4ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

19, 20 ΚΑΙ 21 OΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗ

ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΙΔΙΩΜΑΤΟΣ ΣΤΑ

ΣΕΛΛΑΝΑ

Περίληψη

Στο Γυμνάσιο Προαστίου, τα σχολικά έτη 2009-2010 και 2010-2011, στα πλαίσια

υλοποίησης Προγράμματος Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων, 31 μαθητές της Α΄ τάξης

την πρώτη χρονιά και οι ίδιοι μαθητές στη Β΄ τάξη την επόμενη, ερεύνησαν,

κατέγραψαν και ψηφιοποίησαν ένα λεξικό με λέξεις του τοπικού γλωσσικού

ιδιώματος στον πρώην Δήμο Σελλάνων. Οι μαθητές, με την καθοδήγηση του

καθηγητή κ. Αλέξανδρου Γκίκα, καταχώρισαν τις λέξεις του γλωσσικού ιδιώματος

στην πλατφόρμα Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου,

δημιουργώντας με τον τρόπο αυτό ένα on-line λεξικό.

Στην παρούσα εισήγηση θα παρουσιαστούν οι εκπαιδευτικοί στόχοι και τα

αποτελέσματα αυτής της ομαδικής μαθητικής προσπάθειας να διασώσουν ένα

στοιχείο της τοπικής πολιτιστικής παράδοσης, της ντοπιολαλιάς, χρησιμοποιώντας

εκπαιδευτικά εργαλεία του Διαδικτύου.

Λέξεις-Κλειδιά: Ψηφιακό Λεξικό, γλωσσικό ιδίωμα Δ. Σελλάνων

Εισαγωγή-σκοπός

Σήμερα, χάρη στις τεχνολογικές εξελίξεις, την ευρύτατη διάδοση της χρήσης του

Διαδικτύου και των εργαλείων του, η κατάργηση των τοπικών, χρονικών και

πολιτισμικών ορίων έδωσε ελευθερία και άνοιξε νέους ορίζοντες και νέες προοπτικές

στη διαδικασία της μάθησης και γενικότερα της εκπαίδευσης. Η μεταφορά της

πληροφορίας με υψηλές ταχύτητες και σε διάφορες μορφές (εικόνα, ήχος, κείμενο,

υπερκείμενο, video, animation), συμβάλλει στην απελευθέρωση της εκπαιδευτικής

διαδικασίας από το χώρο, το χρόνο και το μονοδιάστατο τρόπο αναζήτησης,

παρουσίασης και διακίνησης της πληροφορίας και της γνώσης.

Η εκπαιδευτική διαδικασία είναι στενά συνδεδεμένη με το περιβάλλον μέσα στο

οποίο αναπτύσσεται και εξελίσσεται παράλληλα. Το σύγχρονο σχολείο καλείται να

προετοιμάσει τους μελλοντικούς πολίτες για να ζήσουν σε μια κοινωνία συνεχούς

ανανέωσης και διαρκών αλλαγών, πάντοτε όμως σε συνάρτηση με τη γνώση και το

σεβασμό στη διατήρηση της παράδοσης κάθε τοπικής κοινωνίας.

Παιδαγωγικός Σχεδιασμός

Η δραστηριότητα, σχετικά με τη δημιουργία ενός ψηφιακού λεξικού, στηρίζεται στη

θεωρία μάθησης του Κοινωνικού Εποικοδομισμού / Κονστρουκτιβισμού

(Constructivism). Ο εποικοδομισμός (κονστρουκτιβισμός) δέχεται ότι η γνώση δε

μεταβιβάζεται, αλλά «οικοδομείται» από τον εκπαιδευόμενο, αφού οι νέες

πληροφορίες εντάσσονται στα προϋπάρχοντα νοητικά σχήματα (προϋπάρχουσες

γνώσεις), τα οποία με τη σειρά τους τροποποιούνται, εξαιτίας, βέβαια, της άφιξης των

νέων δεδομένων. Το βασικό, λοιπόν, αξίωμα τού κονστρουκτιβισμού είναι ότι ο

άνθρωπος κατασκευάζει τη γνώση, μέσα από μια συνεχή ενεργητική διαδικασία και

δεν τη δέχεται παθητικά. (Σπυροπούλου, 2002). Οι μαθητές έτσι αναπτύσσουν

μεταγνωστικές δεξιότητες, δηλαδή συνείδηση του πώς μαθαίνουν, πώς να

συνεισφέρουν εποικοδομητικά στην ομάδα κλπ., και τους δίνεται η ευκαιρία

σταδιακά να διαμορφώσουν αναστοχαστικούς μηχανισμούς με αποτέλεσμα την

ολοένα μεγαλύτερη αυτονόμησή τους όπως έχει αποδειχθεί και σε άλλα σχετικά

εγχειρήματα (Osberg,1997), (Krakow, 2004).

