431-404 π.Χ.

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΦΟΡΜΕΣ

Η απόπειρα της Αθήνας να δημιουργήσει ισχυρό ιμπεριαλιστικό εμπορικό κράτος, καθώς και η δυσαρέσκεια των συμμάχων που προκάλεσε η μεταφορά του συμμαχικού ταμείου στην Αθήνα.

Τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα των αριστοκρατικών στις συμμαχικές πόλεις των Αθηνών οι οποίοι επεδίωκαν την ανατροπή του «αθηναϊκού κατεστημένου».

Τα τοπικά οικονομικά συμφέροντα των περισσότερων πόλεων της Ελλάδας και του ευρύτερου Ελληνικού Μεσογειακού χώρου, για τις οποίες η ανάπτυξη του αθηναϊκού εμπορίου συνιστούσε άμεση απειλή για το δικό τους.

ΤΑ ΑΙΤΙΑ

Οι αντικειμενικές δυνατότητες της Σπάρτης να επιβιώσει στο νέο σχήμα.

Οι σημαντικές πολιτισμικές διαφορές ανάμεσα στην αθηναϊκή κοινωνία και τη σπαρτιατική.

Τα συμφέροντα των Περσών, οι οποίοι τροφοδοτούσαν σε κρίσιμες στιγμές τις ενδοελληνικές διαμάχες.

Αφορμή του πολέμου στάθηκε ουσιαστικά η απόφαση της Αθήνας να διευρύνει ακόμα περισσότερο το εμπόριο αλλά και τις πολιτικές της σχέσεις με τη Μεγάλη Ελλάδα.Οι Αθηναίοι ήθελαν με κάθε τρόπο να επεκταθούν δυτικά και η αφορμή για να μετριάσουν την επιρροή της Κορίνθου ήρθε όταν κηρύχτηκε πόλεμος μεταξύ Κορίνθου και Κέρκυρας στον οποίο επενέβησαν. Η σύγκρουση Κορίνθου Αθήνας με αφορμή την αποστασία της Ποτίδαιας το 432 π. Χ. Έτσι οι «Τριακοντούτεις σπονδαί» (δηλαδή οι όροι της 30χρονης ειρήνης του 445 π. Χ.) παραβιάστηκαν. Το Μεγαρικό ψήφισμα, που εξέδωσαν οι Αθηναίοι και με το οποίο απαγορευόταν οποιαδήποτε δοσοληψία με αυτούς σε όλα τα λιμάνια της συμμαχίας

ΟΙ ΑΦΟΡΜΕΣ

ΤΑ ΑΝΤΙΠΑΛΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ

Σε ό,τι αφορά τις δυνάμεις που συνέθεταν τα δύο εχθρικά στρατόπεδα στα οποία χωρίστηκε η Ελλάδα: Το πρώτο, υπό την ηγεμονία της

Σπάρτης περιλάμβανε τους ‘εντός του Ισθμού πάντες’ (Σπάρτη, Κόρινθος και όλες οι πελοποννησιακές πόλεις) πλην των Αργείων και των Αχαιών που τήρησαν ουδετερότητα, και εκτός του Ισθμού, τους Λοκρούς, τους Μεγαρείς, τους Βοιωτούς, τους Φωκείς, τους Αμπρακιώτες, τους Λευκαδίους και τους Ανακτορίους.

Με το άλλο στρατόπεδο τάχθηκαν εκτός των πόλεων της Αθηναϊκής συμμαχίας, οι Πλαταιείς, οι Μεσσήνιοι της Ναυπάκτου, οι Ακαρνάνες, οι Κερκυραίοι και οι όχι και πολύ σταθεροί Θεσσαλοί.

Η Μακεδονία που στην αρχή ήταν σύμμαχος των Αθηναίων, πολέμησε αργότερα στο πλευρό των Σπαρτιατών, ενώ στη Σικελία και την Κάτω Ιταλία οι δωρικές πόλεις με επικεφαλής τις Συρακούσες, εκτός της Καμάρινας τάχθηκαν με τους Σπαρτιάτες.

ΟΙ ΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Η πρώτη φάση του πολέμου διαρκεί δέκα χρόνια. Αρχικά οι Σπαρτιάτες και οι σύμμαχοι με επικεφαλής τον βασιλιά Αρχίδαμο αφού κατέλαβαν και λεηλάτησαν την Αττική ξεκίνησαν την πολιορκία η οποία θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του 421 .Τότε διέταξε ο Περικλής να κλειστούν οι

κάτοικοι στα Μακρά τείχη, που προστάτευαν όλη την περιοχή από την Αθήνα ως τον Πειραιά.Οι Αθηναίοι,

στηριγμένοι στη ναυτική τους δύναμη και στον ανεφοδιασμό από συμμαχικές και φιλικές περιοχές, έκαναν επιδρομές και λεηλασίες στα παράλια της Πελοποννήσου.

