TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA™THN E§§A¢A

(1821-1930)

§Ô˘Î¿˜ ¢Ô‡Î·˜: ¶ÚfiÛÊ˘Á˜¶ÈÓ·ÎÔı‹ÎË ÙÔ˘ ¢‹ÌÔ˘ AıËÓ·›ˆÓ

¶PO™ºY°E™ ™THN E§§A¢A KATA TO 19Ô AIøNA

Eπ™∞°ø°∏

118 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ 1821 ÛËÌÂÈÒıËÎ·Ó ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ ·fi ‰È¿ÊÔÚ· ̤ÚË Ù˘ OıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔ-Ú›·˜ ÚÔ˜ ÙËÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙË̤ÓË EÏÏ¿‰·. OÈ ÔÌ·‰ÈΤ˜ ·˘Ù¤˜ ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡-ÛÂȘ ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËıÔ‡Ó ·ÊÂÙËÚ›· ÙÔ˘ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÔ‡ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜. HMÈÎÚ¿ AÛ›·, Ô ÂÏÏ·‰ÈÎfi˜ ËÂÈÚˆÙÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜ Î·È Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÙÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ÚÔ¤Ï¢Û˘ ÙˆÓ ÌÂÙ·Ó·ÛÙ¢ÙÈÎÒÓ ÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ. TËÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ÚÔοÏÂÛ ÙÔ Îϛ̷ ·Ó·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ Î·È Êfi‚Ô˘Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ÂΛ ÌÂÙ¿ ÙȘ ÙÚÔÌÔÎÚ·ÙÈΤ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙˆÓ TÔ‡ÚΈÓ, Ԣ›¯·Ó ÛÎÔfi Ó· ÚÔÏ¿‚Ô˘Ó ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·ÙԛΈÓ, fiÛÔ Î·ÈÚfi‰È·ÚÎÔ‡ÛÂ Ë E·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ Î˘Ú›ˆ˜ EÏÏ¿‰·. ¢ÂÓ ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·Ó fï˜ ÔÈÂÓ¤ÚÁÂȘ ·˘Ù¤˜ Û’ ¤Ó· ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ Û¯¤‰ÈÔ ÂÎÚ›˙ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ-¯Â›Ô˘, fiˆ˜ Û˘Ó¤‚Ë Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1914-1922. TÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi Ú‡̷·fi ÙËÓ ËÂÈÚˆÙÈ΋ ¯ÒÚ· Î·È ÙÔ AÈÁ·›Ô ‹Ù·Ó Û˘Ó¤ÂÈ· Ù˘ ·ÔÙ˘¯›·˜ ÙÔ˘·ÂÏ¢ıÂÚˆÙÈÎÔ‡ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·˘Ù¤˜.

°È· ÙȘ ÚÔÛÊ˘ÁÈΤ˜ ·˘Ù¤˜ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ ÔÈ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ËÁ¤˜ Â›Ó·È ÔχÂÚÈÔÚÈṲ̂Ó˜, ÁÈ·Ù› ÔÈ ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ¿ÊÔÈ Î·È ÔÈ ÂÚÈËÁËÙ¤˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ·Û¯Ô-Ï‹ıËÎ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ Ì ٷ ÔÏÈÙÈο Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· ÙÔ˘ AÁÒÓ·. HÛËÌ·Û›· ÙÔ˘˜ fï˜ ‹Ù·Ó ÔχÏ¢ÚË ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ÙfiÔ˘: ‰È·ÌfiÚ-ÊˆÛ·Ó ÙÔ ‰ËÌÔÁÚ·ÊÈÎfi ¯¿ÚÙË Ù˘ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˘ EÏÏ¿‰·˜ Î·È Û˘ÓÂÙ¤ÏÂÛ·ÓÛÙË ÁÓˆÚÈÌ›· Î·È ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ·ÏÏËÏ›‰Ú·ÛË ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÌÂٷ͇ÙÔ˘˜. ŒÙÛÈ, Ë ‰È·‰Èηۛ· Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ˘ Î·È Û˘Á¯ÒÓ¢Û˘ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓÏËı˘ÛÌÒÓ, Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙÔ ÁˆÁÚ·ÊÈÎfi ηٷÎÂÚÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘˜ ÛÙ· ¯Úfi-ÓÈ· Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, ‚Ô‹ıËÛ ÛÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿-ÙÔ˘˜.

A. T√ ¶ƒ√™ºÀ°π∫√ ∑∏∆∏ª∞ ∫∞∆∞ ∆∏¡ E§§∏¡π∫∏ E¶∞¡∞™∆∞™∏ (1821-1827)

1. ¶ÚfiÛÊ˘Á˜ ·fi ÙË MÈÎÚ¿ AÛ›·, ÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÙËÓK‡ÚÔ

MÂÙ¿ ÙËÓ ÂͤÁÂÚÛË ÙˆÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ ÓËÛÈÒÓ Î·È Ù˘ ™¿ÌÔ˘, ÔÈ TÔ‡ÚÎÔÈ ÊÔ‚‹ıË-Î·Ó fiÙÈ ÙÔ ˘ÎÓfi ÂÏÏËÓÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙˆÓ ‰˘ÙÈÎÒÓ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ·Ú·Ï›ˆÓ ‰ÂÓı· ·Ú¤ÌÂÓ ·‰Ú·Ó¤˜. O ·Ó·‚Ú·ÛÌfi˜ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û ÛÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ fiÏÂȘ Ù˘MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜, ÔÈ ·Ú¿ÙÔÏ̘ ÂȉÚÔ̤˜ ™·Ì›ˆÓ Î·È æ·ÚÈ·ÓÒÓ ÛÙȘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·-ÙÈΤ˜ ·ÎÙ¤˜ Î·È Ë ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÏÔ›ˆÓ ÎÔÓÙ¿ ÛÙȘ K˘‰ˆÓ›Â˜ (A˚‚·Ï›) ηÈÙË ™Ì‡ÚÓË ÂÍÒıËÛ·Ó ÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜ Û ̤ÙÚ· ÙÚÔÌÔÎÚ¿ÙËÛ˘ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓÏËı˘ÛÌÒÓ. OÈ ‚È·ÈÔÚ·Á›Â˜ ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ ÛÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÏÂÈÙÔ‡ÚÁË-Û·Ó ˆ˜ Û‹Ì· ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘ ÁÈ· ·ÚÎÂÙÔ‡˜ ‡ÔÚÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ÙˆÓ K˘‰ˆÓÈÒÓ, ÔÈ ÔÔ›-ÔÈ ÚÔÙ›ÌËÛ·Ó ÁÈ· ·ÛÊ¿ÏÂÈ· Ó· ‰È·ÂڷȈıÔ‡Ó ÂÛ¢Ṳ̂ӷ ÛÙËÓ ·¤Ó·ÓÙȧ¤Û‚Ô. AÎÔÏÔ‡ıËÛÂ Ë Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ fiÏ˘ ÙˆÓ K˘‰ˆÓÈÒÓ ·fi ÙÔ˘ÚÎÈοÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ IÔ˘Ó›Ô˘ ÙÔ˘ 1821, Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ ÙÔ˘˜ ¤ÓÙÚÔÌÔ˘˜ ηÙÔ›-ÎÔ˘˜ Ù˘ Û ¿Ù·ÎÙË Ê˘Á‹ ÛÙ· æ·Ú¿, ÂÓÒ Ï‹ıÔ˜ Ê˘Á¿‰ˆÓ ·fi Ù· ÏÂËÏ·ÙË̤ӷ¯ˆÚÈ¿ Á‡Úˆ ·fi ÙȘ K˘‰ˆÓ›Â˜ Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙË §¤Û‚Ô.

NÔÙÈfiÙÂÚ·, ÛÙË ™Ì‡ÚÓË, fiÙ·Ó ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ÏËÚÔÊÔÚ‹ıËÎ·Ó ÙËÓ ÙÚ·ÁÈ΋ه¯Ë ÙˆÓ K˘‰ˆÓÈÒÓ, ÂÈ‚È‚¿ÛÙËÎ·Ó Û ÂÌÔÚÈο ÏÔ›· Î·È ‰È·ÛÎÔÚ›ÛÙËηÓÛ ‰È¿ÊÔÚ· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘ ÂÏ¿ÁÔ˘˜ Î·È ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ.

™Ù· æ·Ú¿ Î·È ÙË ™¿ÌÔ Î·Ù¤Ê˘Á·Ó Î·È ÔÈ ‰ÈˆÎfiÌÂÓÔÈ ·fi ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜, ÂȯÂÈÚÒÓÙ·˜ Ó· ÁÏÈÙÒÛÔ˘Ó ·fi ÙȘ ‰ÈÒÍÂȘ Î·È ÙȘ ÂÈı¤ÛÂÈ˜ÙˆÓ ·Ù¿ÎÙˆÓ*.

™ÙÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi Ú‡̷ Ù˘ ›‰È·˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘ÌÂÚÈÏËÊıÔ‡ÓÎ·È ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ·fi ÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÙËÓ K‡ÚÔ. OÈ ÚÒÙÔÈ,΢ڛˆ˜ º·Ó·ÚÈÒÙ˜, ‹‰Ë ÚÈÓ ·fi ÙȘ Ù·Ú·¯¤˜ ÛÙËÓ ¶fiÏË, ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· Û˘ÚÚ¤-Ô˘Ó ÛÙËÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙË̤ÓË EÏÏ¿‰·, fiÔ˘ Ôχ ÁÚ‹ÁÔÚ· ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó ÛÙËÓÔÏÈÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ ·ӷÛÙ·ÙË̤ÓÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜. ¶ÔÏÏÔ› K‡ÚÈÔÈ, ÁÈ· Ó··ÔʇÁÔ˘Ó ÙȘ ‰ÈÒÍÂȘ ÙˆÓ TÔ‡ÚΈÓ, Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÛÙ· ¶ÚÔÍÂÓ›· ÙˆÓ MÂÁ¿ÏˆÓ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Î·È Î·ÙfiÈÓ ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó Ì ͤӷ ÏÔ›· Û ÏÈÌ¿ÓÈ· Ù˘ IÙ·Ï›·˜Î·È Ù˘ °·ÏÏ›·˜.

™ÙËÓ °ã EıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË (1826-1827) ‰È¿ÊÔÚ˜ ÔÌ¿‰Â˜ ÚÔÛʇÁˆÓ Ԣ›¯·Ó ηٷʇÁÂÈ ÛÙËÓ ÂχıÂÚË EÏÏ¿‰· Âȯ›ÚËÛ·Ó Ó· ı¤ÛÔ˘Ó ÙÔ ·›ÙËÌ· Ù˘·ÔηٿÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÂȉÈο Ù˘ ÌfiÓÈÌ˘ ÂÁηٿÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜. °È’ ·˘Ùfi ÂÈ-‰›ˆÍ·Ó ÙËÓ ÂÎÚÔÛÒËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË ™˘Ó¤Ï¢ÛË. Afi ÙÔ˘˜ MÈÎÚ·ÛÈ¿Ù˜, ÌfiÓÔÔÈ ™Ì˘ÚÓ·›ÔÈ ÂÓÂÚÁÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÚÔ˜ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË. ZËÙÔ‡Û·Ó ·fi ÙË

119TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

™˘Ó¤Ï¢ÛË: ·) Ó· ÂÎÚÔÛˆÔ‡ÓÙ·È Û’ ·˘Ù‹Ó ηȂ) Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÙ› ÙfiÔ˜ ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡ ÙÒÓ ‰È·ÛÎÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ÂχıÂÚˆÓ™Ì˘ÚÓ·›ˆÓ. MfiÓÔ ÙÔ ·›ÙËÌ· ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ ¤ÁÈÓÂηٷگ‹Ó ‰ÂÎÙfi. AÔÊ·Û›ÛÙËΠӷ ‰Ôı› ¯ÒÚÔ˜ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ IÛıÌÔ‡ ÁÈ· Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı›fiÏË Ì ÙËÓ ÂˆÓ˘Ì›· «N¤· ™Ì‡ÚÓË». H™˘Ó¤Ï¢ÛË ·Ú¤ÂÌ„Â ÙÔ ı¤Ì· ÛÙË BÔ˘Ï‹, ËÔÔ›· fï˜ ‰ÂÓ ÙÔ ÚÔÒıËÛÂ.

OÈ MÈÎÚ·ÛÈ¿Ù˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ Ù˘E·Ó¿ÛÙ·Û˘ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ·Ó ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÂÈ-‚›ˆÛ˘, ȉȷ›ÙÂÚ· ÔÈ K˘‰ˆÓÈ›˜1. H ·Ó¿ÁÎË ÂÍ·-ÛÊ¿ÏÈÛ˘ ÙˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓ fiÚˆÓ ˙ˆ‹˜, ·ÏÏ¿ Î·È ËÁˆÁÚ·ÊÈ΋ ‰È·ÛÔÚ¿ ÙÔ˘˜, Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ‰ÂÓÙÔ˘˜ ¿ÊËÓ·Ó ÂÚÈıÒÚÈ· ÁÈ· Ó· ‰ÈÂΉÈ΋ÛÔ˘Ó·ÓÙÈÚÔÛÒ¢ÛË ÛÙ· ÔÏÈÙÈο Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈοfiÚÁ·Ó· Ù˘ ·ӷÛÙ·ÙË̤Ó˘ EÏÏ¿‰·˜. H ÚÔ-ÛÊÔÚ¿, ¿ÓÙˆ˜, ÙÔ˘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ÛÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ˙ˆ‹ Î·È ÛÙÔ Ï·˚Îfi ÔÏÈÙÈÛÌfiÙÔ˘ ÓÂfiÙÂÚÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ˘‹ÚÍ ÛËÌ·ÓÙÈ΋.

2. ¶ÚfiÛÊ˘Á˜ ·fi ÙÔÓ ÂÏÏ·‰ÈÎfi ¯ÒÚÔ

TÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi Ú‡̷ ·fi ÙȘ ‚fiÚÂȘ ÂÏÏËÓÈ-Τ˜ ·گ›Â˜, £ÂÛÛ·Ï›·, M·Î‰ÔÓ›· Î·È ◊ÂÈÚÔ,ÍÂΛÓËÛ ۯ‰fiÓ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ì ÙÔ ÌÂÙ·Ó·ÛÙ¢ÙÈ-Îfi Ú‡̷ ·fi ÙË MÈÎÚ¿ AÛ›·. ™˘Ó¯›ÛÙËΠfï˜Î·È ηٿ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ¤ÙÔ˜ Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘, ÚÔ˜‰‡Ô ΢ڛˆ˜ ηÙ¢ı‡ÓÛÂȘ: ·) ·fi ÙË £ÂÛÛ·Ï›·Î·È ÙË M·Î‰ÔÓ›· ÚÔ˜ ÙȘ BfiÚÂȘ ™ÔÚ¿‰Â˜ ηȂ) ·fi ÙËÓ ◊ÂÈÚÔ Î·È Ù· ÕÁÚ·Ê· ÚÔ˜ ÙË¢˘ÙÈ΋ ™ÙÂÚ¿ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÙÔ MÂÛÔÏfiÁÁÈ.

™ÙȘ BfiÚÂȘ ™ÔÚ¿‰Â˜ (™ÎÈ¿ıÔ, ™ÎfiÂÏÔ,™Î‡ÚÔ) Î·È ÙÔ TÚ›ÎÂÚÈ Ù˘ M·ÁÓËÛ›·˜ Î·Ù¤Ê˘Á·Ó·Ú¯Èο οÙÔÈÎÔÈ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔÌ·ÁÓËÛ›·˜ Î·È Ù˘ KÂÓÙÚÈ΋˜ M·Î‰ÔÓ›·˜, ÌÂÙ¿ÙËÓ ÚԤϷÛË ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ Î·È ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›· ÙÔ˘ ·ӷÛÙ·ÙÈ-ÎÔ‡ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙË M·ÁÓËÛ›· Î·È ÙË X·ÏÎȉÈ΋ (¿ÓÔÈÍË 1821). TÔ ÂfiÌÂÓÔ ¤ÙÔ˜,ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙÔÓ ŸÏ˘ÌÔ, Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÛÙȘ ™ÔÚ¿‰Â˜ÔÏÏÔ› ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ Î·È ÔÏ·Ú¯ËÁÔ› ·fi ÙË M·Î‰ÔÓ›· Î·È ÙÔÓ ŸÏ˘ÌÔ. MÈÎÚfi˜

120 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

1. EÈÛÙÔÏ‹ ÙˆÓ ÚÔÛʇ-ÁˆÓ ·fi ÙȘ K˘‰ˆÓ›Â˜ Î·È Ù·MÔÛ¯ÔÓ‹ÛÈ· ÚÔ˜ ÙÔ BÔ˘-Ï¢ÙÈÎfi

«OÈ ÂÓ AÈÁ›ÓË ÚfiÛÊ˘Á˜K˘‰ˆÓÈ›˜ ÚÔ˜ ÙÔ BÔ˘Ï¢-ÙÈÎfiÓ

¶ÚÔÛÙÚ¤¯ÔÌÂÓ ÏÔÈfiÓ ˘fiÙËÓ ÛΤËÓ Ù˘ ÊÈÏ¢ÛÏ¿-¯ÓÔ˘ ÌËÙÚfi˜ Ì·˜ Î·È ıÂÚÌÔ›˜‰·ÎÚ‡ÔȘ ·Ú·Î·ÏÔ‡ÌÂÓ ÂϤˆfiÌÌ·ÙÈ Ó· ÂȂϤ„Ë ÂȘ Ù·˜·Â›ÚÔ˘˜ ‰˘ÛÙ˘¯›·˜ Ì·˜Ø Ë͇-ÚÂÈ Î·ÏÒ˜ fiÙÈ Â›ÌÂı· ¿ÓıÚˆ-ÔÈ ¯ˆÚ›˜ ·ÙÚ›‰·, ¯ˆÚ›˜˘ÔÛÙ·ÙÈο, ¯ˆÚ›˜ ÔÛ‹ÙÈÔÓ,¯ˆÚ›˜ ¤Ó‰˘Ì·, ·Ó Ì ÙÔ ÌÈÎÚfi-Ù·ÙÔÓ Î·È „¢‰¤˜ ÂÌfiÚÈfiÓÌ·˜, ‹ Ì ٷ ÌÈÎÚ¿ Ì·˜ ÏÔ›·ÎÂÚ‰›ÛˆÌÂÓ ÌÈÎÚfiÓ ÙÈ Î¤Ú‰Ô˜,Ô‡ Ù¿¯· ÚÒÙÔÓ Ó· ÙÔ ‰ÒÛˆ-ÌÂÓ; ÂȘ ÙÚÔÊ‹Ó ÙˆÓ ·›‰ˆÓÎ·È Á˘Ó·ÈÎÒÓ; ÂȘ ÂÓ‰‡Ì·Ù·;ÂȘ ÂÓÔ›ÎÈÔÓ; ‹ ÂȘ ¿ÏÏ· ηıË-ÌÂÚÈÓ¿ ·Ó·Áη›·; Ï¿‚ÂÙ ÏÔÈ-fiÓ, Ï¿‚ÂÙ ÙËÓ ÂӉ¯Ô̤ÓËÓ‰È' ËÌ¿˜ ˘ÂÚ¿ÛÈÛÈÓ, ÂÏ¢ıÂ-ÚÒÛ·Ù¤ Ì·˜ ·fi Ù·˜ ÙˆÓAÈÁÈÓËÙÒÓ ÔÏÏ¿˜ ηٷ¯Ú‹-ÛÂȘ, ÂÈÙ¿Í·Ù ·˘ÙÔ‡˜ Ó· ·¤-¯ˆÛÈ ÙÔ˘ ÏÔÈÔ‡ ·fi ËÌ¿˜ ηÈÓ· ÌË Ì·˜ ˙ËÙÔ‡ÛÈÓ fi,ÙÈ ı¤ÏÂÈÙÔ Î¤ÊÈ ÙˆÓ...

1825 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 29, ÂÓAÈÁ›ÓË.

OÈ ÂÓ AÈÁ›ÓË ·ÚÔÈÎÔ‡-ÓÙ˜ K˘‰ˆÓÈ›˜ Î·È MÔÛ¯Ô-ÓËÛÈÒÙ·È ÔÈ Â˘ÂÈı¤ÛÙ·ÙÔÈ·ÙÚÈÒÙ·È».

·ÚÈıÌfi˜ ηÙ¢ı‡ÓıËΠÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÛÙȘ K˘ÎÏ¿‰Â˜Î·È οÔÈÔÈ ÌÂÌÔӈ̤ÓÔÈ ÛÙË ™ÙÂÚ¿ EÏÏ¿‰·.

O ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi˜ Û˘ÓˆÛÙÈÛÌfi˜ ÛÙȘ ™ÔÚ¿‰Â˜Â¤ÊÂÚ ÊÙÒ¯ÂÈ·, Û‡Á¯˘ÛË Î·È ·Ó·Ú¯›·. OÈ ÙÔÈ-Τ˜ ·Ú¯¤˜ ‚Ú¤ıËÎ·Ó ·‰‡Ó·Ì˜, fi¯È ÌfiÓÔ Ó· ÂÚÈ-ı¿Ï„Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ¿ÔÚÔ˘˜ Î·È ÂÈÓ·Ṳ̂ÓÔ˘˜ ÓÂÔÊÂÚ-̤ÓÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ Ù¿ÍË, ηıÒ˜¤Ó· ̤ÚÔ˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÛÙÚ¿ÊËΠÛÙË ÏËÛÙ›· ηÈÙËÓ ÂÈÚ·Ù›·. KÚÔ‡ÛÌ·Ù· ‚›·˜ ÚÔηÏÔ‡Û·ÓÂȉÈο ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ·fi ÙÔÓ ŸÏ˘ÌÔ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ·¤‚ËÛ·Ó ÛÙËÓ Ú¿ÍË Î˘Ú›·Ú¯ÔÈ ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ Î·ÈÙÚfiÌÔ˜ ÙˆÓ ÂÁ¯ˆÚ›ˆÓ2.

MÂÁ¿Ï· ·̷ٷ ÚÔÛʇÁˆÓ ·fi ÙËÓ ◊ÂÈÚÔηÙ¢ı‡ÓıËÎ·Ó ÛÙË ¢˘ÙÈ΋ ™ÙÂÚ¿, ÁÈ· Ó· ·Ôʇ-ÁÔ˘Ó Ù· ÙÔ˘ÚÎÈο ·ÓÙ›ÔÈÓ·, ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÔÏ‹ÙÔ˘ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜, ÙÔ Î·ÏÔη›ÚÈ ÙÔ˘ 1821. ¶Ï‹ıËÛ˘Ó¤ÚÚÂ˘Û·Ó ÛÙÔ MÂÛÔÏfiÁÁÈ. TÂÏÂ˘Ù·›ÔÈ Î·Ù¤-Êı·Û·Ó ÔÈ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 1823, Ì¤ÛˆÙˆÓ IfiÓÈˆÓ ÓËÛÈÒÓ, ÌÂÙ¿ ÙË Ï‡ÛË Ù˘ ÔÏÈÔÚΛ·˜ÙÔ˘ ™Ô˘Ï›Ô˘.

OÈ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ¤ÊÙ·Û·Ó Û ÌÈ·ÂÚ›Ô‰Ô Î·Ù¿ ÙËÓ ÔÔ›· ÙÔ MÂÛÔÏfiÁÁÈ, ÌÂÙ¿ ÙËÓÂΉ›ˆÍË ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ ·fi ÙË ¢˘ÙÈ΋ ™ÙÂÚ¿, ›¯ÂϤÔÓ ÂÈ‚·Ú˘Óı› ˘ÂÚ‚ÔÏÈο. OÈ ÂÁ¯ÒÚÈÔȉ˘ÛÊÔÚÔ‡Û·Ó ¤ÓÙÔÓ· ÁÈ’ ·˘Ù‹Ó ÙË Û˘Ó¯‹ ÂÈÛÚÔ‹ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ. °È· Ó· ·Ó·ÎÔ˘ÊÈÛÙ› ËfiÏË, ÙÔ BÔ˘Ï¢ÙÈÎfi ·Ú·¯ÒÚËÛ ÛÙÔ˘˜ ™Ô˘-ÏÈÒÙ˜ ÙÔ Z·¿ÓÙÈ, ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈο ÙÔ˘ AÁÚÈÓ›Ô˘.OÚÁ·ÓˆÌ¤Ó˜ fï˜ ·ÓÙȉڿÛÂȘ ÙˆÓ ÓÙfiȈÓÌ·Ù·›ˆÛ·Ó ÙË Û¯Â‰È·˙fiÌÂÓË ·Ú·¯ÒÚËÛË Á˘ ÁÈ·ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÚÔÛʇÁˆÓ. ¶·Ú¿ ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›·, Ë·fiÊ·ÛË ·˘Ù‹ ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ÚÒÙË È‰¤· ÁÈ· ·Ô-ηٿÛÙ·ÛË ÚÔÛʇÁˆÓ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ AÁÒÓ·Î·È ¤ÊÂÚ ÛÙÔ ÚÔÛ΋ÓÈÔ ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ·ÍÈÔÔ›ËÛË˜ÙˆÓ «ÂıÓÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ», Ô˘ ÂÚfiÎÂÈÙÔ Ó· ··Û¯Ô-Ï‹ÛÂÈ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÙÔ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜.

Afi ÙÔ˘˜ HÂÈÚÒÙ˜ ÚfiÛÊ˘Á˜, ÚÒÙÔÈ ÔÈ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ¤Ù˘¯·Ó Ó· ÂÎÚÔ-ÛˆËıÔ‡Ó ÛÙËÓ °ã EıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË, fiÔ˘ ¤ıÂÛ·Ó ˆ˜ ‚·ÛÈÎfi ı¤Ì· ÙËÓ ·Ú·¯Ò-ÚËÛË ÙfiÔ˘ ÁÈ· ÌfiÓÈÌË ÂÁηٿÛÙ·ÛË.

121TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

2. AÓ·ÊÔÚ¿ Ù˘ KÔÈÓfiÙË-Ù·˜ Ù˘ A›ÁÈÓ·˜ ÚÔ˜ ÙËÓK˘‚¤ÚÓËÛË

«¶ÚÔ˜ ÙÔ ™Â‚·ÛÙfiÓ EÎÙÂ-ÏÂÛÙÈÎfiÓ ™ÒÌ·.

AÂÚ›ÁÚ·Ù· Â›Ó·È Ù·‰ÂÈÓ¿, fiÛ· ·Ó·Í›ˆ˜ ¿Û¯ÔÌÂÓ·fi ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ÂÏıfiÓÙˆÓOÏ˘Ì›ˆÓ ‰È· Ó· ηÙÔÈ΋ÛÔ˘ÓÂȘ ÙËÓ Ó‹ÛÔÓ Ì·˜ A›ÁÈÓ·ÓؤÓÙ ‹‰Ë ÔÏÔÎÏ‹ÚÔ˘˜ ¯Úfi-ÓÔ˘˜ ÂÍ ·Ú¯‹˜ Û˘Ó¤ÚÚÂ˘Û·Ó¿Ú·˘Ù· ·ÓÙ·¯fiıÂÓ, Î·È ÂȘÙÔÛ·‡ÙËÓ ÏËÛÌÔÓ‹Ó, ÒÛÙ·ÊÔ‡ ÂÂÛˆÚ‡ıËÛ·Ó ÙfiÛ˜¯ÈÏÈ¿‰Â˜ „˘¯ÒÓ ÂȘ ÔÏ›Á·˜ÔÈΛ·˜, ÂÂȉ‹ ‰ÂÓ ËÌÔÚ› ÙȘӷ ÌÂÙÚ‹ÛÂÈ ÂÚÈÛÛÔÙ¤Ú·˜ ÙˆÓÂηÙfiÓ Â›ÎÔÛÈ Â› Ù˘ Ó‹ÛÔ˘Ì·˜, ÔÈ ÂÓ·ÔÏÂÈÊı¤ÓÙ˜ ‹-Í·ÌÂÓ Î·Ï‡‚·˜, ηÙ' ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ·›ÛÙ¢ÙÔÓ ÙÚfiÔÓ ÂÍÔÈÎÔÓÔ-ÌÔ‡ÓÙ˜ ÔÌÔ‡ Ì ËÌ¿˜ Î·È ÙÔ¿ÏÏÔ Ï‹ıÔ˜ K˘‰ˆÓȤˆÓ,X›ˆÓ, ¶ÂÏÔÔÓÓËÛ›ˆÓ, AÓ·-ÙÔÏÈÎÔÂÏÏ·‰›ÙˆÓ Î·È ÂÛ¯¿Ùˆ˜æ·ÚÈ·ÓÒÓØ Ë͇ÚÔÓÙ˜ Ù·˜‰˘ÛÙ˘¯›·˜ ÙˆÓ Û˘Ó·‰ÂÏÊÒÓÌ·˜ Úfiı˘Ì· ·ÓԛͷÌÂÓ ÂȘ·˘ÙÔ‡˜ Ù·˜ ı‡Ú·˜ ÙˆÓ ÔÛË-Ù›ˆÓ Ì·˜, ηıÒ˜ Ì ÙËÓ ·˘Ù‹ÓÊÈÏ·‰ÂÏÊ›·Ó Ëı¤Ï·ÌÂÓ ÂÚÈ-ı¿Ï„ÂÈ Î·È Ù·˜ Ê·ÌÈÏ›·˜ ÙˆÓÂÏıfiÓÙˆÓ OÏ˘Ì›ˆÓ, Â¿Ó ‹ÙÔÓÔÎÙÒ ¤ˆ˜ ‰¤Î·... ¶Ò˜ ÏÔÈfiÓÎ·È Ô‡ Ó· ÂÍÔÈÎÔÓÔÌËı‹ÙÔÛÔ‡ÙÔÓ Ï‹ıÔ˜;

EÓ AÈÁ›ÓË ÙË 3Ë ¢ÂÎÂÌ-‚Ú›Ô˘ 1825. TÔ KÔÈÓfiÓ Ù˘ Ó‹ÛÔ˘ AÈÁ›Ó˘.»

3. ¶ÚfiÛÊ˘Á˜ ·fi Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘ Î·È ÙËÓ KÚ‹ÙË

·. OÈ KÚ‹Ù˜ Î·È ÔÈ K¿ÛÈÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜

Afi ÙÔÓ ÚÒÙÔ ÎÈfiÏ·˜ ¯ÚfiÓÔ Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘, ÔÏÔÊfiÚÔÈ KÚ‹Ù˜ η٤-Ê˘Á·Ó, ·Ú¯Èο Û ÌÈÎÚfi ·ÚÈıÌfi, ÛÙȘ K˘ÎÏ¿‰Â˜. MÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘K¿ÛÔ˘ ·fi ÙÔÓ ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi ÛÙfiÏÔ ÙÔ 1824, ÔÈ K¿ÛÈÔÈ ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ KÚ‹Ù˜ Ԣ›¯·Ó ηٷʇÁÂÈ ÂΛ, ηÙ¢ı‡ÓıËÎ·Ó Û ¿ÏÏ· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘. H ¿ÊÈÍË ÙˆÓKÚËÙÒÓ ÚÔοÏÂÛ ·Ó·Ù·Ú·¯‹ ÛÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi AÈÁ·›Ô. ø˜ Ù· ̤۷ Ù˘ ‰ÂηÂ-Ù›·˜, ÔÈ ¤ÓÔÏÔÈ KÚ‹Ù˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ›¯·Ó ·Ô‚› ΢ڛ·Ú¯ÔÈ Û ‚¿ÚÔ˜ ÙˆÓÂÁ¯ˆÚ›ˆÓ. ÕÏÏË ÔÌ¿‰· KÚËÙÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÙÔ˘ 1823-1824 Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙËÓ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ. ™ÙËÓ AÚÁÔÏ›‰· Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË ÌÂÚ›ÌÓËÛ ÁÈ· ÙË ‰È·ÙÚÔÊ‹ ηÈÂÚ›ı·Ï„‹ ÙÔ˘˜.

‚. OÈ X›ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜

MÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ X›Ô˘ Î·È ÙË Ì·˙È΋ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ Ù˘ÛÙ· æ·Ú¿, ·Ó¤Î˘„ Úfi‚ÏËÌ· ·fi ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Ô˘ η٤ÎÏ˘ÛÂÙÔ ÓËÛ›. OÈ æ·ÚÈ·ÓÔ› ¤‰ÂÈÍ·Ó Î·È ¿ÏÈ ÊÚÔÓÙ›‰·, ·Ú·¯ˆÚÒÓÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ X›Ô˘˜Úfi¯ÂÈÚ· ηٷχ̷ٷ. TÔ ·‰È·¯ÒÚËÙÔ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÙËÎÂ,fiˆ˜ Î·È ·Ï·ÈfiÙÂÚ·, Ì ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ X›ˆÓ ÛÙȘ K˘ÎÏ¿‰Â˜Î·È ÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ. °ÂÓÈο, Ë ‰È¿ıÂÛË ÙˆÓ K˘ÎÏ·‰ÈÙÒÓ ·¤Ó·ÓÙ› ÙÔ˘˜ ‹Ù·ÓÊÈÏÈ΋ Î·È ÔÈ X›ÔÈ ÚÔÛ·ÚÌfiÛÙËÎ·Ó Â‡ÎÔÏ·.

ŸÛÔÈ ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ‚Ú¤ıËÎ·Ó ÛÙËÓ ˘ÚÔÏË̤ÓËKfiÚÈÓıÔ ÂÈÓ·Ṳ̂ÓÔÈ Î·È ¯ˆÚ›˜ η̛· ÂÚ›ı·Ï„Ë. MÂÚÈÎÔ› ·Ô‚È‚¿ÛÙËηÓÛÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ Î·È ·fi ÂΛ ‹Á·Ó ÛÙËÓ Aı‹Ó·. H ΢‚¤ÚÓËÛË ¤‰ÂÈÍ ÊÚÔÓÙ›‰·ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜: ·Ú·¯ÒÚËÛ ¯ÒÚÔ˘˜ ÛÙ¤Á·Û˘ Î·È Î·Ù·Ï‡Ì·Ù· Î·È ·Ó¤Ï·-‚ ÙË ‰·¿ÓË Ù˘ Û˘ÓÙ‹ÚËÛ˘ ÙˆÓ ·fiÚˆÓ, ÙˆÓ ¯ËÚÒÓ Î·È ÙˆÓ ÔÚÊ·ÓÒÓ. ™ÙËÛ˘Ó¤¯ÂÈ· ‰È·ÌÔ›Ú·Û ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ Û Á‡Úˆ ¯ˆÚÈ¿ Î·È ÎˆÌÔfiÏÂȘ Î·È ˙‹ÙË-Û ·fi ÙÔ˘˜ ÚÔÎÚ›ÙÔ˘˜ Ó· ÙÔ˘˜ ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘Ó. T· ̤ÙÚ· ÂÚ›ı·Ï„˘ fï˜ ·Ùfi-ÓËÛ·Ó Ì¤Û· Û’ ¤Ó· Ì‹Ó·, ÁÈ·Ù› ¤ÚÂÂ Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË Ó· ÂÍÔÈÎÔÓÔÌ‹ÛÂÈ fiÚÔ˘˜ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· Ù˘ ¿Ì˘Ó·˜, ÂÓfi„ÂÈ Ù˘ ÂÈΛÌÂÓ˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ ÙÔ˘¢Ú¿Ì·ÏË.

H ÓÔÛÙ·ÏÁ›· ÁÈ· ÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ Î·È ÔÈ Î·ÎÔ˘¯›Â˜ ÛÙËÓ ÚÔ-ÛÊ˘ÁÈ¿ ÙfiÓˆÛ·Ó ÙËÓ ÂÈı˘Ì›· ÙˆÓ X›ˆÓ Ó· ÂÈÛÙÚ¤„Ô˘Ó ÛÙÔ ÓËÛ› ÙÔ˘˜, ¤ÛÙˆÎÈ ·Ó ·˘Ùfi ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ˘fi ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ηÙÔ¯‹. Afi ÙÔÓ OÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1822,·ÚÎÂÙÔ› ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÂÈÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó. ŸÛÔÈ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó, ·ÓÙ›ıÂÙ· Ì ¿ÏÏÔ˘˜ Úfi-ÛÊ˘Á˜, ÂÚÁ¿ÛÙËÎ·Ó Û fiÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘, fi¯È ÁÈ· ·Ôηٿ-ÛÙ·ÛË ÛÙÔ˘˜ ÙfiÔ˘˜ Ô˘ ›¯·Ó ÚÔÛʇÁÂÈ, ·ÏÏ¿ ÁÈ· ·Ó·Î·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡ÙÔ˘˜. H ·ÔÙ˘¯Ë̤ÓË Âȯ›ÚËÛË ÙÔ˘ º·‚ȤÚÔ˘ (1827-1828), Ô˘ ÚÔÂÙÔÈÌ¿-

122 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

ÛÙËΠ·fi X›Ô˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÁÈ· ÙÔ ÛÎÔfi ·˘Ùfi, ¤ıÂÛ ¿‰ÔÍÔ Ù¤ÏÔ˜ Û ·˘Ù¤˜ ÙȘÚÔÛ¿ıÂȘ Î·È Á¤ÓÓËÛÂ Ó¤Ô Î‡Ì· X›ˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÚÔ˜ ÙË ™¿ÌÔ Î·È ÙȘK˘ÎÏ¿‰Â˜.

Á. OÈ æ·ÚÈ·ÓÔ› ÚfiÛÊ˘Á˜

TÔÓ IÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ 1824 Û‹Ì·ÓÂ Ë ÒÚ· Ù˘ ÚÔÛÊ˘ÁÈ¿˜ Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜æ·ÚÈ·ÓÔ‡˜. ¶ÂÚ›Ô˘ 3.600 ÂÁη٤ÏÂÈ„·Ó ÙÔ Î·ÙÂÛÙÚ·Ì̤ÓÔ ÓËÛ›, Ì ÚÔÔÚÈ-ÛÌfi ¿ÏÏ· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘. §›ÁÔÈ Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÛÙÔ N·‡ÏÈÔ.

™ÙȘ K˘ÎÏ¿‰Â˜, fiÔ˘ ΢ڛˆ˜ ηÙ¢ı‡ÓıËηÓ, ‰ÂÓ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÙËηӷÓÙÔ‡ Ì ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÚfiÔ. E˘ÚfiÛ‰ÂÎÙÔÈ ‹Ù·Ó ÛÙËÓ T‹ÓÔ, Ë ÎÔÈÓfiÙËÙ· Ù˘ÔÔ›·˜ ÌÂÚ›ÌÓËÛ ¿ÌÂÛ· ÁÈ· ÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛ‹ ÙÔ˘˜. Afi ÂΛ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈÌÂÙÔ›ÎËÛ·Ó ÛÙË ÁÂÈÙÔÓÈ΋ ™‡ÚÔ ‹ ¤ÛÙÚ„·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙȘ ÂÛٛ˜ ÙÔ˘˜. ™ÙËÓ¶¿ÚÔ Î·È ÙËÓ ÕÓ‰ÚÔ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ·Ó ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ì ÙÔ˘˜ ÓÙfiÈÔ˘˜. AÓÙ›ıÂÙ·,ÔÈ ™ÂÙÛÈÒÙ˜ ÙÔ‡˜ Û˘ÌÂÚÈʤÚıËÎ·Ó Â˘ÛÏ·¯ÓÈο, ͯÓÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ·ÏÈÔ‡˜·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ ‰‡Ô Ó·˘ÙÈÎÒÓ ÓËÛÈÒÓ. ŸÙ·Ó fï˜ ÔÈ æ·ÚÈ·ÓÔ› ¤‰ÂÈͷӉȿıÂÛË Ó· ÂÁηٷÛÙ·ıÔ‡Ó ÌfiÓÈÌ· ÛÙȘ ™¤ÙÛ˜, ÔÈ ™ÂÙÛÈÒÙ˜ ·ÓÙ¤‰Ú·Û·Ó.ŒÙÛÈ ÔÈ æ·ÚÈ·ÓÔ› ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ÌÂÙÔÈ΋ÛÔ˘Ó Î·È, Ì ΢‚ÂÚÓËÙÈ΋ ¿‰ÂÈ·,Ó· ÂÁηٷÛÙ·ıÔ‡Ó ÛÙË MÔÓÂÌ‚·ÛÈ¿.

