Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Επιτροπή 20-20-20

21 Ιουνίου 2010

Ο Σχεδιασμός για την Επίτευξη των Στόχων του 20-20-20: ΑΠΕ

Το Πακέτο 20-20-20

Για την Ελλάδα

ΑΠΕ: 18% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας υποχρεωτικά μέχρι το 2020 (Οδηγία 2009/28/ΕΚ)

Υποχρεωτικός στόχος 10% μέχρι το 2020 για βιοκαύσιμα

Εξοικονόμηση 20% πρωτογενούς ενέργειας μέχρι το 2020

Εμφαση στην δημοπράτηση – Ηλεκτρισμός δεν παίρνει κανένα δικαίωμα δωρεάν

Τομείς εκτός 2003/87/ΕΚ, μείωση κατά 4% των εκπομπών του 2005 (66.7Εκατ) μέχρι το 2020

Τομείς εντός 2003/87/ΕΚ όπως όλα τα ΚΜ, μείωση κατά 1.74% ετησίως

Μείωση των εκπομπών ΑΦΘ (Οδηγία ETS 2009/29/ΕΚ)

Για την Ελλάδα

Συνολικός «στόχος» εκπομπών περίπου 122Εκατ. τον (64+58?)

+10% σε σχέση με το Ετος Βάσης (108Εκατ.τον) -12% σε σχέση με το 2005 (134Εκατ. τον) και -30% σε σχέση με την αναμενόμενη εξέλιξη το 2020

(175Εκατ. Τον) -16% εως και -24% για τις εγκαταστάσεις EU-ETS σε

σχέση με το 2008-12 (69Εκατ. τον)

Η Επιτροπή 20-20-20

Συστήθηκε από την Υπουργό ΠΕΚΑ τον Νοέμβριο του 2009 με στόχο την υποστήριξη του ΥΠΕΚΑ για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της χώρας που απορρέουν από το Πακέτο 20-20-20

Προσέγγιση της Επιτροπής 20-20-20

• Καταγραφή Παραδοχών• Ανάλυση του ενεργειακού συστηματος• Κατάρτιση Σεναρίων Ενεργειακής Πολιτικής• Σύσταση Θεματικών Υποεπιτροπών με πρόσκληση άλλων

εθνικών εμπειρογνωμόνων ανά θέμα• Χρήση Ενεργειακών Μοντέλων γιά την Ανάλυση και την

Αξιολόγηση των Σεναρίων Ενεργειακής Πολιτικής• Χρήση Ενεργειακών Μοντέλων γιά Ανάλυση Ευαισθησίας• Αναλυση του μη ενεργειακού τομέα

Μεθοδολογία για την κατάρτιση του Σχεδίου Επίτευξης Στόχων

• 20% Εθνικός Στόχος ΑΠΕ• 40% Εθνικός Στόχος ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ• 10% συμμετοχή βιοκαυσίμων στις μεταφορές• Αύξηση του κόστους ηλεκτροπαραγωγής με το κόστος εμπορίας μετά το

2013• Εκπλήρωση των στόχων εκτός εμπορίας (-4%)• Στόχοι εξοικονόμησης με βάση το 1ο ΣΔΕΑ

Εκτίμηση των μεριδίων αγοράς τεχνολογιών και καυσίμων ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι 20-20-20 με χρήση των ενεργειακών μοντέλων TIMES-MARKAL και ENPEP (αξιολόγηση πολιτικών) που τροφοδοτούνται από τα μοντέλα WASP (βελτιστος προγραμματισμός ηλεεκτροπαραγωγής) και COST(στοχαστική προσομοίωση του Συστήματος Ηλεκτροπαραγωγής).

Με βασικές δεσμεύσεις:

Οδηγίες ΕΕ που ενσωματώνονται στα Σενάρια Επίτευξης Στόχων

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

2009/28/EC για την “Προώθηση των ΑΠΕ” όπου προβλέπονται οι στόχοι του 2020 και η εκπόνηση Σχεδίων Δράσης

Εξοικονόμηση Ενέργειας

2002/91/EC γιά την “Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων”

2004/8/EC γιά την χρήση της “Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας”

2006/32/EC γιά την “Ενεργειακή Αποδοτικότητα στην τελική χρήση και τις Ενεργειακές Υπηρεσίες” – 9% εξοικονόμηση μέχρι το 2016 – (ΣΔΕΑ)

Σενάρια Διερεύνησης Αλλων Παραμέτρων

Εναλλακτικά επίπεδα χρήσης του Λιγνίτη Η επίδραση των τιμών των τεχνολογιών ΑΠΕ στην διείσδυσή τους

με έμφαση στα Αιολικά-Φ/Β Η επίδραση των τυχόν αγορών ηλεκτρικής ενέργειας μέσω των

διασυνδέσεων

Πέραν των Σεναρίων που εξετάστηκαν με την βοήθεια του MARKAL, αναλύθηκαν και πρόσθετα Σενάρια με διαφορετικές παραμέτρους ή παραδοχές αλλά και αξιοποίηθηκαν πρόσθετα μοντέλα (ENPEP) που ήταν διαθέσιμα ώστε να εκτιμηθεί και η τυχόν επίδραση της δομής του μοντέλου

Ετσι εξετάστηκαν:

Βασικές Παραδοχές Ανάλυσης

Στοιχεία Εισόδου

• Μακροοικονομικά μεγέθη της πιθανής εξέλιξης της οικονομίας• Εξέλιξη διεθνών τιμών καυσίμων• Εξέλιξη τιμών δικαιωμάτων εκπομπών• Εξέλιξη τεχνικοοικονομικών δεδομένων τεχνολογιών