Α΄ ΦΑΣΗ ΔΕΚΑΕΤΗΣ /ΑΡΧΙΔΑΜΕΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (431-421 Π. Χ.)

Το δεύτερο έτος του πολέμου έπεσε στην Αθήνα λοιμός, που προκάλεσε το θάνατο πολλών Αθηναίων, ανάμεσά σε αυτούς και ο Περικλής. Οι Αθηναίοι, σε μια δύσκολη και κρίσιμη στιγμή για την πατρίδα τους, έχασαν τον άξιο ηγέτη τους.

Η κυριότερη μάχη αυτής της περιόδου είναι η μάχη της Αμφίπολης η οποία συνέβη το 422 π.Χ. ‘Ενας από τους στρατηγούς των Αθηναίων είναι και ο Θουκιδίδης ο οποίος μετά την ήττα των Αθηναίων εξορίζεται.

Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από: *Την επέκταση του πεδίου των συγκρούσεων *Την απάνθρωπη σκληρότητα κυρίως προς τους αμάχους. *Τις αντιθέσεις ανάμεσα στους φιλοπόλεμους, που ήθελαν πόλεμο «μέχρις εσχάτων», και σ' αυτούς που προωθούσαν κάποια συμβιβαστική λύση.

Το 421 π. Χ. υπογράφηκε η Νικείος ειρήνη εξαιτίας της κούρασης που είχε προκαλέσει ο πόλεμος. Η ειρήνη προέβλεπε να έχει διάρκεια μισού αιώνα και με αυτήν οι αντίπαλοι επανέκτησαν τα εδάφη που είχαν πριν τον πόλεμο.

•Αφορμή για την εκστρατεία υπήρξε η σύγκρουση της Εγέστας με τον Σελινούντα, υποστηριζόμενο από τις Συρακούσες στην οποία επενέβη η Αθήνα.•Η πραγματική αιτία ήταν η επιθυμία της Αθήνας να κατακτήσει όλη τη Σικελία. Αυτή την επιθυμία τους, την εκμεταλλεύθηκε επιδέξια ο φιλόδοξος νεαρός πολιτικός Αλκιβιάδης.

Β΄ΦΑΣΗ 415-413 Π.Χ.ΣΙΚΕΛΙΚΗ ΕΚΣΡΑΤΕΙΑ

Ο στόλος που ξεκίνησε από τον Πειραιά κατά τα μέσα του καλοκαιριού του 415 π.X. ήταν ο εντυπωσιακότερος που είχε ποτέ αποπλεύσει από ελληνικό λιμάνι. Σύμφωνα με υπολογισμούς, τα πληρώματα των πλοίων και μόνο υπερέβαιναν τις 25.000 άνδρες.

Οι στρατηγοί κατέστρωναν ακόμη τα σχέδια των κινήσεών τους όταν ένα αναπάντεχο γεγονός ήρθε να αναστατώσει το στράτευμα: η Αθήνα ανακαλούσε τον Αλκιβιάδη για να τον δικάσει για τις κατηγορίες που τον βάραιναν (ως ερμοκοπίδη) ,είχε μάλιστα στείλει στη Σικελία για να τον παραλάβει το ειδικό ιερό πλοίο, τη Σαλαμινία.

Ο Αλκιβιάδης έδειξε να υποτάσσεται πειθήνια στην εντολή, αλλά καθ' οδόν προς την Αθήνα ξεγέλασε τη συνοδεία και δραπέτευσε για να καταφύγει στον εχθρό, στη Σπάρτη και έδωσε στους Σπαρτιάτες συμβουλές για τη συνέχιση του πολέμου, καταστρεπτικές για την πατρίδα του. Οι Σπαρτιάτες, με τον βασιλιά Άγι επικεφαλής, εισέβαλαν και πάλι στην Αττική και οχυρώθηκαν μόνιμα στη Δεκέλεια

Μετά την ήττα των Αθηναίων στη Σικελία, οι περισσότεροι από τους συμμάχους τους τους εγκατέλειψαν. Η περσική πολιτική ρυθμίζει πλέον τις εξελίξεις στα παράλια της Μ.