H ΢‚¤ÚÓËÛË ÊÚfiÓÙÈÛ ÁÈ· ÙË ÛÙ¤Á·Û‹ ÙÔ˘˜, fiÚÈÛ ӷ ÂÈÛÚ¿ÙÙÔ˘Ó ¤Ó·Ì¤ÚÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÊfiÚÔ˘˜ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Î·È Î·Ù¿ÚÙÈÛ ηٿÏÔÁÔ ÙˆÓ ·È¯Ì·ÏÒ-ÙˆÓ æ·ÚÈ·ÓÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·ÁÔÚ¿ ÙÔ˘˜. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, ÔÈ æ·ÚÈ·ÓÔ› Ù˘MÔÓÂÌ‚·ÛÈ¿˜ ıÂÒÚËÛ·Ó fiÙÈ ‰ÂÓ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÙËΠÈηÓÔÔÈËÙÈο Ë Î·Ù¿ÛÙ·Û‹ÙÔ˘˜, Ô˘ ÂȉÂÈÓÒıËΠ‰Ú·Ì·ÙÈο Ì ÙÔ Í¤Û·ÛÌ· ı·Ó·ÙËÊfiÚÔ˘ ÂȉËÌ›·˜.OÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ æ·ÚÈ·ÓÔ› ¤Ê˘Á·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ· ·fi ÙË MÔÓÂÌ‚·ÛÈ¿ Î·È ‰È·-ÛÎÔÚ›ÛÙËÎ·Ó ¿ÏÈ ÛÙȘ K˘ÎÏ¿‰Â˜. ™ÙËÓ A›ÁÈÓ·, ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·’ ÔÔ˘‰‹Ô-Ù ·ÏÏÔ‡, ‚Ú‹Î·Ó ÙÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ ÌfiÓÈÌ˘ ÂÁηٿÛÙ·Û˘ Ô˘ Âȉ›ˆÎ·Ó.AÓ¤Ù˘Í·Ó ÌÂÁ¿ÏË ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÛÙ· ÎÔÈÓ¿ ı¤Ì·Ù· ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙȘ˘Ôı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·. ÿ‰Ú˘Û·Ó Û¯ÔÏ›Ô, ‰È¤‰ˆÛ·Ó Ù· ¤ıÈÌ¿ ÙÔ˘˜Î·È ̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· ‰È·Ù‹ÚËÛ·Ó ÙÔ ÎÔÈÓÔÙÈÎfi ÙÔ˘˜ Û‡ÛÙËÌ·.

™ÙËÓ °ã EıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË ÔÈ æ·ÚÈ·ÓÔ› ˙‹ÙËÛ·Ó Ì ηı˘ÛÙ¤ÚËÛË Ó· ηıÔÚÈ-ÛÙ› ÙfiÔ˜ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÔ‡ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜. Œ¯ÔÓÙ·˜ ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÛÙËÓ Ú¿Í˯ÒÚÔ ÂÁηٿÛÙ·Û˘ ÛÙËÓ A›ÁÈÓ· ‰ÂÓ È¤˙ÔÓÙ·Ó, fiˆ˜ ¿ÏÏÔÈ.

‰. O ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi˜ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌfi˜ Ù˘ EÚÌÔ‡ÔÏ˘ ™‡ÚÔ˘

AÍ›˙ÂÈ Ó· ‰Ô‡Ì ·Ó·Ï˘ÙÈÎfiÙÂÚ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ EÚÌÔ‡ÔÏ˘ ÛÙË ™‡ÚÔ.AÔÙÂÏ› ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ˘ÙÈÎfi ‰Â›ÁÌ· ›‰Ú˘Û˘ Î·È ÂͤÏÈ͢ ÂÓfi˜ ·˘ÙÔÙÂÏÔ‡˜ ηȷÎÌ·›Ô˘ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÔ‡ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘, ÔÔÔ›Ô˜ ‚·Û›ÛÙËΠÛÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÙˆÓ ÔÈÎÈÛÙÒÓ ÙÔ˘, ¯ˆÚ›˜ ΢‚ÂÚÓËÙÈ΋

123TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

·ÚˆÁ‹. H ÂÚÈÔ¯‹, Ô˘ ÙÔ 1825 ‹Ú ÙÔ fiÓÔÌ· EÚÌÔ‡ÔÏË ·fi ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘-Á˜ ÔÈÎÈÛÙ¤˜ Ù˘, ¿Ú¯ÈÛ ӷ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÂÈ ·fi ÙÔ 1821 ¤ˆ˜ ÙÔ 1824 ŒÏÏËÓ˜ÚfiÛÊ˘Á˜ ·’ fiÏ· Ù· ̤ÚË Ù˘ EÏÏ¿‰·˜: MÈÎÚ·ÛÈ¿Ù˜, æ·ÚÈ·ÓÔ‡˜, KÚ‹ÙÂ˜Î·È Î˘Ú›ˆ˜ X›Ô˘˜. H Û˘ÌÊfiÚËÛË Ô˘ ›¯Â ¤ÏıÂÈ ÛÙ· ÁÂÈÙÔÓÈο ÓËÛÈ¿, Ë ı¤ÛËÙÔ˘ ÏÈÌ·ÓÈÔ‡ Î·È Ë Ô˘‰¤ÙÂÚË ÛÙ¿ÛË Ô˘ ÙËÚÔ‡Û ÙÔ ÓËÛ› ÛÙ· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘E·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÙËÓ ·ıÚfi· ÚÔۤϢÛË. OÈ ÓÙfiÈÔÈ ™˘ÚÈ·ÓÔ› ηÙÔÈ-ÎÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ ÕÓˆ ™‡ÚÔ, Ì·ÎÚÈ¿ ·fi ÙËÓ ·Ú·Ï›·, ÛÙËÓ ÔÔ›· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıË-Î·Ó ÔÈ ÓÂÔÊÂṲ́ÓÔÈ. ™‡ÓÙÔÌ· Ë ·˘ÍË̤ÓË ÚÔۤϢÛË ÚÔÛʇÁˆÓ ÚÔοÏÂÛÂÙËÓ ÂÈÊ˘Ï·ÎÙÈÎfiÙËÙ· ηÈ, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÙȘ ·ÓÙȉڿÛÂȘ ÙˆÓ ÓÙfiȈÓ, ΢ڛˆ˜ÏfiÁˆ ÎÙËÌ·ÙÈÎÒÓ ‰È·ÊÔÚÒÓ. TË ‰È¿ÛÙ·ÛË ˘Ô‰·‡ÏÈ˙ ÂÈϤÔÓ Ë ‰È·ÊÔÚ¿‰fiÁÌ·ÙÔ˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Î·ıÔÏÈÎÒÓ ÓÙfiÈˆÓ Î·È ÙˆÓ ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ.

4. H ÛÙ¿ÛË Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ËÁÂÛ›·˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ˙‹ÙËÌ·

°ÂÓÈο, ÙÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ˙‹ÙËÌ· ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘ ‰ÂÓ ·ÓÙÈÌÂ-Ùˆ›ÛÙËΠÌÂıÔ‰Èο ÂΠ̤ÚÔ˘˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ËÁÂÛ›·˜ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ. ŸÔ˘ ¤ÁÈ-Ó·Ó ÚÔÛ¿ıÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚ›ı·Ï„Ë Î·È ÙËÓ ÂÓۈ̿وÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ,·˘Ù¤˜ ÛÙËÚ›¯ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ ·˘ıÔÚÌËÙÈÛÌfi Î·È ÙË Û˘Ì·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ Î·Ù¿ ÙfiÔ˘˜ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ‹ Û ÂÓÙÂÏÒ˜ ÚÔÛˆÚÈÓ¿ ̤ÙÚ· ÙˆÓ Î˘‚ÂÚÓ‹ÛˆÓ.

124 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

ÕÔ„Ë Ù˘ EÚÌÔ‡ÔÏ˘ ÙÔ 19Ô ·ÈÒÓ·

AÈÙ‹Ì·Ù· ÚÔÛʇÁˆÓ Ù¤ıËηÓ, ·ÏÏ¿ fi¯È ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ˙‹ÙËÌ· Û˘ÓÔÏÈο. MfiÓÔÛÙËÓ °ã EıÓÈ΋ ™˘Ó¤Ï¢ÛË ÙÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ÚÔ‚Ï‹ıËΠÂÓÙÔÓfiÙÂÚ· ·fi ÙȘ‰È¿ÊÔÚ˜ ÚÔÛÊ˘ÁÈΤ˜ ÔÌ¿‰Â˜, Ô˘ ˙‹ÙËÛ·Ó ÙËÓ ÂÎÚÔÛÒËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË™˘Ó¤Ï¢ÛË, ÁÈ· Ó· ÚÔˆı‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ·›ÙËÌ· ·ÚÔ¯‹˜ ¯ÒÚÔ˘ ÁÈ· ÌfiÓÈÌË ÂÁηٿ-ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ÂχıÂÚË EÏÏ¿‰·. TÔ „‹ÊÈÛÌ· Ù˘ 5˘ M·˝Ô˘ 1827, Ì ÙÔ ÔÔ›ÔηÏÔ‡ÓÙ·Ó fiÏÔÈ ÔÈ ÔÚıfi‰ÔÍÔÈ «fiÛˆÓ ·È fiÏÂȘ ηÙÂÛÙÚ¿ÊËÛ·Ó, Ó· ÚÔÛ¤Ï-ıÔ˘Ó ÂȘ ÙËÓ BÔ˘Ï‹Ó Ó· ˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó ÙfiÔÓ Î·È Ó· ÂÁ›ÚÔ˘Ó Ó¤·˜ fiÏÂȘ», ¤‰ÂȯÓÂÙËÓ Ù¿ÛË Ó· ÂÈÎÚ·Ù‹ÛÂÈ Ì›· ¢ڇÙÂÚË ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi. øÛÙfiÛÔ,ÔÈ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈΤ˜ ΢‚ÂÚÓ‹ÛÂȘ ‰ÂÓ ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó ÛÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ·ÔÊ¿-ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ Î·È ‰ÂÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ ÚÔÛʇÁˆÓ. OÈ ‰˘ÛÌÂÓ¤ÛÙ·ÙÂ˜Û˘Óı‹Î˜ ηٿ ÙËÓ E·Ó¿ÛÙ·ÛË ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ Î·Ù¿ ÙfiÔ˘˜ ·ÓÙȉڿÛÂȘ ÂÌfi‰È-Û·Ó ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ̤ÙÚˆÓ ÁÈ· ÙËÓ Â›Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜.

125TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

B. T√ ¶ƒ√™ºÀ°π∫√ ∑∏∆∏ª∞ ∫∞∆∞ ∆∏¡ K∞¶√¢π™∆ƒπ∞∫∏ ¶∂ƒπ√¢√ (1828-1831)

1. H ̤ÚÈÌÓ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜

H ·‰˘Ó·Ì›· ÙˆÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎÒÓ Î˘‚ÂÚÓ‹ÛÂˆÓ Ó· ·Û¯ÔÏËıÔ‡Ó Û˘ÛÙËÌ·ÙÈοÌ ÙÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ˙‹ÙËÌ· ÎÏËÚÔ‰fiÙËÛ ¤Ó· ·ÎfiÌË ·Î·Óı҉˜ Úfi‚ÏËÌ· ÛÙÔÓK˘‚ÂÚÓ‹ÙË Iˆ¿ÓÓË K·Ô‰›ÛÙÚÈ·. ™Â ÌÈ· ÚËÌ·Á̤ÓË EÏÏ¿‰·, ÛÙËÓ ÔÔ›· ÂÈ-ÎÚ·ÙÔ‡Û ÊÙÒ¯ÂÈ· Î·È ·Ó·Ú¯›· Î·È Ù· Û‡ÓÔÚ¿ Ù˘ ‹Ù·Ó ·ÎfiÌË ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ‰ÈÂ-ıÓÔ‡˜ ηıÔÚÈÛÌÔ‡, Ô K·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜ ‚Ú¤ıËΠ̤۷ Û’ ¤Ó· Ï‹ıÔ˜ ÚÔ‚ÏËÌ¿-ÙˆÓ. °È· ÙÔÓ K·Ô‰›ÛÙÚÈ· ÚÔ›¯Â Ë Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÛÙÔȯÂÈÒ‰Ô˘˜ ÎÚ·ÙÈ΋˜ ÔÚÁ¿-ÓˆÛ˘, Ë ·ÔηٿÛÙ·ÛË Îϛ̷ÙÔ˜ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ ÛÙË ¯ÒÚ· Î·È Ë Â͇ÚÂÛË ÔÈÎÔ-ÓÔÌÈÎÒÓ fiÚˆÓ. TÔ ˙‹ÙËÌ· ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ‰ÂÓ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÙËΠˆ˜ ·˘ÙÔÙÂ-Ϥ˜, ·ÏÏ¿ ÂÓÙ¿¯ıËΠÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÓfi˜ ¢ڇÙÂÚÔ˘ ۯ‰ȷÛÌÔ‡.

ŒÚ ηْ ·Ú¯‹Ó Ó· ˘¿ÚÍÂÈ ÚfiÓÔÈ· ÁÈ· ¿ÌÂÛË ÂÚ›ı·Ï„Ë ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘·ÚÈıÌÔ‡ ÙˆÓ ·fiÚˆÓ Î·È ÙˆÓ ı˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ Û˘ÓÔÏÈο, ÂÁ¯ˆÚ›ˆÓ ηÈÚÔÛʇÁˆÓ, Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙·Ó ¿ÌÂÛÔ Úfi‚ÏËÌ· ÂÈ‚›ˆÛ˘. M ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹ÙÔ˘ ÛÙËÓ A›ÁÈÓ· Ô K·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜ ¤‰ˆÛ ÂÓÙÔϤ˜ Ó· ηٷÚÙÈÛÙÔ‡Ó Î·Ù¿ÏÔÁÔÈÚÔÛʇÁˆÓ Î·È Ó· Î·Ï˘ÊıÔ‡Ó ÚÔÛˆÚÈÓ¿ ÔÈ Â›ÁÔ˘Û˜ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜. M ÙËÓ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ OÚÊ·ÓÔÙÚÔÊ›Ԣ Ù˘ A›ÁÈÓ·˜ ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÙËΠÙÚÔÊ‹ Û 2.000 Úfi-ÛÊ˘Á˜ Ô˘ ›¯·Ó Û˘ÁÎÂÓÙÚˆı› ÛÙÔ ÓËÛ›. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi ‚‹Ì· ÁÈ· ÙËÓ ·Ôηٿ-ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÊÙˆ¯ÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Î·È ·Ú¿ÏÏËÏ· ÙËÓ ·ÔÛ˘ÌÊfiÚËÛË ÙˆÓ fiÏÂ-ˆÓ ‹Ù·Ó Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ù˘ ›‰Ú˘Û˘ ÁˆÚÁÈÎÒÓ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÒÓ. ¶ÚfiıÂÛË ÙÔ˘K˘‚ÂÚÓ‹ÙË ‹Ù·Ó Ó· ·ÔηٷÛÙ·ıÔ‡Ó ÔÈ ¿ÔÚ˜ Ì¿˙˜ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ó· ÂÓÈ-Û¯˘ı› Ë ·Ú·ÁˆÁÈ΋ Ù¿ÍË ÙˆÓ ÌÈÎÚÔηÏÏÈÂÚÁËÙÒÓ. A˘Ùfi Û‹Ì·ÈÓ ÙËÓ ·Ôη-Ù¿ÛÙ·ÛË ·ÎÙËÌfiÓˆÓ Î·È Î·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ· ·ÊÔÚÔ‡Û ÙÔ Â›Ì·¯Ô ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ·ÍÈÔ-Ô›ËÛ˘ ÙˆÓ «ÂıÓÈÎÒÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ», ÙÔ˘ ÌfiÓÔ˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ Ô˘ ‰È¤-ıÂÙÂ Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË Î·È Ô˘ ÂÔÊı·ÏÌÈÔ‡Û·Ó ÔÏÏÔ›.

O ÚÒÙÔ˜ ÁˆÚÁÈÎfi˜ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌfi˜ ȉڇıËΠÛÙ· ÂÚ›¯ˆÚ· Ù˘ fiÏ˘ ÙÔ˘N·˘Ï›Ô˘, Ô˘ ›¯Â Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ ÏÂÔÓ¿˙ÔÓÙ· ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi, ηȋÚ ÙËÓ ÂˆÓ˘Ì›· «¶ÚfiÓÔÈ·», ÁÈ· Ó· ‰Ëψı› Ë ÔÏÈÙÈ΋ ̤ÚÈÌÓ·˜ ÙÔ˘K˘‚ÂÚÓ‹ÙË. TÔ Û¯¤‰ÈÔ, Ô˘ ÂÊ·ÚÌfiÛÙËΠ̠ÂÈÙ˘¯›·, ÚÔ¤‚ÏÂÂ Î·È ÚÔÛˆÚÈ-Ó‹ ·Ú·¯ÒÚËÛË ‰ËÌfiÛÈ·˜ Á˘ ÛÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜, ÁÈ· ηÏÏȤÚÁÂÈ·. K·Ù¿ ÙÔÚfiÙ˘Ô Ù˘ «¶ÚfiÓÔÈ·˜» ÂȯÂÈÚ‹ıËÎÂ Ë ›‰Ú˘ÛË Î·È ¿ÏÏˆÓ ÁˆÚÁÈÎÒÓ Û˘ÓÔÈ-ÎÈÛÌÒÓ Ì ٷ ›‰È· ΛÓËÙÚ· (A¿ıÂÈ· ¶fiÚÔ˘ Î·È ÕÓˆ EÍ·Ì›ÏÈ KÔÚ›ÓıÔ˘),¯ˆÚ›˜ fï˜ ÂÈÙ˘¯›·.

H ÔÏÈÙÈ΋ ÙˆÓ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÒÓ ·ÔηٷÛÙ¿ÛÂˆÓ Û˘Ó‰¤ıËÎÂ Î·È Ì ÙÔ ÛÙfi¯ÔÙÔ˘ K·Ô‰›ÛÙÚÈ· ÁÈ· ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË Ù˘ ·Ó·Ú¯›·˜ Î·È Â̤‰ˆÛË ·ÈÛı‹Ì·ÙÔ˜

126 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ ÛÙË ¯ÒÚ·. H ÂÁηٿÛÙ·ÛË ı· ·Ôı¿ÚÚ˘Ó ٷ Ù·Ú·¯ÔÔÈ¿ ÛÙÔȯ›··fi ÙÔÓ ÂÈÚ·ÛÌfi Ù˘ ·Ú·ÓÔÌ›·˜, Ë ÔÔ›· ‹Ù·Ó Û ¤Í·ÚÛË Û ÛÙÂÚÈ¿ Î·È ı¿Ï·Û-Û·. X·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘OχÌÔ˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÙÂÏÈο ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÂÈÚËÓÈο ÛÙËÓ EÏÂ˘Û›Ó·. AÎfiÌË Î·ÈË ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÛÙÚ·ÙÔ‡ ·ÓÙ·Ó·ÎÏÔ‡Û ے ¤Ó· ‚·ıÌfi ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ·˘Ù‹, ·ÊÔ‡¤‰ÈÓ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÂÓÙ·¯ıÔ‡Ó Û’ ·˘ÙfiÓ ÔÈ ÔÏÔÊfiÚÔÈ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ηÈM·Î‰fiÓ˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ Î·È Ó· ¿„Ô˘Ó Ó· Âȉ›‰ÔÓÙ·È ÛÙË ÏËÛÙ›·.

2. TÔ ˙‹ÙËÌ· ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Î·È Ë ¢ã EıÓÈ΋ ™˘Ó¤Ï¢ÛË

H ¢ã EıÓÈ΋ ™˘Ó¤Ï¢ÛË, Ô˘ Û˘Ó‹Ïı ÛÙÔ ÕÚÁÔ˜ ÙÔ 1829, ·ÔÊ¿ÛÈÛ ÙËÓ·ÔÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ È‰ÈˆÙÈÎÒÓ Î·È «ÂıÓÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ» (ÎÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ) Î·È Î·ıfiÚÈÛÂÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ‰È·ÓÔÌ‹˜ 200.000 ÛÙÚÂÌÌ¿ÙˆÓ ÂıÓÈ΋˜ Á˘ Ì ÚÔÛˆÚÈÓÔ‡˜ Ù›-ÙÏÔ˘˜. AÚÁfiÙÂÚ· Ô K˘‚ÂÚÓ‹Ù˘ ηıfiÚÈÛ ÙȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ›‰Ú˘ÛË fiψӋ ÚÔ·ÛÙ›ˆÓ. TÔ ·›ÙËÌ· Ù˘ ‰È·ÓÔÌ‹˜ ÂıÓÈ΋˜ Á˘ Û ·ÎÙ‹ÌÔÓ˜ ›¯Â ··Û¯Ô-Ï‹ÛÂÈ ÓÔÌÔıÂÙÈο ÙȘ ΢‚ÂÚÓ‹ÛÂȘ Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘. MfiÓÔ fï˜ Ì ÙÔÓK·Ô‰›ÛÙÚÈ· ¤ÁÈÓ·Ó ÛÔ‚·Ú¤˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÈηÓÔÔ›ËÛË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘·ÈÙ‹Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Û ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ Î·È Ô˘ ›¯Â ·ÓÙÈÌÂ-ÙˆÈÛÙ› ıÂÙÈο ·fi ÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ EıÓÈΤ˜ ™˘ÓÂχÛÂȘ. OÈ ·ÓÙȉڿÛÂȘ,‚¤‚·È·, ‰ÂÓ ¤ÏÂÈ„·Ó. E›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fiÙÈ ÛÙÔ Û¯¤‰ÈÔ ÙÔ˘ ÓfiÌÔ˘ ÁÈ· ÙËÓÂÎÏÔÁ‹ ÏËÚÂÍÔ˘Û›ˆÓ ÛÙË ™˘Ó¤Ï¢ÛË, ÙÔ ÔÔ›Ô ˘Ô‚Ï‹ıËΠ·fi ÙÔ«¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔÓ» ÛÙÔÓ K˘‚ÂÚÓ‹ÙË, ‰ÂÓ ·Ó·ÁÓˆÚÈ˙fiÙ·Ó ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· „‹ÊÔ˘ÛÙÔ˘˜ «ÂÙÂÚfi¯ıÔÓ˜» Î·È ÙÔ˘˜ ·ÎÙ‹ÌÔÓ˜. O K·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜ ·¤ÚÚÈ„Â ÙË Û¯ÂÙÈ-΋ ‰È¿Ù·ÍË Î·È ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· „‹ÊÔ˘ ÛÙȘ ηÙËÁÔڛ˜ ·˘Ù¤˜.

™ÙËÓ ¢ã EıÓÈ΋ ™˘Ó¤Ï¢ÛË ‰fiıËÎÂ Ë Â˘Î·ÈÚ›· ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÚÔÛÊ˘ÁÈΤ˜ÔÌ¿‰Â˜ Ó· ı¤ÛÔ˘Ó ÙÔ ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ·ÔηٿÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜, ȉ›ˆ˜ Û ÂΛӘ Ô˘ Ëȉȷ›ÙÂÚË ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ Û˘ÌÂÚÈÏ‹ÊıËΠÛÙ· fiÚÈ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜.T· ·ÈÙ‹Ì·Ù· ·ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÙÔ ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ÌfiÓÈÌ˘ ÂÁηٿÛÙ·Û˘ Î·È ÙÔ Ó¤ÔÛÔ‚·Úfi ı¤Ì· ÙˆÓ ÔÏÂÌÈÎÒÓ ·Ô˙ËÌÈÒÛˆÓ. ÕÏÏÔÈ, Û˘Ó¯›˙ÔÓÙ·˜ ·ÎfiÌË Ó·ÚÔÛ‚Ï¤Ô˘Ó ÛÙËÓ ·ÏÈÓÓfiÛÙËÛ‹ ÙÔ˘˜, ˙ËÙÔ‡Û·Ó ‰Èψ̷ÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË ÁÈ· ÙËÓÂÓۈ̿وÛË ÙˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Ó¤Ô ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜. Afi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙË˜Ë EıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË ÂÈÛËÁ‹ıËΠÛÙËÓ Î˘‚¤ÚÓËÛË ÙËÓ ÈηÓÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ÂÎÊÚ¿ÛÙËÎ·Ó ÛÙȘ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ. AÏÏ¿ Ë ÙÂÏ¢-Ù·›· ·Ú¤ÌÂÈÓ ‰¤ÛÌÈ· ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓÔ˘ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙Â Ë ¯ÒÚ·.

°È· ÙÔ˘˜ X›Ô˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÚÔ›¯Â ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ÙˆÓ ·Ô˙ËÌÈÒÛˆÓ, ηÈÛ˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ Ù˘ Ú‡ıÌÈÛ˘ ÙˆÓ ¯ÚÂÒÓ Ô˘ ¿ÊËÛÂ Ë ·ÔÙ˘¯Ë̤ÓË ÂÎÛÙÚ·Ù›··Ó·Î·Ù¿Ï˄˘ Ù˘ X›Ô˘ (1827-1828). E›ÛËÌ· ÔÈ X›ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ‰ÂÓ ¤ıÂÛ·Óı¤Ì· ÌÂÙÂÁηٿÛÙ·Û˘ Û ¿ÏÏÔ ÙfiÔ ÛÙËÓ ÂχıÂÚË EÏÏ¿‰·. Z‹ÙËÛ·Ó, ·ÓÙ›ıÂ-

127TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

128 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

Ù·, Ó· ˘¿ÚÍÂÈ ‰ÈÂıÓ‹˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Ù˘ ΢‚¤Ú-ÓËÛ˘, ÒÛÙ ӷ Û˘ÌÂÚÈÏËÊı› Ë X›Ô˜ ÛÙÔ Ó¤ÔÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ·›ÙËÌ· Ô˘ ‰ÂÓ ‚ڋΠ·ÓÙ·fi-ÎÚÈÛË.

TÔ ‰ÚfiÌÔ Ù˘ ÂÈÛÙÚÔÊ‹˜ ÛÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ ‹Ú·Ó ·ÔÁÔËÙÂ˘Ì¤ÓÔÈ ÔÈ ÂÚÈÛÛfi-ÙÂÚÔÈ K˘‰ˆÓÈ›˜ ÚfiÛÊ˘Á˜, ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÁÈ· ÙÔÓ·ÓÙ›ıÂÙÔ ÏfiÁÔ: ÂÂȉ‹ ·¤Ù˘¯·Ó ÛÙËÓ Âȉ›ˆÍ‹ÙÔ˘˜ Ó· ı¤ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ¢ã EıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË ÙÔ ·›ÙË-Ì· Ù˘ ÌfiÓÈÌ˘ ÂÁηٿÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·.OÈ K˘‰ˆÓÈ›˜ ‰ÂÓ ÂÎÚÔÛˆ‹ıËÎ·Ó ÙÂÏÈο ÛÙË™˘Ó¤Ï¢ÛË, ÌÂÙ¿ ·fi ÚËÙ‹ ··ÁfiÚ¢ÛË ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ÙÔ˘ K·Ô‰›ÛÙÚÈ·, ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ-΋˜. H ÛÙ¿ÛË ·˘Ù‹ ÙÔ˘ K·Ô‰›ÛÙÚÈ· ÚÔοÏÂÛÂÙËÓ ·Á·Ó¿ÎÙËÛË ÙˆÓ K˘‰ˆÓȤˆÓ ÛÙËÓ A›ÁÈÓ· ηÈÙËÓ EÚÌÔ‡ÔÏË, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ÂÓ›Û¯˘Û ÂΛ ÙËÓ·ÓÙÈηԉÈÛÙÚȷ΋ ·Ú¿Ù·ÍË. ¶ÂÚ›Ô˘ ‰¤Î·¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ K˘‰ˆÓÈ›˜ ÚfiÛÊ˘-Á˜ ›¯·Ó ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÙË M. AÛ›·, ·›ÚÓÔÓÙ·˜ı¿ÚÚÔ˜ Î·È ·fi ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ·ÌÓËÛÙ›·˜ Î·È ÚÔ-ÓÔÌ›ˆÓ Ô˘ ÂÍ‹ÁÁÂÈÏÂ Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË.

TÔ ·›ÙËÌ· ·Ú·¯ÒÚËÛ˘ ÙfiÔ˘ ÁÈ· ›‰Ú˘ÛËÛ˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡, ÙÔ ÔÔ›Ô ¤ıÂÛ·Ó ÛÙË ™˘Ó¤Ï¢ÛË ÔÈÂÎÚfiÛˆÔÈ ÙˆÓ £Ú·ÎÒÓ Î·È BÈı˘ÓÒÓ, ÙˆÓ™Ì˘ÚÓ·›ˆÓ Î·È ÙˆÓ ™Ô˘ÏȈÙÒÓ, ¤ÁÈÓ ¢ÓÔ˚ο‰ÂÎÙfi, ¯ˆÚ›˜ fï˜ Ó· ˘ÏÔÔÈËıÔ‡Ó ÔÈ Û¯ÂÙÈΤ˜·ÔÊ¿ÛÂȘ.

Ÿ,ÙÈ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ÁÈ· ÙfiÛÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜, Ë Î˘‚¤Ú-ÓËÛË ÙÔ ¤Ú·Í ÁÚ‹ÁÔÚ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ 2.000-4.000Ó¤Ô˘˜ KÚ‹Ù˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ (1830), Ô˘ ¤Êı·Ó·ÓÙÒÚ· ÛÙ· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÈÁ·›Ô˘ Î·È ÙËÓ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ, ÙÚÔÌ·Á̤ÓÔÈ ·fi ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛËÛÙËÓ KÚ‹ÙË. K·ıÒ˜ Ë ‰È·Ù‹ÚËÛË Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜Î˘ÚÈ·Ú¯›·˜ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË ‰ÂÓ Â¤ÙÚ ÙËÓ ÂÈ-ÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ¯ˆÚ›˜ Û˘Ó¤ÂȘ ÁÈ· ÙȘÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ, Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË ·Ó¤Ï·‚ÂÙÔÓ ÂÔÈÎÈÛÌfi ÂÚÈÔ¯ÒÓ Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘ ÌÂKÚ‹Ù˜ ÚfiÛÊ˘Á˜. H ·ÚÔ˘Û›· ÙfiÛˆÓ ÔÏÈṲ̂-ÓˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ı· ·ÔÙÂÏÔ‡Û Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋

3. M¤ÙÚ· ÁÈ· ÙËÓ ·Ôη-Ù¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ KÚËÙÒÓ ÚÔ-

ÛʇÁˆÓ ÙÔ 1831æ‹ÊÈÛÌ· K¢ã

AÎÔ‡Û·ÓÙ˜ Î·È ÙËÓ ÁÓÒ-ÌËÓ Ù˘ °ÂÚÔ˘Û›·˜,

æËÊ›˙ÔÌÂÓ

Aã) OÈ ÚÔÛÊ˘ÁfiÓÙ˜ ÂȘÙËÓ EÏÏ¿‰· KÚ‹Ù˜ ı¤ÏÔ˘Ó‰È·ÌÂÚÈÛı‹ ·Ú¿ Ù˘K˘‚ÂÚÓ‹Ûˆ˜ ÂȘ Ù·˜ ‰È·Êfi-ÚÔ˘˜ ·گ›·˜ fiÔ˘ ‹ıÂÏÂÎÚÈı‹ ‡ÏÔÁÔÓ Ó' ·ÔηٷÛÙ·-ıÒÛÈÓ.

Bã) E' ·˘ÙÒ ÙÔ‡Ùˆ ı¤ÏÂÈÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛı‹ ‰È' ÂοÛÙËÓÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·Ó ÂıÓÈ΋ ÁË Î·Ù¿Ù·˜ ÂÔ̤ӷ˜ ·Ó·ÏÔÁ›·˜.

EȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·Ó ÁˆÚÁÔ‡Î·È Ù¯ӛÙÔ˘ ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù· 15,Â¿Ó ‰Â Ù˘ ÙÔÈ·‡Ù˘ ÔÈÎÔÁÂÓ›-·˜ Ô ·Ú¯ËÁfi˜ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ë Î·È˘¿Ú¯Ô˘Ó ·È ¯‹Ú·È Î·È Ù·ÔÚÊ·Ó¿, ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ‰È'·˘Ù¿ ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù· ›ÎÔÛÈ.

EȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·Ó ÛÙÚ·ÙȈ-ÙÈÎÔ‡: AÓ Â›Ó·È ¯ÈÏ›·Ú¯Ô˜ ‹Î·È ·ÓˆÙ¤ÚÔ˘ ‚·ıÌÔ‡, ÛÙÚ¤Ì-Ì·Ù· 25 ¤ˆ˜ 100 ηٿ ÙÔÓ·ÚÈıÌfiÓ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ ÔÈÎÔ-ÁÂÓ›·˜Ø ·Ó ‰Â ηو٤ÚÔ˘ ‚·ı-ÌÔ‡, ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù· 20Ø Â¿Ó Ô·Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ÙÔÈ·‡Ù˘ ÔÈÎÔÁÂ-Ó›·˜ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ë Î·È ˘¿Ú-¯Ô˘Ó Ë ¯‹Ú· Î·È Ù· ÔÚÊ·Ó¿,ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ÂÍ‹˜:

EȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·Ó ¯ÈÏÈ¿Ú-¯Ô˘, ‹ Î·È ·ÓˆÙ¤ÚÔ˘ ‚·ıÌÔ‡,ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù· 50, ηو٤ÚÔ˘ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù· 25Ø ÂȘ ·Ù¤Ú·˜ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ ÈÂÚ›˜, ‹ ¯‹Ú·˜ÈÂÚ¤ˆÓ Ì ÔÚÊ·Ó¿, ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù·20, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ÌÔÓ·˙fiÓÙˆÓ ‹¯ËÚ¢fiÓÙˆÓ ÈÂÚ¤ˆÓ, Ô›ÙÈÓ˜

ÂÚ›ÙˆÛË ÂÛÙ›· Ù·Ú·¯ÒÓ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜, fiԢ›¯·Ó ·˘ÙÔ› ‰È·ÛÎÔÚÈÛÙ›. TÔ˘˜ ·Ú·¯ˆÚ‹ıËÎÂÂıÓÈ΋ ÁË ÁÈ· ηÏÏȤÚÁÂÈ· Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ‚Ô‹ıÂÈ·ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¤ÁÂÚÛË Î·ÙÔÈÎÈÒÓ Î·È ÙËÓ ÚÔÛˆÚÈÓ‹Û˘ÓÙ‹ÚËÛ‹ ÙÔ˘˜. °È· ÙÔ ÛÎÔfi ·˘Ùfi Ú·ÁÌ·ÙÔ-ÔÈ‹ıËΠÎÚ·ÙÈÎfi˜ ¤Ú·ÓÔ˜ Û fiÏË ÙË ¯ÒÚ· Ô˘,·Ó Î·È ‰ÂÓ ·¤‰ˆÛÂ, ‰ÂÓ Â›¯Â Í·Ó·Á›ÓÂÈ Û ¿ÏϘÂÚÈÙÒÛÂȘ ÚÔÛʇÁˆÓ3. ™Â Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙȘÙÔÈΤ˜ ·Ú¯¤˜, Ë EÈÙÚÔ‹ › ÙˆÓ AÓ·ÊÔÚÒÓÚÔ¤ÎÚÈÓ ˆ˜ ÙfiÔ ÂÁηٿÛÙ·Û˘ ÙËÓ AÚÁÔÏ›‰·,ÙËÓ KÔÚÈÓı›· Î·È ÙË MÂÛÛËÓ›·.

3. AÓÙȉڿÛÂȘ

H ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘ K·Ô‰›ÛÙÚÈ· ÚÔηÏÔ‡Û·˘Í·ÓfiÌÂÓË ·ÓÙ›‰Ú·ÛË. T· ·Ó·ÎÔ˘ÊÈÛÙÈο ̤ÙÚ·ÙÔ˘ K˘‚ÂÚÓ‹ÙË ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·fiÚÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ·ÎÙ‹ÌÔ-Ó˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÌÈÎÚÔηÏÏÈÂÚÁËÙ¤˜ Ù˘ Á˘ ‰ÂÓ ·ÓÙÈ-ÌÂÙÒÈ˙·Ó ÚÈ˙Èο ÙÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ˙‹ÙËÌ·. K·Ù’·Ú¯‹Ó Ù· ˘¤ÛηÙÂ Ë ÁÂÓÈ΋ ‰˘ÛÚ·Á›· Î·È ËÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ·‰˘Ó·Ì›· ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. EÈϤÔÓ ÔÈÚfiÎÚÈÙÔÈ ÂÚ¤ıÈ˙·Ó ÙÔ˘˜ ηٿ ÙfiÔ˘˜ ·˘Ùfi¯ıÔ-Ó˜ Ì ÙËÓ È‰¤· fiÙÈ Ë ÂıÓÈ΋ ÁË ı· ‰ÈÓfiÙ·Ó ÛÂͤÓÔ˘˜, ˘ÔÓÔ̇ÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘K˘‚ÂÚÓ‹ÙË ÁÈ· Ù· «ÂıÓÈο ÎÙ‹Ì·Ù·». ÕÏψÛÙÂ, ÔÈÚfiÛÊ˘Á˜ ‰ÂÓ ¤ÓÈˆÛ·Ó ·ÏÏ·Á‹ ÛÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ-ÛË ÙˆÓ Î·ıËÌÂÚÈÓÒÓ ÈÂÛÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙÔ˘˜.AÚÎÂÙÔ› Á‡ÚÈ˙·Ó Í·Ó¿ ÛÙȘ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙÔ˘˜. ÕÏÏÔÈ˙ËÙÔ‡Û·Ó ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË Î·È ¤ÓˆÛË ÙˆÓ ˘fi-‰Ô˘ÏˆÓ ·گÈÒÓ ÙÔ˘˜, ÙËÓ ÒÚ· Ô˘ ÔK˘‚ÂÚÓ‹Ù˘ ¤‰ÂȯÓ Û‚·ÛÌfi ÛÙȘ ‰ÈÂıÓ›˜ Û˘Óı‹-Θ. ◊Ù·Ó ÏÔÈfiÓ Ê˘ÛÈÎfi ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ó·Ù·¯ıÔ‡Ó Ì ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ·ÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘.

EÈϤÔÓ Ô K·Ô‰›ÛÙÚÈ·˜ ÂӉȷÊÂÚfiÙ·Ó Ó·ÚÔˆı‹ÛÂÈ ÌÈ· ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÔÏÈÙÈ-΋ Û˘ÓÔÏÈο, ·Ú·‚ϤÔÓÙ·˜ Ù· › ̤ÚÔ˘˜ ÈÂ-ÛÙÈο ·ÈÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ. TÔ΢ÚÈfiÙÂÚÔ fï˜ Â›Ó·È fiÙÈ Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË ‰ÂÓ ÚÔÒ-ıËÛ ٷ ÚÔÛÊ˘ÁÈο ·ÈÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ‰È·Ù˘ÒıËηÓ

129TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

ı¤ÏÔ˘Ó Â‡ÚÂÈ fiÚÔÓ ˙ˆ‹˜ ÂȘٷ ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ·.

EȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·Ó ÚÔÎÚ›-ÙÔ˘ ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù· 60, Î·È Â¿Ó·¤ı·ÓÂÓ Ô ·Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ›Ù˘ ‰È·ÚΛ·˜ ÙÔ˘ ·ÁÒÓÔ˜ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù· 80.

°ã) EȘ ÂοÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤-ÓÂÈ·Ó ı¤ÏÔ˘Ó ¯ÔÚËÁËı‹ ÚÔÛ¤-ÙÈ ºÔ›ÓÈΘ ÔÎÙÒ ÂȘ οıÂÛÙÚ¤ÌÌ· Á˘, ÒÛÙ ӷ ‰˘ÓËı‹‰È' ·˘ÙÒÓ Ó· ÎÙ›ÛË Î·ÙÔÈΛ·ÓÎ·È Ó· ÚÔÌËı¢ı‹ Ù' ·Ó·-Áη›· ÂȘ ηÏÏȤÚÁÂÈ·Ó Ù˘¯ÔÚËÁËıËÛÔ̤Ó˘ ÂȘ ·˘Ù‹ÓÁ˘.

¢ã) ¢È· Ó· ÂÍÔÈÎÔÓÔÌË-ıÔ‡Ó Ù· ÚÔ˜ ÙÔ‡ÙÔ ··ÈÙÔ‡-ÌÂÓ· ¯Ú‹Ì·Ù·, ÂÂȉ‹ ÙÔEıÓÈÎfiÓ T·Ì›ÔÓ ‰ÂÓ ‰‡Ó·Ù·ÈÓ· ·ÚΤÛË Î·Ù¿ ÙÔ ·ÚfiÓÂȘ ÙËÓ ÙÔÈ·‡ÙËÓ ‰·¿ÓËÓ,ÚÔÛηÏÂ›Ù·È ¤Î·ÛÙÔ˜ ÙˆÓÔÏÈÙÒÓ Ó· Û˘ÓÂÈÛʤÚË Â›ÙÔ‡ÙÔ˘ ·Ó¿ ÙÂÛÛ·Ú¿ÎÔÓÙ·ÏÂÙ¿Ø Ì¤ÓÂÈ ‰Â ÂȘ ÙËÓ Î·Ï‹ÓÚÔ·›ÚÂÛÈÓ ÂοÛÙÔ˘ Ó· ÚÔ-ÛʤÚË Î·È ÏÂÈfiÙÂÚÔÓ Î·Ù¿ÙËÓ ı¤ÛÈÓ Î·È Î·Ù¿ÛÙ·Û›Ó ÙÔ˘.

