Download - ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

Transcript
Page 1: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΚΑΙΙΑΤΡΙΚΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Page 2: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ

ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΙΝΑΙ Η Π.Φ.Υ. ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Page 3: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

…Όταν σ’ εσένα ερχόμαστεΠαραμερίζεις τα κουρέλια μαςΚαι ακροάσαι κάθε σπιθαμή από το γυμνό κορμί μαςΌσο για την αιτία της αρρώστιας μας Μια ματιά να’ χες ρίξει στα κουρέλια μαςΘα σου’ λεγε περισσότερα. Είναι ίδια η αιτία που φθείρει Το κορμί μας και τα ρούχα μας… ΜΠ.ΜΠΡΕΧΤ

Page 4: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΥΓΕΙΑ

η πλήρης σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία του ατόμου

Page 5: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΣΤΟΧΕΥΕΙΣτην προώθηση και διατήρηση σε

υψηλότατο βαθμό της φυσικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας των

εργαζομένων όλων των επαγγελμάτων, διαμέσου της

πρόληψης, ελέγχου των κινδύνων και προσαρμογής της εργασίας στον άνθρωπο και τους ανθρώπους στα επαγγέλματα τους. (ΔΟΕ/ΠΟΥ 1950)

Page 6: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗΕΡΓΟΔΟΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ Η υγεία και ασφάλεια των Η υγεία και ασφάλεια των

εργαζομένωνεργαζομένων η εκτίμηση του επαγγελματικού η εκτίμηση του επαγγελματικού

κινδύνου κινδύνου η λήψη όλων των απαραίτητων η λήψη όλων των απαραίτητων

μέτρωνμέτρων Παροχή υπηρεσιών υγιεινής και Παροχή υπηρεσιών υγιεινής και

ασφάλειας της εργασίαςασφάλειας της εργασίας

ΝΟΜΟΣ ΝΟΜΟΣ 1568/851568/85

Page 7: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΠΟΛΛΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝΠΟΛΛΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ

OccOcc.. physician physician Occ. Health nurseOcc. Health nurse Safety engineerSafety engineer PhysiotherapistPhysiotherapist ErgonomistErgonomist Occ. HygienistOcc. Hygienist Occ. EpidemiologistOcc. Epidemiologist ToxicologistToxicologist MicrobiologistMicrobiologist ChemistChemist

Occ. PsychologistOcc. Psychologist Information technicianInformation technician StatisticianStatistician University based University based

occupational research occupational research scientistscientist

Work organization specialistWork organization specialist Health promotion specialistHealth promotion specialist

W.H.O. European Centre for W.H.O. European Centre for

Environmental Health, Environmental Health,

BilthovenBilthoven

Page 8: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1. ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ

2. ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ3. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ –

ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ4. ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ

Page 9: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ

• ΛΗΨΗ ΛΕΠΤΟΜΕΡΟΥΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ

• ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ• ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

Page 10: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ

• ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

• ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΑΣΘΕΝΕΙΑ -ΑΝΑΡΡΩΤΙΚΗ ΑΔΕΙΑ

• ΑΝΑ ΤΑΚΤΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΑ • ΟΠΟΤΕ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙ Ο ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ

Page 11: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

• Εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου για τον συγκεκριμένο χώρο εργασίας

• Καταγραφή παραγόντων κινδύνου (φυσικών, χημικών, βιολογικών)

Page 12: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ – ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ – ΕΡΓΟΔΟΤΩΝΕΡΓΟΔΟΤΩΝ

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΜΕΤΡΩΝ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ ΜΕΤΡΩΝ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥΙΑΤΡΙΚΟΥ ΑΠΟΡΡΗΤΟΥ

Page 13: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΛΙΚΑ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ

ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ

ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΕΤΟΙΟ ΤΡΟΠΟ ΩΣΤΕ

Page 14: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΝΑ ΜΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΗΝ ΑΙΤΙΑ ΝΟΣΟΥ

Ή ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ ΑΛΛΑ ΝΑ ΣΥΝΤΕΛΕΙ ΣΤΗΝ

ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΛΕΙ ΣΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ

ΤΟΥ ΕΥΕΞΙΑΣ

Page 15: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΙΝΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (;)

• Η ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (;)