Ασίας. Οι ελληνικές πόλεις, όλες μέλη της αθηναϊκής συμμαχίας ως τότε, περνούν στον περσικό έλεγχο με την

ανοχή των Σπαρτιατών. Το περσικό κράτος προσφέρει στους Σπαρτιάτες ουσιαστική διπλωματική και οικονομική βοήθεια. Οι Σπαρτιάτες, με περσική ενίσχυση, βελτιώνουν

θεαματικά τη ναυτική τους δύναμη.

Γ΄ ΦΑΣΗ 413-405 Π.Χ.Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΌ ΑΙΓΑΙΟ

Κατά την τελευταία δεκαετία του 5ου αι. π.Χ., οι Αθηναίοι έκαναν μια τελευταία προσπάθεια να πάρουν πάλι υπό τον έλεγχό τους το Αιγαίο δημιουργώντας ένα στόλο που αριθμούσε τα 180 πλοία. Την ηγεσία του αθηναϊκού στόλου που βρισκόταν στη Σάμο την ανέθεσαν στον Κόνωνα (406 π.Χ.).

Η τελευταία νίκη του αθηναϊκού στόλου ήταν στις Αργινούσες (406 π.Χ.), μικρά νησιά ανάμεσα στη Λέσβο και στη μικρασιατική ακτή. Επειδή όμως η κακοκαιρία εμπόδισε το έργο της διάσωσης των ναυαγών και της περισυλλογής των νεκρών, οι στρατηγοί κατηγορήθηκαν, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Έτσι στα τέλη του καλοκαιριού του 405 π.Χ. O Κόνωνας βρέθηκε με συστρατηγούς τους Μένανδρο, Τυδέα, Κηφισόδοτο, Φιλοκλή και Αδείμαντο, όλοι περιορισμένων ικανοτήτων και αμφιβόλου ηθικής.

Ο αθηναϊκός στόλος θα καταστραφεί ολοκληρωτικά στους Αἰγὸς ποταμούς του Ελλησπόντου, το φθινόπωρο του 405 π.Χ. Σε μερικούς μήνες (άνοιξη του 404 π.Χ.) η Αθήνα, πολιορκημένη από στεριά και θάλασσα, χωρίς συμμάχους, χωρίς στόλο, αναγκάστηκε να παραδοθεί με εξοντωτικούς όρους.Έτσι η πελοποννησιακή συμμαχία με επικεφαλής την Σπάρτη, ανακυρήσεται νικήτρια.

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

•Η Σπάρτη είχε συντρίψει το ναυτικό της Αθήνας και είχε διαλύσει τη συμμαχία της Δήλου. •Οι Αθηναίοι αποκλεισμένοι και λιμοκτονούντες εντός των τειχών τους απέστειλαν τον Θηραμένη στη Σπάρτη για να ζητήσει ειρήνη, η οποία τελικά υπεγράφη την άνοιξη του 404 π.Χ. από τα αντιμαχόμενα κράτη της Ελλάδας.

Οι Σπαρτιάτες παρόλα αυτά δεν προχώρησαν τόσο μολονότι οι όροι που έθεσαν ήταν σκληροί. Η Αθήνα κράτησε την Αττική και την Σαλαμίνα, υποχρεώθηκε όμως να:i. παραδώσει ό,τι της είχε απομείνει από τον στόλο και να

κατεδαφίσει τις οχυρώσεις του λιμένα του Πειραιά ii. κατεδαφίσει τα Μακρά Τείχη iii. ανακαλέσει τους εξόριστους iv. εγκαταλείψει όλες τις εκτός Αττικής κτήσεις v. συνάψει επιθετική και αμυντική συμμαχία με τη Σπάρτη.

•Αμέσως μετά την υπογραφή της ειρήνης εγκαθιδρύονται οι Τριάκοντα Τύραννοι που έμειναν στην εξουσία μόνο για οκτώ μήνες και κυβέρνησαν με τρομοκρατία, συλλήψεις, πολιτικές δίκες και δημεύσεις. •Τον Μάιο του 403 π.Χ. όταν ο αρχηγός της δημοκρατικής παράταξης της Αθήνας, Θρασύβουλος βοηθούμενος από την Θήβα, νίκησε τους Τριάκοντα στον Πειραιά, όπου σκοτώθηκε ο Κριτίας. Έτσι οι επιζώντες τύραννοι ανατράπηκαν και κατέφυγαν στην Ελευσίνα όπου και δολοφονήθηκαν δύο χρόνια μετά σε ενέδρα.•Στην Σπάρτη ο Λύσανδρος οργάνωσε την Σπαρτιατική Ηγεμονία, γεγονός που οδήγησε, με την συμβολή των Περσών στον Κορινθιακό ή Βοιωτικό πόλεμο (395 – 386 π.Χ.) και τερματίστηκε με την μειωτική για τον ελληνισμό Ανταλκίδειο ή Βασίλειο ειρήνη.•Μετά την Σπάρτη την ηγεμονία ανέλαβε για ένα μικρό χρονικό διάστημα η Θήβα (371-362 π.Χ.)