Eã) OÈ Î·Ù¿ ÙËÓ EÈ-ÎÚ¿ÙÂÈ·Ó ŒÎÙ·ÎÙÔÈ E›ÙÚÔ-ÔÈ, ¢ÈÔÈÎËÙ·› Î·È TÔÔÙË-ÚËÙ·› ı¤ÏÔ˘Ó ÚÔÛÎÏËı‹ ‰È'ÂÁ΢ÎÏ›Ô˘ Ó· Û˘Ó¿ÍÔ˘Ó ÙËÓÂÎÔ‡ÛÈÔÓ Ù·‡ÙËÓ ÚÔÛÊÔ-Ú¿Ó...

EÓ N·˘Ï›ˆ, ÙË 13M·ÚÙ›Ô˘ 1831

O K˘‚ÂÚÓ‹Ù˘I. A. KA¶O¢I™TPIA™

O °Ú·ÌÌ·Ù‡˜ Ù˘EÈÎÚ·Ù›·˜

N. ™¶H§IA¢H™

ÛÙËÓ ¢ã EıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË, ·Ú¿ ÙȘ ÚÔÙÚÔ¤˜ Ù˘ EÈÙÚÔ‹˜ › ÙˆÓAÓ·ÊÔÚÒÓ. O‡Ù ‰›ÛÙ·ÛÂ Ô K˘‚ÂÚÓ‹Ù˘ Ó· ¤ÚıÂÈ Û ڋÍË Ì ÔÌ¿‰Â˜ ÚÔÛʇ-ÁˆÓ. ŒÓ· Ù¤ÙÔÈÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ‹Ù·Ó Ë ·ÓÙ›ıÂÛ‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ ·›ÙËÌ· ÙˆÓ ™Ô˘ÏȈÙÒÓÁÈ· ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi Û˘ÓÔÈÎÈÛÌfi, ÂÂȉ‹ ˘‹Ú¯Â Ô Êfi‚Ô˜ ·Ó·Ù·Ú·¯ÒÓ ·fi ÙËÛ˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÂÓfiÏˆÓ Û’ ¤Ó· ̤ÚÔ˜. ŒÙÛÈ, ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ÙÔ˘ Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ fiÚÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ Î·È Ó· ‰È·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÙË Û˘ÓÔ¯‹ ÙÔ˘,‰ÂÓ ‚ڋΠۇÌÌ·¯Ô˘˜ ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜.

™ÙËÓ Eã EıÓÈ΋ ™˘Ó¤Ï¢ÛË ÙÔ˘ N·˘Ï›Ô˘ Ô˘ Û˘Ó‹Ïı ÙÔ 1832, ÌÂÙ¿ ÙˉÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ K·Ô‰›ÛÙÚÈ·, ÔÈ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÚÔÛÊ˘ÁÈΤ˜ ÔÌ¿‰Â˜ ¤ÛÂ˘Û·Ó Ó·ı¤ÛÔ˘Ó Í·Ó¿ Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜. M¤Û· ÛÙË ÁÂÓÈ΋ ·Ó·Ú¯›·, ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ÙÒÚ· ÚÔ-›¯Â ÙÔ ı¤Ì· ÙÔ˘ ÙfiÔ˘ ÂÁηٿÛÙ·Û˘. EȉÈÎfiÙÂÚ· ÔÈ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜, ÔÈ æ·ÚÈ·ÓÔ›Î·È ÔÈ £ÂÛÛ·ÏÔ› ˙‹ÙËÛ·Ó Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. TfiÔ ˙‹ÙËÛ·Ó Î·È ÔÈ X›ÔÈ,ηıÒ˜ ÔÈ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ÙÔ‡˜ ›¯·Ó οÓÂÈ Ó· ͯ¿ÛÔ˘Ó Ù· ·ÏÈ¿ ÙÔ˘˜ ‰ÈÏ‹ÌÌ·Ù·.™Ô˘ÏÈÒÙ˜, KÚ‹Ù˜, M·Î‰fiÓ˜ Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó Ó· Ȥ˙Ô˘Ó Î·È Ó· ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ·ÂÈ-ÏËÙÈο. H ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ K·Ô‰›ÛÙÚÈ· ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ›¯Â χÛÂÈ Î·Ó¤Ó· Úfi‚ÏËÌ·,›¯Â ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ fï˜ ÔÏÏ¿ ÁÈ· ÙÔ ÓÂÔÛ‡ÛÙ·ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜.

130 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

°. H ∞¶√∫∞∆∞™∆∞™∏ ∆ø¡ ¶ƒ√™ºÀ°ø¡ ∫∞∆∞ ∆∏¡ ¶∂ƒπ√¢√ ∆∏™ ª√¡∞ƒÃπ∞™

∆√À √£ø¡∞ (1833-1862)

1. H ÚfiÓÔÈ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ηٿ ÙËÓ OıˆÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô

K·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÌÔÓ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ ŸıˆÓ·, ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ·Û¯ÔÏ‹ıËΠÛÔ‚·-Ú¿ Ì ÙÔ ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ. M ÛÂÈÚ¿ ‰È·Ù·ÁÌ¿ÙˆÓÚÔ‚ÏÂfiÙ·Ó Ë ›‰Ú˘ÛË Ó¤ˆÓ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÒÓ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÒÓ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ·Ôο-Ï˘Ù ÙȘ ÚÔı¤ÛÂȘ Ù˘ ÔÏÈÙ›·˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ Û˘ÓÔ¯‹˜. TÔÔıˆÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÚÔÛ¤‚Ï„ ̿ÏÈÛÙ· ÛÙÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ÛÙÔȯ›Ô, ηıÒ˜ ÔÈ ÌÔÚ-ʈ̤ÓÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜, ΢ڛˆ˜ Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜ Î·È Ù˘ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘,Î¿Ï˘Ù·Ó Î·Ï‡ÙÂÚ· ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ÎÚ·ÙÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘.

K·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹, ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈ-‹ıËÎ·Ó È‰È·›ÙÂÚ· ÔÈ X›ÔÈ, ÔÈ æ·ÚÈ·ÓÔ›, ÔÈM·Î‰fiÓ˜ Î·È ÔÈ KÚ‹Ù˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÁÈ·ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜.

™ÙÔ˘˜ X›Ô˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ·Ú·¯ˆÚ‹-ıËΠÙÔ 1835 Ô ‰ÂÍÈfi˜ ÙÔ̤·˜ Ù˘ ۯ‰ȷ-˙fiÌÂÓ˘ fiÏ˘ ÙÔ˘ ¶ÂÈÚ·È¿, ÁÈ· Ó· ÎÙ›-ÛÔ˘Ó ÂΛ Ù· Û›ÙÈ· ÙÔ˘˜4.

131TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

4. ¶·Ú·¯ÒÚËÛË ÔÈÎÔ¤‰ˆÓ Û X›Ô˘˜¢IATA°MA

¶ÂÚ› ·Ú·¯ˆÚ‹Ûˆ˜ ÔÈÎÔ¤‰ˆÓ ηٿÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ ÂȘ ÙÔ˘˜ X›Ô˘˜

O£øN E§Eø £EOYBA™I§EY™ TH™ E§§A¢O™

§·‚fiÓÙ˜ ˘' fi„ÈÓ Ù· ¿ÚıÚ· 7 Î·È 9ÙÔ˘ ·fi 2 (14) ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ II. E. ‰È·Ù¿Á-

ÕÔ„Ë ÙÔ˘ ÏÈÌ·ÓÈÔ‡ ÙÔ˘ ¶ÂÈÚ·È¿ ÙÔ 1837

™ÙÔ ·›ÙËÌ· ÙˆÓ æ·ÚÈ·ÓÒÓ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ıËÎÂË Î˘‚¤ÚÓËÛË ÙÔ 1836. K·È ÚˆÙ‡ÙÂÚ· ›¯·ÓÁ›ÓÂÈ ÎÚ·ÙÈΤ˜ ·ÚÂÌ‚¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ›‰Ú˘ÛËÛ˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ æ·ÚÈ·ÓÒÓ ÛÙËÓ EÚ¤ÙÚÈ·,·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ·¤‰ˆÛ·Ó, ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÏfiÁˆ ‰È·-ʈÓÈÒÓ ÁÈ· ÙË ı¤ÛË Î·È ÙË ‰È·ÓÔÌ‹ ÙˆÓ ÔÈÎÔ-¤‰ˆÓ. ¢ÈÓfiÙ·Ó ÁÈ· ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË fiÏË Ë ·Ú·-ı·Ï¿ÛÛÈ· ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ EÚ¤ÙÚÈ·˜ Î·È ·Ú¯fi-Ù·Ó ÛÙÔ ‰‹ÌÔ æ·ÚÈ·ÓÒÓ ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ó· ‰È·-¯ÂÈÚÈÛÙ› ÂχıÂÚ· ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ÁË ÙÔ˘ Û˘ÓÔÈÎÈ-ÛÌÔ‡.

¶ÚÔÛ¿ıÂȘ ÁÈ· Ó· ȉڇÛÔ˘Ó ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜Û˘ÓÔÈÎÈÛÌfi ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ŸıˆÓ· η٤‚·-Ï·Ó Î·È ÔÈ M·Î‰fiÓ˜ ÚfiÛÊ˘Á˜. Afi ÙËÓEÏÂ˘Û›Ó·, fiÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó, ˙‹ÙËÛ·Ó Î·È¤Ù˘¯·Ó Ó· ȉڇÛÔ˘Ó Û˘ÓÔÈÎÈÛÌfi ÛÙË ™ÙÂÚ¿EÏÏ¿‰·, ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ AÙ·Ï¿ÓÙ˘. OÛ˘ÓÔÈÎÈÛÌfi˜ ÙÔ˘˜ ‹Ú ÙÔ fiÓÔÌ· «N¤·

132 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

Ì·ÙÔ˜, ·ÂÊ·Û›Û·ÌÂÓ Î·È ‰ÈÂÙ¿Í·-ÌÂÓ Ù· ÂÊÂÍ‹˜.

ÕÚıÚÔÓ 1. OÈ ‰È' ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹ÓÙfiÔÈ ÔÈ Î›ÌÂÓÔÈ ÂȘ ÂΛÓÔ Ù˘ ÓÂÔ-ηٷÛ΢·ÛıËÛÔ̤Ó˘ fiψ˜ ÙÔ˘¶ÂÈÚ·ÈÒ˜, ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ ÔÔ›ÔÓ ‰È·-Ê˘Ï¿ÙÙÂÙ·È ‰È· ÙÔ˘˜ X›Ô˘˜ › Ù˘ÚÔ˜ ‰ÂÍÈ¿Ó ·fi Ù˘ ÂÈÛfi‰Ô˘ ÂȘ·˘Ù‹Ó ÏÂ˘Ú¿˜, ·Ú·¯ˆÚÔ‡ÓÙ·È·˘ÙÔ›˜ ·fi ÙËÓ K˘‚¤ÚÓËÛÈÓ ÂÓ Ùˆ‰È·ÛÙ‹Ì·ÙÈ ÙÔ˘ 1825 ÂÍ ·Ó¿ Ì›·Ó‰Ú·¯Ì‹Ó Ô ÙÂÙÚ·ÁˆÓÈÎfi˜ ‹¯˘˜, ¿ÓÙÔ ÚfiÛˆÔÓ ÙÔ˘ ηٷÛ΢·ÛıËÛÔ-̤ÓÔ˘ ÎÙÈÚ›Ô˘ ·Ô‚Ï¤Ë ÚÔ˜ ÙËÓ·ÎÙ‹Ó ‹ ÚÔ˜ ÌÂÁ¿ÏËÓ ÙÈÓ¿ Ô‰fiÓ ‹ÚÔ˜ ‰ËÌÔÛ›·Ó Ï·Ù›·Ó Î·È ·Ó¿ÂÓÙ‹ÎÔÓÙ· ÏÂÙ¿ Ô ÙÂÙÚ·ÁˆÓÈÎfi˜‹¯˘˜, Â¿Ó ÙÔ ÚfiÛˆÔÓ ÙÔ‡ÙˆÓ‚Ï¤Ë ÂȘ Ï·Á›·Ó Ô‰fiÓ.

... ÕÚıÚÔÓ 5. ŸÏ·È ·È ·Ú¯·ÈfiÙË-Ù˜, fiÛ·È ‹ıÂÏÔÓ ·Ó¢ÚÂı‹ ›Ù ›,›Ù ˘fi Ù˘ ÂÈÊ·Ó›·˜ ÙˆÓ ·Ú¿Ù˘ K˘‚ÂÚÓ‹Ûˆ˜ ·Ú·¯ˆÚËıËÛÔ-Ì¤ÓˆÓ ÙfiˆÓ, ̤ÓÔ˘ÛÈ Ï‹Ú˘ ȉÈÔ-ÎÙËÛ›· ·˘Ù‹˜.

... ÕÚıÚÔÓ 8. TÔ ‰ÂÍÈfiÓ Ì¤ÚÔ˜Ù˘ Ó¤·˜ fiψ˜ ¶ÂÈÚ·ÈÒ˜ ‰È·Ê˘-Ï¿ÙÙÂÙ·È ‰È· ÙÔ˘˜ X›Ô˘˜ ÌfiÓÔÓ Â›ÙË ˘Ôı¤ÛÂÈ ÙÔ˘ ¤ÁηÈÚÔ˘ Û¯ËÌ·ÙÈ-ÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ‰‹ÌÔ˘ ·˘ÙÒÓ Î·È ÌfiÓÔӉȷ Ù· ¤ÙË 1835, 36, 37. ¶·ÚÂÏ-ıfiÓÙÔ˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ·˜ ÙȘ ¤¯ÂÈ ÙÔ‰Èη›ˆÌ· Ó' ·ÔÎÙ‹ÛË ÙfiÔÓ ‰È'ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹Ó Â› Ù˘ ‰ÂÍÈ¿˜ ÏÂ˘Ú¿˜ÙÔ˘ ¶ÂÈÚ·ÈÒ˜.

AÎÔÏÔ‡ıˆ˜ ı¤ÏÔÌÂÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›-ÛÂÈ Ù·˜ Û˘Ìʈӛ·˜, ηı' ·˜ ı··Ú·¯ˆÚÒÓÙ·È Î·Ù¿ Ù· ¤ÙË 1836,1837, ÂȘ ÙÔ˘˜ X›Ô˘˜, ÌÂÙ¿ ‰Â ÙËÓÂÔ¯‹Ó Ù·‡ÙËÓ Î·È ÂȘ ¿·ÓÙ·˜, ÔȉÈ' ÔÈÎÔ‰ÔÌ‹Ó ÙfiÔÈ.

... EÓ N·˘Ï›ˆ, ÙËÓ 24I·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ (5 ºÂ‚ÚÔ˘·Ú›Ô˘) 1835

EN ONOMATITOY BA™I§Eø™

H ANTIBA™I§EIATÔ ÔÏÂÔ‰ÔÌÈÎfi Û¯¤‰ÈÔ Ù˘ EÚ¤ÙÚÈ·˜ (1834), fiÔ˘ ÂÁη-

Ù·ÛÙ¿ıËÎ·Ó ÔÈ æ·ÚÈ·ÓÔ› (·Ú¯ÈÙ¤ÎÙˆÓ Ed. Schaubert)

¶¤ÏÏ·» Î·È ÂΛ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ·Ú¯Èο 70 ÔÈÎÔ-Á¤ÓÂȘ.

°È· ÙÔ˘˜ KÚ‹Ù˜ ÚfiÛÊ˘Á˜, Ô˘ ›¯·Ó ÂÁη-Ù·ÛÙ·ı› Û ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘, ÂΉfiıË-Î·Ó ‰È·Ù¿ÁÌ·Ù· Ô˘ ÚÔˆıÔ‡Û·Ó ÙÔ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌfiÙÔ˘˜ ÛÙË M‹ÏÔ, ÙË MÂÛÛËÓ›· Î·È ÙËÓ AÚÁÔÏ›‰·5.

°È· ÙÔ˘˜ ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ÔÈ ·Ó·‚ÔϤ˜ ‰ÂÓ Â›¯·ÓÔ‡Ù ÙÒÚ· Ù¤ÏÔ˜. AÔÊ·Û›ÛÙËΠÙÔ 1837 Ë ›‰Ú˘ÛËÛ˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ AÓÙ›ÚÚÈÔ, Ë ÔÔ›· fÂÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ. ™Ô‚·ÚfiÙÂÚË Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ‹Ù·Ó Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ· ›‰Ú˘Û˘ ÂÓfi˜ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡HÂÈÚˆÙÒÓ ÛÙËÓ K˘ÏÏ‹ÓË ÙÔ 1840. ÕÏÏÔÈHÂÈÚÒÙ˜ Î·È ™Ô˘ÏÈÒÙ˜ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÛÙËN·‡·ÎÙÔ.

A›ÙËÌ· ›‰Ú˘Û˘ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡ ˘¤‚·Ï·Ó Î·È ÔK¿ÛÈÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÙÔ 1838, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Âȉ›ˆÍ·ÓÓ· ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ AÌÔÚÁfi.

M ‰È·Ù¿ÁÌ·Ù· ȉڇıËÎ·Ó Â›Û˘ Û˘ÓÔÈÎÈ-ÛÌÔ›, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‹Ù·Ó Û˘Ó¤ÂÈ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ÌÂÙ·-Ó¿ÛÙ¢Û˘, fiˆ˜ ÙˆÓ M·ÓÈ·ÙÒÓ ÛÙÔ ¶ÂÙ·Ï›‰ÈÙ˘ MÂÛÛËÓ›·˜, ÙˆÓ Y‰Ú·›ˆÓ ÛÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ ηȷÚÁfiÙÂÚ· ÙˆÓ K·Ú˘ÛÙ›ˆÓ ÛÙËÓ OıˆÓÔ‡ÔÏË Ù˘E‡‚ÔÈ·˜.

2. H ‰È·Ì¿¯Ë ·˘ÙÔ¯ıfiÓˆÓ Î·È ÂÙÂÚÔ¯ıfiÓˆÓ

OÈ ÚÔÛ¿ıÂȘ ·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ ÚÔÛÊ˘-ÁÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ηٿ Ù· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ Ôıˆ-ÓÈ΋˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó ·ÓÙȉڿÛÂȘ. H·ÚÔ˘Û›· ÌÔÚÊˆÌ¤ÓˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Û ‰ËÌfiÛȘı¤ÛÂȘ Î·È Ë ‰È¿ÎÚÈÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ˙ˆ‹ÚÔοÏÂÛ·Ó ÌÂÁ¿ÏË ‰˘ÛÊÔÚ›· ÛÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ŒÏÏËÓ˜. K·ÙËÁÔÚÔ‡Û·Ó ÙÔ˘˜ ÔÌÔÁÂÓ›˜ ÚfiÛÊ˘-Á˜ ÁÂÓÈο, ÂÂȉ‹ ‰È·›ÛÙˆÓ·Ó fiÙÈ, ÂÓÒ ·˘Ùԛ›¯·Ó ·ÁˆÓÈÛÙ› ÁÈ· Ó· ·ÂÏ¢ıÂÚÒÛÔ˘Ó ÙË ¯ÒÚ·,·Ú·ÁΈӛ˙ÔÓÙ·Ó ÙÒÚ· ·fi ÙÔ˘˜ ÓÂÔÊÂṲ́ÓÔ˘˜.H ÛÙ¿ÛË ·˘Ù‹ ˘Ô‰‹ÏˆÓ ÙËÓ ‡·ÚÍË ÂÓfi˜ ‚·ı‡-ÙÂÚÔ˘ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÚÔηÏÔ‡Û ËÛ˘Ó‡·ÚÍË ÙÔ˘ ÓÙfiÈÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘

133TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

5. ¶·Ú·¯ÒÚËÛË Á˘ ÛÂKÚ‹Ù˜ ÚfiÛÊ˘Á˜

NOMO™ PI¢'¶ÂÚ› ·ÔÈÎÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ

KÚËÙÒÓO£øN E§Eø £EOY

BA™I§EY™ TH™ E§§A¢O™

æËÊÈÛ¿ÌÂÓÔÈ ÔÌÔÊÒÓˆ˜ÌÂÙ¿ Ù˘ BÔ˘Ï‹˜ Î·È Ù˘°ÂÚÔ˘Û›·˜ ·ÂÊ·Û›Û·ÌÂÓ Î·È‰È·Ù¿ÙÙÔÌÂÓ.

ÕÚıÚÔÓ 1. EȘ ÙÔ˘˜ ·ÔÈ-΋۷ÓÙ·˜ ÂÓ ÙË EÏÏ¿‰ÈKÚ‹Ù·˜ Î·È Ï·‚fiÓÙ·˜ Á·›·˜‰˘Ó¿ÌÂÈ ÙÔ˘ ˘' ·Ú. K¢' „ËÊ›-ÛÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ K˘‚ÂÚÓ‹ÙÔ˘, ‹ÙˆÓ ·fi 13 Î·È 18 OÎÙˆ‚Ú›Ô˘1834 B·ÛÈÏ. ¢È·Ù·ÁÌ¿ÙˆÓÂÚ› Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ KÚË-ÙÒÓ ÂȘ MÈÓÒ·Ó Î·È MÂıÒÓËÓı¤ÏÔ˘Ó ·Ú·¯ˆÚËı‹ Ù· ¤ÁÁÚ·-Ê· ȉÈÔÎÙËÛ›·˜, ÂȘ fiÛÔ˘˜ ÂÎÙˆÓ ÌÂÙ·Ó·ÛÙÂ˘Û¿ÓÙˆÓ ‹‰Ë‰ÂÓ ¤Ï·‚ÔÓ ÂÈÛ¤ÙÈ Á·›·˜ ı¤-ÏÔ˘Ó ·Ú·¯ˆÚËı‹ ÂȘ ÂοÛÙËÓÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·Ó 30-35 ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù·Á˘, ·Ó·ÏfiÁˆ˜ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ·˘Ù‹˜Ø ·ÏÏ¿ ÚÔ˜ ÙÔ‡ÙÔÓ ÙÔÓÛÎÔfiÓ ı¤ÏÔ˘Ó ¯ÚËÛÈ̇ÛÂÈÚÔ ¿ÓÙˆÓ ÂÎÂ›Ó·È ·È Á·›·È,·›ÙÈÓ˜ ‹ η٤¯ÔÓÙ·È ·fiKÚ‹Ù·˜ ηı' ˘¤Ú‚·ÛÈÓ ÙˆÓfiÚˆÓ ÙˆÓ ÚÔۉȈÚÈṲ̂ӈӷfi ÙÔ „‹ÊÈÛÌ· ÙÔ˘ K˘‚ÂÚ-Ó‹ÙÔ˘ Î·È Ù· B·ÛÈÏÈο¢È·Ù¿ÁÌ·Ù·, ‹ ÂÁηÙÂÏ›ÊıË-Û·Ó ·' ·˘ÙÔ‡˜Ø Â¿Ó ‰ÂÓ ‹ıÂ-ÏÔÓ ÂÍ·ÚΤÛÂÈ ·‡Ù·È, ı¤ÏÔ˘Ó·Ú·¯ˆÚËı‹ Î·È ÂÎ ÙˆÓ ‰È·-ıÂÛ›ÌˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ, ÂÈ-Ê˘Ï·ÙÙÔÌ¤ÓˆÓ ÙˆÓ fiÚˆÓ ÙÔ˘·fi 24 IÔ˘Ó›Ô˘ 1843 ÓfiÌÔ˘˘¤Ú ÙˆÓ ÁˆÚÁÒÓ...

ÕÚıÚÔÓ 3. K·Ù¿ ÙËÓM‹ÏÔÓ Î·È MÈÓÒ·Ó, fiÔ˘ ‰ÂÓ

(·˘Ùfi¯ıÔÓ˜) Î·È ÙÔ˘ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÔ‡, ·ÏÏ¿ ÔÌÔÁÂ-ÓÔ‡˜ (ÂÙÂÚfi¯ıÔÓ˜). TÔ ı¤Ì· ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ·˘ÙÔ-¯ıfiÓˆÓ Î·È ÂÙÂÚÔ¯ıfiÓˆÓ, Ô˘ ‰›¯·Û ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ÁÓÒÌË, ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËΠÛÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi ‰›Ô ˆ˜‰È·Ì¿¯Ë ÛÙȘ ı˘ÂÏÏÒ‰ÂȘ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ Ù˘EıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢Û˘ Ô˘ Û˘Ó‹Ïı ÌÂÙ¿ ÙËÓ Â·Ó¿-ÛÙ·ÛË Ù˘ 3˘ ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1843.

H ·ÚÈ· ÎÚ›ÛË Í¤Û·Û ÙÔÓ I·ÓÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘1844 Ì ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘ Û˘˙‹ÙËÛ˘ ÁÈ· ÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ‰›Î·ÈÔ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Î·È ÂȉÈο ÁÈ· ÙÔ ¿ÚıÚÔ Ô˘Î·ıfiÚÈ˙ ÙȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·fiÎÙËÛË Ù˘ȉÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ŒÏÏËÓ· ÔÏ›ÙË. AÊÔÚÌ‹ ‹Ù·Ó Úfi-Ù·ÛË Ô˘ ˘Ô‚Ï‹ıËΠÛÙËÓ EıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË Î·È ËÔÔ›· ˙ËÙÔ‡Û ÙËÓ ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ·fi ‰ËÌfiÛȘı¤ÛÂȘ fiÏˆÓ ·˘ÙÒÓ Ô˘ ›¯·Ó ÂÁηٷÛÙ·ı› ÛÙËÓEÏÏ¿‰· ÌÂÙ¿ ÙËÓ E·Ó¿ÛÙ·ÛË, ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÙȘı¤ÛÂȘ ··Û¯fiÏËÛ˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ Î·È ÙȘÔÈÎÔÁ¤ÓÂȤ˜ ÙÔ˘˜. ™ÙË Û˘˙‹ÙËÛË Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ,¿ÏÏÔÈ ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔÈ ··›ÙËÛ·Ó Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋··ÁfiÚ¢ÛË Ù˘ ηٿÏ˄˘ ‰ËÌfiÛÈˆÓ ı¤ÛÂˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ ÂÙÂÚfi¯ıÔÓ˜ (Û˘ÓÂÒ˜Î·È ÙËÓ ·fiÏ˘ÛË fiÛˆÓ ‹‰Ë ηÙ›¯·Ó ‰ËÌfiÛȘ ı¤ÛÂȘ), ÂÓÒ ¿ÏÏÔÈ ÂÓ·ÓÙÈÒıËηÓÌ ÔÚÁ‹ Û οıÂ Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋ Ú‡ıÌÈÛË Ô˘ ı· ηıȤڈÓ ‰È·ÎÚ›ÛÂȘ ÌÂٷ͇EÏÏ‹ÓˆÓ6. TÂÏÈο, ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· ‰ÂÓ Ï‡ıËΠÌÂÛ˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋ Ú‡ıÌÈÛË, ·ÔÊ·Û›ÛÙËΠfï˜ Ó·˘¿ÚÍÂÈ ÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ Û¯ÂÙÈ΋ ÓÔÌÔıÂÙÈ΋ Ú¿ÍË.TÔ ı¤Ì· Ù˘ ÛÙÂϤ¯ˆÛ˘ ÙÔ˘ ‰ËÌÔÛ›Ô˘ –Ù· ÚÔ-ÛfiÓÙ· ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ ‰ËÌÔÛ›Ô˘ ˘·ÏÏ‹ÏÔ˘– Ú˘ıÌ›-ÛÙËΠ̠ÙÔ Bã „‹ÊÈÛÌ·, Ô˘ fiÚÈ˙ fiÙÈ ‰ËÌfiÛÈÔÈ˘¿ÏÏËÏÔÈ ÌÔÚ› Ó· ›ӷÈ: ·) ÔÈ ·˘Ùfi¯ıÔÓ˜ Ù˘ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·˜ Î·È fiÛÔÈ ·ÁˆÓ›ÛıËÎ·Ó Û·˘Ù‹ ̤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 1827 ‹ ‹Úı·Ó Î·È ÂÁη-Ù·ÛÙ¿ıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ›‰È· ÂÚ›Ô‰Ô, ‚) fiÛÔÈ ·Ô-‰Â‰ÂÈÁ̤ӷ Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó Û ÔÏÂÌÈο ÁÂÁÔÓfiÙ·Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1829.

™ÙËÓ ÙÚ›ÙË Ê¿ÛË Ù˘ ·ÓÙȉÈΛ·˜ ·˘ÙÔ¯ıfiÓˆÓ-ÂÙÂÚÔ¯ıfiÓˆÓ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÂÈÎÂÓÙÚÒıËΠÛÙÔı¤Ì· ÙˆÓ fiÚˆÓ ÂÎÏÔÁ‹˜ ÙˆÓ ‚Ô˘Ï¢ÙÒÓ. TÔ Úfi-‚ÏËÌ· ÂÛÙÈ·˙fiÙ·Ó ÛÙÔ ·Ó ı· ¤Ú ӷ Û˘Ó¯ÈÛÙÂ›Ë È‰È·›ÙÂÚË ÂÎÚÔÛÒËÛË ÙˆÓ ÂÁηÙÂÛÙË̤ӈÓ

134 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰È·ı¤ÛÈÌÔÈ ÂıÓÈη›Á·›·È, ı¤ÏÔ˘Ó ·Ú·¯ˆÚËı‹ ÂȘÙÔ˘˜ ·Ô›ÎÔ˘˜ Î·È ÂÎ ÙˆÓÁ·ÈÒÓ ÙˆÓ ·Ú·ÎÂÈ̤ӈÓMÔÓÒÓ, ·Ô˙ËÌÈÔ˘Ì¤ÓÔ˘ ÙÔ˘ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡ Ù·Ì›Ԣ ‰È'¿ÏÏˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ ›Û˘·Í›·˜.

ÕÚıÚÔÓ 4. EȘ ÂοÛÙËÓÙˆÓ ÂÓ M‹Ïˆ Î·È ÂÓ MÈÓÒ·ÓÂÔÛ˘ÓÔÈÎÈÛıËÛÔÌ¤ÓˆÓ ÔÈÎÔ-ÁÂÓÂÈÒÓ ı¤ÏÂÈ ·Ú·¯ˆÚËı‹ ‰È'ÂÍfi‰ˆÓ Ù˘ K˘‚ÂÚÓ‹Ûˆ˜ ÂȘÔÈΛÛÎÔ˜ ·Í›·˜ fi¯È ·ÓˆÙ¤Ú·˜ÙˆÓ 300 ‰Ú·¯ÌÒÓ, ÂȘ ‚Ô˘˜ ηÈÙ' ·Ó·Áη›· ÁˆÚÁÈο ÂÚÁ·-Ï›· ÚÔ˜ ηÏÏȤÚÁÂÈ·Ó ÙˆÓÁ·ÈÒÓ ·˘ÙÒÓ.

EÓ Aı‹Ó·È˜ÙËÓ 15 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ 1848

6. H ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË ·˘ÙÔ-¯ıÔÓÈÛÙÒÓ Î·È ÂÙÂÚÔ¯ıÔÓÈ-ÛÙÒÓ ÏËÚÂÍÔ˘Û›ˆÓ ÛÙËÓEıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË, 1843-44

O Iˆ¿ÓÓ˘ M·ÎÚ˘ÁÈ¿ÓÓ˘(ÏËÚÂÍÔ‡ÛÈÔ˜ AıËÓÒÓ, ·˘ÙÔ-¯ıÔÓÈÛÙ‹˜) ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ ÙÔÓ·ÔÎÏÂÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÙÂÚfi¯ıÔÓˆÓ·fi ÙȘ ‰ËÌfiÛȘ ı¤ÛÂȘ: «AfiÙÔÓ ·ÚȈÙÈÛÌfi Ì·˜ ÂÛ·›Û·-ÌÂÓ ÙÔ Û›ÙÈ Ì·˜Ø Ì·˜ Êı¿ÓÂÈϤÔÓ Ô ·ÙÚȈÙÈÛÌfi˜. A˜·ÁηÏÈ¿ÛˆÌÂÓ ÙÔÓ ‚·ÛÈϤ·Ì·˜ Ó· ÊÎÈ¿ÛˆÌÂÓ ÙÔ Û›ÙÈÌ·˜. A˘ÙÔ› [ÔÈ ÂÙÂÚfi¯ıÔÓ˜]ÂοıËÛ·Ó ÙfiÛ· ¯ÚfiÓÈ· ηȤÙÚˆÁ·Ó „ˆÌ› Î·È ¤ÊÂÚ·Ó ÙËÓ·ÙÚ›‰· Ì·˜ ¿Óˆ-οو. A˜

ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ÔÌÔÁÂÓÒÓ ˆ˜ ͯˆÚÈÛÙÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ(¿Ô„Ë ÙˆÓ ÂÙÂÚÔ¯ıÔÓÈÛÙÒÓ), ‹ ı· ¤Ú ӷÂÓۈ̷وıÔ‡Ó ·˘ÙÔ› ÂÎÏÔÁÈο ÛÙȘ ·گ›Â˜ Ô˘˙Ô‡Û·Ó, ÙÂÚÌ·Ù›˙ÔÓÙ·˜ ¤Ó· ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi ÙÔ˘·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜ Ô˘ ‰ÂÓ Â›¯Â ÓfiËÌ· (¿Ô„Ë ÙˆÓ·˘ÙÔ¯ıÔÓÈÛÙÒÓ). H Ú‡ıÌÈÛË Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛÂ‹Ù·Ó Û˘Ì‚È‚·ÛÙÈ΋, ÂÈÙÚ¤ÔÓÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘-Á˜/ÂÙÂÚfi¯ıÔÓ˜ ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· ȉȷ›ÙÂÚ˘ ·ÓÙÈÚÔ-ÛÒ¢Û˘ ÛÙË BÔ˘Ï‹, ÂÊfiÛÔÓ Â›¯·Ó ÛÙÔ ÌÂٷ͇ȉڇÛÂÈ ¯ˆÚÈÛÙfi Û˘ÓÔÈÎÈÛÌfi Ì ·Ú΋ ÏËı˘-ÛÌfi.

TËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ Û˘˙ËÙ‹ÛÂˆÓ ÛÙËÓ EıÓÔ-Û˘Ó¤Ï¢ÛË, Î·È ·fi ÙȘ ‰‡Ô Ï¢ڤ˜ ÂΉËÏÒıËηӤÓÙÔÓ˜ Ï·˚Τ˜ ·ÓÙȉڿÛÂȘ, ÌÂÚÈΤ˜ ·fi ÙȘÔԛ˜ η٤ÏËÍ·Ó Û ¤ÎÙÚÔ·. TÂÏÈο, ÔÈ ÔÌÔÁÂ-Ó›˜ ÂÙÂÚfi¯ıÔÓ˜ ÛÙÔ Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜, ÌÂÙ¿ ÙËÓ „‹ÊÈ-ÛË ÙˆÓ Ì¤ÙÚˆÓ Ô˘ ÙÔ˘˜ ·¤ÎÏÂÈ·Ó ÁÈ· ÌÈ· ÂÚ›Ô-‰Ô ·fi ÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ Î·È ÂÚÈfiÚÈ˙·Ó ÙË ¯ˆÚÈÛÙ‹·ÓÙÈÚÔÛÒÂ˘Û‹ ÙÔ˘˜, ˘Ô¯ÚÂÒıËÎ·Ó Ó· ·Ô‰Â-¯ıÔ‡Ó ·˘Ù¤˜ ÙȘ Ú˘ıÌ›ÛÂȘ.

TÔ ı¤Ì· ÙˆÓ ‰ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÂÙÂÚÔ¯ıfiÓˆÓÛÙËÓ EıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË ¤‰ÂÈÍ ÙË ‚·ı‡ÙÂÚË ‰È¿ÛÙ·-ÛË Ô˘ ˘‹Ú¯Â ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓ›· Ù˘ ÂÔ¯‹˜. TÔÚfi‚ÏËÌ· ··Û¯fiÏËÛ ¤ÓÙÔÓ· ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ÁÓÒÌË,ÂÓÒ ÚÔÛ¤Ï΢Û ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Î·È ÙÔ˘ ͤÓÔ˘·Ú¿ÁÔÓÙ·. I‰È·›ÙÂÚ· ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ÁÈ· ÙË ¯ˆÚÈÛÙ‹ÎÔÈÓÔ‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢ÛË ÙˆÓ ÂÙÂÚÔ¯ıfi-ÓˆÓ ÚÔοÏÂÛ ÙȘ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ Ù˘ OıˆÌ·-ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. TÔ ‚¤‚·ÈÔ Â›Ó·È fiÙÈ Ì Ùˉȷ̿¯Ë ·˘Ù‹ ·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Û˘Ì-‚›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÓÙfiÈÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÓÂÔÊÂṲ́-ÓÔ˘ ÔÌÔÁÂÓÔ‡˜ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ÛÙÔ ÌÈÎÚfi ÓÂÔÛ‡ÛÙ·ÙÔÎÚ¿ÙÔ˜.

135TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

ηı›ÛˆÌÂÓ ÙÒÚ· Î·È ËÌ›˜ Ó·Ê¿ÁˆÌÂÓ „ˆÌ›».

O E˘ÛÙ¿ıÈÔ˜ ™›ÌÔ˜ (ÏË-ÚÂÍÔ‡ÛÈÔ˜ HÂÈÚˆÙÒÓ, ÂÙÂÚÔ-¯ıÔÓÈÛÙ‹˜): «EÓ ÌfiÓÔÓ ‹ÙÔ ÙÔ‚¤‚·ÈÔÓ, fiÙÈ ÔÏ›ÁÔÓ ‹ Ôχ,ÌÈÎÚfiÓ ‹ ̤Á· ̤ÚÔ˜ Ù˘ ·fi·›Ì·Ù· ÏËÌÌ˘ÚÔ‡Û˘ [ÂÏÏË-ÓÈ΋˜] Á˘ ‹ıÂÏÂÓ Ì›ÓÂÈ Âχ-ıÂÚÔÓØ ·˘Ùfi ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ¤ÚÂÂÓ· Â›Ó·È Ë ÎÔÈÓ‹ ·ÙÚ›˜ fiψÓÙˆÓ Â·Ó·ÛÙËÛ¿ÓÙˆÓ EÏÏ‹-ÓˆÓ, fiÏˆÓ ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙˆÓ·گÈÒÓ ÂÎÂ›ÓˆÓ fiÛÔÈ ÂȘ ÙÔÓfiÏÂÌÔÓ ËÁˆÓ›ÛıËÛ·Ó, Âı˘-ÛÈ¿ÛıËÛ·Ó, ¤·ıÔÓ, ηÙÂÛÙÚ¿-ÊËÛ·Ó. I‰Ô‡ Ë ÌÂÁ¿ÏË Û˘Óı‹-ÎË, Ë Û˘Ó‰¤Û·Û· Ù·˜ ·ӷ-ÛÙ·ÙËÛ¿Û·˜ ÂÏÏËÓÈο˜ ·Ú-¯›·˜, ȉԇ ÙÔ Ì¤Á· ÚÔ˜ ·ÏÏ‹-ÏÔ˘˜ Û˘Ó¿ÏÏ·ÁÌ· ÙˆÓ EÏÏ‹-ÓˆÓ ÁÚ·Ê¤Ó fi¯È Ì ÌÂÏ¿ÓËÓ,·ÏÏ¿ Ì ·›Ì·. ◊ÙÔ ¤ÓˆÛȘÂÈÏÈÎÚÈÓ‹˜, ‹ÙÔ ¤ÓˆÛȘ ·‰ÂÏ-ÊÈ΋. ¶Ô›Ô˜ ÂȘ ÙËÓ Ì·Î·Ú›·ÓÂÔ¯‹Ó ÂΛÓËÓ, ÂÔ¯‹Ó ÎÈÓ‰‡-ÓˆÓ, ÂÔ¯‹Ó ÙˆÓ ·ıËÌ¿ÙˆÓ,·ÏÏ¿ Î·È ÂÔ¯‹Ó ‰fi͢ ηȷÎÚ·ÈÊÓÔ‡˜ ÙfiÙ ·ÙÚȈÙÈ-ÛÌÔ‡, Ô›Ô˜ ‹ıÂÏ ÊÚÔÓÙ›ÛÂÈ,Ô›Ô˜ ‹ıÂÏÂÓ ÂÈ› fi,ÙÈ ¿ÏÏÔ·Ú¿ ÎÔÈÓ‹ ‹ıÂÏÂÓ Â›Ûı·È Ë̤ÏÏÔ˘Û· Ù‡¯Ë ÙˆÓ Ëӈ̤ӈÓÂÎÂ›ÓˆÓ Ï·ÒÓ, ÙˆÓ ·‰È·›ÚÂ-ÙˆÓ ÂÎÂ›ÓˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓ;»

I. ¢ËÌ¿Î˘, H ¶ÔÏÈÙÂȷ΋MÂÙ·‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ 1843 Î·È ÙÔZ‹ÙËÌ· ÙˆÓ A˘Ùfi¯ıÔÓˆÓ Î·ÈEÙÂÚfi¯ıÔÓˆÓ.