(κόστη, βαθμοί απόδοσης, κύκλος ζωής)• Εντάξεις και Αποσύρσεις Μονάδων Παραγωγής Ηλεκτρικής

Ενέργειας

Δεδομένα εισόδου: Μακρο-οικονομικά & δημογραφικά δεδομένα

2010 2011 2012 2013 2014 2015Δημογραφικοί ΔείκτεςΠληθυσμός (000) 11316.0 11359.6 11400.5 11438.4 11473.2 11504.9Ετήσιος ρυθμός αύξησης 0.1% 0.0% -0.2% -0.2% -0.1% 0.0%Οικονομικοί Δείκτες (εκατ. Ευρώ, τιμές του 2005)ΑΕΠ (market prices) 204825 199500 201694 205930 210254 215931Ετήσιος ρυθμός αύξησης -4.0% -2.6% 1.1% 2.1% 2.1% 2.7%Καταναλωτική Δαπάνη 147375 141922 143057 147063 150739 154508Ετήσιος ρυθμός αύξησης -4.0% -3.7% 0.8% 2.8% 2.5% 2.5%ΑΕΠ κατά κεφαλή (euros per capita) 18101 17562 17692 18003 18326 18769Προστιθέμενη Αξία (εκατ. Ευρώ του 2005)

174425 171000 172594 175730 178454 182931

Ετήσιος ρυθμός αύξησης -9.0% -2.0% 0.9% 1.8% 1.6% 2.5%

2015 2016 2017 2018 2019 2020 2025 2030Δημογραφικοί ΔείκτεςΠληθυσμός (000) 11504 11533 11559 11581 11601 11618 11674 11699Ετήσιος ρυθμός αύξησης 0.0% -0.3% -0.2% -0.1% -0.1% -0.2% -0.2% -0.4%Οικονομικοί Δείκτες (εκατ. Ευρώ, τιμές του 2005)ΑΕΠ (market prices) 215931 221545 227306 232988 238813 245738 273178 305754Ετήσιος ρυθμός αύξησης 2.7% 2.6% 2.6% 2.5% 2.5% 2.9% 2.2% 1.5%Καταναλωτική Δαπάνη 154508 158525 162647 166713 170881 175836 195471 210576Ετήσιος ρυθμός αύξησης 2.5% 2.6% 2.6% 2.5% 2.5% 2.9% 2.2% 1.5%ΑΕΠ κατά κεφαλή (euros per capita)

18769 19209 19665 20117 20585 21151 23400 26135

Προστιθέμενη Αξία (εκατ. Ευρώ του 2005)

182931 187687 192567 197381 202316 208183 231429 249314

Ετήσιος ρυθμός αύξησης 2.5% 2.6% 2.6% 2.5% 2.5% 2.9% 2.2% 1.5%

ΑΕΠ - Ρυθμοί μεταβολής

-6.0%

-4.0%

-2.0%

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Π.Α. Ρυθμοί μεταβολής

-10.0%

-8.0%

-6.0%

-4.0%

-2.0%

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Δεδομένα εισόδου: Οικονομικά δεδομένα

Μακρο-οικονομικά δεδομένα – Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

Ρυθμοί μεταβολής ΑΕΠ - Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

-6.0%

-4.0%

-2.0%

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

Ρυθμοί μεταβολής Π.Α. - Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

-10.0%

-8.0%

-6.0%

-4.0%

-2.0%

0.0%

2.0%

4.0%

6.0%

8.0%

Δεδομένα εισόδου: Δημογραφικά δεδομένα

Πληθυσμός

10400

10600

10800

11000

11200

11400

11600

11800

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

(000

)

Διεθνείς Τιμές Καυσίμων Οι διεθνείς τιμές των καυσίμων προέρχονται από το σενάριο

αναφοράς του “World Energy Outlook, 2009 Edition” που δημοσιεύτηκε από το Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA) το Νοέμβριο του 2009.

Κόστος Δικαιωμάτων Εκπομπών ΑΦΘ Κόστος των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο

σύστημα ETS λαμβάνεται ίσο με 20€/tonne

Δεδομένα εισόδου: Τιμές καυσίμων & δικαιωμάτων

Κόστος επένδυσης τεχνολογιών Η/Π. Τιμές για συμβατικά καύσιμα από ΔΕΗ, ΔΕΣΜΗΕ, ΡΑΕ. Τιμές για τις ΑΠΕ από την EREC και ΙΕΑ. Ανάλυση Ευαισθησίας ΑΠΕ.

Δεδομένα εισόδου:Τιμές βασικών τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής

2005€/kW 2010 2015 2020 2025 2030

Συνδυασμένος Κύκλος Φυσικού Αερίου*4 700 700 700 700 700

Αεριοστρόβιλος Φυσικού Αερίου*4 450 450 450 450 450

Αντλητικά Υ/Η*3 1900 1900 1900 1900 1900

Μικρά Υ/Η*3 1500 1500 1500 1500 1500

Φ/Β συστήματα οικιακός τομέας*1 3300 2740 2180 1815 1450

Φ/Β συστήματα εμπορικός τομέας*1 3000 2410 1820 1515 1210

Φ/Β συστήματα τομέας ηλεκτροπαραγωγής*1

2800 2125 1450 1210 970

Ανεμογεννήτριες Διασυνδεδεμένο 1300 1300 1300 1300 1300

Ανεμογεννήτριες σε Νησιά 1500 1500 1500 1500 1500

Ανεμογεννήτριες σε Υπεράκτια Πάρκα*2 2800 2800 2800 2800 2800

Γεωθερμία*3 2200 2200 2200 2200 2200

Λιγνιτικός Σταθμός*4 2000 2000 2000 2000 2000

Συμπαραγωγή με Βιοαέριο*3 3700 3700 3700 3700 3700

Συμπαραγωγή με Στερεά Βιομάζα*3 3300 3300 3300 3300 3300

Έχει ληφθεί υπόψη η διασύνδεση των Κυκλάδων σε δύο φάσεις, με την 2η να ολοκληρώνεται το 2019 και να περιλαμβάνει και τη Μήλο (στο σενάριο επίτευξης των στόχων) και του Β. Αιγαίου