Η θεώρηση ότι ο υπολογιστής μπορεί να χρησιμεύσει ως γνωστικό εργαλείο

(computer as a mind tool), βασίζεται στις εποικοδομιστικές θεωρίες μάθησης. Ο

Jonassen (2000) θεωρεί ότι ο καλύτερος τρόπος για να μπορέσει να οικοδομήσει

κάποιος νέες γνώσεις, είναι με τη βοήθεια των υπολογιστικών συστημάτων. Στην

κατεύθυνση αυτή, θεωρεί τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας στην Εκπαίδευση (ΤΠΕ) ως

γνωστικά εργαλεία. Τα γνωστικά αυτά εργαλεία, δεν μπορούν να λειτουργήσουν από

μόνα τους και να βοηθήσουν τους μαθητές να μάθουν. Οι μαθητές θα πρέπει να έχουν

το κίνητρο, τη θέληση και την ετοιμότητα να αναζητήσουν νέες γνώσεις, και να

βελτιώσουν τις ήδη υπάρχουσες, σύμφωνα με τη θεωρία της εκούσιας (θεληματικής)

μάθησης (Καμπουράκης - Λουκής 2006).

Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, σύμφωνα τις θεωρίες του κοινωνικού εποικοδομισμού

του Vygotsky (1978), θεωρείται ότι μπορεί να υποστηρίξει εκείνες τις ανθρώπινες

πρακτικές, μέσω των οποίων αναπτύσσεται και οικοδομείται η γνώση. Η κριτική

σκέψη και η ανάπτυξη σχετικών δεξιοτήτων δεν θεωρείται μόνο ατομική υπόθεση,

αλλά δίδεται έμφαση στην κοινωνική διάσταση της μάθησης, και ιδιαίτερα στη

συνεργατική μάθηση, εστιάζοντας σε ένα πεδίο που αναπτύσσεται δυναμικά τα

τελευταία χρόνια, δημιουργώντας Διαδικτυακά Περιβάλλοντα Μάθησης (ΔΠΜ –

web-based learning environments), αξιοποιώντας υπηρεσίες του Διαδικτύου, όπως η

Σύγχρονη και η Ασύγχρονη Τηλεκπαίδευση.

Η άλλη βασική εκπαιδευτική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε είναι η συνεργατική

μάθηση, σύμφωνα με την οποία μια ομάδα συνεργάζεται σε κάποια ομαδική εργασία

με κύριο σκοπό την αποπεράτωσή της με τη συνεισφορά ιδεών. (Ματσαγγούρας

2004).

Στοχοθεσία

Ο αρχικός στόχος της προσπάθειας ήταν να έλθουν οι μαθητές σε επαφή με τη

δημιουργικότητα της γλώσσας και να την προσεγγίσουν βιωματικά. Να

συνειδητοποιήσουν όλοι, μαθητές, γονείς αλλά και οι κάτοικοι της περιοχής ότι η

ελληνική γλώσσα μέσω των αιώνων εμπλουτίστηκε και από τα κατά τόπους ιδιώματα

για να γίνει μία από τις πιο πλούσιες γλώσσες του κόσμου. Να ευαισθητοποιηθούν

και να γνωρίσουν ότι το τοπικό ιδίωμα αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της

πολιτιστικής μας κληρονομιάς και παράδοσης, που δέχτηκε επιδράσεις

γλωσσολογικά από τους πολιτισμούς της Εγγύς Ανατολής και της συμπόρευσής του

με τις κοινωνίες των Βαλκανίων.

Επίσης, βασική παιδαγωγική και μαθησιακή προϋπόθεση ήταν οι μαθητές μέσα από

την εργασία τους θα έρθουν σε επαφή με τις διαδικασίες που απαιτούνται για την

υλοποίηση μιας έρευνας που θα πραγματοποιηθεί όχι μόνο ανάμεσα στους ίδιους

τους μαθητές αλλά ανάμεσα στους υπόλοιπους μαθητές, τους εκπαιδευτικούς και την

τοπική κοινωνία στην οποία ζουν, όπως γονείς, συγγενείς, τοπική αρχή, επιστήμονες.