¢. ¶ƒ√™ºÀ°∂™ ∫∞π ∞§À∆ƒø∆π∫∞ ∫π¡∏ª∞∆∞ ∫∞∆∞ ∆√ 19Ô ∞πø¡∞

™Â fiÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·, ·ÂÏ¢ıÂÚˆÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù· ͤ۷۷ÓÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓË ËÂÈÚˆÙÈ΋ EÏÏ¿‰· Î·È ÙËÓ KÚ‹ÙË, Ì ˘ÔΛÓËÛË ‹·ÓÔ¯‹ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ™Ù· ·Ï˘ÙÚˆÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù· ¤‰ˆÛ·Ó ÙÔ ·ÚfiÓ ¤ÓÔ-ÏÔÈ M·Î‰fiÓ˜, HÂÈÚÒÙ˜ Î·È KÚ‹Ù˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ô˘ ›¯·Ó ÂÁηٷÛÙ·ı›·fi ÙÔÓ Î·ÈÚfi Ù˘ E·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÛÙËÓ ÂχıÂÚË EÏÏ¿‰·. OÈ ·Ó·ÛÙ·ÙÒÛÂȘ·˘Ù¤˜ ÚÔοÏÂÛ·Ó Ó¤· ÚÔÛÊ˘ÁÈο Ú‡̷ٷ, Ì ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ·˘Ùfi Ù˘ KÚËÙÈ΋˜Â·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ 1866-69. A˘Ù¿ ›¯·Ó ÙË ‰È΋ ÙÔ˘˜ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÛÙË ÛÙ·ıÂÚ‹ ·‡ÍË-ÛË ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ (‰ÈÏ·ÛÈ¿ÛÙËΠ·fi ÙÔ 1840 ˆ˜ ÙÔ 1880). ™Â ·ÚÎÂ-Ù¤˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ, ¿ÓÙˆ˜, ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÂÚÈÔ¯¤˜ ÔÈÔԛ˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Û ÂÌfiÏÂÌË Î·Ù¿ÛÙ·ÛË, ¤ÛÙÚÂÊ·Ó ÌÂÙ¿ ·fi Û‡ÓÙÔÌԉȿÛÙËÌ· ÛÙȘ ȉȷ›ÙÂÚ˜ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙÔ˘˜, fiÙ·Ó ËÚÂÌÔ‡Û·Ó Ù· Ú¿ÁÌ·Ù·.

1. £ÂÛÛ·Ï›·, ◊ÂÈÚÔ˜, M·Î‰ÔÓ›·

TÔ 1854 Ô KÚÈÌ·˚Îfi˜ fiÏÂÌÔ˜ Á¤ÓÓËÛ ÂÏ›‰Â˜ ÛÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ fiÙÈ ¤Êı·Ó ËÒÚ· Ù˘ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛ˘ Ù˘ H›ÚÔ˘, Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È Ù˘ M·Î‰ÔÓ›·˜.E·Ó·ÛÙ·ÙÈο ÛÒÌ·Ù· ·fi ÙËÓ EÏÏ¿‰· ‰È›ۉ˘Û·Ó ÛÙȘ ·گ›Â˜ ·˘Ù¤˜ ηÈοÏÂÛ·Ó ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ó· ÍÂÛËΈıÔ‡Ó. T· ÎÈÓ‹Ì·Ù· fï˜ ·¤Ù˘¯·Ó. TÔ˘˜·ÓÙ¿ÚÙ˜ Ô˘ ¤ÛÙÚ„·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Î·È ¿Ì·¯ÔÈ. ŸÙ·Ó ËÚ¤-ÌËÛÂ Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË, ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ¤ÛÙÚ„·Ó ÛÙȘ ÂÛٛ˜ ÙÔ˘˜.

O KÚÈÌ·˚Îfi˜ fiÏÂÌÔ˜ fï˜ ¤ÏËÍ ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ Î·È Ì¤Û· ÛÙËÓ Aı‹Ó·.H ÂȉËÌ›· ¯ÔϤڷ˜, Ô˘ ¤ÊÂÚ·Ó Ù· Á·ÏÏÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ηÙÔ¯‹˜, ‰È·‰fiıËÎÂÁÚ‹ÁÔÚ· ÛÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·. H ÂȉËÌ›· ¤ÏËÍ ȉȷ›ÙÂÚ· ÙÔ ÓfiÙÈÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘fiÏ˘, fiÔ˘ ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó Û ¿ıÏȘ Û˘Óı‹Î˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ·fi Ù· ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·-ÙÔ‡ÌÂÓ· ÂÏÏËÓÈο ̤ÚË, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›¯·Ó ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙËÓ Aı‹Ó· ÌÂÙ¿ ÙË ‰È·ÎÔ‹ÙˆÓ ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ Û¯¤ÛÂˆÓ (M¿ÚÙÈÔ˜ 1854). °È· ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛË fiψÓÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÙÔ˘ 1854, ȉڇıËΠÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi˜ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌfi˜ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfiAÓ›‚ÈÙÛ· Ù˘ ºıÈÒÙȉ·˜.

O PˆÛÔÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ (1877-1878) ·Ó·ı¤ÚÌ·Ó ÙÔ fiÓÂÈÚÔ Ù˘ ·Ó¿ÎÙË-Û˘ Ù˘ H›ÚÔ˘, Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È Ù˘ M·Î‰ÔÓ›·˜. H EÏÏ¿‰· Âȯ›ÚËÛ ӷÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ ÙËÓ ˘ÂÚ¿ÛÈÛË ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ‰Èη›ˆÓ Ì ÙËÓ ˘fiı·Ï„Ë Â·Ó·-ÛÙ·ÙÈÎÒÓ ÎÈÓËÌ¿ÙˆÓ ÛÙȘ ·گ›Â˜ ·˘Ù¤˜. TÔÓ I·ÓÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘ 1878 ȉڇıËÎÂÛÙËÓ Aı‹Ó· Ë M·Î‰ÔÓÈ΋ EÈÙÚÔ‹, Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Â·Ó¿ÛÙ·Û˘ÛÙË M·Î‰ÔÓ›·. ¶¿ÏÈ ÔÈ M·Î‰fiÓ˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ù˘ N¤·˜ ¶¤ÏÏ·˜, Î·È ¿ÏÏÔÈÙ˘ E‡‚ÔÈ·˜, ·ÓÙ·ÔÎÚ›ıËÎ·Ó ÛÙȘ ÚÔÛ¿ıÂȘ Ù˘ EÈÙÚÔ‹˜ Ó· Û˘ÁÎÂ-

136 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

ÓÙÚÒÛÂÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË. H ·ӿÛÙ·ÛË Í¤Û·Û ÛÙÔÓ ŸÏ˘ÌÔ, ÛÙ·¶È¤ÚÈ· Î·È ÛÙË X·ÏÎȉÈ΋ Î·È ¤ÏËÍ Ì ·Ó·Îˆ¯‹ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Â·Ó·-ÛÙ·ÙÒÓ Î·È ÙˆÓ TÔ‡ÚΈÓ. ¶ÔÏÏÔ› ·ӷÛٿ٘ ¤Ú·Û·Ó ÁÈ· ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÛÙËÓÂχıÂÚË EÏÏ¿‰·. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÌÂÚÈÎÔ› ·’ ·˘ÙÔ‡˜ ¤ÛÙÚ„·Ó ÛÙȘ ÂÚÈÔ-¯¤˜ ÙÔ˘˜.

TÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô Ú‡̷ (ÂÛˆÙÂÚÈÎÒÓ) ÚÔÛʇÁˆÓ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛÂ Ô ÂÏÏËÓÔÙÔ˘Ú-ÎÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ÙÔ˘ 1897. TËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡, ÌÂÙ¿ ÙËÓηٿÏË„Ë Ù˘ §¿ÚÈÛ·˜, ·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ Î·È ÁÂÓÈ΋ ¤ÍÔ‰Ô˜ ÙÔ˘ ¿Ì·¯Ô˘ ÏËı˘-ÛÌÔ‡, Ô˘ ¤Ê¢Á ·ÓÈÎfi‚ÏËÙÔ˜. H Û˘Óı‹ÎË ÂÈÚ‹Ó˘ Ù˘ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ÚÔ¤‚Ï ڢıÌ›ÛÂȘ ÛÙË ıÂÛÛ·ÏÈ΋ Û˘ÓÔÚȷ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ Ì ÌÈÎÚ¤˜ ‚ÂÏÙÈÒÛÂȘ˘¤Ú ÙˆÓ TÔ‡ÚΈÓ. ™Ù· ‰¿ÊË ·˘Ù¿ ‰ÂÓ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Î·ÙÔÈÎË̤Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜,ÂÎÙfi˜ ·fi ¤Ó· ¯ˆÚÈfi, ÙËÓ KÔ˘ÙÛÔ‡ÊÏÈ·ÓË, ÙÔ ÔÔ›Ô ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔ› ÙÔ˘ ÂÁη٤-ÏÂÈ„·Ó Î·È ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÓÔÙÈfiÙÂÚ· Û ÂÏÏËÓÈÎfi ¤‰·ÊÔ˜.

2. KÚ‹ÙË

MÈÎÚfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ KÚËÙÒÓ Â›¯Â ηٷʇÁÂÈ ÛÙËÓ ÂχıÂÚË EÏÏ¿‰· ÙÔ 1841,ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›· ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË. H KÚËÙÈ΋ ·ӿÛÙ·ÛË fï˜ ÙÔ˘1866-1869 ‹Ù·Ó ·˘Ù‹ Ô˘ ÚÔοÏÂÛ ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ·̷ ÛÙÔ ‰Â‡-ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·. OÈ ÚÒÙ˜ ÎÚËÙÈΤ˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ¤Êı·Û·Ó ÙÔÓIÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1866 ÛÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ Î·È ÙË ™‡ÚÔ Ì¤Ûˆ K˘ı‹ÚˆÓ. TËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹Û˘ÛÙ¿ıËΠÛÙËÓ Aı‹Ó· Ë KÂÓÙÚÈ΋ EÈÙÚÔ‹ ˘¤Ú ÙˆÓ KÚËÙÒÓ, Ô˘ Ì·˙› ÌÂÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë Ù˘ ™‡ÚÔ˘ ·Ó¤Ï·‚·Ó ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ ÎÚËÙÈÎÔ‡ ·ÁÒÓ·. °È· ÙÔÓ›‰ÈÔ ÛÎÔfi, Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÚ›ı·Ï„Ë ÙˆÓ ·Ì¿¯ˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ, ȉڇıË-Î·Ó ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÈÙÚÔ¤˜, fiˆ˜ ·˘Ù‹ ÙÔ˘ §ÔÓ‰›ÓÔ˘, Ë ÔÔ›·, ÛÂÛ˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙËÓ «AÁÁÏÔÂÏÏËÓÈ΋ EÈÙÚÔ‹» ÛÙËÓ Aı‹Ó·, ·Ó¤Ï·‚ ÙËÓ ÂÚ›-ı·Ï„Ë 4.500 ÚÔÛʇÁˆÓ.

ø˜ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 1867, ÌÈÎÚfi˜ Û¯ÂÙÈο ·ÚÈıÌfi˜ ·Ì¿¯ˆÓ ηÙfiÚıˆÛ ӷ ʇÁÂÈ·fi ÙËÓ KÚ‹ÙË, fiÔ˘ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ‰È·‚›ˆÛ˘ ‹Ù·Ó ÌÂÁ¿Ï·. MÂÚÈο ͤӷÏÔ›· Ô˘ ÙÔ˘˜ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ‰È¤ÎÔ„·Ó ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÁÈ· Ì‹Ó˜ ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿Á˘Ó·ÈÎfi·È‰ˆÓ, ÌÂÙ¿ ·fi ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ Ù˘ OıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. TÔÌÂÁ¿ÏÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ·̷ ͤ۷Û ÙÔÓ ÂfiÌÂÓÔ ¯ÚfiÓÔ. TÔ ºÂ‚ÚÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘1868 ›¯·Ó ÊÙ¿ÛÂÈ ÂÚ›Ô˘ 10.000 ÚfiÛÊ˘Á˜ ÛÙËÓ Aı‹Ó·. M¤Û· ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ¯ÚfiÓÔ ÚfiÛÊ˘Á˜ η٤ÏÂ·Ó Î·ıËÌÂÚÈÓ¿ Û ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÌ¿‰Â˜, ΢ڛˆ˜ ¿Ì·¯Ô˜ÏËı˘ÛÌfi˜, Û η΋ ηٿÛÙ·ÛË. TÔ ÎÚ¿ÙÔ˜, fiˆ˜ ‚Ú¤ıËΠ۠·‰˘Ó·Ì›· Ó· ÛÙË-Ú›ÍÂÈ ÛÙ·ıÂÚ¿ ÙËÓ KÚËÙÈ΋ ·ӿÛÙ·ÛË, ¤ÙÛÈ ·¤Ù˘¯Â Î·È Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ÙÔÔ͇ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi Úfi‚ÏËÌ·.

™ÙȘ ÂfiÌÂÓ˜ ‰ÂηÂٛ˜ Ë ÚÔÛÊ˘ÁÈ΋ ΛÓËÛË Ô˘ Û˘Ó‰ÂfiÙ·Ó Ì ÙȘ ÎÚ›ÛÂȘÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜ ‹Ù·Ó Ôχ ÌÈÎÚfiÙÂÚ˘ Îϛ̷η˜ Î·È Â›¯Â ÚÔÛˆÚÈÓfi

137TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

¯·Ú·ÎÙ‹Ú·. TÔ 1895 ·Ó·ÎÈÓ‹ıËΠ¿ÏÈ ÙÔ KÚËÙÈÎfi. T· ÁÂÁÔÓfiÙ· fï˜ ·˘Ù‹˜Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ (1895-1898), Ô˘ ‹Ù·Ó ηıÔÚÈÛÙÈο ÁÈ· ÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘ ÓËÛÈÔ‡, ‰ÂÓÚÔοÏÂÛ·Ó Î‡Ì· ÌÂÁ¿Ï˘ Ê˘Á‹˜.

138 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

NfiÌÔ˜ ÙÔ˘ 1867, Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÂÈ‚Ï‹ıËΠ¤ÎÙ·ÎÙË ÂÈÛÊÔÚ¿ÁÈ· ÙËÓ ÂÚ›ı·Ï„Ë ÙˆÓ KÚËÙÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓ

¶PO™ºY°E™ ™THN E§§A¢A KATA TON 20fi AIøNA

Eπ™∞°ø°∏

139TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

O ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ηٿ ÙÔ19Ô ·ÈÒÓ·, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ôχ ÌÂÁ¿ÏÔ˜. AÓÙ›ıÂÙ·, ÙȘ ÚÒÙ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ˘ 20Ô‡·ÈÒÓ· Ù· ·̷ٷ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Ô˘ ¤Êı·Ó·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ‹Ù·Ó Û˘¯ÓfiÙÂ-Ú· Î·È ÔÏ˘·ÚÈıÌfiÙÂÚ·. AÈÙ›· ‹Ù·Ó ÔÈ ÔÏÂÌÈΤ˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ Î·È Ë Â¯ıÚfi-ÙËÙ· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÎÚ·ÙÒÓ Ù˘ B·ÏηÓÈ΋˜ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘, ˆ˜ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙÔ˘ ÁÂÓÈ-ÎfiÙÂÚÔ˘ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹. AÔÎÔڇʈ̷ ÛÙËÓ fiÏË Î›ÓËÛË ÙˆÓÏËı˘ÛÌÒÓ ·ÔÙ¤ÏÂÛÂ Ô ÍÂÚÈ˙ˆÌfi˜ ÙÔ˘ EÏÏËÓÈÛÌÔ‡ Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜ ηÈÙ˘ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜ £Ú¿Î˘ ÙÔ 1922. O ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Î·È ÔÔÚÈÛÙÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ô˘ ‹ÚÂ Ë ÂΉ›ˆÍË ·fi ÙȘ ·ÙÚÔÁÔÓÈΤ˜ ÂÛٛ˜·Ó¿ÁηÛ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÔÏÈÙ›· Ó· Ï¿‚ÂÈ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎfiÙÂÚ· ̤ÙÚ· ÁÈ· ÙËÓÂÚ›ı·Ï„Ë Î·È ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË Ó¤· ·ÙÚ›‰·.

OÈ ÚÒÙÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ¤Ú·Û·Ó Ì·˙Èο Ù· Û‡ÓÔÚ· ÙÔÓ 20fi ·ÈÒÓ· ‹Ù·ÓοÙÔÈÎÔÈ Ù˘ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜ PˆÌ˘Ï›·˜, ÂÚÈÔ¯‹˜ Ù˘ BÔ˘ÏÁ·Ú›·˜ Ì ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÂÏÏËÓÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi. H ·Ó·ÁηÛÙÈ΋ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ÙÔ 1906‹Ù·Ó Û˘Ó¤ÂÈ· ÙˆÓ ‚È·ÈÔÚ·ÁÈÒÓ ÙˆÓ BÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ·ÓÙ·ÁˆÓÈ-ÛÌÔ‡ EÏÏ¿‰·˜-BÔ˘ÏÁ·Ú›·˜ ÁÈ· ÂÈÎÚ¿ÙËÛË ÛÙËÓ ˘fi ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·M·Î‰ÔÓ›· (M·Î‰ÔÓÈÎfi˜ AÁÒÓ·˜). TÔÓ ›‰ÈÔ ¯ÚfiÓÔ ŒÏÏËÓ˜ οÙÔÈÎÔÈ Ù˘PÔ˘Ì·Ó›·˜ ·ÂÏ¿ıËηÓ, ÏfiÁˆ Ù˘ ¤Í·ÚÛ˘ Ô˘ ÁÓÒÚÈ˙ ÙËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ ÙÔKÔ˘ÙÛÔ‚Ï·¯ÈÎfi ˙‹ÙËÌ·, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂËÚ¤·˙ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ EÏÏ¿‰·˜-PÔ˘Ì·Ó›·˜.

MÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ÙÔ˘ BÔ˘ÎÔ˘ÚÂÛÙ›Ô˘ ÙÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘1913, Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÙÂÚÌ·Ù›˙ÔÓÙ·Ó ÔÈ B·ÏηÓÈÎÔ› fiÏÂÌÔÈ, ŒÏÏËÓ˜ ·fi ÙËBÔ˘ÏÁ·Ú›·, ηıÒ˜ Î·È ·fi ÙË ¢˘ÙÈ΋ £Ú¿ÎË Î·È ÙÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜M·Î‰ÔÓ›·˜, Ô˘ ›¯·Ó Î·Ù·Î˘Úˆı› ÛÙË BÔ˘ÏÁ·Ú›·, ηıÒ˜ Î·È ·fi ÂÚÈÔ-¯¤˜ Ô˘ ›¯·Ó ·Ú·¯ˆÚËı› ÛÙË ™ÂÚ‚›·, ¤Êı·Û·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·. TËÓ ÂÔ¯‹·˘Ù‹ ¤Êı·ÛÂ Î·È ÙÔ ÚÒÙÔ ÌÂÙ·Ó·ÛÙ¢ÙÈÎfi Ú‡̷ ·fi ÙË PˆÛ›·. ŒÏÏËÓ˜Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÙÔ˘ K·˘Î¿ÛÔ˘, Ì ÙËÓ ·Ó·ÁÁÂÏ›· Ù˘ ÚÔÛ¿ÚÙËÛ˘ Ù˘ ‡ÊÔ-Ú˘ M·Î‰ÔÓ›·˜, ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÌÂÙ·Ó·ÛÙÂ‡Ô˘Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·, Ì ÙËÓ ÂÏ›‰· fiÙÈı· ÙÔ˘˜ ·Ú·¯ˆÚÔ‡Û·Ó ÁË. K¿ÔÈÔÈ ·’ ·˘ÙÔ‡˜ ηÙfiÚıˆÛ·Ó Ó· ÂÁηٷ-ÛÙ·ıÔ‡Ó ÛÙËÓ KÂÓÙÚÈ΋ M·Î‰ÔÓ›·. TÔ ÌÂÙ·Ó·ÛÙ¢ÙÈÎfi Ú‡̷ ·Ó·¯·ÈÙ›ÛÙË-Π̠¤̂·ÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘.

A. ¶ƒ√™ºÀ°π∫∞ ƒ∂Àª∞∆∞ ∫∞∆∞ ∆∏¡ ¶∂ƒπ√¢√ 1914-1922

1. O ‰ÈˆÁÌfi˜ ÙÔ˘ 1914 (Ô ÚÒÙÔ˜ ‰ÈˆÁÌfi˜)

H ÂÏÏËÓÈ΋ ·ÚÔ˘Û›· ÛÙË MÈÎÚ¿ AÛ›· ˘‹ÚÍ ̷ÎÚ·›ˆÓË. OÈ ˘ÎÓÔ› ηٿÙËÓ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· Î·È ÙÔ˘˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÂÏÏËÓÈÎÔ› ÏËı˘ÛÌÔ› ·Ú·›ˆÛ·Ó·ÈÛıËÙ¿ ÌÂÙ¿ ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ·, ΢ڛˆ˜ ÏfiÁˆ ÙˆÓ Ì·˙ÈÎÒÓ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌÒÓ. ŸÌˆ˜,ηٿ ÙÔ 18Ô Î·È 19Ô ·ÈÒÓ· ÂÓÈÛ¯‡ıËÎ·Ó Î·È ¿ÏÈ Ì ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡ÛÂȘ ·fi ÙÔÓ΢ڛˆ˜ ÂÏÏ·‰ÈÎfi ¯ÒÚÔ. TËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈ-ÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡, ÛËÌÂÈÒıËΠÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ¿ÓÔ‰Ô˜ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ, ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋¿ÓıËÛË Î·È ·ÍÈfiÏÔÁË ÎÔÈÓÔÙÈ΋ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË. ™Â ÂÚÈÔ¯¤˜ Ì¢ÎÓfi ÂÏÏËÓÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi ȉڇıËÎ·Ó ÎÔÈÓfiÙËÙ˜, Û‡ÏÏÔÁÔÈ, Û¯ÔÏ›· Î·È Â˘·Á‹È‰Ú‡Ì·Ù· Ì ÌÂÁ¿ÏË ·ÎÙÈÓÔ‚ÔÏ›·.

H ÂıÓÈ΋ ·Ê‡ÓÈÛË ÙˆÓ TÔ‡ÚΈÓ, Ô˘ ›¯Â ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 19Ô˘·ÈÒÓ·, ÂÓÈÛ¯‡ıËΠÌÂÙ¿ ÙËÓ Â‰·ÊÈ΋ Û˘ÚÚ›ÎÓˆÛË Ù˘ OıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔ-Ú›·˜. O ÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ ÂıÓÈÎÈÛÌfi˜ Û˘Ó¤‚·Ï ÛÙËÓ Â¯ıÚÈ΋ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ÌÂÈÔ-ÓÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ˙Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ OıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. ™ÙÔ ÛÙfi¯·ÛÙÚÔ ‚Ú¤ıË-Î·Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Î·È ÔÈ AṲ́ÓÈÔÈ, ηıÒ˜ ›¯·Ó Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ ÛÙ· ¯¤ÚÈ·ÙÔ˘˜ ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ Î·È Ù˘ ‚ÈÔÌ˯·Ó›·˜ Ù˘ ¯ÒÚ·˜. HÂÎÎÚÂÌfiÙËÙ· ›Û˘ ÛÙÔ ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ηٷ·ڈÛ˘ ÙˆÓ ÓËÛÈÒÓ ÙÔ˘ ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡AÈÁ·›Ô˘ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· Âȉ›ӈÛ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ EÏÏ¿‰·˜-TÔ˘ÚΛ·˜.

TÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ Ì‹Ó˜ ÙÔ˘ 1914 ¤ÁÈÓ·Ó ·ıÚfi˜ ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡ÛÂȘMÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ Ù˘ ™ÂÚ‚›·˜, Ù˘ BÔ˘ÏÁ·Ú›·˜ Î·È Ù˘ EÏÏ¿‰·˜ ÚÔ˜ ÙË MÈÎÚ¿AÛ›·, ÔÈ Ôԛ˜ ˘ÔÎÈÓ‹ıËÎ·Ó Û ÁÂÓÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜ ·fi ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ΢‚¤ÚÓË-ÛË. A˘Ùfi ¤‰ˆÛ ÙÔ ÚfiÛ¯ËÌ· ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙËÓÂÈΛÌÂÓË Â›ÛÔ‰Ô Ù˘ TÔ˘ÚΛ·˜ ÛÙÔÓ Aã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ fiÏÂÌÔ, Ó· ÂΉÈÒÍÂÈ ÙÔ˘˜ŒÏÏËÓ˜. ¶ÚÒÙ· ı‡Ì·Ù· ˘‹ÚÍ·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Ù˘ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜ £Ú¿Î˘, ÔÈÔÔ›ÔÈ ÂΉÈÒ¯ıËÎ·Ó ·fi ÙȘ ÂÛٛ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 1914. TÔ M¿ÈÔ ÔÈ ‰ÈˆÁ-ÌÔ› ÂÂÎÙ¿ıËÎ·Ó Î·È ÛÙË ¢˘ÙÈ΋ MÈÎÚ¿ AÛ›·, Ì ÙÔ ÚfiÛ¯ËÌ· Ù˘ ÂÎΤӈÛ˘Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ·fi Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÓ·ÙÔÏÈÎÔ‡ AÈÁ·›Ô˘, ÁÈ· ÛÙÚ·ÙȈÙÈ-ÎÔ‡˜ ÏfiÁÔ˘˜. ŸÏË Ë Âȯ›ÚËÛË ¤ÁÈÓ Ì ÙËÓ Î·ıÔ‰‹ÁËÛË ÙˆÓ °ÂÚÌ·ÓÒÓ, Û˘Ì-Ì¿¯ˆÓ ÙˆÓ TÔ‡ÚΈÓ. H ÂÎΤӈÛË ÌÂıԉ‡ÙËΠÚÒÙ· Ì ·ÓıÂÏÏËÓÈ΋ ÂÎÛÙÚ·-Ù›· ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ Ù‡Ô˘ Î·È Î·Ù·›ÂÛË ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÁÈ· Ó· ÂÍ·Ó·ÁηÛÙÔ‡ÓÛ «ÂÎÔ‡ÛÈ·» ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË. ™Â ÔÏϤ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ‰È·Ú¿¯ıËÎ·Ó ÏÂËÏ·Û›Â˜Î·È ‰ÔÏÔÊÔӛ˜ Û ‚¿ÚÔ˜ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ.

TÔ OÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfi ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô Î‹Ú˘Í ÙËÓ OÚıfi‰ÔÍË EÎÎÏËÛ›· Û ‰ÈˆÁÌfi ηȷӤÛÙÂÈÏ ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈÒÓ Î·È ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ. H EÏÏ¿‰· ·ÓÙ¤‰Ú·-ÛÂ Î·È ·Ó¤Ï·‚ ‰Èψ̷ÙÈΤ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·Ú¯›ÛÔ˘Ó ‰È·Ú·ÁÌ·-

140 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

Ù‡ÛÂȘ ÁÈ· ÂıÂÏÔ‡ÛÈ· ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ EÏÏ‹ÓˆÓ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ Ù˘ TÔ˘ÚΛ·˜ ηÈMÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ Ù˘ EÏÏ¿‰·˜. I‰Ú‡ıËΠÙÔÓ IÔ‡ÓÈÔ Ì›· MÈÎÙ‹ EÈÙÚÔ‹ Ô˘ ı·Ú‡ıÌÈ˙ ٷ Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹, fï˜ ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛÂ, ÏfiÁˆ Ù˘ÂÈÛfi‰Ô˘ Ù˘ TÔ˘ÚΛ·˜ ÛÙÔÓ Aã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ fiÏÂÌÔ, ÙÔÓ OÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1914.

OÈ Î·Ù·È¤ÛÂȘ Ô˘ ˘¤ÛÙËÛ·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ‹Ú·Ó ÙȘ ÂÍ‹˜ ÌÔÚʤ˜:ñ £ÂÛ›ÛÙËÎ·Ó ¤ÎÙ·ÎÙ˜ ÂÈ‚·Ú‡ÓÛÂȘ Î·È ÂÈÙ¿ÍÂȘ ÂȉÒÓ ÁÈ· ÙȘ ·Ó¿ÁΘ

ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘.ñ T¤ıËÎ·Ó ÂÌfi‰È· ÛÙȘ ÂÌÔÚÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜.ñ ¶ÏËı˘ÛÌÔ› ¯ˆÚÈÒÓ ‹ Î·È Â˘Ú‡ÙÂÚˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÌÂÙ·ÙÔ›ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙȘ

·ÎÙ¤˜ ÚÔ˜ ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜. ñ OÈ ¿Ó‰Ú˜ ¿Óˆ ÙˆÓ 45 ÂÙÒÓ, Ô˘ ‰ÂÓ ÛÙÚ·-

Ù‡ÔÓÙ·Ó, Â¿Ó‰ÚˆÛ·Ó Ù· Ù¿ÁÌ·Ù· ÂÚÁ·Û›·˜*.EΛ ÔÏÏÔ› ¤ı·Ó·Ó ·fi ηÎÔ˘¯›Â˜, ›ӷ ηȷÚÚÒÛÙȘ7. ŸÛÔÈ Â›¯·Ó ËÏÈΛ· 20-45 ÂÙÒÓ ÌÔ-ÚÔ‡Û·Ó ·Ú¯Èο Ó· ÂÍ·ÁÔÚ¿ÛÔ˘Ó ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ÙÔ˘˜ ıËÙ›·. ŸÛÔÈ ‰ÂÓ Ï‹ÚˆÛ·Ó ¯·Ú·ÎÙËÚ›ÛÙË-Î·Ó ÏÈÔÙ¿ÎÙ˜. MÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÚÁËÛË Ù˘ ‰˘Ó·-ÙfiÙËÙ·˜ ÂÍ·ÁÔÚ¿˜ Ù˘ ıËÙ›·˜ ÛËÌÂÈÒıËηӯÈÏÈ¿‰Â˜ ÏÈÔٷ͛˜ Î·È fiÛÔÈ Û˘ÓÂÏ‹ÊıËÛ·Ó,ÂÎÙÂϤÛÙËηÓ.

OÈ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÌÂÁ¿-ÏÔ Î‡Ì· Ê˘Á‹˜ ÚÔ˜ ÙËÓ EÏÏ¿‰·. ™Ù· Û›ÙÈ· Ô˘ÂÁη٤ÏÂÈ„·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜, ÔÈ ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ÂÁη٤ÛÙËÛ·Ó MÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ˜ ·fiÙË ™ÂÚ‚›·, ÙË BÔ˘ÏÁ·Ú›·, ÙËÓ AÏ‚·Ó›· Î·È ÙËÓEÏÏ¿‰·. OÈ ‰ÈÒÍÂȘ Î·È ÔÈ ÂÎÙÔ›ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈ-ÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ Û˘Ó¯›ÛÙËηÓ, Ì ÌÈÎÚfiÙÂÚË fÓÙ·ÛË, Î·È Î·Ù¿ Ù· ÂfiÌÂÓ· ¯ÚfiÓÈ·, ̤¯ÚÈ ÙÔÙ¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘, ÙÔ 1918, Î·È ÂÂÎÙ¿ıËÎ·Ó Î·ÈÛ ¿ÏϘ ÂÚÈÔ¯¤˜ (M·ÚÌ·Ú¿˜, ¶fiÓÙÔ˜ Î.¿.). OÈÚfiÛÊ˘Á˜ Ô˘ ¤Êı·Û·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ÙÔ ‰È¿ÛÙË-Ì· ·˘Ùfi ·Ó‹Ïı·Ó Û ÔÏϤ˜ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜.

2. ÕÏÏ· ÚÔÛÊ˘ÁÈο Ú‡̷ٷ

¶·Ú¿ÏÏËÏ· Ì ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÚÔÛʇÁˆÓ ·fi ÙËÓTÔ˘ÚΛ·, ÚfiÛÊ˘Á˜ ‹Ïı·Ó ÙÔ 1916 ·fi ÙËÓAÓ·ÙÔÏÈ΋ M·Î‰ÔÓ›·, ÙËÓ ÔÔ›· ›¯·Ó ηٷϿ-‚ÂÈ ÔÈ BÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ ˆ˜ Û‡ÌÌ·¯ÔÈ ÙˆÓ °ÂÚÌ·ÓÒÓ.

141TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

7. K·ı’ Ô‰fiÓ ÚÔ˜ Ù· Ù¿ÁÌ·Ù·ÂÚÁ·Û›·˜ (·ÌÂϤ Ù·ÌÔ˘ÚÔ‡)

«M·˜ ›¯·Ó ·Ì·ÚˆÌ¤-ÓÔ˘˜ Û ‚·ÁfiÓÈ· Ô˘ ÌÂٷʤÚ-Ó·Ó ¿ÏÔÁ·. MÔÓ¿¯· ÌÈ·ÊÔÚ¿ ÙË Ì¤Ú· Ì·˜ ·ÓÔ›Á·ÓÂÁÈ· Ó· ¿Ì ÁÈ· ۈ̷ÙÈ΋ Ì·˜·Ó¿ÁÎË. Afi 480 ¿ÓÙÚ˜ Ԣ›¯Â ΛÓË Ë ·ÔÛÙÔÏ‹, ÌfiÓÔ ÔÈ310 ÊÙ¿Û·Ó ÛÙÔÓ ÚÔÔÚÈÛÌfiÙÔ˘˜. OÈ ÂηÙfiÓ Â‚‰ÔÌ‹ÓÙ· ÙÔÛο۷Ó ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ. H ÊÚÔ˘-Ú¿ –‹Ù·Ó ÌfiÓÔ ‰¤Î· ¿ÓÙÚ˜–¤Î·Ó ٷ ÛÙÚ·‚¿ Ì¿ÙÈ· ÁÈ· Ó·¿ÚÂÈ Ì·¯ÙÛ›ÛÈ Î·È Ó· ÏÈ·-ÙÛÈÎÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ÌfiÁÔ˘˜Ì·˜. °È· ÎÂÈÓÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÊԢη-Ú¿‰Â˜ ‰È·‚fiÏÔ˘˜ ‹Ù·Ó ·Ó·¿-ÓÙ¯Ԙ ıËÛ·˘Úfi˜ ÔÈ ÏÔ‡ÛÈÔÈÌfiÁÔÈ ÂηÙfiÓ Â‚‰ÔÌ‹ÓÙ·EÏÏ‹ÓˆÓ, fiÔ˘ Ë ÌËÙÚÈ΋ÛÙÔÚÁ‹ Î·È Ë ÛÂÏÌÂÛÈ¿* Ù˘·ÂÏÈÛÈ¿˜ ›¯·Ó ÛÙÔÈ‚¿ÍÂÈfi,ÙÈ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ‰È·ı¤Ù·Ó ٷۛÙÈ· Û ÚÔ‡¯· Î·È Û ÙÚfiÊÈ-Ì·. ¶fiÛÔÈ ·’ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ÙÔÛο۷Ó ı· ηÙÔÚıÒÓ·Ó ӷÊÙ¿ÛÔ˘Ó ˙ˆÓÙ·ÓÔ› ÛÙ· Û›-ÙÈ· ÙÔ˘˜!...»

¢. ™ˆÙËÚ›Ô˘, M·ÙˆÌ¤Ó·XÒÌ·Ù·, (18Ë ¤Î‰ÔÛË), Aı‹Ó·1982, Û. 102-103.

MÂÙ¿ ÙË Ï‹ÍË ÙˆÓ Â¯ıÚÔÚ·ÍÈÒÓ ÙÔ 1918, ·˘ÙÔ› ¤ÛÙÚ„·Ó ÛÙȘ ÂÛٛ˜ ÙÔ˘˜Î·È Ë «YËÚÂÛ›· AÓÔÈÎÔ‰ÔÌ‹Ûˆ˜ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜ M·Î‰ÔÓ›·˜» ÌÂÚ›ÌÓËÛ ÁÈ·ÙËÓ Â·ÓÂÁηٿÛÙ·Û‹ ÙÔ˘˜.

TÔ NԤ̂ÚÈÔ ÙÔ˘ 1919 ˘ÔÁÚ¿ÊËÎÂ Ë Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ NÂ˚Á‡, Ô˘ ÚÔ¤‚ÏÂÂÙËÓ ·Ú·¯ÒÚËÛË Ù˘ ¢˘ÙÈ΋˜ £Ú¿Î˘ ·fi ÙË BÔ˘ÏÁ·Ú›· ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·. ™ÙËÛ˘Óı‹ÎË ‹Ù·Ó Û˘ÓËÌ̤ÓÔ ÙÔ «™‡ÌʈÓÔ ÂÚ› ·ÌÔÈ‚·›·˜ ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡Ûˆ˜ ÌÂÙ·-͇ EÏÏ¿‰Ô˜ Î·È BÔ˘ÏÁ·Ú›·˜». M ‚¿ÛË ·˘Ùfi, ·Ó·¯ÒÚËÛ·Ó ·fi ÙËÓ EÏÏ¿‰·ÂÚ›Ô˘ 50.000 BÔ‡ÏÁ·ÚÔÈ Î·È ·fi ÙË BÔ˘ÏÁ·Ú›· ÂÚ›Ô˘ 30.000 ŒÏÏËÓ˜(ÂÚ›Ô˘ 20.000 ·ÎfiÌË ŒÏÏËÓ˜ ›¯·Ó ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡ÛÂÈ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹Ù˘ Û˘Óı‹Î˘).

TËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1919-1921, ÏfiÁˆ Ù˘ PˆÛÈ΋˜ E·Ó¿ÛÙ·Û˘ Î·È Ù˘ ηٿÏË-„˘ ÚˆÛÈÎÒÓ Â·Ú¯ÈÒÓ ·fi ÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜, ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Ù˘PˆÛ›·˜ Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙ· ÏÈÌ¿ÓÈ· Ù˘ M·‡Ú˘ £¿Ï·ÛÛ·˜ Î·È ·fi ÂΛ ‰È·ÂÚ·È-ÒıËΠÛÙËÓ EÏÏ¿‰·. TÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó AṲ́ÓÈÔÈ Î·È PÒÛÔÈ.

ŒÏÏËÓ˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ‹Ïı·Ó ›Û˘ ηٿ ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·˘Ùfi ·fi ÙË BfiÚÂÈÔ◊ÂÈÚÔ (΢ڛˆ˜ ÙÔ 1914), ÙË PÔ˘Ì·Ó›· (ÙÔ 1919 ·fi ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó‰›Ô ÔÏÂÌÈÎÒÓ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛˆÓ), ÙËÓ ˘fi ÈÙ·ÏÈ΋ ηÙÔ¯‹ NÔÙÈÔ‰˘ÙÈ΋ MÈÎÚ¿AÛ›· (1919), ÙÔ A˚‰›ÓÈÔ Î·È ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜ (1919), ηıÒ˜ ηȷfi Ù· ÈÙ·ÏÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓ· ¢ˆ‰ÂοÓËÛ· (ηٿ ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· ·fi ÙÔ 1912 Î·È ÂÍ‹˜).

™˘ÓÔÏÈο, ̤¯ÚÈ Î·È ÙÔ 1920, ›¯·Ó ηٷʇÁÂÈ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ÂÚ›Ô˘800.000 ÚfiÛÊ˘Á˜. A˘ÙÔ›, ›Ù ¤Êı·Û·Ó ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜, ›Ù ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó ÌÂÊÚÔÓÙ›‰· Î·È Ì¤Û· Ô˘ ‰È·Ù¤ıËÎ·Ó ÁÈ· ÙÔ ÛÎÔfi ·˘Ùfi ·fi ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ (˙Ò·,Ô¯‹Ì·Ù·, ·Ì·ÍÔÛÙÔȯ›Â˜, ÏÔ›·). MÂÁ¿ÏÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÚÔÛʇÁˆÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıË-ΠÛÙËÓ Aı‹Ó· Î·È ÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿, ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÙË M·Î‰ÔÓ›·,Î·È ÛÙ· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÓ·ÙÔÏÈÎÔ‡ AÈÁ·›Ô˘ (§¤Û‚Ô˜, X›Ô˜, ™¿ÌÔ˜). MÈÎÚfiÙÂÚÔ˜·ÚÈıÌfi˜ ηÙ¢ı‡ÓıËΠÛÙËÓ KÚ‹ÙË (HÚ¿ÎÏÂÈÔ, X·ÓÈ¿), ÙÔ BfiÏÔ, ÙËÓ ¶¿ÙÚ·,ÙËÓ K·Ï·Ì¿Ù· Î·È Ù· ÓËÛÈ¿ ÙÔ˘ AÚÁÔÛ·ÚˆÓÈÎÔ‡.

