Καλλιέργεια Συναισθηματικών Δεξιοτήτων

Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, τα νέα τεχνολογικά, επιστημονικά,

οικονομικά και πολιτισμικά δεδομένα καλούν το σχολείο και τους/τις

εκπαιδευτικούς να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην

κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη των μαθητών και των μαθητριών.

2

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Στόχος του σχολείου είναι η αρμονική και ισόρροπη ανάπτυξη των διανοητικών και ψυχοσωματικών δυνάμεων των

μαθητών, ώστε ανεξάρτητα από φύλο και καταγωγή, να έχουν τη δυνατότητα

να εξελιχθούν σε ολοκληρωμένες προσωπικότητες και να ζήσουν

δημιουργικά3

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Η δημιουργία ενός κατάλληλου κλίματος, που θα διευκολύνει τη μάθηση και θα

προάγει την ψυχοκοινωνική προσαρμογή των παιδιών είναι ιδιαίτερα σημαντική,

καθώς τις τελευταίες δεκαετίες έχει καταγραφεί σημαντική αύξηση των

προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι έφηβοι ακόμη και σε σχολεία

αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών (Achenbach, Rescorla, & Ivanova, 2005 Χατζηχρήστου, 2004, 2011)

4

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Η αύξηση των προβλημάτων μάθησης και ψυχοκοινωνικής προσαρμογής των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον, η αδυναμία της

επαρκούς κάλυψης των αυξημένων αναγκών των μαθητών αλλά και η ανάδυση νέων προκλήσεων για το μέλλον τονίζουν περισσότερο από ποτέ την αναγκαιότητα

καινοτομιών και αλλαγών για τις εκπαιδευτικές πρακτικές στο σχολείο

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

5

Τις τελευταίες δεκαετίες έχει αρχίσει να εκτιμάται ιδιαίτερα η έννοια της ‘κοινότητας’

στο σχολικό πλαίσιο. Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν μια κοινότητα αναφέρονται στο ότι τα μέλη της νοιάζονται και στηρίζουν το

ένα το άλλο, έχουν ουσιαστική και ενεργό συμμετοχή στην κοινότητα, ταυτίζονται με

την ομάδα και αισθάνονται ότι ανήκουν σε αυτή (Battistich et al., 1997. Χατζηχρήστου και συν., 2004)

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

6

Αυτή η προσέγγιση τονίζει ότι οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να

στοχεύουν στη μόρφωση των μαθητών, στην καλλιέργεια της

συναισθηματικής νοημοσύνης και της ποιοτικής επικοινωνίας

με τους μαθητές τους

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

7

Οι θεωρίες της πολλαπλής νοημοσύνης και της συναισθηματικής νοημοσύνης διαμόρφωσαν νέες προοπτικές στην εκπαίδευση και ανέδειξαν και άλλες διαστάσεις της προσωπικότητας του

ατόμου, όπως η συναισθηματική, που μέχρι τότε υποβαθμίζονταν στο σχολείο

(Gardner, 1993. Goleman, 2011. Gottman, 2011)

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

8

Οι έρευνες που σχετίζονται με τα συναισθήματα που βιώνουν οι μαθητές σε

εκπαιδευτικά πλαίσια και κατά τη διαδικασία της μάθησης υποστηρίζουν ότι τα συναισθήματα αυτά επιδρούν σημαντικά στη μάθηση, στη μνήμη, στην ανάπτυξη και στην προαγωγή της θετικής προσαρμογής

των παιδιών (Lewis & Haviland-Jones, 2000)

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

9

Οι νεότερες θεωρήσεις και οι μελέτες πάνω στο θέμα των συναισθημάτων προτείνουν ένα συνθετικό εννοιολογικό μοντέλο που

αφορά στις επιδράσεις των συναισθημάτων στην επίδοση σε ακαδημαϊκά πλαίσια, στην εμπλοκή των μαθητών στη μάθηση, στην

αυτορρύθμιση και στα κίνητρα (Pekrun, 2000. Pekrun, Frenzel, Goetz, & Perry, 2007. Pekrun, Goetz, Titz,

& Perry, 2002)

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

10

Τα προγράμματα παρέμβασης σε επίπεδο ατόμου και συστήματος (τάξης, σχολείου) βοηθούν στην ενδυνάμωση του ρόλου των εκπαιδευτικών και

ασκούν τους μαθητές και στις μαθήτριες σε δεξιότητες αναγκαίες για την καθημερινότητα τους στην ομάδα,

αλλά και στη ζωή τους γενικότερα

11

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Είναι σημαντικό τα παιδιά από μικρή ηλικία να ‘μαθαίνουν πώς να