Page 16: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΟΜΕΝΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ(;)

ΕΙΝΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (;)

Page 17: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΙΝΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (;)

• Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ (;)

Page 18: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΙΝΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (;)• Η ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (;)

• Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΟΜΕΝΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ(;)

• Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ (;)

Page 19: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ…ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ… Μηδενική καταγραφή Μηδενική καταγραφή

επαγγελματικών ασθενειών, ελλιπής επαγγελματικών ασθενειών, ελλιπής καταγραφή εργατικών ατυχημάτων καταγραφή εργατικών ατυχημάτων

Χαμηλό επίπεδο πρόληψης Χαμηλό επίπεδο πρόληψης Έλλειψη επιστημονικού προσωπικού Έλλειψη επιστημονικού προσωπικού

για τη στελέχωση υπηρεσιών για τη στελέχωση υπηρεσιών υγιεινής και ασφάλειας της εργασίαςυγιεινής και ασφάλειας της εργασίας

Page 20: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟΔΕΝ ΕΠΑΡΚΕΙ – ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙΔΕΝ ΕΠΑΡΚΕΙ – ΔΕΝ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Δεν υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη του Δεν υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη του

επαγγελματικού κινδύνουεπαγγελματικού κινδύνου Η επαγγελματική ασθένεια Η επαγγελματική ασθένεια

αντιμετωπίζεται από τα ασφαλιστικά αντιμετωπίζεται από τα ασφαλιστικά ταμεία σαν κοινή νόσοςταμεία σαν κοινή νόσος

Απουσία ουσιαστικού κρατικού Απουσία ουσιαστικού κρατικού ελέγχουελέγχου

Page 21: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Υ.Α.Ε. ΟΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Υ.Α.Ε. ΣΗΜΕΡΑΣΗΜΕΡΑ

Εσωτερικές υπηρεσίες προστασίας Εσωτερικές υπηρεσίες προστασίας και πρόληψης (ΕΣ.Υ.Π.Π.) σε και πρόληψης (ΕΣ.Υ.Π.Π.) σε ορισμένους χώρους δουλειάς ορισμένους χώρους δουλειάς

Εξωτερικές υπηρεσίες προστασίας Εξωτερικές υπηρεσίες προστασίας και πρόληψης (ΕΞ.Υ.Π.Π.)και πρόληψης (ΕΞ.Υ.Π.Π.)

Page 22: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

«λειτουργία» ΕΞ.Υ.Π.Π.«λειτουργία» ΕΞ.Υ.Π.Π. Ενισχύουν τη λογική της αντιμετώπισης Ενισχύουν τη λογική της αντιμετώπισης

του θέματος με κριτήριο την αύξηση της του θέματος με κριτήριο την αύξηση της παραγωγικότητας και της παραγωγικότητας και της ανταποδοτικότητας του επενδυόμενου ανταποδοτικότητας του επενδυόμενου κεφαλαίουκεφαλαίου

Προωθούν τη λογική δημιουργίας Προωθούν τη λογική δημιουργίας εξωτερικών συμβούλων που θα εξωτερικών συμβούλων που θα προσφέρουν φθηνές, ψευδεπίγραφες προσφέρουν φθηνές, ψευδεπίγραφες υπηρεσίες νομικής κάλυψης σε ένα μακρύ υπηρεσίες νομικής κάλυψης σε ένα μακρύ κατάλογο επιχειρήσεωνκατάλογο επιχειρήσεων

Page 23: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ – ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ – ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ένταξη των υπηρεσιών υγιεινής και Ένταξη των υπηρεσιών υγιεινής και

ασφάλειας της εργασίας στο ενιαίο ασφάλειας της εργασίας στο ενιαίο δημόσιο - δωρεάν σύστημα υγείαςδημόσιο - δωρεάν σύστημα υγείας

Υπηρεσίες υγιεινής και ασφάλειας Υπηρεσίες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας στα Κ.Υ. - νοσοκομείατης εργασίας στα Κ.Υ. - νοσοκομεία

Υπηρεσίες υγιεινής και ασφάλειας Υπηρεσίες υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας στα τριτοβάθμια της εργασίας στα τριτοβάθμια νοσοκομεία – κέντρα αναφοράς νοσοκομεία – κέντρα αναφοράς επαγγελματικής νοσηρότητας επαγγελματικής νοσηρότητας