3. H ÂÚ›ı·Ï„Ë (1914-1921)

™ÙËÓ ·Ú¯‹ Ë ÂÚ›ı·Ï„Ë ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ‹Ù·Ó ˆ˜ › ÙÔ Ï›ÛÙÔÓ ¤ÚÁÔ ÂıÂ-ÏÔÓÙÒÓ. K·Ù·ÚÙ›ÛÙËÎ·Ó ÂÈÙÚÔ¤˜ ·fi ÙÔ YÔ˘ÚÁÂ›Ô EÛˆÙÂÚÈÎÒÓ Ì ¤ÚÁÔ ÙˉȷÓÔÌ‹ ÙÚÔʛ̈Ó, ÈÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÙËÓ ·ÚÔ¯‹ ÛÙÔȯÂÈÒ‰Ô˘˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ‚Ô‹-ıÂÈ·˜. T· ¤ÛÔ‰· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÂÚ¿ÓÔ˘˜, ‰ˆÚ¤˜ Î·È ÌÈÎÚ‹ ÎÚ·ÙÈ΋ ÂȯÔÚ‹-ÁËÛË. TÔÓ IÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1914 ȉڇıËΠÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË OÚÁ·ÓÈÛÌfi˜, Ì ÛÎÔfi ÙËÓ¿ÌÂÛË ÂÚ›ı·Ï„Ë Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙËÓ ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Û ÂÁηٷ-ÏÂÏÂÈÌ̤ӷ ÙÔ˘ÚÎÈο Î·È ‚Ô˘ÏÁ·ÚÈο ¯ˆÚÈ¿ Ù˘ KÂÓÙÚÈ΋˜ Î·È AÓ·ÙÔÏÈ΋˜M·Î‰ÔÓ›·˜. ¶·Ú¯fiÙ·Ó Û˘ÛÛ›ÙÈÔ, ÚÔÛˆÚÈÓ‹ ÛÙ¤ÁË Î·È È·ÙÚÈ΋ ÂÚ›ı·Ï„Ë,

142 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

̤¯ÚÈ ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÂÚÁ·Û›· ‹ Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÁˆÚÁÈÎfi ÎÏ‹ÚÔ. K·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ EıÓÈÎÔ‡ ¢È¯·ÛÌÔ‡ (1916-1917) Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË

BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ›‰Ú˘Û ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÙËÓ «AÓˆÙ¿ÙËÓ ¢È‡ı˘ÓÛÈÓ¶ÂÚÈı¿Ï„ˆ˜». TÔÓ IÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1917 (›¯Â ÂÈÎÚ·Ù‹ÛÂÈ Ô BÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ Î·È Ô ‚·ÛÈ-ÏÈ¿˜ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ›¯Â ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÙËÓ EÏÏ¿‰·) ȉڇıËΠÙÔ YÔ˘ÚÁ›ԶÂÚÈı¿Ï„ˆ˜. °È· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ıÂÛÌÔıÂÙ‹ıËÎÂ Ë ÂÚ›ı·Ï„Ë Î·È ÁÈ· ÙȘ ÔÈÎÔ-Á¤ÓÂȘ ÙˆÓ Âʤ‰ÚˆÓ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙÔ Ì¤ÙˆÔ Î·È ÁÈ· ÙȘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ÙˆÓı˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘.

MÔÏÔÓfiÙÈ Ë EÏÏ¿‰· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û ÔÏÂÌÈ΋ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛË (Aã ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜fiÏÂÌÔ˜) Î·È ÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ ‹Ù·Ó ·ÓÙ›ÍÔ˜, Ë ÊÚÔÓÙ›‰· ÁÈ· ÙÔ˘˜ÚfiÛÊ˘Á˜ ‹Ù·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓË ·fi ÙÔ 1917 ¤ˆ˜ ÙÔ 1921. ™‡ÌʈӷÌ ÛÙÔȯ›· ÙˆÓ ˘ËÚÂÛÈÒÓ ÙÔ˘ YÔ˘ÚÁ›Ԣ ¶ÂÚÈı¿Ï„ˆ˜, ‰¤¯ÙËÎ·Ó ÂÚ›ı·Ï-„Ë Î·Ù¿ ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· ÂÚ›Ô˘ 450.000 ÚfiÛÊ˘Á˜.

H ̤ÚÈÌÓ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÂÚÈÂÏ¿Ì‚·ÓÂ:

ñ ¢È·ÓÔÌ‹ ¯ÚËÌ·ÙÈÎÔ‡ ‚ÔËı‹Ì·ÙÔ˜. I‰È·›ÙÂÚÔ Â›‰ÔÌ· ‰ÈÓfiÙ·Ó Û ÈÂÚ›˜,‰·ÛοÏÔ˘˜ Î·È ÂÈÌÂÏ›˜ Ì·ıËÙ¤˜.

143TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

¶ÚfiÛÊ˘Á˜ Ì·ı‹ÙÚȘ ÙÔ˘ Aã ¢ËÌÔÙÈÎÔ‡ ™¯ÔÏ›Ԣ £ËϤˆÓ §·˘Ú›Ô˘Ì ÙÔ˘˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ (ÚÒÙÔ˜ ‰ÈˆÁÌfi˜)

ñ ¢È·ÓÔÌ‹ Û˘ÛÛÈÙ›Ô˘. OÚÁ·ÓÒıËÎ·Ó Î·ıËÌÂÚÈÓ¿ Û˘ÛÛ›ÙÈ· ·fi ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ‹ÙÔ ¶·ÙÚȈÙÈÎfi ÿ‰Ú˘Ì· ÛÂ Û˘ÓÔÈ˘ ÙˆÓ fiÏÂˆÓ fiÔ˘ ‹Ù·Ó Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤ÓÔÈÔÏÏÔ› ÚfiÛÊ˘Á˜.

ñ ¶·ÚÔ¯‹ È·ÙÚÈ΋˜ ÂÚ›ı·Ï„˘. ¢ÈÔÚ›ÛÙËÎ·Ó ÁÈ·ÙÚÔ›, Ê·ÚÌ·ÎÔÔÈÔ› ηÈÌ·›Â˜, ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜

ñ XÔÚ‹ÁËÛË Ê·ÚÌ¿ÎˆÓ Î·È ÓÔÛËÏ›· Û ÓÔÛÔÎÔÌ›·, ‰ËÌfiÛÈ· ‹ ÂȉÈο ‰È·-ÌÔÚʈ̤ӷ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚ›ı·Ï„Ë ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ.

ñ ™Ù¤Á·ÛË Û ÚÔÛˆÚÈÓ¿ ηٷχ̷ٷ, (ÛÎËÓ¤˜ ‹ ·Ú·‹ÁÌ·Ù·), Û ‰ËÌfiÛÈ·Î·È Û ÂÈÙ·Á̤ӷ ‹ ÌÈÛıˆÌ¤Ó· ȉȈÙÈο ÎÙ›ÚÈ·.

ñ ¶·ÚÔ¯‹ ÂÓ‰˘Ì¿ÙˆÓ Î·È ÎÏÈÓÔÛηÛÌ¿ÙˆÓ.

ñ BÔ‹ıÂÈ· ÁÈ· ‡ÚÂÛË ÂÚÁ·Û›·˜.

ñ ¢ˆÚÂ¿Ó ÌÂٷΛÓËÛË, ÔÌ·‰È΋ ‹ ·ÙÔÌÈ΋, ÁÈ· ‡ÚÂÛË ÛÙ¤Á˘ Î·È ÂÚÁ·Û›·˜ ‹ÁÈ· ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˘ ÂÁηٿÛÙ·Û˘.

4. H ·ÏÈÓÓfiÛÙËÛË

H ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÛÙË MÈÎÚ¿ AÛ›· ÍÂΛÓËÛ ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜Ì‹Ó˜ ÙÔ˘ 1918 ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ÙÂÚÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ TÔ˘ÚΛ·. TÔÓ

144 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

¢È·ÓÔÌ‹ Û˘ÛÛÈÙ›Ô˘ ηٿ ÙÔÓ ÚÒÙÔ ‰ÈˆÁÌfi Û ÚfiÛÊ˘Á˜ ÛÙË M˘ÙÈÏ‹ÓË

OÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1918 Û˘ÛÙ¿ıËΠÛÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ¶·ÙÚÈ·Ú¯È΋EÈÙÚÔ‹, Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ ·ӷ·ÙÚÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÂÎÙÔÈṲ̂ӈÓ, ÌÂÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ¶·ÙÚÈ·Ú¯Â›Ô˘ Î·È Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘. H ·ÏÈÓÓfiÛÙËÛˤÁÈÓ ÙÌËÌ·ÙÈο, Ì ÙË Ì¤ÚÈÌÓ· ÙÔ˘ YÔ˘ÚÁ›Ԣ ¶ÂÚÈı¿Ï„ˆ˜, Î·È ÂÈÙÚ¿Ë-Π·Ú¯Èο Ó· ÂÈÛÙÚ¤„Ô˘Ó ÔÈ Â˘ÔÚfiÙÂÚÔÈ Î·È ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÔÈ ÚÔÂÚ¯fiÌÂÓÔÈ·fi ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÌfiÓÔ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ¢˘ÙÈ΋˜ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜. OÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔȤÛÙÚ„·Ó ÛÙȘ ÂÛٛ˜ ÙÔ˘˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·fi‚·ÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙ˙̇ÚÓË, ÙÔ M¿ÈÔ ÙÔ˘ 1919. M¤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 1920 Ë ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ÚÔ-ÛʇÁˆÓ ›¯Â ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÙË MÈÎÚ¿ AÛ›· Î·È ÙËÓ AÓ·ÙÔÏÈ΋ £Ú¿ÎË.

OÈ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ‚Ú‹Î·Ó ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ¿Û¯Ë̘, ηıÒ˜ ÔÏÏ¿Û›ÙÈ·, ÂÎÎÏËۛ˜ Î·È Û¯ÔÏ›· ›¯·Ó ÌÂÚÈÎÒ˜ ‹ ÂÓÙÂÏÒ˜ ηٷÛÙÚ·Ê›. E›Û˘,Û οÔȘ ÂÚÈÔ¯¤˜, Û ۛÙÈ· EÏÏ‹ÓˆÓ Â›¯·Ó ÂÁηٷÛÙ·ı› MÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈÚfiÛÊ˘Á˜ ·fi ÙȘ ‚·ÏηÓÈΤ˜ ¯ÒÚ˜. ™Ù· Ï·›ÛÈ· Ù˘ ⁄·Ù˘ AÚÌÔÛÙ›·˜™Ì‡ÚÓ˘ ȉڇıËÎÂ Ë «YËÚÂÛ›· ¶·ÏÈÓÓÔÛÙ‹Ûˆ˜ Î·È ¶ÂÚÈı¿Ï„ˆ˜», Ë ÔÔ›·‚ÔËıÔ‡Û fiÛÔ˘˜ ¤ÛÙÚÂÊ·Ó Ó· ·ÔηٷÛÙ·ıÔ‡Ó ÛÙ· Û›ÙÈ· ÙÔ˘˜ Î·È ÙȘ ·Û¯Ô-ϛ˜ ÙÔ˘˜. OÈ ÂÈÚËÓÈΤ˜ fï˜ ̤Ú˜ ‰ÂÓ ÎÚ¿ÙËÛ·Ó Ôχ. §›ÁÔ˘˜ Ì‹Ó˜ ·ÚÁfiÙÂ-Ú·, ÙÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1922, ı· ¤·ÈÚÓ·Ó ¿ÏÈ ÙÔ ‰ÚfiÌÔ Ù˘ ÚÔÛÊ˘ÁÈ¿˜.

145TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

¶·Ú·‹ÁÌ·Ù· ÁÈ· ÙË ÛÙ¤Á·ÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ‰ÈˆÁÌÔ‡ÛÙËÓ ·Ú·Ï›· Ù˘ K·Ï·Ì¿Ù·˜

B. H Mπ∫ƒ∞™π∞∆π∫∏ ∫∞∆∞™∆ƒ√º∏

1. H ¤ÍÔ‰Ô˜

OÈ ÂıÓÈΤ˜ ‚Ϥ„ÂȘ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜ Ê¿ÓËΠfiÙÈ Á›ÓÔÓÙ·ÓÚ·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. EÏÏËÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ·Ô‚È‚¿ÛÙËΠÛÙË ™Ì‡ÚÓË ÛÙȘ 15 M·˝Ô˘1919. ™‡ÓÙÔÌ· Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ·ÚÔ˘Û›· ÂÂÎÙ¿ıËÎÂ Î·È Û ¿ÏϘ ÂÚÈÔ¯¤˜, Á‡Úˆ·fi ÙËÓ Î·Ù¯fiÌÂÓË ˙ÒÓË. TÔÓ IÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1920 ˘ÔÁÚ¿ÊËÎÂ Ë ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ™Â‚ÚÒÓ, Ô˘ ÌÂٷ͇ ¿ÏÏˆÓ fiÚÈ˙ fiÙÈ Ë ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ ı· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ˘fiÂÏÏËÓÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË Î·È Î·ÙÔ¯‹ ÁÈ· ¤ÓÙ ¯ÚfiÓÈ·.⁄ÛÙÂÚ· ·fi ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó ÔÈοÙÔÈÎÔÈ Ì ‰ËÌÔ„‹ÊÈÛÌ· Ó· ·ÔÊ·Û›ÛÔ˘Ó ÙËÓÚÔÛ¿ÚÙËÛË Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·. TÔNԤ̂ÚÈÔ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÙÔ ÎfiÌÌ· ÙˆÓºÈÏÂÏ¢ı¤ÚˆÓ ËÙÙ‹ıËΠÛÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ Î·È Ô ‚·ÛÈ-ÏÈ¿˜ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ¤ÛÙÚ„ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·. A˘Ùfi¤‰ˆÛ ÙËÓ ·ÊÔÚÌ‹ ÛÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜ Ó· ÂÎÊÚ¿-ÛÔ˘Ó Î·ı·ÚfiÙÂÚ· ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ Ù˘ ÛÙ¿Û˘ ÙÔ˘˜ ·¤-Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÙÔ ÂıÓÈÎfi ΛÓËÌ·ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ Ì ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙÔÓ MÔ˘ÛÙ·Ê¿KÂÌ¿Ï ÁÈÓfiÙ·Ó ‰È·ÚÎÒ˜ ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚÔ ÙfiÛÔ ÛÙÔ Â͈-ÙÂÚÈÎfi fiÛÔ Î·È ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ TÔ˘ÚΛ·˜. OÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ¤ÏËÍ ÙÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘1922 Ì ‹ÙÙ· Î·È ˘Ô¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·-ÙÔ‡. XÈÏÈ¿‰Â˜ ÚfiÛÊ˘Á˜, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙÔ ÛÙÚ·-Ùfi, ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÊÙ¿ÓÔ˘Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·8.

◊‰Ë, ÚÈÓ ·fi ÙÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1922, ÂÏÏË-ÓÈÎÔ› ÏËı˘ÛÌÔ› Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜ (¶fiÓÙÔ˘,KÈÏÈΛ·˜, K··‰ÔΛ·˜) ›¯·Ó ÂÁηٷÏ›„ÂÈ Ù·Û›ÙÈ· ÙÔ˘˜ Î·È Â›¯·Ó ηٷʇÁÂÈ ÛÙË ™Ì‡ÚÓË ‹ÙËÓ EÏÏ¿‰·. MÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ÛÂÈÚ¿ ›¯·Ó Ù· BÔ˘ÚÏ¿, ÙÔ A˚‚·Ï› Î·È Ù·MÔÛ¯ÔÓ‹ÛÈ·. ¢ÈÒÍÂȘ ÛËÌÂÈÒıËÎ·Ó Î·È ÛÙË‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋ MÈÎÚ¿ AÛ›· (¶ÚÔÔÓÙ›‰· ηȷÏÏÔ‡). Aȯ̿ψÙÔÈ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Î·È ÓÙfiÈÔÈ¿Ó‰Ú˜ 18-45 ÂÙÒÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó Û ÛÙÚ·ÙfiÂ-‰· Î·È Û¯ËÌ·Ù›ÛÙËÎ·Ó ÔÚ›˜ ·È¯Ì·ÏÒÙˆÓ Î·ÈÔÌ‹ÚˆÓ ÚÔ˜ ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜.

146 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

8. M·ÚÙ˘Ú›Â˜ MÈÎÚ·ÛÈ·-ÙÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·

EÌ›˜ ÔÈ ¿ÏÏÔÈ ÂÚÈ̤ӷÌÂÙÚÂȘ ̤Ú˜, ÒÛÔ˘ ̋ηÌÂÛ η˝ÎÈ· Î·È Ì·ÚοڷÌ ÁÈ·ÙË M˘ÙÈÏ‹ÓË. flÛÔ˘ Ó· ·Ù‹-ÛÂÈ ÙÔ Ô‰¿ÚÈ ÙÔ˘ Ô ÙÔ‡ÚÎÈÎÔ˜ÛÙÚ·Ùfi˜ ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi, ¿Ú·˙·Óη˝ÎÈ· Î·È Ì·˜ ·›ÚÓ·Ó.¶›Ûˆ-›Ûˆ ÛÙË M˘ÙÈÏ‹ÓË ‰ÂÓÌ·˜ ‰¤¯Ô˘ÓÙ·Ó. ¢ÂÓ Â›Ó·È Î·ÈÏÔ‡ÛÈÔ˜ ÙfiÔ˜Ø ·fi ¤Ó·Ì·ÍÔ‡ÏÈ [=ÛÔ‰ÂÈ¿] ÂÚÈ̤ÓÂÈ.B·Û·ÓÈÛًηÌÂ, ηÎÔÎÔÈÌË-ı‹Î·ÌÂ, ηÎÔÊ¿Á·ÌÂ, ÌÂÁ¿ÏËÛ˘ÌÊÔÚ¿ ¿ı·ÌÂ. K·È ÔÈfi˜‰ÂÓ ¤ÎÏ·„ ÓÂÎÚÔ‡˜; K·ÈÔÈÔ˜ ‰ÂÓ Î·ÎÔ¿ıËÛ ηÈÔÈÔ˜ ‰ÂÓ ÎÏ·›ÂÈ ·ÎfiÌ·;MÔÓ¿¯· Ù· ·È‰È¿ Ô˘ ÁÂÓÓ‹-ıËÎ·Ó Â‰Ò, Ù'·ÎÔ‡ÓÂ Û·Ó „‡-ÙÈη ·Ú·Ì‡ıÈ·.

(M·ÚÙ˘Ú›· AfiÛÙÔÏÔ˘M˘ÎÔÓÈ¿ÙË ·fi ÙÔ ·Ú·ı·-Ï¿ÛÛÈÔ ¯ˆÚÈfi AÙ˙·Ófi˜, ÎÔÓÙ¿ÛÙËÓ ¶¤ÚÁ·ÌÔ, ·¤Ó·ÓÙÈ ·fiÙË §¤Û‚Ô).

H ŒÍÔ‰Ô˜ (¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘K¤ÓÙÚÔ˘ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ™Ô˘‰ÒÓ), ÙfiÌ. Aã, Û. 142.

147TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

X¿Ú

Ù˘

Ù˘

AÓ·

ÙÔÏÈ

΋˜

£Ú¿

΢

ηÈ

Ù˘

MÈÎ

Ú¿˜

AÛ›

·˜ Ì

 ٷ

·Ú¯

·›·

ÔÓfiÌ

·Ù·

ÙˆÓ

·Ú

¯ÈÒ

Ó

¶ÔÏÏÔ› ¤ı·Ó·Ó ·fi ηÎÔ˘¯›Â˜ Î·È ·ÛÈÙ›·. ™ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ù˘ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜£Ú¿Î˘ ‰fiıËΠÚÔıÂÛÌ›· ÂÓfi˜ Ì‹Ó· ÁÈ· Ó· ÂÎÎÂÓÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹. M·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Â›¯·Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ¿ÚÔ˘Ó Ì·˙› ÙÔ˘˜ fiÛ· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó·ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ·fi ÙËÓ ÎÈÓËÙ‹ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘˜. OÈ ŒÏÏËÓ˜ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ Ù˘K·ÏÏ›ÔÏ˘ ¤Ê˘Á·Ó ·ÚÁfiÙÂÚ·. ™˘ÓÔÏÈο, ÙÔ ÊıÈÓfiˆÚÔ ÙÔ˘ 1922 ¤Êı·Û·ÓÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ÂÚ›Ô˘ 900.000 ÚfiÛÊ˘Á˜ (·Ó¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ Î·È 50.000 AṲ́ÓÈÔÈ).¶ÂÚ›Ô˘ 200.000 ŒÏÏËÓ˜ ·Ú¤ÌÂÓ·Ó ÛÙËÓ K··‰ÔΛ· Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÛÙËÓKÂÓÙÚÈ΋ Î·È NfiÙÈ· MÈÎÚ¿ AÛ›·. A˘ÙÔ› ÌÂٷʤÚıËÎ·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ÙÔ 1924Î·È ÙÔ 1925 Ì ÙË ÊÚÔÓÙ›‰· Ù˘ MÈÎÙ‹˜ EÈÙÚÔ‹˜. ŒÓ· ÙÌ‹Ì· ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓÙÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘ Î·Ù¤Ê˘Á ÛÙË PˆÛ›·.

¶›Ó·Î·˜ 1¶ÚԤϢÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Ô˘ Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·

ηٿ ÙȘ ÙÚÂȘ ÚÒÙ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·

(¶ËÁ‹: ™Ù·ÙÈÛÙÈ΋ YËÚÂÛ›· Ù˘ EÏÏ¿‰·˜. AÔÁÚ·Ê‹ 1928)

2. TÔ ÚÒÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ·

OÈ ÚÒÙ˜ ·ÔÁڷʤ˜ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Ô˘ Î·Ù¤Ê˘Á·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ‰ÂÓ·Ô‰›‰Ô˘Ó ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. O ·ÚÈıÌfi˜ Ú¤ÂÈ Ó· ‹Ù·Ó Ôχ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜,·Ó ˘ÔÏÔÁ›ÛÔ˘Ì ÙËÓ ˘„ËÏ‹ ıÓËÛÈÌfiÙËÙ· ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÏfiÁˆ ÙˆÓ

148 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

¶EPIOXH API£MO™ ¶O™O™TO

MÈÎÚ¿ AÛ›· 626954 51.3%AÓ·Ù. £Ú¿ÎË 256635 21%¶fiÓÙÔ˜ 182169 14.9%KˆÓ/ÔÏË 38458 3.2%TÔ˘ÚΛ· (Û‡ÓÔÏÔ) 1104216 90.4%K·‡Î·ÛÔ˜ 47091 3.9%PˆÛ›· 11435 0.9%PˆÛ›· (Û‡ÓÔÏÔ) 58526 4.8%BÔ˘ÏÁ·Ú›· 49027 4%™ÂÚ‚›· 6057 0.5%AÏ‚·Ó›· 2498 0.2%ÕÏϘ ÂÚÈÔ¯¤˜ (¢ˆ‰ÂοÓËÛ·, 1525 0.1%PÔ˘Ì·Ó›·, K‡ÚÔ˜, A›Á˘ÙÔ˜)

™YNO§O 1221849 100%

¿ıÏÈˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ ‰È·‚›ˆÛ˘ Î·È ÙˆÓÂȉËÌÈÒÓ, ÙÔ ÌÂȈ̤ÓÔ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓÁÂÓÓ‹ÛÂˆÓ Î·È ÙË ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ÔÏ-ÏÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Û ¿ÏϘ ¯ÒÚ˜. ™ÙËÓ·ÔÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ 1928 ηٷÁÚ¿ÊËηÓ1.220.000 ÚfiÛÊ˘Á˜. OÈ ·ÚÚÒÛÙȘη٤‚·ÏÏ·Ó ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ô˘ ‹Ù·ÓٷϷȈÚË̤ÓÔÈ, Úfi¯ÂÈÚ· ÛÙÂÁ·Ṳ̂-ÓÔÈ Î·È ˘ÔÛÈÙ›˙ÔÓÙ·Ó. O Ù‡ÊÔ˜, ËÁÚ›Ë, Ë Ê˘Ì·Ù›ˆÛË (΢ڛˆ˜ ÛÙȘfiÏÂȘ) Î·È Ë ÂÏÔÓÔÛ›· (΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ‡·ÈıÚÔ) ÙÔ˘˜ ı¤ÚÈ˙·Ó9. ™‡Ìʈӷ ÌÂÛÙÔȯ›· Ù˘ KÔÈÓˆÓ›·˜ ÙˆÓ EıÓÒÓ,¤Ó·˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÚÔÛʇÁˆÓ¤ı·Ó·Ó ̤۷ Û’ ¤Ó· ¯ÚfiÓÔ ·fi ÙËÓ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·. EÎÙfi˜ ·fiÙȘ ·ÚÚÒÛÙȘ, ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ‹Ù·Ó ηȄ˘¯Èο ÙÚ·˘Ì·ÙÈṲ̂ÓÔÈ ·fi ÙËÓ ·Ò-ÏÂÈ· Û˘ÁÁÂÓÒÓ Î·È Ê›ÏˆÓ, Ù˘ ·ÙÚÔ-ÁÔÓÈ΋˜ Á˘ Î·È ÙÔ˘ ¢ڇÙÂÚÔ˘ ÎÔÈÓˆ-

149TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

9. M·ÚÙ˘Ú›Â˜ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÒÓ ÚÔÛʇ-ÁˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·

¶‹Á·Ì ¿ÏÈ ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›·. B¿Ï·ÌÂηӿ ÛÙÔÓ AÏÌ˘ÚfiØ ‰Ô˘Ï¤„·Ì fiÏÔÈ, Ó¤ÔÈ,Á¤ÚÔÈ, Á˘Ó·›Î˜ Î·È ·È‰È¿. E›¯Â fï˜ ÂÏÔ-ÓÔÛ›· Î·È Ì·˜ ı¤ÚÈÛÂØ ¤ı·Ó·Ó ÔÈ ÌÈÛÔ›. OÙfiÔ˜ Ì·˜ Í¿ÛÙÚ„Â. KÂÚ‰›Û·Ì ÔÏÏ¿,Ì· Ù› Ù· ı˜; MÂÙ¿ ÊÔ‚Ëı‹Î·Ì ÙËÓ ·ÚÚÒ-ÛÙÈ· Î·È ‹Á·Ì ÛÙË £‹‚·. M›ӷÌ ÎÈ ÂΛϛÁÔ Î·È Î¿Ó·Ì ηӿ, ÌÂÙ¿ ‹Ú·Ì ·Ô-˙ËÌ›ˆÛË ÎÈ ‹Úı·Ì ‰ˆ. M‹Î·Ì Û ηϤ˜‰Ô˘ÏÂȤ˜. O ·‰ÂÚÊfi˜ ÌÔ˘ ¤È·Û ‰Ô˘ÏÂÈ¿ÛÙÔ ÛȉËÚfi‰ÚÔÌÔØ ÂÁÒ ¤ÁÈÓ· ÊÔÚÙÔÂÎÊÔÚ-وً˜ ÛÙÔ ÛÙ·ıÌfi. ¶‹Ú· Î·È ÛÈÙ¿ÎÈ ÛÙËÓK·ÈÛ·ÚÈ·Ó‹ ÙÔ '26.

(M·ÚÙ˘Ú›· E˘¿ÁÁÂÏÔ˘ °Î¿Ï· ·fi ÙÔ¯ˆÚÈfi KfiÏÓÙÂÚÂ, ÎÔÓÙ¿ ÛÙË M·ÁÓËÛ›·).

H ŒÍÔ‰Ô˜ (¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ K¤ÓÙÚÔ˘MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ), ÙfiÌ. Aã, Û. 113.

EÈÎfiÓ˜ ÚÔÛʇÁˆÓ ηٿ ÙÔ ÚÒÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ù˘ ·Ú·ÌÔÓ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·

ÓÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ fiÔ˘ ›¯·Ó ˙‹ÛÂÈ10. ™ÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ-

Û Ì ٷ ̤۷ Ô˘ ‰È¤ıÂÙ ÙȘ ÚÒÙ˜ÛÙÔȯÂÈÒ‰ÂȘ Î·È ÈÂÛÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁÎÂ˜ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ: ‰È·ÙÚÔÊ‹, ÚÔÛˆ-ÚÈÓ‹ ÛÙ¤Á·ÛË, È·ÙÚÈ΋ ÂÚ›ı·Ï„Ë.KÈÓËÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó Â›Û˘ ȉÈÒÙ˜,·ÙÔÌÈο ‹ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤Ó·. AÔÊ·ÛÈ-ÛÙÈ΋, ȉȷ›ÙÂÚ· ÁÈ· ÙËÓ È·ÙÚÈ΋ÂÚ›ı·Ï„Ë Î·È ÙËÓ ·ÚÔ¯‹ Ê·ÚÌ¿-ΈÓ, ˘‹ÚÍÂ Ë ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔ›ËÛËÛÙËÓ EÏÏ¿‰· Í¤ÓˆÓ ÊÈÏ·ÓıÚˆÈÎÒÓÔÚÁ·ÓÒÛˆÓ. ¢ÈÂÓÂÚÁ‹ıËÎ·Ó ¤Ú·ÓÔÈ,ÔÚÁ·ÓÒıËÎ·Ó Úfi¯ÂÈÚ· Û˘ÛÛ›ÙÈ· ηȤÁÈÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÁÈ· ηıËÌÂÚÈÓ‹‰È·ÓÔÌ‹ „ˆÌÈÔ‡, ·ÚÔ¯‹ ÚÔ˘¯ÈÛÌÔ‡Î·È ¿ÏÏˆÓ ÂȉÒÓ ÚÒÙ˘ ·Ó¿Á΢.

M ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ, ÙÔ¤ÚÁÔ Ù˘ ÚÔÛˆÚÈÓ‹˜ ÛÙ¤Á·Û˘ ·Ó¤-Ï·‚ ÙÔ YÔ˘ÚÁÂ›Ô ¶ÂÚÈı¿Ï„ˆ˜,Ô˘ ÂÓÈÛ¯‡ıËΠ̠¤ÎÙ·ÎÙÔ ÚÔÛˆ-ÈÎfi. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙÔ T·Ì›ԶÂÚÈı¿Ï„ˆ˜ ¶ÚÔÛʇÁˆÓ (ȉڇıËÎÂÙÔ NԤ̂ÚÈÔ ÙÔ˘ 1922) ·Ó‹ÁÂÈÚÂ͇ÏÈÓ· ·Ú·‹ÁÌ·Ù· ÁÈ· ÙË ÛÙ¤Á·ÛËÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ. ¶Ï‹ıÔ˜ ÍÂÚfi‚·-Ï·Ó ÔÈ ·˘ÙÔÛ¯¤‰È˜ ηٷÛ΢¤˜ Ô˘¯ÚË̢ۛ·Ó ˆ˜ ÚÔÛˆÚÈÓ¿ ηٷχ-Ì·Ù· (ηχ‚˜, ·Ú¿ÁΘ, ÛÎËÓ¤˜)Á‡Úˆ ·fi ÙȘ fiÏÂȘ, Û ϷÙ›˜ ‹ÛÙ· ÎÂÓ¿ ÔÈÎfi‰· ÙˆÓ fiψÓ. ¢ÂÓ¤ÌÂÈÓ ¯ÒÚÔ˜ ÛÙÂÁ·Ṳ̂ÓÔ˜ Ô˘ Ó· Ì˯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎÂ: Û¯ÔÏ›·, ÂÎÎÏË-ۛ˜ Î·È Ù˙·ÌÈ¿, ÛÙÚ·ÙÒÓ˜, ı¤·ÙÚ·,‰ËÌfiÛÈ· ÎÙ›ÚÈ·, ·Ôı‹Î˜, ˘fiÁÂÈ·.EÈÙ¿¯ıËÎ·Ó Ù· ¿‰ÂÈ· Û›ÙÈ· Û fiÏËÙËÓ EÈÎÚ¿ÙÂÈ·. K·Ù·Ï‹ÊıËηӷÎfiÌË Î·È Î·ÙÔÈÎÔ‡ÌÂÓÔÈ ¯ÒÚÔÈ, ÔȤÓÔÈÎÔÈ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÌÔÈÚ¿ÛÙËηÓ

150 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

10. M·ÚÙ˘Ú›Â˜ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓÁÈ· ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·

¢Âη¤ÓÙ ̤Ú˜ Ì›ӷÌ ÛÙ· ‚·fiÚÈ·.ŒÂÈÙ· ÊÙ¿Û·Ì ÛÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿. A' ÙÔÓ ¶ÂÈ-Ú·È¿ ÌfiÓÔ Ù· Û‡ÚÌ·Ù· ͤڈ. ™Ù· Û‡Ú̷ٷ›ÎÔÛÈ Ì¤Ú˜ Ì·˜ ÎÚ·Ù‹Û·ÓÂ. AÌ¿Ó, Ôχ Ì·˜ÚÂ˙ÈϤ„·ÓÂ, Ôχ Ì·˜ ‚·Û·Ó›Û·ÓÂ. M·˜‚¿Ï·Ó ÛÙË ÛÂÈÚ¿. T· ÌÈÎÚ¿ Î·È ÙȘ ÁÚȤ˜ ·' ÙËÚ›˙· Ì·˜ ÎÔ˘Ú‡·ÓÂ. ŒÎÏ·ÈÁ·, ÊÒÓ·˙·: —æ¿Í ÌÂ, ‰Â˜ ÌÂ, ‰ÂÓ ¤¯ˆ „›Ú˜! M ÙÔ ˙fiÚÈ ÌÂÎÔ˘Ú¤„·ÓÂ. ™·Ó ÎÔÏÔ·ıÈ Ì οӷÓÂ. ¶ÔχÓηÈÚfi ¤ÂÈÙ· ÓÙÚÂfiÌÔ˘Ó· Ó· ‚Áˆ ÛÙËÓ·ÁÔÚ¿ Ó· „Ô˘Ó›Ûˆ.

M·˜ Á‰‡Û·ÓÂ. Ÿ,ÙÈ ÊÔÚÔ‡Û·Ì ÛÙÔÓ ÎÏ›-‚·ÓÔ, ¿ÓÙÂ, Ù· ‚¿Ï·ÓÂ. ¶·Ô‡ÙÛÈ· ‰ÂÓ Â›¯·Ì¤ÂÈÙ· Ó· ÊÔÚ¤ÛÔ˘ÌÂ. M·˜ ‰›Ó·Ó ӷ Ê¿ÌÂ.E›¯·ÌÂ Î·È Ì·˙› Ì·˜. ŸÌˆ˜ ÛÙËÓ Î·Ú·ÓÙ›Ó·ÌÂÁ¿ÏÔ ÚÂ˙ÈÏ›ÎÈ, ÌÂÁ¿ÏÔ ÛÂÊÈÏ›ÎÈ [=ηÎÔ¿-ıÂÈ·] ‹Ù·ÓÂ. E›ÎÔÛÈ Ì¤Ú˜ ÎÚ¿ÙËÛÂ.

Afi ÙÔÓ ÕÈ-°ÈÒÚÁË, ·' ÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿, Ì·˜‚¿Ï·Ó ÛÙÔ ‚·fiÚÈ, ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Ì·˜Ê¤Ú·ÓÂ. M·˜ ‚Á¿Ï·ÓÂ Î·È Ì·˜ ·Ê‹Û·ÓÂ. ™Ù·ÛÔοÎÈ· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Ì·˜ ·Ê‹Û·ÓÂ. ™Ù·ÛÔοÎÈ· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Âٷ̤ÓÔÈ ‹Ì·ÛÙÂ.ŒÙÛÈ Í·ÏˆÌ¤ÓÔÈ, ̤۷ ÛÙ· ÛÔοÎÈ·.¶ÂÚÓÔ‡Û ÎfiÛÌÔ˜ Î·È Ì·˜ ¤‚ÏÂÂ. AÌ¿Ó, ÚÂ˙È-Ï›ÎÈ!

¶¤Ú·Û ¤Ó·˜ ¿ÓÙÚ·˜, ¤Ó·˜ ÙÚ·Ófi˜. M·˜¤Ù·Í ÌÈ· ÂÓÙ¿Ú·. ŒÈ·Û· ÙËÓ ÂÓÙ¿Ú·,ÊÒÓ·˙·, ¤ÎÏ·ÈÁ·: —EÌ›˜ ¤¯ÔÌ ÏÂÊÙ¿! EÌ›˜¤¯ÔÌ ӷ Ê¿ÌÂ! AÊ‹Û·Ì ٷ Û›ÙÈ· Ì·˜, ÙfiÛ··Ì¤ÏÈ· ·Ê‹Û·ÌÂ! ¢ÂÓ Â›Ì·ÛÙ ˙ËÙÈ¿ÓÔÈ ÂÌ›˜!— ÕÛ ÙËÓ ÂÓÙ¿Ú·. HÛ‡¯·Û ¤ÏÂÁÂ Ë ÌËÙ¤Ú·ÌÔ˘. H Ì¿Ó· ÌÔ˘ ¿ÚÚˆÛÙË ‹Ù·Ó. ŒÓ· ÎÔ˘‚¿ÚÈÌ·˙Â̤ÓË Î·ıfiÙ·ÓÂ.

¶ÂÚÓÔ‡ÛÂ Ô ÎfiÛÌÔ˜. M·˜ ‚Ϥ·Ó ·fiÌ·ÎÚÈ¿. ¢ÂÓ ÂÚ¯fiÓÙ·Ó ÎÔÓÙ¿ Ì·˜:

— ¶ÚÔÛÊ˘ÁÈ¿! ÚÔÛÊ˘ÁÈ¿! ϤÁ·Ó ηÈÂÚÓÔ‡Û·Ó ....

(M·ÚÙ˘Ú›· K·ÏÏÈÛı¤Ó˘ K·ÏÏ›‰Ô˘ ·fiÙÔ ¯ˆÚÈfi ºÂÚÙ¤ÎÈ Ù˘ K··‰ÔΛ·˜, ÎÔÓÙ¿ÛÙË N›Á‰Ë).

H ŒÍÔ‰Ô˜ (¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ K¤ÓÙÚÔ˘MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ), ÙfiÌ. Bã, Û. 261.

ÙËÓ Î·ÙÔÈΛ· ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜. TÔ ÚÒÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ·, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ

ÚfiÛÊ˘Á˜ ·Ó¤¯ÔÓÙ·Ó ÙȘ ·ÓÙ›ÍÔ˜ Û˘Ó-ı‹Î˜ ‰È·‚›ˆÛ˘, ıˆÚÒÓÙ·˜ ÚÔÛˆÚÈ-Ó‹ ÙËÓ ·Ú·ÌÔÓ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·.¶›ÛÙ¢·Ó fiÙÈ ‰ÂÓ ı· ·ÚÁ‹ÛÂÈ Ë Ì¤Ú· Ù˘ÂÈÛÙÚÔÊ‹˜. H ·›ÛıËÛË ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÚÔ-ÛˆÚÈÓfiÙËÙ·˜ ηı˘ÛÙÂÚÔ‡ÛÂ, ÛÂ Û˘Ó‰˘·-ÛÌfi Ì ¿ÏÏÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜, ÙËÓ ÎÔÈÓˆ-ÓÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÙÔ˘˜ ¤ÓÙ·ÍË Î·ÈÙËÓ Ù·‡ÙÈÛ‹ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ ÁËÁÂÓ‹ ÏËı˘-ÛÌfi. MÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ ™‡Ì‚·Û˘Ù˘ §Ô˙¿Ó˘, ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó·Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈÔ‡Ó fiÙÈ ÙÔ fiÓÂÈÚÔ Ù˘ ÂÈ-ÛÙÚÔÊ‹˜ ‰ÂÓ ÂÚfiÎÂÈÙÔ Ó· Ú·ÁÌ·ÙÔ-ÔÈËı›. ™Ùfi¯Ô˜ ÙÔ˘˜ ÙÒÚ· ¤ÁÈÓÂ Ë ‚ÂÏ-Ù›ˆÛË ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘˜ ηÈË ÂÓۈ̿وÛË ÛÙË Ó¤· ·ÙÚ›‰·11.