Η όλη προσπάθεια πραγματοποιήθηκε με τη χρήση της Ψηφιακής Τάξης του

Γυμνασίου Προαστίου, στην πλατφόρμα Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης Moodle, του

Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου και του Διαδικτύου.

Για την επίτευξη αυτών των στόχων, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν οι φορητοί

ηλεκτρονικοί υπολογιστές, που δόθηκαν τον Οκτώβριο 2009, στους τότε μαθητές της

Α΄ Γυμνασίου. Με τον τρόπο αυτό οι μαθητές βλέπουν πως τα εργαλεία του

Διαδικτύου χρησιμοποιούνται στην εκπαιδευτική πράξη και ότι οι γνώσεις αυτές και

δεν παραμένουν στην απλή εκμάθηση τους, κάνοντας ένα βήμα προς τον ψηφιακό

εγγραμματισμό.

Η Ψηφιακή Τάξη

Σύμφωνα με άρθρο, που δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή (29.11.2009), οι φορητοί

ηλεκτρονικοί υπολογιστές χρησιμοποιούνται (στο σχολείο) λίγο έως καθόλου. Στην

πλειονότητα των περιπτώσεων, οι μαθητές τους χρησιμοποιούν για παιχνίδια,

συνομιλία πραγματικού χρόνου (chat) και πλοήγηση στο Διαδίκτυο (σε ιστοσελίδες

κοινωνικής δικτύωσης) όταν βρίσκονται στο σπίτι.

Η πρόκληση ήταν να δοθεί στους μαθητές, που έχουν πλέον ένα εργαλείο στα χέρια

τους (φορητός ηλεκτρονικός υπολογιστής), ένα διαφορετικό κίνητρο για μάθηση με

δυνατότητες ενεργητικής συμμετοχής και με δραστηριότητες που παρέχουν ευκαιρίες

και δυνατότητες. Για να γίνει αυτό πραγματικότητα, δημιουργήθηκε ένα διαδικτυακό

υποστηρικτικό, εκπαιδευτικό περιβάλλον. Το περιβάλλον αυτό, η «Ψηφιακή Τάξη

του Γυμνασίου Προαστίου», δημιουργήθηκε από την υπηρεσία Ασύγχρονης

Τηλεκπαίδευσης του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου (http://e-learning.sch.gr).

Εικόνα 1: Το περιβάλλον της Ψηφιακής Τάξης

Η υπηρεσία βασίζεται στο λογισμικό ανοικτού κώδικα Moodle

(http://www.moodle.org), το οποίο είναι ένα πακέτο λογισμικού για την υποστήριξη

Διαδικτυακών μαθημάτων. Με τον τρόπο αυτό δρομολογείται μια διαδικασία

ανταλλαγής γνώσεων, ιδεών, απόψεων μεταξύ εκπαιδευτή - εκπαιδευομένων, η οποία

πραγματοποιείται ανεξάρτητα του χρόνου και του τόπου. Τα υλικά όρια της αίθουσας

πρακτικά δεν υφίστανται, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί θεωρητικά μπορούν να

επικοινωνούν οπουδήποτε και με οποιονδήποτε, αρκεί η επιθυμία να είναι αμοιβαία.

Οι όποιοι περιορισμοί τίθενται από τους συμμετέχοντες και όχι από τα τεχνολογικά

μέσα (Κεκές κ.ά. 2009).

Η «Ψηφιακή Τάξη του Γυμνασίου Προαστίου» δημιουργήθηκε από καθηγητή του

Γυμνασίου Προαστίου Καρδίτσας, κλάδου ΠΕ 01 (Θεολόγο). Αρχικά, υπήρξε επαφή

και συνεννόηση με τη διαχειριστική αρχή του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου

(http://www.sch.gr), ώστε να αποδοθούν δικαιώματα εκπαιδευτή στην πλατφόρμα

Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης Moodle (http://www.e-learning.sch.gr). Όταν

ολοκληρώθηκε το αρχικό στάδιο, και πραγματοποιήθηκαν οι αναγκαίες δοκιμαστικές

δημιουργίες εκπαιδευτικών περιβαλλόντων, ξεκίνησε η κατασκευή ενός

εκπαιδευτικού περιβάλλοντος, το οποίο ονομάστηκε «Ψηφιακή Τάξη του Γυμνασίου

Προαστίου» στις 8 Οκτωβρίου 2009.