Δεν έχει ληφθεί υπόψη διασύνδεση με Κρήτη Στο σενάριο επίτευξης των στόχων λαμβάνεται υπόψη η ένταξη επιπλέον αντλητικών Εξέλιξη χωρητικότητας εσωτερικών διασυνδέσεων διαμορφώνεται από ΜΑΣΜ και

λαμβάνεται υπόψη Εξέλιξη χωρητικότητας διεθνών διασυνδέσεων σύμφωνα με τη ΜΑΣΜ και λαμβάνεται

υπόψη στα σενάρια Ηλεκτρικά και Υβριδικά Αυτοκίνητα

Κόστος ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων σχετικά με το κόστος καινούργιων αυτοκινήτων συμβατικής τεχνολογίας.

Κατανάλωση Ενέργειας ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων σε σχέση με την κατανάλωση καινούργιων αυτοκινήτων συμβατικής τεχνολογίας.

......

Δεδομένα εισόδου: Άλλα τεχνικά & οικονομικά στοιχεία

Δεδομένα εισόδου: Εντάξεις Μονάδων Η/Π στο ΕΔΣΜ

ΕΝΤΑΞΕΙΣ ΜΟΝΑΔΩΝ

Αποδιδόμενη Ισχύς MW Όνομα Μονάδας Παρατηρήσεις

Τεχνολογία

2010 425 Terna (Ήρων ΙΙ) Ήδη σε commissioning

ΣΚΦΑ

2011 421 Elpedison (Θίσβη) Ήδη σε commissioning

2011 412 Endesa II (Άγ. Νικόλαος) Ολοκληρώνεται η κατασκευή

2012 417 Aλιβέρι V Κατασκευάζεται

2012 437

Μότορ Όιλ - Μυτιληναίος (Άγ. Θεόδωροι) Κατασκευάζεται

2013 800 Μεγαλόπολη V Εξαρτάται από την πρόοδο του ΚΥΤ Μεγαλόπολης

2017 600 Πτολεμαΐδα V Εγκρίθηκε από το ΔΣ ΔΕΗ Λιγνιτική

2018 450 Μελίτη ΙΙ Σε συνάρτηση με τα ορυχεία της Βεύης

2012 153 Ιλαρίωνας

ΥΗΣ 2012 29 Μετσοβίτικο

2013 160 Μεσοχώρα

2019 880 Καστράκι 2 Αντλητικό Υ/Η (στο σενάριο εξοικονόμησης)

2025 600 Νέα λιγνιτική (Αγ. Δημητριος 6)

Λιγνιτική

Επίσης σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΡΑΕ 14 επιπλέον μονάδες διαφόρων τεχνολογιών συμβατικών καυσίμων βρίσκονται στην διαδικασία

αδειοδότησης

Δεδομένα εισόδου: Αποσύρσεις Μονάδων Η/Π από το ΕΔΣΜ

ΑΠΟΣΥΡΣΕΙΣ ΜΟΝΑΔΩΝ

αποδιδόμενη ισχύς Μονάδα Παρατηρήσεις

Έτος απόσυρσης (η μονάδα δεν θα λειτουργεί το έτος

αυτό και μετά) MW

2011 64 Πτολεμαΐδα 1 Λιγνιτικές

2011 113 Μεγαλόπολη 1

2011 113 Μεγαλόπολη 2 Μαζούτ

2012 117 Πτολεμαΐδα 2

Λιγνιτικές 2012 33 Λιπτολ

2013 144 Αλιβέρι 3

2013 145 Αλιβέρι 4

2014 145 Λαύριο Ι Φ.Α

2014 285 Λαύριο 2

Μαζούτ 2014 173 Λαύριο 3

2014 117 Πτολεμαΐδα 3

2015 153 Αγ.Γεωρ.8 Φ.Α.

2015 185 Αγ.Γεωρ.9

2015 276 Πτολεμαΐδα 4

Λιγνιτικές

2019 275 Καρδια 1 Πρόβλημα με εκπομπές θείου

2019 275 Καρδιά 2 Πρόβλημα με εκπομπές θείου

2019 300 Καρδιά 3 Πρόβλημα με εκπομπές θείου

2019 275 Καρδιά 4 Πρόβλημα με εκπομπές θείου

2019 273 Αμύνταιο 1 Πρόβλημα με εκπομπές θείου

2019 273 Αμύνταιο 2 Πρόβλημα με εκπομπές θείου

2022 274 Αγ. Δημητριος 1 Πρόβλημα με εκπομπές θείου

2022 274 Αγ. Δημητριος 2 Πρόβλημα με εκπομπές θείου

2022 283 Αγ. Δημητριος 3 Πρόβλημα με εκπομπές θείου

2022 283 Αγ. Δημητριος 4

2024 260 Μεγαλόπολη 4

2024 270 Μεγαλόπολη 3

Αποτελέσματα Βασικών Σεναρίων

Περιγραφή Μοντέλων: MARKAL

Μοντέλο αριστοποίησης του ενεργειακού συστήματος Οδηγείται από την ωφέλιμη ζήτηση ενέργειας (Demand driven

model) η οποία προσδιορίζεται εξωγενώς και είναι δεδομένο εισόδου.