3. H ™‡Ì‚·ÛË Ù˘ §Ô˙¿Ó˘ Î·È Ë·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ

™ÙȘ 24 IÔ˘Ï›Ô˘ 1923 ˘ÔÁÚ¿ÊËΠ˙˘Óı‹ÎË ÂÈÚ‹Ó˘ Ù˘ §Ô˙¿Ó˘. ŒÍÈÌ‹Ó˜ ÚÈÓ, ÛÙȘ 30 I·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1923,›¯Â ˘ÔÁÚ·Ê› Ë ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈ΋™‡Ì‚·ÛË, Ë ÔÔ›· Ú‡ıÌÈ˙ ÙËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·-Á‹ ÙˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ ÌÂٷ͇ EÏÏ¿‰·˜ ηÈTÔ˘ÚΛ·˜. ¶ÚÔ‚ÏÂfiÙ·Ó Ë ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÔÚıÔ-‰fiÍˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ Ù˘ TÔ˘ÚΛ·˜ Î·È ÙˆÓMÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ Ù˘ EÏÏ¿-‰·˜. A˘Ù‹ ı· ›Û¯˘Â ÙfiÛÔ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘·Ú¤ÌÂÓ·Ó ÛÙȘ ÂÛٛ˜ ÙÔ˘˜, fiÛÔ Î·È ÁÈ·ÂΛÓÔ˘˜ Ô˘ ›¯·Ó ‹‰Ë ηٷʇÁÂÈ ÛÙËÓÔÌfiıÚËÛÎË ¯ÒÚ·. M¿ÏÈÛÙ·, Ë ·ÓÙ·ÏÏ·-Á‹ ›Û¯˘Û ·Ó·‰ÚÔÌÈο ÁÈ· fiϘ ÙȘ ÌÂÙ·-

151TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

11. M·ÚÙ˘Ú›Â˜ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÒÓ ÚÔ-ÛʇÁˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·

™ÙË MÂÚÛ›Ó· Ì›ӷÌ ÌÈ· ‚‰ÔÌ¿‰·ÛÙ· Û‡ÚÌ·Ù·… ‡ÛÙÂÚ· ‹Úı ÙÔ ‚·fiÚÈ Î·ÈÌ·˜ ‹ÚÂ. ™ÙÔ Ù·Í›‰È ¤Î·Ó ÊÔ˘ÚÙÔ‡Ó·Î·È ÔÈ Á˘Ó·›Î˜ ÏÈÁÔı˘ÌÔ‡Û·Ó ·fi ÙÔÊfi‚Ô ÙÔ˘˜. ÕÎÔ˘Á˜ ʈӤ˜, ÎÏ¿Ì·Ù·. EÁÒ›¯· Ì·˙› ÌÔ˘ ÙÔÓ ¿ÓÙÚ· ÌÔ˘, ÙË Ì¿Ó· ÌÔ˘Î·È Ù· ÙÚ›· ·È‰È¿ ÌÔ˘, ÙÔ X·Ú¿Ï·ÌÔ,ÙÔ ¢ËÌ‹ÙÚË Î·È ÙË M·Ú›Î·, ·fi ¤Ó· ˆ˜¤ÍÈ ¯ÚÔÓÒ. E˘Ù˘¯Ò˜ ‰ÂÓ ¤·ı· Ù›ÔÙÂØ¿ÊËÛ· Ù· ·È‰È¿ Û ÌÈ· ÁˆÓÈ¿ ÙÔ˘ ‚·Ô-ÚÈÔ‡ ÎÔÓÙ¿ ÛÙË Ì¿Ó· ÌÔ˘ Î·È ÎÔ˘‚·ÏÔ‡Û·ÓÂÚfi ÛÙȘ ÏÈfiı˘Ì˜ Á˘Ó·›Î˜. MÂÚÈÎÔ›¿ÓıÚˆÔÈ ‰Â ‚¿ÛÙ·˙·Ó ·fi Ù· ‚¿Û·Ó·Ô˘ ÙÚ¿‚ËÍ·Ó Î·È ¤ı·Ó·Ó ÛÙÔ ‚·fiÚÈØÙÔ˘˜ ¤‰ÂÛ·Ó Ì ۛ‰ÂÚ· Î·È ÙÔ˘˜ ¤Ù·Í·ÓÛÙË ı¿Ï·ÛÛ·. EÈÙ¤ÏÔ˘˜ ÊÙ¿Û·Ì ÛÙÔÓ¶ÂÈÚ·È¿. ÕÏÏÔÈ Î·Ù¤‚ËÎ·Ó ÂÎÂ›Ø ÂÌ›˜Û˘Ó¯›Û·Ì ÙÔ Ù·Í›‰È ÁÈ· ÙËÓ K·‚¿Ï·.M·˜ ‹Á·Ó ÛÙÔ TÛÈÓ¿Ú NÙÂÚ¤, ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÛËÌÂÚÈÓ‹ N¤· K·Ú‚¿ÏË. ¢˘Ô ¯ÚfiÓÈ· Ì›-Ó·Ì ÂΛ οو ·fi Ù· ÙÛ·ÓÙ›ÚÈ·. OÎfiÛÌÔ˜ ·ÚÚÒÛÙ·ÈÓÂ Î·È ¤ı·ÈÓ οıÂ̤ڷ. ¶¤ı·ÓÂ Ô ¿ÓÙÚ·˜ ÌÔ˘, ¤ı·ÓÂ Î·È ÙԷȉ› ÌÔ˘ Ô X·Ú¿Ï·ÌÔ˜. TË Ó‡¯Ù· ÂÚ¯fi-ÓÙ·Ó Ù· Ù۷οÏÈ·, Ûο‚·Ó ÙÔ˘˜ Ù¿ÊÔ˘˜Î·È ¤ÙÚˆÁ·Ó ÙÔ˘˜ Âı·Ì¤ÓÔ˘˜. ¢ÂÓ Í¤Ú·ÌÂÛÙÔ ¯ˆÚÈfi Ì·˜ Ù¤ÙÔÈ· ·ÁÚ›ÌÈ·Ø Â›¯·Ó, Ó·,οÙÈ Ù¤ÙÔÈ· ÌÂÁ¿Ï· ‰fiÓÙÈ·. ...

A¯! ηχÙÂÚ· Ó· ÌË ÁÈÓfiÙ·Ó ËAÓÙ·ÏÏ·Á‹, Ó· ̤ӷÌ ÛÙ· KÂÓ¿Ù·Ï·.EΛ ¤ÍÈ Ì‹Ó˜ ‰Ô˘Ï‡·ÌÂ, ¤ÍÈ Ì‹Ó˜ ηıfi-Ì·ÛÙÂ Î·È ÙÚÒÁ·ÌÂ. ¶¿ÏÈ fï˜ ÌÔÚÔ‡ÛÂÓ· Á›ÓÂÈ ·˘Ùfi, Ó· ÌË Ê‡Á·ÌÂ; T› ı· οӷ-Ì ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜; E‰Ò ÙÔ˘Ï¿-¯ÈÛÙÔÓ, ›̷ÛÙ Û ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ¤ıÓÔ˜.

(M·ÚÙ˘Ú›· ¢¤ÛÔÈÓ·˜ ™˘Ìˆӛ‰Ô˘·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi KÂÓ¿Ù·Ï· Ù˘ K··-‰ÔΛ·˜, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ °Î¤Ï‚ÂÚÈ).

H ŒÍÔ‰Ô˜ (¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ K¤ÓÙÚÔ˘MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ), ÙfiÌ. Bã, Û. 17-18.

ÎÈÓ‹ÛÂȘ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ·fi ÙË Ì¤Ú· Ô˘ ÎËÚ‡¯ıËÎÂ Ô Aã B·ÏηÓÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ (18OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1912). Afi ÙËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ·˘Ù‹ ÂÍ·ÈÚ¤ıËÎ·Ó ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÔÚıfi‰Ô-ÍÔÈ Ù˘ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, Ù˘ ÿÌ‚ÚÔ˘ Î·È Ù˘ TÂÓ¤‰Ô˘ Î·È ÔÈMÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Ù˘ ¢˘ÙÈ΋˜ £Ú¿Î˘.

OÈ ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÈÌÔÈ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙË Û‡Ì‚·ÛË ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹˜:ñ ı· ·¤‚·Ï·Ó ÙËÓ ·ÏÈ¿ Èı·Á¤ÓÂÈ· Î·È ı· ·ÔÎÙÔ‡Û·Ó ÙËÓ Èı·Á¤ÓÂÈ· Ù˘

¯ÒÚ·˜ ÛÙËÓ ÔÔ›· ı· ÂÁηı›ÛÙ·ÓÙÔ,ñ ›¯·Ó ‰Èη›ˆÌ· Ó· ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ÙËÓ ÎÈÓËÙ‹ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘˜,ñ ›¯·Ó ‰Èη›ˆÌ· Ó· ¿ÚÔ˘Ó ·fi ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢·Ó ˆ˜

·Ô˙ËÌ›ˆÛË ÂÚÈÔ˘Û›· ›Û˘ ·Í›·˜ Ì ÙËÓ ·Î›ÓËÙË ÂÚÈÔ˘Û›· Ô˘ ÂÁη٤ÏÂÈ·ÓʇÁÔÓÙ·˜,

ñ ı· ‰È¢ÎÔχÓÔÓÙ·Ó ÛÙË ÌÂٷΛÓËÛ‹ ÙÔ˘˜ ·fi ÙË MÈÎÙ‹ EÈÙÚÔ‹AÓÙ·ÏÏ·Á‹˜12.

H Û˘Ìʈӛ· ·˘Ù‹ ÁÈ· ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÏËı˘ÛÌÒÓ ‰È¤ÊÂÚ ·fi ÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂ-Ó˜. K·ıȤڈÓ ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÙË Ì·˙È΋ ÌÂٷΛÓËÛË ÏËı˘ÛÌÒÓ Î·È Â›¯Â

152 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

12. T· ¤ÓÙ ÚÒÙ· ¿ÚıÚ· Ù˘ ™‡Ì‚·Û˘ Ù˘ §Ô˙¿Ó˘

™YMBA™I™

AÊÔÚÒÛ· ÙËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹Ó ÙˆÓ EÏÏËÓÔ-ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ Î·È ¶ÚˆÙfiÎÔÏÏÔÓ, ˘ÔÁڷʤÓÙ· ÙËÓ 30ËÓ I·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ 1923. H K˘‚¤ÚÓËÛȘ Ù˘ MÂÁ¿Ï˘ EıÓÔÛ˘ÓÂχۈ˜

Ù˘ TÔ˘ÚΛ·˜ Î·È Ë EÏÏËÓÈ΋ K˘‚¤ÚÓËÛȘ Û˘ÓÂÊÒÓËÛ·Ó Â› ÙˆÓ ·ÎÔÏÔ‡ıˆÓ fiÚˆÓ.

ÕÚıÚÔÓ 1.

Afi Ù˘ 1 M·˝Ô˘ 1923, ı¤ÏÂÈ ‰ÈÂÓÂÚÁËı‹ Ë ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ ˘ËÎfi-ˆÓ EÏÏËÓÈÎÔ‡ OÚıÔ‰fiÍÔ˘ ıÚËÛ·̷ÙÔ˜, ÂÁηÙÂÛÙËÌ¤ÓˆÓ Â› ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ Â‰·ÊÒÓ, ηÈÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ˘ËÎfiˆÓ MÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈÎÔ‡ ıÚËÛ·̷ÙÔ˜, ÂÁηÙÂÛÙËÌ¤ÓˆÓ Â› ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ‰·ÊÒÓ.

T· ÚfiÛˆ· Ù·‡Ù· ‰ÂÓ ı· ‰‡Ó·ÓÙ·È Ó· ¤ÏıˆÛÈÓ ›Ó· ÂÁηٷÛÙ·ıÒÛÈÓ ÂÎ Ó¤Ô˘ ÂÓ TÔ˘ÚΛ·‹ ·ÓÙÈÛÙÔ›¯ˆ˜ ÂÓ EÏÏ¿‰È, ¿Ó¢ Ù˘ ·‰Â›·˜ Ù˘ TÔ˘ÚÎÈ΋˜ K˘‚ÂÚÓ‹Ûˆ˜ ‹ ·ÓÙÈÛÙÔ›¯ˆ˜ Ù˘EÏÏËÓÈ΋˜ K˘‚ÂÚÓ‹Ûˆ˜.

ÕÚıÚÔÓ 2.

¢ÂÓ ı· ÂÚÈÏËÊıÒÛÈÓ ÂȘ ÙËÓ ÂÓ Ùˆ ÚÒÙˆ ¿ÚıÚˆ ÚÔ‚ÏÂÔ̤ÓËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹Ó: ·) ÔÈŒÏÏËÓ˜ οÙÔÈÎÔÈ Ù˘ KˆÓ/fiψ˜, ‚) ÔÈ MÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ù˘ ¢˘ÙÈ΋˜ £Ú¿Î˘

£¤ÏÔ˘ÛÈ ıˆÚËı‹ ˆ˜ ŒÏÏËÓ˜ οÙÔÈÎÔÈ Ù˘ KˆÓ/fiψ˜ ¿ÓÙ˜ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ ÔÈ ÂÁηÙÂ-ÛÙË̤ÓÔÈ ‹‰Ë ÚÔ Ù˘ 30 OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1918, ÂÓ ÙË ÂÚÈÊÂÚ›· Ù˘ NÔÌ·Ú¯›·˜KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ˆ˜ ·‡ÙË Î·ıÔÚ›˙ÂÙ·È ‰È· ÙÔ˘ NfiÌÔ˘ ÙÔ˘ 1912.

£¤ÏÔ˘ÛÈ ıˆÚËı‹ ˆ˜ MÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ Ù˘ ¢˘ÙÈ΋˜ £Ú¿Î˘ ¿ÓÙ˜ ÔÈMÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ÔÈ ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔÈ ÂÓ ÙË ÂÚÈÔ¯‹ ·Ó·ÙÔÏÈÎÒ˜ Ù˘ ÌÂıÔÚ›Ô˘ ÁÚ·ÌÌ‹˜ Ù˘ ηıÔ-ÚÈÛı›Û˘ Ùˆ 1913, ‰È· Ù˘ ™˘Óı‹Î˘ ÙÔ˘ BÔ˘ÎÔ˘ÚÂÛÙ›Ô˘.

˘Ô¯ÚˆÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, ÂÓÒ ÔÈ Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙÂ Û˘Ìʈӛ˜ ÚÔ¤‚ÏÂ·Ó ÂıÂÏÔÓÙÈ΋ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË Î·ÙÔ›ÎˆÓ Î¿ÔÈˆÓ Â›Ì·¯ˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ.

ŸÙ·Ó ¤ÁÈÓ ÁÓˆÛÙ‹ Ë ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ ™‡Ì‚·Û˘ Î·È ÔÈ fiÚÔÈ Ù˘, ÔÈ ÚfiÛÊ˘-Á˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ·ÓÙ¤‰Ú·Û·Ó ¤ÓÙÔÓ·. ™Â fiϘ ÙȘ fiÏÂȘ Ù˘EÏÏ¿‰·˜ Û˘ÁÎÚfiÙËÛ·Ó Û˘ÏÏ·ÏËÙ‹ÚÈ·, ‰È·ÙÚ·ÓÒÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ·fiÊ·Û‹ ÙÔ˘˜ Ó·ÂÌÔ‰›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Ù˘13. H Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· fï˜, fiˆ˜ ›¯Â ‰È·ÌÔÚ-ʈı› ÌÂÙ¿ ÙËÓ ¤ÍÔ‰Ô ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ·fi ÙȘ·ÙÚÔÁÔÓÈΤ˜ ÂÛٛ˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙËÓ ¿ÚÓËÛË Ù˘TÔ˘ÚΛ·˜ Ó· ‰Â¯Ù› ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘˜, ·Ó¿Áη-Û ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ·ÓÙÈÚÔۈ›· Ó· Û˘ÌʈӋÛÂÈ.EÍ¿ÏÏÔ˘ Ë ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ ™‡Ì‚·Û˘ ˘Ô‚ÔËıÔ‡ÛÂÙȘ ‚Ϥ„ÂȘ ÙˆÓ ËÁÂÙÒÓ ÙˆÓ ‰‡Ô ¯ˆÚÒÓ(BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ Î·È KÂÌ¿Ï) ÁÈ· ÙË ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË Î·È·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÙˆÓ Û˘ÓfiÚˆÓ ÙÔ˘˜, ÙËÓ Â›Ù¢ÍËÔÌÔÈÔÁ¤ÓÂÈ·˜ Î·È ÙËÓ ·ÚfiÛÎÔÙË ÂÓ·Û¯fiÏËÛË ÌÂÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË Î·È ·Ó¿Ù˘ÍË.™‡ÌʈÓË ‹Ù·Ó Î·È Ë KÔÈÓˆÓ›· ÙˆÓ EıÓÒÓ. OÈÚfiÛÊ˘Á˜ ¤ÌÂÈÓ·Ó Ì ÙËÓ ÈÎÚ›· fiÙÈ ÙÔ ‰›Î·ÈÔÎ·È Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜ ı˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ÛÙÔ ‚ˆÌfiÙˆÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜.

M ‚¿ÛË ÙÔ ¿ÚıÚÔ 11 Ù˘ ™‡Ì‚·Û˘ Ù˘

153TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

ÕÚıÚÔÓ 3.

OÈ ŒÏÏËÓ˜ Î·È ÔÈ MÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ, ÔÈ ÂÁηٷÏ›„·ÓÙ˜ ‹‰Ë ·fi Ù˘ 18 OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1912Ù· ‰¿ÊË, ˆÓ ÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Î·È TÔ‡ÚÎÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ı¤ÏÔ˘ÛÈÓ ·ÌÔÈ‚·›ˆ˜ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹, ı· ıˆÚË-ıÒÛÈ ÂÚÈÏ·Ì‚·ÓfiÌÂÓÔÈ ÂÓ ÙË ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÙË ÚÔ‚ÏÂÔ̤ÓË ÂÓ Ùˆ 1 ¿ÚıÚˆ.

H ¤ÎÊÚ·ÛȘ «ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ˘» ÂÓ ÙË ·ÚÔ‡ÛË Û˘Ì‚¿ÛÂÈ, ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ¿ÓÙ· Ù· Ê˘ÛÈο ηÈÓÔÌÈο ÚfiÛˆ· Ù· ̤ÏÏÔÓÙ· Ó· ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡ۈÛÈÓ ‹ ¤¯ÔÓÙ· ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡ÛÂÈ ·fi Ù˘ 18OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1912.

ÕÚıÚÔÓ 4.

¶¿ÓÙ˜ ÔÈ ÈηÓÔ› ¿ÚÚÂÓ˜, ÔÈ ·Ó‹ÎÔÓÙ˜ ÂȘ ÙÔÓ EÏÏËÓÈÎfiÓ ÏËı˘ÛÌfiÓ, ˆÓ ·È ÔÈÎÔ-Á¤ÓÂÈ·È ÂÁη٤ÏÂÈ„·Ó ‹‰Ë ÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfiÓ ¤‰·ÊÔ˜, ÔÈ ÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓÔÈ Ó˘Ó ÂÓ TÔ˘ÚΛ·, ı· ·ÔÙÂϤ-ÛˆÛÈ ÙÔ ÚÒÙÔÓ ÙÌ‹Ì· ÂÍ EÏÏ‹ÓˆÓ, Ô›ÙÈÓ˜ ı· ÛÙ·ÏÒÛÈÓ ÂȘ EÏÏ¿‰· Û˘ÌÊÒÓˆ˜ ÙË ·ÚÔ‡ÛËÛ˘Ì‚¿ÛÂÈ.

ÕÚıÚÔÓ 5.

Yfi ÙËÓ ÂÈʇϷÍÈÓ ÙˆÓ ‰È·Ù¿ÍÂˆÓ ÙˆÓ ¿ÚıÚˆÓ 9 Î·È 10 Ù˘ ·ÚÔ‡Û˘ Û˘Ì‚¿Ûˆ˜,Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù· ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ Î·È ·È ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÂÓ TÔ˘ÚΛ· EÏÏ‹ÓˆÓ ‹ ÙˆÓ ÂÓ EÏÏ¿‰ÈMÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ, Ô˘‰fiψ˜ ı¤ÏÔ˘ÛÈ ıÈÁ‹ Û˘Ó›· Ù˘ ÁÂÓËÛÔ̤Ó˘ ‰˘Ó¿ÌÂÈ Ù˘ ·ÚÔ‡ÛË˜Û˘Ì‚¿Ûˆ˜ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹˜.

13. æ‹ÊÈÛÌ· Ô˘ ÂÁÎÚ›ıË-Π·fi ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ù˘Aı‹Ó·˜ ÛÙËÓ OÌfiÓÔÈ·, ÛÙÔ¿Ó‰ËÌÔ Û˘ÏÏ·ÏËÙ‹ÚÈÔ Ù˘21-1-1923 Ô˘ ÔÚÁ·ÓÒıËÎÂÁÈ· Ó· ÂÎÊÚ·ÛÙ› Ë ·ÓÙ›ıÂÛ‹ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋·ÓÙ·ÏÏ·Á‹.

«OÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ù˘MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜, Ù˘ AÓ·-ÙÔÏÈ΋˜ £Ú¿Î˘ Î·È ÙÔ˘E‡ÍÂÈÓÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘ ... ıˆÚÔ‡ÓfiÙÈ Ë AÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈ-ÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ Ù˘ TÔ˘ÚΛ·˜Ô˘ ·Ó¤Ú¯ÔÓÙ·È Û ¤Ó· Âη-ÙÔÌ̇ÚÈÔ ‰È·ÎfiÛȘ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜

§Ô˙¿Ó˘ ȉڇıËÎÂ Ë MÈÎÙ‹EÈÙÚÔ‹ AÓÙ·ÏÏ·Á‹˜ Ì ¤‰Ú·ÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË. TËÓ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ¤ÓÙÂη ̤ÏË(Ù¤ÛÛÂÚȘ ŒÏÏËÓ˜, Ù¤ÛÛÂÚȘTÔ‡ÚÎÔÈ Î·È ÙÚ›· ̤ÏË-ÔÏ›ÙÂ˜Ô˘‰¤ÙÂÚˆÓ Î·Ù¿ ÙÔÓ A㶷ÁÎfiÛÌÈÔ fiÏÂÌÔ ÎÚ·ÙÒÓ)Ì ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ· ÙÔÓ Î·ıÔÚÈ-ÛÌfi ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢-Û˘ ÙˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ Î·È Ù˘ÂÎÙ›ÌËÛ˘ Ù˘ ·Î›ÓËÙ˘ ÂÚÈ-Ô˘Û›·˜ ÙˆÓ ·ÓÙ·ÏϷ͛̈Ó.

154 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

·¤Ó·ÓÙÈ Û ÙÚÈ·ÎfiÛȘ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ Ù˘EÏÏ¿‰·˜ ... Ï‹ÙÙÂÈ Î·›ÚÈ· ÙËÓ ·ÁÎfiÛÌÈ· Û˘Ó›‰ËÛËÎ·È ÙËÓ ·ÁÎfiÛÌÈ· ËıÈ΋ ... fiÙÈ Â›Ó·È ·ÓÙ›ıÂÙË ÚÔ˜ Ù·ÈÂÚfiÙÂÚ· ‰ÈηÈÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, Ù˘ ÂÏ¢ıÂÚ›·˜Î·È ȉÈÔÎÙËÛ›·˜Ø fiÙÈ ÙÔ Û‡ÛÙËÌ· Ù˘ AÓÙ·ÏÏ·Á‹˜·ÔÙÂÏ› Ó¤· Î·È ÎÂÎ·Ï˘Ì̤ÓË ÌÔÚÊ‹ ·Ó·ÁηÛÙÈÎÔ‡ÂηÙÚÈÛÌÔ‡ Î·È ·Ó·ÁηÛÙÈ΋˜ ··ÏÏÔÙÚ›ˆÛ˘ ԢηӤӷ ÎÚ¿ÙÔ˜ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ó· ı¤ÛÂÈ Û ÂÊ·Ú-ÌÔÁ‹ ·Ú¿ ÙË ı¤ÏËÛË ÙˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ. ŸÙÈ ÔÈ ÂÏÏËÓÈ-ÎÔ› ÏËı˘ÛÌÔ› Ù˘ MÈÎÚ·Û›·˜, ·˘Ùfi¯ıÔÓ˜ ·fi·Ó¿Ú¯·ÈÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÛÙË ÁË Ô˘ ηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó Î·È¿Óˆ ÛÙËÓ ÔÔ›· Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ·Ó··Ï-ÏÔÙÚ›ˆÙ· Î·È ··Ú¿ÁÚ·Ù·, ‰ÂÓ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˘Û·Ó ÌÂÙË ı¤ÏËÛ‹ ÙÔ˘˜ ·ÏÏ¿ ÂΉÈÒ¯ıËÎ·Ó ·fi ÙȘ ÂÛٛ˜ ÙÔ˘˜·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ Ê¿ÛÌ· Ù˘ ÛÊ·Á‹˜. ... OÈ ·Ï‡-ÙÚˆÙÔÈ ŒÏÏËÓ˜ Û˘Ó·Á̤ÓÔÈ Â‰Ò Î·È Û ¿ÏϘ fiÏÂÈ˜Î·È ÓËÛÈ¿ Ù˘ EÏÏ¿‰·˜ ·ÔÊ·Û›˙Ô˘Ó Î·È „ËÊ›˙Ô˘ÓÔÌfiʈӷ Ó· ·ÍÈÒÛÔ˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ·ÏÈÓÓÔ-ÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÛÙȘ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙÔ˘˜ οو ·fi Ô˘ÛÈ·ÛÙÈΤ˜Û˘Óı‹Î˜ ÂÁÁ‡ËÛ˘ Ô˘ ı· ηٷÛÙ‹ÛÔ˘Ó ·˘Ù‹Ó ÙËÓ·ÏÈÓÓfiÛÙËÛË Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛÈÌË ... ™Â ·ÓÙ›ıÂÙËÂÚ›ÙˆÛË Î·Ù·ÁÁ¤ÏÏÔ˘Ó ÙËÓ ·‰ÈΛ· Ô˘ ÙÔ˘˜ Á›ÓÂ-Ù·È, Û·Ó Ì›· ÚÔÛ‚ÔÏ‹ ‰›¯ˆ˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ Î·Ù¿ Ù˘·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜ Î·È ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡.»

¶Úfi¯ÂÈÚ· ÚÔÛÊ˘ÁÈο ηٷχ̷ٷ

°. H ∞¶√∫∞∆∞™∆∞™∏ ∆ø¡ ¶ƒ√™ºÀ°ø¡

1. H EÈÙÚÔ‹ AÔηٷÛÙ¿Ûˆ˜ ¶ÚÔÛʇÁˆÓ

H ÂÏÏËÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË, ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔ ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ÂÚ›ı·Ï„˘ ηȷÔηٿÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Ô˘ ¤Ú ӷ ·Ó·Ï¿‚ÂÈ, ˙‹ÙËÛ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ·Ù˘ KÔÈÓˆÓ›·˜ ÙˆÓ EıÓÒÓ (KTE). M ڈÙÔ‚Ô˘Ï›· Ù˘ KTE, ÙÔ ™Â٤̂ÚÈÔÙÔ˘ 1923 ȉڇıËΠ¤Ó·˜ ·˘ÙfiÓÔÌÔ˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ Ì ϋÚË ÓÔÌÈ΋ ˘fiÛÙ·ÛË, ËEÈÙÚÔ‹ AÔηٷÛÙ¿Ûˆ˜ ¶ÚÔÛʇÁˆÓ (EA¶), Ì ¤‰Ú· ÙËÓ Aı‹Ó·. B·ÛÈ΋·ÔÛÙÔÏ‹ Ù˘ ‹Ù·Ó Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ·Ú·ÁˆÁÈ΋ ··Û¯fiÏË-ÛË Î·È ÔÚÈÛÙÈ΋ ÛÙ¤Á·ÛË.

H ÂÏÏËÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ‰È¤ıÂÛ ÛÙËÓ EA¶ Ù· ÂÍ‹˜:ñ ÙȘ ȉÈÔÎÙËۛ˜ ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Í›ÌˆÓ Î·È ÙˆÓ BÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ Ô˘

ÂÁη٤ÏÂÈ„·Ó ÙËÓ EÏÏ¿‰·, ÎÙ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ¢ËÌÔÛ›Ô˘, ÎÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ··ÏÏÔÙÚÈÒ-ıËÎ·Ó Ì ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË Î·È ÌÔÓ·ÛÙËÚȷ΋ ÁË (Û˘ÓÔÏÈο ¿Óˆ·fi 8.000.000 ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù·),

ñ ÙÔ ÔÛfi ·fi ‰‡Ô‰¿ÓÂÈ· (1924, 1928) Ԣ›¯Â Û˘Ó¿„ÂÈ Ë ÂÏÏËÓÈ΋΢‚¤ÚÓËÛË ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi,

ñ ÔÈÎfi‰· ̤۷ ‹ Á‡Úˆ·fi ÙȘ fiÏÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¤-ÁÂÚÛË ·ÛÙÈÎÒÓ Û˘ÓÔÈÎÈ-ÛÌÒÓ,

ñ ÙÔ Ù¯ÓÈÎfi Î·È ‰ÈÔÈÎË-ÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘YÔ˘ÚÁ›Ԣ °ÂˆÚÁ›·˜ ηÈÙÔ˘ YÔ˘ÚÁ›Ԣ ¶ÚÔÓÔ›·˜Î·È AÓÙÈÏ‹„ˆ˜.

°È· ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛËÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Ë EA¶¤Ï·‚ ˘fi„Ë ÙȘ ÂÍ‹˜ ·Ú·Ì¤ÙÚÔ˘˜:

TË ‰È¿ÎÚÈÛË Û «·ÛÙÔ‡˜» Î·È «·ÁÚfiÙ˜». Y‹ÚÍ ̤ÚÈÌÓ· Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÔÈÚfiÛÊ˘Á˜ ··Û¯fiÏËÛË ›‰È· ‹ Û˘Ó·Ê‹ Ì ·˘Ù‹ Ô˘ ›¯·Ó ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜.ŒÙÛÈ, ¤ÁÈÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ·fi ÙËÓ EA¶ Ó· ÂÁηٷÛÙ·ıÔ‡Ó ÁˆÚÁÔ› ÚfiÛÊ˘Á˜ÛÙ· ̤ÚË fiÔ˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Û˘Ó¯›ÛÔ˘Ó ÙȘ ηÏÏȤÚÁÂȘ Ô˘ ‹‰Ë ÁÓÒÚÈ-˙·Ó. K·ÏÏÈÂÚÁËÙ¤˜ ‰ËÌËÙÚÈ·ÎÒÓ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó Û ‰ÈÓ¿ ̤ÚË Ù˘M·Î‰ÔÓ›·˜ Î·È Ù˘ ¢˘ÙÈ΋˜ £Ú¿Î˘, ηÓÔ·Ú·ÁˆÁÔ› Û ηٿÏÏËÏ· ‰¿ÊË

155TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

¶ÚÒÙË ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÚÔÛʇÁˆÓ ÛÙË §Â‡ÎË K·‚¿Ï·˜

ÛÙËÓ AÓ·ÙÔÏÈ΋ M·Î‰ÔÓ›· Î·È ÙË ¢˘ÙÈ΋ £Ú¿ÎË, ·ÌÂÏÔ˘ÚÁÔ› ÛÙËÓ KÚ‹ÙËÎ·È ÛËÚÔÙÚfiÊÔÈ ÛÙÔ ™Ô˘ÊÏ›, ÙËÓ Œ‰ÂÛÛ· Î·È ·ÏÏÔ‡.

TÔÓ ÙfiÔ ÚÔ¤Ï¢Û˘. H EA¶ Âȉ›ˆÍ ÒÛÙ ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯Ô-ÓÙ·Ó ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÔÈÎÈÛÌfi ‹ ¤ÛÙˆ ÙËÓ Â˘Ú‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ Ó· ÂÁηٷÛÙ·ıÔ‡ÓÌ·˙› ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¤‰·ÊÔ˜. ™’ ·˘Ùfi ÂÓ Ì¤ÚÂÈ ÔÊ›ÏÔÓÙ·È Î·È Ù· ÙÔˆÓ‡ÌÈ· N¤·™Ì‡ÚÓË, N¤· ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·, N¤· MÔ˘‰·ÓÈ¿, N¤· AÏÈηÚÓ·Ûfi˜ Î.¿. ™Â Ï›Á˜fï˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ¤ÁÈÓ ·˘Ùfi ‰˘Ó·Ùfi. OÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂȘ ÂÚÈÏ¿Ì-‚·Ó·Ó ÚfiÛÊ˘Á˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋˜ ÚÔ¤Ï¢Û˘.

TȘ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜. H EA¶ ‰È¤ÎÚÈÓ ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÚÔ-ÛʇÁˆÓ Û ·ÁÚÔÙÈ΋ (·ÚÔ¯‹ ÛÙ¤Á˘ Î·È ÎÏ‹ÚÔ˘ ÛÙËÓ ‡·ÈıÚÔ) Î·È ·ÛÙÈ΋(·ÚÔ¯‹ ÛÙ¤Á˘ ÛÙȘ fiÏÂȘ). MÔÏÔÓfiÙÈ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ·ÛÎÔ‡Û·ÓÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜ «·ÛÙÈο» ·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· (Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ, ÙË ‚ÈÔÙÂ-¯Ó›·-‚ÈÔÌ˯·Ó›· Î.Ù.Ï.), ‰fiıËΠÙÔ ‚¿ÚÔ˜ ÛÙË ÁˆÚÁ›·, ÁÈ·Ù›:

ñ ˘‹Ú¯·Ó Ù· ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈο ÎÙ‹Ì·Ù· (΢ڛˆ˜ ÛÙË M·Î‰ÔÓ›·, ·ÏÏ¿ ηÈÛÙËÓ KÚ‹ÙË, ÙË §¤Û‚Ô, ÙË §‹ÌÓÔ Î·È ·ÏÏÔ‡),

ñ ·ÁÚÔÙÈ΋ ·ÔηٿÛÙ·ÛË ‹Ù·Ó Ù·¯‡ÙÂÚË Î·È ··ÈÙÔ‡Û ÌÈÎÚfiÙÂÚ˜ ‰·¿-Ó˜,

ñ Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›· ‚·ÛÈ˙fiÙ·Ó ·Ó¤Î·ıÂÓ ÛÙË ÁˆÚÁÈ΋ ·Ú·ÁˆÁ‹,

ñ ˘‹Ú¯Â Ë ÔÏÈÙÈ΋ ÛÎÔÈÌfiÙËÙ· Ù˘ ·ÔÊ˘Á‹˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ·Ó·Ù·Ú·¯ÒÓÌ ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÁˆÚÁÒÓ ÌÈÎÚÔ˚‰ÈÔÎÙËÙÒÓ ·ÓÙ› ÂÚÁ·ÙÈÎÔ‡ ÚÔÏÂÙ·ÚÈ¿ÙÔ˘.

EÍ¿ÏÏÔ˘, ‰fiıËΠÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ÛÙËÓ ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÛÙËM·Î‰ÔÓ›· Î·È ÙË ¢˘ÙÈ΋ £Ú¿ÎË Î·ıÒ˜:

♦ ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó Ù· ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈο ÎÙ‹Ì·Ù· Î·È Ù·ÎÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ BÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ ÌÂÙ·Ó·ÛÙÒÓ (Û‡Ìʈӷ Ì ÙË Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ NÂ˚Á‡).A˘Ùfi ı· ηıÈÛÙÔ‡Û ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ·˘Ù¿ÚÎÂȘ Û ۇÓÙÔÌÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·Î·È ı· Û˘ÓÙÂÏÔ‡Û ÛÙËÓ ·‡ÍËÛË Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜,

♦ ı· Î·Ï˘ÙfiÙ·Ó ÙÔ ‰ËÌÔÁÚ·ÊÈÎfi ÎÂÓfi Ô˘ ›¯Â ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı› Ì ÙËÓ ·Ó·-¯ÒÚËÛË ÙˆÓ MÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ Î·È ÙˆÓ BÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ Î·È ÙȘ ·ÒÏÂȘ Ô˘ ÚÔ-οÏÂÛ·Ó ÔÈ Û˘Ó¯›˜ fiÏÂÌÔÈ (1912-1922).EÈϤÔÓ, ¤ÙÛÈ ÂÔÈΛ˙ÔÓÙ·Ó ·Ú·ÌÂıfi-ÚȘ ÂÚÈÔ¯¤˜.

B¤‚·È·, Ë ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ¿ÓÙÔÙ ۇÌʈӷ Ì ÙËÓ ·Ú·-¿Óˆ ÏÔÁÈ΋, Ô‡Ù ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ Û fiϘ ÙȘÂÚÈÙÒÛÂȘ ÙËÓ ÎÚ·ÙÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë Î·È ÂÈ-Ù·Á‹. H ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ˘‹ÚÍ ÌÂÁ¿ÏË, ȉȷ›ÙÂÚ· ηٿ Ù· ÚÒÙ·¯ÚfiÓÈ·14. OÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ Á‡ÚÈ˙·Ó ·fi ÂÚÈÔ-¯‹ Û ÂÚÈÔ¯‹ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÙÔ

156 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

14. M·ÚÙ˘Ú›Â˜ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÒÓ ÚÔ-ÛʇÁˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓEÏÏ¿‰·

ŸÙ·Ó ‹Úı·Ì ÛÙË X›Ô ‹Ì·ÛÙÂÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ÓÙfiÈÔ˘˜.YÔʤڷÌ ÂÌ›˜, ·ÏÏ¿ ˘fiÊÂÚ ÎÈ ËX›Ô˜ Ôχ. O‡Ù ·ÁοıÈ· ‰ÂÓ Â›¯·ÓÌ›ÓÂÈ. ÕÏÏÔ˜ ‹Á·ÈÓ ÁÈ· ͇Ϸ, ¿ÏÏÔ˜ÁÈ· ÎÔ˘ÎÔ˘Ó¿Ú˜ ... M·˜ ΢ÓËÁÔ‡Û·ÓÔχ ÔÈ ·ÁÚÔʇϷΘ ÎÈ fiÏÔ˜ ÔÎfiÛÌÔ˜. ÕÏÏÔ˜ ˙ËÙÈ¿Ó¢Â, ¿ÏÏÔ˜

̤ÚÔ˜ Ì ÙȘ ηχÙÂÚ˜ Û˘Óı‹Î˜ ÁÈ· ÂÁη-Ù¿ÛÙ·ÛË. ¶ÔÏÏÔ› ÚfiÛÊ˘Á˜, ·Ó Î·È ‰ÂÓ‹Ù·Ó ÁˆÚÁÔ›, ›¯·Ó ‰Â¯Ù› ‹ ˙ËÙ‹ÛÂÈ Ó··ÔηٷÛÙ·ıÔ‡Ó ˆ˜ ·ÁÚfiÙ˜ ÁÈ· Ó· ˆÊÂ-ÏËıÔ‡Ó ·fi Ù· ‰¿ÓÂÈ· Î·È ÙȘ ·ÚÔ¯¤˜ Ù˘EA¶. ÕÏÏÔÈ ¿ÏÈ ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ÚÔ˜ Ù··ÛÙÈο ΤÓÙÚ· Ì ÛÎÔfi Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Óˆ˜ «·ÛÙÔ›» Î·È Ó· ¿ÚÔ˘Ó Ì ·˘ÙfiÓ ÙÔÓÙÚfiÔ ÙËÓ ·Ô˙ËÌ›ˆÛË Ô˘ ‰ÈÓfiÙ·Ó ÛÙÔ˘˜·ÛÙÔ‡˜ ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÈÌÔ˘˜.

EÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ EA¶, Ì ÙËÓ ·Ôηٿ-ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ·Û¯ÔÏ‹ıËÎ·Ó ÙÔT·ÌÂ›Ô ¶ÂÚÈı¿Ï„ˆ˜ ¶ÚÔÛʇÁˆÓ (1922-1925), ÙÔ YÔ˘ÚÁÂ›Ô ¶ÚÔÓÔ›·˜ ηÈAÓÙÈÏ‹„ˆ˜ (·fi ÙÔ 1925) Î·È ÙÔYÔ˘ÚÁÂ›Ô °ÂˆÚÁ›·˜. H EA¶ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛÂ̤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 1930. M ÂȉÈ΋ ۇ̂·-ÛË ÌÂÙ·‚›‚·Û ÛÙÔ EÏÏËÓÈÎfi ¢ËÌfiÛÈÔ ÙËÓÂÚÈÔ˘Û›· Ù˘, ηıÒ˜ Î·È ÙȘ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂÈ˜Ô˘ ›¯Â ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘-Á˜.

157TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

‹Á·ÈÓ ÛÙ· ÂÚÈ‚fiÏÈ·. Ÿ,ÙÈ ¤‚ÚÈÛÎÂÔ Î·ı¤Ó·˜, ¤·ÈÚÓ ÁÈ· Ó· ˙‹ÛÂÈ.

™ÙË X›Ô ¤ÌÂÈÓ· ¤Ó· ¯ÚfiÓÔ. MÂÙ¿‹Á· ¶¿ÙÚ·, KfiÚÈÓıÔ Î·È ÙÂÏÈο ÛÙÔB¤ÏÔ. EΛ ¤Î·Ó· ÌÂÚÈο ¯ÚfiÓÈ·, ¤¯ˆÎ·È Û›ÙÈ. Afi ÙÔ B¤ÏÔ ‹Úı· ÛÙËÓAı‹Ó· Î·È ÌÂÙ¿ ‹Á· ÛÙËÓ AÏÂ-Í·Ó‰ÚÔ‡ÔÏË, ÛÙËÓ ·‰ÂÏÊ‹ ÌÔ˘, ÎÈ¿ÓÔÈÍ· ÂÛÙÈ·ÙfiÚÈÔ. ™Â Ï›ÁÔ ÌÔ˘ οËÎÂÙÔ Ì·Á·˙› ÎÈ ¿ÓÔÈÍ· ¿ÏÏÔ ÂÍÔ¯ÈÎfi.EÓÙˆÌÂٷ͇ ·ÚÚÒÛÙËÛ· Î·È Í·Ó·Á‡-ÚÈÛ· ÛÙÔ B¤ÏÔ. EΛ ηÏÏÈÂÚÁÔ‡Û·ÂÚÈ‚fiÏÈ·. ŒÊ˘Á· fï˜ ¿ÏÈ ÎÈ ‹Úı·ÛÙËÓ Aı‹Ó· ÁÈ· ηχÙÂÚ·.