μαθαίνουν’, να καλλιεργούν την κριτική τους σκέψη, τη δημιουργικότητα, τη

φαντασία τους, καθώς και να ασκούνται σε δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να

συνάψουν σχέσεις συνεργασίας στην ομάδα βασισμένες στην αμοιβαία

εμπιστοσύνη και τον αλληλοσεβασμό

12

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Οι θεματικές ενότητες του σεμιναρίου, αξιοποιώντας το παιχνίδι ρόλων και τη δραματοποίηση, θα ενισχύουν σπειροειδώς και εξελικτικά συναισθηματικές δεξιότητες που αφορούν στην αυτογνωσία (εκτίμηση, έκφραση ρύθμιση, διαχείριση συναισθημάτων), στην επικοινωνία (ανάπτυξη διαπροσωπικής επικοινωνίας, επίλυση συγκρούσεων, αντιμετώπιση του εκφοβισμού) και στην καλλιέργεια της συλλογικότητας και της συνύπαρξης

13

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Το θεατρικό παιχνίδι ως σύνθετη δραματική μέθοδος προϋποθέτει το

παιχνίδι με τα αισθητήρια, τα μέλη του σώματος και τη φωνή

(Μουδατσάκις, 1994)

14

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Το θεατρικό παιχνίδι αποτελεί μία μοναδική μορφή παιχνιδιού στη διάρκεια

της οποίας τα παιδιά δραματοποιούν γεγονότα από τον κόσμο της φαντασίας ή αναπλάθουν την πραγματικότητα και επαναπροσδιορίζουν τις εμπειρίες τους μέσα από διεργασίες απελευθερωμένες από χωροχρονικά όρια και περιορισμούς

15

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Μέσα από το θεατρικό παιχνίδι τα παιδιά μπορούν να βιώσουν μοναδικές

εμπειρίες και να εκφραστούν ελεύθερα σε ένα περιβάλλον όπου είναι ελεύθερα

να δράσουν, να εκφραστούν, να προσπαθήσουν ξανά χωρίς να φοβούνται

ότι αξιολογούνται, ελέγχονται ή κινδυνεύουν να απορριφθούν

16

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Το θεατρικό παιχνίδι διαθέτει από τη φύση του διπλή υπόσταση (Γραμματάς, 1996):

Από τη μία είναι παιχνίδι, πράγμα που σημαίνει ότι έχει όλα τα χαρακτηριστικά του παιχνιδιού, αποτελεί δηλαδή μια ελεύθερη έκφραση του παιδιού, που χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη κανόνων ή κωδικών επικοινωνίας

Από την άλλη, αποτελεί μια μορφή θεατρικής έκφρασης και φέρει όλα τα γνωρίσματα του θεάτρου (Σέργη, 1983)

17

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Επιπλέον, απαιτεί την οριοθέτηση του χώρου και του χρόνου και βασικά

προϋποθέτει τη διάθεση επικοινωνίας, ομαδικού πνεύματος και συλλογικότητας

δράσεων και λειτουργιών από τους συμμετέχοντες, στους οποίους πάνω από όλα προσφέρει τη χαρά της συμμετοχής

(Faure & Lascar, 1990

18

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Ωστόσο, το θεατρικό παιχνίδι συνιστά μία παιγνιώδη δραστηριότητα,

στη διάρκεια της οποίας χρησιμοποιούνται στοιχεία και

τεχνικές του θεάτρου με τρόπο πιο ελεύθερο και πιο προσωπικό απ’ ότι στην καθαυτό θεατρική ανάπτυξη

19

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Το θεατρικό παιχνίδι δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά μία παιδαγωγική

πρακτική μέσα από την οποία το παιδί ανακαλύπτει και εκφράζει τις δημιουργικές του ικανότητες.

Ταυτόχρονα, εκφράζει ενδόμυχες καταστάσεις και προβλήματα, και

αποδέχεται το κανονιστικό πλαίσιο: τα όρια που θέτει η ομάδα και το παιχνίδι

20

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Το θεατρικό παιχνίδι διαφέρει από την καθιερωμένη διαδικασία «παιξίματος» ενός θεατρικού κειμένου, δεν αποτελεί στείρα αναπαράσταση ενός κειμένου,

αλλά συγκροτεί ένα χώρο δράσης, όπου το παιδί αναπαράγει, βιώνει και αναπαριστά με το παιχνίδι τον

ιδιαίτερο φαντασιακό και ψυχικό του κόσμο (Σαρρής, 2002)