Περιλαμβάνει με πολλές τεχνολογίες Προσομοιώνει τόσο την διάθεση όσο και την κατανάλωση

ενέργειας, Χρησιμοποιείται για μέσο/μακροπρόθεσμες αναλύσεις

TIMES-MARKAL (MARKet Allocation) Model του ΙΕΑ

Ουσιαστικά απαντά στο πως πρέπει να αναπτυχθεί ένα ενεργειακό σύστημα ώστε να επιτυγχάνονται, με το ελάχιστο κόστος, οι διάφοροι στόχοι της ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής που τίθενται.

Χρήστες Χρήστες MARKAL/TIMESMARKAL/TIMES

Χρησιμοποιείται σε πάνω από 70 χώρες, και 200 οργανισμούς, για αναλύσεις σε θέματα ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής.

Η Ελλάδα είναι μέλος του ETSAP (IEA Implementing Agreement) που αναπτύσσει το μοντέλο.

ETSAP Partner Countries

MARKAL/TIMES Users 22

Περιγραφή Μοντέλων – Ο «κόσμος» σύμφωνα με το MARKAL

Περιγραφή Μοντέλων: MARKAL (2)

Η ανάπτυξη του MARKAL για την Ελλάδα περιλαμβάνει το σύνολο του ενεργειακού τομέα της χώρας.

Το σύστημα ηλεκτροπαραγωγής χωρίζεται σε διασυνδεδεμένο και μη.

Η βιομηχανία χωρίζεται στους διαφόρους κλάδους Η ζήτηση του οικιακού και του τριτογενή τομέα

περιλαμβάνεται αναλυτικά. Οι μεταφορές αναλύονται.

Περιγραφή Μοντέλων: WASP

Το μοντέλο WASP είναι Μοντέλο της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, δυναμικού προγραμματισμού, για την μεσοπρόθεσμη ανάλυση των εναλλακτικών τρόπων ανάπτυξης του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής προκειμένου να εξυπηρετείται η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και ισχύος.

Δηλαδή καθορίζει το είδος και το μέγεθος των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που πρέπει να ενταχθούν στο σύστημα ώστε να ικανοποιείται η ζήτηση και βέβαια να επιτυγχάνονται οι εθνικοί ενεργειακοί και περιβαλλοντικοί στόχοι

Περιγραφή Μοντέλων: COST

Το μοντέλο COST έχει αναπτυχθεί σε συνεργασία από την ΔΕΗ και το ΚΑΠΕ, και κάνει ωριαία προσομοίωση της λειτουργίας ενός συστήματος ηλεκτροπαραγωγής.

Το μοντέλο χρησιμοποιείται για την λεπτομερή ανάλυση της απορριπτόμενης ενέργειας στην περίπτωση υψηλής διείσδυσης ΑΠΕ στο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής.

Ορισμοί Σεναρίων

1. Σενάριο Αναφοράς• Η ζήτηση ωφέλιμης ενέργειας προκύπτει από τα μακρο-οικονομικά στοιχεία της παραγράφου 1.1. • Οι διεθνείς τιμές καυσίμων είναι αυτές που παρουσιάζονται στην παράγραφο 1.2• Οι εντάξεις και αποσύρσεις των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στο Διασυνδεδεμένο σύστημα είναι

αυτές που παρουσιάζονται στην παράγραφο 1.4 • Δεν υπάρχουν επιπλέον μέτρα σχετικά με την προώθηση των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας.

2. Σενάριο Εκπλήρωσης των Στόχων• Η ζήτηση ωφέλιμης ενέργειας προκύπτει από τα μακρο-οικονομικά στοιχεία της

παραγράφου 1.1. • Οι διεθνείς τιμές καυσίμων είναι αυτές που παρουσιάζονται στην παράγραφο 1.2• Οι εντάξεις και αποσύρσεις των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στο Διασυνδεδεμένο

σύστημα είναι αυτές που παρουσιάζονται στην παράγραφο 1.4 • Σύγκαυση βιομάζας σε ποσοστό 5% κατά μάζα στο ΘΗΣ Φλώρινα 1• Εφαρμόζονται τα μέτρα που προβλέπονται στο Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής

Αποδοτικότητας και επιτυγχάνεται η αντίστοιχη εξοικονόμηση ενέργειας.• Εφαρμόζονται τα μέτρα με στόχο την επίτευξη των στόχων για τις Ανανεώσιμες Πηγές

Ενέργειας.3. Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης • Οπως και το Σενάριο Εκπλήρωσης των Στόχων αλλά με μεγαλύτερους ρυθμούς αύξησης

μετά το 2014

Απαραίτητα Μέτρα Εξοικονόμησης με βάση το 1ο ΣΔΕΑ

Εξοικονόμηση για την επίτευξη του στόχου της Οδηγίας 2006/32/ΕΚ (GWh)

2010 2016

Οικιακός Τομέας 1679 5533

Τριτογενής Τομέας 1529 5715

Βιομηχανία (εκτός ETS) 127 680

Μεταφορές 1787 6731

Σύνολο 5122 18659

Αποτελέσματα Βασικών Σεναρίων

Σενάριο Αναφοράς

Συνολική Διάθεση Ενέργειας - Σενάριο Αναφοράς

Συνολική Διάθεση Ενέργειας στη Χώρα.