(M·ÚÙ˘Ú›· NÈÎÔÏ¿Ô˘ ¶··ÓÈ-ÎÔÏ¿Ô˘ ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi ™·˙¿ÎÈ Ô˘‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙË ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ Ù˘EÚ˘ıÚ·›·˜, ·¤Ó·ÓÙÈ ·fi ÙË X›Ô).

H ŒÍÔ‰Ô˜ (¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ K¤ÓÙÚÔ˘MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ), ÙfiÌ. Aã,Û. 76-77.

¢IAMEPI™MA API£MO™ ¶O™O™TO

M·Î‰ÔÓ›· 638253 52.2%™ÙÂÚ¿ EÏÏ¿‰· 306193 25.1%¢˘Ù. £Ú¿ÎË 107607 8.8%NËÛÈ¿ AÓ·Ù. AÈÁ·›Ô˘ 56613 4.6%£ÂÛÛ·Ï›· 34659 2.8%KÚ‹ÙË 33900 2.8%¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ˜ 28362 2.3%◊ÂÈÚÔ˜ 8179 0.7%K˘ÎÏ¿‰Â˜ 4782 0.4%IfiÓÈ· ÓËÛÈ¿ 3301 0.3%

™YNO§O 1221849 100%

¶›Ó·Î·˜ 2K·Ù·ÓÔÌ‹ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ηٿ ÁˆÁÚ·ÊÈÎfi ‰È·Ì¤ÚÈÛÌ· (1928)

2. H ·ÁÚÔÙÈ΋ ·ÔηٿÛÙ·ÛË

H ·ÁÚÔÙÈ΋ ·ÔηٿÛÙ·ÛË ÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡-ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ‹Ù·Ó ¤ÚÁÔ Ù˘ EA¶.A¤‚Ï ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈÎÚÒÓ ÁˆÚÁÈ-ÎÒÓ È‰ÈÔÎÙËÛÈÒÓ. H ÂÁηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÚÔ-ÛʇÁˆÓ ¤ÁÈÓ Û ÂÁηٷÏÂÏÂÈÌ̤ӷ ¯ˆÚÈ¿,Û ӤԢ˜ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ ÚÔÛ·ÚÙË̤ÓÔ˘˜ Û¯ˆÚÈ¿ Î·È Û ӤԢ˜, ·ÌÈÁÒ˜ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÔ‡˜Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡˜15. O ·Ú·¯ˆÚÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÎÏ‹ÚÔ˜

Ô›ÎÈÏÏ ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ̤ÁÂıÔ˜ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ÙˆÓÚÔÛʇÁˆÓ, ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ·ÙÔ˘ ‰¿ÊÔ˘˜, ÙÔ Â›‰Ô˜ Ù˘ηÏÏȤÚÁÂÈ·˜ Î·È ÙË ‰˘Ó·Ùfi-ÙËÙ· ¿Ú‰Â˘Û˘. ™˘Ó‹ıˆ˜ ÔÎÏ‹ÚÔ˜ ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÂÓÈ-·›· ¤ÎÙ·ÛË, ·ÏÏ¿ ÙÂÌ¿¯È··ÁÚÒÓ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Û‰ȷÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÙÔÔıÂۛ˜.™ÙËÓ ·Ú¯‹ Ë ‰È·ÓÔÌ‹ ·fiÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÂÔÈÎÈÛÌÔ‡‹Ù·Ó ÚÔÛˆÚÈÓ‹. £· ÁÈÓfi-Ù·Ó ÔÚÈÛÙÈ΋ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÎÙË-Ì·ÙÔÁÚ¿ÊËÛË ·fi ÙËÓ ÙÔÔ-

158 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

15. M·ÚÙ˘Ú›Â˜ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÒÓÚÔÛʇÁˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓEÏÏ¿‰·

BÁ¿Ï·Ì ÂÈÙÚÔ‹ Î·È Á‡ÚÈÛ ‰È¿-ÊÔÚ· ̤ÚË Ó· ‚ÚÔ˘Ó ¤Ó· ηÏfi ¯ˆÚÈfi.¶‹Á·Ì ÛÙ· °Ú‚ÂÓ¿, fiÔ˘ Ì›ӷ̤ÓÙ ̤Ú˜. MÂÙ¿ ÛÎÔÚ›Û·Ì ÛÙ·Á‡Úˆ ¯ˆÚÈ¿. E‰Ò ÛÙÔ B·ÙfiÏ·ÎÎÔ(KÔ˙¿ÓË) ‹Úı·Ì ÙÔ 1925. OÈ ÈÔ ÔÏ-ÏÔ› ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi º˘Ï‹ ÙˆÓ°Ú‚ÂÓÒÓ.

¢fiÍ· Ùˆ £ÂÒ, ηÏÔ‡ÙÛÈη ÂÚÓ¿-Ì ‰Ò. Œ¯Ô˘Ì ÁˆÚÁ›·, οÓÔ˘ÌÂηӿ, ÛٷʇÏÈ·. T· ·È‰È¿ Ì·˜Ì·ı·›ÓÔ˘Ó ÁÚ¿ÌÌ·Ù·. ¢ÂÓ ¤¯Ô˘Ì ȷÂΛÓÔ ÙÔ Êfi‚Ô ÙˆÓ TÔ‡ÚΈÓ.

(M·ÚÙ˘Ú›· ¶Úfi‰ÚÔÌÔ˘ E‚ÚÂ-ÓÈ¿‰Ë ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈ¿ XÔÛÙÛ¿ Ù˘K··‰ÔΛ·˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· º¿Ú·Û·).

H ŒÍÔ‰Ô˜ (¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ K¤ÓÙÚÔ˘MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ), ÙfiÌ. Bã,Û. 341.OÈÎÔ‰fiÌËÛË ¯ˆÚÈÔ‡ ·fi ÙËÓ EA¶

ÛÙË M·Î‰ÔÓ›·

¢ÈÏÔηÙÔÈΛ· ÁÈ· ÂÁηٿÛÙ·ÛË ·ÁÚÔÙÒÓηٷÛ΢·Ṳ̂ÓË ·fi ÙËÓ EA¶

ÁÚ·ÊÈ΋ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ YÔ˘ÚÁ›Ԣ °ÂˆÚÁ›·˜. EÎÙfi˜ ·fi ÙË ÁË ·Ú·¯ˆÚÔ‡-ÓÙ·Ó ÛÙ¤ÁË, ÂÚÁ·Ï›·, ÛfiÚÔÈ, ÏÈ¿ÛÌ·Ù· Î·È ˙Ò·.

°È· ÙË ÛÙ¤Á·ÛË ÙËÚ‹ıËΠÙÔ Û‡ÛÙËÌ· Ù˘ ·Ó¤ÁÂÚÛ˘ ÙˆÓ ÔÈÎÈÒÓ ·Â˘ı›·˜·fi ÙËÓ EA¶ (ÂÚÁÔÏ·‚›·) ‹ Ù˘ ·Ó¤ÁÂÚÛ˘ ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÌÂÙË ¯ÔÚ‹ÁËÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ÔÈÎÔ‰ÔÌÈÎÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ (·˘ÙÂÈÛÙ·Û›·). T· ÎÙ›ÛÌ·Ù·‹Ù·Ó, Û˘Ó‹ıˆ˜, ‰‡Ô ‰ˆÌ¿ÙÈ·, Ì›· ·Ôı‹ÎË Î·È ¤Ó·˜ ÛÙ·‡ÏÔ˜. TËÓ ·Í›· ÙÔ˘·Ú·¯ˆÚÔ‡ÌÂÓÔ˘ ÎÏ‹ÚÔ˘ ı· Ï‹ÚˆÓ·Ó ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ì ‰fiÛÂȘ. O Ù›ÙÏÔ˜ Ô˘‰ÈÓfiÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ÎÏËÚÔ‡¯Ô˘˜ ‹Ù·Ó Ù›ÙÏÔ˜ ·Ï‹˜ ηÙÔ¯‹˜. £· ÁÈÓfiÙ·Ó Ù›ÙÏԘϋÚÔ˘˜ ΢ÚÈfiÙËÙ·˜ ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÏËڈ̋ ÙÔ˘ ¯Ú¤Ô˘˜. MÂÙ¿ ÙË‰È¿Ï˘ÛË Ù˘ EA¶, ÙÔ 1930, Ù· ¯Ú¤Ë ÙˆÓ ·ÁÚÔÙÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ·Ó¤Ï·‚ ӷÂÈÛÚ¿ÍÂÈ Ë AÁÚÔÙÈ΋ TÚ¿Â˙·.

3. H ·ÛÙÈ΋ ·ÔηٿÛÙ·ÛË

TËÓ ·ÛÙÈ΋ ·ÔηٿÛÙ·ÛË ·Ó¤Ï·‚ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ Î·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ ËEA¶, Ë ÔÔ›· ÚfiÛÊÂÚ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ‚Ô‹ıÂÈ· Û ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ ·ÚÈıÌfi ÂȯÂÈ-Ú‹ÛˆÓ, ÔÈÎÔÙ¯ÓÈÎÒÓ Î·È ‚ÈÔÙ¯ÓÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ (fiˆ˜ Ë Ù·ËÙÔ˘Ú-Á›·). ™Â ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ·ÔηٿÛÙ·ÛË, Ë ·ÛÙÈ΋ ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ÌfiÓÔÛÙ¤Á·ÛË Î·È fi¯È ÚfiÓÔÈ· ÁÈ· ‡ÚÂÛË ÂÚÁ·Û›·˜. H ·ÛÙÈ΋ ÛÙ¤Á·ÛË Û˘Ó¿ÓÙËÛÂÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÂÌfi‰È· ·fi ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋. O ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ‹Ù·ÓÌÂÁ¿ÏÔ˜, Ù· ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÈÌ· (ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈο) Û›ÙÈ· ÛÙȘ fiÏÂȘ ‹Ù·Ó Ï›Á· ηÈÙ· ÔÈÎÈÛÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ηı˘ÛÙÂÚÔ‡Û·Ó, ÏfiÁˆ ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒӷӈ̷ÏÈÒÓ Î·È Ù˘ η΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ηٿÛÙ·Û˘ ηٿ ÙȘ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ˘1920 Î·È ÙÔ˘ 1930.¶Úfi‚ÏËÌ· ›Û˘ ·ÔÙÂ-ÏÔ‡ÛÂ Ë ÂÚÈÏ¿ÓËÛËÙˆÓ ·ÛÙÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓ·fi fiÏË Û fiÏË ÁÈ·¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿-ÛÙËÌ·. OÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈÚfiÛÊ˘Á˜ ÛÙȘ fiÏÂȘٷ ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÂÚÁ¿-˙ÔÓÙ·Ó ÂÚÈÛÙ·Ûȷο,›Ù οÓÔÓÙ·˜ «ÌÂÚÔο-Ì·Ù·» ÛÙȘ ÔÈÎÔ‰Ô̤˜, ÛÂÂÚÁÔÛÙ¿ÛÈ· Î·È ‚ÈÔÙÂ-¯Ó›Â˜, ›Ù ˆ˜ Ï·Ófi‰ÈÔÈÌÈÎÚÔˆÏËÙ¤˜ ηÈÌÈÎÚÔηٷÛÙË̷ٿگ˜.

159TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

¶·ÏÈ¿ KÔÎÎÈÓÈ¿. OÈ ·Ú¿ÁΘ Ù˘ AÁ›·˜ ™ˆÙ‹Ú·˜ (1929)

ÕÏÏÔÈ ‰Ô‡Ï„·Ó ˆ˜ Ó·˘ÙÂÚÁ¿Ù˜ Î·È ÂÚÁ¿Ù˜ Û ‰ËÌfiÛÈ· ¤ÚÁ· ÛÙȘ fiÏÂȘ ‹ÛÙËÓ ‡·ÈıÚÔ (·Ú‰Â˘ÙÈο Î·È ·ÔÛÙÚ·ÁÁÈÛÙÈο ¤ÚÁ·, ‰È¿ÓÔÈÍË ‰ÚfïÓ, ηٷ-Û΢‹ ‹ ¤ÎÙ·ÛË ÏÈÌ·ÓÈÒÓ Î.¿.).

H ·ÛÙÈ΋ ÛÙ¤Á·ÛË ÍÂΛÓËÛ ·fi ÙËÓAı‹Ó· Ì ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ Û˘ÓÔÈÎÈ-ÛÌÒÓ: Ù˘ K·ÈÛ·ÚÈ·Ó‹˜, ÙÔ˘ B‡ÚˆÓ·, Ù˘N¤·˜ IˆÓ›·˜ ÛÙËÓ Aı‹Ó· Î·È Ù˘ KÔÎÎÈÓÈ¿˜ÛÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿16. °È· ÙË ÛÙ¤Á·ÛË ÙˆÓ ·ÛÙÒÓÚÔÛʇÁˆÓ ˘ÈÔıÂÙ‹ıËÎÂ Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Û˘ÓÔÈ-ÎÈÛÌÒÓ Ì ¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ fiÏÂˆÓ ÛÙȘ Ôԛ˜·˘ÙÔ› ‹Ù·Ó ÚÔÛˆÚÈÓ¿ ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔÈ.¶ÚÔÎÚ›ıËΠ–ÂÎÙfi˜ ·fi Û¿ÓȘ ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ–ÙÔ Û‡ÛÙËÌ· Ù˘ ·Ó¤ÁÂÚÛ˘ ÌÈÎÚÒÓ Î·ÙÔÈ-ÎÈÒÓ, ÌÔÓÔηÙÔÈÎÈÒÓ/ ‰ÈÏÔηÙÔÈÎÈÒÓ/ÙÂÙڷηÙÔÈÎÈÒÓ, ÌÔÓÔÒÚÔÊˆÓ ‹ ‰ÈÒÚÔʈÓ,Ì ¤Ó· ‹ ‰‡Ô ‰ˆÌ¿ÙÈ·, ÎÔ˘˙›Ó· Î·È ÙÔ˘˜ ·Ó·-Áη›Ô˘˜ ‚ÔËıËÙÈÎÔ‡˜ ¯ÒÚÔ˘˜. TÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ‹ ËEA¶ ·Ó¤ıÂÙ·Ó ÙËÓ ·Ó¤ÁÂÚÛË ÙˆÓ Û˘ÓÔÈÎÈ-ÛÌÒÓ Û ÂÚÁÔÏ¿‚Ô˘˜ ‹ ÊÚfiÓÙÈ˙·Ó Ó· ÂÊԉȿ-˙Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ì ٷ ··Ú·›ÙËÙ· ̤۷ÁÈ· Ó· ηٷÛ΢¿ÛÔ˘Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ Ù· Û›ÙÈ·ÙÔ˘˜. H ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË ÙˆÓ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÒÓ, ÂÏÏ›-„ÂÈ ¯ÚfiÓÔ˘ Î·È ¯ÚËÌ¿ÙˆÓ, Û˘¯Ó¿ ‰ÂÓ Û˘Ó-‰˘·˙fiÙ·Ó Ì ¤ÚÁ· ˘Ô‰ÔÌ‹˜ (‡‰Ú¢ÛË, ·Ô-¯ÂÙ¢ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·, Ô‰ÈÎfi ‰›ÎÙ˘Ô, ¯ÒÚÔÈÚ¿ÛÈÓÔ˘ Î.¿.). ¶·Ú¿ ÙËÓ ÔÌÔÈÔÌÔÚÊ›· Ô˘ÂÈÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ, ˘‹Ú¯Â ÂÏ·ÊÚ¿ ‰È·ÊÔÚÔÔ›Ë-

160 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

16. M·ÚÙ˘Ú›Â˜ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÒÓÚÔÛʇÁˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘˜ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·

ŸÛÔÈ Ì›ӷÌ ˙ˆÓÙ·ÓÔ› ÛÙË£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, Ì·˜ ʤڷÓÂ Â‰Ò ÛÙËÓTԇ̷. B¿Ï·Ì ÛÙËÓ Í˘Ï¤ÓÈ·ÂÎÎÏËÛÈ¿ ÙÔ ÂÈÎfiÓÈÛÌ· ÙÔ˘T·ÍÈ¿Ú¯Ë Ì·˜. M‹Î·Ì ÎÈ ÂÌ›˜ÛÙ· ı·Ï¿Ì·Ù· [=ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ›ı¿Ï·ÌÔÈ]. ŒÂÈÙ· Ì·˜ ¯Ù›Û·Ó Û›-ÙÈ·. ŸÙ·Ó È· ̋ηÌ Û ۛÙÈ,Ôχ ¯·Ú‹Î·ÌÂ.

— ¢fiÍ· ÛÔÈ Ô £Âfi˜, ϤÁ·ÌÂ,Û›ÙÈ Â›Ó·È! ™›ÙÈ! TË Ó‡¯Ù· ı·ÎÏÂȉÒÓÔ˘Ì ÙËÓ fiÚÙ·!

K·È ÛÙ‹Û·Ì ȷ Ù· ÂÈÎÔÓÔÛÙ¿-ÛÈ· Ì·˜ ÛÙ· ÓÙÔ˘‚¿ÚÈ·, Û' ·ÏËıÈÓ¿ÓÙÔ˘‚¿ÚÈ·. ¢ÂÓ ÙÔ ÈÛÙ‡·Ì ÛÙËÓ·Ú¯‹. TË Ó‡¯Ù· ͢ÓÔ‡Û·ÌÂ: – AÏ‹-ıÂÈ·, Û ۛÙÈ Â›Ì·ÛÙÂ; ϤÁ·ÌÂ.

M¤Û· ÛÙË Ó‡¯Ù· ÛËΈÓfiÌ·ÛÙÂ.¶ËÁ·›Ó·Ì ÛÙÔ ÂÈÎÔÓÔÛÙ¿ÛÈ Î·È ÚÔ-Û΢ÓÔ‡Û·ÌÂ. «¢fiÍ· ÛÔÈ, Ô £Âfi˜!»Ï¤Á·ÌÂ Î·È Í·Ó·Ï¤Á·Ì ÛÙËÓ ·Ú¯‹.ŒÂÈÙ· ÎÈ ·˘Ùfi ÙÔ Û˘ÓËı›Û·ÌÂ.

(M·ÚÙ˘Ú›· K·ÏÏÈÛı¤Ó˘ K·Ï-Ï›‰Ô˘ ·fi ÙÔ ¯ˆÚÈfi ºÂÚÙ¤ÎÈ Ù˘K··‰ÔΛ·˜, ÎÔÓÙ¿ ÛÙË N›Á‰Ë).

H ŒÍÔ‰Ô˜ (¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ K¤ÓÙÚÔ˘MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ), ÙfiÌ. Bã,Û. 261.

T‡Ô˜ ·ÛÙÈ΋˜ ηÙÔÈΛ·˜ Ô˘ ηٷ-Û΢¿ÛÙËΠ·fi ÙËÓ EA¶ ÛÙËÓ Œ‰ÂÛÛ·.

ÛË ÙˆÓ Î·ÙÔÈÎÈÒÓ ÙÔ˘ ÂÓfi˜Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡ ·fi ÙȘ ηÙÔÈ˘ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘, ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ÂÌ‚·‰fiÓ,ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ηٷÛ΢‹˜ Î·È ÙËÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfiÙËÙ·17. I‰Ú‡ıËηӷÎfiÌË ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÔ› ÔÈÎÔ‰ÔÌÈÎÔ›Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ› Î·È ¯ÔÚËÁ‹ıËηӿÙÔη ‰¿ÓÂÈ· Û ÚÔÛÊ˘ÁÈΤ˜ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ÁÈ· ÙË ÛÙ¤Á·Û‹ ÙÔ˘˜.

Y‹Ú¯·Ó ‚¤‚·È· Î·È ÔÈ Â‡Ô-ÚÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜, Ô˘ ›¯·Ó ÙËÓÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÊÚÔ-ÓÙ›ÛÔ˘Ó ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙË ÛÙ¤Á·-Û‹ ÙÔ˘˜. A˘ÙÔ› ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ‹Ù·Ó ÛÂı¤ÛË Ó· ÓÔÈÎÈ¿ÛÔ˘Ó ‹ Ó· ·ÁÔÚ¿-ÛÔ˘Ó Î·ÙÔÈ˘ ̤۷ ÛÙȘ fiÏÂÈ˜Î·È ¤ÙÛÈ Ó· ·Ó·ÌÂȯıÔ‡Ó Ì ÙÔ˘˜ÁËÁÂÓ›˜. AÚÁfiÙÂÚ· ·Ó¤Ï·‚·Ó ÔÈ›‰ÈÔÈ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ ÁÈ· ÙËÓ ›‰Ú˘-ÛË ÔÈÎÈÛÌÒÓ. H ‰È·‰Èηۛ· ‹Ù·ÓË ·ÎfiÏÔ˘ıË: ›‰Ú˘·Ó ¤Ó·Ó ÔÈÎÔ‰Ô-ÌÈÎfi Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌfi, ·ÁfiÚ·˙·Ó Ì›·¤ÎÙ·ÛË Û ÚÔÓÔÌÈÔ‡¯Ô ÂÚÈÔ¯‹Î·È ÔÈÎÔ‰ÔÌÔ‡Û·Ó ·ÛÙÈΤ˜ ηÙÔÈ-˘ ηϋ˜ ÔÈfiÙËÙ·˜. T¤ÙÔÈÔÈÔÈÎÈÛÌÔ› ‹Ù·Ó Ë N¤· ™Ì‡ÚÓË ÛÙËÓAı‹Ó· Î·È Ë K·ÏÏ›ÔÏË ÛÙÔÓ¶ÂÈÚ·È¿. ™ÙÔ ·ÓÙ›ıÂÙÔ ¿ÎÚÔ ‚Ú›-ÛÎÔÓÙ·Ó ÔÈ ¿ÔÚÔÈ ÚfiÛÊ˘ÁÂ˜Ô˘ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ηÙÔÚıÒÛÂÈ Ó··ÔηٷÛÙ·ıÔ‡Ó ·ÎfiÌË. EÁηٷ-ÛÙ¿ıËÎ·Ó Û ηχ‚˜, ¯·ÌfiÛÈÙ·Î·È ¿ÏϘ Úfi¯ÂÈÚ˜ ηٷÛ΢¤˜ÛÙȘ ·Ú˘Ê¤˜ ·Ï·ÈÒÓ ÔÈÎÈÛÌÒÓ,‹ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ·Ú·ÁÎÔ˘fiÏÂȘÁ‡Úˆ ·fi ÙÔ˘˜ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÔ‡˜Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡˜. ŒÙÛÈ, Û ¿ıÏÈÂ˜Û˘Óı‹Î˜, ÂÚfiÎÂÈÙÔ Ó· ˙‹ÛÔ˘ÓÁÈ· ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ·.

161TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

17. M·ÚÙ˘Ú›Â˜ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÁÈ·ÙËÓ ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·.

TËÓ ¿ÏÏË Ì¤Ú· ÙÔ˘ ºˆÙfi˜, I·ÓÔ˘¿ÚÈÔ ÙÔ˘1923, ÚˆÙÔ‚Á‹Î·Ì ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·. MfiÏȘ ‚Á‹Î·-ÌÂ, ÂÚÈ̤ӷÓÂ Î˘Ú›Â˜ Î·È Ì·˜ ÌÔÈÚ¿Û·Ó „ˆÌÈ¿Î·È Ù˘ÚÈ¿. TËÓ ›‰È· ̤ڷ Ì·˜ ‚¿Ï·Ó ÛÙÔ ÙÚ·›ÓÔÎ·È Ì·˜ ‹Á·Ó ÛÙËÓ TÚ›ÔÏË. TȘ ‰‡Ô ÚÒÙ˜ ‚Ú·-‰È¤˜ Ì›ӷÌ ̤۷ ÛÙËÓ TÚ›ÔÏË. ...

KÈ ÂÁÒ ¤ÚËÌË ‹ÌÔ˘Ó· Î·È Â›¯· Î·È ÙÚ›· ·È‰È¿Ì·˙› ÌÔ˘. ...

O ÁÈfi˜ ÌÔ˘ ‹Úı ÛÙËÓ TÚ›ÔÏË ÁÈ· Ó· Ì·˜ ¿ÚÂÈÓ· Ì›ÓÔ˘Ì fiÏÔÈ ÛÙËÓ Aı‹Ó·. ... ÕÌ· ‚Á‹Î·ÌÂÛÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿, ‰ÂÓ Â›¯·Ì ԇ Ó· Ì›ÓÔ˘ÌÂ. ¢‡ÔÓ‡¯Ù˜ ÎÔÈÌËı‹Î·Ì ÛÙÔ ÛÙ·ıÌfi, ÛÙÔ ‡·ÈıÚÔ.TڤͷÌÂ, ‹Á·Ì ÛÙ· YÔ˘ÚÁ›· Î·È ÙfiÙ ̷˜‹Ú·ÓÂ Î·È Ì·˜ ‚¿Ï·Ó ÛÙÔ ÂÚÁÔÛÙ¿ÛÈÔ ÙÔ˘™ÙÚ›ÁÁÔ˘, Û οÙÈ ·Ôı‹Î˜ ̤۷, ÛÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿.EΛ ‹Ù·ÓÂ Î·È ¿ÏÏÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜, ·fi Ù˘ ™Ì‡ÚÓ˘ٷ ̤ÚË fiÏÔÈ.

ŒÍÈ Ì‹Ó˜ Ì›ӷÌ ̤۷ ÂΛ. K·Î‹Ó ηÎÒ˜, ÌËÓÙ· ÚˆÙ¿˜, Ò˜ ˙Ô‡Û·ÌÂ. ŒÊÙ·ÛÂ Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ¯ÚfiÓÔ˜Ù˘ ÚÔÛÊ˘ÁÈ¿˜. ◊Ì·ÛÙ ÛÙ· 1924 ÎÈ ·Îԇ۷̈˜ Á›ÓÔÓÙ·È Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ›, ÁÈ· Ó· οÙÛÔ˘Ì ÂÌ›˜ ÔÈÚfiÛÊ˘Á˜, ÛÙÔÓ ¶Ô‰ÔÓ›ÊÙË [=N. IˆÓ›·], ÛÙÔ˘˜¶Ô‰·Ú¿‰Â˜ [=¶ÂÚÈÛÛfi˜], ÛÙËÓ KÔÎÎÈÓÈ¿.

TfiÙ ͤÚÂȘ Ò˜ È¿Ó·Ó ٷ Û›ÙÈ· ÛÙÔ˘˜Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡˜; ¶‹Á·ÈÓ˜ ÂΛ, ÎÚÂÌÔ‡Û˜ ¤Ó· ÙÛÔ˘-‚·Ï¿ÎÈ ‹ fi,ÙÈ Â›¯Â˜ Û' ¤Ó· ‰ˆÌ¿ÙÈÔ Î·È ÙÔ Û›ÙÈ‹Ù·Ó ‰ÈÎfi ÛÔ˘. AÙÂÏ›ˆÙ· ‹Ù·Ó ·ÎfiÌËØ ÎÂÚ·Ì›‰È·‰ÂÓ Â›¯·ÓÂ, fiÚÙ˜ ‰ÂÓ Â›¯·ÓÂ, ·Ú¿ı˘Ú· ‰ÂÓ Â›¯·-ÓÂ. K·È ÌÂÚÈο Ô˘ ›¯·Ó fiÚÙ˜ Î·È ·Ú·ı˘Ú·ËÁ·›Ó·Ó ¿ÏÏÔÈ ÙË Ó‡¯Ù· Î·È ÙȘ ‚Á¿˙·ÓÂ Î·È ·Ó¿-‚·Ó ʈÙȤ˜ Ó· ˙ÂÛÙ·ıÔ‡ÓÂ, Ó· Ì·ÁÂÈÚ¤„Ô˘ÓÂ. ¢‡Ô¯ÚfiÓÈ· ‡ÛÙÂÚ· Ô˘ ÊÙ¿Û·Ì ÂÌ›˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·‹ÚıÂ Î·È Ì·˜ ‚ڋΠÛÙËÓ KÔÎÎÈÓÈ¿ Î·È Ô ¿ÓÙÚ·˜ÌÔ˘. A˘Ùfi˜ ‹Úı ·fi ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ·È¯Ì·ÏÒ-ÙÔ˘˜, ÁÈ·Ù›, ÂÂȉ‹ ‹Ù·Ó Ù¯ӛÙ˘, ÙÔÓ ÎÚ·ÙÔ‡Û·ÓÂÎ·È ÙÔ˘˜ ‰Ô‡Ï¢Â.

¢Ô˘Ï¤„·ÌÂ, ÎÔ˘Ú·ÛًηÌÂ Î·È Î¿Ó·Ì ηÈÛ›ÙÈ ÎÈ ·Ó·ÛÙ‹Û·Ì ٷ ·È‰È¿ Ì·˜ Î·È ‰Ô˘Ï¤„·ÓÂÎÈ ÂÎÂ›Ó·Ø ÎÈ Â‰Ò ı· ÙÂÏÂÈÒÛÔ˘Ì ÙË ˙ˆ‹ Ì·˜. T·‚¿Û·Ó¿ Ì·˜ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ı· ʇÁÔ˘Ó ·fi ̤۷ Ì·˜.

(M·ÚÙ˘Ú›· M·ÚÈ¿Óı˘ K·Ú·ÌÔ˘Û¿ ·fi ÙÔ¯ˆÚÈfi M·Á¿Ú·ÛÈ ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· ™ÒÎÈ·)

H ŒÍÔ‰Ô˜ (¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ K¤ÓÙÚÔ˘ MÈÎÚ·-ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ), ÙfiÌ. Aã, Û. 193-195.

¢. H ∞¶√∑∏ªπø™∏ ∆ø¡ ∞¡∆∞§§∞•πªø¡ ∫∞π ∏ ∂§§∏¡√∆√Àƒ∫π∫∏ ¶ƒ√™∂°°π™∏

1. H ·Ô˙ËÌ›ˆÛË ÙˆÓ ·ÓÙ·ÏϷ͛̈Ó

Ÿˆ˜ ›‰·ÌÂ, Ë ™‡Ì‚·ÛË ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹˜ ÙˆÓ ÏË-ı˘ÛÌÒÓ ÌÂٷ͇ EÏÏ¿‰·˜ Î·È TÔ˘ÚΛ·˜ ÚÔ¤‚ÏÂÂÙËÓ ·Ô˙ËÌ›ˆÛË ÙˆÓ ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÈÌˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓÁÈ· ÙȘ ÂÚÈÔ˘Û›Â˜ Ô˘ ÂÁη٤ÏÂÈ„·Ó ÛÙȘ ·ÙÚ›-‰Â˜ ÙÔ˘˜, ·fi ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ˘Ô‰Ô¯‹˜18. TÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ÂÎÙ›ÌËÛ˘ Ù˘ ·Í›·˜ ÙˆÓ Âη٤ڈıÂÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈÒÓÔ˘ ÂÁηٷÏ›ÊıËÎ·Ó ·Ó¤Ï·‚Â Ë MÈÎÙ‹EÈÙÚÔ‹. °È· Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜·ÓÙÈÚÔۈ›·˜, ÛÙË MÈÎÙ‹ EÈÙÚÔ‹ Û˘ÛÙ¿ıËÎÂÙÔ 1924 Ë °ÂÓÈ΋ ¢È‡ı˘ÓÛË AÓÙ·ÏÏ·Á‹˜¶ÏËı˘ÛÌÒÓ Ô˘ ˘·ÁfiÙ·Ó ÛÙÔ YÔ˘ÚÁ›԰ˆÚÁ›·˜. °È· ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙÂÚË ÏÂÈÙÔ˘Ú-Á›· Ù˘, ȉڇıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙfiÔ˘˜ °Ú·Ê›·AÓÙ·ÏÏ·Á‹˜ ¶ÏËı˘ÛÌÒÓ.

TÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ÂÎÙ›ÌËÛ˘ ÙˆÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈÒÓ ÚÔ¯ˆ-ÚÔ‡Û ·ÚÁ¿ Î·È Ë ‰˘ÛÊÔÚ›· ÙÔ˘ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÔ‡ÎfiÛÌÔ˘, Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û ·fiÁÓˆÛË, ÌÂÁ¿ÏˆÓÂ.ŒÙÛÈ, ˘ÈÔıÂÙ‹ıËÎÂ Ë Ï‡ÛË Ó· ‰Ôı› ÌÈ· ÚÔηٷ-‚ÔÏ‹ ̤¯ÚÈ ÙËÓ ÙÂÏÈ΋ ·ÔÏËڈ̋ Ù˘ ·Í›·˜ Ù˘ÂÚÈÔ˘Û›·˜ Ô˘ ÂÁηٷÏ›ÊıËΠÛÙËÓ TÔ˘ÚΛ·,·ÊÔ‡ ÚÒÙ· ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ¢ËÌfiÛÈÔ ÚÔ¤‚·ÈÓ ÛÂÚÔÛˆÚÈÓ‹ ÂÎÙ›ÌËÛ‹ Ù˘. H EıÓÈ΋ TÚ¿Â˙· ·Ó¤-Ï·‚ ӷ ÏËÚÒÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ ·ÓÙ·ÏÏ·Í›ÌÔ˘˜ ÙËÓ ÚÔ-ηٷ‚ÔÏ‹ ·˘Ù‹.

H ÚÔÛˆÚÈÓ‹ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙˆÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈÒÓ ¤ÁÈÓ Ì ‚¿ÛË ÙȘ ‰ËÏÒÛÂȘ Ô˘˘Ô‚Ï‹ıËÎ·Ó ÛÙ· ηٿ ÙfiÔ˘˜ °Ú·Ê›· AÓÙ·ÏÏ·Á‹˜. OÈ ·ÈÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ‰ÈηÈ-Ô‡¯ˆÓ ı· ÂÍÂÙ¿˙ÔÓÙ·Ó ·fi ÂȉÈΤ˜ ÂÈÙÚÔ¤˜ ÚÔÛʇÁˆÓ, Û˘Ì·ÙÚȈÙÒÓ ÙˆÓÂӉȷÊÂÚÔ̤ӈÓ. E¿Ó ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ·Ó·ÎÚȂ›˜, ÚÔ‚ÏÂfiÙ·Ó ·Ó·ıÂÒÚËÛ‹ ÙÔ˘˜·fi ¤Ó· AÓÒÙ·ÙÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ. K·ıÔÚ›ÛÙËÎ·Ó Â›Û˘ Ù· ÂÚÈÔ˘Ûȷο ÛÙÔȯ›·ÁÈ· Ù· ÔÔ›· ηٷ‚·ÏÏfiÙ·Ó ·Ô˙ËÌ›ˆÛË. H ÚÔηٷ‚ÔÏ‹ ı· ‰ÈÓfiÙ·Ó Û’ ÂΛ-ÓÔ˘˜ Ô˘ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ̤¯ÚÈ ÙfiÙ ·ÔηٷÛÙ·ı›.

°È· ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙˆÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈÒÓ Ô˘ ÂÁηٷÏ›ÊıËÎ·Ó ÛÙËÓTÔ˘ÚΛ· Û˘ÛÙ¿ıËÎ·Ó ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌȘ EÈÙÚÔ¤˜ EÎÙ›ÌËÛ˘ Î·È¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌȘ EÈÙÚÔ¤˜, ÁÈ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ÂӉ¯Ô̤ӈ˜ ı· ·Ó¤Î˘Ù·Ó.

162 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

18. TÔ ¤Ó·ÙÔ ¿ÚıÚÔ Ù˘™‡Ì‚·Û˘ Ù˘ §Ô˙¿Ó˘.

ÕÚıÚÔÓ 9

H ·Î›ÓËÙÔ˜, ·ÁÚÔÙÈ΋ ‹·ÛÙÈ΋ ÂÚÈÔ˘Û›·, Ë ·Ó‹ÎÔ˘Û·ÂȘ ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ·˜, ÂȘ Ù·˜ÂÓ Ùˆ ¿ÚıÚˆ 9 ·Ó·ÊÂÚÔ̤ӷ˜ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, ˆ˜ Î·È Ë ·Ú¿ÙˆÓ ÌÂÙ·Ó·ÛÙÒÓ ‹ ÙˆÓ ÎÔÈÓÔ-Ù‹ÙˆÓ ÂÁηٷÏÂÈÔ̤ÓË ÎÈÓË-Ù‹ ÂÚÈÔ˘Û›· ı¤ÏÔ˘ÛÈÓ ÂÎη-ı·ÚÈÛı‹ Û˘ÌÊÒÓˆ˜ ÚÔ˜ Ù·˜Î·ÙˆÙ¤Úˆ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ˘fi ÙˆÓÌÈÎÙÒÓ ÂÈÙÚÔÒÓ ÙˆÓ ÚÔ-‚ÏÂÔÌ¤ÓˆÓ ÂÓ ¿ÚıÚˆ 11.

AÈ ÂÚÈÔ˘Û›·È ·È ΛÌÂÓ·ÈÂȘ Ù· ‰¿ÊË Ù· ˘·ÁfiÌÂÓ· ÂȘÙËÓ ˘Ô¯ÚˆÙÈÎ‹Ó ·ÓÙ·ÏÏ·-Á‹Ó, ·Ó‹ÎÔ˘Û·È ‰Â ÂȘ ÂÎÎÏË-ÛÈ·ÛÙÈο ‹ ÂȘ ¢·Á‹ ηıȉڇ-Ì·Ù·, ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ÂÁηÙÂÛÙË-Ì¤ÓˆÓ ÂȘ ¤‰·ÊÔ˜ ÌË ˘·ÁfiÌÂ-ÓÔÓ ÂȘ ÙËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹Ó ı¤ÏÔ˘-ÛÈÓ ÔÌÔ›ˆ˜ ÂÎηı·ÚÈÛı‹ ˘fiÙÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ fiÚÔ˘˜.

M ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Ë ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ Ù˘ ÂÎÙ›ÌËÛ˘ ÙˆÓ ÂÚÈ-Ô˘ÛÈÒÓ Ê·ÈÓfiÙ·Ó fiÏÔ Î·È ÈÔ Ì·ÎÚÈÓ‹. TÔ ¤ÚÁÔ ‹Ù·Ó ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ Î·È ÂÈϤÔÓ ËfiÏË ‰È·‰Èηۛ· ˘ÔÓÔÌ¢fiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÏÂ˘Ú¿.

2. H ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË

MÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ ™‡Ì‚·Û˘ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹˜ ÏËı˘ÛÌÒÓ Î·È Ù˘™˘Óı‹Î˘ ÂÈÚ‹Ó˘ Ù˘ §Ô˙¿Ó˘, ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ Ù˘ EÏÏ¿‰·˜ Ì ÙËÓ TÔ˘ÚΛ· ‰ÔÎÈ-Ì¿˙ÔÓÙ·Ó Î·Ù¿ ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· ·fi ÂÓÙ¿ÛÂȘ. ⁄ÛÙÂÚ· ·fi ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ, ÙÔÓIÔ‡ÓÈÔ ÙÔ˘ 1925 ˘ÔÁÚ¿ÊËÎÂ Ë ™‡Ì‚·ÛË Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ Î·È ÙÔ ¢ÂΤ̂ÚÈÔ ÙÔ˘1926 Ë ™˘Ìʈӛ· ÙˆÓ AıËÓÒÓ. A˘Ù¤˜ Ú‡ıÌÈ˙·Ó Ù· ›̷¯· ı¤Ì·Ù·, fï˜ ‰ÂÓÂÊ·ÚÌfiÛÙËÎ·Ó ÔÙ¤. TÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1928 ÙÔ ÎfiÌÌ· ÙˆÓ ºÈÏÂÏ¢ı¤ÚˆÓ ΤÚ-‰ÈÛ ÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ Î·È Û¯Â‰fiÓ ·Ì¤Ûˆ˜ Ë Ó¤· ΢‚¤ÚÓËÛË ÍÂΛÓËÛ ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡-ÛÂȘ Ô˘ ÎÚ¿ÙËÛ·Ó ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ·. O EÏ. BÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ÂÈı˘ÌÔ‡Û ÙË ‰È¢ı¤ÙËÛË ÙˆÓÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ‰È·ÊÔÚÒÓ Î·È ÙËÓ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÙÔ˘ ‰·ÊÈÎÔ‡ ηıÂÛÙÒÙÔ˜ ÌÂÙ·Í‡ÙˆÓ ‰‡Ô ¯ˆÚÒÓ. ŸÌˆ˜, Û οı ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ Ì ÙËÓ TÔ˘ÚΛ·,ÂÌfi‰ÈÔ ÛÙÂÎfiÙ·Ó Ë ¤ÓÙÔÓ· ·ÚÓËÙÈ΋ ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ.

™ÙȘ 10 IÔ˘Ó›Ô˘ 1930 ˘ÔÁÚ¿ÊËÎÂ Ë ™˘Ìʈӛ· Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜ Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡-Û ÙÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi Û‡ÌʈÓÔ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‰‡Ô ¯ˆÚÒÓ. T· ΢ÚÈfiÙÂÚ· ÛËÌ›· ÙÔ˘‹Ù·Ó:

ñ P‡ıÌÈÛ ÙÔ ˙‹ÙËÌ· ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ Ù˘ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ηÈÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ Ù˘ £Ú¿Î˘, ηıÒ˜ Î·È ÙˆÓ «Ê˘Á¿‰ˆÓ».