Έτσι η πιο σημαντική ίσως συνέπεια, του πολέμου είναι η παρακμή του θεσμού της πόλης κράτους λόγω των πολέμων μεταξύ των ελληνικών πόλεων, των κοινωνικό-πολιτικών αναταραχών και του έντονου παρεμβατισμού των Περσών.

ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΟΙ:

Βουργαζάκη Ελπίδα: πληροφορίες/παρουσίαση Ευαγγελοπούλου Βασιλική: πληροφορίες/παρουσίασηΚαραγκιαβούρη Αθηνά: παρουσίαση Καρατσορμπατζή Τάνια: πληροφορίες/παρουσίαση Κουτσίδου Αφροδίτη: πληροφορίες/παρουσίαση

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΚΕΙΜΕΝΑ:http://1dimnikaias.blogspot.gr/2015/02/blog-post_9.html

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%BC%CF%86%CE%AF%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7%CF%82

http://whttps://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BA%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CE%B9%CE%BA%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B1

ww.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=152030

http://www.hellinon.net/Aneotera/Navmaxia.htm

Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου (βιβλίο Α’ Γενικού Λυκείου) σελ. 105

http://1lyk-aigal.att.sch.gr/mysite3%20new/A1%20arapostathis%20.htmhttps://ekivolosblog.wordpress.com/2013/09/19/%CF%84%CE%BF-%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%83-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%B1-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%80/ Ελλάς: η ιστορία και ο πολιτισμός του ελληνικού έθνους από τις απαρχές μέχρι σήμερα, τόμος πρώτος, σελ.216, 222-223

ΕΙΚΟΝΕΣ:http://greekworldhistory.blogspot.gr/2013/11/blog-post_5.html https://theancientwebgreece.wordpress.com/2015/06/01/%CE%B1%CF%83%CF%80%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1-h-%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%AF%CF%81%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%83%CE%BA%CE%B5-%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1/

http://www.amyntika.gr/archidamios-polemos-431-421-p-ch-peloponnisiakos-polemos/

http://www.skaipatras.gr/skai-events/item/81268-a.html

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%BC%CF%86%CE%AF%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7%CF%82

http://www.iefimerida.gr/news/169998/%CE%B1%CE%BC%CF%86%CE%AF%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7

http://www.capital.gr/story/1277526

http://blogs.sch.gr/d2dimkymis/%CE%BF%CE%B9-%CE%BC%CE%B1%CE%B8%CE%B7%CF%84%CE%AD%CF%82/%CE%B4-%CF%84%CE%AC%CE%BE%CE%B7/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1/

http://www.hellinon.net/PELOPONISOS/PeloponisiakosPolemos.htm https://www.google.gr/search?q=αλκιβιαδης&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwiBuvjNtsfKAhVJPBQKHSPmBaUQ_AUIBygB&biw=1280&bih=689#tbm=isch&q=περσεσ http://perierga.gr/2015/11/%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CE%B1-%CE%BA%CE%AC%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82/ http://laonikos13galanis.blogspot.gr/2014/08/h-406.html

http://laonikos13galanis.blogspot.gr/2014/08/h-406.html

http://origin2.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23572&subid=2&pubid=7838822 http://www.odyssey.com.cy/main/default.aspx?tabID=140&itemID=783&mid=815 https://itzikas.wordpress.com/2011/08/29/%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CE%BC%CE%B7-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%83%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1-%CE%BC%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%84%CE%AC%CE%BC%CE%B5-%CF%84%CE%BF-%CE%B8%CE%BF%CF%85/ http://pelladothe.blogspot.gr/2013/09/7_7.htmlhttp://www.koufa.gr/2013/02/23/o-peloponnisiakos-polemos-elixe-to-1996/http://myodyssey.spidernet.net/main/default.aspx?tabID=140&itemID=731&mid=806 http://chilonas.com/2012/10/http://ellinondiktyo.blogspot.gr/2014/12/blog-post.html http://www.hellinon.net/PELOPONISOS/Vrasidas.htm