετίες για να αναπτυχθούν Η

περιβαλλοντική της πολιτική συμβάλλει στην προστασία του φυσικού

κεφαλαίου της Ευρώπης ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να στραφούν σε

δραστηριότητες πράσινης οικονομίας και διασφαλίζει την υγεία και την

ποιότητα ζωής των κατοίκων της ΕΕ

Το έκτο ευρωπαϊκό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (6ΠΔΠ)

εκθέτει τους περιβαλλοντικούς στόχους για τη δεκαετία 2001-2010 και

σκιαγραφεί τις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν για την επίτευξη των

στόχων αυτών Το πρόγραμμα εστιάζεται στα ακόλουθα τέσσερα θέματα

προτεραιότητας

1 προσπάθειες για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος χάρη στη

μείωση των εκπομπών αερίου θερμοκηπίου στην Ένωση σύμφωνα με τους

στόχους του πρωτοκόλλου του Κιότο κατά 8 έως το 2008-2012 (σχετικά με

τα επίπεδα του 1990) και κατά 20-40 έως το 2020 μέσω διαρθρωτικών

αλλαγών και προσπαθειών για εξοικονόμηση ενέργειας ιδίως στον τομέα των

μεταφορών και της ενέργειας την καθιέρωση συναλλακτικού συστήματος

εκπομπών και την ανάληψη εντατικότερων δραστηριοτήτων έρευνας και

τεχνολογικής ανάπτυξης

2 φύση και βιοποικιλότητα δηλαδή προστασία και αποκατάσταση των

υποδομών και του τρόπου λειτουργίας των φυσικών συστημάτων για τον

τερματισμό της μείωσης της βιοποικιλότητας ιδίως μέσω της εφαρμογής της

περιβαλλοντικής νομοθεσίας της προστασίας της διαφύλαξης και της

αποκατάστασης των τοπίων της συμπλήρωσης του δικτύου Natura 2000 για

την αποτροπή των κινδύνων που απειλούν τη βιωσιμότητα πολλών ειδών και

τη διατήρηση των οικοτόπων τους στην Ευρώπη με την εφαρμογή μιας

σειράς τομεακών σχεδίων δράσης για τη βιοποικιλότητα την ανάληψη νέων

πρωτοβουλιών για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τη

χάραξη θεματικής στρατηγικής για την προστασία των εδαφών

3 περιβάλλον και υγεία δηλαδή την επίτευξη μιας ποιότητας

περιβάλλοντος που δεν θα θέτει σε κίνδυνο την υγεία των ανθρώπων

πράγμα που απαιτεί ιδίως την πλήρη αναμόρφωση του ευρωπαϊκού

συστήματος διαχείρισης των κινδύνων που προκαλούνται από τις χημικές

ουσίες μια στρατηγική για τον περιορισμό των κινδύνων που προέρχονται

από τη χρήση γεωργικών φαρμάκων τη διατήρηση της ποιότητας των

υδάτων στην Ένωση την αντιμετώπιση της ηχορύπανσης καθώς και τη

χάραξη θεματικής στρατηγικής για την ποιότητα του αέρα

4 βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων με διαχωρισμό της οικονομικής

ανάπτυξης από τη χρήση των πόρων ιδίως μέσω της καλύτερης χρήσης των

πόρων της φορολόγησης της χρήσης των πόρων της ενθάρρυνσης της

ανακύκλωσης και της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων με μια

ολοκληρωμένη πολιτική προϊόντων

Το χρηματοδοτικό μέσο για το περιβάλλον (LIFE+) υποστηρίζει την

εφαρμογή του 6ου ΠΔΠ συμπεριλαμβανομένων των θεματικών στρατηγικών

και χρηματοδοτεί μέτρα και έργα με ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία στα κράτη

μέλη Χρηματοδοτεί επίσης επιχειρησιακές δραστηριότητες μη κυβερνητικών

οργανώσεων (ΜΚΟ) που δραστηριοποιούνται πρωτίστως στην προστασία και

ενίσχυση του περιβάλλοντος σε ευρωπαϊκό επίπεδο Το LIFE+ αποτελείται

από τρία στοιχεία

bull LIFE+ Φύση και Βιοποικιλότητα που συμβάλλει στην εφαρμογή της

ευρωπαϊκής πολιτικής και νομοθεσίας για τη φύση και τη βιοποικιλότητα τη

στήριξη της περαιτέρω ανάπτυξης και υλοποίησης του δικτύου Natura 2000

και την εκτίμηση την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της ευρωπαϊκής

πολιτικής και νομοθεσίας για τη φύση και τη βιοποικιλότητα

bull LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση που καλύπτει τους

άλλους στόχους του 6ου ΠΔΠ συμπεριλαμβανομένων των τομέων

προτεραιότητας των κλιματικών μεταβολών του περιβάλλοντος και της υγείας

και ποιότητας ζωής και των φυσικών πόρων και αποβλήτων καθώς και τη

στρατηγική για την ανάπτυξη την εκτίμηση την παρακολούθηση και την

αξιολόγηση της περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας

bull LIFE+ Ενημέρωση και Επικοινωνία που επιδιώκει τη διάδοση

πληροφοριών και την ευαισθητοποίηση για περιβαλλοντικά ζητήματα

συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης των δασικών πυρκαγιών

Η πρωτοβουλία για την παγκόσμια παρακολούθηση του

περιβάλλοντος και της ασφάλειας (GMES Global Monitoring for Environment

and Security) είναι ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα παρακολούθησης της γης που

έχει ως σκοπό να ενοποιήσει τις ευρωπαϊκές δραστηριότητες στον τομέα της

δορυφορικής παρακολούθησης και της τηλεανίχνευσης για να στηρίζει τις

εθνικές πολιτικές (κυρίως στους τομείς του περιβάλλοντος της γεωργίας της

περιφερειακής ανάπτυξης της αλιείας των μεταφορών της κοινής εξωτερικής

πολιτικής και ασφάλειας) με την ανάπτυξη έως το 2008 μιας αυτόνομης

ευρωπαϊκής ικανότητας παρακολούθησης σε παγκόσμιο επίπεδο

Ευρωπαϊκή κινητοποίηση

Στην Ευρώπη και ιδίως στα πλαίσια της ΕΟΚ άρχισε μια συστηματική

προσπάθεια για την προστασία του περιβάλλοντος Το 1986 έγινε μια ειδική

Έρευνα στα 12 Κράτη ndash Μέλη της ΕΟΚ για θέματα προστασίας του

περιβάλλοντος τα αποτελέσματα της οποίας εκδόθηκαν σε ειδικό τόμο Μια

γενική εικόνα των απόψεων των Ευρωπαίων για το περιβάλλον δίνει το

Σχέδιο που παραθέτουμε Εξάλλου το 1987-1988 ανακηρύχθηκε ltlt

Ευρωπαϊκό Έτος Περιβάλλοντοςgtgt με εκδηλώσεις σε όλες τις χώρες Μέλη

της ΕΟΚ Οι βασικές αρχές που υιοθέτησε το Κοινοβούλιο της ΕΟΚ για την

πολιτική περιβάλλοντος στο ζωτικό αυτό τομέα

1 Η μόλυνση και η καταστροφή του περιβάλλοντος πρέπει να

προλαμβάνονται να μειώνονται και όπου είναι δυνατόν να γίνεται η

αποκατάσταση των ζημιών

2 Η οικολογική ισορροπία και η βιόσφαιρα πρέπει να προστατεύονται

Πρέπει να εξασφαλίζονται σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα όλες οι

απαραίτητες προϋποθέσεις για μια υγιεινή διαβίωση ( νερό αέρας χώρος

κλίμα πρώτες ύλες φυσική κληρονομιά )

3 Το φυσικό περιβάλλον πρέπει να διατηρηθεί ενδεχομένως να

επαναξιοποιηθεί και να δημιουργηθούν προστατευόμενοι βιότοποι για ζώα και

φυτά

4 Να εξευρεθούν κοινές λύσεις για τα προβλήματα του περιβάλλοντος σε

συνεργασία και με κράτη εκτός της Κοινότητας κυρίως στα πλαίσια διεθνών

οργανισμών για όλες τις πολιτικές της Κοινότητας η προστασία του

περιβάλλοντος αποτελεί κριτήριο διαμόρφωσης και εφαρμογής τους

Στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα θέματα του

περιβάλλοντος είναι δύο κύριοι άξονες αφενός μεν η καταπολέμηση της

ρύπανσης και των οχλήσεων αφετέρου όμως η βελτίωση της διαχείρισης

της γης του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων

Δεν είναι όμως αμελητέα και η σημασία που δίνει η ευρωπαϊκή πολιτική στην

επιστημονική έρευνα και τα με μέτρα σε διεθνή κλίμακα

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΧΛΗΣΕΩΝ

Καθαρά νερά Πολλές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας έχουν ως

αντικείμενό τους την προστασία των υπόγειων και των επιφανειακών υδάτων

δηλαδή τόσο των γλυκών νερών όσο και του νερού της θάλασσας

Καθαρή ατμόσφαιρα Στις οδηγίες των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

καθορίζονται οι ποιοτικοί αντικειμενικοί στόχοι και τα όρια της ρύπανσης από

το μόλυβδο το διοξείδιο του θείου και τα αιωρούμενα σωματίδια Σε ότι

αφορά την τελευταία περίπτωση τα εθνικά δίκτυα εποπτείας συνέρχονται με

βάση μια καθορισμένη διαδικασία με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών

Εξάλλου κυρώθηκε και μια διεθνής σύμβαση για τη διασυνοριακή ρύπανση

Με τις διατάξεις άλλων οδηγιών περιορίζεται η ατμοσφαιρική ρύπανση που

προκαλούν τα αυτοκίνητα οχήματα και καθορίζεται η οριακή περιεκτικότητα

του καύσιμου ντίζελ σε θειο

Μείωση της ηχορύπανσης Στις οδηγίες των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

προσδιορίζονται οι μέθοδοι μέτρησης του ήχου και καθορίζονται ταυτόχρονα

οι περιορισμοί του ηχητικού επιπέδου των αυτοκινήτων οχημάτων των

φορτηγών των μοτοσικλετών των γεωργικών ελκυστήρων των

υποηχητικών αεριωθούμενων των χορτοκοπτικών μηχανών και των

μηχανημάτων που χρησιμοποιούνται για οικοδομικές εργασίες

ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

Σύμφωνα με τις διατάξεις μιας οδηγίας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

καθιερώθηκε μια γενετική διαδικασία ανακοίνωσης αξιολόγησης και ελέγχου

των χημικών ουσιών που έχουν τεθεί σε κυκλοφορία στην αγορά έπειτα από

τις 18 Σεπτεμβρίου 1981 Εκτός των άλλων όμως θεσπίσθηκαν και διατάξεις

που αφορούν την ταξινόμηση και την επικόλληση ενδείξεων όσον αφορά τις

επικίνδυνες ουσίες

Έλεγχος των κινδύνων της βιοτεχνολογίας

Τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίσθηκαν από την θεαματική ανάπτυξη

της τεχνολογίας των έμβιων οργανισμών Στο τέταρτο πρόγραμμα

προβλέπεται επομένως ο ορισμός μια συνολικής προσέγγισης για την

προστασία του περιβάλλοντος από τους κινδύνους που μπορεί να

προκύπτουν από τη χρησιμοποίηση γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών

Ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας

Η Κοινότητα προχώρησε στην κατάρτιση των βασικών προδιαγραφών

για την προστασία του πληθυσμού και των εργαζόμενων από τους κινδύνους

των ακτινοβολιών και διεξάγει πολυάριθμες έρευνες με αντικείμενο ιδίως την

ασφάλεια των πυρηνικών αντιδραστήρων καθώς και τη μεταφορά και

αποθήκευση των ραδιενεργών ουσιών

Διαφύλαξη της φύσης και των φυσικών πόρων Ορθολογική διαχείριση της

γης

Η γη αποτελεί έναν από τους πιο περιορισμένους και περιζήτητους

πόρους Η χρησιμοποίηση της λοιπόν επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την

ποιότητα του περιβάλλοντος Καθώς οι καλλιέργειες και τα δάση καλύπτουν

ποσοστό μεγαλύτερο από το 80 του εδάφους της Κοινότητας αυτή

ανέλαβε μια σειρά μελετών που αφορούν πολυποίκιλα θέματα όπως η

ολοκληρωμένη προστασία των καλλιεργειών οι οικολογικές διαστάσεις των

μεγάλων αποξηραντικών ή αρδευτικών έργων η διοχέτευση των υγρών

αποβλήτων των μονάδων εκτροφής η χρησιμοποίηση στην γεωργία της

ιλύος καθαρισμού και η χρήση των εντομοκτόνων Με τη διαδικασία αυτή

επιτεύχθηκε η απαγόρευση πολλών εντομοκτόνων

Προστασία της χλωρίδας και της πανίδας

Η γενετική πολυμορφία της φύσης απειλείται επειδή ακριβώς

σπανίζουν η αφανίζονται ορισμένα είδη Η Κοινότητα εφαρμόζει από την

πλευρά της τη διεθνή σύμβαση για το εμπόριο των ειδών που απειλούνται με

αφανισμό Οι διατάξεις που έχουν θεσπισθεί στον τομέα αυτό ξεπερνούν

συχνά το πλαίσιο των διατάξεων της ίδιας της σύμβασης Η Κοινότητα

σταμάτησε εξάλλου τις εισαγωγές των προϊόντων που προέρχονται από τα

δέρματα των νεογνών της φώκιας και υιοθέτησε μόλις πρόσφατα μια

οδηγία με την οποία περιορίζεται η χρησιμοποίηση ζώων για τους σκοπούς

της διεξαγωγής επιστημονικών πειραμάτων Μια άλλη οδηγία των

Κοινοτήτων για την προστασία των άγριων πτηνών αποβλέπει στην

προστασία των οικοτόπων τους και στον περιορισμό του κυνηγιού και της

εμπορίας τους ιδίως με την απαγόρευση της χρησιμοποίησης μη

επιλεγμένων μέσων κυνηγιού και αιχμάλωτης θηραμάτων Η Κοινότητα

υποστηρίζει τέλος με χρηματοδοτικές ενισχύσεις της ορισμένα προγράμματα

για την προστασία των φυσικών οικοτόπων ενώ έχει παράλληλα προβλέψει

τη διεύρυνση των ενεργειών της με την επεξεργασία νέων διατάξεων που θα

αποβλέπουν στην προστασία όλων των ειδών χλωρίδας και πανίδας

Διαχείριση των αποβλήτων και προώθηση των καθαρών τεχνολογιών

Στην Κοινότητα παράγονται κάθε χρόνο περισσότερα από 2

δισεκατομμύρια τόνοι αποβλήτων που έχουν συχνά ρυπογόνο η τοξική

μορφή Ποσοστό 80 περίπου των αποβλήτων αυτών μπορούν να

επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν με τη μορφή των πρώτων υλών

η της ενέργειας Ήδη ισχύουν διάφορες διατάξεις στο πλαίσιο της

ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τον έλεγχο της διάθεσης και της αξιοποίησης των

αποβλήτων Αυτές αφορούν ιδίως τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και τα

τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα

Το ευχάριστο είναι ότι και στη Χώρα μας έχουμε αξιόλογα παραδείγματα

ορθολογικής βιομηχανικής ανάπτυξης με ταυτόχρονη φροντίδα για την

προστασία του περιβάλλοντος όπως πχ στην Πτολεμαΐδα τη Μεγαλόπολη

το Δίστομο τη Λάρυμνα τη Νέα Καρβάλη τη Σύρο κοκ Στις περιοχές

αυτές πέρα από την ισόρροπη βιομηχανική οικονομική και τεχνολογική

ανάπτυξη εξασφαλίζεται μια πολύ δικαιότερη κατανομή του εθνικού

εισοδήματος συγκράτηση του πληθυσμού στις γενέτειρες τους και μειώνονται

οι δυσμενείς συνέπειες της βιομηχανικής δραστηριότητας στο περιβάλλον

Είναι εξάλλου σημαντικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια

παρατηρείται μια σοβαρή αλλαγή στην πολιτική της ανάπτυξης που δεν

γίνεται πια χωρίς ταυτόχρονη σοβαρή μελέτη των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων Είναι δε βέβαιο ότι αυτό έγινε γιατί άρχισε να συνειδητοποιείται

ο κίνδυνος που διατρέχει ένα οποιοδήποτε αναπτυξιακό πρόγραμμα όταν δεν

λαμβάνεται υπόψη ο παράγων περιβάλλον

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΣΟΥΛΟΥ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΟΥ

Ο Δεκάλογος της Προστασίας του Περιβάλλοντος

Κλείνουμε την μελέτη μας με τη δημοσίευση του Δεκάλογου του

γαλλικού Οικολογικού Κινήματος ( Μπρίς Λαλόντ και Ρενέ Ντυμόν ) που είναι

νομίζομαι χρήσιμος για όλες τις χώρες και όλους τους ανθρώπους

1) ltlt Να απαγορευτεί προοδευτικά στα ιδιωτικά αυτοκίνητα το κέντρο των

πόλεων Να βελτιωθεί και να γίνεται δωρεάν η αστική συγκοινωνία

2) Για κάθε συνοικία με 10000 κατοίκους και πάνω να εκλέγεται ένας

δήμαρχος Να διαθέτουν στους δήμους τεχνικά μέσα που θα δώσουν στους

κατοίκους τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην πληροφόρηση στη διοίκηση

και στις αποφάσεις που τους αφορούν με τοπικές εφημερίδες με κλειστό

κύκλωμα τηλεόρασης με τηλεφωνικό κέντρο με μικρούς ηλεκτρονικούς

υπολογιστές Οι συνοικίες των μεγάλων πόλεων θα πρέπει να αναπτύξουν

στενές σχέσεις ndash άμεσες αγοραπωλησίες διακοπές εποχιακές δουλειές

γιορτές ndash με όσο το δυνατό περισσότερα χωριά

3) Να προωθηθεί με δωρεά παροχή αιθουσών και με επιχορηγήσεις η

δημιουργία και η ανάπτυξη οργανώσεων της γειτονιάς που θα οργανώνουν

πολιτιστικές εκδηλώσεις ατελιέ παιδικούς σταθμούς κοινά πλυντήρια

κέντρα αγοράς κτλ

4) Να γίνει από τους δήμους με τη βοήθεια των κατοίκων μια γενική

οικολογική περιγραφή της Χώρας ( φυσικοί πόροι φυτικό και ζωικό βασίλειο

έδαφος κτλ)

5) Να κλείσουν τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας στη Χώρα Να περιοριστεί

η κατανάλωση ενέργειας στο σημερινό επίπεδο να σταματήσει προοδευτικά

η σπατάλη Να αρχίσει ένα πλατύ πρόγραμμα έρευνας κι εφαρμογής της

ηλιακής ενέργειας

6) Σε όλα τα προϊόντα να υπάρχει σημειωμένη η διάρκεια ζωής κι ο αριθμός

των ορών χρήσης

7) Να παραχωρηθούν φορολογικές διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις

ανακύκλωσης συντήρησης κι επιδιόρθωσης

8) Η νόμιμη διάρκεια της εργασίας να οριστεί σε 30 ώρες την εβδομάδα

συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου μεταφοράς στον τόπο εργασίας

9) Το σχολείο να περιλαμβάνει και διανοητικές και χειρωνακτικές

δραστηριότητες

10) Να δημιουργηθούν διαδικασίες για την άσκηση της λαϊκής πρωτοβουλίας

το ένα εκατοστό του πληθυσμού να μπορεί να ζητάει τη διενέργεια

δημοψηφίσματος

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΓΩΓΗ-ΣΥΝΕΙΔΙΣΗ

1 ΜΜΕ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η όξυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων γεννά την ανάγκη

περιβαλλοντικά ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων πολιτών Η

ευαισθητοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου και η έγκυρη ενημέρωση για τα

περιβαλλοντικά ζητήματα έχει αποδειχθεί πως είναι απίστευτης αναγκαιότητας

πράξη για να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το περιβάλλον μέσα

στον 21ο αιώνα (Ράγκου 2004) Τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση έχοντας

πρόσβαση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού μπορούν να επηρεάσουν τις

προσωπικές συμπεριφορές τις στάσεις και τις αντιλήψεις και αποτελούν την

κύρια πηγή πληροφόρησης γύρω από πολλά θέματα της σύγχρονης ζωής

συνεπώς και για τα περιβαλλοντικά ζητήματα (Liebler amp Bendix 1996 Stamm

et al 2000 Williams 2000 Bengston et al 2005 Pollak amp Zint 2006

Scanavis amp Sakellari 2007)

Τα ΜΜΕ παρέχοντας μια άτυπη μορφή περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης μπορούν να επηρεάσουν τις περιβαλλοντικές γνώσεις να

διαμορφώσουν τις περιβαλλοντικές αντιλήψεις και να αποτελέσουν σημαντικά

εργαλεία στη συνειδητοποίηση του κοινού για τα ζητήματα του περιβάλλοντος

(Riechert 1995) Σήμερα σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής

υπάρχει ένα κίνημα του κοινού που απαιτεί από τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα από τα

έντυπα μέσα να είναι αντικειμενικά και κριτικά απέναντι στα θέματα που

διαπραγματεύονται και να εκπληρώνουν την κοινωνική τους αποστολή που

είναι η πληροφόρηση και η έγκυρη διαμόρφωση απόψεων με συνέπεια

(Canan amp Hartman 2007 Stocking amp Holstein 2009) Η έρευνα για την

ανάλυση του μηνύματος από τα ΜΜΕ εστιάζεται συχνά στην περιβαλλοντική

πληροφορία που περνάει από αυτά όχι μόνον τα τελευταία χρόνια αλλά

ακόμη από τη δεκαετία του rsquo70 και του rsquo80 κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες

Σύμφωνα με τους Neuzil και Kovarik (1996) το περιβαλλοντικό κίνημα

στις ΗΠΑ είναι στενά δεμένο με τα ΜΜΕ με τέτοιον τρόπο που οι laquoπράσινες

σταυροφορίεςraquo στην Αμερική δεν μπορούν να γίνουν πλήρως κατανοητές

χωρίς μια προσεκτική και βιβλία τα περιοδικά ακόμη και λαϊκά αναγνώσματα

επηρεάζουν την κατανόηση του κοινού για αυτά τα ζητήματα και την

πληροφόρηση που προέρχεται από αυτά Ιδιαίτερο ενδιαφέρον

παρουσιάζουν έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο τα μαζικά μέσα

ενημέρωσης επικοινωνούν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους στο κοινό

(Greenberg amp Chess 1992) ή αναλύουν τον τρόπο που τα ΜΜΕ

ενημερώνουν το κοινό για περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η υπερθέρμανση

του πλανήτη διαπιστώνοντας μη επαρκή και πλήρη κάλυψη των ζητημάτων

(Stamm et al 2000)Οι Τσέκος και Ματθόπουλος (2004 2008) καταλήγουν

σε παρόμοια συμπεράσματα αξιολογώντας τον τρόπο που οι εφημερίδες

στην Ελλάδα διαπραγματεύονται τα περιβαλλοντικά θέματα Πρόσφατα στις

17 Ιουνίου 2010 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος (56) ο

Οργανισμός Fit On Earth και το Κέντρο Αειφορίας (CSE) με την υποστήριξη

του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα διοργάνωσαν

στην Αθήνα Ημερίδα με θέμα laquoΣυνεισφορά των ΜΜΕ στην Αειφόρο

Ανάπτυξη και το Περιβάλλονraquo αναγνωρίζοντας ότι τα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης καλούνται ειδικότερα τώρα στο νέο οικονομικό περιβάλλον

που διαμορφώνεται να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και την

ενημέρωση για το περιβάλλον Οι δημοσιογράφοι επιφορτίζονται με ιδιαίτερες

ευθύνες και είναι αντικείμενο αρκετών ερευνών κατά πόσο είναι επαρκώς

εφοδιασμένοι με γνώσεις και κατά πόσο η αντίληψή τους για τα ζητήματα αυτά

αντιστοιχεί στην πολυπλοκότητα και τη συνθετότητα της περιβαλλοντικής

πραγματικότητας Οι τηλεοπτικές εκπομπές περιβαλλοντικού χαρακτήρα

δυνητικά θα μπορούσαν να είναι φορείς ενός περιβαλλοντικού περιεχομένου

υψηλής ποιότητας και να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση και

στην ευαισθητοποίηση των πολιτών Ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι παρά

την έκρηξη της περιβαλλοντικής πληροφορίας και τη θεαματική μερικές

φορές άνοδο του ενδιαφέροντος του κοινού για το περιβάλλον τα ΜΜΕ δεν

παρέχουν υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική πληροφόρηση (Bowman amp

Hanaford 1977 Ostman amp Parker 1987 Corbett 1992 Tsekos amp

Matthopoulos 2008)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Η χρήση των ΜΜΕ είναι απαραίτητη στη διαμόρφωση οικολογικής

συνείδησης του κοινού Κατrsquo αρχήν για να υπάρξει οικολογική συνείδηση

χρειάζεται κάτι περισσότερο από απλή ενημέρωση για συμβάντα που

παρουσιάζονται ως αναπόφευκτα κακές στιγμές μοιραίες συγκυρίες σε ένα

γειτονικό πνεύμα απάθειας και αποστασιοποίησης των ευθυνών για τον

καθένα προσωπικά Χρειάζεται μια αναλυτικότατη και εμπεριστατωμένη

παρουσίαση γεγονότων χρειάζεται τριβή σε οικολογικά θέματα και

προβλήματα σαφείς αναφορές εκτεταμένες έρευνες σχετικά με επικείμενους

κινδύνους με πιθανές λύσεις Αναγκαία προϋπόθεση γίνεται η γνώση και η

παιδεία σε οικολογικά θέματα και όχι η πρόχειρη αποσπασματική

πληροφόρηση κατόπιν συνήθως κάποιας από τις δεκάδες laquoκακές στιγμέςraquo

Χρειάζεται να γίνεται τόσο κατανοητό το πρόβλημα οι πηγές του οι λύσεις

του η αρνητική επίδραση του σε παγκόσμιο και ατομικό επίπεδο γιατί μόνο

έτσι μπορεί το άτομο να αποκτήσει αίσθημα συμμετοχής Πώς μπορεί

κάποιος να συμμετέχει με ενδιαφέρον σε κάτι που του είναι ακατανόητο και

από την άλλη φαίνεται τόσο απόμακρο που δεν τον επηρεάζει

Στη προσπάθεια τους για διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης τα ΜΜΕ τα

τελευταία χρόνια διοργανώνουν δενδροφυτεύσεις σε όλη τη χώρα ώστε να

παρακινήσουν τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον Αυτή τη

προσπάθεια κάνει κυρίως οι τηλεόραση οι οποία με διάφορους τρόπους καλεί

τους πολίτες να πάρουν μέρος Σκοπός τους είναι να διαμορφώσουν

οικολογική συνείδηση στους πολίτες με έναν πιο δραστικό και ενδιαφέρον

τρόπο που θα κινήσει το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ

όπως και του αμερικανικού καναλιού CNN ο όποιος διοργανώνει

δενδροφυτεύσεις ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα αφιλοκερδώς και μόνο

του σκοπό τη συμμέτοχη των ανθρώπων τα αποτελέσματα αυτής της

προσπάθειας δεν είναι τα αναμενόμενα Αντίθετα από την μεγάλη

προσπάθεια των ΜΜΕ τα πρώτα χρόνια οι πολίτες έμεναν ανενεργοί σε

όλο τον πλανήτη Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες

1 Αδιαφορία πολιτών

2 Μη διάδοση του προβλήματος από τους φορείς

3 Παραπληροφόρηση

4 Πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα

Από την άλλη πλευρά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση

συμμετοχής των πολιτών που αγγίζει το 6 τα τελευταία δυο χρόνια

Τελικά φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΜΜΕ για διαμόρφωση

οικολογικής συνείδησης μέσω των δενδροφυτεύσεων είχε αποτέλεσμα καθώς

υπήρξε ραγδαία αύξηση συμμετοχής πολιτών οι όποιοι διαμόρφωσαν

οικολογική συνείδηση που αγγίζει το 10 παγκοσμίως Ωστόσο χρειάζεται και

βοήθεια από τους αρμοδίους φορείς για να μην πάει στα σκουπίδια η

προσπάθεια των ΜΜΕ μέσω των δένδρο-φυτεύσεων

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η προβολή των

οικολογικών ζητημάτων από τα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην

φιλοσοφία και στους στόχους που είχαν θέσει Δεν καταφέρνουν να

παρουσιάσουν στο κοινό την περιβαλλοντική πραγματικότητα ως ένα πεδίο

κοινωνικό-οικονομικών πολιτικών και βιοφυσικών αλληλεπιδράσεων Ένα

μέρος του κοινού αδυνατεί να δει το πρόβλημα μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο

που δημιουργείται να διαπιστώσει το εύρος των εναλλακτικών λύσεων τις

πιθανές επιπτώσεις κάθε λύσης να μελετήσει την κοινωνική αντίσταση στην

αλλαγή συμπεριφοράς και στάσης ζωής ενσωματώσει και να συνενώσει τις

διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα μέσα σε κάθε

περιβαλλοντική κατάσταση ώστε να προβάλλονται όλες οι πλευρές του

περιβαλλοντικού προβλήματος Ωστόσο δεν παύει να μην είναι σημαντικό ότι

ένα άλλο μέρος των ανθρώπων παγκοσμίως κατάλαβε το οικολογικό

πρόβλημα και διαμόρφωσε οικολογική συνείδηση όπως δείχνουν οι έρευνες

του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

σκιαγραφεί τις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν για την επίτευξη των

στόχων αυτών Το πρόγραμμα εστιάζεται στα ακόλουθα τέσσερα θέματα

προτεραιότητας

1 προσπάθειες για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος χάρη στη

μείωση των εκπομπών αερίου θερμοκηπίου στην Ένωση σύμφωνα με τους

στόχους του πρωτοκόλλου του Κιότο κατά 8 έως το 2008-2012 (σχετικά με

τα επίπεδα του 1990) και κατά 20-40 έως το 2020 μέσω διαρθρωτικών

αλλαγών και προσπαθειών για εξοικονόμηση ενέργειας ιδίως στον τομέα των

μεταφορών και της ενέργειας την καθιέρωση συναλλακτικού συστήματος

εκπομπών και την ανάληψη εντατικότερων δραστηριοτήτων έρευνας και

τεχνολογικής ανάπτυξης

2 φύση και βιοποικιλότητα δηλαδή προστασία και αποκατάσταση των

υποδομών και του τρόπου λειτουργίας των φυσικών συστημάτων για τον

τερματισμό της μείωσης της βιοποικιλότητας ιδίως μέσω της εφαρμογής της

περιβαλλοντικής νομοθεσίας της προστασίας της διαφύλαξης και της

αποκατάστασης των τοπίων της συμπλήρωσης του δικτύου Natura 2000 για

την αποτροπή των κινδύνων που απειλούν τη βιωσιμότητα πολλών ειδών και

τη διατήρηση των οικοτόπων τους στην Ευρώπη με την εφαρμογή μιας

σειράς τομεακών σχεδίων δράσης για τη βιοποικιλότητα την ανάληψη νέων

πρωτοβουλιών για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τη

χάραξη θεματικής στρατηγικής για την προστασία των εδαφών

3 περιβάλλον και υγεία δηλαδή την επίτευξη μιας ποιότητας

περιβάλλοντος που δεν θα θέτει σε κίνδυνο την υγεία των ανθρώπων

πράγμα που απαιτεί ιδίως την πλήρη αναμόρφωση του ευρωπαϊκού

συστήματος διαχείρισης των κινδύνων που προκαλούνται από τις χημικές

ουσίες μια στρατηγική για τον περιορισμό των κινδύνων που προέρχονται

από τη χρήση γεωργικών φαρμάκων τη διατήρηση της ποιότητας των

υδάτων στην Ένωση την αντιμετώπιση της ηχορύπανσης καθώς και τη

χάραξη θεματικής στρατηγικής για την ποιότητα του αέρα

4 βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων με διαχωρισμό της οικονομικής

ανάπτυξης από τη χρήση των πόρων ιδίως μέσω της καλύτερης χρήσης των

πόρων της φορολόγησης της χρήσης των πόρων της ενθάρρυνσης της

ανακύκλωσης και της πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων με μια

ολοκληρωμένη πολιτική προϊόντων

Το χρηματοδοτικό μέσο για το περιβάλλον (LIFE+) υποστηρίζει την

εφαρμογή του 6ου ΠΔΠ συμπεριλαμβανομένων των θεματικών στρατηγικών

και χρηματοδοτεί μέτρα και έργα με ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία στα κράτη

μέλη Χρηματοδοτεί επίσης επιχειρησιακές δραστηριότητες μη κυβερνητικών

οργανώσεων (ΜΚΟ) που δραστηριοποιούνται πρωτίστως στην προστασία και

ενίσχυση του περιβάλλοντος σε ευρωπαϊκό επίπεδο Το LIFE+ αποτελείται

από τρία στοιχεία

bull LIFE+ Φύση και Βιοποικιλότητα που συμβάλλει στην εφαρμογή της

ευρωπαϊκής πολιτικής και νομοθεσίας για τη φύση και τη βιοποικιλότητα τη

στήριξη της περαιτέρω ανάπτυξης και υλοποίησης του δικτύου Natura 2000

και την εκτίμηση την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της ευρωπαϊκής

πολιτικής και νομοθεσίας για τη φύση και τη βιοποικιλότητα

bull LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση που καλύπτει τους

άλλους στόχους του 6ου ΠΔΠ συμπεριλαμβανομένων των τομέων

προτεραιότητας των κλιματικών μεταβολών του περιβάλλοντος και της υγείας

και ποιότητας ζωής και των φυσικών πόρων και αποβλήτων καθώς και τη

στρατηγική για την ανάπτυξη την εκτίμηση την παρακολούθηση και την

αξιολόγηση της περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας

bull LIFE+ Ενημέρωση και Επικοινωνία που επιδιώκει τη διάδοση

πληροφοριών και την ευαισθητοποίηση για περιβαλλοντικά ζητήματα

συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης των δασικών πυρκαγιών

Η πρωτοβουλία για την παγκόσμια παρακολούθηση του

περιβάλλοντος και της ασφάλειας (GMES Global Monitoring for Environment

and Security) είναι ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα παρακολούθησης της γης που

έχει ως σκοπό να ενοποιήσει τις ευρωπαϊκές δραστηριότητες στον τομέα της

δορυφορικής παρακολούθησης και της τηλεανίχνευσης για να στηρίζει τις

εθνικές πολιτικές (κυρίως στους τομείς του περιβάλλοντος της γεωργίας της

περιφερειακής ανάπτυξης της αλιείας των μεταφορών της κοινής εξωτερικής

πολιτικής και ασφάλειας) με την ανάπτυξη έως το 2008 μιας αυτόνομης

ευρωπαϊκής ικανότητας παρακολούθησης σε παγκόσμιο επίπεδο

Ευρωπαϊκή κινητοποίηση

Στην Ευρώπη και ιδίως στα πλαίσια της ΕΟΚ άρχισε μια συστηματική

προσπάθεια για την προστασία του περιβάλλοντος Το 1986 έγινε μια ειδική

Έρευνα στα 12 Κράτη ndash Μέλη της ΕΟΚ για θέματα προστασίας του

περιβάλλοντος τα αποτελέσματα της οποίας εκδόθηκαν σε ειδικό τόμο Μια

γενική εικόνα των απόψεων των Ευρωπαίων για το περιβάλλον δίνει το

Σχέδιο που παραθέτουμε Εξάλλου το 1987-1988 ανακηρύχθηκε ltlt

Ευρωπαϊκό Έτος Περιβάλλοντοςgtgt με εκδηλώσεις σε όλες τις χώρες Μέλη

της ΕΟΚ Οι βασικές αρχές που υιοθέτησε το Κοινοβούλιο της ΕΟΚ για την

πολιτική περιβάλλοντος στο ζωτικό αυτό τομέα

1 Η μόλυνση και η καταστροφή του περιβάλλοντος πρέπει να

προλαμβάνονται να μειώνονται και όπου είναι δυνατόν να γίνεται η

αποκατάσταση των ζημιών

2 Η οικολογική ισορροπία και η βιόσφαιρα πρέπει να προστατεύονται

Πρέπει να εξασφαλίζονται σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα όλες οι

απαραίτητες προϋποθέσεις για μια υγιεινή διαβίωση ( νερό αέρας χώρος

κλίμα πρώτες ύλες φυσική κληρονομιά )

3 Το φυσικό περιβάλλον πρέπει να διατηρηθεί ενδεχομένως να

επαναξιοποιηθεί και να δημιουργηθούν προστατευόμενοι βιότοποι για ζώα και

φυτά

4 Να εξευρεθούν κοινές λύσεις για τα προβλήματα του περιβάλλοντος σε

συνεργασία και με κράτη εκτός της Κοινότητας κυρίως στα πλαίσια διεθνών

οργανισμών για όλες τις πολιτικές της Κοινότητας η προστασία του

περιβάλλοντος αποτελεί κριτήριο διαμόρφωσης και εφαρμογής τους

Στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα θέματα του

περιβάλλοντος είναι δύο κύριοι άξονες αφενός μεν η καταπολέμηση της

ρύπανσης και των οχλήσεων αφετέρου όμως η βελτίωση της διαχείρισης

της γης του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων

Δεν είναι όμως αμελητέα και η σημασία που δίνει η ευρωπαϊκή πολιτική στην

επιστημονική έρευνα και τα με μέτρα σε διεθνή κλίμακα

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΧΛΗΣΕΩΝ

Καθαρά νερά Πολλές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας έχουν ως

αντικείμενό τους την προστασία των υπόγειων και των επιφανειακών υδάτων

δηλαδή τόσο των γλυκών νερών όσο και του νερού της θάλασσας

Καθαρή ατμόσφαιρα Στις οδηγίες των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

καθορίζονται οι ποιοτικοί αντικειμενικοί στόχοι και τα όρια της ρύπανσης από

το μόλυβδο το διοξείδιο του θείου και τα αιωρούμενα σωματίδια Σε ότι

αφορά την τελευταία περίπτωση τα εθνικά δίκτυα εποπτείας συνέρχονται με

βάση μια καθορισμένη διαδικασία με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών

Εξάλλου κυρώθηκε και μια διεθνής σύμβαση για τη διασυνοριακή ρύπανση

Με τις διατάξεις άλλων οδηγιών περιορίζεται η ατμοσφαιρική ρύπανση που

προκαλούν τα αυτοκίνητα οχήματα και καθορίζεται η οριακή περιεκτικότητα

του καύσιμου ντίζελ σε θειο

Μείωση της ηχορύπανσης Στις οδηγίες των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

προσδιορίζονται οι μέθοδοι μέτρησης του ήχου και καθορίζονται ταυτόχρονα

οι περιορισμοί του ηχητικού επιπέδου των αυτοκινήτων οχημάτων των

φορτηγών των μοτοσικλετών των γεωργικών ελκυστήρων των

υποηχητικών αεριωθούμενων των χορτοκοπτικών μηχανών και των

μηχανημάτων που χρησιμοποιούνται για οικοδομικές εργασίες

ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

Σύμφωνα με τις διατάξεις μιας οδηγίας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

καθιερώθηκε μια γενετική διαδικασία ανακοίνωσης αξιολόγησης και ελέγχου

των χημικών ουσιών που έχουν τεθεί σε κυκλοφορία στην αγορά έπειτα από

τις 18 Σεπτεμβρίου 1981 Εκτός των άλλων όμως θεσπίσθηκαν και διατάξεις

που αφορούν την ταξινόμηση και την επικόλληση ενδείξεων όσον αφορά τις

επικίνδυνες ουσίες

Έλεγχος των κινδύνων της βιοτεχνολογίας

Τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίσθηκαν από την θεαματική ανάπτυξη

της τεχνολογίας των έμβιων οργανισμών Στο τέταρτο πρόγραμμα

προβλέπεται επομένως ο ορισμός μια συνολικής προσέγγισης για την

προστασία του περιβάλλοντος από τους κινδύνους που μπορεί να

προκύπτουν από τη χρησιμοποίηση γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών

Ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας

Η Κοινότητα προχώρησε στην κατάρτιση των βασικών προδιαγραφών

για την προστασία του πληθυσμού και των εργαζόμενων από τους κινδύνους

των ακτινοβολιών και διεξάγει πολυάριθμες έρευνες με αντικείμενο ιδίως την

ασφάλεια των πυρηνικών αντιδραστήρων καθώς και τη μεταφορά και

αποθήκευση των ραδιενεργών ουσιών

Διαφύλαξη της φύσης και των φυσικών πόρων Ορθολογική διαχείριση της

γης

Η γη αποτελεί έναν από τους πιο περιορισμένους και περιζήτητους

πόρους Η χρησιμοποίηση της λοιπόν επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την

ποιότητα του περιβάλλοντος Καθώς οι καλλιέργειες και τα δάση καλύπτουν

ποσοστό μεγαλύτερο από το 80 του εδάφους της Κοινότητας αυτή

ανέλαβε μια σειρά μελετών που αφορούν πολυποίκιλα θέματα όπως η

ολοκληρωμένη προστασία των καλλιεργειών οι οικολογικές διαστάσεις των

μεγάλων αποξηραντικών ή αρδευτικών έργων η διοχέτευση των υγρών

αποβλήτων των μονάδων εκτροφής η χρησιμοποίηση στην γεωργία της

ιλύος καθαρισμού και η χρήση των εντομοκτόνων Με τη διαδικασία αυτή

επιτεύχθηκε η απαγόρευση πολλών εντομοκτόνων

Προστασία της χλωρίδας και της πανίδας

Η γενετική πολυμορφία της φύσης απειλείται επειδή ακριβώς

σπανίζουν η αφανίζονται ορισμένα είδη Η Κοινότητα εφαρμόζει από την

πλευρά της τη διεθνή σύμβαση για το εμπόριο των ειδών που απειλούνται με

αφανισμό Οι διατάξεις που έχουν θεσπισθεί στον τομέα αυτό ξεπερνούν

συχνά το πλαίσιο των διατάξεων της ίδιας της σύμβασης Η Κοινότητα

σταμάτησε εξάλλου τις εισαγωγές των προϊόντων που προέρχονται από τα

δέρματα των νεογνών της φώκιας και υιοθέτησε μόλις πρόσφατα μια

οδηγία με την οποία περιορίζεται η χρησιμοποίηση ζώων για τους σκοπούς

της διεξαγωγής επιστημονικών πειραμάτων Μια άλλη οδηγία των

Κοινοτήτων για την προστασία των άγριων πτηνών αποβλέπει στην

προστασία των οικοτόπων τους και στον περιορισμό του κυνηγιού και της

εμπορίας τους ιδίως με την απαγόρευση της χρησιμοποίησης μη

επιλεγμένων μέσων κυνηγιού και αιχμάλωτης θηραμάτων Η Κοινότητα

υποστηρίζει τέλος με χρηματοδοτικές ενισχύσεις της ορισμένα προγράμματα

για την προστασία των φυσικών οικοτόπων ενώ έχει παράλληλα προβλέψει

τη διεύρυνση των ενεργειών της με την επεξεργασία νέων διατάξεων που θα

αποβλέπουν στην προστασία όλων των ειδών χλωρίδας και πανίδας

Διαχείριση των αποβλήτων και προώθηση των καθαρών τεχνολογιών

Στην Κοινότητα παράγονται κάθε χρόνο περισσότερα από 2

δισεκατομμύρια τόνοι αποβλήτων που έχουν συχνά ρυπογόνο η τοξική

μορφή Ποσοστό 80 περίπου των αποβλήτων αυτών μπορούν να

επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν με τη μορφή των πρώτων υλών

η της ενέργειας Ήδη ισχύουν διάφορες διατάξεις στο πλαίσιο της

ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τον έλεγχο της διάθεσης και της αξιοποίησης των

αποβλήτων Αυτές αφορούν ιδίως τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και τα

τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα

Το ευχάριστο είναι ότι και στη Χώρα μας έχουμε αξιόλογα παραδείγματα

ορθολογικής βιομηχανικής ανάπτυξης με ταυτόχρονη φροντίδα για την

προστασία του περιβάλλοντος όπως πχ στην Πτολεμαΐδα τη Μεγαλόπολη

το Δίστομο τη Λάρυμνα τη Νέα Καρβάλη τη Σύρο κοκ Στις περιοχές

αυτές πέρα από την ισόρροπη βιομηχανική οικονομική και τεχνολογική

ανάπτυξη εξασφαλίζεται μια πολύ δικαιότερη κατανομή του εθνικού

εισοδήματος συγκράτηση του πληθυσμού στις γενέτειρες τους και μειώνονται

οι δυσμενείς συνέπειες της βιομηχανικής δραστηριότητας στο περιβάλλον

Είναι εξάλλου σημαντικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια

παρατηρείται μια σοβαρή αλλαγή στην πολιτική της ανάπτυξης που δεν

γίνεται πια χωρίς ταυτόχρονη σοβαρή μελέτη των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων Είναι δε βέβαιο ότι αυτό έγινε γιατί άρχισε να συνειδητοποιείται

ο κίνδυνος που διατρέχει ένα οποιοδήποτε αναπτυξιακό πρόγραμμα όταν δεν

λαμβάνεται υπόψη ο παράγων περιβάλλον

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΣΟΥΛΟΥ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΟΥ

Ο Δεκάλογος της Προστασίας του Περιβάλλοντος

Κλείνουμε την μελέτη μας με τη δημοσίευση του Δεκάλογου του

γαλλικού Οικολογικού Κινήματος ( Μπρίς Λαλόντ και Ρενέ Ντυμόν ) που είναι

νομίζομαι χρήσιμος για όλες τις χώρες και όλους τους ανθρώπους

1) ltlt Να απαγορευτεί προοδευτικά στα ιδιωτικά αυτοκίνητα το κέντρο των

πόλεων Να βελτιωθεί και να γίνεται δωρεάν η αστική συγκοινωνία

2) Για κάθε συνοικία με 10000 κατοίκους και πάνω να εκλέγεται ένας

δήμαρχος Να διαθέτουν στους δήμους τεχνικά μέσα που θα δώσουν στους

κατοίκους τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην πληροφόρηση στη διοίκηση

και στις αποφάσεις που τους αφορούν με τοπικές εφημερίδες με κλειστό

κύκλωμα τηλεόρασης με τηλεφωνικό κέντρο με μικρούς ηλεκτρονικούς

υπολογιστές Οι συνοικίες των μεγάλων πόλεων θα πρέπει να αναπτύξουν

στενές σχέσεις ndash άμεσες αγοραπωλησίες διακοπές εποχιακές δουλειές

γιορτές ndash με όσο το δυνατό περισσότερα χωριά

3) Να προωθηθεί με δωρεά παροχή αιθουσών και με επιχορηγήσεις η

δημιουργία και η ανάπτυξη οργανώσεων της γειτονιάς που θα οργανώνουν

πολιτιστικές εκδηλώσεις ατελιέ παιδικούς σταθμούς κοινά πλυντήρια

κέντρα αγοράς κτλ

4) Να γίνει από τους δήμους με τη βοήθεια των κατοίκων μια γενική

οικολογική περιγραφή της Χώρας ( φυσικοί πόροι φυτικό και ζωικό βασίλειο

έδαφος κτλ)

5) Να κλείσουν τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας στη Χώρα Να περιοριστεί

η κατανάλωση ενέργειας στο σημερινό επίπεδο να σταματήσει προοδευτικά

η σπατάλη Να αρχίσει ένα πλατύ πρόγραμμα έρευνας κι εφαρμογής της

ηλιακής ενέργειας

6) Σε όλα τα προϊόντα να υπάρχει σημειωμένη η διάρκεια ζωής κι ο αριθμός

των ορών χρήσης

7) Να παραχωρηθούν φορολογικές διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις

ανακύκλωσης συντήρησης κι επιδιόρθωσης

8) Η νόμιμη διάρκεια της εργασίας να οριστεί σε 30 ώρες την εβδομάδα

συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου μεταφοράς στον τόπο εργασίας

9) Το σχολείο να περιλαμβάνει και διανοητικές και χειρωνακτικές

δραστηριότητες

10) Να δημιουργηθούν διαδικασίες για την άσκηση της λαϊκής πρωτοβουλίας

το ένα εκατοστό του πληθυσμού να μπορεί να ζητάει τη διενέργεια

δημοψηφίσματος

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΓΩΓΗ-ΣΥΝΕΙΔΙΣΗ

1 ΜΜΕ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η όξυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων γεννά την ανάγκη

περιβαλλοντικά ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων πολιτών Η

ευαισθητοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου και η έγκυρη ενημέρωση για τα

περιβαλλοντικά ζητήματα έχει αποδειχθεί πως είναι απίστευτης αναγκαιότητας

πράξη για να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το περιβάλλον μέσα

στον 21ο αιώνα (Ράγκου 2004) Τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση έχοντας

πρόσβαση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού μπορούν να επηρεάσουν τις

προσωπικές συμπεριφορές τις στάσεις και τις αντιλήψεις και αποτελούν την

κύρια πηγή πληροφόρησης γύρω από πολλά θέματα της σύγχρονης ζωής

συνεπώς και για τα περιβαλλοντικά ζητήματα (Liebler amp Bendix 1996 Stamm

et al 2000 Williams 2000 Bengston et al 2005 Pollak amp Zint 2006

Scanavis amp Sakellari 2007)

Τα ΜΜΕ παρέχοντας μια άτυπη μορφή περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης μπορούν να επηρεάσουν τις περιβαλλοντικές γνώσεις να

διαμορφώσουν τις περιβαλλοντικές αντιλήψεις και να αποτελέσουν σημαντικά

εργαλεία στη συνειδητοποίηση του κοινού για τα ζητήματα του περιβάλλοντος

(Riechert 1995) Σήμερα σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής

υπάρχει ένα κίνημα του κοινού που απαιτεί από τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα από τα

έντυπα μέσα να είναι αντικειμενικά και κριτικά απέναντι στα θέματα που

διαπραγματεύονται και να εκπληρώνουν την κοινωνική τους αποστολή που

είναι η πληροφόρηση και η έγκυρη διαμόρφωση απόψεων με συνέπεια

(Canan amp Hartman 2007 Stocking amp Holstein 2009) Η έρευνα για την

ανάλυση του μηνύματος από τα ΜΜΕ εστιάζεται συχνά στην περιβαλλοντική

πληροφορία που περνάει από αυτά όχι μόνον τα τελευταία χρόνια αλλά

ακόμη από τη δεκαετία του rsquo70 και του rsquo80 κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες

Σύμφωνα με τους Neuzil και Kovarik (1996) το περιβαλλοντικό κίνημα

στις ΗΠΑ είναι στενά δεμένο με τα ΜΜΕ με τέτοιον τρόπο που οι laquoπράσινες

σταυροφορίεςraquo στην Αμερική δεν μπορούν να γίνουν πλήρως κατανοητές

χωρίς μια προσεκτική και βιβλία τα περιοδικά ακόμη και λαϊκά αναγνώσματα

επηρεάζουν την κατανόηση του κοινού για αυτά τα ζητήματα και την

πληροφόρηση που προέρχεται από αυτά Ιδιαίτερο ενδιαφέρον

παρουσιάζουν έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο τα μαζικά μέσα

ενημέρωσης επικοινωνούν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους στο κοινό

(Greenberg amp Chess 1992) ή αναλύουν τον τρόπο που τα ΜΜΕ

ενημερώνουν το κοινό για περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η υπερθέρμανση

του πλανήτη διαπιστώνοντας μη επαρκή και πλήρη κάλυψη των ζητημάτων

(Stamm et al 2000)Οι Τσέκος και Ματθόπουλος (2004 2008) καταλήγουν

σε παρόμοια συμπεράσματα αξιολογώντας τον τρόπο που οι εφημερίδες

στην Ελλάδα διαπραγματεύονται τα περιβαλλοντικά θέματα Πρόσφατα στις

17 Ιουνίου 2010 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος (56) ο

Οργανισμός Fit On Earth και το Κέντρο Αειφορίας (CSE) με την υποστήριξη

του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα διοργάνωσαν

στην Αθήνα Ημερίδα με θέμα laquoΣυνεισφορά των ΜΜΕ στην Αειφόρο

Ανάπτυξη και το Περιβάλλονraquo αναγνωρίζοντας ότι τα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης καλούνται ειδικότερα τώρα στο νέο οικονομικό περιβάλλον

που διαμορφώνεται να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και την

ενημέρωση για το περιβάλλον Οι δημοσιογράφοι επιφορτίζονται με ιδιαίτερες

ευθύνες και είναι αντικείμενο αρκετών ερευνών κατά πόσο είναι επαρκώς

εφοδιασμένοι με γνώσεις και κατά πόσο η αντίληψή τους για τα ζητήματα αυτά

αντιστοιχεί στην πολυπλοκότητα και τη συνθετότητα της περιβαλλοντικής

πραγματικότητας Οι τηλεοπτικές εκπομπές περιβαλλοντικού χαρακτήρα

δυνητικά θα μπορούσαν να είναι φορείς ενός περιβαλλοντικού περιεχομένου

υψηλής ποιότητας και να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση και

στην ευαισθητοποίηση των πολιτών Ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι παρά

την έκρηξη της περιβαλλοντικής πληροφορίας και τη θεαματική μερικές

φορές άνοδο του ενδιαφέροντος του κοινού για το περιβάλλον τα ΜΜΕ δεν

παρέχουν υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική πληροφόρηση (Bowman amp

Hanaford 1977 Ostman amp Parker 1987 Corbett 1992 Tsekos amp

Matthopoulos 2008)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Η χρήση των ΜΜΕ είναι απαραίτητη στη διαμόρφωση οικολογικής

συνείδησης του κοινού Κατrsquo αρχήν για να υπάρξει οικολογική συνείδηση

χρειάζεται κάτι περισσότερο από απλή ενημέρωση για συμβάντα που

παρουσιάζονται ως αναπόφευκτα κακές στιγμές μοιραίες συγκυρίες σε ένα

γειτονικό πνεύμα απάθειας και αποστασιοποίησης των ευθυνών για τον

καθένα προσωπικά Χρειάζεται μια αναλυτικότατη και εμπεριστατωμένη

παρουσίαση γεγονότων χρειάζεται τριβή σε οικολογικά θέματα και

προβλήματα σαφείς αναφορές εκτεταμένες έρευνες σχετικά με επικείμενους

κινδύνους με πιθανές λύσεις Αναγκαία προϋπόθεση γίνεται η γνώση και η

παιδεία σε οικολογικά θέματα και όχι η πρόχειρη αποσπασματική

πληροφόρηση κατόπιν συνήθως κάποιας από τις δεκάδες laquoκακές στιγμέςraquo

Χρειάζεται να γίνεται τόσο κατανοητό το πρόβλημα οι πηγές του οι λύσεις

του η αρνητική επίδραση του σε παγκόσμιο και ατομικό επίπεδο γιατί μόνο

έτσι μπορεί το άτομο να αποκτήσει αίσθημα συμμετοχής Πώς μπορεί

κάποιος να συμμετέχει με ενδιαφέρον σε κάτι που του είναι ακατανόητο και

από την άλλη φαίνεται τόσο απόμακρο που δεν τον επηρεάζει

Στη προσπάθεια τους για διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης τα ΜΜΕ τα