ñ ŸÚÈ˙ fiÙÈ ÔÈ ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÈ̘ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ˘Û›Â˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ηÈÔÈ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÛÙËÓ TÔ˘ÚΛ· ÂÚȤگÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ Î˘ÚÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ EÏÏËÓÈÎÔ‡ ηÈTÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ¢ËÌÔÛ›Ô˘, ·ÓÙ›ÛÙÔȯ·.

ñ ¶ÚÔ¤‚Ï ·ÌÔÈ‚·›· ·fiÛ‚ÂÛË ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂˆÓ ÌÂÙ·Í‡ÙˆÓ ‰‡Ô ¯ˆÚÒÓ.

H Û˘Ìʈӛ· ÔÏÔÎÏËÚÒıËΠÛÙȘ 30 OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ¤ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ™‡ÌʈÓÔ ÊÈÏ›·˜, Ô˘‰ÂÙÂÚfiÙËÙ·˜ Î·È ‰È·ÈÙËÛ›·˜, ÙÔ ¶ÚˆÙfiÎÔÏÏÔ ÁÈ· ÙÔÓÂÚÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ Ó·˘ÙÈÎÒÓ ÂÍÔÏÈÛÌÒÓ Î·È ÙË ™‡Ì‚·ÛË ÂÌÔÚ›Ô˘, ÂÁηٿÛÙ·-Û˘ Î·È Ó·˘ÙÈÏ›·˜. M ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·˘Ù‹ ۇ̂·ÛË ‰fiıËÎÂ Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÛÙÔ˘˜˘ËÎfiÔ˘˜ ÙÔ˘ ηıÂÓfi˜ ·fi Ù· ‰‡Ô ÎÚ¿ÙË Ó· Ù·ÍÈ‰Â‡Ô˘Ó ‹ Ó· ÂÁηı›ÛÙ·ÓÙ·È (ÌÂοÔÈÔ˘˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜) ÛÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜.

OÈ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ¤‰ÂÈÍ·Ó fiÙÈ ÔÈ ÚÔÛ‰Ô˘ ·fi ÙË Ï‡ÛË Ô˘‰fiıËΠ۠οÔÈ· ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ì ÙȘ ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ Û˘Ìʈӛ˜ ÙÔ˘ 1930 ‰È·-„‡ÛÙËηÓ. B¤‚·È·, ÁÈ· ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ‰ÂÓ ÛËÌÂÈÒıËÎ·Ó ÙÚÈ‚¤˜ ÌÂÙ·Í‡ÙˆÓ ‰‡Ô ÎÚ·ÙÒÓ Î·È ‰ÂÓ ·ÌÊÈÛ‚ËÙ‹ıËÎ·Ó Ù· ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Û‡ÓÔÚ·. A˘Ùfi ‹Ù·ÓÎ·È Ë ‚·ÛÈ΋ Âȉ›ˆÍË ÙÔ˘ ŒÏÏËÓ· Úˆı˘Ô˘ÚÁÔ‡. O Û˘Ì„ËÊÈÛÌfi˜ fï˜ ÙˆÓ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÈ̈Ó, ÂÏÏËÓÈÎÒÓ Î·È ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈÎÒÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈÒÓ, ÚÔοÏÂÛ ı‡ÂÏ-

163TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

Ï· ·ÓÙȉڿÛÂˆÓ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜. M ÙË Û˘Ìʈӛ· ·˘Ù‹ Ë Î·Ù¿Ôχ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÂÚÈÔ˘Û›· ÙˆÓ ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÈÌˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ Ù˘TÔ˘ÚΛ·˜ ÂÍÈÛÒıËΠ̠ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë ÂÚÈÔ˘Û›· ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ Ù˘EÏÏ¿‰·˜. TÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙËÓ ·Ú·ÎÚ¿ÙËÛË ÙÔ˘ 25% Ù˘ÚÔηٷ‚ÔÏ‹˜ Ù˘ ·Ô˙ËÌ›ˆÛ˘ ·fi ÙËÓ EıÓÈ΋ TÚ¿Â˙· Î·È Ù˘ ¿ÚÓËÛ˘ ‰È·-ηÓÔÓÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÒÓ ¯ÚÂÒÓ, ·ÔÌ¿ÎÚ˘Ó ÙÌ‹Ì· ÙÔ˘ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÔ‡ÎfiÛÌÔ˘ ·fi ÙËÓ ÂÎÏÔÁÈ΋ ‚¿ÛË ÙÔ˘ ÎfiÌÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ºÈÏÂÏ¢ı¤ÚˆÓ Î·È Û˘Ó¤‚·ÏÂÛÙËÓ ‹ÙÙ· ÙÔ˘ ÛÙȘ ÂÎÏÔÁ¤˜ ÙÔ˘ 1932 Î·È ÙÔ˘ 1933.

164 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

¶ÂÚÈÎÏ‹˜ §‡ÙÚ·˜: O Á˘ÚÈÛÌfi˜

E. H ∂¡∆∞•∏ ∆ø¡ ¶ƒ√™ºÀ°ø¡ ™∆∏¡ E§§∞¢∞

1. H ÂÓۈ̿وÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ

H ·ÔηٿÛÙ·ÛË Î·È Ë ·ÊÔÌÔ›ˆÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ‹Ù·Ó,ηٿ ÁÂÓÈ΋ ÔÌÔÏÔÁ›·, ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ Â›Ù¢ÁÌ· ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿-ÙÔ˘˜. AÓ Ï¿‚ÂÈ Î·Ó›˜ ˘fi„Ë ÙȘ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈΤ˜ ‰˘Û¯¤ÚÂȘ, fiˆ˜ ÙË ‰ÂÈÓ‹ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË Ù˘ ¯ÒÚ·˜, ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ ηٿ ÙȘ ‰ÂηÂ-ٛ˜ ÙÔ˘ 1920 Î·È ÙÔ˘ 1930, ÙËÓ ÂÏÏÈ‹ ÎÚ·ÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È, ΢ڛˆ˜, ÙÔÓÙÂÚ¿ÛÙÈÔ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Ô˘ ¤Êı·Û·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·, ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·ÈÁÈ·Ù› ÙÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ¤¯ÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙ› «ÙÈÙ¿-ÓÈÔ». MÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ¤ÁÈÓ ·fi ÙÔ 1924 ¤ˆ˜ ÙÔ 1928 Î·È Û·˘Ùfi ηıÔÚÈÛÙÈÎfi ÚfiÏÔ ¤·ÈÍÂ Ë ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ EA¶. TÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ‹Ù·Ó¤Ó·˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ˘fi ‰ÈÂıÓ‹ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙË ‚Ô‹ıËÛ ӷ Â›Ó·È ·ÔÛÙ·ÛÈÔÔÈË̤ÓË·fi ÙËÓ Ù·Ú·Á̤ÓË ÂÏÏËÓÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ˙ˆ‹ Î·È ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi-ÙÂÚË. B¤‚·È·, ÁÈ· ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜Ù˘ ·Ú·¯ÒÚËÛ ٷ ˘ÏÈο ̤۷ Î·È ÙÔ ·ÓıÚÒÈÓÔ ‰˘Ó·ÌÈÎfi. K·È ·Ó Û οÔÈ-˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙˆÓ Î·Ù¿ ÙfiÔ˘˜ ÂÈÙÚÔÒÓ Ù˘ EA¶ ‹ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ÁÈÓfiÙ·Ó ‚È·ÛÙÈο, ÂÌÂÈÚÈο Î·È Úfi¯ÂÈÚ· ‹ Â͢ËÚÂÙÔ‡Û ·ÏÒ˜ ¿ÌÂÛ˜ ·Ó¿-ÁΘ Î·È ÔÏÈÙÈΤ˜ ÛÎÔÈÌfiÙËÙ˜, ·˘Ùfi ‰ÂÓ ÌÂÈÒÓÂÈ ÙË ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ Û˘ÓÔ-ÏÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ Ô˘ ÂÈÙ‡¯ıËÎÂ.

OÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ¤Ó· ÂÓÈ·›Ô Û‡ÓÔÏÔ. AÓ¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ ˘‹Ú¯·Ó‰È·ÊÔÚ¤˜ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ÚÔ¤Ï¢Û˘, ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘, ‰È·Ï¤ÎÙÔ˘, ·ÎfiÌ·Î·È ÁÏÒÛÛ·˜ (ÂÚ›Ô˘ 100.000 ÚfiÛÊ˘Á˜ ‹Ù·Ó ÙÔ˘ÚÎfiʈÓÔÈ). ŸÛÔÈ Â‡ÔÚÔÈοÙÔÈÎÔÈ Ù˘ MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜ ‹ Ù˘ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜ £Ú¿Î˘ ηÙfiÚıˆÛ·Ó Ó· ʤÚÔ˘ÓÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘˜, ۯ‰fiÓ ·Ì¤Ûˆ˜ ÂÓۈ̷-ÙÒıËÎ·Ó ÛÙÔ Ó¤Ô ÙfiÔ ÂÁηٿÛÙ·Û‹˜ ÙÔ˘˜ Î·È ·Ó·Ì›¯ıËÎ·Ó Ì ÙÔ˘˜ ÁËÁÂÓ›˜.°È· ÙË ÌÂÁ¿ÏË fï˜ Ì¿˙· ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ, ·Ú¿ ÙËÓ Ù·¯Â›· ·ÔηٿÛÙ·Û‹ÙÔ˘˜, Ë ·ÊÔÌÔ›ˆÛË ‹Ù·Ó Ì›· ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ÎÈÓ‹ıËΠ̠Ôχ ÈÔ ·ÚÁÔ‡˜ Ú˘ı-ÌÔ‡˜. OÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜, „˘¯Èο ÙÚ·˘Ì·ÙÈṲ̂ÓÔÈ Î·È Ì ÙÔ ¿Á¯Ô˜ÚÒÙ· Ù˘ ÂÈ‚›ˆÛ˘ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· Ù˘ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘˜, ÂͤÊÚ·˙·ÓÛ˘¯Ó¿ ·Ú¿ÔÓ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ ÁËÁÂÓÒÓηÙÔ›ÎˆÓ ÙÔ˘. K·ÙËÁÔÚÔ‡Û·Ó ÙÔ ÂÏÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ fiÙÈ Ì ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘™‡Ì‚·Û˘ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹˜ Ù˘ §Ô˙¿Ó˘ Î·È ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ™˘ÌÊÒÓÔ˘ ÙÔ˘1930 ·Ú·‚›·Û ‚·ÛÈο ‰ÈηÈÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜Ø fiÙÈ ·Ô˙ËÌÈÒıËÎ·Ó ÌfiÓÔ Î·Ù¿ ¤Ó·Ì¤ÚÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· Ô˘ ÂÁη٤ÏÂÈ„·Ó ÛÙȘ ·ÙÚ›‰Â˜ ÙÔ˘˜Ø fiÙÈ, Ù¤ÏÔ˜, Ë·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÈÌË ÂÚÈÔ˘Û›· ‰ÂÓ ÂÚÈ‹Ïı ¿ÓÙÔÙ Û ·˘ÙÔ‡˜. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ·Ú¿ ÙËÓ‡·ÚÍË ÓfiÌˆÓ (‹‰Ë ÚÈÓ ·fi ÙÔ 1922) Ô˘ ··ÁfiÚ¢·Ó ÙË ÌÂÙ·‚›‚·ÛË Ù˘ ÌÔ˘-

165TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

166 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

X¿ÚÙ˘ Ì ÙȘ ÁˆÚÁÈΤ˜ ÂÎÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ‰È·ÓÂÌ‹ıËÎ·Ó Û ÚfiÛÊ˘Á˜ Î·È ÁËÁÂÓ›˜ ηٿ ÙȘ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ˘ 1920 Î·È 1930 (YÔ˘ÚÁÂ›Ô °ÂˆÚÁ›·˜ 1938)

ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ΋˜ ·Î›ÓËÙ˘ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜, Ë ¤ÏÏÂÈ„Ë ÎÙËÌ·ÙÔÏÔÁ›Ô˘, Ë ·Ó˘·ÚÍ›·, ÛÂÔÏϤ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ, Ù›ÙÏˆÓ È‰ÈÔÎÙËÛ›·˜ Î·È Ë ‰˘ÛÎÔÏ›· ÛÙËÓ ÔÚÈÔı¤ÙËÛË ‹ ÙËÓÂÚ›ÊÚ·Í‹ Ù˘, Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙÔ Ó· ÂÚȤÏıÔ˘Ó Ù¤ÙÔȘ ÂÎÙ¿ÛÂȘ Û ÓÙfiÈÔ˘˜.AÏÏ¿ Î·È ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ οÔȘ ÊÔÚ¤˜ ·Ú·¯ÒÚËÛ ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÈÌË ÂÚÈÔ˘-Û›· Û ÁËÁÂÓ›˜ ·ÎÙ‹ÌÔÓ˜ ‹ Û ¢·Á‹ ȉڇ̷ٷ.

™Â ÁÂÓÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜ ˘‹Ú¯Â ‰È·ÊÔÚ¿ ÓÔÔÙÚÔ›·˜ Î·È È‰ÈÔÛ˘ÁÎÚ·Û›·˜ ÌÂÙ·-͇ ÚÔÛʇÁˆÓ Î·È ÁËÁÂÓÒÓ. OÈ ÁËÁÂÓ›˜ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·Ó Û˘¯Ó¿ ÛÙÔ ‹ıÔ˜ ÙˆÓÚÔÛʇÁˆÓ (΢ڛˆ˜ ÙˆÓ ·ÛÙÒÓ), ÛÙË ÚÔ‹ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ‰È·ÛΤ‰·ÛË Î·È ÙËÓÎÔÛÌÔÔÏ›ÙÈÎË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ·˘ÙÒÓ Î·È ÙˆÓ Á˘Ó·ÈÎÒÓ ÙÔ˘˜. OÈ ÚfiÛÊ˘Á˜·fi ÙË ÌÂÚÈ¿ ÙÔ˘˜ ÌÈÏÔ‡Û·Ó ÁÈ· ÙÔ ¯·ÌËÏfi ÌÔÚʈÙÈÎfi Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi ›Â-‰Ô ÙˆÓ ÓÙfiÈˆÓ Î·È Úfi‚·ÏÏ·Ó ÙËÓ ÂÏÏËÓÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜, ÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ÓÙfiÈÔÈÛ˘¯Ó¿ ·ÌÊÈÛ‚ËÙÔ‡Û·Ó.

H ‰È¿ÛÙ·ÛË ÚÔÛʇÁˆÓ Î·È ÁËÁÂÓÒÓ ÂÎÊÚ¿ÛÙËΠ΢ڛˆ˜:ñ ™ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ˙ˆ‹. Y‹Ú¯Â ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿ ÂÚÁ·Û›·˜, ÛÙËÓ

ȉÈÔÎÙËÛ›· Ù˘ Á˘ Î·È Û ¿ÏϘ ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜.ñ ™ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ˙ˆ‹. ¶ÚÈÓ ·ÎfiÌË ·fi ÙËÓ

·ÚÔ¯‹ ÛÙ¤Á˘ Î·È ÂÚÁ·Û›·˜, ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ·¤-ÎÙËÛ·Ó ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ Èı·Á¤ÓÂÈ· Î·È ÔÏÈÙÈο‰ÈηÈÒÌ·Ù·. EÓÙ¿¯ıËÎ·Ó ÛÙÔ ÎfiÌÌ· ÙÔ˘BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ÙfiÛÔ ˆ˜ „ËÊÔÊfiÚÔÈ fiÛÔ Î·È ˆ˜ ÔÏÈ-ÙÂ˘Ù¤˜, ‚Ô˘ÏÂ˘Ù¤˜ Î·È ˘Ô˘ÚÁÔ›. OÈ ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈ-ÎÔ› Î·È Ô ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈÎfi˜ Ù‡Ô˜ ηÏÏÈÂÚÁÔ‡Û·ÓÙÔ Ì›ÛÔ˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘˜.

ñ ™ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ˙ˆ‹. OÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ԢηÙÔÈÎÔ‡Û·Ó ÛÙÔ˘˜ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ ‹Ù·Ó ·ÔÌÔÓˆ-̤ÓÔÈ, ‰ÂÓ Â›¯·Ó Û˘¯Ó¤˜ ·ʤ˜ Ì ÓÙfiÈÔ˘˜ ηÈÚÔÙÈÌÔ‡Û·Ó Ó· Û˘Ó¿ÙÔ˘Ó Á¿ÌÔ˘˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜.¢ÂÓ Û˘Ó¤‚·ÈÓ ÙÔ ›‰ÈÔ Ì ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ô˘ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó Ì¤Û· ÛÙȘ fiÏÂȘ ‹ Ù· ¯ˆÚÈ¿. O¯ÒÚÔ˜ ÂÚÁ·Û›·˜, ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, Ë ÂÎÎÏËÛ›· ηÈ΢ڛˆ˜ Ë ÁÂÈÙÔÓÈ¿ ¤‰ÈÓ·Ó Â˘Î·Èڛ˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜Ì ÙÔ˘˜ ÓÙfiÈÔ˘˜. ™ÈÁ¿-ÛÈÁ¿ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· Û˘Ó¿-ÙÔÓÙ·È ÌÈÎÙÔ› Á¿ÌÔÈ, Ô˘ Ì ÙËÓ ¿ÚÔ‰Ô ÙÔ˘¯ÚfiÓÔ˘ Á›ÓÔÓÙ·Ó fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ19.

H ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂٷ͇ ÚÔÛʇÁˆÓ Î·È ÁËÁÂÓÒÓ,Û ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ‹Ú ÙË ÌÔÚÊ‹ ·ÓÔÈ-ÎÙ‹˜ Û‡ÁÎÚÔ˘Û˘. O fiÚÔ˜ «ÚfiÛÊ˘Á·˜», fï˜,›¯Â ÛÙËÓ ÎÔÈÓ‹ Û˘Ó›‰ËÛË ˘ÔÙÈÌËÙÈ΋ ÛËÌ·Û›·,ÁÈ· ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ·. H ‰È·¯ˆÚÈÛÙÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ ÌÂÙ·-

167TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

19. M·ÚÙ˘Ú›Â˜ MÈÎÚ·-ÛÈ·ÙÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÁÈ· ÙËÓ¿ÊÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·

TÔ Ù·Í›‰È ÎÚ¿ÙËÛ ‰Âη¤ÍÈ̤Ú˜. MÂÙ¿ ÙË Pfi‰Ô ȿ۷̶ÂÈÚ·È¿, ÌÂÙ¿ ÊÙ¿Û·Ì ÛÙËÓK¤Ú΢ڷ. ◊Ù·Ó ·Ú·ÌÔÓ‹ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ ™˘Ú›‰ˆÓÔ˜, 11¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ 1922. 'E‚Ú¯Â.BÁ‹Î·Ì ÛÙËÓ ·Ú·Ï›· ÌÂη˝ÎÈ·. §¤ÓÂ: «£· Û·˜ ¿ÌÂÌ ·Ú·Ì¿‰Â˜ Û' ¤Ó· ¯ˆÚÈfi».M·˜ ‹Á·Ó ÛÙÔ ¯ˆÚÈfi™Ù·˘Úfi˜Ø οӷÌ ٤ÛÛÂÚȘÒÚ˜ ÒÛÔ˘ Ó· ÊÙ¿ÛÔ˘ÌÂÂΛ. EÌ›˜ ËÁ·›Ó·Ì Â˙‹, Ù·Ú¿ÁÌ·Ù· ÌfiÓÔ Û ·Ú·Ì¿-‰Â˜. K·È Ó· ‚Ú¯fiÌ·ÛÙ Û' fiÏÔ·˘Ùfi ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ·. ..

ÕÏÏÔ˘˜ ¤‚·Ï·Ó ÛÙËÓÂÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ ¯ˆÚÈÔ‡, ¿ÏÏÔ˘˜ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ¿ÏÏÔ˘˜ Û ۛ-ÙÈ·. ¢ÂÓ ÚˆÙ¿ÂÈ Î·Ó¤Ó·˜:«¶ÔÈÔÈ Â›ÛÙÂ, Ù› ı¤ÏÂÙÂ; » MÈ··‰È·ÊÔÚ›·. ¢ÂÓ Ì·˜ ¤‰ˆÛ·ÓÙ›ÔÙ· Ó· Ê¿ÌÂ. ¢ÂÓ Â›¯·Ó ÎÈ·˘ÙÔ›, Ù› Ó· Ì·˜ ‰ÒÛÔ˘Ó; MÈ·

͇ ÚÔÛʇÁˆÓ Î·È ÁËÁÂÓÒÓ ¤·„ ӷ ˘¿Ú¯ÂÈÌÂÙ¿ ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1940. AÏÏ¿ Î·È ·fi ÈÔÚÈÓ ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÚÒÙ˘ ÁÂÓÈ¿˜ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ·Ù· ·È‰È¿ Î·È Ù· ÂÁÁfiÓÈ· ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÛÂfiϘ ÙȘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÛÙË Ó¤· ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜.

2. OÈ ÂÈÙÒÛÂȘ ·fi ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙˆÓ ÚÔ-ÛʇÁˆÓ

H MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ηٷÛÙÚÔÊ‹ ÂËÚ¤·Û ÛËÌ·-ÓÙÈο ÙËÓ ÔÚ›· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜ ÛÙË Û‡Á-¯ÚÔÓË ÂÔ¯‹. OÚÈṲ̂ÓÔÈ ÙËÓ ·Ú·ÏÏ‹ÏÈÛ·Ó Ì ÙËÓÙÒÛË Ù˘ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ÙÔ 1453, ÂÓÒ¿ÏÏÔÈ ıÂÒÚËÛ·Ó ÙÔ 1922 ˆ˜ ·ÊÂÙËÚ›· Ù˘ Ó¤·˜EÏÏ¿‰·˜. TÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ˙‹ÙËÌ·, ˆ˜ Û˘Ó¤ÂÈ·Ù˘ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ηٷÛÙÚÔÊ‹˜, ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÁÈ·ÙËÓ EÏÏ¿‰· ¤Ó· ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi, ÎÔÈÓˆÓÈÎfi, ÔÏÈÙÈÎfiÎ·È ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi ˙‹ÙËÌ· ÌÂÁ¿Ï˘ ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ·˜,Ì ÂÈÙÒÛÂȘ Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¤ıÓÔ˘˜.

·. E͈ÙÂÚÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋

M ÙËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ ÂͤÏÈ Ë΢ÚÈfiÙÂÚË ËÁ‹ ÚÔÛÙÚÈ‚ÒÓ ÌÂٷ͇ EÏÏ¿‰·˜ ηÈTÔ˘ÚΛ·˜. OÈ Î·Ï¤˜ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‰‡Ô ¯ˆÚÒÓ ‰È·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó ÙÚÂȘ ÙÔ˘Ï¿-¯ÈÛÙÔÓ ‰ÂηÂٛ˜.

‚. ¶ÏËı˘ÛÌfi˜/ÂıÓÔÏÔÁÈ΋ Û‡ÛÙ·ÛË

O ÏËı˘ÛÌfi˜ Ù˘ EÏÏ¿‰·˜ ·˘Í‹ıËΠ·fi ÙÔ 1920 ¤ˆ˜ ÙÔ 1928 ÂÚ›Ô˘ ηٿ20%. A˘Í‹ıËΠ›Û˘ ηٿ Ôχ Ô ‚·ıÌfi˜ ·ÛÙÈÎÔÔ›ËÛ˘ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. K·Ù¿ÙËÓ ›‰È· ÂÚ›Ô‰Ô, Ô ÏËı˘ÛÌfi˜ Ù˘ ¢ڇÙÂÚ˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ù˘ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜‰ÈÏ·ÛÈ¿ÛÙËÎÂ. H ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ì¿ÏÈÛÙ· ÚÔÛÊ˘ÁÈÎÒÓ Û˘ÓÔÈÎÈÛÌÒÓ Á‡Úˆ ·fiÙËÓ Aı‹Ó· Î·È ÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ ¤·ÈÍ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ÂÓÈ·›Ô˘ ÔÏÂÔ‰ÔÌÈÎÔ‡ Û˘ÁÎÚÔÙ‹Ì·ÙÔ˜, fiˆ˜ ÙÔ Í¤ÚÔ˘Ì ۋÌÂÚ·. EÎÙfi˜ ·fiÙËÓ Aı‹Ó·, ÙÔÓ ¶ÂÈÚ·È¿ Î·È ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ˘‹ÚÍ·Ó Î·È ¿ÏÏ· ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ·Ô˘ ‰ÈÔÁÎÒıËÎ·Ó ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÂÁηٿÛÙ·Û˘ ÚÔÛʇÁˆÓ Û ·˘Ù¿.

™ËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ ‹Ù·Ó ÔÈ ÂÈÙÒÛÂȘ ·fi ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÛÙËÓÂıÓÔÏÔÁÈ΋ Û‡ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡ Ù˘ EÏÏ¿‰·˜. TÔ 1920 Ë EÏÏ¿‰· ›¯Â 20%

168 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

«Î·ÏË̤ڷ» ÌfiÓÔ Ì·˜ ¤ÏÂÁ·Ó.K·Ï‹ ‹Ù·Ó ÎÈ ·˘Ù‹. E˘Ù˘¯Ò˜Â›¯·Ì ̷˙› Ì·˜ „ˆÌ›. ...

M·˜ ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙËÓK¤Ú΢ڷ, Ì·˜ ¤‚·Ï·Ó ÛÙÔÊÚÔ‡ÚÈÔ, ÛÙȘ ÂΛ ·Ú¿ÁΘ.MÂÁ¿ÏÔ ™¿‚‚·ÙÔ ‹Ù·ÓÂ,ŒÚ¯ÂÙ·È ¤Ó·˜ ·¤Ú·˜ Î·È ÙȘ·›ÚÓÂÈ ÙȘ ·Ú¿ÁΘ. T› ӷοÓÔ˘ÌÂ; ¶‹Á·Ì ÛÙËÓ ÂÎÎÏË-Û›· ÙÔ˘ ÕÈ-°ÈÒÚÁË, ÂΛÎÔÓÙ¿. ...

™ÙËÓ ·Ú¯‹ ‰ÂÓ Ù·ÈÚÈ¿˙·ÌÂÌ ÙÔ˘˜ KÂÚ΢ڷ›Ô˘˜. ÕÏÏÂ˜Û˘Ó‹ıÂȘ ·˘ÙÔ›, ¿ÏϘ Û˘Ó‹-ıÂȘ ÂÌ›˜. °ÏÒÛÛ· ‰ÂÓ Í¤Ú·-ÌÂ, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ Û˘ÓÂÓ-ÓÔËıԇ̷̠˙› ÙÔ˘˜. MÂÙ¿fï˜ Ù· ÊÙÈ¿Í·ÌÂ. ¶ÔÏÏ¿Û˘ÓÔÈΤÛÈ· ¤ÁÈÓ·ÓØ KÂÚ΢-Ú·›ÔÈ ‹Ú·Ó ÚÔÛÊ˘ÁÔÔ‡-Ϙ.

(M·ÚÙ˘Ú›· EϤÓ˘ M·-Ó·‹ÏÔÁÏÔ˘ ·fi ÙÔ IÎfiÓÈÔ).

H ŒÍÔ‰Ô˜ (¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘K¤ÓÙÚÔ˘ MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ™Ô˘-‰ÒÓ), ÙfiÌ. Bã, Û. 348-349.

ÌË ŒÏÏËÓ˜ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘˜, ÂÓÒ ÙÔ 1928 ÌfiÏȘ 6%. O ÂÏÏËÓÈÎfi˜ ÏËı˘ÛÌfi˜ Ù˘¢˘ÙÈ΋˜ £Ú¿Î˘ Î·È Ù˘ H›ÚÔ˘ ·˘Í‹ıËÎÂ, ÂÓÒ Ë KÚ‹ÙË, Ë §¤Û‚Ô˜ Î·È Ë§‹ÌÓÔ˜ ÂÍÂÏÏËÓ›ÛÙËÎ·Ó Ï‹Úˆ˜. H ΢ÚÈfiÙÂÚË fï˜ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ ÛÙËÓ ÂıÓÔÏÔÁÈ-΋ Û‡ÛÙ·ÛË ÏfiÁˆ Ù˘ ÂÁηٿÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Û˘Ó¤‚Ë ÛÙË M·Î‰ÔÓ›·.TÔ ÔÛÔÛÙfi ÙˆÓ ÌË EÏÏ‹ÓˆÓ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ Ô˘ ‹Ù·Ó 48% ÙÔ 1920, ¤ÂÛ ÛÙÔ 12%ÙÔ 1928. H ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘ M·Î‰ÔÓ›·˜ ›¯Â ÌÂÁ¿ÏËÛËÌ·Û›· ÁÈ· ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË Ù˘ ‰·ÊÈ΋˜ ·ÎÂÚ·ÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ EÏÏ¿‰·˜. EÍ¿ÏÏÔ˘,·Ú·ÈÔηÙÔÈÎË̤Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ BfiÚÂÈ·˜ EÏÏ¿‰·˜, οÔȘ ·fi ·˘Ù¤˜ ·Ú·-ÌÂıfiÚȘ, ÂÔÈΛÛÙËÎ·Ó ·fi ÚfiÛÊ˘Á˜. M ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘Ùfi ηÙÔ¯˘ÚÒıËηÓÔÈ Ó¤Â˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ÂÓÒıËÎ·Ó Ì ÙËÓ EÏÏ¿‰· ÌÂÙ¿ ÙÔ˘˜ B·ÏηÓÈÎÔ‡˜ ÔϤ-ÌÔ˘˜ Î·È ÂÓۈ̷ÙÒıËÎ·Ó ÛÙÔÓ ÂıÓÈÎfi ÎÔÚÌfi.

Á. OÈÎÔÓÔÌ›·

°È· ¤Ó· ‰È¿ÛÙËÌ· Ë ¿ÊÈÍË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Ê·ÈÓfiÙ·Ó ‰˘Û‚¿ÛÙ·ÎÙÔ ÊÔÚÙ›ÔÁÈ· ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›·. MÂÛÔÚfiıÂÛÌ· fï˜ ·˘Ù‹ ˆÊÂÏ‹ıËΠ·fi ÙËÓÂÁηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ.

K·Ù’·Ú¯‹Ó ·Ó·‰È·ÚıÚÒıËÎ·Ó ÔÈ Î·ÏÏȤÚÁÂȘ Î·È Ë ·ÁÚÔÙÈ΋ ·Ú·ÁˆÁ‹ÔÏÏ·Ï·ÛÈ¿ÛÙËÎÂ. ™Â Ì›· ‰ÂηÂÙ›· (1922-1931) ÔÈ Î·ÏÏÈÂÚÁÔ‡ÌÂÓ˜ ÂÎÙ¿ÛÂȘ·˘Í‹ıËÎ·Ó ÂÚ›Ô˘ ηٿ 50%, Ë ÁˆÚÁÈ΋ ·Ú·ÁˆÁ‹ ‰ÈÏ·ÛÈ¿ÛÙËÎÂ Î·È ÂÍ·-ÛÊ·Ï›ÛÙËΠ¿ÚÎÂÈ· Û ÛÈÙËÚ¿. OÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ÂÊ¿ÚÌÔÛ·Ó ÙËÓ ·ÌÂÈ„ÈÛÔÚ¿*

Î·È ÙËÓ ÔÏ˘Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· Î·È ÛÙ‹ÚÈÍ·Ó ÙÔ ıÂÛÌfi Ù˘ ÌÈÎÚ‹˜ ÁˆÚÁÈ΋˜ ȉÈÔ-ÎÙËÛ›·˜. H ¤ÏÏÂÈ„Ë ÁˆÚÁÈÎÒÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ ÚÔ˜ ‰È·ÓÔÌ‹ ÛÙÔ˘˜ ÚfiÛÊ˘Á˜ ˘Ô-

169TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

¶O§H ANA§O°IA ¶PO™ºY°øN

¢Ú¿Ì· 70.2%K·‚¿Ï· 56.9%™¤ÚÚ˜ 50.4%£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 47.8%M˘ÙÈÏ‹ÓË 46.8%•¿ÓıË 41.4%¶ÂÈÚ·È¿˜ 40%HÚ¿ÎÏÂÈÔ 35.9%X›Ô˜ 35.7%KÔÌÔÙËÓ‹ 34.1%

¶›Ó·Î·˜ 3OÈ ‰¤Î· ‰‹ÌÔÈ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ Ì ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·Ó·ÏÔÁ›· ÚÔÛʇÁˆÓ

ÛÙÔ Û˘ÓÔÏÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi ÙÔ˘˜ (1928)

¯Ú¤ˆÛ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ Ó· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÂÁÁÂÈÔ‚ÂÏÙȈÙÈÎÒÓ¤ÚÁˆÓ, ΢ڛˆ˜ ÛÙË M·Î‰ÔÓ›·, Î·È ¤ÙÛÈ ·˘Í‹ıËÎ·Ó ÔÈ Î·ÏÏÈÂÚÁ‹ÛÈ̘ ÂÎÙ¿-ÛÂȘ. EÈÛ‹¯ıËÛ·Ó Ó¤Â˜ ηÏÏȤÚÁÂȘ ‹ ÂÂÎÙ¿ıËÎ·Ó ÔÈ ·ÏȤ˜ (ηÓfi˜, ‚·Ì‚¿-ÎÈ, ÛÙ·Ê›‰·). H ÎÙËÓÔÙÚÔÊ›· Î·È Ë ÙËÓÔÙÚÔÊ›· ‚ÂÏÙÈÒıËÎ·Ó ÔÛÔÙÈο ηÈÔÈÔÙÈο. H ‰ÂÓ‰ÚÔÎÔÌ›·, Ë ÛËÚÔÙÚÔÊ›· Î·È Ë ·ÏÈ›· ·Ó·Ù‡¯ıËÎ·Ó ·fi Úfi-ÛÊ˘Á˜ Ô˘ ‹Ù·Ó ÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓÔÈ Û ·˘Ù¤˜ ÙȘ ·Û¯Ôϛ˜ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘˜.

H ¿ÊÈÍË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ·Ó·˙ˆÔÁfiÓËÛÂ Î·È ÙË ‚ÈÔÌ˯·Ó›· Ì ӤÔ, ÂȉÈ΢-̤ÓÔ Î·È ÊıËÓfi ÂÚÁ·ÙÈÎfi ‰˘Ó·ÌÈÎfi, Ì ÙË ‰È‡ڢÓÛË Ù˘ ηٷӷψÙÈ΋˜ ·ÁÔ-Ú¿˜ Î·È Ì ÙË ‰Ú¿ÛË ·ÓıÚÒˆÓ Ì ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÈΤ˜ ÈηÓfiÙËÙ˜. ™ÙË ‰ÂηÂÙ›·1922-1932, ‰ÈÏ·ÛÈ¿ÛÙËÎÂ Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ‚ÈÔÌ˯·ÓÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ. H ÚfiÔ‰Ô˜fï˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÛËÌ·ÓÙÈ΋, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ΢ڛˆ˜ Ù˘ ‰È·Ù‹ÚËÛ˘ ÙˆÓ ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÒÓ‰ÔÌÒÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘˜. H Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ (ˆ˜ ÎÂÊ·Ï·ÈÔ‡¯ˆÓ ηȈ˜ ÂÚÁ·ÙÒÓ) ‹Ù·Ó ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÛÙËÓ ÎψÛÙԸʷÓÙÔ˘ÚÁ›·, ÙËÓ Ù·ËÙÔ˘ÚÁ›·, ÙËÌÂÙ·ÍÔ˘ÚÁ›·, ÙËÓ ·Ï¢ÚÔ‚ÈÔÌ˯·Ó›· Î·È ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÔÈÎÔ‰ÔÌÈÎÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ.AÚÎÂÙÔ› ‹Ù·Ó ÔÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ Ô˘ ·Ó·‰Â›¯ıËÎ·Ó ˆ˜ ÂȯÂÈÚË̷ٛ˜, ‚ÈÔÌ‹¯·ÓÔÈ‹ ÌÂÁ·Ï¤ÌÔÚÔÈ. OÈ ŒÏÏËÓ˜ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi Ù· ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ· Ù˘MÈÎÚ¿˜ AÛ›·˜ Î·È ÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ˘ÂÚ›¯·Ó Û ۇÁÎÚÈÛË Ì ÙÔ˘˜·˘Ùfi¯ıÔÓ˜ Û ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÈÎfi Ó‡̷, Âη›‰Â˘ÛË, ηٿÚÙÈÛË Î·È ÚÔԉ¢ÙÈ-Τ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ. O ÎÔÛÌÔÔÏ›ÙÈÎÔ˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘˜, Ë ÁÓÒÛË Í¤ÓˆÓÁψÛÛÒÓ, ÔÈ Â·Ê¤˜ Ô˘ ›¯·Ó ·Ó·Ù‡ÍÂÈ Ì ÙËÓ E˘ÚÒË Î·È Ë Â›Ú· Ô˘ ‰È¤-

170 TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)

¶ÚfiÛÊ˘Á˜ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È Û ‚ÈÔÙ¯ӛ· ¯·ÏÈÒÓ, ÛÙ· ÂÚ›¯ˆÚ· Ù˘ Aı‹Ó·˜

ıÂÙ·Ó ÙÔ˘˜ ‚Ô‹ıËÛ·Ó, fiÙ·Ó ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰·, Ó· ÔÚÁ·ÓÒÛÔ˘Ó‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ‹ Ó· ÛÙÂϯÒÛÔ˘Ó ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ¿ÏψÓ, ÚÔÛʇÁˆÓ ‹ÁËÁÂÓÒÓ.

H ¿ÊÈÍË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ¤‰Ú·ÛÂ Î·È ÛÙËÓ ¤ÓÙ·ÍË ÙˆÓ Á˘Ó·ÈÎÒÓ ÛÙÔÓÂÓÂÚÁfi ÏËı˘ÛÌfi. TÔ 1930 ÔÈ Á˘Ó·›Î˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙËÓ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓÂÚÁ·ÙÒÓ ÛÙËÓ ÎψÛÙԸʷÓÙÔ˘ÚÁ›·, ÙËÓ Î·ÓÔ‚ÈÔÌ˯·Ó›· Î·È ÙË ‚ÈÔÌ˯·Ó›·ÂÙÔ›ÌˆÓ ÂÓ‰˘Ì¿ÙˆÓ.

‰. ¶ÔÏÈÙÈÛÌfi˜

OÈ ÚfiÛÊ˘Á˜ ›¯·Ó ˙‹ÛÂÈ Û ÙfiÔ˘˜ Ì ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË ÔÏÏÒÓ ·ÈÒ-ÓˆÓ, ÙËÓ ÔÔ›· ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙË Ó¤· ÙÔ˘˜ ·ÙÚ›‰·. H ÌÔ˘ÛÈ΋ Ô˘ ¤ÊÂÚ·Ó Ì·˙›ÙÔ˘˜ ÂËÚ¤·Û ÙÔÓ ÙÚfiÔ ¤ÎÊÚ·Û˘ ÙˆÓ Ï·˚ÎÒÓ ÛÙÚˆÌ¿ÙˆÓ Î·È ·Ó·‰Â›¯ıËÎÂÛ Ϸ˚΋ ÌÔ˘ÛÈ΋ Ù˘ fiÏ˘ (ÚÂ̤ÙÈη). ¶ÚfiÛÊ˘Á˜ ÔÚÁ·ÓÔ·›¯Ù˜ Î·È ÙÚ·-ÁÔ˘‰ÈÛÙ¤˜ ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó ÛÙË Ï·˚΋ ÌÔ˘ÛÈ΋ ÛÎËÓ‹ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1940. OÈ ÚfiÛÊ˘Á˜¤Î·Ó·Ó ·ÈÛıËÙ‹ ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙÔÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi ¯ÒÚÔ. OÈ ÏÔÁÔÙ¤¯Ó˜°. ™ÂʤÚ˘, H. BÂÓ¤˙˘, K. ¶ÔÏ›Ù˘, °. £ÂÔÙÔο˜, ™. ¢Ô‡Î·˜, Ô ˙ˆÁÚ¿ÊÔ˜ ηÈÛ˘ÁÁڷʤ·˜ º. KfiÓÙÔÁÏÔ˘ Î·È Ô ÌÔ˘ÛÈÎfi˜ M. K·ÏÔÌÔ›Ú˘ Â›Ó·È ÌÂÚÈÎÔ› ·fiÙÔ˘˜ ÔÏÏÔ‡˜ MÈÎÚ·ÛÈ¿Ù˜ Ô˘ ‰È¤Ú„·Ó ÛÙ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Î·È ÙȘ Ù¤¯Ó˜, ÏÔ‡-ÙÈÛ·Ó ÙË Ó¤· ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· Î·È Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙËÓ ÂͤÏÈÍ‹ Ù˘. °ÂÓÈÎfiÙÂÚ·,ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ˘‹ÚÍÂ Ë ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ ÛËÌÂÚÈ-Ó‹˜ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Ù·˘ÙfiÙËÙ·˜.

171TO ¶PO™ºY°IKO ZHTHMA ™THN E§§A¢A (1821-1930)