Προτιμήθηκε η Ασύγχρονη Τηλεκπαίδευση, επειδή μπορεί να προσφέρει στον

εκπαιδευτή ένα περιβάλλον εκπαίδευσης, με τη δημιουργία δομής μαθήματος,

περιγραφή και πληροφορίες. Επίσης ο εκπαιδευτής μπορεί να αποθηκεύσει έγγραφα

κάθε ψηφιακής μορφής σχετικά με τους εκπαιδευόμενους, να δημιουργήσει μια

ηλεκτρονική ατζέντα με σημαντικά γεγονότα για τους εκπαιδευόμενους, να κάνει

ανακοινώσεις, να τοποθετεί θέματα εργασιών, να δημιουργεί τεστ και κουίζ για

αξιολόγηση των μαθησιακών δυνατοτήτων των μαθητών, να δημιουργεί και να

φιλοξενεί ψηφιακά λεξικά κάθε είδους (Καμπουράκης-Λουκής 2006).

Θεωρήθηκε ορθό και αποφασίστηκε το περιβάλλον να είναι κλειστό, να συμμετέχουν

μόνο οι μαθητές της Α΄ τάξης του Γυμνασίου Προαστίου. Για το λόγο αυτό, η

«Ψηφιακή Τάξη» ήταν προσβάσιμη μόνο με κωδικό και μόνο για τους χρήστες του

Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου. Το περιβάλλον ασφαλείας της “Ψηφιακής Τάξης

του Γυμνασίου Προαστίου”, παρείχε τη δυνατότητα πρόσβασης σε επισκέπτες,

ύστερα από επικοινωνία με τον υπεύθυνο καθηγητή. Σήμερα, το περιβάλλον της

Ψηφιακής Τάξης είναι ανοικτό και προσβάσιμο σε κάθε εκπαιδευτικό και μαθητή

πιστοποιημένο από το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο.

Η δομή της Ψηφιακής τάξης

Το μαθησιακό περιβάλλον περιελάμβανε το forum, μια περιοχή συζητήσεων, ένα

chat-room, για σύγχρονη επικοινωνία ανάμεσα στον καθηγητή του μαθήματος και

τους μαθητές ή ανάμεσα στους μαθητές.

Το επόμενο θέμα στην «Ψηφιακή Τάξη» αφορούσε το Διαδίκτυο. Δόθηκαν

προφορικές συμβουλές στους μαθητές, για την ασφαλή περιήγηση στο Διαδίκτυο και

αναρτήθηκε υλικό με τη μορφή κειμένων και υπερσυνδέσμων προς ιστοσελίδες

σχετικές με το θέμα (Safer Internet ‘http://www.saferinternet.gr’, Safe Line

‘http://www.safeline.gr’). Το κομμάτι αυτό ήταν πάρα πολύ σημαντικό, επειδή η

πλοήγηση στο Διαδίκτυο είναι σαν μια πορεία σε έναν αχανή και ανεξερεύνητο χώρο.

Στις συναντήσεις με τους γονείς των μαθητών, υπήρξε συζήτηση και προτροπή προς

τους γονείς να γνωρίζουν τι κάνουν και που βρίσκονται τα παιδιά τους, όταν

συνδέονται στον Παγκόσμιο Ιστό.

Στη συνέχεια δημιουργήθηκαν ενότητες για αρκετά από τα μαθήματα του σχολείου,

τα Θρησκευτικά, την Ιστορία, τα Μαθηματικά, τη Γεωγραφία, τη Βιολογία και τη

Γαλλική Γλώσσα. Αναρτήθηκαν κείμενα, υπερσύνδεσμοι για ιστοσελίδες σχετικού

ενδιαφέροντος και κουίζ, ώστε οι μαθητές να μαθαίνουν με ένα διαφορετικό, πιο

ευχάριστο τρόπο. Το περιεχόμενο των κειμένων και των υπερσυνδέσμων ελέγχθηκαν

τόσο για την ακρίβεια και το εύρος κάλυψης του αντικειμένου, όσο και για την

ποιότητα των πληροφοριών (Τζιμογιάννης 2007).