τελευταία χρόνια διοργανώνουν δενδροφυτεύσεις σε όλη τη χώρα ώστε να

παρακινήσουν τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον Αυτή τη

προσπάθεια κάνει κυρίως οι τηλεόραση οι οποία με διάφορους τρόπους καλεί

τους πολίτες να πάρουν μέρος Σκοπός τους είναι να διαμορφώσουν

οικολογική συνείδηση στους πολίτες με έναν πιο δραστικό και ενδιαφέρον

τρόπο που θα κινήσει το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ

όπως και του αμερικανικού καναλιού CNN ο όποιος διοργανώνει

δενδροφυτεύσεις ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα αφιλοκερδώς και μόνο

του σκοπό τη συμμέτοχη των ανθρώπων τα αποτελέσματα αυτής της

προσπάθειας δεν είναι τα αναμενόμενα Αντίθετα από την μεγάλη

προσπάθεια των ΜΜΕ τα πρώτα χρόνια οι πολίτες έμεναν ανενεργοί σε

όλο τον πλανήτη Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες

1 Αδιαφορία πολιτών

2 Μη διάδοση του προβλήματος από τους φορείς

3 Παραπληροφόρηση

4 Πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα

Από την άλλη πλευρά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση

συμμετοχής των πολιτών που αγγίζει το 6 τα τελευταία δυο χρόνια

Τελικά φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΜΜΕ για διαμόρφωση

οικολογικής συνείδησης μέσω των δενδροφυτεύσεων είχε αποτέλεσμα καθώς

υπήρξε ραγδαία αύξηση συμμετοχής πολιτών οι όποιοι διαμόρφωσαν

οικολογική συνείδηση που αγγίζει το 10 παγκοσμίως Ωστόσο χρειάζεται και

βοήθεια από τους αρμοδίους φορείς για να μην πάει στα σκουπίδια η

προσπάθεια των ΜΜΕ μέσω των δένδρο-φυτεύσεων

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η προβολή των

οικολογικών ζητημάτων από τα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην

φιλοσοφία και στους στόχους που είχαν θέσει Δεν καταφέρνουν να

παρουσιάσουν στο κοινό την περιβαλλοντική πραγματικότητα ως ένα πεδίο

κοινωνικό-οικονομικών πολιτικών και βιοφυσικών αλληλεπιδράσεων Ένα

μέρος του κοινού αδυνατεί να δει το πρόβλημα μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο

που δημιουργείται να διαπιστώσει το εύρος των εναλλακτικών λύσεων τις

πιθανές επιπτώσεις κάθε λύσης να μελετήσει την κοινωνική αντίσταση στην

αλλαγή συμπεριφοράς και στάσης ζωής ενσωματώσει και να συνενώσει τις

διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα μέσα σε κάθε

περιβαλλοντική κατάσταση ώστε να προβάλλονται όλες οι πλευρές του

περιβαλλοντικού προβλήματος Ωστόσο δεν παύει να μην είναι σημαντικό ότι

ένα άλλο μέρος των ανθρώπων παγκοσμίως κατάλαβε το οικολογικό

πρόβλημα και διαμόρφωσε οικολογική συνείδηση όπως δείχνουν οι έρευνες

του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

ενίσχυση του περιβάλλοντος σε ευρωπαϊκό επίπεδο Το LIFE+ αποτελείται

από τρία στοιχεία

bull LIFE+ Φύση και Βιοποικιλότητα που συμβάλλει στην εφαρμογή της

ευρωπαϊκής πολιτικής και νομοθεσίας για τη φύση και τη βιοποικιλότητα τη

στήριξη της περαιτέρω ανάπτυξης και υλοποίησης του δικτύου Natura 2000

και την εκτίμηση την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της ευρωπαϊκής

πολιτικής και νομοθεσίας για τη φύση και τη βιοποικιλότητα

bull LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση που καλύπτει τους

άλλους στόχους του 6ου ΠΔΠ συμπεριλαμβανομένων των τομέων

προτεραιότητας των κλιματικών μεταβολών του περιβάλλοντος και της υγείας

και ποιότητας ζωής και των φυσικών πόρων και αποβλήτων καθώς και τη

στρατηγική για την ανάπτυξη την εκτίμηση την παρακολούθηση και την

αξιολόγηση της περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας

bull LIFE+ Ενημέρωση και Επικοινωνία που επιδιώκει τη διάδοση

πληροφοριών και την ευαισθητοποίηση για περιβαλλοντικά ζητήματα

συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης των δασικών πυρκαγιών

Η πρωτοβουλία για την παγκόσμια παρακολούθηση του

περιβάλλοντος και της ασφάλειας (GMES Global Monitoring for Environment

and Security) είναι ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα παρακολούθησης της γης που

έχει ως σκοπό να ενοποιήσει τις ευρωπαϊκές δραστηριότητες στον τομέα της

δορυφορικής παρακολούθησης και της τηλεανίχνευσης για να στηρίζει τις

εθνικές πολιτικές (κυρίως στους τομείς του περιβάλλοντος της γεωργίας της

περιφερειακής ανάπτυξης της αλιείας των μεταφορών της κοινής εξωτερικής

πολιτικής και ασφάλειας) με την ανάπτυξη έως το 2008 μιας αυτόνομης

ευρωπαϊκής ικανότητας παρακολούθησης σε παγκόσμιο επίπεδο

Ευρωπαϊκή κινητοποίηση

Στην Ευρώπη και ιδίως στα πλαίσια της ΕΟΚ άρχισε μια συστηματική

προσπάθεια για την προστασία του περιβάλλοντος Το 1986 έγινε μια ειδική

Έρευνα στα 12 Κράτη ndash Μέλη της ΕΟΚ για θέματα προστασίας του

περιβάλλοντος τα αποτελέσματα της οποίας εκδόθηκαν σε ειδικό τόμο Μια

γενική εικόνα των απόψεων των Ευρωπαίων για το περιβάλλον δίνει το

Σχέδιο που παραθέτουμε Εξάλλου το 1987-1988 ανακηρύχθηκε ltlt

Ευρωπαϊκό Έτος Περιβάλλοντοςgtgt με εκδηλώσεις σε όλες τις χώρες Μέλη

της ΕΟΚ Οι βασικές αρχές που υιοθέτησε το Κοινοβούλιο της ΕΟΚ για την

πολιτική περιβάλλοντος στο ζωτικό αυτό τομέα

1 Η μόλυνση και η καταστροφή του περιβάλλοντος πρέπει να

προλαμβάνονται να μειώνονται και όπου είναι δυνατόν να γίνεται η

αποκατάσταση των ζημιών

2 Η οικολογική ισορροπία και η βιόσφαιρα πρέπει να προστατεύονται

Πρέπει να εξασφαλίζονται σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα όλες οι

απαραίτητες προϋποθέσεις για μια υγιεινή διαβίωση ( νερό αέρας χώρος

κλίμα πρώτες ύλες φυσική κληρονομιά )

3 Το φυσικό περιβάλλον πρέπει να διατηρηθεί ενδεχομένως να

επαναξιοποιηθεί και να δημιουργηθούν προστατευόμενοι βιότοποι για ζώα και

φυτά

4 Να εξευρεθούν κοινές λύσεις για τα προβλήματα του περιβάλλοντος σε

συνεργασία και με κράτη εκτός της Κοινότητας κυρίως στα πλαίσια διεθνών

οργανισμών για όλες τις πολιτικές της Κοινότητας η προστασία του

περιβάλλοντος αποτελεί κριτήριο διαμόρφωσης και εφαρμογής τους

Στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα θέματα του

περιβάλλοντος είναι δύο κύριοι άξονες αφενός μεν η καταπολέμηση της

ρύπανσης και των οχλήσεων αφετέρου όμως η βελτίωση της διαχείρισης

της γης του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων

Δεν είναι όμως αμελητέα και η σημασία που δίνει η ευρωπαϊκή πολιτική στην

επιστημονική έρευνα και τα με μέτρα σε διεθνή κλίμακα

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΧΛΗΣΕΩΝ

Καθαρά νερά Πολλές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας έχουν ως

αντικείμενό τους την προστασία των υπόγειων και των επιφανειακών υδάτων

δηλαδή τόσο των γλυκών νερών όσο και του νερού της θάλασσας

Καθαρή ατμόσφαιρα Στις οδηγίες των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

καθορίζονται οι ποιοτικοί αντικειμενικοί στόχοι και τα όρια της ρύπανσης από

το μόλυβδο το διοξείδιο του θείου και τα αιωρούμενα σωματίδια Σε ότι

αφορά την τελευταία περίπτωση τα εθνικά δίκτυα εποπτείας συνέρχονται με

βάση μια καθορισμένη διαδικασία με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών

Εξάλλου κυρώθηκε και μια διεθνής σύμβαση για τη διασυνοριακή ρύπανση

Με τις διατάξεις άλλων οδηγιών περιορίζεται η ατμοσφαιρική ρύπανση που

προκαλούν τα αυτοκίνητα οχήματα και καθορίζεται η οριακή περιεκτικότητα

του καύσιμου ντίζελ σε θειο

Μείωση της ηχορύπανσης Στις οδηγίες των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

προσδιορίζονται οι μέθοδοι μέτρησης του ήχου και καθορίζονται ταυτόχρονα

οι περιορισμοί του ηχητικού επιπέδου των αυτοκινήτων οχημάτων των

φορτηγών των μοτοσικλετών των γεωργικών ελκυστήρων των

υποηχητικών αεριωθούμενων των χορτοκοπτικών μηχανών και των

μηχανημάτων που χρησιμοποιούνται για οικοδομικές εργασίες

ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

Σύμφωνα με τις διατάξεις μιας οδηγίας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

καθιερώθηκε μια γενετική διαδικασία ανακοίνωσης αξιολόγησης και ελέγχου

των χημικών ουσιών που έχουν τεθεί σε κυκλοφορία στην αγορά έπειτα από

τις 18 Σεπτεμβρίου 1981 Εκτός των άλλων όμως θεσπίσθηκαν και διατάξεις

που αφορούν την ταξινόμηση και την επικόλληση ενδείξεων όσον αφορά τις

επικίνδυνες ουσίες

Έλεγχος των κινδύνων της βιοτεχνολογίας

Τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίσθηκαν από την θεαματική ανάπτυξη

της τεχνολογίας των έμβιων οργανισμών Στο τέταρτο πρόγραμμα

προβλέπεται επομένως ο ορισμός μια συνολικής προσέγγισης για την

προστασία του περιβάλλοντος από τους κινδύνους που μπορεί να

προκύπτουν από τη χρησιμοποίηση γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών

Ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας

Η Κοινότητα προχώρησε στην κατάρτιση των βασικών προδιαγραφών

για την προστασία του πληθυσμού και των εργαζόμενων από τους κινδύνους

των ακτινοβολιών και διεξάγει πολυάριθμες έρευνες με αντικείμενο ιδίως την

ασφάλεια των πυρηνικών αντιδραστήρων καθώς και τη μεταφορά και

αποθήκευση των ραδιενεργών ουσιών

Διαφύλαξη της φύσης και των φυσικών πόρων Ορθολογική διαχείριση της

γης

Η γη αποτελεί έναν από τους πιο περιορισμένους και περιζήτητους

πόρους Η χρησιμοποίηση της λοιπόν επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την

ποιότητα του περιβάλλοντος Καθώς οι καλλιέργειες και τα δάση καλύπτουν

ποσοστό μεγαλύτερο από το 80 του εδάφους της Κοινότητας αυτή

ανέλαβε μια σειρά μελετών που αφορούν πολυποίκιλα θέματα όπως η

ολοκληρωμένη προστασία των καλλιεργειών οι οικολογικές διαστάσεις των

μεγάλων αποξηραντικών ή αρδευτικών έργων η διοχέτευση των υγρών

αποβλήτων των μονάδων εκτροφής η χρησιμοποίηση στην γεωργία της

ιλύος καθαρισμού και η χρήση των εντομοκτόνων Με τη διαδικασία αυτή

επιτεύχθηκε η απαγόρευση πολλών εντομοκτόνων

Προστασία της χλωρίδας και της πανίδας

Η γενετική πολυμορφία της φύσης απειλείται επειδή ακριβώς

σπανίζουν η αφανίζονται ορισμένα είδη Η Κοινότητα εφαρμόζει από την

πλευρά της τη διεθνή σύμβαση για το εμπόριο των ειδών που απειλούνται με

αφανισμό Οι διατάξεις που έχουν θεσπισθεί στον τομέα αυτό ξεπερνούν

συχνά το πλαίσιο των διατάξεων της ίδιας της σύμβασης Η Κοινότητα

σταμάτησε εξάλλου τις εισαγωγές των προϊόντων που προέρχονται από τα

δέρματα των νεογνών της φώκιας και υιοθέτησε μόλις πρόσφατα μια

οδηγία με την οποία περιορίζεται η χρησιμοποίηση ζώων για τους σκοπούς

της διεξαγωγής επιστημονικών πειραμάτων Μια άλλη οδηγία των

Κοινοτήτων για την προστασία των άγριων πτηνών αποβλέπει στην

προστασία των οικοτόπων τους και στον περιορισμό του κυνηγιού και της

εμπορίας τους ιδίως με την απαγόρευση της χρησιμοποίησης μη

επιλεγμένων μέσων κυνηγιού και αιχμάλωτης θηραμάτων Η Κοινότητα

υποστηρίζει τέλος με χρηματοδοτικές ενισχύσεις της ορισμένα προγράμματα

για την προστασία των φυσικών οικοτόπων ενώ έχει παράλληλα προβλέψει

τη διεύρυνση των ενεργειών της με την επεξεργασία νέων διατάξεων που θα

αποβλέπουν στην προστασία όλων των ειδών χλωρίδας και πανίδας

Διαχείριση των αποβλήτων και προώθηση των καθαρών τεχνολογιών

Στην Κοινότητα παράγονται κάθε χρόνο περισσότερα από 2

δισεκατομμύρια τόνοι αποβλήτων που έχουν συχνά ρυπογόνο η τοξική

μορφή Ποσοστό 80 περίπου των αποβλήτων αυτών μπορούν να

επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν με τη μορφή των πρώτων υλών

η της ενέργειας Ήδη ισχύουν διάφορες διατάξεις στο πλαίσιο της

ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τον έλεγχο της διάθεσης και της αξιοποίησης των

αποβλήτων Αυτές αφορούν ιδίως τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και τα

τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα

Το ευχάριστο είναι ότι και στη Χώρα μας έχουμε αξιόλογα παραδείγματα

ορθολογικής βιομηχανικής ανάπτυξης με ταυτόχρονη φροντίδα για την

προστασία του περιβάλλοντος όπως πχ στην Πτολεμαΐδα τη Μεγαλόπολη

το Δίστομο τη Λάρυμνα τη Νέα Καρβάλη τη Σύρο κοκ Στις περιοχές

αυτές πέρα από την ισόρροπη βιομηχανική οικονομική και τεχνολογική

ανάπτυξη εξασφαλίζεται μια πολύ δικαιότερη κατανομή του εθνικού

εισοδήματος συγκράτηση του πληθυσμού στις γενέτειρες τους και μειώνονται

οι δυσμενείς συνέπειες της βιομηχανικής δραστηριότητας στο περιβάλλον

Είναι εξάλλου σημαντικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια

παρατηρείται μια σοβαρή αλλαγή στην πολιτική της ανάπτυξης που δεν

γίνεται πια χωρίς ταυτόχρονη σοβαρή μελέτη των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων Είναι δε βέβαιο ότι αυτό έγινε γιατί άρχισε να συνειδητοποιείται

ο κίνδυνος που διατρέχει ένα οποιοδήποτε αναπτυξιακό πρόγραμμα όταν δεν

λαμβάνεται υπόψη ο παράγων περιβάλλον

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΣΟΥΛΟΥ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΟΥ

Ο Δεκάλογος της Προστασίας του Περιβάλλοντος

Κλείνουμε την μελέτη μας με τη δημοσίευση του Δεκάλογου του

γαλλικού Οικολογικού Κινήματος ( Μπρίς Λαλόντ και Ρενέ Ντυμόν ) που είναι

νομίζομαι χρήσιμος για όλες τις χώρες και όλους τους ανθρώπους

1) ltlt Να απαγορευτεί προοδευτικά στα ιδιωτικά αυτοκίνητα το κέντρο των

πόλεων Να βελτιωθεί και να γίνεται δωρεάν η αστική συγκοινωνία

2) Για κάθε συνοικία με 10000 κατοίκους και πάνω να εκλέγεται ένας

δήμαρχος Να διαθέτουν στους δήμους τεχνικά μέσα που θα δώσουν στους

κατοίκους τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην πληροφόρηση στη διοίκηση

και στις αποφάσεις που τους αφορούν με τοπικές εφημερίδες με κλειστό

κύκλωμα τηλεόρασης με τηλεφωνικό κέντρο με μικρούς ηλεκτρονικούς

υπολογιστές Οι συνοικίες των μεγάλων πόλεων θα πρέπει να αναπτύξουν

στενές σχέσεις ndash άμεσες αγοραπωλησίες διακοπές εποχιακές δουλειές

γιορτές ndash με όσο το δυνατό περισσότερα χωριά

3) Να προωθηθεί με δωρεά παροχή αιθουσών και με επιχορηγήσεις η

δημιουργία και η ανάπτυξη οργανώσεων της γειτονιάς που θα οργανώνουν

πολιτιστικές εκδηλώσεις ατελιέ παιδικούς σταθμούς κοινά πλυντήρια

κέντρα αγοράς κτλ

4) Να γίνει από τους δήμους με τη βοήθεια των κατοίκων μια γενική

οικολογική περιγραφή της Χώρας ( φυσικοί πόροι φυτικό και ζωικό βασίλειο

έδαφος κτλ)

5) Να κλείσουν τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας στη Χώρα Να περιοριστεί

η κατανάλωση ενέργειας στο σημερινό επίπεδο να σταματήσει προοδευτικά

η σπατάλη Να αρχίσει ένα πλατύ πρόγραμμα έρευνας κι εφαρμογής της

ηλιακής ενέργειας

6) Σε όλα τα προϊόντα να υπάρχει σημειωμένη η διάρκεια ζωής κι ο αριθμός

των ορών χρήσης

7) Να παραχωρηθούν φορολογικές διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις

ανακύκλωσης συντήρησης κι επιδιόρθωσης

8) Η νόμιμη διάρκεια της εργασίας να οριστεί σε 30 ώρες την εβδομάδα

συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου μεταφοράς στον τόπο εργασίας

9) Το σχολείο να περιλαμβάνει και διανοητικές και χειρωνακτικές

δραστηριότητες

10) Να δημιουργηθούν διαδικασίες για την άσκηση της λαϊκής πρωτοβουλίας

το ένα εκατοστό του πληθυσμού να μπορεί να ζητάει τη διενέργεια

δημοψηφίσματος

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΓΩΓΗ-ΣΥΝΕΙΔΙΣΗ

1 ΜΜΕ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η όξυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων γεννά την ανάγκη

περιβαλλοντικά ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων πολιτών Η

ευαισθητοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου και η έγκυρη ενημέρωση για τα

περιβαλλοντικά ζητήματα έχει αποδειχθεί πως είναι απίστευτης αναγκαιότητας

πράξη για να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το περιβάλλον μέσα

στον 21ο αιώνα (Ράγκου 2004) Τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση έχοντας

πρόσβαση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού μπορούν να επηρεάσουν τις

προσωπικές συμπεριφορές τις στάσεις και τις αντιλήψεις και αποτελούν την

κύρια πηγή πληροφόρησης γύρω από πολλά θέματα της σύγχρονης ζωής

συνεπώς και για τα περιβαλλοντικά ζητήματα (Liebler amp Bendix 1996 Stamm

et al 2000 Williams 2000 Bengston et al 2005 Pollak amp Zint 2006

Scanavis amp Sakellari 2007)

Τα ΜΜΕ παρέχοντας μια άτυπη μορφή περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης μπορούν να επηρεάσουν τις περιβαλλοντικές γνώσεις να

διαμορφώσουν τις περιβαλλοντικές αντιλήψεις και να αποτελέσουν σημαντικά

εργαλεία στη συνειδητοποίηση του κοινού για τα ζητήματα του περιβάλλοντος

(Riechert 1995) Σήμερα σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής

υπάρχει ένα κίνημα του κοινού που απαιτεί από τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα από τα

έντυπα μέσα να είναι αντικειμενικά και κριτικά απέναντι στα θέματα που

διαπραγματεύονται και να εκπληρώνουν την κοινωνική τους αποστολή που

είναι η πληροφόρηση και η έγκυρη διαμόρφωση απόψεων με συνέπεια

(Canan amp Hartman 2007 Stocking amp Holstein 2009) Η έρευνα για την

ανάλυση του μηνύματος από τα ΜΜΕ εστιάζεται συχνά στην περιβαλλοντική

πληροφορία που περνάει από αυτά όχι μόνον τα τελευταία χρόνια αλλά

ακόμη από τη δεκαετία του rsquo70 και του rsquo80 κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες

Σύμφωνα με τους Neuzil και Kovarik (1996) το περιβαλλοντικό κίνημα

στις ΗΠΑ είναι στενά δεμένο με τα ΜΜΕ με τέτοιον τρόπο που οι laquoπράσινες

σταυροφορίεςraquo στην Αμερική δεν μπορούν να γίνουν πλήρως κατανοητές

χωρίς μια προσεκτική και βιβλία τα περιοδικά ακόμη και λαϊκά αναγνώσματα

επηρεάζουν την κατανόηση του κοινού για αυτά τα ζητήματα και την

πληροφόρηση που προέρχεται από αυτά Ιδιαίτερο ενδιαφέρον

παρουσιάζουν έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο τα μαζικά μέσα

ενημέρωσης επικοινωνούν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους στο κοινό

(Greenberg amp Chess 1992) ή αναλύουν τον τρόπο που τα ΜΜΕ

ενημερώνουν το κοινό για περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η υπερθέρμανση

του πλανήτη διαπιστώνοντας μη επαρκή και πλήρη κάλυψη των ζητημάτων

(Stamm et al 2000)Οι Τσέκος και Ματθόπουλος (2004 2008) καταλήγουν

σε παρόμοια συμπεράσματα αξιολογώντας τον τρόπο που οι εφημερίδες

στην Ελλάδα διαπραγματεύονται τα περιβαλλοντικά θέματα Πρόσφατα στις

17 Ιουνίου 2010 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος (56) ο

Οργανισμός Fit On Earth και το Κέντρο Αειφορίας (CSE) με την υποστήριξη

του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα διοργάνωσαν

στην Αθήνα Ημερίδα με θέμα laquoΣυνεισφορά των ΜΜΕ στην Αειφόρο

Ανάπτυξη και το Περιβάλλονraquo αναγνωρίζοντας ότι τα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης καλούνται ειδικότερα τώρα στο νέο οικονομικό περιβάλλον

που διαμορφώνεται να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και την

ενημέρωση για το περιβάλλον Οι δημοσιογράφοι επιφορτίζονται με ιδιαίτερες

ευθύνες και είναι αντικείμενο αρκετών ερευνών κατά πόσο είναι επαρκώς

εφοδιασμένοι με γνώσεις και κατά πόσο η αντίληψή τους για τα ζητήματα αυτά

αντιστοιχεί στην πολυπλοκότητα και τη συνθετότητα της περιβαλλοντικής

πραγματικότητας Οι τηλεοπτικές εκπομπές περιβαλλοντικού χαρακτήρα

δυνητικά θα μπορούσαν να είναι φορείς ενός περιβαλλοντικού περιεχομένου

υψηλής ποιότητας και να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση και

στην ευαισθητοποίηση των πολιτών Ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι παρά

την έκρηξη της περιβαλλοντικής πληροφορίας και τη θεαματική μερικές

φορές άνοδο του ενδιαφέροντος του κοινού για το περιβάλλον τα ΜΜΕ δεν

παρέχουν υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική πληροφόρηση (Bowman amp

Hanaford 1977 Ostman amp Parker 1987 Corbett 1992 Tsekos amp

Matthopoulos 2008)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Η χρήση των ΜΜΕ είναι απαραίτητη στη διαμόρφωση οικολογικής

συνείδησης του κοινού Κατrsquo αρχήν για να υπάρξει οικολογική συνείδηση

χρειάζεται κάτι περισσότερο από απλή ενημέρωση για συμβάντα που

παρουσιάζονται ως αναπόφευκτα κακές στιγμές μοιραίες συγκυρίες σε ένα

γειτονικό πνεύμα απάθειας και αποστασιοποίησης των ευθυνών για τον

καθένα προσωπικά Χρειάζεται μια αναλυτικότατη και εμπεριστατωμένη

παρουσίαση γεγονότων χρειάζεται τριβή σε οικολογικά θέματα και

προβλήματα σαφείς αναφορές εκτεταμένες έρευνες σχετικά με επικείμενους

κινδύνους με πιθανές λύσεις Αναγκαία προϋπόθεση γίνεται η γνώση και η

παιδεία σε οικολογικά θέματα και όχι η πρόχειρη αποσπασματική

πληροφόρηση κατόπιν συνήθως κάποιας από τις δεκάδες laquoκακές στιγμέςraquo

Χρειάζεται να γίνεται τόσο κατανοητό το πρόβλημα οι πηγές του οι λύσεις

του η αρνητική επίδραση του σε παγκόσμιο και ατομικό επίπεδο γιατί μόνο

έτσι μπορεί το άτομο να αποκτήσει αίσθημα συμμετοχής Πώς μπορεί

κάποιος να συμμετέχει με ενδιαφέρον σε κάτι που του είναι ακατανόητο και

από την άλλη φαίνεται τόσο απόμακρο που δεν τον επηρεάζει

Στη προσπάθεια τους για διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης τα ΜΜΕ τα

τελευταία χρόνια διοργανώνουν δενδροφυτεύσεις σε όλη τη χώρα ώστε να

παρακινήσουν τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον Αυτή τη

προσπάθεια κάνει κυρίως οι τηλεόραση οι οποία με διάφορους τρόπους καλεί

τους πολίτες να πάρουν μέρος Σκοπός τους είναι να διαμορφώσουν

οικολογική συνείδηση στους πολίτες με έναν πιο δραστικό και ενδιαφέρον

τρόπο που θα κινήσει το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ

όπως και του αμερικανικού καναλιού CNN ο όποιος διοργανώνει

δενδροφυτεύσεις ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα αφιλοκερδώς και μόνο

του σκοπό τη συμμέτοχη των ανθρώπων τα αποτελέσματα αυτής της

προσπάθειας δεν είναι τα αναμενόμενα Αντίθετα από την μεγάλη

προσπάθεια των ΜΜΕ τα πρώτα χρόνια οι πολίτες έμεναν ανενεργοί σε

όλο τον πλανήτη Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες

1 Αδιαφορία πολιτών

2 Μη διάδοση του προβλήματος από τους φορείς

3 Παραπληροφόρηση

4 Πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα

Από την άλλη πλευρά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση

συμμετοχής των πολιτών που αγγίζει το 6 τα τελευταία δυο χρόνια

Τελικά φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΜΜΕ για διαμόρφωση

οικολογικής συνείδησης μέσω των δενδροφυτεύσεων είχε αποτέλεσμα καθώς

υπήρξε ραγδαία αύξηση συμμετοχής πολιτών οι όποιοι διαμόρφωσαν

οικολογική συνείδηση που αγγίζει το 10 παγκοσμίως Ωστόσο χρειάζεται και

βοήθεια από τους αρμοδίους φορείς για να μην πάει στα σκουπίδια η

προσπάθεια των ΜΜΕ μέσω των δένδρο-φυτεύσεων

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η προβολή των

οικολογικών ζητημάτων από τα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην

φιλοσοφία και στους στόχους που είχαν θέσει Δεν καταφέρνουν να

παρουσιάσουν στο κοινό την περιβαλλοντική πραγματικότητα ως ένα πεδίο

κοινωνικό-οικονομικών πολιτικών και βιοφυσικών αλληλεπιδράσεων Ένα

μέρος του κοινού αδυνατεί να δει το πρόβλημα μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο

που δημιουργείται να διαπιστώσει το εύρος των εναλλακτικών λύσεων τις

πιθανές επιπτώσεις κάθε λύσης να μελετήσει την κοινωνική αντίσταση στην

αλλαγή συμπεριφοράς και στάσης ζωής ενσωματώσει και να συνενώσει τις

διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα μέσα σε κάθε

περιβαλλοντική κατάσταση ώστε να προβάλλονται όλες οι πλευρές του

περιβαλλοντικού προβλήματος Ωστόσο δεν παύει να μην είναι σημαντικό ότι

ένα άλλο μέρος των ανθρώπων παγκοσμίως κατάλαβε το οικολογικό

πρόβλημα και διαμόρφωσε οικολογική συνείδηση όπως δείχνουν οι έρευνες

του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

Σχέδιο που παραθέτουμε Εξάλλου το 1987-1988 ανακηρύχθηκε ltlt

Ευρωπαϊκό Έτος Περιβάλλοντοςgtgt με εκδηλώσεις σε όλες τις χώρες Μέλη

της ΕΟΚ Οι βασικές αρχές που υιοθέτησε το Κοινοβούλιο της ΕΟΚ για την

πολιτική περιβάλλοντος στο ζωτικό αυτό τομέα

1 Η μόλυνση και η καταστροφή του περιβάλλοντος πρέπει να

προλαμβάνονται να μειώνονται και όπου είναι δυνατόν να γίνεται η

αποκατάσταση των ζημιών

2 Η οικολογική ισορροπία και η βιόσφαιρα πρέπει να προστατεύονται

Πρέπει να εξασφαλίζονται σε επαρκή ποσότητα και ποιότητα όλες οι

απαραίτητες προϋποθέσεις για μια υγιεινή διαβίωση ( νερό αέρας χώρος

κλίμα πρώτες ύλες φυσική κληρονομιά )

3 Το φυσικό περιβάλλον πρέπει να διατηρηθεί ενδεχομένως να

επαναξιοποιηθεί και να δημιουργηθούν προστατευόμενοι βιότοποι για ζώα και

φυτά

4 Να εξευρεθούν κοινές λύσεις για τα προβλήματα του περιβάλλοντος σε

συνεργασία και με κράτη εκτός της Κοινότητας κυρίως στα πλαίσια διεθνών

οργανισμών για όλες τις πολιτικές της Κοινότητας η προστασία του

περιβάλλοντος αποτελεί κριτήριο διαμόρφωσης και εφαρμογής τους

Στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής για τα θέματα του

περιβάλλοντος είναι δύο κύριοι άξονες αφενός μεν η καταπολέμηση της

ρύπανσης και των οχλήσεων αφετέρου όμως η βελτίωση της διαχείρισης

της γης του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων

Δεν είναι όμως αμελητέα και η σημασία που δίνει η ευρωπαϊκή πολιτική στην

επιστημονική έρευνα και τα με μέτρα σε διεθνή κλίμακα

ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΧΛΗΣΕΩΝ

Καθαρά νερά Πολλές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας έχουν ως

αντικείμενό τους την προστασία των υπόγειων και των επιφανειακών υδάτων

δηλαδή τόσο των γλυκών νερών όσο και του νερού της θάλασσας

Καθαρή ατμόσφαιρα Στις οδηγίες των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

καθορίζονται οι ποιοτικοί αντικειμενικοί στόχοι και τα όρια της ρύπανσης από

το μόλυβδο το διοξείδιο του θείου και τα αιωρούμενα σωματίδια Σε ότι

αφορά την τελευταία περίπτωση τα εθνικά δίκτυα εποπτείας συνέρχονται με

βάση μια καθορισμένη διαδικασία με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών

Εξάλλου κυρώθηκε και μια διεθνής σύμβαση για τη διασυνοριακή ρύπανση

Με τις διατάξεις άλλων οδηγιών περιορίζεται η ατμοσφαιρική ρύπανση που

προκαλούν τα αυτοκίνητα οχήματα και καθορίζεται η οριακή περιεκτικότητα

του καύσιμου ντίζελ σε θειο

Μείωση της ηχορύπανσης Στις οδηγίες των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

προσδιορίζονται οι μέθοδοι μέτρησης του ήχου και καθορίζονται ταυτόχρονα

οι περιορισμοί του ηχητικού επιπέδου των αυτοκινήτων οχημάτων των

φορτηγών των μοτοσικλετών των γεωργικών ελκυστήρων των

υποηχητικών αεριωθούμενων των χορτοκοπτικών μηχανών και των

μηχανημάτων που χρησιμοποιούνται για οικοδομικές εργασίες

ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

Σύμφωνα με τις διατάξεις μιας οδηγίας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

καθιερώθηκε μια γενετική διαδικασία ανακοίνωσης αξιολόγησης και ελέγχου

των χημικών ουσιών που έχουν τεθεί σε κυκλοφορία στην αγορά έπειτα από

τις 18 Σεπτεμβρίου 1981 Εκτός των άλλων όμως θεσπίσθηκαν και διατάξεις

που αφορούν την ταξινόμηση και την επικόλληση ενδείξεων όσον αφορά τις

επικίνδυνες ουσίες

Έλεγχος των κινδύνων της βιοτεχνολογίας

Τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίσθηκαν από την θεαματική ανάπτυξη

της τεχνολογίας των έμβιων οργανισμών Στο τέταρτο πρόγραμμα

προβλέπεται επομένως ο ορισμός μια συνολικής προσέγγισης για την

προστασία του περιβάλλοντος από τους κινδύνους που μπορεί να

προκύπτουν από τη χρησιμοποίηση γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών

Ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας

Η Κοινότητα προχώρησε στην κατάρτιση των βασικών προδιαγραφών

για την προστασία του πληθυσμού και των εργαζόμενων από τους κινδύνους

των ακτινοβολιών και διεξάγει πολυάριθμες έρευνες με αντικείμενο ιδίως την

ασφάλεια των πυρηνικών αντιδραστήρων καθώς και τη μεταφορά και

αποθήκευση των ραδιενεργών ουσιών

Διαφύλαξη της φύσης και των φυσικών πόρων Ορθολογική διαχείριση της

γης

Η γη αποτελεί έναν από τους πιο περιορισμένους και περιζήτητους

πόρους Η χρησιμοποίηση της λοιπόν επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την

ποιότητα του περιβάλλοντος Καθώς οι καλλιέργειες και τα δάση καλύπτουν

ποσοστό μεγαλύτερο από το 80 του εδάφους της Κοινότητας αυτή

ανέλαβε μια σειρά μελετών που αφορούν πολυποίκιλα θέματα όπως η

ολοκληρωμένη προστασία των καλλιεργειών οι οικολογικές διαστάσεις των

μεγάλων αποξηραντικών ή αρδευτικών έργων η διοχέτευση των υγρών

αποβλήτων των μονάδων εκτροφής η χρησιμοποίηση στην γεωργία της

ιλύος καθαρισμού και η χρήση των εντομοκτόνων Με τη διαδικασία αυτή

επιτεύχθηκε η απαγόρευση πολλών εντομοκτόνων

Προστασία της χλωρίδας και της πανίδας

Η γενετική πολυμορφία της φύσης απειλείται επειδή ακριβώς

σπανίζουν η αφανίζονται ορισμένα είδη Η Κοινότητα εφαρμόζει από την

πλευρά της τη διεθνή σύμβαση για το εμπόριο των ειδών που απειλούνται με

αφανισμό Οι διατάξεις που έχουν θεσπισθεί στον τομέα αυτό ξεπερνούν

συχνά το πλαίσιο των διατάξεων της ίδιας της σύμβασης Η Κοινότητα

σταμάτησε εξάλλου τις εισαγωγές των προϊόντων που προέρχονται από τα

δέρματα των νεογνών της φώκιας και υιοθέτησε μόλις πρόσφατα μια

οδηγία με την οποία περιορίζεται η χρησιμοποίηση ζώων για τους σκοπούς

της διεξαγωγής επιστημονικών πειραμάτων Μια άλλη οδηγία των

Κοινοτήτων για την προστασία των άγριων πτηνών αποβλέπει στην

προστασία των οικοτόπων τους και στον περιορισμό του κυνηγιού και της

εμπορίας τους ιδίως με την απαγόρευση της χρησιμοποίησης μη

επιλεγμένων μέσων κυνηγιού και αιχμάλωτης θηραμάτων Η Κοινότητα

υποστηρίζει τέλος με χρηματοδοτικές ενισχύσεις της ορισμένα προγράμματα

για την προστασία των φυσικών οικοτόπων ενώ έχει παράλληλα προβλέψει

τη διεύρυνση των ενεργειών της με την επεξεργασία νέων διατάξεων που θα

αποβλέπουν στην προστασία όλων των ειδών χλωρίδας και πανίδας

Διαχείριση των αποβλήτων και προώθηση των καθαρών τεχνολογιών

Στην Κοινότητα παράγονται κάθε χρόνο περισσότερα από 2

δισεκατομμύρια τόνοι αποβλήτων που έχουν συχνά ρυπογόνο η τοξική

μορφή Ποσοστό 80 περίπου των αποβλήτων αυτών μπορούν να

επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν με τη μορφή των πρώτων υλών

η της ενέργειας Ήδη ισχύουν διάφορες διατάξεις στο πλαίσιο της

ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τον έλεγχο της διάθεσης και της αξιοποίησης των

αποβλήτων Αυτές αφορούν ιδίως τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και τα

τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα

Το ευχάριστο είναι ότι και στη Χώρα μας έχουμε αξιόλογα παραδείγματα

ορθολογικής βιομηχανικής ανάπτυξης με ταυτόχρονη φροντίδα για την

προστασία του περιβάλλοντος όπως πχ στην Πτολεμαΐδα τη Μεγαλόπολη

το Δίστομο τη Λάρυμνα τη Νέα Καρβάλη τη Σύρο κοκ Στις περιοχές

αυτές πέρα από την ισόρροπη βιομηχανική οικονομική και τεχνολογική

ανάπτυξη εξασφαλίζεται μια πολύ δικαιότερη κατανομή του εθνικού

εισοδήματος συγκράτηση του πληθυσμού στις γενέτειρες τους και μειώνονται

οι δυσμενείς συνέπειες της βιομηχανικής δραστηριότητας στο περιβάλλον

Είναι εξάλλου σημαντικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια

παρατηρείται μια σοβαρή αλλαγή στην πολιτική της ανάπτυξης που δεν

γίνεται πια χωρίς ταυτόχρονη σοβαρή μελέτη των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων Είναι δε βέβαιο ότι αυτό έγινε γιατί άρχισε να συνειδητοποιείται

ο κίνδυνος που διατρέχει ένα οποιοδήποτε αναπτυξιακό πρόγραμμα όταν δεν

λαμβάνεται υπόψη ο παράγων περιβάλλον

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΣΟΥΛΟΥ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΟΥ

Ο Δεκάλογος της Προστασίας του Περιβάλλοντος

Κλείνουμε την μελέτη μας με τη δημοσίευση του Δεκάλογου του

γαλλικού Οικολογικού Κινήματος ( Μπρίς Λαλόντ και Ρενέ Ντυμόν ) που είναι

νομίζομαι χρήσιμος για όλες τις χώρες και όλους τους ανθρώπους

1) ltlt Να απαγορευτεί προοδευτικά στα ιδιωτικά αυτοκίνητα το κέντρο των

πόλεων Να βελτιωθεί και να γίνεται δωρεάν η αστική συγκοινωνία

2) Για κάθε συνοικία με 10000 κατοίκους και πάνω να εκλέγεται ένας

δήμαρχος Να διαθέτουν στους δήμους τεχνικά μέσα που θα δώσουν στους

κατοίκους τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην πληροφόρηση στη διοίκηση

και στις αποφάσεις που τους αφορούν με τοπικές εφημερίδες με κλειστό

κύκλωμα τηλεόρασης με τηλεφωνικό κέντρο με μικρούς ηλεκτρονικούς

υπολογιστές Οι συνοικίες των μεγάλων πόλεων θα πρέπει να αναπτύξουν

στενές σχέσεις ndash άμεσες αγοραπωλησίες διακοπές εποχιακές δουλειές

γιορτές ndash με όσο το δυνατό περισσότερα χωριά

3) Να προωθηθεί με δωρεά παροχή αιθουσών και με επιχορηγήσεις η

δημιουργία και η ανάπτυξη οργανώσεων της γειτονιάς που θα οργανώνουν

πολιτιστικές εκδηλώσεις ατελιέ παιδικούς σταθμούς κοινά πλυντήρια

κέντρα αγοράς κτλ

4) Να γίνει από τους δήμους με τη βοήθεια των κατοίκων μια γενική

οικολογική περιγραφή της Χώρας ( φυσικοί πόροι φυτικό και ζωικό βασίλειο

έδαφος κτλ)

5) Να κλείσουν τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας στη Χώρα Να περιοριστεί

η κατανάλωση ενέργειας στο σημερινό επίπεδο να σταματήσει προοδευτικά

η σπατάλη Να αρχίσει ένα πλατύ πρόγραμμα έρευνας κι εφαρμογής της

ηλιακής ενέργειας

6) Σε όλα τα προϊόντα να υπάρχει σημειωμένη η διάρκεια ζωής κι ο αριθμός

των ορών χρήσης

7) Να παραχωρηθούν φορολογικές διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις

ανακύκλωσης συντήρησης κι επιδιόρθωσης

8) Η νόμιμη διάρκεια της εργασίας να οριστεί σε 30 ώρες την εβδομάδα

συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου μεταφοράς στον τόπο εργασίας

9) Το σχολείο να περιλαμβάνει και διανοητικές και χειρωνακτικές

δραστηριότητες

10) Να δημιουργηθούν διαδικασίες για την άσκηση της λαϊκής πρωτοβουλίας

το ένα εκατοστό του πληθυσμού να μπορεί να ζητάει τη διενέργεια

δημοψηφίσματος

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΓΩΓΗ-ΣΥΝΕΙΔΙΣΗ

1 ΜΜΕ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η όξυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων γεννά την ανάγκη

περιβαλλοντικά ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων πολιτών Η

ευαισθητοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου και η έγκυρη ενημέρωση για τα

περιβαλλοντικά ζητήματα έχει αποδειχθεί πως είναι απίστευτης αναγκαιότητας

πράξη για να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το περιβάλλον μέσα

στον 21ο αιώνα (Ράγκου 2004) Τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση έχοντας

πρόσβαση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού μπορούν να επηρεάσουν τις

προσωπικές συμπεριφορές τις στάσεις και τις αντιλήψεις και αποτελούν την

κύρια πηγή πληροφόρησης γύρω από πολλά θέματα της σύγχρονης ζωής

συνεπώς και για τα περιβαλλοντικά ζητήματα (Liebler amp Bendix 1996 Stamm

et al 2000 Williams 2000 Bengston et al 2005 Pollak amp Zint 2006

Scanavis amp Sakellari 2007)

Τα ΜΜΕ παρέχοντας μια άτυπη μορφή περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης μπορούν να επηρεάσουν τις περιβαλλοντικές γνώσεις να

διαμορφώσουν τις περιβαλλοντικές αντιλήψεις και να αποτελέσουν σημαντικά

εργαλεία στη συνειδητοποίηση του κοινού για τα ζητήματα του περιβάλλοντος

(Riechert 1995) Σήμερα σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής

υπάρχει ένα κίνημα του κοινού που απαιτεί από τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα από τα

έντυπα μέσα να είναι αντικειμενικά και κριτικά απέναντι στα θέματα που

διαπραγματεύονται και να εκπληρώνουν την κοινωνική τους αποστολή που

είναι η πληροφόρηση και η έγκυρη διαμόρφωση απόψεων με συνέπεια

(Canan amp Hartman 2007 Stocking amp Holstein 2009) Η έρευνα για την

ανάλυση του μηνύματος από τα ΜΜΕ εστιάζεται συχνά στην περιβαλλοντική

πληροφορία που περνάει από αυτά όχι μόνον τα τελευταία χρόνια αλλά

ακόμη από τη δεκαετία του rsquo70 και του rsquo80 κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες

Σύμφωνα με τους Neuzil και Kovarik (1996) το περιβαλλοντικό κίνημα

στις ΗΠΑ είναι στενά δεμένο με τα ΜΜΕ με τέτοιον τρόπο που οι laquoπράσινες

σταυροφορίεςraquo στην Αμερική δεν μπορούν να γίνουν πλήρως κατανοητές

χωρίς μια προσεκτική και βιβλία τα περιοδικά ακόμη και λαϊκά αναγνώσματα

επηρεάζουν την κατανόηση του κοινού για αυτά τα ζητήματα και την

πληροφόρηση που προέρχεται από αυτά Ιδιαίτερο ενδιαφέρον

παρουσιάζουν έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο τα μαζικά μέσα

ενημέρωσης επικοινωνούν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους στο κοινό

(Greenberg amp Chess 1992) ή αναλύουν τον τρόπο που τα ΜΜΕ

ενημερώνουν το κοινό για περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η υπερθέρμανση

του πλανήτη διαπιστώνοντας μη επαρκή και πλήρη κάλυψη των ζητημάτων

(Stamm et al 2000)Οι Τσέκος και Ματθόπουλος (2004 2008) καταλήγουν

σε παρόμοια συμπεράσματα αξιολογώντας τον τρόπο που οι εφημερίδες

στην Ελλάδα διαπραγματεύονται τα περιβαλλοντικά θέματα Πρόσφατα στις

17 Ιουνίου 2010 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος (56) ο

Οργανισμός Fit On Earth και το Κέντρο Αειφορίας (CSE) με την υποστήριξη

του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα διοργάνωσαν

στην Αθήνα Ημερίδα με θέμα laquoΣυνεισφορά των ΜΜΕ στην Αειφόρο

Ανάπτυξη και το Περιβάλλονraquo αναγνωρίζοντας ότι τα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης καλούνται ειδικότερα τώρα στο νέο οικονομικό περιβάλλον

που διαμορφώνεται να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και την

ενημέρωση για το περιβάλλον Οι δημοσιογράφοι επιφορτίζονται με ιδιαίτερες

ευθύνες και είναι αντικείμενο αρκετών ερευνών κατά πόσο είναι επαρκώς

εφοδιασμένοι με γνώσεις και κατά πόσο η αντίληψή τους για τα ζητήματα αυτά

αντιστοιχεί στην πολυπλοκότητα και τη συνθετότητα της περιβαλλοντικής

πραγματικότητας Οι τηλεοπτικές εκπομπές περιβαλλοντικού χαρακτήρα

δυνητικά θα μπορούσαν να είναι φορείς ενός περιβαλλοντικού περιεχομένου

υψηλής ποιότητας και να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση και

στην ευαισθητοποίηση των πολιτών Ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι παρά

την έκρηξη της περιβαλλοντικής πληροφορίας και τη θεαματική μερικές

φορές άνοδο του ενδιαφέροντος του κοινού για το περιβάλλον τα ΜΜΕ δεν

παρέχουν υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική πληροφόρηση (Bowman amp

Hanaford 1977 Ostman amp Parker 1987 Corbett 1992 Tsekos amp

Matthopoulos 2008)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Η χρήση των ΜΜΕ είναι απαραίτητη στη διαμόρφωση οικολογικής

συνείδησης του κοινού Κατrsquo αρχήν για να υπάρξει οικολογική συνείδηση

χρειάζεται κάτι περισσότερο από απλή ενημέρωση για συμβάντα που

παρουσιάζονται ως αναπόφευκτα κακές στιγμές μοιραίες συγκυρίες σε ένα

γειτονικό πνεύμα απάθειας και αποστασιοποίησης των ευθυνών για τον

καθένα προσωπικά Χρειάζεται μια αναλυτικότατη και εμπεριστατωμένη

παρουσίαση γεγονότων χρειάζεται τριβή σε οικολογικά θέματα και

προβλήματα σαφείς αναφορές εκτεταμένες έρευνες σχετικά με επικείμενους

κινδύνους με πιθανές λύσεις Αναγκαία προϋπόθεση γίνεται η γνώση και η

παιδεία σε οικολογικά θέματα και όχι η πρόχειρη αποσπασματική

πληροφόρηση κατόπιν συνήθως κάποιας από τις δεκάδες laquoκακές στιγμέςraquo

Χρειάζεται να γίνεται τόσο κατανοητό το πρόβλημα οι πηγές του οι λύσεις

του η αρνητική επίδραση του σε παγκόσμιο και ατομικό επίπεδο γιατί μόνο

έτσι μπορεί το άτομο να αποκτήσει αίσθημα συμμετοχής Πώς μπορεί

κάποιος να συμμετέχει με ενδιαφέρον σε κάτι που του είναι ακατανόητο και

από την άλλη φαίνεται τόσο απόμακρο που δεν τον επηρεάζει

Στη προσπάθεια τους για διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης τα ΜΜΕ τα

τελευταία χρόνια διοργανώνουν δενδροφυτεύσεις σε όλη τη χώρα ώστε να

παρακινήσουν τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον Αυτή τη

προσπάθεια κάνει κυρίως οι τηλεόραση οι οποία με διάφορους τρόπους καλεί

τους πολίτες να πάρουν μέρος Σκοπός τους είναι να διαμορφώσουν

οικολογική συνείδηση στους πολίτες με έναν πιο δραστικό και ενδιαφέρον

τρόπο που θα κινήσει το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ

όπως και του αμερικανικού καναλιού CNN ο όποιος διοργανώνει

δενδροφυτεύσεις ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα αφιλοκερδώς και μόνο

του σκοπό τη συμμέτοχη των ανθρώπων τα αποτελέσματα αυτής της

προσπάθειας δεν είναι τα αναμενόμενα Αντίθετα από την μεγάλη

προσπάθεια των ΜΜΕ τα πρώτα χρόνια οι πολίτες έμεναν ανενεργοί σε

όλο τον πλανήτη Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες

1 Αδιαφορία πολιτών

2 Μη διάδοση του προβλήματος από τους φορείς

3 Παραπληροφόρηση

4 Πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα

Από την άλλη πλευρά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση

συμμετοχής των πολιτών που αγγίζει το 6 τα τελευταία δυο χρόνια

Τελικά φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΜΜΕ για διαμόρφωση

οικολογικής συνείδησης μέσω των δενδροφυτεύσεων είχε αποτέλεσμα καθώς

υπήρξε ραγδαία αύξηση συμμετοχής πολιτών οι όποιοι διαμόρφωσαν

οικολογική συνείδηση που αγγίζει το 10 παγκοσμίως Ωστόσο χρειάζεται και

βοήθεια από τους αρμοδίους φορείς για να μην πάει στα σκουπίδια η

προσπάθεια των ΜΜΕ μέσω των δένδρο-φυτεύσεων

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η προβολή των

οικολογικών ζητημάτων από τα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην

φιλοσοφία και στους στόχους που είχαν θέσει Δεν καταφέρνουν να

παρουσιάσουν στο κοινό την περιβαλλοντική πραγματικότητα ως ένα πεδίο

κοινωνικό-οικονομικών πολιτικών και βιοφυσικών αλληλεπιδράσεων Ένα

μέρος του κοινού αδυνατεί να δει το πρόβλημα μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο

που δημιουργείται να διαπιστώσει το εύρος των εναλλακτικών λύσεων τις

πιθανές επιπτώσεις κάθε λύσης να μελετήσει την κοινωνική αντίσταση στην

αλλαγή συμπεριφοράς και στάσης ζωής ενσωματώσει και να συνενώσει τις

διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα μέσα σε κάθε

περιβαλλοντική κατάσταση ώστε να προβάλλονται όλες οι πλευρές του

περιβαλλοντικού προβλήματος Ωστόσο δεν παύει να μην είναι σημαντικό ότι

ένα άλλο μέρος των ανθρώπων παγκοσμίως κατάλαβε το οικολογικό

πρόβλημα και διαμόρφωσε οικολογική συνείδηση όπως δείχνουν οι έρευνες

του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

φορτηγών των μοτοσικλετών των γεωργικών ελκυστήρων των

υποηχητικών αεριωθούμενων των χορτοκοπτικών μηχανών και των

μηχανημάτων που χρησιμοποιούνται για οικοδομικές εργασίες

ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ

Σύμφωνα με τις διατάξεις μιας οδηγίας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

καθιερώθηκε μια γενετική διαδικασία ανακοίνωσης αξιολόγησης και ελέγχου

των χημικών ουσιών που έχουν τεθεί σε κυκλοφορία στην αγορά έπειτα από

τις 18 Σεπτεμβρίου 1981 Εκτός των άλλων όμως θεσπίσθηκαν και διατάξεις

που αφορούν την ταξινόμηση και την επικόλληση ενδείξεων όσον αφορά τις

επικίνδυνες ουσίες

Έλεγχος των κινδύνων της βιοτεχνολογίας

Τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίσθηκαν από την θεαματική ανάπτυξη

της τεχνολογίας των έμβιων οργανισμών Στο τέταρτο πρόγραμμα

προβλέπεται επομένως ο ορισμός μια συνολικής προσέγγισης για την

προστασία του περιβάλλοντος από τους κινδύνους που μπορεί να

προκύπτουν από τη χρησιμοποίηση γενετικά μεταλλαγμένων οργανισμών

Ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας

Η Κοινότητα προχώρησε στην κατάρτιση των βασικών προδιαγραφών

για την προστασία του πληθυσμού και των εργαζόμενων από τους κινδύνους

των ακτινοβολιών και διεξάγει πολυάριθμες έρευνες με αντικείμενο ιδίως την

ασφάλεια των πυρηνικών αντιδραστήρων καθώς και τη μεταφορά και

αποθήκευση των ραδιενεργών ουσιών

Διαφύλαξη της φύσης και των φυσικών πόρων Ορθολογική διαχείριση της

γης

Η γη αποτελεί έναν από τους πιο περιορισμένους και περιζήτητους

πόρους Η χρησιμοποίηση της λοιπόν επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την

ποιότητα του περιβάλλοντος Καθώς οι καλλιέργειες και τα δάση καλύπτουν

ποσοστό μεγαλύτερο από το 80 του εδάφους της Κοινότητας αυτή

ανέλαβε μια σειρά μελετών που αφορούν πολυποίκιλα θέματα όπως η

ολοκληρωμένη προστασία των καλλιεργειών οι οικολογικές διαστάσεις των

μεγάλων αποξηραντικών ή αρδευτικών έργων η διοχέτευση των υγρών

αποβλήτων των μονάδων εκτροφής η χρησιμοποίηση στην γεωργία της

ιλύος καθαρισμού και η χρήση των εντομοκτόνων Με τη διαδικασία αυτή

επιτεύχθηκε η απαγόρευση πολλών εντομοκτόνων

Προστασία της χλωρίδας και της πανίδας

Η γενετική πολυμορφία της φύσης απειλείται επειδή ακριβώς

σπανίζουν η αφανίζονται ορισμένα είδη Η Κοινότητα εφαρμόζει από την

πλευρά της τη διεθνή σύμβαση για το εμπόριο των ειδών που απειλούνται με

αφανισμό Οι διατάξεις που έχουν θεσπισθεί στον τομέα αυτό ξεπερνούν

συχνά το πλαίσιο των διατάξεων της ίδιας της σύμβασης Η Κοινότητα

σταμάτησε εξάλλου τις εισαγωγές των προϊόντων που προέρχονται από τα

δέρματα των νεογνών της φώκιας και υιοθέτησε μόλις πρόσφατα μια

οδηγία με την οποία περιορίζεται η χρησιμοποίηση ζώων για τους σκοπούς

της διεξαγωγής επιστημονικών πειραμάτων Μια άλλη οδηγία των

Κοινοτήτων για την προστασία των άγριων πτηνών αποβλέπει στην

προστασία των οικοτόπων τους και στον περιορισμό του κυνηγιού και της

εμπορίας τους ιδίως με την απαγόρευση της χρησιμοποίησης μη

επιλεγμένων μέσων κυνηγιού και αιχμάλωτης θηραμάτων Η Κοινότητα

υποστηρίζει τέλος με χρηματοδοτικές ενισχύσεις της ορισμένα προγράμματα

για την προστασία των φυσικών οικοτόπων ενώ έχει παράλληλα προβλέψει

τη διεύρυνση των ενεργειών της με την επεξεργασία νέων διατάξεων που θα

αποβλέπουν στην προστασία όλων των ειδών χλωρίδας και πανίδας

Διαχείριση των αποβλήτων και προώθηση των καθαρών τεχνολογιών

Στην Κοινότητα παράγονται κάθε χρόνο περισσότερα από 2

δισεκατομμύρια τόνοι αποβλήτων που έχουν συχνά ρυπογόνο η τοξική

μορφή Ποσοστό 80 περίπου των αποβλήτων αυτών μπορούν να

επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν με τη μορφή των πρώτων υλών