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

2010 2015 2020 2025 2030

kto

e

Στερεά καύσιμα Υγρά καύσιμα ΑΠΕ Φυσικό αέριο Ηλεκτρισμός

Τομέας Ηλεκτροπαραγωγής – Σενάριο Αναφοράς

Καθαρή Ηλεκτροπαραγωγή

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

100000

2010 2015 2020 2025 2030

MW

h

Λιγνίτη Πετρελαϊκά Προϊοντα Φ. ΑέριοΒιομάζα/Βιοαέριο Υ/Η ΑιολικάΦ/Β Γεωθερμία

Τελική Κατανάλωση – Σενάριο Αναφοράς

Τελική Κατανάλωση Ενέργειας ανά προιόν

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

2010 2015 2020 2025 2030

kto

e

Στερεά Καύσιμα Πετρελαικά Προιόντα Φ. Αέριο

Ηλεκτρισμός Βιομάζα-Βιοκαύσιμα Θερμότητα

Ηλιακά Γεωθερμία Θερμότητα Περιβάλλοντος

Τελική Κατανάλωση Ενέργειας

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

2010 2015 2020 2025 2030

kto

e

Αγροτικός Βιομηχανία Μεταφορές Οικιακός Τριτογενής

Κόστος Επένδυσης Τεχνολογιών ΗΠ – Σενάριο Αναφοράς

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

εκα

τ. Ε

υρ

ώ (

20

05

)

Βιομάζα/Βιοαέριο

Γεωθερμία

Αιολικά

Φ/Β

Αντλητικά Υ/Η

Μικρά Υ/Η

Μεγάλα Υ/Η

Πετρελαίου

Φ. Αερίου

Λιγνιτικά

Αποτελέσματα Βασικών Σεναρίων

Σενάριο Επίτευξης των Στόχων

Συνολική Διάθεση Ενέργειας - Σενάριο Επίτευξης Στόχων

Συνολική Διάθεση Ενέργειας στη Χώρα.

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

2010 2015 2020 2025 2030

kto

e

Στερεά καύσιμα Υγρά καύσιμα ΑΠΕ Φυσικό αέριο Ηλεκτρισμός

Τομέας Ηλεκτροπαραγωγής – Σενάριο Επίτευξης Στόχων

Καθαρή Ηλεκτροπαραγωγή

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

2010 2015 2020 2025 2030

MW

h

Λιγνίτη Πετρελαϊκά Προϊοντα Φ. ΑέριοΒιομάζα/Βιοαέριο Υ/Η ΑιολικάΦ/Β Γεωθερμία

Τελική Κατανάλωση – Σενάριο Επίτευξης Στόχων

Τελική Κατανάλωση Ενέργειας ανά προιόν

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

2010 2015 2020 2025 2030

kto

e

Στερεά Καύσιμα Πετρελαικά Προιόντα Φ. Αέριο

Ηλεκτρισμός Βιομάζα-Βιοκαύσιμα Θερμότητα

Ηλιακά Γεωθερμία Θερμότητα Περιβάλλοντος

Τελική Κατανάλωση Ενέργειας

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

2010 2015 2020 2025 2030

kto

e

Αγροτικός Βιομηχανία Μεταφορές Οικιακός Τριτογενής

Κόστος Επένδυσης Τεχνολογιών ΗΠ – Σενάριο Επίτευξης Στόχων

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

εκα

τ. Ε

υρ

ώ (

2005

)

Βιομάζα/Βιοαέριο

Γεωθερμία

Αιολικά

Φ/Β

Αντλητικά Υ/Η

Μικρά Υ/Η

Μεγάλα Υ/Η

Πετρελαίου

Φ. Αερίου

Λιγνιτικά

Αποτελέσματα Βασικών Σεναρίων

Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

Συνολική Διάθεση Ενέργειας - Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

Συνολική Διάθεση Ενέργειας στη Χώρα.

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

45000

2010 2015 2020 2025 2030

kto

e

Στερεά καύσιμα Υγρά καύσιμα ΑΠΕ Φυσικό αέριο Ηλεκτρισμός

Τομέας Ηλεκτροπαραγωγής – Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

Καθαρή Ηλεκτροπαραγωγή

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

100000

2010 2015 2020 2025 2030

MW

h

Λιγνίτη Πετρελαϊκά Προϊοντα Φ. ΑέριοΒιομάζα/Βιοαέριο Υ/Η ΑιολικάΦ/Β Γεωθερμία

Τελική Κατανάλωση – Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

Τελική Κατανάλωση Ενέργειας ανά προιόν

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

2010 2015 2020 2025 2030

kto

e

Στερεά Καύσιμα Πετρελαικά Προιόντα Φ. Αέριο

Ηλεκτρισμός Βιομάζα-Βιοκαύσιμα Θερμότητα

Ηλιακά Γεωθερμία Θερμότητα Περιβάλλοντος

Τελική Κατανάλωση Ενέργειας

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

2010 2015 2020 2025 2030

kto

e

Αγροτικός Βιομηχανία Μεταφορές Οικιακός Τριτογενής

Κόστος Επένδυσης Τεχνολογιών ΗΠ – Σεν. Οικονομικής Επιτάχυνσης

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

εκα

τ. Ε

υρ

ώ (

2005

)

Βιομάζα/Βιοαέριο

Γεωθερμία

Αιολικά

Φ/Β

Αντλητικά Υ/Η

Μικρά Υ/Η

Μεγάλα Υ/Η

Πετρελαίου

Φ. Αερίου

Λιγνιτικά

Αποτελέσματα Σεναρίων Διερεύνησης Άλλων Παραμέτρων

Περίγραμμα του μοντέλου BALANCE / ENPEP

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ

Ποσότητα

Τιμή / κόστος

Ζήτηση Προσφορά

ΙσορροπίαBALANCE

ΕΙΣΟΔΟΣ

Δομή ενεργειακού συστήματος

Ενεργειακές ροές και τιμές έτους βάσης

Πρόβλεψη αύξησης της ενεργειακής ζήτησης

Τεχνικοί περιορισμοί και περιορισμοί πολιτικής

Το μοντέλο BALANCE του ENPEP είναι ένα μεθοδολογικό πλαίσιο προσομοίωσης ενεργειακού συστήματος σε μερική ισορροπία, το οποίο προσδιορίζει ενεργειακές ροές, τιμές και εκπομπές για το ενεργειακό σύστημα μιας χώρας. Προσπαθεί να εντοπίσει το σημείο όπου τέμνονται συγχρόνως οι καμπύλες προσφοράς και ζήτησης για όλες τις ενεργειακές μορφές στην προσφορά και όλες τις ενεργειακές χρήσεις που περιλαμβάνονται στο ενεργειακό σύστημα. Η λύση είναι μη-γραμμική και στη βάση του μηχανισμού της αγοράς .