Επίσης, κρίθηκε σκόπιμο να δημιουργηθεί μια ενότητα με προσεκτικά επιλεγμένα

παιχνίδια γνώσεων και επιδεξιότητας, σε μορφή flash. Το παιχνίδι αποτελεί το

καταλληλότερο μέσο παρακίνησης, αφού θεωρείται σύμφυτο με την ψυχοσύνθεση

του παιδιού και μαζί με τη φαντασία και το όνειρο αποτελούν κεντρικές έννοιες της

δημιουργικότητας. Εξάλλου, χάνοντας την παιγνιώδη διάθεσή μας, είναι δυνατό να

χάσουμε και τη δημιουργικότητά μας (Νημά, 2002).

Τέλος, αξιοποιώντας το πρόγραμμα Πολιτιστικών Θεμάτων του σχολείου, με θέμα:

«Καταγραφή και διάσωση του τοπικού γλωσσικού ιδιώματος του Δήμου Σελλάνων»,

που υλοποιήθηκε στο σχολείο μας το σχολικό έτος 2009-2010, από τους καθηγητές

του Γυμνασίου Προαστίου Θεοδώρα Μουλοσιώτη ΠΕ 15 και Μπαλοδήμου Θεανώ

ΠΕ05, προστέθηκε μια ενότητα, όπου οι μαθητές ανέλαβαν τη δημιουργία ενός on-

line ψηφιακού λεξικού, με την καθοδήγηση του Αλεξάνδρου Γκίκα ΠΕ01,

εκπαιδευτικού-διαχειριστή του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος. Στην προσπάθεια αυτή

συμμετείχαν οι μαθητές της Α΄ τάξης, δημιουργώντας ένα ψηφιακό λεξικό

συγκεντρώνοντας και καταγράφοντας πάνω από πεντακόσιες (500) λέξεις του

γλωσσικού ιδιώματος της Θεσσαλίας και ιδιαίτερα του τόπου τους, της περιοχής του

πρώην Δήμου Σελλάνων. Ο πρώην Δήμος Σελλάνων περιελάμβανε το Προάστιο, ως

έδρα του Δήμου, την Αγία Τριάδα, τα Καλογριανά, το Πεδινό, τη Μαραθέα και την

Κόρδα. Στο Γυμνάσιο και ΓΕ.Λ Προαστίου, φοιτούν επίσης μαθητές από τα

Σερβωτά.

Εικόνα 2: Το θέμα του Ψηφιακού λεξικού στο εκπαιδευτικό περιβάλλον

Το εκπαιδευτικό περιβάλλον του Moodle, παρείχε τη δυνατότητα δημιουργίας

ψηφιακού λεξικού με οργανωμένο τρόπο κατά θεματικές ενότητες ή αλφαβητικά.

Ύστερα από συνεννόηση όλων των εμπλεκομένων καθηγητών, ο καθηγητής-

διαχειριστής της Ψηφιακής Τάξης, παρουσίασε στους μαθητές τον τρόπο με τον οποίο

θα μπορούσαν να καταγράψουν και να στοιχειοθετήσουν ηλεκτρονικά τις λέξεις που

είχαν ήδη αρχίσει να συλλέγουν. Οι λέξεις και η ερμηνεία τους, γράφηκαν αρχικά στο

MS Word, στους Η/Υ των μαθητών, ύστερα από έρευνα που έγινε ανάμεσα στους

κατοίκους του πρώην Δήμου Σελλάνων και κατόπιν οι μαθητές αντέγραφαν τις λέξεις

και την ερμηνεία τους στον ειδικό χώρο που δημιουργήθηκε στην «Ψηφιακή Τάξη»,

δηλαδή τις “ανέβαζαν” στο λεξικό που είχε δημιουργηθεί.

Εικόνα 3: Το ψηφιακό λεξικό

Ειδικότερα, οι μαθητές οργανώθηκαν σε πέντε ομάδες. Η κατηγοριοποίηση

σχετιζόταν με τον τόπο κατοικίας. Στο Γυμνάσιο Προαστίου φοιτούν μαθητές από το

Προάστιο, Αγία Τριάδα, Καλογριανά, Μαραθέα, Πεδινό, Σερβωτά και Κόρδα. Σε

κάθε ομάδα υπήρχε ένας συντονιστής, ο οποίος και συγκέντρωνε στον Η/Υ του τις

λέξεις που έφερναν οι μαθητές και αυτός ήταν εκείνος που ανέβαζε τις λέξεις στη

«Ψηφιακή Τάξη». Η διάρκεια του προγράμματος ήταν πέντε μήνες, από το Νοέμβριο

2009 έως τον Απρίλιο 2010. Από τους μαθητές ζητήθηκε να ρωτήσουν, να μάθουν

και να καταγράψουν λέξεις του παραδοσιακού γλωσσικού ιδιώματος που μιλιέται

στην περιοχή του πρώην Δήμου Σελλάνων. Χρησιμοποίησαν τους φορητούς Η/Υ

τους, το πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου MS Word και τον Internet Explorer για

να συνδεθούν στο Διαδίκτυο και στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο.