Page 24: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ – ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ – ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Κατοχύρωση εργοδοτικής εισφοράς Κατοχύρωση εργοδοτικής εισφοράς

για την ασφαλιστική κάλυψη για την ασφαλιστική κάλυψη επαγγελματικού κινδύνουεπαγγελματικού κινδύνου

Ουσιαστική αναγνώριση της Ουσιαστική αναγνώριση της επαγγελματικής ασθένειας από όλα επαγγελματικής ασθένειας από όλα τα ασφαλιστικά ταμείατα ασφαλιστικά ταμεία

Προσανατολισμός της επιθεώρησης Προσανατολισμός της επιθεώρησης εργασίας στον έλεγχο της εργασίας στον έλεγχο της εργοδοτικής ευθύνηςεργοδοτικής ευθύνης

Page 25: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

Η βελτίωση υπηρεσιών υγιεινής Η βελτίωση υπηρεσιών υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας και και ασφάλειας της εργασίας και κατ’ επέκταση, των συνθηκών κατ’ επέκταση, των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας στους υγιεινής και ασφάλειας στους

χώρους δουλειάς, θα επιτευχθεί χώρους δουλειάς, θα επιτευχθεί στον βαθμό που θα αποτελέσει στον βαθμό που θα αποτελέσει κοινό αντικείμενο διεκδίκησηςκοινό αντικείμενο διεκδίκησης Των εργαζόμενων στις Των εργαζόμενων στις

υπηρεσίες υ.α.ε.υπηρεσίες υ.α.ε. Όλων των υγειονομικών Όλων των υγειονομικών ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

Page 26: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

……..ευχαριστώ… ..ευχαριστώ…

Παπάζογλου Παπάζογλου ΧρήστοςΧρήστος ειδικευόμενος ειδικευόμενος ιατρός ιατρός εργασίαςεργασίας 5/11/2005 5/11/2005

Page 27: ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ««Occupational Medicine in Europe: Scope and CompetenciesOccupational Medicine in Europe: Scope and Competencies»», WHO , WHO

European Centre for Environment and HealthEuropean Centre for Environment and Health ««Global Strategy on Occupational Health for AllGlobal Strategy on Occupational Health for All»», WHO, Geneva 1995, WHO, Geneva 1995 ««Occupational Safety and Health in FinlandOccupational Safety and Health in Finland»», Ministry of Social , Ministry of Social

Affairs and Health, Hermes, Tampere 2004Affairs and Health, Hermes, Tampere 2004 ««International Code of Ethics for Occupational Health ProfessionalsInternational Code of Ethics for Occupational Health Professionals»», ,

ICOH, 2002ICOH, 2002 «Ποιήματα», Μπ. Μπρεχτ, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1992«Ποιήματα», Μπ. Μπρεχτ, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1992 «Προσεγγίσεις στην κατάσταση της εργατικής τάξης στην Ελλάδα», «Προσεγγίσεις στην κατάσταση της εργατικής τάξης στην Ελλάδα»,

Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, κεφ. 6ο Κέντρο Μαρξιστικών Ερευνών, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, κεφ. 6ο (Μάκης Παπαδόπουλος), «Προστασία της υγείας από τον (Μάκης Παπαδόπουλος), «Προστασία της υγείας από τον επαγγελματικό κίνδυνο»επαγγελματικό κίνδυνο»

Νόμος 1568/85Νόμος 1568/85 «Μεθοδολογία ελέγχου των συνθηκών εργασίας και «Μεθοδολογία ελέγχου των συνθηκών εργασίας και

παρακολούθησης της υγείας των εργαζόμενων» Χ. Χατζής, Ιατρική παρακολούθησης της υγείας των εργαζόμενων» Χ. Χατζής, Ιατρική της εργασίας, τόμος 1, τεύχος 1,σελ. 21-26,1989της εργασίας, τόμος 1, τεύχος 1,σελ. 21-26,1989

«Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης για ποιόν;» Μ. «Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης για ποιόν;» Μ. Παπαδόπουλου, Υγιεινή και Ασφάλεια της εργασίας, τεύχος 5. Παπαδόπουλου, Υγιεινή και Ασφάλεια της εργασίας, τεύχος 5.