η της ενέργειας Ήδη ισχύουν διάφορες διατάξεις στο πλαίσιο της

ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τον έλεγχο της διάθεσης και της αξιοποίησης των

αποβλήτων Αυτές αφορούν ιδίως τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και τα

τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα

Το ευχάριστο είναι ότι και στη Χώρα μας έχουμε αξιόλογα παραδείγματα

ορθολογικής βιομηχανικής ανάπτυξης με ταυτόχρονη φροντίδα για την

προστασία του περιβάλλοντος όπως πχ στην Πτολεμαΐδα τη Μεγαλόπολη

το Δίστομο τη Λάρυμνα τη Νέα Καρβάλη τη Σύρο κοκ Στις περιοχές

αυτές πέρα από την ισόρροπη βιομηχανική οικονομική και τεχνολογική

ανάπτυξη εξασφαλίζεται μια πολύ δικαιότερη κατανομή του εθνικού

εισοδήματος συγκράτηση του πληθυσμού στις γενέτειρες τους και μειώνονται

οι δυσμενείς συνέπειες της βιομηχανικής δραστηριότητας στο περιβάλλον

Είναι εξάλλου σημαντικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια

παρατηρείται μια σοβαρή αλλαγή στην πολιτική της ανάπτυξης που δεν

γίνεται πια χωρίς ταυτόχρονη σοβαρή μελέτη των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων Είναι δε βέβαιο ότι αυτό έγινε γιατί άρχισε να συνειδητοποιείται

ο κίνδυνος που διατρέχει ένα οποιοδήποτε αναπτυξιακό πρόγραμμα όταν δεν

λαμβάνεται υπόψη ο παράγων περιβάλλον

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΣΟΥΛΟΥ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΟΥ

Ο Δεκάλογος της Προστασίας του Περιβάλλοντος

Κλείνουμε την μελέτη μας με τη δημοσίευση του Δεκάλογου του

γαλλικού Οικολογικού Κινήματος ( Μπρίς Λαλόντ και Ρενέ Ντυμόν ) που είναι

νομίζομαι χρήσιμος για όλες τις χώρες και όλους τους ανθρώπους

1) ltlt Να απαγορευτεί προοδευτικά στα ιδιωτικά αυτοκίνητα το κέντρο των

πόλεων Να βελτιωθεί και να γίνεται δωρεάν η αστική συγκοινωνία

2) Για κάθε συνοικία με 10000 κατοίκους και πάνω να εκλέγεται ένας

δήμαρχος Να διαθέτουν στους δήμους τεχνικά μέσα που θα δώσουν στους

κατοίκους τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην πληροφόρηση στη διοίκηση

και στις αποφάσεις που τους αφορούν με τοπικές εφημερίδες με κλειστό

κύκλωμα τηλεόρασης με τηλεφωνικό κέντρο με μικρούς ηλεκτρονικούς

υπολογιστές Οι συνοικίες των μεγάλων πόλεων θα πρέπει να αναπτύξουν

στενές σχέσεις ndash άμεσες αγοραπωλησίες διακοπές εποχιακές δουλειές

γιορτές ndash με όσο το δυνατό περισσότερα χωριά

3) Να προωθηθεί με δωρεά παροχή αιθουσών και με επιχορηγήσεις η

δημιουργία και η ανάπτυξη οργανώσεων της γειτονιάς που θα οργανώνουν

πολιτιστικές εκδηλώσεις ατελιέ παιδικούς σταθμούς κοινά πλυντήρια

κέντρα αγοράς κτλ

4) Να γίνει από τους δήμους με τη βοήθεια των κατοίκων μια γενική

οικολογική περιγραφή της Χώρας ( φυσικοί πόροι φυτικό και ζωικό βασίλειο

έδαφος κτλ)

5) Να κλείσουν τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας στη Χώρα Να περιοριστεί

η κατανάλωση ενέργειας στο σημερινό επίπεδο να σταματήσει προοδευτικά

η σπατάλη Να αρχίσει ένα πλατύ πρόγραμμα έρευνας κι εφαρμογής της

ηλιακής ενέργειας

6) Σε όλα τα προϊόντα να υπάρχει σημειωμένη η διάρκεια ζωής κι ο αριθμός

των ορών χρήσης

7) Να παραχωρηθούν φορολογικές διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις

ανακύκλωσης συντήρησης κι επιδιόρθωσης

8) Η νόμιμη διάρκεια της εργασίας να οριστεί σε 30 ώρες την εβδομάδα

συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου μεταφοράς στον τόπο εργασίας

9) Το σχολείο να περιλαμβάνει και διανοητικές και χειρωνακτικές

δραστηριότητες

10) Να δημιουργηθούν διαδικασίες για την άσκηση της λαϊκής πρωτοβουλίας

το ένα εκατοστό του πληθυσμού να μπορεί να ζητάει τη διενέργεια

δημοψηφίσματος

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΓΩΓΗ-ΣΥΝΕΙΔΙΣΗ

1 ΜΜΕ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η όξυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων γεννά την ανάγκη

περιβαλλοντικά ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων πολιτών Η

ευαισθητοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου και η έγκυρη ενημέρωση για τα

περιβαλλοντικά ζητήματα έχει αποδειχθεί πως είναι απίστευτης αναγκαιότητας

πράξη για να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το περιβάλλον μέσα

στον 21ο αιώνα (Ράγκου 2004) Τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση έχοντας

πρόσβαση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού μπορούν να επηρεάσουν τις

προσωπικές συμπεριφορές τις στάσεις και τις αντιλήψεις και αποτελούν την

κύρια πηγή πληροφόρησης γύρω από πολλά θέματα της σύγχρονης ζωής

συνεπώς και για τα περιβαλλοντικά ζητήματα (Liebler amp Bendix 1996 Stamm

et al 2000 Williams 2000 Bengston et al 2005 Pollak amp Zint 2006

Scanavis amp Sakellari 2007)

Τα ΜΜΕ παρέχοντας μια άτυπη μορφή περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης μπορούν να επηρεάσουν τις περιβαλλοντικές γνώσεις να

διαμορφώσουν τις περιβαλλοντικές αντιλήψεις και να αποτελέσουν σημαντικά

εργαλεία στη συνειδητοποίηση του κοινού για τα ζητήματα του περιβάλλοντος

(Riechert 1995) Σήμερα σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής

υπάρχει ένα κίνημα του κοινού που απαιτεί από τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα από τα

έντυπα μέσα να είναι αντικειμενικά και κριτικά απέναντι στα θέματα που

διαπραγματεύονται και να εκπληρώνουν την κοινωνική τους αποστολή που

είναι η πληροφόρηση και η έγκυρη διαμόρφωση απόψεων με συνέπεια

(Canan amp Hartman 2007 Stocking amp Holstein 2009) Η έρευνα για την

ανάλυση του μηνύματος από τα ΜΜΕ εστιάζεται συχνά στην περιβαλλοντική

πληροφορία που περνάει από αυτά όχι μόνον τα τελευταία χρόνια αλλά

ακόμη από τη δεκαετία του rsquo70 και του rsquo80 κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες

Σύμφωνα με τους Neuzil και Kovarik (1996) το περιβαλλοντικό κίνημα

στις ΗΠΑ είναι στενά δεμένο με τα ΜΜΕ με τέτοιον τρόπο που οι laquoπράσινες

σταυροφορίεςraquo στην Αμερική δεν μπορούν να γίνουν πλήρως κατανοητές

χωρίς μια προσεκτική και βιβλία τα περιοδικά ακόμη και λαϊκά αναγνώσματα

επηρεάζουν την κατανόηση του κοινού για αυτά τα ζητήματα και την

πληροφόρηση που προέρχεται από αυτά Ιδιαίτερο ενδιαφέρον

παρουσιάζουν έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο τα μαζικά μέσα

ενημέρωσης επικοινωνούν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους στο κοινό

(Greenberg amp Chess 1992) ή αναλύουν τον τρόπο που τα ΜΜΕ

ενημερώνουν το κοινό για περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η υπερθέρμανση

του πλανήτη διαπιστώνοντας μη επαρκή και πλήρη κάλυψη των ζητημάτων

(Stamm et al 2000)Οι Τσέκος και Ματθόπουλος (2004 2008) καταλήγουν

σε παρόμοια συμπεράσματα αξιολογώντας τον τρόπο που οι εφημερίδες

στην Ελλάδα διαπραγματεύονται τα περιβαλλοντικά θέματα Πρόσφατα στις

17 Ιουνίου 2010 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος (56) ο

Οργανισμός Fit On Earth και το Κέντρο Αειφορίας (CSE) με την υποστήριξη

του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα διοργάνωσαν

στην Αθήνα Ημερίδα με θέμα laquoΣυνεισφορά των ΜΜΕ στην Αειφόρο

Ανάπτυξη και το Περιβάλλονraquo αναγνωρίζοντας ότι τα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης καλούνται ειδικότερα τώρα στο νέο οικονομικό περιβάλλον

που διαμορφώνεται να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και την

ενημέρωση για το περιβάλλον Οι δημοσιογράφοι επιφορτίζονται με ιδιαίτερες

ευθύνες και είναι αντικείμενο αρκετών ερευνών κατά πόσο είναι επαρκώς

εφοδιασμένοι με γνώσεις και κατά πόσο η αντίληψή τους για τα ζητήματα αυτά

αντιστοιχεί στην πολυπλοκότητα και τη συνθετότητα της περιβαλλοντικής

πραγματικότητας Οι τηλεοπτικές εκπομπές περιβαλλοντικού χαρακτήρα

δυνητικά θα μπορούσαν να είναι φορείς ενός περιβαλλοντικού περιεχομένου

υψηλής ποιότητας και να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση και

στην ευαισθητοποίηση των πολιτών Ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι παρά

την έκρηξη της περιβαλλοντικής πληροφορίας και τη θεαματική μερικές

φορές άνοδο του ενδιαφέροντος του κοινού για το περιβάλλον τα ΜΜΕ δεν

παρέχουν υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική πληροφόρηση (Bowman amp

Hanaford 1977 Ostman amp Parker 1987 Corbett 1992 Tsekos amp

Matthopoulos 2008)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Η χρήση των ΜΜΕ είναι απαραίτητη στη διαμόρφωση οικολογικής

συνείδησης του κοινού Κατrsquo αρχήν για να υπάρξει οικολογική συνείδηση

χρειάζεται κάτι περισσότερο από απλή ενημέρωση για συμβάντα που

παρουσιάζονται ως αναπόφευκτα κακές στιγμές μοιραίες συγκυρίες σε ένα

γειτονικό πνεύμα απάθειας και αποστασιοποίησης των ευθυνών για τον

καθένα προσωπικά Χρειάζεται μια αναλυτικότατη και εμπεριστατωμένη

παρουσίαση γεγονότων χρειάζεται τριβή σε οικολογικά θέματα και

προβλήματα σαφείς αναφορές εκτεταμένες έρευνες σχετικά με επικείμενους

κινδύνους με πιθανές λύσεις Αναγκαία προϋπόθεση γίνεται η γνώση και η

παιδεία σε οικολογικά θέματα και όχι η πρόχειρη αποσπασματική

πληροφόρηση κατόπιν συνήθως κάποιας από τις δεκάδες laquoκακές στιγμέςraquo

Χρειάζεται να γίνεται τόσο κατανοητό το πρόβλημα οι πηγές του οι λύσεις

του η αρνητική επίδραση του σε παγκόσμιο και ατομικό επίπεδο γιατί μόνο

έτσι μπορεί το άτομο να αποκτήσει αίσθημα συμμετοχής Πώς μπορεί

κάποιος να συμμετέχει με ενδιαφέρον σε κάτι που του είναι ακατανόητο και

από την άλλη φαίνεται τόσο απόμακρο που δεν τον επηρεάζει

Στη προσπάθεια τους για διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης τα ΜΜΕ τα

τελευταία χρόνια διοργανώνουν δενδροφυτεύσεις σε όλη τη χώρα ώστε να

παρακινήσουν τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον Αυτή τη

προσπάθεια κάνει κυρίως οι τηλεόραση οι οποία με διάφορους τρόπους καλεί

τους πολίτες να πάρουν μέρος Σκοπός τους είναι να διαμορφώσουν

οικολογική συνείδηση στους πολίτες με έναν πιο δραστικό και ενδιαφέρον

τρόπο που θα κινήσει το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ

όπως και του αμερικανικού καναλιού CNN ο όποιος διοργανώνει

δενδροφυτεύσεις ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα αφιλοκερδώς και μόνο

του σκοπό τη συμμέτοχη των ανθρώπων τα αποτελέσματα αυτής της

προσπάθειας δεν είναι τα αναμενόμενα Αντίθετα από την μεγάλη

προσπάθεια των ΜΜΕ τα πρώτα χρόνια οι πολίτες έμεναν ανενεργοί σε

όλο τον πλανήτη Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες

1 Αδιαφορία πολιτών

2 Μη διάδοση του προβλήματος από τους φορείς

3 Παραπληροφόρηση

4 Πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα

Από την άλλη πλευρά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση

συμμετοχής των πολιτών που αγγίζει το 6 τα τελευταία δυο χρόνια

Τελικά φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΜΜΕ για διαμόρφωση

οικολογικής συνείδησης μέσω των δενδροφυτεύσεων είχε αποτέλεσμα καθώς

υπήρξε ραγδαία αύξηση συμμετοχής πολιτών οι όποιοι διαμόρφωσαν

οικολογική συνείδηση που αγγίζει το 10 παγκοσμίως Ωστόσο χρειάζεται και

βοήθεια από τους αρμοδίους φορείς για να μην πάει στα σκουπίδια η

προσπάθεια των ΜΜΕ μέσω των δένδρο-φυτεύσεων

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η προβολή των

οικολογικών ζητημάτων από τα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην

φιλοσοφία και στους στόχους που είχαν θέσει Δεν καταφέρνουν να

παρουσιάσουν στο κοινό την περιβαλλοντική πραγματικότητα ως ένα πεδίο

κοινωνικό-οικονομικών πολιτικών και βιοφυσικών αλληλεπιδράσεων Ένα

μέρος του κοινού αδυνατεί να δει το πρόβλημα μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο

που δημιουργείται να διαπιστώσει το εύρος των εναλλακτικών λύσεων τις

πιθανές επιπτώσεις κάθε λύσης να μελετήσει την κοινωνική αντίσταση στην

αλλαγή συμπεριφοράς και στάσης ζωής ενσωματώσει και να συνενώσει τις

διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα μέσα σε κάθε

περιβαλλοντική κατάσταση ώστε να προβάλλονται όλες οι πλευρές του

περιβαλλοντικού προβλήματος Ωστόσο δεν παύει να μην είναι σημαντικό ότι

ένα άλλο μέρος των ανθρώπων παγκοσμίως κατάλαβε το οικολογικό

πρόβλημα και διαμόρφωσε οικολογική συνείδηση όπως δείχνουν οι έρευνες

του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

Προστασία της χλωρίδας και της πανίδας

Η γενετική πολυμορφία της φύσης απειλείται επειδή ακριβώς

σπανίζουν η αφανίζονται ορισμένα είδη Η Κοινότητα εφαρμόζει από την

πλευρά της τη διεθνή σύμβαση για το εμπόριο των ειδών που απειλούνται με

αφανισμό Οι διατάξεις που έχουν θεσπισθεί στον τομέα αυτό ξεπερνούν

συχνά το πλαίσιο των διατάξεων της ίδιας της σύμβασης Η Κοινότητα

σταμάτησε εξάλλου τις εισαγωγές των προϊόντων που προέρχονται από τα

δέρματα των νεογνών της φώκιας και υιοθέτησε μόλις πρόσφατα μια

οδηγία με την οποία περιορίζεται η χρησιμοποίηση ζώων για τους σκοπούς

της διεξαγωγής επιστημονικών πειραμάτων Μια άλλη οδηγία των

Κοινοτήτων για την προστασία των άγριων πτηνών αποβλέπει στην

προστασία των οικοτόπων τους και στον περιορισμό του κυνηγιού και της

εμπορίας τους ιδίως με την απαγόρευση της χρησιμοποίησης μη

επιλεγμένων μέσων κυνηγιού και αιχμάλωτης θηραμάτων Η Κοινότητα

υποστηρίζει τέλος με χρηματοδοτικές ενισχύσεις της ορισμένα προγράμματα

για την προστασία των φυσικών οικοτόπων ενώ έχει παράλληλα προβλέψει

τη διεύρυνση των ενεργειών της με την επεξεργασία νέων διατάξεων που θα

αποβλέπουν στην προστασία όλων των ειδών χλωρίδας και πανίδας

Διαχείριση των αποβλήτων και προώθηση των καθαρών τεχνολογιών

Στην Κοινότητα παράγονται κάθε χρόνο περισσότερα από 2

δισεκατομμύρια τόνοι αποβλήτων που έχουν συχνά ρυπογόνο η τοξική

μορφή Ποσοστό 80 περίπου των αποβλήτων αυτών μπορούν να

επαναχρησιμοποιηθούν ή να ανακυκλωθούν με τη μορφή των πρώτων υλών

η της ενέργειας Ήδη ισχύουν διάφορες διατάξεις στο πλαίσιο της

ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τον έλεγχο της διάθεσης και της αξιοποίησης των

αποβλήτων Αυτές αφορούν ιδίως τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια και τα

τοξικά και επικίνδυνα απόβλητα

Το ευχάριστο είναι ότι και στη Χώρα μας έχουμε αξιόλογα παραδείγματα

ορθολογικής βιομηχανικής ανάπτυξης με ταυτόχρονη φροντίδα για την

προστασία του περιβάλλοντος όπως πχ στην Πτολεμαΐδα τη Μεγαλόπολη

το Δίστομο τη Λάρυμνα τη Νέα Καρβάλη τη Σύρο κοκ Στις περιοχές

αυτές πέρα από την ισόρροπη βιομηχανική οικονομική και τεχνολογική

ανάπτυξη εξασφαλίζεται μια πολύ δικαιότερη κατανομή του εθνικού

εισοδήματος συγκράτηση του πληθυσμού στις γενέτειρες τους και μειώνονται

οι δυσμενείς συνέπειες της βιομηχανικής δραστηριότητας στο περιβάλλον

Είναι εξάλλου σημαντικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια

παρατηρείται μια σοβαρή αλλαγή στην πολιτική της ανάπτυξης που δεν

γίνεται πια χωρίς ταυτόχρονη σοβαρή μελέτη των περιβαλλοντικών

επιπτώσεων Είναι δε βέβαιο ότι αυτό έγινε γιατί άρχισε να συνειδητοποιείται

ο κίνδυνος που διατρέχει ένα οποιοδήποτε αναπτυξιακό πρόγραμμα όταν δεν

λαμβάνεται υπόψη ο παράγων περιβάλλον

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΣΟΥΛΟΥ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΟΥ

Ο Δεκάλογος της Προστασίας του Περιβάλλοντος

Κλείνουμε την μελέτη μας με τη δημοσίευση του Δεκάλογου του

γαλλικού Οικολογικού Κινήματος ( Μπρίς Λαλόντ και Ρενέ Ντυμόν ) που είναι

νομίζομαι χρήσιμος για όλες τις χώρες και όλους τους ανθρώπους

1) ltlt Να απαγορευτεί προοδευτικά στα ιδιωτικά αυτοκίνητα το κέντρο των

πόλεων Να βελτιωθεί και να γίνεται δωρεάν η αστική συγκοινωνία

2) Για κάθε συνοικία με 10000 κατοίκους και πάνω να εκλέγεται ένας

δήμαρχος Να διαθέτουν στους δήμους τεχνικά μέσα που θα δώσουν στους

κατοίκους τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην πληροφόρηση στη διοίκηση

και στις αποφάσεις που τους αφορούν με τοπικές εφημερίδες με κλειστό

κύκλωμα τηλεόρασης με τηλεφωνικό κέντρο με μικρούς ηλεκτρονικούς

υπολογιστές Οι συνοικίες των μεγάλων πόλεων θα πρέπει να αναπτύξουν

στενές σχέσεις ndash άμεσες αγοραπωλησίες διακοπές εποχιακές δουλειές

γιορτές ndash με όσο το δυνατό περισσότερα χωριά

3) Να προωθηθεί με δωρεά παροχή αιθουσών και με επιχορηγήσεις η

δημιουργία και η ανάπτυξη οργανώσεων της γειτονιάς που θα οργανώνουν

πολιτιστικές εκδηλώσεις ατελιέ παιδικούς σταθμούς κοινά πλυντήρια

κέντρα αγοράς κτλ

4) Να γίνει από τους δήμους με τη βοήθεια των κατοίκων μια γενική

οικολογική περιγραφή της Χώρας ( φυσικοί πόροι φυτικό και ζωικό βασίλειο

έδαφος κτλ)

5) Να κλείσουν τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας στη Χώρα Να περιοριστεί

η κατανάλωση ενέργειας στο σημερινό επίπεδο να σταματήσει προοδευτικά

η σπατάλη Να αρχίσει ένα πλατύ πρόγραμμα έρευνας κι εφαρμογής της

ηλιακής ενέργειας

6) Σε όλα τα προϊόντα να υπάρχει σημειωμένη η διάρκεια ζωής κι ο αριθμός

των ορών χρήσης

7) Να παραχωρηθούν φορολογικές διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις

ανακύκλωσης συντήρησης κι επιδιόρθωσης

8) Η νόμιμη διάρκεια της εργασίας να οριστεί σε 30 ώρες την εβδομάδα

συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου μεταφοράς στον τόπο εργασίας

9) Το σχολείο να περιλαμβάνει και διανοητικές και χειρωνακτικές

δραστηριότητες

10) Να δημιουργηθούν διαδικασίες για την άσκηση της λαϊκής πρωτοβουλίας

το ένα εκατοστό του πληθυσμού να μπορεί να ζητάει τη διενέργεια

δημοψηφίσματος

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΓΩΓΗ-ΣΥΝΕΙΔΙΣΗ

1 ΜΜΕ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η όξυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων γεννά την ανάγκη

περιβαλλοντικά ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων πολιτών Η

ευαισθητοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου και η έγκυρη ενημέρωση για τα

περιβαλλοντικά ζητήματα έχει αποδειχθεί πως είναι απίστευτης αναγκαιότητας

πράξη για να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το περιβάλλον μέσα

στον 21ο αιώνα (Ράγκου 2004) Τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση έχοντας

πρόσβαση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού μπορούν να επηρεάσουν τις

προσωπικές συμπεριφορές τις στάσεις και τις αντιλήψεις και αποτελούν την

κύρια πηγή πληροφόρησης γύρω από πολλά θέματα της σύγχρονης ζωής

συνεπώς και για τα περιβαλλοντικά ζητήματα (Liebler amp Bendix 1996 Stamm

et al 2000 Williams 2000 Bengston et al 2005 Pollak amp Zint 2006

Scanavis amp Sakellari 2007)

Τα ΜΜΕ παρέχοντας μια άτυπη μορφή περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης μπορούν να επηρεάσουν τις περιβαλλοντικές γνώσεις να

διαμορφώσουν τις περιβαλλοντικές αντιλήψεις και να αποτελέσουν σημαντικά

εργαλεία στη συνειδητοποίηση του κοινού για τα ζητήματα του περιβάλλοντος

(Riechert 1995) Σήμερα σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής

υπάρχει ένα κίνημα του κοινού που απαιτεί από τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα από τα

έντυπα μέσα να είναι αντικειμενικά και κριτικά απέναντι στα θέματα που

διαπραγματεύονται και να εκπληρώνουν την κοινωνική τους αποστολή που

είναι η πληροφόρηση και η έγκυρη διαμόρφωση απόψεων με συνέπεια

(Canan amp Hartman 2007 Stocking amp Holstein 2009) Η έρευνα για την

ανάλυση του μηνύματος από τα ΜΜΕ εστιάζεται συχνά στην περιβαλλοντική

πληροφορία που περνάει από αυτά όχι μόνον τα τελευταία χρόνια αλλά

ακόμη από τη δεκαετία του rsquo70 και του rsquo80 κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες

Σύμφωνα με τους Neuzil και Kovarik (1996) το περιβαλλοντικό κίνημα

στις ΗΠΑ είναι στενά δεμένο με τα ΜΜΕ με τέτοιον τρόπο που οι laquoπράσινες

σταυροφορίεςraquo στην Αμερική δεν μπορούν να γίνουν πλήρως κατανοητές

χωρίς μια προσεκτική και βιβλία τα περιοδικά ακόμη και λαϊκά αναγνώσματα

επηρεάζουν την κατανόηση του κοινού για αυτά τα ζητήματα και την

πληροφόρηση που προέρχεται από αυτά Ιδιαίτερο ενδιαφέρον

παρουσιάζουν έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο τα μαζικά μέσα

ενημέρωσης επικοινωνούν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους στο κοινό

(Greenberg amp Chess 1992) ή αναλύουν τον τρόπο που τα ΜΜΕ

ενημερώνουν το κοινό για περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η υπερθέρμανση

του πλανήτη διαπιστώνοντας μη επαρκή και πλήρη κάλυψη των ζητημάτων

(Stamm et al 2000)Οι Τσέκος και Ματθόπουλος (2004 2008) καταλήγουν

σε παρόμοια συμπεράσματα αξιολογώντας τον τρόπο που οι εφημερίδες

στην Ελλάδα διαπραγματεύονται τα περιβαλλοντικά θέματα Πρόσφατα στις

17 Ιουνίου 2010 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος (56) ο

Οργανισμός Fit On Earth και το Κέντρο Αειφορίας (CSE) με την υποστήριξη

του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα διοργάνωσαν

στην Αθήνα Ημερίδα με θέμα laquoΣυνεισφορά των ΜΜΕ στην Αειφόρο

Ανάπτυξη και το Περιβάλλονraquo αναγνωρίζοντας ότι τα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης καλούνται ειδικότερα τώρα στο νέο οικονομικό περιβάλλον

που διαμορφώνεται να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και την

ενημέρωση για το περιβάλλον Οι δημοσιογράφοι επιφορτίζονται με ιδιαίτερες

ευθύνες και είναι αντικείμενο αρκετών ερευνών κατά πόσο είναι επαρκώς

εφοδιασμένοι με γνώσεις και κατά πόσο η αντίληψή τους για τα ζητήματα αυτά

αντιστοιχεί στην πολυπλοκότητα και τη συνθετότητα της περιβαλλοντικής

πραγματικότητας Οι τηλεοπτικές εκπομπές περιβαλλοντικού χαρακτήρα

δυνητικά θα μπορούσαν να είναι φορείς ενός περιβαλλοντικού περιεχομένου

υψηλής ποιότητας και να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση και

στην ευαισθητοποίηση των πολιτών Ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι παρά

την έκρηξη της περιβαλλοντικής πληροφορίας και τη θεαματική μερικές

φορές άνοδο του ενδιαφέροντος του κοινού για το περιβάλλον τα ΜΜΕ δεν

παρέχουν υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική πληροφόρηση (Bowman amp