Το πρόγραμμα εντάχτηκε ως καινοτόμα δραστηριότητα στο Δίκτυο Σχολικής

Καινοτομίας. Το λεξικό, έπειτα από επιθυμία των μαθητών, αποφασίστηκε να

συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά 2010-2011. Δυστυχώς, λόγω απουσίας από το

σχολείο του καθηγητή-διαχειριστή της Ψηφιακής τάξης, το εγχείρημα δεν

ολοκληρώθηκε πλήρως. Την επόμενη σχολική χρονιά, που οι μαθητές θα βρίσκονται

στην Α΄ Λυκείου του Γενικού Λυκείου Προαστίου, θα συνεχιστεί η προσπάθεια και

θα δημοσιοποιηθεί στο ευρύ κοινό της περιοχής μας.

Εικόνα 4: Λήμματα από το ψηφιακό λεξικό

Ανάλυση Δεδομένων

Για την ερευνητική διαδικασία, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα που προέκυψαν από το

τελικό ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν οι μαθητές, τα αρχεία καταγραφής, καθώς

και δεδομένα που προέκυψαν από τη συμμετοχή των μαθητών στο περιβάλλον Το

ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 22 από τους 31 μαθητές της Α΄ τάξης (15 κορίτσια

και 7 αγόρια).

Η ενότητα με το λεξικό, που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες του Προγράμματος

Πολιτιστικών Θεμάτων, και στο οποίο συμμετείχαν οι περισσότεροι μαθητές, ήταν το

αντικείμενο και με τις περισσότερες επισκέψεις των μαθητών, σύμφωνα με το τελικό

ερωτηματολόγιο αξιολόγησης στο τέλος της χρονιάς. Έτσι, αποδεικνύεται ότι όταν

προσφέρονται τα σωστά κίνητρα και τα κατάλληλα μέσα στους μαθητές, τότε αυτά

χρησιμοποιούνται σωστά. Στο παρακάτω διάγραμμα, αποτυπώνεται στο σύνολό της,

μέχρι 10 Ιουνίου 2010, η επισκεψιμότητα των ενοτήτων της Ψηφιακής τάξης από

τους μαθητές.

Διάγραμμα 1: Επισκεψιμότητα δραστηριοτήτων

Όλοι οι μαθητές, (22 από τους 22) που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο συμμετείχαν

και στη δημιουργία του Ψηφιακού λεξικού.

Διάγραμμα 2: Συμμετοχή στη δημιουργία του Λεξικού του Γλωσσικού ιδιώματος στο Δήμο Σελλάνων

Όλοι οι μαθητές (100%), που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο, δήλωσαν ότι δε

δυσκολεύτηκαν στη δημιουργία του λεξικού, αλλά ούτε και στη διαδικασία

καταχώρησης των λημμάτων. Η εμπειρία τους στη δραστηριότητα αυτή

αποτυπώνεται, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, ως ενδιαφέρουσα και εύκολη.

Διάγραμμα 2: Αποτύπωση της εμπειρίας από τη δημιουργία του λεξικού

Συνοψίζοντας

Η ανταπόκριση των μαθητών σε μια προσπάθεια διαφορετική από τα συνηθισμένα

δρώμενα σε μια κλασική σχολική τάξη ήταν για τη σχολική χρονιά 2009-2010,

πραγματικά αξιοσημείωτη και αρκούντως ενθαρρυντική για τη συνέχεια.

Ο αρχικός στόχος, να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με τη δημιουργικότητα της

γλώσσας και να την προσεγγίσουν βιωματικά, θεωρείται ότι επιτεύχθηκε πλήρως με

την αναζήτηση λημμάτων για το λεξικό. Οι μαθητές κατανόησαν ότι η ελληνική

γλώσσα μέσω των αιώνων εμπλουτίστηκε και από τα κατά τόπους ιδιώματα.