Το ENPEP/Balance είναι ένα μοντέλο προσομοίωσης

Μοντελοποιούνται όλες οι χρήσεις/χρήστες (70) και οι τεχνολογίες (300) καθώς και οι αυτοπαραγωγοί και διασπαρμένη παραγωγή

Δεν είναι μοντέλο αριστοποίησης

Η λύση δεν είναι ελαχίστου κόστους και προσδιορίζεται σε κάθε κόμβο χωριστά.

Επιτρέπει τη διείσδυση και τεχνολογιών υψηλού κόστους.

Έχει σημαντικά περιθώρια ενσωμάτωσης μη οικονομικών παραμέτρων απόφασης.

Για την πρόβλεψη του ενεργειακού ισοζυγίου ενός έτους λαμβάνεται υπόψη η κατάσταση του προηγούμενου έτους και δίνονται σημαντικές δυνατότητες μοντελοποίησης των εμποδίων διείσδυσης νέων τεχνολογιών.

2ο Εθνικό Πρόγραμμα για την κλιματική αλλαγή (2001)

3η Eθνική Έκθεση προς τη UNFCCC (2002)

1ο Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών (2004)

4η Eθνική Έκθεση προς τη UNFCCC (2005)

2ο Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών (2006)

Επικαιροποίηση 2ου Εθνικού Προγράμματος για την κλιματική

αλλαγή (2007)

Εφαρμογές του ENPEP στο Ελληνικό ενεργειακό σύστημα

BaU εφαρμόζονται οι ήδη αποφασισμένες

πολιτικές.

Compliance/Base σενάριο επίτευξης των στόχων του

Ευρωπαϊκού ενεργειακού και κλιματικού

πακέτου και των εξειδικεύσεων για την

Ελλάδα.

Compliance/HPV σενάριο επίτευξης των στόχων με υψηλή

διείσδυση PV (θεωρείται ότι οι τιμές πέφτουν μέχρι τα 1650 €/kW το 2020, και αντιμετωπίζονται σε σημαντικό βαθμό τα αδειοδοτικά προβλήματα).

Aνάλυση ευαισθησίας: Σενάρια που αναλύθηκαν με το ENPEP

Διαφορετικό Moντέλο προσομοίωσης

Διατήρηση 4 GW λιγνίτη στο ΔΣ

Κόστος επένδυσης

(€2005/kW) Λιγνιτικές μονάδες 1450 Φυσικό αέριο (CC) 600 Φυσικό αέριο (GT) 560 Αιολικά 1100 Αιολικά υπεράκτια 2800

Φωτοβολταϊκά 2010: 3300 2020: 1900 2020: 1650 (Sens)

Βιομάζα 1950 Γεωθερμία 2200 Μεγάλα Η/Υ 1650 Μικρά Η/Υ 1300

Ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση ενέργειας

Το 2020 η ΑΕΚΕ μειώνεται από 33.5 Mtoe (BaU) σε 31.7 Mtoe (Compliance/B)

BaU Compliance/Base

8386 9129 9008 8566 7413 6548 6660 6710

1408015955 18004 17303 17897 18007 18510 19071

12331289

1438 2135 2667 4022 4361

44

16952323 3378 4729 5454

62196761

3627

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

Solid fuels Liquid fuels Renewables Natural gas

ktoe

8386 9129 9008 8565 7238 5728 5900 6070

1408015955 18004 17284 17643

17302 17675 18160

12331289

1438 2135 2990 4917 5180

44

16952323 3394 4479 4317

5103 5773

4534

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

Solid fuels Liquid fuels Renewables Natural gas

ktoe

22000

24000

26000

28000

30000

32000

34000

36000

38000

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

BaU Compliance/Base Compliance/HPV

ktoe

Τομέας ηλεκτρικής ενέργειας: ΒaU

Ζήτηση ΗΕ στην τελική κατανάλωση το 2020: 61.200 GWh.

Επενδύσεις (2010-2020)

Σύνολο: 11,1 δισ €

εκ των οποίων ΑΠΕ: 8 δισ €

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

Lignite Oil Natural gas Hydro Wind Other RES

GWh

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

GENERATION CAPACITY (MW) 9371 11486 12966 15632 19023 20436 21780 23295Lignite 4533 4958 5288 5288 4675 4015 4015 4015Oil 2287 2114 2203 2203 1971 994 891 903Natural gas 1116 1816 2924 4987 4796 5254 5709Hydro 2524 3072 3143 3398 3740 3740 3740 3740Wind 27 226 493 1714 3208 5873 6239 6372Biomass 24 54 54 84 119 119Geothermal 0 0 8 8 8 8PV 0 45 342 832 1360 2182

INDICATORS 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030RES share in generation (%) 9.8% 8.9% 12.1% 15.6% 20.2% 29.7% 30.4% 31.1%RES share in gross electricity consumption (%) 8.9% 11.3% 15.2% 20.6% 30.2% 31.0% 31.6%

INDICATORS 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030RES share in generation (%) 9.8% 8.9% 12.1% 15.6% 23.6% 40.9% 40.6% 39.7%RES share in gross electricity consumption (%) 8.9% 11.3% 15.2% 24.1% 42.0% 41.4% 40.4%

Τομέας ηλεκτρικής ενέργειας: Compliance/Base

Ζήτηση ΗΕ στην τελική κατανάλωση το 2020: 58.000 GWh.