21

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Το θεατρικό παιχνίδι συμβάλλει στην ενίσχυση των κοινωνικών

αλληλεπιδράσεων μεταξύ των παιδιών, στη δημιουργία ομάδων και στην

ανάπτυξη ή βελτίωση των συναισθηματικών δεξιοτήτων τους

22

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Αποτελεί μία διαδικασία αλληλεπίδρασης, αφού κάθε παιδί που συμμετέχει σ’ αυτό κινείται, μιλάει, ενεργεί, ασκεί και δέχεται επιρροή από τις πράξεις και τη συμπεριφορά

των άλλων παιδιών

23

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Η αλληλεπίδραση και η εναλλασσόμενη ανταπόκριση αποτελεί τη βάση και την ουσία του θεατρικού παιχνιδιού (Κοντογιάννη, 2000). Επίσης, το θεατρικό παιχνίδι αποτελεί ένα τρόπο να επικοινωνούμε μέσα από τα αισθήματά μας, εφόσον όταν μιλάμε για ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού δεν μπορούμε να αγνοούμε τη ψυχική, τη συναισθηματική καλλιέργεια και ωρίμανση (Κουρετζής, 1991).

24

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Η πεμπτουσία του θεατρικού παιχνιδιού έγκειται στην τέχνη της

αναπαράστασης. Μια καρέκλα, ένα τραπέζι, ένα κουτί, και κάθε

αντικείμενο αποκτούν διαφορετική σημασία και άλλη οντότητα στο

παιχνίδι (Buisson, 1911. Faure & Lascar, 1990)

25

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Το παιδί φορτίζει με σημασίες τα αντικείμενα και τις κινήσεις του στο

παιχνίδι, ακριβώς όπως κάνει αυθόρμητα στην καθημερινή ζωή

(Σέργη, 1983. Μουδατσάκις, 1994)

26

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Στο θεατρικό παιχνίδι λοιπόν το παιδί αναπαράγει, βιώνει, μεταμορφώνει και

εκφράζει με το οικείο είδος του παιχνιδιού τις δικές του ανάγκες, τον ιδιαίτερο φανταστικό και ιδιόμορφο

κόσμο του (Κουρετζής, 1991)

27

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Ο/η εκπαιδευτικός μετατρέπεται από «φορέας γνωστικής ύλης», σε

εμψυχωτή των παιδιών και πολλές φορές σε συμπαίχτη και συνδημιουργό

του παιχνιδιού

28

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Στόχος του εμψυχωτή είναι να προδιαθέτει την ομάδα για παιχνίδι και

να ενθαρρύνει τη συνεργασία και την αμοιβαία δράση όλων των παιδιών στην αναπαράσταση της κάθε ιστορίας

(James, 1993. Ward, 1994)

29

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Βασικός ρόλος του εμψυχωτή ακόμη είναι να προκαλεί την επινόηση θεμάτων για

θεατρικό παιχνίδι και να τηρεί τη «συνέχεια» στη ροή του σεναρίου, αλλά και στη δράση

καθεαυτή. Η τήρηση της συνέχειας μπορεί να εξασφαλιστεί

με βάση την «αρχή της προσθαφαίρεσης» και την «αρχή των ερωταποκρίσεων»

(Μουδατσάκις, 1994)

30

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Ο εκπαιδευτικός αποτελεί το όχημα, τον ενδιάμεσο σταθμό στην επαφή των

παιδιών με μία μορφή θεατρικής τέχνης, ελεύθερης και ανεξάρτητης

(Καραμήτρου, 2004)

31

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως

Νέο Σχολείο , Σχολική και Κοινωνική Ζωή, Οδηγός

Εκπαιδευτικού, Π.Ε.

Θεατρικό Παιχνίδι Από και Για Παιδιά με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες, Ασημίνα Τσιμπιδάκη, Μαρία Κλαδάκη, Χρήστος Αρτεμίου, Ανδρέας Βασιλείου, Παναγιούλα Βενέτη, Ευανθία Κωνσταντίνου, Χριστιάνα Παναγίδου, Τρύφωνας Παπαδάμου

http://theodoregrammatas.com/el/%ce%b7-%ce%b8%ce%b5%ce

%b1%cf%84%cf%81%ce%b9%ce%ba%ce%b7-%ce%b1%ce%b3%cf%89%ce%b3%ce%b7-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%cf%80%cf%81%cf%89%cf%84%ce%bf%ce%b2%ce%b1%ce%b8%ce%bc%ce%b9%ce%b1-%ce%ba%ce%b1%ce%b9/

32

Θεατροπαίζοντας εξ αποστάσεως