Πιστεύουμε ότι υπήρξε μεγάλη ευαισθητοποίηση από όλους τους εμπλεκόμενους για

τη διάσωση, μέσω της γνωριμίας και της καταγραφής του τοπικού γλωσσικού

ιδιώματος της περιοχής του πρώην Δήμου Σελλάνων, ώστε να αποτελέσει ένα

σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και παράδοσης.

Εκπαιδευτικά και μαθησιακά, οι μαθητές έμαθαν να συνεργάζονται ομαδικά και να

χρησιμοποιούν τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και για εκπαιδευτικούς σκοπούς,

ακόμη και μέσα στην μαθησιακή διαδικασία της κλασσικής τάξης.

Η δημιουργία ενός ηλεκτρονικού λεξικού και η διαδικασία συγγραφής και ανάρτησης

στην «Ψηφιακή τάξη», χρησιμοποιώντας τους Η/Υ τους, ήταν μια πρωτόγνωρη και

ενδιαφέρουσα εμπειρία, αλλά και προσπάθεια των μαθητών.

Το εγχείρημα θα συνεχιστεί, για να ολοκληρωθεί την επόμενη σχολική χρονιά, στο

Γενικό Λύκειο Προαστίου, όπου θα συνεχίσουν τις σπουδές τους οι εμπλεκόμενοι

μαθητές.

Βιβλιογραφικές Αναφορές

1. Γκίκας Α. (2010). Η Ψηφιακή Τάξη του Γυμνασίου Προαστίου – Μια

περίπτωση ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης, Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου

Ημαθίας, "Ψηφιακές και Διαδικτυακές εφαρμογές στην εκπαίδευση", Νάουσα 2010,

διαθέσιμο στο Διαδίκτυο: http://www.ekped.gr/praktika10/web.htm, σ.σ. 1631-1640)

προσπελάσιμο στις 29-3-2012.

2. Jonassen, D.H. (2000). Toward a design theory of problem solving.

Educational Technology: Research & Development.

3. Καμπουράκης Γ. Λουκής Ε. (2006). e-λεκτρονική μάθηση, Αθήνα,

Κλειδάριθμος

4. Κεκές Ι. Μυλωνάκου-Κεκέ Η. (2001). Διαδίκτυο (Internet) και μάθηση: Οι

στρατηγικές για την «πλοήγηση» και η διδακτική τους αξία, Επιθεώρηση

Εκπαιδευτικών Θεμάτων. διαθέσιμο στο Διαδίκτυο: http://www.pi-

schools.gr/download/publications/epitheorisi/teyxos5/09%20kekes%20milonakou%2

092-113.doc, προσπελάσιμο στις 29-3-2012.

5. Krakow, Ε. (2004) Project Collaboration: experiment in education, Project

Collaboration: Experiment in education. [προσπελάστηκε 10/2/2012]

http://www.mcgill.ca/reporter/36/09/collaboration/

6. Λακασάς Α., «Εκπαιδευτικά λάπτοπ για MSN και παιχνίδια», Η Καθημερινή,

29-11-2009, σ. 37.

7. Ματσαγγούρας, Η. (2004). Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση. (3η

εκ.). Αθήνα:Γρηγόρης.

8. Νημά Ε. (2002). Δημιουργικότητα και σχολικές επιδόσεις μαθητών γυμνασίου.

Θεσσαλονίκη, Αφοί Κυριακίδη.

9. Osberg, K.M. (1997) Constructivism in practice: the case for meaning-making

in the virtual world, Dissertation University of Washington.

10. Σπυροπούλου - Κατσάνη Δήμητρα (2002). Διδακτικές και Παιδαγωγικές

προσεγγίσεις στις Φυσικές Επιστήμες, επιμέλεια: Κόκκοτας Παναγιώτης, εκδόσεις

Τυπωθήτω, Αθήνα.

11. Τζιμογιάννης Α. (2007). Το παιδαγωγικό πλαίσιο αξιοποίησης των ΤΠΕ ως

εργαλείο κριτικής και δημιουργικής σκέψης, στο: Βασίλης Κουλαϊδής (επιμέλεια).

Σύγχρονες Διδακτικές Προσεγγίσεις για την Ανάπτυξη Κριτικής – Δημιουργικής

Σκέψης. Αθήνα, ΟΕΠΕΚ.

12. Vygotsky, L. (1978). Mind in society. Cambridge, MA: Harvard University

Press.