Επενδύσεις (2010-2020)

Σύνολο: 16,2 δισ

εκ των οποίων ΑΠΕ: 13 δισ €

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

Lignite Oil Natural gas Hydro Wind Other RES

GWh

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

GENERATION CAPACITY (MW) 9371 11486 12966 15632 19654 24137 25326 26559Lignite 4533 4958 5288 5288 4675 4015 4015 4015Oil 2287 2114 2203 2203 1946 928 808 804Natural gas 1116 1816 2924 4986 4945 5403 5858Hydro 2524 3072 3143 3398 3740 4440 4440 4440Wind 27 226 493 1714 3708 8373 8739 8872Biomass 24 54 135 250 315 315Geothermal 0 0 8 108 108 108PV 0 45 410 968 1346 1930

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

GENERATION CAPACITY (MW) 9371 11486 12966 15602 20095 25937 27382 28773Lignite 4533 4958 5288 5288 4675 4015 4015 4015Oil 2287 2114 2203 2203 1946 928 808 804Natural gas 1116 1816 2924 4986 4945 5403 5858Hydro 2524 3072 3143 3398 3740 4440 4440 4440Wind 27 226 493 1714 3708 8373 8739 8872Biomass 24 24 75 100 135 135Geothermal 0 0 8 8 8 8PV 0 45 860 2810 3445 4170

Τομέας ηλεκτρικής ενέργειας: Compliance/HPV

Ζήτηση ΗΕ στην τελική κατανάλωση το 2020: 57.800 GWh.

Επενδύσεις (2010-2020) Σύνολο: 19,7 δισ € εκ των οποίων ΑΠΕ: 16,6 δισ €

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

Lignite Oil Natural gas Hydro Wind Other RES

GWh

INDICATORS 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030RES share in generation (%) 9.8% 8.9% 12.1% 15.3% 23.8% 42.0% 41.9% 41.2%RES share in gross electricity consumption (%) 7.5% 9.8% 13.0% 21.3% 43.1% 42.6% 41.9%

Τελική κατανάλωση ενέργειας

BaU

Compliance/Base

Compliance/HPV

2005 2010 2015 2020 2025 2030 Ακαθάριστη τελική κατανάλωση (ktoe) 22865 22868 23599 25452 27101 28522 ΑΠΕ στην Ακαθάριστη τελική κατανάλωση 6.6% 9.8% 12.1% 15.2% 15.9% 16.6%

2005 2010 2015 2020 2025 2030 Ακαθάριστη τελική κατανάλωση (ktoe) 22865 22867 23397 24611 26165 27533 ΑΠΕ στην Ακαθάριστη τελική κατανάλωση 6.6% 9.8% 13.1% 18.7% 19.1% 19.4%

2005 2010 2015 2020 2025 2030 Ακαθάριστη τελική κατανάλωση (ktoe) 22865 22868 23395 24614 26168 27540 ΑΠΕ στην Ακαθάριστη τελική κατανάλωση 6.6% 9.7% 13.2% 19.0% 19.4% 19.7%

Εξέλιξη εκπομπών αερίων φαινομένου θερμοκηπίου

Συνολικές εκπομπές ΑΦΘ από τον ενεργειακό τομέα

60000

70000

80000

90000

100000

110000

120000

1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

BaU Compliance/Base Compliance/HPV

kt CO2eq

2020/1990 2020/2005BaU 28% -6%Compliance/Base 16% -15%Compliance/HPV 16% -15%

Εκπομπές ΑΦΘ από τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής

30000

35000

40000

45000

50000

55000

1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030

BaU Compliance/Base Compliance/HPV

kt CO2eq

2020/1990 2020/2005BaU 2% -22%Compliance/Base -16% -36%Compliance/HPV -17% -37%

Εκπομπές ΑΦΘ από τους ενεργειακούς τομείς εκτός εμπορίας

38000

39000

40000

41000

42000

43000

44000

45000

46000

47000

2005 2010 2015 2020 2025 2030

BaU Compliance/Base Compliance/HPV

kt CO2eq

2020/2005BaU 1%Compliance/Base -4%Compliance/HPV -4%

Εξέλιξη εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στους τομείς εκτός εμπορίας ρύπων (ενεργειακούς και μη ενεργειακούς)

Ποιοι τομείς περιλαμβάνονται;

Ενέργεια Κατανάλωση καυσίμων (στους κλάδους/εκπομπές που δεν

συμπεριλαμβάνονται στο EU-ETS)

Διαφυγούσες εκπομπές

Βιομηχανικές διεργασίες Παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων (στους κλάδους/εκπομπές

που δεν συμπεριλαμβάνονται στο EU-ETS)

Κατανάλωση προϊόντων με F-gases

Διαλύτες και άλλες χρήσεις προϊόντων

Γεωργία

Απόβλητα

0

20

40

60

80

100

120

140

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

Μη ενεργειακοί τομείς

Ενέργεια

EU-ETS έως το 2012

Mt CO2 eq

Εθνικές εκπομπές 1990 - 2008

Πρόβλεψη εκπομπών μη ενεργειακών τομέων

Κοινές παραδοχές με MARKAL & ENPEP σε βασικά μεγέθη

Εφαρμογή μεθόδων υπολογισμού συμβατών με αυτές που

εφαρμόζονται στην Εθνική Απογραφή Εκπομπών ΑΦΘ

Πολιτικές και μέτρα

Επίτευξη στόχων για τη διαχείριση απορριμμάτων

Μείωση χρήσης αζωτούχων λιπασμάτων

Ανακύκλωση F-gases σε μεγάλες εγκαταστάσεις ψύξης

Σενάριο BaU: Συνολικές εκπομπές μη ενεργειακών τομέων

12.629.96 10.69

13.43 14.84 15.89

9.44

8.58 8.338.24

8.16 8.08

3.12

3.04 2.732.45

2.25 2.10

0

5

10

15

20

25

30

2005 2010 2015 2020 2025 2030

Βιομηχανικές διεργασίες & Διαλύτες Γεωργία Απόβλητα

Mt CO2 eq

8.25 7.01 6.93 7.48 7.83 8.10

6.266.16 5.81 5.50 5.27 5.10

6.995.95 5.74 5.69 5.64 5.57

3.67

2.46 3.275.45 6.51 7.30

0

5

10

15

20

25

30

2005 2010 2015 2020 2025 2030

CO2 CH4 N2O F-gases

Mt CO2 eq

52

54

56

58

60

62

64

2005 2010 2015 2020 2025 2030

BaUCompliance/Base (ENPEP)Compliance (Target)

(Mt CO2 eq)

Εκπομπές ΑΦΘ εκτός EU-ETS

+1,3%

-4,3%

-2,6%

Μεταβολή εκπομπών 2005/2020 στα σενάρια

-1.5-1.0

-0.50.0

0.51.0

1.52.0

Ενέργεια -Καύση

Ενέργεια -Διαφυγές

Βιομηχανικέςδιεργασίες

Διαλύτες Γεωργία Απόβλητα

BaU Compliance/Base (ENPEP) Compliance (Target)(Mt CO2 eq)

Συμπεράσματα – Εγκατεστημένη Ισχύς ΑΠΕ

Εγκ. Ισχύς Ηλεκτροπαραγωγής (ΜW)

Σενάριο Αναφοράς

Σενάριο Επίτευξης Στόχων

Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

Επίτευξη των Στόχων (ENPEP)

Επίτευξη των Στόχων (ΕΝΡΕΡ) με χαμηλές τιμες ΦΒ

Υ/Η 4486 4531 4497 4440 4440

Αιολικά 6250 7500 8250 8573 8572

Φ/Β 700 2567 3000 968 2913

Γεωθερμία 10 120 120 108 8

Βιομάζα 50 250 250 250 100

Σύνολο 11496 14968 16117 14339 16033

Συμπεράσματα – Κόστος Επένδυσης ΑΠΕ & CO2

Κόστος Επένδυσης & ΕΤ-ΑΠΕ

Σενάριο Αναφοράς

Σενάριο Επίτευξης Στόχων

Σενάριο Οικονομικής Επιτάχυνσης

Επίτευξη των Στόχων (ENPEP)

Επίτευξη των Στόχων (ΕΝΡΕΡ) με χαμηλές τιμες ΦΒ

Σύνολο ΗΠ €15,6 δισ €22,3 δισ €23,2 δισ €16,2 δισ €19,8 δισ

ΑΠΕ €9,0 δις €15,7δισ €17,0 δισ €13,0 δισ €16,6 δισ

Φ/Β €1,8 δισ €6,3 δισ €7,4 δισ €2,4 δισ €6,7 δισΚόστος

CO2 €8,9 δισ €7,6 δισ €9,0 δισ €8,9 δισ €8,8 εκΔ(κόστος

CO2) €1,3 δισ (€100 εκ) €400,0 εκ €420,0 εκ

Συμπεράσματα

1. Η επίτευξη των αλληλοεξαρτούμενων στόχων του 20-20-20 είναι δυνατή τόσο ως προς το ενεργειακό μέρος όσο και ως προς το μέρος των εκπομπών

2. Η σύγκλιση των αποτελεσμάτων διαφορετικών μοντέλων αλλά και άλλων εκτιμήσεων αυξάνει την αξιοπιστία των

3. Υπάρχουν όμως πολλοί παράγοντες που μπορεί να αποτελέσουν αιτία για αρνητικές εξελίξεις ώστε η επίτευξη του στόχου να κινδυνεύσει ή και να καταστεί αδύνατη

4. Οι επιπτώσεις των οικονομικών συνθηκών, οι πρόσφατες και η μεσοπρόθεση εξέλιξη τους, είναι καθοριστικές

5. Η συνεισφορά όλων των μορφών ΑΠΕ είναι αναγκαία για την επίτευξη των στόχων

6. Τα επίπεδα συμμετοχής του λιγνίτη δεν παίζουν καθοριστικό ρόλο 7. Αναγκαία η επίτευξη του στόχου της εξοικονόμησης ενέργειας8. Η κατά διετία εξέταση της πορείας και επανεξέταση των

πολιτικών και μέτρων δίνει την δυνατότητα διόρθωσης

Επόμενα βήματα

Παρακαλούμε για σχόλια και παρατηρήσεις μέχρι την 28 Ιουνίου στο e-mail: gryp@eka.ypeka.gr

Διαμόρφωση της τελικής μορφής της Υποβολής (Template) και κατάθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός της μεθεπόμενης εβδομάδας

Υποβολή στην Υπουργό ΠΕΚΑ Σχεδίου Υπουργικής Απόφασης βάσει του Αρθ. 1 του Ν3851/2010 προς έκδοση της εντός του Σεπτεμβρίου.