Hanaford 1977 Ostman amp Parker 1987 Corbett 1992 Tsekos amp

Matthopoulos 2008)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Η χρήση των ΜΜΕ είναι απαραίτητη στη διαμόρφωση οικολογικής

συνείδησης του κοινού Κατrsquo αρχήν για να υπάρξει οικολογική συνείδηση

χρειάζεται κάτι περισσότερο από απλή ενημέρωση για συμβάντα που

παρουσιάζονται ως αναπόφευκτα κακές στιγμές μοιραίες συγκυρίες σε ένα

γειτονικό πνεύμα απάθειας και αποστασιοποίησης των ευθυνών για τον

καθένα προσωπικά Χρειάζεται μια αναλυτικότατη και εμπεριστατωμένη

παρουσίαση γεγονότων χρειάζεται τριβή σε οικολογικά θέματα και

προβλήματα σαφείς αναφορές εκτεταμένες έρευνες σχετικά με επικείμενους

κινδύνους με πιθανές λύσεις Αναγκαία προϋπόθεση γίνεται η γνώση και η

παιδεία σε οικολογικά θέματα και όχι η πρόχειρη αποσπασματική

πληροφόρηση κατόπιν συνήθως κάποιας από τις δεκάδες laquoκακές στιγμέςraquo

Χρειάζεται να γίνεται τόσο κατανοητό το πρόβλημα οι πηγές του οι λύσεις

του η αρνητική επίδραση του σε παγκόσμιο και ατομικό επίπεδο γιατί μόνο

έτσι μπορεί το άτομο να αποκτήσει αίσθημα συμμετοχής Πώς μπορεί

κάποιος να συμμετέχει με ενδιαφέρον σε κάτι που του είναι ακατανόητο και

από την άλλη φαίνεται τόσο απόμακρο που δεν τον επηρεάζει

Στη προσπάθεια τους για διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης τα ΜΜΕ τα

τελευταία χρόνια διοργανώνουν δενδροφυτεύσεις σε όλη τη χώρα ώστε να

παρακινήσουν τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον Αυτή τη

προσπάθεια κάνει κυρίως οι τηλεόραση οι οποία με διάφορους τρόπους καλεί

τους πολίτες να πάρουν μέρος Σκοπός τους είναι να διαμορφώσουν

οικολογική συνείδηση στους πολίτες με έναν πιο δραστικό και ενδιαφέρον

τρόπο που θα κινήσει το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ

όπως και του αμερικανικού καναλιού CNN ο όποιος διοργανώνει

δενδροφυτεύσεις ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα αφιλοκερδώς και μόνο

του σκοπό τη συμμέτοχη των ανθρώπων τα αποτελέσματα αυτής της

προσπάθειας δεν είναι τα αναμενόμενα Αντίθετα από την μεγάλη

προσπάθεια των ΜΜΕ τα πρώτα χρόνια οι πολίτες έμεναν ανενεργοί σε

όλο τον πλανήτη Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες

1 Αδιαφορία πολιτών

2 Μη διάδοση του προβλήματος από τους φορείς

3 Παραπληροφόρηση

4 Πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα

Από την άλλη πλευρά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση

συμμετοχής των πολιτών που αγγίζει το 6 τα τελευταία δυο χρόνια

Τελικά φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΜΜΕ για διαμόρφωση

οικολογικής συνείδησης μέσω των δενδροφυτεύσεων είχε αποτέλεσμα καθώς

υπήρξε ραγδαία αύξηση συμμετοχής πολιτών οι όποιοι διαμόρφωσαν

οικολογική συνείδηση που αγγίζει το 10 παγκοσμίως Ωστόσο χρειάζεται και

βοήθεια από τους αρμοδίους φορείς για να μην πάει στα σκουπίδια η

προσπάθεια των ΜΜΕ μέσω των δένδρο-φυτεύσεων

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η προβολή των

οικολογικών ζητημάτων από τα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην

φιλοσοφία και στους στόχους που είχαν θέσει Δεν καταφέρνουν να

παρουσιάσουν στο κοινό την περιβαλλοντική πραγματικότητα ως ένα πεδίο

κοινωνικό-οικονομικών πολιτικών και βιοφυσικών αλληλεπιδράσεων Ένα

μέρος του κοινού αδυνατεί να δει το πρόβλημα μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο

που δημιουργείται να διαπιστώσει το εύρος των εναλλακτικών λύσεων τις

πιθανές επιπτώσεις κάθε λύσης να μελετήσει την κοινωνική αντίσταση στην

αλλαγή συμπεριφοράς και στάσης ζωής ενσωματώσει και να συνενώσει τις

διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα μέσα σε κάθε

περιβαλλοντική κατάσταση ώστε να προβάλλονται όλες οι πλευρές του

περιβαλλοντικού προβλήματος Ωστόσο δεν παύει να μην είναι σημαντικό ότι

ένα άλλο μέρος των ανθρώπων παγκοσμίως κατάλαβε το οικολογικό

πρόβλημα και διαμόρφωσε οικολογική συνείδηση όπως δείχνουν οι έρευνες

του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

επιπτώσεων Είναι δε βέβαιο ότι αυτό έγινε γιατί άρχισε να συνειδητοποιείται

ο κίνδυνος που διατρέχει ένα οποιοδήποτε αναπτυξιακό πρόγραμμα όταν δεν

λαμβάνεται υπόψη ο παράγων περιβάλλον

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΣΟΥΛΟΥ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΟΥ

Ο Δεκάλογος της Προστασίας του Περιβάλλοντος

Κλείνουμε την μελέτη μας με τη δημοσίευση του Δεκάλογου του

γαλλικού Οικολογικού Κινήματος ( Μπρίς Λαλόντ και Ρενέ Ντυμόν ) που είναι

νομίζομαι χρήσιμος για όλες τις χώρες και όλους τους ανθρώπους

1) ltlt Να απαγορευτεί προοδευτικά στα ιδιωτικά αυτοκίνητα το κέντρο των

πόλεων Να βελτιωθεί και να γίνεται δωρεάν η αστική συγκοινωνία

2) Για κάθε συνοικία με 10000 κατοίκους και πάνω να εκλέγεται ένας

δήμαρχος Να διαθέτουν στους δήμους τεχνικά μέσα που θα δώσουν στους

κατοίκους τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην πληροφόρηση στη διοίκηση

και στις αποφάσεις που τους αφορούν με τοπικές εφημερίδες με κλειστό

κύκλωμα τηλεόρασης με τηλεφωνικό κέντρο με μικρούς ηλεκτρονικούς

υπολογιστές Οι συνοικίες των μεγάλων πόλεων θα πρέπει να αναπτύξουν

στενές σχέσεις ndash άμεσες αγοραπωλησίες διακοπές εποχιακές δουλειές

γιορτές ndash με όσο το δυνατό περισσότερα χωριά

3) Να προωθηθεί με δωρεά παροχή αιθουσών και με επιχορηγήσεις η

δημιουργία και η ανάπτυξη οργανώσεων της γειτονιάς που θα οργανώνουν

πολιτιστικές εκδηλώσεις ατελιέ παιδικούς σταθμούς κοινά πλυντήρια

κέντρα αγοράς κτλ

4) Να γίνει από τους δήμους με τη βοήθεια των κατοίκων μια γενική

οικολογική περιγραφή της Χώρας ( φυσικοί πόροι φυτικό και ζωικό βασίλειο

έδαφος κτλ)

5) Να κλείσουν τα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας στη Χώρα Να περιοριστεί

η κατανάλωση ενέργειας στο σημερινό επίπεδο να σταματήσει προοδευτικά

η σπατάλη Να αρχίσει ένα πλατύ πρόγραμμα έρευνας κι εφαρμογής της

ηλιακής ενέργειας

6) Σε όλα τα προϊόντα να υπάρχει σημειωμένη η διάρκεια ζωής κι ο αριθμός

των ορών χρήσης

7) Να παραχωρηθούν φορολογικές διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις

ανακύκλωσης συντήρησης κι επιδιόρθωσης

8) Η νόμιμη διάρκεια της εργασίας να οριστεί σε 30 ώρες την εβδομάδα

συμπεριλαμβανομένου και του χρόνου μεταφοράς στον τόπο εργασίας

9) Το σχολείο να περιλαμβάνει και διανοητικές και χειρωνακτικές

δραστηριότητες

10) Να δημιουργηθούν διαδικασίες για την άσκηση της λαϊκής πρωτοβουλίας

το ένα εκατοστό του πληθυσμού να μπορεί να ζητάει τη διενέργεια

δημοψηφίσματος

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΓΩΓΗ-ΣΥΝΕΙΔΙΣΗ

1 ΜΜΕ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η όξυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων γεννά την ανάγκη

περιβαλλοντικά ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων πολιτών Η

ευαισθητοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου και η έγκυρη ενημέρωση για τα

περιβαλλοντικά ζητήματα έχει αποδειχθεί πως είναι απίστευτης αναγκαιότητας

πράξη για να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το περιβάλλον μέσα

στον 21ο αιώνα (Ράγκου 2004) Τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση έχοντας

πρόσβαση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού μπορούν να επηρεάσουν τις

προσωπικές συμπεριφορές τις στάσεις και τις αντιλήψεις και αποτελούν την

κύρια πηγή πληροφόρησης γύρω από πολλά θέματα της σύγχρονης ζωής

συνεπώς και για τα περιβαλλοντικά ζητήματα (Liebler amp Bendix 1996 Stamm

et al 2000 Williams 2000 Bengston et al 2005 Pollak amp Zint 2006

Scanavis amp Sakellari 2007)

Τα ΜΜΕ παρέχοντας μια άτυπη μορφή περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης μπορούν να επηρεάσουν τις περιβαλλοντικές γνώσεις να

διαμορφώσουν τις περιβαλλοντικές αντιλήψεις και να αποτελέσουν σημαντικά

εργαλεία στη συνειδητοποίηση του κοινού για τα ζητήματα του περιβάλλοντος

(Riechert 1995) Σήμερα σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής

υπάρχει ένα κίνημα του κοινού που απαιτεί από τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα από τα

έντυπα μέσα να είναι αντικειμενικά και κριτικά απέναντι στα θέματα που

διαπραγματεύονται και να εκπληρώνουν την κοινωνική τους αποστολή που

είναι η πληροφόρηση και η έγκυρη διαμόρφωση απόψεων με συνέπεια

(Canan amp Hartman 2007 Stocking amp Holstein 2009) Η έρευνα για την

ανάλυση του μηνύματος από τα ΜΜΕ εστιάζεται συχνά στην περιβαλλοντική

πληροφορία που περνάει από αυτά όχι μόνον τα τελευταία χρόνια αλλά

ακόμη από τη δεκαετία του rsquo70 και του rsquo80 κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες

Σύμφωνα με τους Neuzil και Kovarik (1996) το περιβαλλοντικό κίνημα

στις ΗΠΑ είναι στενά δεμένο με τα ΜΜΕ με τέτοιον τρόπο που οι laquoπράσινες

σταυροφορίεςraquo στην Αμερική δεν μπορούν να γίνουν πλήρως κατανοητές

χωρίς μια προσεκτική και βιβλία τα περιοδικά ακόμη και λαϊκά αναγνώσματα

επηρεάζουν την κατανόηση του κοινού για αυτά τα ζητήματα και την

πληροφόρηση που προέρχεται από αυτά Ιδιαίτερο ενδιαφέρον

παρουσιάζουν έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο τα μαζικά μέσα

ενημέρωσης επικοινωνούν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους στο κοινό

(Greenberg amp Chess 1992) ή αναλύουν τον τρόπο που τα ΜΜΕ

ενημερώνουν το κοινό για περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η υπερθέρμανση

του πλανήτη διαπιστώνοντας μη επαρκή και πλήρη κάλυψη των ζητημάτων

(Stamm et al 2000)Οι Τσέκος και Ματθόπουλος (2004 2008) καταλήγουν

σε παρόμοια συμπεράσματα αξιολογώντας τον τρόπο που οι εφημερίδες

στην Ελλάδα διαπραγματεύονται τα περιβαλλοντικά θέματα Πρόσφατα στις

17 Ιουνίου 2010 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος (56) ο

Οργανισμός Fit On Earth και το Κέντρο Αειφορίας (CSE) με την υποστήριξη

του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα διοργάνωσαν

στην Αθήνα Ημερίδα με θέμα laquoΣυνεισφορά των ΜΜΕ στην Αειφόρο

Ανάπτυξη και το Περιβάλλονraquo αναγνωρίζοντας ότι τα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης καλούνται ειδικότερα τώρα στο νέο οικονομικό περιβάλλον

που διαμορφώνεται να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και την

ενημέρωση για το περιβάλλον Οι δημοσιογράφοι επιφορτίζονται με ιδιαίτερες

ευθύνες και είναι αντικείμενο αρκετών ερευνών κατά πόσο είναι επαρκώς

εφοδιασμένοι με γνώσεις και κατά πόσο η αντίληψή τους για τα ζητήματα αυτά

αντιστοιχεί στην πολυπλοκότητα και τη συνθετότητα της περιβαλλοντικής

πραγματικότητας Οι τηλεοπτικές εκπομπές περιβαλλοντικού χαρακτήρα

δυνητικά θα μπορούσαν να είναι φορείς ενός περιβαλλοντικού περιεχομένου

υψηλής ποιότητας και να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση και

στην ευαισθητοποίηση των πολιτών Ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι παρά

την έκρηξη της περιβαλλοντικής πληροφορίας και τη θεαματική μερικές

φορές άνοδο του ενδιαφέροντος του κοινού για το περιβάλλον τα ΜΜΕ δεν

παρέχουν υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική πληροφόρηση (Bowman amp

Hanaford 1977 Ostman amp Parker 1987 Corbett 1992 Tsekos amp

Matthopoulos 2008)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Η χρήση των ΜΜΕ είναι απαραίτητη στη διαμόρφωση οικολογικής

συνείδησης του κοινού Κατrsquo αρχήν για να υπάρξει οικολογική συνείδηση

χρειάζεται κάτι περισσότερο από απλή ενημέρωση για συμβάντα που

παρουσιάζονται ως αναπόφευκτα κακές στιγμές μοιραίες συγκυρίες σε ένα

γειτονικό πνεύμα απάθειας και αποστασιοποίησης των ευθυνών για τον

καθένα προσωπικά Χρειάζεται μια αναλυτικότατη και εμπεριστατωμένη

παρουσίαση γεγονότων χρειάζεται τριβή σε οικολογικά θέματα και

προβλήματα σαφείς αναφορές εκτεταμένες έρευνες σχετικά με επικείμενους

κινδύνους με πιθανές λύσεις Αναγκαία προϋπόθεση γίνεται η γνώση και η

παιδεία σε οικολογικά θέματα και όχι η πρόχειρη αποσπασματική

πληροφόρηση κατόπιν συνήθως κάποιας από τις δεκάδες laquoκακές στιγμέςraquo

Χρειάζεται να γίνεται τόσο κατανοητό το πρόβλημα οι πηγές του οι λύσεις

του η αρνητική επίδραση του σε παγκόσμιο και ατομικό επίπεδο γιατί μόνο

έτσι μπορεί το άτομο να αποκτήσει αίσθημα συμμετοχής Πώς μπορεί

κάποιος να συμμετέχει με ενδιαφέρον σε κάτι που του είναι ακατανόητο και

από την άλλη φαίνεται τόσο απόμακρο που δεν τον επηρεάζει

Στη προσπάθεια τους για διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης τα ΜΜΕ τα

τελευταία χρόνια διοργανώνουν δενδροφυτεύσεις σε όλη τη χώρα ώστε να

παρακινήσουν τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον Αυτή τη

προσπάθεια κάνει κυρίως οι τηλεόραση οι οποία με διάφορους τρόπους καλεί

τους πολίτες να πάρουν μέρος Σκοπός τους είναι να διαμορφώσουν

οικολογική συνείδηση στους πολίτες με έναν πιο δραστικό και ενδιαφέρον

τρόπο που θα κινήσει το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ

όπως και του αμερικανικού καναλιού CNN ο όποιος διοργανώνει

δενδροφυτεύσεις ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα αφιλοκερδώς και μόνο

του σκοπό τη συμμέτοχη των ανθρώπων τα αποτελέσματα αυτής της

προσπάθειας δεν είναι τα αναμενόμενα Αντίθετα από την μεγάλη

προσπάθεια των ΜΜΕ τα πρώτα χρόνια οι πολίτες έμεναν ανενεργοί σε

όλο τον πλανήτη Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες

1 Αδιαφορία πολιτών

2 Μη διάδοση του προβλήματος από τους φορείς

3 Παραπληροφόρηση

4 Πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα

Από την άλλη πλευρά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση

συμμετοχής των πολιτών που αγγίζει το 6 τα τελευταία δυο χρόνια

Τελικά φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΜΜΕ για διαμόρφωση

οικολογικής συνείδησης μέσω των δενδροφυτεύσεων είχε αποτέλεσμα καθώς

υπήρξε ραγδαία αύξηση συμμετοχής πολιτών οι όποιοι διαμόρφωσαν

οικολογική συνείδηση που αγγίζει το 10 παγκοσμίως Ωστόσο χρειάζεται και

βοήθεια από τους αρμοδίους φορείς για να μην πάει στα σκουπίδια η

προσπάθεια των ΜΜΕ μέσω των δένδρο-φυτεύσεων

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η προβολή των

οικολογικών ζητημάτων από τα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην

φιλοσοφία και στους στόχους που είχαν θέσει Δεν καταφέρνουν να

παρουσιάσουν στο κοινό την περιβαλλοντική πραγματικότητα ως ένα πεδίο

κοινωνικό-οικονομικών πολιτικών και βιοφυσικών αλληλεπιδράσεων Ένα

μέρος του κοινού αδυνατεί να δει το πρόβλημα μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο

που δημιουργείται να διαπιστώσει το εύρος των εναλλακτικών λύσεων τις

πιθανές επιπτώσεις κάθε λύσης να μελετήσει την κοινωνική αντίσταση στην

αλλαγή συμπεριφοράς και στάσης ζωής ενσωματώσει και να συνενώσει τις

διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα μέσα σε κάθε

περιβαλλοντική κατάσταση ώστε να προβάλλονται όλες οι πλευρές του

περιβαλλοντικού προβλήματος Ωστόσο δεν παύει να μην είναι σημαντικό ότι

ένα άλλο μέρος των ανθρώπων παγκοσμίως κατάλαβε το οικολογικό

πρόβλημα και διαμόρφωσε οικολογική συνείδηση όπως δείχνουν οι έρευνες

του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

δραστηριότητες

10) Να δημιουργηθούν διαδικασίες για την άσκηση της λαϊκής πρωτοβουλίας

το ένα εκατοστό του πληθυσμού να μπορεί να ζητάει τη διενέργεια

δημοψηφίσματος

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΓΩΓΗ-ΣΥΝΕΙΔΙΣΗ

1 ΜΜΕ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Η όξυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων γεννά την ανάγκη

περιβαλλοντικά ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων πολιτών Η

ευαισθητοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου και η έγκυρη ενημέρωση για τα

περιβαλλοντικά ζητήματα έχει αποδειχθεί πως είναι απίστευτης αναγκαιότητας

πράξη για να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το περιβάλλον μέσα

στον 21ο αιώνα (Ράγκου 2004) Τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση έχοντας

πρόσβαση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού μπορούν να επηρεάσουν τις

προσωπικές συμπεριφορές τις στάσεις και τις αντιλήψεις και αποτελούν την

κύρια πηγή πληροφόρησης γύρω από πολλά θέματα της σύγχρονης ζωής

συνεπώς και για τα περιβαλλοντικά ζητήματα (Liebler amp Bendix 1996 Stamm

et al 2000 Williams 2000 Bengston et al 2005 Pollak amp Zint 2006

Scanavis amp Sakellari 2007)

Τα ΜΜΕ παρέχοντας μια άτυπη μορφή περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης μπορούν να επηρεάσουν τις περιβαλλοντικές γνώσεις να

διαμορφώσουν τις περιβαλλοντικές αντιλήψεις και να αποτελέσουν σημαντικά

εργαλεία στη συνειδητοποίηση του κοινού για τα ζητήματα του περιβάλλοντος

(Riechert 1995) Σήμερα σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής

υπάρχει ένα κίνημα του κοινού που απαιτεί από τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα από τα

έντυπα μέσα να είναι αντικειμενικά και κριτικά απέναντι στα θέματα που

διαπραγματεύονται και να εκπληρώνουν την κοινωνική τους αποστολή που

είναι η πληροφόρηση και η έγκυρη διαμόρφωση απόψεων με συνέπεια

(Canan amp Hartman 2007 Stocking amp Holstein 2009) Η έρευνα για την

ανάλυση του μηνύματος από τα ΜΜΕ εστιάζεται συχνά στην περιβαλλοντική

πληροφορία που περνάει από αυτά όχι μόνον τα τελευταία χρόνια αλλά

ακόμη από τη δεκαετία του rsquo70 και του rsquo80 κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες

Σύμφωνα με τους Neuzil και Kovarik (1996) το περιβαλλοντικό κίνημα

στις ΗΠΑ είναι στενά δεμένο με τα ΜΜΕ με τέτοιον τρόπο που οι laquoπράσινες

σταυροφορίεςraquo στην Αμερική δεν μπορούν να γίνουν πλήρως κατανοητές

χωρίς μια προσεκτική και βιβλία τα περιοδικά ακόμη και λαϊκά αναγνώσματα

επηρεάζουν την κατανόηση του κοινού για αυτά τα ζητήματα και την

πληροφόρηση που προέρχεται από αυτά Ιδιαίτερο ενδιαφέρον

παρουσιάζουν έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο τα μαζικά μέσα

ενημέρωσης επικοινωνούν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους στο κοινό

(Greenberg amp Chess 1992) ή αναλύουν τον τρόπο που τα ΜΜΕ

ενημερώνουν το κοινό για περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η υπερθέρμανση

του πλανήτη διαπιστώνοντας μη επαρκή και πλήρη κάλυψη των ζητημάτων

(Stamm et al 2000)Οι Τσέκος και Ματθόπουλος (2004 2008) καταλήγουν

σε παρόμοια συμπεράσματα αξιολογώντας τον τρόπο που οι εφημερίδες

στην Ελλάδα διαπραγματεύονται τα περιβαλλοντικά θέματα Πρόσφατα στις

17 Ιουνίου 2010 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος (56) ο

Οργανισμός Fit On Earth και το Κέντρο Αειφορίας (CSE) με την υποστήριξη

του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα διοργάνωσαν

στην Αθήνα Ημερίδα με θέμα laquoΣυνεισφορά των ΜΜΕ στην Αειφόρο

Ανάπτυξη και το Περιβάλλονraquo αναγνωρίζοντας ότι τα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης καλούνται ειδικότερα τώρα στο νέο οικονομικό περιβάλλον

που διαμορφώνεται να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και την

ενημέρωση για το περιβάλλον Οι δημοσιογράφοι επιφορτίζονται με ιδιαίτερες

ευθύνες και είναι αντικείμενο αρκετών ερευνών κατά πόσο είναι επαρκώς

εφοδιασμένοι με γνώσεις και κατά πόσο η αντίληψή τους για τα ζητήματα αυτά

αντιστοιχεί στην πολυπλοκότητα και τη συνθετότητα της περιβαλλοντικής

πραγματικότητας Οι τηλεοπτικές εκπομπές περιβαλλοντικού χαρακτήρα

δυνητικά θα μπορούσαν να είναι φορείς ενός περιβαλλοντικού περιεχομένου

υψηλής ποιότητας και να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση και

στην ευαισθητοποίηση των πολιτών Ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι παρά

την έκρηξη της περιβαλλοντικής πληροφορίας και τη θεαματική μερικές

φορές άνοδο του ενδιαφέροντος του κοινού για το περιβάλλον τα ΜΜΕ δεν

παρέχουν υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική πληροφόρηση (Bowman amp

Hanaford 1977 Ostman amp Parker 1987 Corbett 1992 Tsekos amp

Matthopoulos 2008)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Η χρήση των ΜΜΕ είναι απαραίτητη στη διαμόρφωση οικολογικής

συνείδησης του κοινού Κατrsquo αρχήν για να υπάρξει οικολογική συνείδηση

χρειάζεται κάτι περισσότερο από απλή ενημέρωση για συμβάντα που

παρουσιάζονται ως αναπόφευκτα κακές στιγμές μοιραίες συγκυρίες σε ένα

γειτονικό πνεύμα απάθειας και αποστασιοποίησης των ευθυνών για τον

καθένα προσωπικά Χρειάζεται μια αναλυτικότατη και εμπεριστατωμένη

παρουσίαση γεγονότων χρειάζεται τριβή σε οικολογικά θέματα και

προβλήματα σαφείς αναφορές εκτεταμένες έρευνες σχετικά με επικείμενους

κινδύνους με πιθανές λύσεις Αναγκαία προϋπόθεση γίνεται η γνώση και η

παιδεία σε οικολογικά θέματα και όχι η πρόχειρη αποσπασματική

πληροφόρηση κατόπιν συνήθως κάποιας από τις δεκάδες laquoκακές στιγμέςraquo

Χρειάζεται να γίνεται τόσο κατανοητό το πρόβλημα οι πηγές του οι λύσεις

του η αρνητική επίδραση του σε παγκόσμιο και ατομικό επίπεδο γιατί μόνο

έτσι μπορεί το άτομο να αποκτήσει αίσθημα συμμετοχής Πώς μπορεί

κάποιος να συμμετέχει με ενδιαφέρον σε κάτι που του είναι ακατανόητο και

από την άλλη φαίνεται τόσο απόμακρο που δεν τον επηρεάζει

Στη προσπάθεια τους για διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης τα ΜΜΕ τα

τελευταία χρόνια διοργανώνουν δενδροφυτεύσεις σε όλη τη χώρα ώστε να

παρακινήσουν τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον Αυτή τη

προσπάθεια κάνει κυρίως οι τηλεόραση οι οποία με διάφορους τρόπους καλεί

τους πολίτες να πάρουν μέρος Σκοπός τους είναι να διαμορφώσουν

οικολογική συνείδηση στους πολίτες με έναν πιο δραστικό και ενδιαφέρον

τρόπο που θα κινήσει το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ

όπως και του αμερικανικού καναλιού CNN ο όποιος διοργανώνει

δενδροφυτεύσεις ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα αφιλοκερδώς και μόνο

του σκοπό τη συμμέτοχη των ανθρώπων τα αποτελέσματα αυτής της

προσπάθειας δεν είναι τα αναμενόμενα Αντίθετα από την μεγάλη

προσπάθεια των ΜΜΕ τα πρώτα χρόνια οι πολίτες έμεναν ανενεργοί σε

όλο τον πλανήτη Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες

1 Αδιαφορία πολιτών

2 Μη διάδοση του προβλήματος από τους φορείς

3 Παραπληροφόρηση

4 Πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα

Από την άλλη πλευρά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση

συμμετοχής των πολιτών που αγγίζει το 6 τα τελευταία δυο χρόνια

Τελικά φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΜΜΕ για διαμόρφωση

οικολογικής συνείδησης μέσω των δενδροφυτεύσεων είχε αποτέλεσμα καθώς

υπήρξε ραγδαία αύξηση συμμετοχής πολιτών οι όποιοι διαμόρφωσαν

οικολογική συνείδηση που αγγίζει το 10 παγκοσμίως Ωστόσο χρειάζεται και

βοήθεια από τους αρμοδίους φορείς για να μην πάει στα σκουπίδια η

προσπάθεια των ΜΜΕ μέσω των δένδρο-φυτεύσεων

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η προβολή των

οικολογικών ζητημάτων από τα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην

φιλοσοφία και στους στόχους που είχαν θέσει Δεν καταφέρνουν να

παρουσιάσουν στο κοινό την περιβαλλοντική πραγματικότητα ως ένα πεδίο

κοινωνικό-οικονομικών πολιτικών και βιοφυσικών αλληλεπιδράσεων Ένα

μέρος του κοινού αδυνατεί να δει το πρόβλημα μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο

που δημιουργείται να διαπιστώσει το εύρος των εναλλακτικών λύσεων τις

πιθανές επιπτώσεις κάθε λύσης να μελετήσει την κοινωνική αντίσταση στην

αλλαγή συμπεριφοράς και στάσης ζωής ενσωματώσει και να συνενώσει τις

διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα μέσα σε κάθε

περιβαλλοντική κατάσταση ώστε να προβάλλονται όλες οι πλευρές του

περιβαλλοντικού προβλήματος Ωστόσο δεν παύει να μην είναι σημαντικό ότι

ένα άλλο μέρος των ανθρώπων παγκοσμίως κατάλαβε το οικολογικό

πρόβλημα και διαμόρφωσε οικολογική συνείδηση όπως δείχνουν οι έρευνες

του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

Η όξυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων γεννά την ανάγκη

περιβαλλοντικά ενημερωμένων και ευαισθητοποιημένων πολιτών Η

ευαισθητοποίηση του σύγχρονου ανθρώπου και η έγκυρη ενημέρωση για τα

περιβαλλοντικά ζητήματα έχει αποδειχθεί πως είναι απίστευτης αναγκαιότητας

πράξη για να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με το περιβάλλον μέσα

στον 21ο αιώνα (Ράγκου 2004) Τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση έχοντας

πρόσβαση σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού μπορούν να επηρεάσουν τις

προσωπικές συμπεριφορές τις στάσεις και τις αντιλήψεις και αποτελούν την

κύρια πηγή πληροφόρησης γύρω από πολλά θέματα της σύγχρονης ζωής

συνεπώς και για τα περιβαλλοντικά ζητήματα (Liebler amp Bendix 1996 Stamm

et al 2000 Williams 2000 Bengston et al 2005 Pollak amp Zint 2006

Scanavis amp Sakellari 2007)

Τα ΜΜΕ παρέχοντας μια άτυπη μορφή περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης μπορούν να επηρεάσουν τις περιβαλλοντικές γνώσεις να

διαμορφώσουν τις περιβαλλοντικές αντιλήψεις και να αποτελέσουν σημαντικά

εργαλεία στη συνειδητοποίηση του κοινού για τα ζητήματα του περιβάλλοντος

(Riechert 1995) Σήμερα σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής

υπάρχει ένα κίνημα του κοινού που απαιτεί από τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα από τα

έντυπα μέσα να είναι αντικειμενικά και κριτικά απέναντι στα θέματα που

διαπραγματεύονται και να εκπληρώνουν την κοινωνική τους αποστολή που

είναι η πληροφόρηση και η έγκυρη διαμόρφωση απόψεων με συνέπεια

(Canan amp Hartman 2007 Stocking amp Holstein 2009) Η έρευνα για την

ανάλυση του μηνύματος από τα ΜΜΕ εστιάζεται συχνά στην περιβαλλοντική

πληροφορία που περνάει από αυτά όχι μόνον τα τελευταία χρόνια αλλά

ακόμη από τη δεκαετία του rsquo70 και του rsquo80 κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες

Σύμφωνα με τους Neuzil και Kovarik (1996) το περιβαλλοντικό κίνημα

στις ΗΠΑ είναι στενά δεμένο με τα ΜΜΕ με τέτοιον τρόπο που οι laquoπράσινες

σταυροφορίεςraquo στην Αμερική δεν μπορούν να γίνουν πλήρως κατανοητές

χωρίς μια προσεκτική και βιβλία τα περιοδικά ακόμη και λαϊκά αναγνώσματα

επηρεάζουν την κατανόηση του κοινού για αυτά τα ζητήματα και την

πληροφόρηση που προέρχεται από αυτά Ιδιαίτερο ενδιαφέρον

παρουσιάζουν έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο τα μαζικά μέσα

ενημέρωσης επικοινωνούν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους στο κοινό

(Greenberg amp Chess 1992) ή αναλύουν τον τρόπο που τα ΜΜΕ

ενημερώνουν το κοινό για περιβαλλοντικά ζητήματα όπως η υπερθέρμανση

του πλανήτη διαπιστώνοντας μη επαρκή και πλήρη κάλυψη των ζητημάτων

(Stamm et al 2000)Οι Τσέκος και Ματθόπουλος (2004 2008) καταλήγουν

σε παρόμοια συμπεράσματα αξιολογώντας τον τρόπο που οι εφημερίδες

στην Ελλάδα διαπραγματεύονται τα περιβαλλοντικά θέματα Πρόσφατα στις

17 Ιουνίου 2010 στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος (56) ο

Οργανισμός Fit On Earth και το Κέντρο Αειφορίας (CSE) με την υποστήριξη

του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα διοργάνωσαν

στην Αθήνα Ημερίδα με θέμα laquoΣυνεισφορά των ΜΜΕ στην Αειφόρο

Ανάπτυξη και το Περιβάλλονraquo αναγνωρίζοντας ότι τα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης καλούνται ειδικότερα τώρα στο νέο οικονομικό περιβάλλον

που διαμορφώνεται να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και την

ενημέρωση για το περιβάλλον Οι δημοσιογράφοι επιφορτίζονται με ιδιαίτερες

ευθύνες και είναι αντικείμενο αρκετών ερευνών κατά πόσο είναι επαρκώς

εφοδιασμένοι με γνώσεις και κατά πόσο η αντίληψή τους για τα ζητήματα αυτά

αντιστοιχεί στην πολυπλοκότητα και τη συνθετότητα της περιβαλλοντικής

πραγματικότητας Οι τηλεοπτικές εκπομπές περιβαλλοντικού χαρακτήρα

δυνητικά θα μπορούσαν να είναι φορείς ενός περιβαλλοντικού περιεχομένου

υψηλής ποιότητας και να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση και

στην ευαισθητοποίηση των πολιτών Ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι παρά

την έκρηξη της περιβαλλοντικής πληροφορίας και τη θεαματική μερικές

φορές άνοδο του ενδιαφέροντος του κοινού για το περιβάλλον τα ΜΜΕ δεν

παρέχουν υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική πληροφόρηση (Bowman amp

Hanaford 1977 Ostman amp Parker 1987 Corbett 1992 Tsekos amp

Matthopoulos 2008)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Η χρήση των ΜΜΕ είναι απαραίτητη στη διαμόρφωση οικολογικής

συνείδησης του κοινού Κατrsquo αρχήν για να υπάρξει οικολογική συνείδηση

χρειάζεται κάτι περισσότερο από απλή ενημέρωση για συμβάντα που

παρουσιάζονται ως αναπόφευκτα κακές στιγμές μοιραίες συγκυρίες σε ένα

γειτονικό πνεύμα απάθειας και αποστασιοποίησης των ευθυνών για τον

καθένα προσωπικά Χρειάζεται μια αναλυτικότατη και εμπεριστατωμένη

παρουσίαση γεγονότων χρειάζεται τριβή σε οικολογικά θέματα και

προβλήματα σαφείς αναφορές εκτεταμένες έρευνες σχετικά με επικείμενους

κινδύνους με πιθανές λύσεις Αναγκαία προϋπόθεση γίνεται η γνώση και η

παιδεία σε οικολογικά θέματα και όχι η πρόχειρη αποσπασματική

πληροφόρηση κατόπιν συνήθως κάποιας από τις δεκάδες laquoκακές στιγμέςraquo

Χρειάζεται να γίνεται τόσο κατανοητό το πρόβλημα οι πηγές του οι λύσεις

του η αρνητική επίδραση του σε παγκόσμιο και ατομικό επίπεδο γιατί μόνο

έτσι μπορεί το άτομο να αποκτήσει αίσθημα συμμετοχής Πώς μπορεί

κάποιος να συμμετέχει με ενδιαφέρον σε κάτι που του είναι ακατανόητο και

από την άλλη φαίνεται τόσο απόμακρο που δεν τον επηρεάζει

Στη προσπάθεια τους για διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης τα ΜΜΕ τα

τελευταία χρόνια διοργανώνουν δενδροφυτεύσεις σε όλη τη χώρα ώστε να

παρακινήσουν τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον Αυτή τη

προσπάθεια κάνει κυρίως οι τηλεόραση οι οποία με διάφορους τρόπους καλεί

τους πολίτες να πάρουν μέρος Σκοπός τους είναι να διαμορφώσουν

οικολογική συνείδηση στους πολίτες με έναν πιο δραστικό και ενδιαφέρον

τρόπο που θα κινήσει το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ

όπως και του αμερικανικού καναλιού CNN ο όποιος διοργανώνει

δενδροφυτεύσεις ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα αφιλοκερδώς και μόνο

του σκοπό τη συμμέτοχη των ανθρώπων τα αποτελέσματα αυτής της

προσπάθειας δεν είναι τα αναμενόμενα Αντίθετα από την μεγάλη

προσπάθεια των ΜΜΕ τα πρώτα χρόνια οι πολίτες έμεναν ανενεργοί σε

όλο τον πλανήτη Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες

1 Αδιαφορία πολιτών

2 Μη διάδοση του προβλήματος από τους φορείς

3 Παραπληροφόρηση

4 Πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα

Από την άλλη πλευρά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση

συμμετοχής των πολιτών που αγγίζει το 6 τα τελευταία δυο χρόνια

Τελικά φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΜΜΕ για διαμόρφωση

οικολογικής συνείδησης μέσω των δενδροφυτεύσεων είχε αποτέλεσμα καθώς

υπήρξε ραγδαία αύξηση συμμετοχής πολιτών οι όποιοι διαμόρφωσαν

οικολογική συνείδηση που αγγίζει το 10 παγκοσμίως Ωστόσο χρειάζεται και

βοήθεια από τους αρμοδίους φορείς για να μην πάει στα σκουπίδια η

προσπάθεια των ΜΜΕ μέσω των δένδρο-φυτεύσεων

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η προβολή των

οικολογικών ζητημάτων από τα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην

φιλοσοφία και στους στόχους που είχαν θέσει Δεν καταφέρνουν να

παρουσιάσουν στο κοινό την περιβαλλοντική πραγματικότητα ως ένα πεδίο

κοινωνικό-οικονομικών πολιτικών και βιοφυσικών αλληλεπιδράσεων Ένα

μέρος του κοινού αδυνατεί να δει το πρόβλημα μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο

που δημιουργείται να διαπιστώσει το εύρος των εναλλακτικών λύσεων τις

πιθανές επιπτώσεις κάθε λύσης να μελετήσει την κοινωνική αντίσταση στην

αλλαγή συμπεριφοράς και στάσης ζωής ενσωματώσει και να συνενώσει τις

διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα μέσα σε κάθε

περιβαλλοντική κατάσταση ώστε να προβάλλονται όλες οι πλευρές του

περιβαλλοντικού προβλήματος Ωστόσο δεν παύει να μην είναι σημαντικό ότι

ένα άλλο μέρος των ανθρώπων παγκοσμίως κατάλαβε το οικολογικό

πρόβλημα και διαμόρφωσε οικολογική συνείδηση όπως δείχνουν οι έρευνες

του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

στην Αθήνα Ημερίδα με θέμα laquoΣυνεισφορά των ΜΜΕ στην Αειφόρο

Ανάπτυξη και το Περιβάλλονraquo αναγνωρίζοντας ότι τα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης καλούνται ειδικότερα τώρα στο νέο οικονομικό περιβάλλον

που διαμορφώνεται να συμβάλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και την

ενημέρωση για το περιβάλλον Οι δημοσιογράφοι επιφορτίζονται με ιδιαίτερες

ευθύνες και είναι αντικείμενο αρκετών ερευνών κατά πόσο είναι επαρκώς

εφοδιασμένοι με γνώσεις και κατά πόσο η αντίληψή τους για τα ζητήματα αυτά

αντιστοιχεί στην πολυπλοκότητα και τη συνθετότητα της περιβαλλοντικής

πραγματικότητας Οι τηλεοπτικές εκπομπές περιβαλλοντικού χαρακτήρα

δυνητικά θα μπορούσαν να είναι φορείς ενός περιβαλλοντικού περιεχομένου

υψηλής ποιότητας και να παίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην ενημέρωση και

στην ευαισθητοποίηση των πολιτών Ωστόσο έρευνες έχουν δείξει ότι παρά

την έκρηξη της περιβαλλοντικής πληροφορίας και τη θεαματική μερικές

φορές άνοδο του ενδιαφέροντος του κοινού για το περιβάλλον τα ΜΜΕ δεν

παρέχουν υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική πληροφόρηση (Bowman amp

Hanaford 1977 Ostman amp Parker 1987 Corbett 1992 Tsekos amp

Matthopoulos 2008)

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΜΜΕ ΣΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ

ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Η χρήση των ΜΜΕ είναι απαραίτητη στη διαμόρφωση οικολογικής

συνείδησης του κοινού Κατrsquo αρχήν για να υπάρξει οικολογική συνείδηση

χρειάζεται κάτι περισσότερο από απλή ενημέρωση για συμβάντα που

παρουσιάζονται ως αναπόφευκτα κακές στιγμές μοιραίες συγκυρίες σε ένα

γειτονικό πνεύμα απάθειας και αποστασιοποίησης των ευθυνών για τον

καθένα προσωπικά Χρειάζεται μια αναλυτικότατη και εμπεριστατωμένη

παρουσίαση γεγονότων χρειάζεται τριβή σε οικολογικά θέματα και

προβλήματα σαφείς αναφορές εκτεταμένες έρευνες σχετικά με επικείμενους

κινδύνους με πιθανές λύσεις Αναγκαία προϋπόθεση γίνεται η γνώση και η

παιδεία σε οικολογικά θέματα και όχι η πρόχειρη αποσπασματική

πληροφόρηση κατόπιν συνήθως κάποιας από τις δεκάδες laquoκακές στιγμέςraquo

Χρειάζεται να γίνεται τόσο κατανοητό το πρόβλημα οι πηγές του οι λύσεις

του η αρνητική επίδραση του σε παγκόσμιο και ατομικό επίπεδο γιατί μόνο

έτσι μπορεί το άτομο να αποκτήσει αίσθημα συμμετοχής Πώς μπορεί

κάποιος να συμμετέχει με ενδιαφέρον σε κάτι που του είναι ακατανόητο και

από την άλλη φαίνεται τόσο απόμακρο που δεν τον επηρεάζει

Στη προσπάθεια τους για διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης τα ΜΜΕ τα

τελευταία χρόνια διοργανώνουν δενδροφυτεύσεις σε όλη τη χώρα ώστε να

παρακινήσουν τους ανθρώπους να ενδιαφερθούν για το περιβάλλον Αυτή τη

προσπάθεια κάνει κυρίως οι τηλεόραση οι οποία με διάφορους τρόπους καλεί

τους πολίτες να πάρουν μέρος Σκοπός τους είναι να διαμορφώσουν

οικολογική συνείδηση στους πολίτες με έναν πιο δραστικό και ενδιαφέρον

τρόπο που θα κινήσει το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ

όπως και του αμερικανικού καναλιού CNN ο όποιος διοργανώνει

δενδροφυτεύσεις ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα αφιλοκερδώς και μόνο

του σκοπό τη συμμέτοχη των ανθρώπων τα αποτελέσματα αυτής της

προσπάθειας δεν είναι τα αναμενόμενα Αντίθετα από την μεγάλη

προσπάθεια των ΜΜΕ τα πρώτα χρόνια οι πολίτες έμεναν ανενεργοί σε

όλο τον πλανήτη Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες

1 Αδιαφορία πολιτών

2 Μη διάδοση του προβλήματος από τους φορείς

3 Παραπληροφόρηση

4 Πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα

Από την άλλη πλευρά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση

συμμετοχής των πολιτών που αγγίζει το 6 τα τελευταία δυο χρόνια

Τελικά φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΜΜΕ για διαμόρφωση

οικολογικής συνείδησης μέσω των δενδροφυτεύσεων είχε αποτέλεσμα καθώς

υπήρξε ραγδαία αύξηση συμμετοχής πολιτών οι όποιοι διαμόρφωσαν

οικολογική συνείδηση που αγγίζει το 10 παγκοσμίως Ωστόσο χρειάζεται και

βοήθεια από τους αρμοδίους φορείς για να μην πάει στα σκουπίδια η

προσπάθεια των ΜΜΕ μέσω των δένδρο-φυτεύσεων

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η προβολή των

οικολογικών ζητημάτων από τα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην

φιλοσοφία και στους στόχους που είχαν θέσει Δεν καταφέρνουν να

παρουσιάσουν στο κοινό την περιβαλλοντική πραγματικότητα ως ένα πεδίο

κοινωνικό-οικονομικών πολιτικών και βιοφυσικών αλληλεπιδράσεων Ένα

μέρος του κοινού αδυνατεί να δει το πρόβλημα μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο

που δημιουργείται να διαπιστώσει το εύρος των εναλλακτικών λύσεων τις

πιθανές επιπτώσεις κάθε λύσης να μελετήσει την κοινωνική αντίσταση στην

αλλαγή συμπεριφοράς και στάσης ζωής ενσωματώσει και να συνενώσει τις

διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα μέσα σε κάθε

περιβαλλοντική κατάσταση ώστε να προβάλλονται όλες οι πλευρές του

περιβαλλοντικού προβλήματος Ωστόσο δεν παύει να μην είναι σημαντικό ότι

ένα άλλο μέρος των ανθρώπων παγκοσμίως κατάλαβε το οικολογικό

πρόβλημα και διαμόρφωσε οικολογική συνείδηση όπως δείχνουν οι έρευνες

του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

τους πολίτες να πάρουν μέρος Σκοπός τους είναι να διαμορφώσουν

οικολογική συνείδηση στους πολίτες με έναν πιο δραστικό και ενδιαφέρον

τρόπο που θα κινήσει το ενδιαφέρον ιδιαίτερα των νέων

Χαρακτηριστική είναι η προσπάθεια του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΙ

όπως και του αμερικανικού καναλιού CNN ο όποιος διοργανώνει

δενδροφυτεύσεις ανά τακτά διαστήματα και μάλιστα αφιλοκερδώς και μόνο

του σκοπό τη συμμέτοχη των ανθρώπων τα αποτελέσματα αυτής της

προσπάθειας δεν είναι τα αναμενόμενα Αντίθετα από την μεγάλη

προσπάθεια των ΜΜΕ τα πρώτα χρόνια οι πολίτες έμεναν ανενεργοί σε

όλο τον πλανήτη Αυτό οφείλεται στους εξής παράγοντες

1 Αδιαφορία πολιτών

2 Μη διάδοση του προβλήματος από τους φορείς

3 Παραπληροφόρηση

4 Πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα

Από την άλλη πλευρά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση

συμμετοχής των πολιτών που αγγίζει το 6 τα τελευταία δυο χρόνια

Τελικά φαίνεται ότι η προσπάθεια των ΜΜΕ για διαμόρφωση

οικολογικής συνείδησης μέσω των δενδροφυτεύσεων είχε αποτέλεσμα καθώς

υπήρξε ραγδαία αύξηση συμμετοχής πολιτών οι όποιοι διαμόρφωσαν

οικολογική συνείδηση που αγγίζει το 10 παγκοσμίως Ωστόσο χρειάζεται και

βοήθεια από τους αρμοδίους φορείς για να μην πάει στα σκουπίδια η

προσπάθεια των ΜΜΕ μέσω των δένδρο-φυτεύσεων

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η προβολή των

οικολογικών ζητημάτων από τα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην

φιλοσοφία και στους στόχους που είχαν θέσει Δεν καταφέρνουν να

παρουσιάσουν στο κοινό την περιβαλλοντική πραγματικότητα ως ένα πεδίο

κοινωνικό-οικονομικών πολιτικών και βιοφυσικών αλληλεπιδράσεων Ένα

μέρος του κοινού αδυνατεί να δει το πρόβλημα μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο

που δημιουργείται να διαπιστώσει το εύρος των εναλλακτικών λύσεων τις

πιθανές επιπτώσεις κάθε λύσης να μελετήσει την κοινωνική αντίσταση στην

αλλαγή συμπεριφοράς και στάσης ζωής ενσωματώσει και να συνενώσει τις

διάφορες απόψεις που βρίσκονται σε αντιπαλότητα μέσα σε κάθε

περιβαλλοντική κατάσταση ώστε να προβάλλονται όλες οι πλευρές του

περιβαλλοντικού προβλήματος Ωστόσο δεν παύει να μην είναι σημαντικό ότι

ένα άλλο μέρος των ανθρώπων παγκοσμίως κατάλαβε το οικολογικό

πρόβλημα και διαμόρφωσε οικολογική συνείδηση όπως δείχνουν οι έρευνες

του παγκόσμιου οικολογικού κινήματος

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΟΥΜΗΣ

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

2ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ

Το δικαίωμα στο περιβάλλον υποχρεώνει την πολιτεία να μεριμνά για

την οίκο(λογική) ndash περιβαλλοντική ενημέρωση ευαισθητοποίηση και

ενεργοποίηση των νέων

Η περιβαλλοντική παιδεία και αγωγή των νέων αποτελεί βασική

προϋπόθεση για τη φυσική και πολιτιστική επιβίωση της ανθρωπότητας

Η περιβαλλοντική επιστήμη και εκπαίδευση λειτουργεί με πολύ-επιστημονικές

και δι-επιστημονικές μεθοδολογίες οι οποίες προσεγγίζουν τα οίκο-

περιβαλλοντικά ζητήματα και προβλήματα

Στα πλαίσια της περιβαλλοντικής επιστήμης εκπαίδευσης και αγωγής

οι νέοι οφείλουν να εξοικειώνονται με όλο το φάσμα των οίκο-

περιβαλλοντικών θεωρήσεων και αντιλήψεων για να μπορούν και οι ίδιοι

αργότερα να προτείνουν λύσεις για ζητήματα και προβλήματα που αφορούν

το (τοπικό και παγκόσμιο) περιβάλλον τους (Διακήρυξη τριακοσίων πενήντα

(350) περιβαλλοντικών οργανώσεων στη συνάντηση του Δούναβη ndash

Ελεύθερη απόδοση)

Πράγματι η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούμε να πούμε ύστερα

από δεκαπέντε και πλέον χρόνια εφαρμογής της στη δευτεροβάθμια

εκπαίδευση αποτελεί μια από τις πιο ολοκληρωμένες δυναμικές κινήσεις που

μπορεί να αλλάξει την εκπαιδευτική διαδικασία και να αντικρούσει τη

μονοτονία και καθημερινότητα της εκπαιδευτικής σχολικής ζωής

Δυστυχώς το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως laquoχώρος διεξαγωγής

μαθήματοςraquo και όχι όπως θα έπρεπε ως laquoχώρος ζωήςraquo

Το υπαρκτό σχολείο κατηγορείται ότι laquoαρρωσταίνει τους μαθητέςraquo και

γιrsquo αυτό ζητείται επιτακτικά ο εξανθρωπισμός του

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

Κάτω από αυτές τις συνθήκες η περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί

ό α σ η μέσα στο σημερινό σχολικό κλίμα

Η συμμετοχή των μαθητών σε περιβαλλοντικά laquoπαιχνίδιαraquo σε

περιβαλλοντικές εκπαιδευτικές εκδρομές σε δενδροφυτεύσεις σε

παρακολούθηση ντοκιμαντέρ περιβαλλοντικού περιεχομένου χαρακτηρίζεται

από ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν και ζ ή λ ο για δ ρ ά σ η χωρίς να στερούνται οι

δραστηριότητες αυτές μορφωτικής αξίας και μάθησης

Μέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση αναπτύσσεται και η

laquoπεριβαλλοντική συνείδησηraquo και βέβαια ρόλο τον οποίο μπορεί να αναλάβει

το σύγχρονο σχολείο

Η UNESCO δίνει τον εξής ορισμό για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση

laquoΠεριβαλλοντική Εκπαίδευση είναι η διαδικασία αναγνώρισης αξιών και

διασαφήνισης εννοιών ώστε να αναπτυχθούν δεξιότητες και στάσεις

αναγκαίες για την κατανόηση και εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης ανθρώπου

πολιτισμού και βιοφυσικού περιβάλλοντος Απαιτεί πρακτική ενασχόληση με

τη λήψη αποφάσεων και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς γα

θέματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντοςraquo

Δύο από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι η διεπιστημονικότητα και η ολιστικότητα

Σύμφωνα με την διεπιστημονικότητα τα θέματα προσεγγίζονται και

εξετάζονται από τη σκοπιά πολλών παραμέτρων και επιστημών που έχουν

σχέση με το πρόβλημα

H ολιστικότητα βοηθάει να βλέπουμε τα πράγματα σφαιρικά ή όπως

έχει τονιστεί και στη χάρτα του Βελιγραδίου το 1975 να θεωρούμε το

περιβάλλον στην ολότητά του

Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι οι στόχοι της Περιβαλλοντικής

Εκπαίδευσης είναι οι εξής

Ευαισθητοποίηση προς το περιβάλλον ως σύνολο και προς τα

σχετιζόμενα μrsquo αυτό προβλήματα

Γνώσεις και ποικιλία εμπειριών ώστε να κατανοηθεί το περιβάλλον

στην ολότητά του

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

Στάσεις αξίες και συναισθήματα ενδιαφέροντος προς το περιβάλλον

καθώς και κίνητρα για ενεργό συμμετοχή στη βελτίωση και στην

προστασία του τα οποία θεωρούνται βασικές δεξιότητες για τον

προσδιορισμό την αξιολόγηση και την επίλυση των περιβαλλοντικών

προβλημάτων

Από τα πιο σημαντικά σημεία της διεπιστημονικής προσέγγισης της

γνώσης είναι η αξιολόγηση του προγράμματος και ιδιαίτερα η

αυτοαξιολόγηση

Συμμετέχοντας ένας μαθητής ενεργά σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης του δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξει δεξιότητες και ικανότητες

σημαντικές στο να συγκεντρώνει υλικό και πληροφορίες να παρατηρεί

χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του να πειραματίζεται και να ελέγχει τις

υποθέσεις να κρατά σημειώσεις να οργανώνει να ταξινομεί και να μελετά

καλύτερα αυτά που τον ενδιαφέρουν Να κάνει διαπιστώσεις για ομοιότητες

και διαφορές να βγάζει συμπεράσματα χρησιμοποιώντας διαφόρους

μεθόδους (επαγωγική παραγωγική) και να φτάνει σε λύσεις Επίσης να

προβλέπει σταθμίζοντας τα δεδομένα και με βάση αυτά να προβλέπει

μελλοντικές καταστάσεις

Oι πηγές γνώσης και πληροφοριών της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης

είναι το ίδιο το περιβάλλον η βιβλιογραφία (περιοδικά εφημερίδες βιβλία

ηλεκτρονικά μέσα hellip) και βέβαια ο ίδιος ο άνθρωπος

Οι μαθητές που συμμετέχουν σε προγράμματα περιβαλλοντικής

εκπαίδευσης διαπιστώνουν ότι η μάθηση δεν τους προσφέρεται έτοιμη αλλά

μαθαίνουν και χαίρονται την αποκαλυπτική μάθηση όχι μέσω του

laquoδασκαλέματοςraquo ή της νουθεσίας αλλά μέσω της δράσης Απουσιάζει απrsquo

αυτούς το έντονο άγχος της αξιολόγησης και της μάθησης επικρατεί

συνεργατικό κλίμα ανάμεσα στους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς

Με όλα αυτά ο μαθητής προβληματίζεται ευαισθητοποιείται και έτσι

μπορεί να παίξει το ρόλο του laquoσυνειδητού πολίτηraquo της αυριανής κοινωνίας

Δεν αρκεί μόνο η ευαισθητοποίηση και η διαπίστωση των

περιβαλλοντικών προβλημάτων Οι μαθητές πρέπει να τα υιοθετήσουν ως

ατομική υπόθεση και απόφαση να προτείνουν λύσεις να ευαισθητοποιήσουν

την τοπική κοινωνία να την ενεργοποιήσουν να την πείσουν για την

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

ορθότητα των προτάσεων τους και να προσπαθήσουν να εφαρμόσουν έστω

και ένα μικρό μέρος απrsquo αυτές

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΡΑΟΥΖΑΙΟΣ

3ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Μέσα στα πλαίσια του οικολογικού προβλήματος οι δήμοι και οι

κοινότητες προσπαθούν να δημιουργήσουν στους πολίτες οικολογική

συνείδηση για να βοηθήσουν την κατάσταση Για αυτό το λόγο έχουν

καθιερώσει την ανακύκλωση

Ανακύκλωση απορριμμάτων είναι η διαδικασία με την οποία

επαναχρησιμοποιείται εν μέρει ή ολικά οτιδήποτε αποτελεί έμμεσα ή άμεσα

αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και το οποίο στην μορφή που

είναι δεν αποτελεί πλέον αγαθό για τον άνθρωπο Στην διαδικασία αυτή

συνήθως τα απορρίμματα μετατρέπονται σε πρώτες ύλες από τις οποίες

παράγονται νέα αγαθά Μέρος της διαδικασίας της ανακύκλωσης είναι και η

μετατροπή βλαβερών για το περιβάλλον υλικών σε λιγότερο ή και καθόλου

βλαβερά Με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλότερα η επανένταξή τους

στο φυσικό περιβάλλον το οποίο ουσιαστικά ολοκληρώνει την διαδικασία την

ανακύκλωσης με φυσικό τρόπο Παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης είναι η

μετατροπή οικιακών λυμάτων σε τέτοια μορφή ώστε να είναι λιγότερο

βλαβερά σε αντίθεση με την κατευθείαν εναπόθεσή τους πχ στην θάλασσα

ΟΦΕΛΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση

ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των

αποβλήτων Τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν να προέλθουν από πολλές

πηγές συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών των δημόσιων υπηρεσιών και

των βιομηχανιών Περιλαμβάνουν το γυαλί το χαρτί το αλουμίνιο και άλλα

μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος την άσφαλτο τα κλωστοϋφαντουργικά

προϊόντα και τα πλαστικά Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να

ανακυκλώνονται όχι μόνον γιατί η τοποθέτηση τους σε χώρους ταφής

απορριμμάτων επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτει την υγεία

μας

Τα βιοδιασπώμενα απόβλητα όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα

απόβλητα κήπων και καλλιεργειών είναι επίσης ανακυκλώσιμα με

την βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης ή της αναερόβιας

χώνευσης

Το 2010 η Ελλάδα βρισκόταν στην τελευταία θέση στην Ευρωπαϊκή

Ένωση ως προς την ανακύκλωση Ένας λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν για

τους πολίτες και τις εταιρίες κίνητρα να συμμετέχουν σε προγράμματα

ανακύκλωσης Η ιστορία της ανακύκλωσης άρχισε την εποχή του Χαλκού

Την τότε εποχή έλιωναν τα μεταλλικά αντικείμενα τούς έτσι ώστε αυτά να

μπορούν να παράγουν νέα προϊόντα Η κατάσταση άλλαξε με την αλματώδη

πρόοδο της βιομηχανίας που έκανε την ανακύκλωση πιο δύσκολη Το 1970

σε συνέδριο για την ανακύκλωση αποφάσισαν με λογότυπο να

σηματοδοτούνται τα ανακυκλώσιμα προϊόντα Το 2007 για την παραγωγή την

αποθήκευση την ανακύκλωση και την μεταχείριση των σκουπιδιών

υιοθετήθηκε κανόνας για την διευκόλυνση της ανακύκλωσης Στις ΗΠΑ η

βιομηχανία της ανακύκλωσης αντιπροσωπεύει 236 δισεκατομμύρια δολάρια

11 εκατομμύρια μισθωτούς και 5600 επιχειρήσεις Ο Μπαράκ Ομπάμα

καθιέρωσε την Μέρα της Ανακύκλωσης στις 25 Νοεμβρίου (από το 2009)

Τον Απρίλιο του 2009 η Τράπεζα της Ανακύκλωσης ανταμείφθηκε από το

Champion of the Earth by the United Nations Environment Program

Εξυπηρετεί πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους μέσα σε 20 πολιτείες των

ΗΠΑ και είναι καθιερωμένο και στη Μεγάλη Βρετανία

Ανακυκλώσιμα Προϊόντα

Μεγάλες οικιακές συσκευές (ψυγεία πλυντήρια κλπ) Μικροσυσκευές που διευκολύνουν τη ζωή (κλιματιστικά φωτιστικά είδη

συσκευές τηλεπικοινωνίας κλπ) Προϊόντα εικόνας και ήχου Εξοπλισμός πληροφορικής Ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εργαλεία και παιχνίδια Ιατροτεχνολογικά προϊόντα ( +φάρμακα) Όργανα παρακολούθησης και ελέγχου Συσκευές αυτόματης διανομής Ηλεκτρονικοί υπολογιστές Καταλύτες εξάτμισης οχημάτων Φαγητά (λίπασμα) Χαρτί Πλαστικό Αλουμίνιο Γυαλί Ελαστικά Αυτοκινήτων Μπαταρίες

Σακούλες

Σημασία της ανακύκλωσης

- Μειώνονται τα απορρίμματα και τα προβλήματα διαχείρισής τους

- Εξοικονομούνται ενέργεια και φυσικοί πόροι που λαμβάνονται συνεχώς από τη φύση

- Μειώνεται η ρύπανση της ατμόσφαιρας του εδάφους και των υπόγειων υδάτων (ελαφρύνεται έτσι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος)

- Εξοικονομείται η ενέργεια που απαιτείται για την κατασκευή όλων των προαναφερθέντων αντικειμένων

- Επιτυγχάνεται μακροπρόθεσμη πτώση (ή μη αύξηση) των τιμών των προϊόντων καθώς δεν απαιτείται εκ νέου παραγωγή πρώτης ύλης

- Σώζεται η υγεία όλων των κατοίκων του πλανήτη και διασφαλίζεται το καλύτερο μέλλον των παιδιών

- Δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας σε τομείς θετικών ενεργειών για την διάσωση του πλανήτη

- Δημιουργείται ευχάριστη αίσθηση και ικανοποίηση για τη συμμετοχή στην βελτίωση του περιβάλλοντος και των συνθηκών ζωής

ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΚΑΡΠΑΣ

4 10 ΑΠΛΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 1Ανακύκλωση(ηλεκτρονικών συσκευών αλουμινένια κουτάκια γυάλινα

μπουκάλια λάμπες φθορίου κα) 2Χημικά στο περιβάλλον Αποφυγή χρήσης χημικών ουσιών με οποιονδήποτε τρόπο ώστε να μην επηρεάζουμε στην τρύπα του όζοντος 3Λιγότερες μετακινήσεις με το αυτοκίνητο Κάποιο ποσοστό ανθρώπων χρησιμοποιούν το αυτοκίνητό τους για να διανύσουν μικρές αποστάσεις 4Αποκατάσταση φυσικού περιβάλλοντος Συμμετοχή σε δενδροφυτεύσεις που οργανώνει η κοινωνία 5Ηλεκτρικό ρεύμα Η υπερβολική κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος προκαλεί τον τελευταίο καιρό όξινες βροχές και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το κλίμα 6Χρησιμοποιήστε ως εναλλακτικό μέσο μεταφοράς το ποδήλατο Έρευνα που διεξήχθη στις πόλεις Τορόντο και Βανκούβερ του Καναδά έδειξε πως οι ποδήλατο-λωρίδες στους δρόμους κυκλοφορίας οχημάτων περιορίζουν την χρήση αυτοκινήτων κατά 50 7Προσοχή στην κατανάλωση χαρτιού Η κατανάλωση χαρτιού έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τα δάση μας 8Λιγότερο πλαστικό Οι πλαστικές σακούλες είναι αρκετά δύσκολο και χρονοβόρο να αποσυντεθούν στο περιβάλλον τόσο γρήγορα όσο οι χάρτινες σακούλες με αποτέλεσμα να ρυπαίνετε η γη 9Βιολογικά προϊόντα Αποφεύγετε τροφές με λιπάσματα φυτοφάρμακα και σκεφτείτε πράσινα αγοράστε βιολογικά προϊόντα για υγιεινή ζωή και διατροφή 10Χρησιμοποιήστε επαναφορτιζόμενες μπαταρίες Οι μπαταρίες είναι εξαιρετικά επικίνδυνες για το περιβάλλον και δυστυχώς μόνο ένα μέρος αυτών πηγαίνει για ανακύκλωση Το υπόλοιπο πετιέται και γίνεται ένας επικίνδυνος εχθρός του περιβάλλοντος

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΤΖΑΤΖΟ

5 Βιβλία για την οικολογική συνείδηση

1) Φώτης Κόντογλου Ο αστρολάβος Διδάσκεται ο σεβασμός για τη γη Περιγράφεται η ομορφιά του Κόσμου

η γη η θάλασσα με όλα τα ψάρια οι λίμνες τα βουνά ο ουρανός τ αστέρια όλη πλάση Τονίζεται η σημασία που έδιναν οι αρχαίοι στον κόσμο ltlt που θα πει στολίδι μα ιδιαίτερα Κόσμο είπανε όσα βρίσκονται απάνω στη Γη και τη στολίζουνε σαν να ναι το πλουμισμένο ρούχο τηςgtgt Υπαινίσσεται τη ζοφερή μελλοντική εικόνα της γης μια και ltltοι πολλοί άνθρωποι δεν κάθονταν να στοχαστούνε ποτέ καλά τούτον τον κόσμο που μας τριγυρίζει κι απορώ πως μπορούνε και ζούνεgtgt

2) Κωστής Παλαμάς Στον κήπο Φυσιολατρικό ποίημα με χαρούμενες εικόνες Είναι ένας ύμνος στα

άνθη Ο ποιητής δίνει στα λουλούδια φωνή μάτια και συναισθήματα Διακρίνεται μια παρωχημένη ρομαντική διάθεση η οποία όμως με το εύρημα της προσωποποίησης των λουλουδιών δίνει μια άλλη διάσταση και επιτρέπει συνειρμούς ώστε να ευαισθητοποιεί το παιδί απέναντι στο λουλούδι το οποίο ενώ θεωρητικά είναι ένας οργανισμός χωρίς λαλιά και συναίσθημα του αποδίδονται συμβατικές ιδιότητες ενός ζωντανού όντος που στοχάζεται και του οποίου η συνέχεια έχει άμεση συνάφεια με την οικολογική συμπεριφορά του ανθρώπου

3) Οδυσσέας Ελύτης Ο ήλιος ο ηλιάτορας Δίνεται έμφαση στην αγάπη για τον γενέθλιο τόπο μέσα από την

πραγματοποίηση μιας περιδιάβασης σε ελληνικούς τόπους νησιά και πόλεις τόπους θαλασσινούς και στεριανούς ενώ αναδεικνύεται το προσφιλές μοτίβο του Ελύτη ο ήλιος Προβάλλονται τοπία με ελληνικό χρώμα το φως του Αιγαίου το λευκό χρώμα των σπιτιών στα νησιά Αναδεικνύονται βασικά προϊόντα της μάνας γης της ελληνικής γης της Μεσογείου αμπέλια ελιές παραπέμποντας με αυτόν τον τρόπο στον κόπο και τον μόχθο του αγροτικού κόσμου προκαλώντας παράλληλα και κοινωνικά ερεθίσματα 4) Τζάκ Πόντον Ένας σκύλος σωτήρας

Το κάλεσμα της άγριας φύσης Στην εισαγωγή του αποσπάσματος

καταγράφεται η επιθυμία του Μπακ του σκύλου ενός χρυσοθήρα για

επιστροφή στην πρωτόγονη του κατάσταση στην άγρια φύση Έντονα

συναισθήματα διατρέχουν το κείμενο μέσα από ένα συγκινητικό περιστατικό

που διαδραματίζεται στο ποταμό με επικίνδυνους καταρράχτες κάπου στην

Αλάσκα Πέραν της ομορφιάς που αποδεικνύεται μέσα από τις έντονες

περιγραφές και οι οποίες κόβουν την ανάσα αναδεικνύεται για άλλη μια φορά

η πίστη η αφοσίωση και η αυταπάρνηση του σκύλου στο αφεντικό του χωρίς

ναι λογαριάζεται τη ζωή του κά

ΤΖΑΝΦΡΑΝΚΟ - ΤΖΟΝΥ ΜΠΑΚΟΥ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το οικολογικό πρόβλημα δεν είναι τεχνικό θέμα μόνο αλλά και ηθικό

ζήτημα Οφείλεται στην εσφαλμένη στάση του ανθρώπου απέναντι στη φύση

και επείγει να αναθεωρηθεί Οι επιπτώσεις δεν μπορούν να χαρακτηριστούν

ηθικά αδιάφορες καθώς η ζωή μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την

στάση του καθενός απέναντι στο περιβάλλον

Ο ευσυνείδητος άνθρωπος λέει laquo Όχι στην καταστροφική

εκμετάλλευση της φύσης Η γη και το περιβάλλον δεν μας ανήκουν αλλά τα

έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μαςraquo καθώς οι συνέπειες μπορεί να

αποβούν μοιραίες για τις επόμενες γενιές

Η αντιμετώπιση της οικολογικής κρίσης είναι κεφαλαιώδες θέμα που αφορά

πρωτίστως τον καθένα ξεχωριστά αλλά και ακολούθως όλους συλλογικά

Είναι θέμα προσωπικό και στη συνέχεια θεσμικό

Η προστασία του περιβάλλοντος θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο της

διεθνούς κοινής γνώμης σε όλη την διάρκεια του χρόνου και όχι να γίνεται

πρώτη είδηση μόνο την ημέρα του εορτασμού του στις 5 Ιουλίου Γιατί όπως

έχει επισημάνει εύστοχα ένας σύγχρονος φιλόσοφος ο Ουμπέρτο Έκο laquo Ο

σύγχρονος άνθρωπος δημιούργησε τις επετείους ακριβώς για να κρυφτεί

πίσω από αυτές στην προσπάθειά του να αποβάλει τις ενοχές τουraquo

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΤΖΑΤΖΟ

μπουκάλια λάμπες φθορίου κα) 2Χημικά στο περιβάλλον Αποφυγή χρήσης χημικών ουσιών με οποιονδήποτε τρόπο ώστε να μην επηρεάζουμε στην τρύπα του όζοντος 3Λιγότερες μετακινήσεις με το αυτοκίνητο Κάποιο ποσοστό ανθρώπων χρησιμοποιούν το αυτοκίνητό τους για να διανύσουν μικρές αποστάσεις 4Αποκατάσταση φυσικού περιβάλλοντος Συμμετοχή σε δενδροφυτεύσεις που οργανώνει η κοινωνία 5Ηλεκτρικό ρεύμα Η υπερβολική κατανάλωση του ηλεκτρικού ρεύματος προκαλεί τον τελευταίο καιρό όξινες βροχές και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το κλίμα 6Χρησιμοποιήστε ως εναλλακτικό μέσο μεταφοράς το ποδήλατο Έρευνα που διεξήχθη στις πόλεις Τορόντο και Βανκούβερ του Καναδά έδειξε πως οι ποδήλατο-λωρίδες στους δρόμους κυκλοφορίας οχημάτων περιορίζουν την χρήση αυτοκινήτων κατά 50 7Προσοχή στην κατανάλωση χαρτιού Η κατανάλωση χαρτιού έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τα δάση μας 8Λιγότερο πλαστικό Οι πλαστικές σακούλες είναι αρκετά δύσκολο και χρονοβόρο να αποσυντεθούν στο περιβάλλον τόσο γρήγορα όσο οι χάρτινες σακούλες με αποτέλεσμα να ρυπαίνετε η γη 9Βιολογικά προϊόντα Αποφεύγετε τροφές με λιπάσματα φυτοφάρμακα και σκεφτείτε πράσινα αγοράστε βιολογικά προϊόντα για υγιεινή ζωή και διατροφή 10Χρησιμοποιήστε επαναφορτιζόμενες μπαταρίες Οι μπαταρίες είναι εξαιρετικά επικίνδυνες για το περιβάλλον και δυστυχώς μόνο ένα μέρος αυτών πηγαίνει για ανακύκλωση Το υπόλοιπο πετιέται και γίνεται ένας επικίνδυνος εχθρός του περιβάλλοντος

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΤΖΑΤΖΟ

5 Βιβλία για την οικολογική συνείδηση

1) Φώτης Κόντογλου Ο αστρολάβος Διδάσκεται ο σεβασμός για τη γη Περιγράφεται η ομορφιά του Κόσμου

η γη η θάλασσα με όλα τα ψάρια οι λίμνες τα βουνά ο ουρανός τ αστέρια όλη πλάση Τονίζεται η σημασία που έδιναν οι αρχαίοι στον κόσμο ltlt που θα πει στολίδι μα ιδιαίτερα Κόσμο είπανε όσα βρίσκονται απάνω στη Γη και τη στολίζουνε σαν να ναι το πλουμισμένο ρούχο τηςgtgt Υπαινίσσεται τη ζοφερή μελλοντική εικόνα της γης μια και ltltοι πολλοί άνθρωποι δεν κάθονταν να στοχαστούνε ποτέ καλά τούτον τον κόσμο που μας τριγυρίζει κι απορώ πως μπορούνε και ζούνεgtgt

2) Κωστής Παλαμάς Στον κήπο Φυσιολατρικό ποίημα με χαρούμενες εικόνες Είναι ένας ύμνος στα

άνθη Ο ποιητής δίνει στα λουλούδια φωνή μάτια και συναισθήματα Διακρίνεται μια παρωχημένη ρομαντική διάθεση η οποία όμως με το εύρημα της προσωποποίησης των λουλουδιών δίνει μια άλλη διάσταση και επιτρέπει συνειρμούς ώστε να ευαισθητοποιεί το παιδί απέναντι στο λουλούδι το οποίο ενώ θεωρητικά είναι ένας οργανισμός χωρίς λαλιά και συναίσθημα του αποδίδονται συμβατικές ιδιότητες ενός ζωντανού όντος που στοχάζεται και του οποίου η συνέχεια έχει άμεση συνάφεια με την οικολογική συμπεριφορά του ανθρώπου

3) Οδυσσέας Ελύτης Ο ήλιος ο ηλιάτορας Δίνεται έμφαση στην αγάπη για τον γενέθλιο τόπο μέσα από την

πραγματοποίηση μιας περιδιάβασης σε ελληνικούς τόπους νησιά και πόλεις τόπους θαλασσινούς και στεριανούς ενώ αναδεικνύεται το προσφιλές μοτίβο του Ελύτη ο ήλιος Προβάλλονται τοπία με ελληνικό χρώμα το φως του Αιγαίου το λευκό χρώμα των σπιτιών στα νησιά Αναδεικνύονται βασικά προϊόντα της μάνας γης της ελληνικής γης της Μεσογείου αμπέλια ελιές παραπέμποντας με αυτόν τον τρόπο στον κόπο και τον μόχθο του αγροτικού κόσμου προκαλώντας παράλληλα και κοινωνικά ερεθίσματα 4) Τζάκ Πόντον Ένας σκύλος σωτήρας

Το κάλεσμα της άγριας φύσης Στην εισαγωγή του αποσπάσματος

καταγράφεται η επιθυμία του Μπακ του σκύλου ενός χρυσοθήρα για

επιστροφή στην πρωτόγονη του κατάσταση στην άγρια φύση Έντονα

συναισθήματα διατρέχουν το κείμενο μέσα από ένα συγκινητικό περιστατικό

που διαδραματίζεται στο ποταμό με επικίνδυνους καταρράχτες κάπου στην

Αλάσκα Πέραν της ομορφιάς που αποδεικνύεται μέσα από τις έντονες

περιγραφές και οι οποίες κόβουν την ανάσα αναδεικνύεται για άλλη μια φορά

η πίστη η αφοσίωση και η αυταπάρνηση του σκύλου στο αφεντικό του χωρίς

ναι λογαριάζεται τη ζωή του κά

ΤΖΑΝΦΡΑΝΚΟ - ΤΖΟΝΥ ΜΠΑΚΟΥ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το οικολογικό πρόβλημα δεν είναι τεχνικό θέμα μόνο αλλά και ηθικό

ζήτημα Οφείλεται στην εσφαλμένη στάση του ανθρώπου απέναντι στη φύση

και επείγει να αναθεωρηθεί Οι επιπτώσεις δεν μπορούν να χαρακτηριστούν

ηθικά αδιάφορες καθώς η ζωή μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την

στάση του καθενός απέναντι στο περιβάλλον

Ο ευσυνείδητος άνθρωπος λέει laquo Όχι στην καταστροφική

εκμετάλλευση της φύσης Η γη και το περιβάλλον δεν μας ανήκουν αλλά τα

έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μαςraquo καθώς οι συνέπειες μπορεί να

αποβούν μοιραίες για τις επόμενες γενιές

Η αντιμετώπιση της οικολογικής κρίσης είναι κεφαλαιώδες θέμα που αφορά

πρωτίστως τον καθένα ξεχωριστά αλλά και ακολούθως όλους συλλογικά

Είναι θέμα προσωπικό και στη συνέχεια θεσμικό

Η προστασία του περιβάλλοντος θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο της

διεθνούς κοινής γνώμης σε όλη την διάρκεια του χρόνου και όχι να γίνεται

πρώτη είδηση μόνο την ημέρα του εορτασμού του στις 5 Ιουλίου Γιατί όπως

έχει επισημάνει εύστοχα ένας σύγχρονος φιλόσοφος ο Ουμπέρτο Έκο laquo Ο

σύγχρονος άνθρωπος δημιούργησε τις επετείους ακριβώς για να κρυφτεί

πίσω από αυτές στην προσπάθειά του να αποβάλει τις ενοχές τουraquo

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΤΖΑΤΖΟ

2) Κωστής Παλαμάς Στον κήπο Φυσιολατρικό ποίημα με χαρούμενες εικόνες Είναι ένας ύμνος στα

άνθη Ο ποιητής δίνει στα λουλούδια φωνή μάτια και συναισθήματα Διακρίνεται μια παρωχημένη ρομαντική διάθεση η οποία όμως με το εύρημα της προσωποποίησης των λουλουδιών δίνει μια άλλη διάσταση και επιτρέπει συνειρμούς ώστε να ευαισθητοποιεί το παιδί απέναντι στο λουλούδι το οποίο ενώ θεωρητικά είναι ένας οργανισμός χωρίς λαλιά και συναίσθημα του αποδίδονται συμβατικές ιδιότητες ενός ζωντανού όντος που στοχάζεται και του οποίου η συνέχεια έχει άμεση συνάφεια με την οικολογική συμπεριφορά του ανθρώπου

3) Οδυσσέας Ελύτης Ο ήλιος ο ηλιάτορας Δίνεται έμφαση στην αγάπη για τον γενέθλιο τόπο μέσα από την

πραγματοποίηση μιας περιδιάβασης σε ελληνικούς τόπους νησιά και πόλεις τόπους θαλασσινούς και στεριανούς ενώ αναδεικνύεται το προσφιλές μοτίβο του Ελύτη ο ήλιος Προβάλλονται τοπία με ελληνικό χρώμα το φως του Αιγαίου το λευκό χρώμα των σπιτιών στα νησιά Αναδεικνύονται βασικά προϊόντα της μάνας γης της ελληνικής γης της Μεσογείου αμπέλια ελιές παραπέμποντας με αυτόν τον τρόπο στον κόπο και τον μόχθο του αγροτικού κόσμου προκαλώντας παράλληλα και κοινωνικά ερεθίσματα 4) Τζάκ Πόντον Ένας σκύλος σωτήρας

Το κάλεσμα της άγριας φύσης Στην εισαγωγή του αποσπάσματος

καταγράφεται η επιθυμία του Μπακ του σκύλου ενός χρυσοθήρα για

επιστροφή στην πρωτόγονη του κατάσταση στην άγρια φύση Έντονα

συναισθήματα διατρέχουν το κείμενο μέσα από ένα συγκινητικό περιστατικό

που διαδραματίζεται στο ποταμό με επικίνδυνους καταρράχτες κάπου στην

Αλάσκα Πέραν της ομορφιάς που αποδεικνύεται μέσα από τις έντονες

περιγραφές και οι οποίες κόβουν την ανάσα αναδεικνύεται για άλλη μια φορά

η πίστη η αφοσίωση και η αυταπάρνηση του σκύλου στο αφεντικό του χωρίς

ναι λογαριάζεται τη ζωή του κά

ΤΖΑΝΦΡΑΝΚΟ - ΤΖΟΝΥ ΜΠΑΚΟΥ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το οικολογικό πρόβλημα δεν είναι τεχνικό θέμα μόνο αλλά και ηθικό

ζήτημα Οφείλεται στην εσφαλμένη στάση του ανθρώπου απέναντι στη φύση

και επείγει να αναθεωρηθεί Οι επιπτώσεις δεν μπορούν να χαρακτηριστούν

ηθικά αδιάφορες καθώς η ζωή μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την

στάση του καθενός απέναντι στο περιβάλλον

Ο ευσυνείδητος άνθρωπος λέει laquo Όχι στην καταστροφική

εκμετάλλευση της φύσης Η γη και το περιβάλλον δεν μας ανήκουν αλλά τα

έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μαςraquo καθώς οι συνέπειες μπορεί να

αποβούν μοιραίες για τις επόμενες γενιές

Η αντιμετώπιση της οικολογικής κρίσης είναι κεφαλαιώδες θέμα που αφορά

πρωτίστως τον καθένα ξεχωριστά αλλά και ακολούθως όλους συλλογικά

Είναι θέμα προσωπικό και στη συνέχεια θεσμικό

Η προστασία του περιβάλλοντος θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο της

διεθνούς κοινής γνώμης σε όλη την διάρκεια του χρόνου και όχι να γίνεται

πρώτη είδηση μόνο την ημέρα του εορτασμού του στις 5 Ιουλίου Γιατί όπως

έχει επισημάνει εύστοχα ένας σύγχρονος φιλόσοφος ο Ουμπέρτο Έκο laquo Ο

σύγχρονος άνθρωπος δημιούργησε τις επετείους ακριβώς για να κρυφτεί

πίσω από αυτές στην προσπάθειά του να αποβάλει τις ενοχές τουraquo

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΤΖΑΤΖΟ

Ο ευσυνείδητος άνθρωπος λέει laquo Όχι στην καταστροφική

εκμετάλλευση της φύσης Η γη και το περιβάλλον δεν μας ανήκουν αλλά τα

έχουμε δανειστεί από τα παιδιά μαςraquo καθώς οι συνέπειες μπορεί να

αποβούν μοιραίες για τις επόμενες γενιές

Η αντιμετώπιση της οικολογικής κρίσης είναι κεφαλαιώδες θέμα που αφορά

πρωτίστως τον καθένα ξεχωριστά αλλά και ακολούθως όλους συλλογικά

Είναι θέμα προσωπικό και στη συνέχεια θεσμικό

Η προστασία του περιβάλλοντος θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο της

διεθνούς κοινής γνώμης σε όλη την διάρκεια του χρόνου και όχι να γίνεται

πρώτη είδηση μόνο την ημέρα του εορτασμού του στις 5 Ιουλίου Γιατί όπως

έχει επισημάνει εύστοχα ένας σύγχρονος φιλόσοφος ο Ουμπέρτο Έκο laquo Ο

σύγχρονος άνθρωπος δημιούργησε τις επετείους ακριβώς για να κρυφτεί

πίσω από αυτές στην προσπάθειά του να αποβάλει τις ενοχές τουraquo

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΤΖΑΤΖΟ