Προστασία των εργαζομένων Προστασία των εργαζομένων από φαινόμενα ηθικής από φαινόμενα ηθικής

παρενόχλησηςπαρενόχλησης

Προβλήματα- ΛύσειςΠροβλήματα- Λύσεις

Επιχειρησιακές- Συνδικαλιστικές Επιχειρησιακές- Συνδικαλιστικές πρακτικέςπρακτικές

ΕισηγήτριαΕισηγήτρια

Μαρία Ν. ΝτότσικαΜαρία Ν. Ντότσικα

Δικηγόρος Δικηγόρος

Διδάκτωρ Εργατικού ΔικαίουΔιδάκτωρ Εργατικού Δικαίου

Μεσολαβητής Διαιτητής ΟΜΕΔΜεσολαβητής Διαιτητής ΟΜΕΔ..

η ηθική παρενόχληση προσβάλει η ηθική παρενόχληση προσβάλει την την προσωπικότητα του προσωπικότητα του εργαζόμενουεργαζόμενου

η προστασία της η προστασία της προσωπικότηταςπροσωπικότητας

βρίσκεται στον πυρήνα του βρίσκεται στον πυρήνα του δικαιώματος εργασίαςδικαιώματος εργασίας

συνέπειεςσυνέπειες

Για τον εργοδότηΓια τον εργοδότη

Υποχρέωση σεβασμού της Υποχρέωση σεβασμού της προσωπικότηταςπροσωπικότητας του εργαζόμενου του εργαζόμενου

Υποχρέωση πρόνοιας ( προστασίας Υποχρέωση πρόνοιας ( προστασίας της υγείας των εργαζομένων ) της υγείας των εργαζομένων )

Για τον εργαζόμενο Για τον εργαζόμενο

Δικαίωμα προστασίας της Δικαίωμα προστασίας της προσωπικότητας του εργαζόμενουπροσωπικότητας του εργαζόμενου

Δικαίωμα προστασίας της υγείας Δικαίωμα προστασίας της υγείας των εργαζομένων ( σωματική – των εργαζομένων ( σωματική – ψυχική) ψυχική)

εξωνομικοί παράγοντεςεξωνομικοί παράγοντεςπου αποτελούν αιτίες προσβολής της που αποτελούν αιτίες προσβολής της

προσωπικότηταςπροσωπικότηταςτων εργαζομένωντων εργαζομένων

α)α) κοινωνικές αντιλήψεις για τον κοινωνικές αντιλήψεις για τον στερεότυπο ρόλο του ατόμου στερεότυπο ρόλο του ατόμου

β) β) συναισθηματική κατάσταση του συναισθηματική κατάσταση του εργαζόμενου εργαζόμενου

γ)γ) συνθήκες ηθικής παρενόχλησης στον συνθήκες ηθικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας χώρο εργασίας

ο άνθρωπος της αγοράςο άνθρωπος της αγοράς χωρίς φύλοχωρίς φύλο

Νομική προστασίαΝομική προστασία

11ονον Σύνταγμα Σύνταγμα

άρθρο 2 παρ.1 προστασία και σεβασμός άρθρο 2 παρ.1 προστασία και σεβασμός της αξίας του ανθρώπουτης αξίας του ανθρώπου

άρθρο 5 παρ. 1 ελευθερία της άρθρο 5 παρ. 1 ελευθερία της

προσωπικότητας προσωπικότητας

άρθρο 22 παρ.1 δικαίωμα στην εργασίαάρθρο 22 παρ.1 δικαίωμα στην εργασία

22ον ον Αστικός Κώδικας Αστικός Κώδικας

άρθρο 57 δικαίωμα στην άρθρο 57 δικαίωμα στην προσωπικότηταπροσωπικότητα

άρθρο 59 αποζημίωση για ηθική βλάβη άρθρο 59 αποζημίωση για ηθική βλάβη λόγω προσβολής της προσωπικότηταςλόγω προσβολής της προσωπικότητας

άρθρο 662 ασφάλεια και υγιεινή των άρθρο 662 ασφάλεια και υγιεινή των χώρων εργασίαχώρων εργασία

άρθρο 932 ικανοποίηση της ηθικής άρθρο 932 ικανοποίηση της ηθικής βλάβηςβλάβης

33ονον Ποινικός Κώδικας Ποινικός Κώδικας

άρθρο 361 προσβολή γενετήσιας άρθρο 361 προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειαςαξιοπρέπειας

άρθρο 337 πρόκληση σκανδάλουάρθρο 337 πρόκληση σκανδάλου

άρθρο 385 εκβίαση άρθρο 385 εκβίαση

μορφές νομικής προστασίας της μορφές νομικής προστασίας της

προσβολής της προσωπικότηταςπροσβολής της προσωπικότητας

άρση της προσβολής άρση της προσβολής

μη επανάληψη της στο μέλλον μη επανάληψη της στο μέλλον

αποζημίωση για πρόκληση ηθικής αποζημίωση για πρόκληση ηθικής βλάβης βλάβης

ποινική τιμωρία του δράστη ποινική τιμωρία του δράστη

Δεν υπάρχει ειδική νομοθετική Δεν υπάρχει ειδική νομοθετική ρύθμιση για την προστασία της ρύθμιση για την προστασία της προσβολής της αξιοπρέπειας του προσβολής της αξιοπρέπειας του εργαζόμενουεργαζόμενου

Εξαίρεση Ν.3304/2005Εξαίρεση Ν.3304/2005

άρθρο 14άρθρο 14 αντιστροφή του βάρους αντιστροφή του βάρους της της

απόδειξης στις πολιτικές δικές απόδειξης στις πολιτικές δικές άρθρο 15άρθρο 15 προστασία έναντι προστασία έναντι

αντιμέτρωναντιμέτρων

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΚΛΑΔΟΥ

έτος ποσοστό

1981 35%

1988 40%,

1997 45%

2003 48%.

Πηγή Γραμματεία Ισότητας ΟΤΟΕ 2003

ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝΚΑΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣΚΑΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ

ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ 2002ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ 2002

Μορφωτικό ΕπίπεδοΜορφωτικό Επίπεδο % συμμετοχή γυναικών% συμμετοχή γυναικών Δείκτης ανισότηταςΔείκτης ανισότητας

ΜεταπτυχιακόΜεταπτυχιακό 40,940,9 1,161,16

Πτυχίο ΑΕΙΠτυχίο ΑΕΙ 48,948,9 0,980,98

Πτυχίο ΤΕΙΠτυχίο ΤΕΙ 50,1650,16 0,950,95

22οοβάθμια Εκπαίδευσηβάθμια Εκπαίδευση 48,6248,62 0,980,98

11οοβάθμια Εκπαίδευσηβάθμια Εκπαίδευση 42,7142,71 1,121,12

Πηγή Γραμματεία Ισότητας ΟΤΟΕ 2003

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΒΑΘΜΟ ΣΤΙΣ

ΤΡΑΠΕΖΕΣ

ΒαθμόςΒαθμός% συμμετοχή % συμμετοχή

ΓυναικώνΓυναικώνΔείκτης Δείκτης

ΑνισότηταςΑνισότητας

ΔιευθυντέςΔιευθυντές 33 15,9215,92

Υποδ/ντές Α'Υποδ/ντές Α' 4,44,4 10,8510,85

Υποδ/ντές Β'Υποδ/ντές Β' 13,7913,79 3,463,46

Τμηματ. Α'Τμηματ. Α' 37,7837,78 1,261,26

Τμηματ. Β'Τμηματ. Β' 37,0437,04 1,291,29

ΥποτμηματάρχεςΥποτμηματάρχες 50,350,3 0,950,95

Λογιστές Α'Λογιστές Α' 50,150,1 0,950,95

Λογιστές Β' Λογιστές Β' 58,4458,44 0,820,82

Υπολογιστές Α'Υπολογιστές Α' 57,3457,34 0,830,83

Υπολογιστές Β'Υπολογιστές Β' 74,1574,15 0,640,64

Υπολογιστές Γ'Υπολογιστές Γ' 71,0971,09 0,670,67

Πηγή Γραμματεία Ισότητας ΟΤΟΕ 2003

Η προστασία της αξιοπρέπειας Η προστασία της αξιοπρέπειας

από ενέργειες παρενόχλησης ως από ενέργειες παρενόχλησης ως

πολιτική ισότηταςπολιτική ισότητας

στο Ευρωπαϊκό Δίκαιοστο Ευρωπαϊκό Δίκαιο

Προβληματισμός Συστάσεις Προβληματισμός Συστάσεις

30.10.1991 ψήφισμα του Ευρωπαϊκού 30.10.1991 ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Κοινοβουλίου

30.10.1991 γνώμη της Οικονομική 30.10.1991 γνώμη της Οικονομική

και Κοινωνική Επιτροπή της ΕΕ και Κοινωνική Επιτροπή της ΕΕ

27ης Νοεμβρίου 1991 (92/131ΕΟΚ) 27ης Νοεμβρίου 1991 (92/131ΕΟΚ) Σύσταση της Επιτροπής Σύσταση της Επιτροπής

έννοια της προστασίας της αξιοπρέπειαςέννοια της προστασίας της αξιοπρέπειας

κατά την εργασία ως «κατά την εργασία ως «απαράδεκτη»απαράδεκτη»

συμπεριφοράσυμπεριφορά ή ή συμπεριφοράσυμπεριφορά

σεξουαλικού χαρακτήρασεξουαλικού χαρακτήρα ή ή άλληάλλη

συμπεριφορά βασιζόμενη στην συμπεριφορά βασιζόμενη στην

διαφορά φύλου, που επηρεάζει την διαφορά φύλου, που επηρεάζει την

Αξιοπρέπεια Αξιοπρέπεια γυναικών και ανδρών κατά γυναικών και ανδρών κατά

την εργασία, περιλαμβανομένης της την εργασία, περιλαμβανομένης της

συμπεριφοράς ιεραρχικά ανωτέρων και συμπεριφοράς ιεραρχικά ανωτέρων και

ομοιοβάθμωνομοιοβάθμων»»

δράσεις των κρατών μελών : δράσεις των κρατών μελών :

α) να δραστηριοποιηθούν στον δημόσιο και α) να δραστηριοποιηθούν στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για την εφαρμογή του ιδιωτικό τομέα για την εφαρμογή του Κώδικα Πρακτικής Κώδικα Πρακτικής

β) να αναλάβουν πρωτοβουλίες λήψης θετικών β) να αναλάβουν πρωτοβουλίες λήψης θετικών μέτρων προστασίας της αξιοπρέπειας των μέτρων προστασίας της αξιοπρέπειας των εργαζομένων ανδρών και γυναικών εργαζομένων ανδρών και γυναικών

γ) ενθαρρύνουν τους εργοδότες και τους γ) ενθαρρύνουν τους εργοδότες και τους εκπροσώπους των εργαζομένων στη λήψη εκπροσώπους των εργαζομένων στη λήψη μέτρων για εφαρμογής του Κώδικα μέτρων για εφαρμογής του Κώδικα Πρακτικής, Πρακτικής,

δ) να ενημερώνουν την Επιτροπή εντός τριών δ) να ενημερώνουν την Επιτροπή εντός τριών ετών για τα μέτρα που έχουν ληφθείετών για τα μέτρα που έχουν ληφθεί . .

Νομοθετικές ΡυθμίσειςΝομοθετικές Ρυθμίσεις

0δηγία 2000/430δηγία 2000/43 ΕΚ ( ΕΚ ( LL 180/22 της 180/22 της 2.19.7. 2000) περί εφαρμογής της 2.19.7. 2000) περί εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης αρχής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής ή προσώπων ασχέτως φυλετικής ή εθνοτικής τους καταγωγής, όπου εθνοτικής τους καταγωγής, όπου ορισμός της ηθικής παρενόχλησης ορισμός της ηθικής παρενόχλησης στο άρθρο 2 παρ.3στο άρθρο 2 παρ.3. .

συμμόρφωση έως 2.12.2003συμμόρφωση έως 2.12.2003 ( (Ν. Ν. 3304/20053304/2005 ) )

Νομοθετικές ΡυθμίσειςΝομοθετικές Ρυθμίσεις

ΟδηγίαΟδηγία 2000/782000/78 ΕΚ ΕΚ ( (LL303/16 της 303/16 της 2.12.2000) για την διαμόρφωση 2.12.2000) για την διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία, όπου την εργασία, όπου ορισμός της ορισμός της ηθικής παρενόχλησης στο άρθρο 2 ηθικής παρενόχλησης στο άρθρο 2 παρ.3παρ.3 . .

συμμόρφωση έως 19.7.2003συμμόρφωση έως 19.7.2003 (Ν. (Ν. 3304/2005 ) 3304/2005 )

Νομοθετικές ΡυθμίσειςΝομοθετικές Ρυθμίσεις

Οδηγία 2002/73Οδηγία 2002/73 ΕΚ (ΕΚ (LL296/15 της 296/15 της 5.10.2002)5.10.2002) που αναμόρφωσε την που αναμόρφωσε την Οδηγία 76/207Οδηγία 76/207 ΕΟΚ για την αρχή της ΕΟΚ για την αρχή της ίσης μεταχείρισης ανδρών και ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην πρόσβαση στην γυναικών στην πρόσβαση στην απασχόληση ,την επαγγελματική απασχόληση ,την επαγγελματική εκπαίδευση και παρώθηση και τις εκπαίδευση και παρώθηση και τις συνθήκες εργασίας, όπου συνθήκες εργασίας, όπου ορισμός ορισμός της ηθικής παρενόχλησης και της της ηθικής παρενόχλησης και της σεξουαλικής παρενόχλησης στο σεξουαλικής παρενόχλησης στο άρθρο 2 παρ.2 και 3άρθρο 2 παρ.2 και 3. .

συμμόρφωση έως 5.10.2005συμμόρφωση έως 5.10.2005

ως ως παρενόχληση παρενόχληση νοείται η νοείται η συμπεριφορά συμπεριφορά που συνεπάγεται που συνεπάγεται υποβίβαση της ποιότητας του υποβίβαση της ποιότητας του κοινωνικού εργασιακού περιβάλλοντοςκοινωνικού εργασιακού περιβάλλοντος με τα εξής χαρακτηριστικά:με τα εξής χαρακτηριστικά:είναι είναι ανεπιθύμητηανεπιθύμητησυνδεόμενη με τοσυνδεόμενη με το

-το φύλο ή καταγωγή ή άλλη -το φύλο ή καταγωγή ή άλλη διάκρισηδιάκριση

-είναι λεκτική ή σωματική με -είναι λεκτική ή σωματική με σεξουαλικόσεξουαλικό

χαρακτήραχαρακτήρα προκαλεί προκαλεί προσβολή της αξιοπρέπειαςπροσβολή της αξιοπρέπειας του του

εργαζόμενουεργαζόμενουμειώνει το κοινωνικό περιβάλλον της μειώνει το κοινωνικό περιβάλλον της

εργασίαςεργασίας με την με την δημιουργίαδημιουργία εκφοβισμού, εκφοβισμού, εχθρικού η εξευτελιστικού, ταπεινωτικού εχθρικού η εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος.ή επιθετικού περιβάλλοντος.

Μέτρα προστασία των θιγομένων Μέτρα προστασία των θιγομένων από φαινόμενα παρενόχλησηςαπό φαινόμενα παρενόχλησης..

Για τις Οδηγίες 2000/43 και 2000/78Για τις Οδηγίες 2000/43 και 2000/78 α) ειδικοί κανόνες για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των α) ειδικοί κανόνες για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των

θιγομένων,θιγομένων,

β) προστασία έναντι αντιποίνων όσων καταγγέλλουν φαινόμενα β) προστασία έναντι αντιποίνων όσων καταγγέλλουν φαινόμενα παρενόχλησης ή μετέχουν στην διαδικασία απόδειξής τους, παρενόχλησης ή μετέχουν στην διαδικασία απόδειξής τους,

γ) δικονομική ρύθμιση για την αντιστροφή του βάρους της γ) δικονομική ρύθμιση για την αντιστροφή του βάρους της απόδειξης, απόδειξης,

δ) σύστημα ενημέρωση των ενδιαφερομένων, την ενίσχυση του δ) σύστημα ενημέρωση των ενδιαφερομένων, την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου με ευθύνη της δημόσιας διοίκησης κοινωνικού διαλόγου με ευθύνη της δημόσιας διοίκησης

ε) ορισμός ανεξάρτητου φορέα ή φορέων για την προώθηση της ε) ορισμός ανεξάρτητου φορέα ή φορέων για την προώθηση της αρχής της ισότητας, που θα έχει και την γενικότερη αρχής της ισότητας, που θα έχει και την γενικότερη αρμοδιότητα για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αρμοδιότητα για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Για την Οδηγία 2002/73 επιπλέον μέτραΓια την Οδηγία 2002/73 επιπλέον μέτρα

α) αποτελεσματική αποζημίωση των θιγομένων α) αποτελεσματική αποζημίωση των θιγομένων β) ειδική προστασία κατά των απολύσεων ή άλλων β) ειδική προστασία κατά των απολύσεων ή άλλων

δυσμενών μέτρων,δυσμενών μέτρων,γ) καθιέρωση παροχής ανεξάρτητης συνδρομής στα γ) καθιέρωση παροχής ανεξάρτητης συνδρομής στα

θύματα, θύματα, δ) διεξαγωγή ερευνών για την διερεύνηση των δ) διεξαγωγή ερευνών για την διερεύνηση των

φαινομένων της ανισότητας περιλαμβανομένης φαινομένων της ανισότητας περιλαμβανομένης της παρενόχλησης και της σεξουαλικής της παρενόχλησης και της σεξουαλικής παρενόχλησης και την αποτελεσματικότητα των παρενόχλησης και την αποτελεσματικότητα των μέτρων υπέρ της ισότητας μέτρων υπέρ της ισότητας

ε) δημοσίευση εκθέσεων και συστάσεων για την ε) δημοσίευση εκθέσεων και συστάσεων για την εφαρμογή της ισότητας στην απασχόληση εφαρμογή της ισότητας στην απασχόληση

στ) καθιέρωση μέτρων ενίσχυσης του κοινωνικού στ) καθιέρωση μέτρων ενίσχυσης του κοινωνικού διαλόγου και των συλλογικών διαπραγματεύσεων διαλόγου και των συλλογικών διαπραγματεύσεων για την καθιέρωση μέτρων εφαρμογής της για την καθιέρωση μέτρων εφαρμογής της Οδηγίας.Οδηγίας.

Διατήρηση θετικών δράσεων για την εξάλειψη ή Διατήρηση θετικών δράσεων για την εξάλειψη ή αντιστάθμιση μειονεκτημάτων οφειλομένων σε αντιστάθμιση μειονεκτημάτων οφειλομένων σε παράγοντες ή συνθήκες ανισότητας παράγοντες ή συνθήκες ανισότητας

Συμφωνία πλαίσιο για το άγχος Συμφωνία πλαίσιο για το άγχος στην εργασία στην εργασία 8.10.2004 ETUC , 8.10.2004 ETUC , UNICE, UEAPM, CEEPUNICE, UEAPM, CEEP

Άγχος είναι η κατάσταση που Άγχος είναι η κατάσταση που συνοδεύεται από φυσικές, συνοδεύεται από φυσικές, ψυχολογικές, ή κοινωνικές ψυχολογικές, ή κοινωνικές επιπτώσεις και δυσχέρειες επιπτώσεις και δυσχέρειες οφειλόμενες στην αδυναμία οφειλόμενες στην αδυναμία ανταπόκρισης με τις απαιτήσεις ανταπόκρισης με τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες της εργασίαςκαι τις προσδοκίες της εργασίας

Συνήθεις συμπεριφορές ηθικής παρενόχλησηςΣυνήθεις συμπεριφορές ηθικής παρενόχλησης

Το φαινόμενο της ηθικής παρενόχλησης στην Το φαινόμενο της ηθικής παρενόχλησης στην

απασχόληση στην Ελλάδα απασχόληση στην Ελλάδα

α) α) Οι γυναίκες κρίνουν αυστηρότερα τις Οι γυναίκες κρίνουν αυστηρότερα τις συμπεριφορές συμπεριφορές

σεξουαλικής παρενόχλησηςσεξουαλικής παρενόχλησης

β) Άνδρες και γυναίκες εκτιμούν ότι η σεξουαλική β) Άνδρες και γυναίκες εκτιμούν ότι η σεξουαλική

υποταγή ευνοεί την υπηρεσιακή κατάσταση. υποταγή ευνοεί την υπηρεσιακή κατάσταση.

γ) Οι γυναίκες είναι συχνότερα θύματα γ) Οι γυναίκες είναι συχνότερα θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης σεξουαλικής παρενόχλησης

δ) δ) ως προς την ηλικίαως προς την ηλικία των θυμάτων το 84% ήταν των θυμάτων το 84% ήταν κάτω των μικρότερες 35 ετών κάτω των μικρότερες 35 ετών

β) β) τα συνηθέστερα περιστατικάτα συνηθέστερα περιστατικά

πίεση για έξοδο –ραντεβού 24%, πίεση για έξοδο –ραντεβού 24%, σεξουαλικά φραστικά υπονοούμενα σεξουαλικά φραστικά υπονοούμενα

23%, 23%, προκλητικές χειρονομίες 22%, προκλητικές χειρονομίες 22%, εκβιασμός για εύνοια με εργασιακάεκβιασμός για εύνοια με εργασιακά ανταλλάγματα 21%, ανταλλάγματα 21%, πίεση για σύναψη σχέσης 17%, πίεση για σύναψη σχέσης 17%, ανεπιθύμητη επαφή – άγγιγμα 11%,ανεπιθύμητη επαφή – άγγιγμα 11%, πίεση για σεξουαλική συνεύρεση 9%, πίεση για σεξουαλική συνεύρεση 9%,

γ) γ) η πλειονότητα των δραστών είναι η πλειονότητα των δραστών είναι άνδρεςάνδρες ποσοστό 97%, ποσοστό 97%,

διευθυντές 45%, διευθυντές 45%, άμεσοι προϊστάμενοι 18,3%, άμεσοι προϊστάμενοι 18,3%, συνάδελφοι 15,8%, συνάδελφοι 15,8%, πελάτες 14,2% πελάτες 14,2%

δ) δ) ως προς τον χρόνο εκδήλωσης των ως προς τον χρόνο εκδήλωσης των περιστατικών περιστατικών μέσα στην πρώτη διετία σε μέσα στην πρώτη διετία σε ποσοστό 72,5% ποσοστό 72,5%

ε) ε) ως προς την συχνότηταως προς την συχνότητα το 36,75 % μόνον το 36,75 % μόνον μία φορά και πέντε στις 10 γυναίκες πάνω μία φορά και πέντε στις 10 γυναίκες πάνω από δύο φορές έγινε από το ίδιο πρόσωπο από δύο φορές έγινε από το ίδιο πρόσωπο

στ) στ) ως προς την απόδειξηως προς την απόδειξη το 81,7% δήλωσε το 81,7% δήλωσε ότι δεν υπήρχαν άλλα πρόσωπα κατά την ότι δεν υπήρχαν άλλα πρόσωπα κατά την εκδήλωση του περιστατικούεκδήλωση του περιστατικού

ζ) ζ) ως προς τη στάση της διοίκησης της ως προς τη στάση της διοίκησης της

επιχείρησηςεπιχείρησης

56,7% των περιπτώσεως η 56,7% των περιπτώσεως η

διοίκηση δεν διοίκηση δεν γνωρίζει το περιστατικό γνωρίζει το περιστατικό 43,3% λήφθηκαν μέτρα υπέρ του 43,3% λήφθηκαν μέτρα υπέρ του

θύματος,θύματος, 30,8% των περιπτώσεως το θύμα 30,8% των περιπτώσεως το θύμα

απολύεται απολύεται 30,8% ο δράστης αντιμετωπίζεται 30,8% ο δράστης αντιμετωπίζεται

με με συστάσεις συστάσεις

η) η) ως προς την αντίδραση των ως προς την αντίδραση των θυμάτωνθυμάτων

92.5%92.5% των περιπτώσεων τα θύματα των περιπτώσεων τα θύματα δεν δεν

αντιδρούν και αποχωρούν από την αντιδρούν και αποχωρούν από την

εργασίαεργασία

Το φαινόμενο της ηθικής Το φαινόμενο της ηθικής παρενόχλησηςπαρενόχλησης

Ομαδικός χλευασμός Ομαδικός χλευασμός MobbingMobbing

Εξατομικευμένη κακομεταχείριση Εξατομικευμένη κακομεταχείριση BullingBulling

Καψόνια εξευτελισμού Καψόνια εξευτελισμού Ijime Ijime

Παρενόχληση – προσβολή Παρενόχληση – προσβολή harassmentharassment

οι μπροστάρηδες, «οι μπροστάρηδες, «whistleblowerswhistleblowers»»

Μορφές ηθικής παρενόχλησηςΜορφές ηθικής παρενόχλησης

1. Προσβολές των συνθηκών 1. Προσβολές των συνθηκών εργασίας εργασίας

άδικη κριτική,άδικη κριτική, αφαίρεση αρμοδιοτήτων, αφαίρεση αρμοδιοτήτων, ανάθεση δυσβάστακτων ανάθεση δυσβάστακτων

καθηκόντων, καθηκόντων, παραπλάνηση του εργαζόμενου για παραπλάνηση του εργαζόμενου για

κάνει λάθη.κάνει λάθη.

2. Απομόνωση και άρνηση 2. Απομόνωση και άρνηση επικοινωνίας επικοινωνίας

το θύμα διακόπτεται όταν μιλά, το θύμα διακόπτεται όταν μιλά, οι ιεραρχικά ανώτεροι δεν του οι ιεραρχικά ανώτεροι δεν του

απευθύνουν τον λόγο, απευθύνουν τον λόγο, αρνούνται οπτική επαφή μαζί του,αρνούνται οπτική επαφή μαζί του, αγνοούν την παρουσία του. αγνοούν την παρουσία του.

3. 3. Προσβολή της αξιοπρέπειαςΠροσβολή της αξιοπρέπειας

χαρακτηρίζουν το θύμα χαρακτηρίζουν το θύμα περιφρονητικά, περιφρονητικά,

διαδίδουν δυσφημιστικές φήμες, διαδίδουν δυσφημιστικές φήμες, χλευάζουν την εμφάνιση, χλευάζουν την εμφάνιση, την αναπηρία την καταγωγή.την αναπηρία την καταγωγή.

4. Λεκτική, σωματική ή σεξουαλική 4. Λεκτική, σωματική ή σεξουαλική βία βία

απειλούν το θύμα με σωματική απειλούν το θύμα με σωματική βία, βία,

του κλείνουν την πόρτα στα του κλείνουν την πόρτα στα μούτρα, μούτρα,

απειλούν ότι θα βλάψουν την απειλούν ότι θα βλάψουν την εργασιακή του υπόσταση, εργασιακή του υπόσταση,

ουρλιάζουν στο θύμα, επιτίθενται, ουρλιάζουν στο θύμα, επιτίθενται, παρενοχλούνπαρενοχλούν σεξουαλικά το θύμα. σεξουαλικά το θύμα.

Ενδοεπιχειρησιακές διαδικασίες πρόληψης Ενδοεπιχειρησιακές διαδικασίες πρόληψης και και

ΚαταστολήςΚαταστολής

ΕυαισθητοποίησηΕυαισθητοποίηση για το πρόβλημα, τους για το πρόβλημα, τους τρόπους εκδήλωσης και τις επιπτώσεις τρόπους εκδήλωσης και τις επιπτώσεις

Καταγραφή των φαινομένων ηθικής Καταγραφή των φαινομένων ηθικής παρενόχλησηςπαρενόχλησης

Περιοδική παρακολούθηση της Περιοδική παρακολούθηση της αποτελεσματικότηταςαποτελεσματικότητας της της ευαισθητοποίησηςευαισθητοποίησης

Καθιέρωση ενδουπεχειρησιακού οργάνου Καθιέρωση ενδουπεχειρησιακού οργάνου διαμεσολάβησης για την αντιμετώπιση διαμεσολάβησης για την αντιμετώπιση των καταγγελιώντων καταγγελιών . .

Θεσμική διευκρίνηση των μέσωνΘεσμική διευκρίνηση των μέσων που που καλύπτουν την ηθική αποκατάσταση του καλύπτουν την ηθική αποκατάσταση του θύματος θύματος

0 ρόλος του συνδικαλιστικού 0 ρόλος του συνδικαλιστικού κινήματοςκινήματος

Αλληλεγγύη για την πρόληψη και καταστολήΑλληλεγγύη για την πρόληψη και καταστολή

Συγκρότηση ειδικού οργάνου για την Συγκρότηση ειδικού οργάνου για την

αντιμετώπιση του προβλήματοςαντιμετώπιση του προβλήματος

Συμμετοχή σε ενδοεπιχειρησιακό συλλογικό Συμμετοχή σε ενδοεπιχειρησιακό συλλογικό όργανοόργανο

Λήψη μέτρων με όρους συλλογικών συμβάσεων Λήψη μέτρων με όρους συλλογικών συμβάσεων σε εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας σε εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας πλαίσιο για την καταπολέμηση του άγχους πλαίσιο για την καταπολέμηση του άγχους στην εργασία στην εργασία

Ειδικά στον τραπεζικό κλάδοΕιδικά στον τραπεζικό κλάδο

Κλαδική Επιτροπή Ίσων Ευκαιριών Κλαδική Επιτροπή Ίσων Ευκαιριών

Ισομερείς Επιτροπές ΙσότηταςΙσομερείς Επιτροπές Ισότητας

Ο ρόλος της ΠολιτείαςΟ ρόλος της Πολιτείας

Λήψη μέτρων σε εφαρμογή της Λήψη μέτρων σε εφαρμογή της Οδηγίας Οδηγίας

2002/732002/73

Όλοι οι εργαζόμενοι ανεξαρτήτως φύλου έχουν Όλοι οι εργαζόμενοι ανεξαρτήτως φύλου έχουν δικαίωμα υποβολής εγγράφου αιτήματος ή δικαίωμα υποβολής εγγράφου αιτήματος ή αναφοράς στην Επιχειρησιακή Επιτροπή Ίσων αναφοράς στην Επιχειρησιακή Επιτροπή Ίσων Ευκαιριών της Τράπεζας,Ευκαιριών της Τράπεζας, όπου εργάζονται, και να όπου εργάζονται, και να ζητήσουν ζητήσουν την την υποβολή αιτιολογημένης γνώμηςυποβολή αιτιολογημένης γνώμης στο στο αρμόδιο υπηρεσιακό όργανο της Τράπεζαςαρμόδιο υπηρεσιακό όργανο της Τράπεζας για θέμα, για θέμα, που τους αφορά και είναι σχετικό με που τους αφορά και είναι σχετικό με παραβίαση της παραβίαση της ισότητας των φύλωνισότητας των φύλων στις εργασιακές σχέσεις ή με στις εργασιακές σχέσεις ή με προσβολή της προσωπικότητα σε σχέση με το προσβολή της προσωπικότητα σε σχέση με το φύλοφύλο,,..Το ανωτέρω δικαίωμα συνάγεται από τις αρμοδιότητες Το ανωτέρω δικαίωμα συνάγεται από τις αρμοδιότητες των Επιχειρησιακών Επιτροπών Ισότητας του των Επιχειρησιακών Επιτροπών Ισότητας του άρθρο 15 παρ. 2 άρθρο 15 παρ. 2 - ΣΣΕ 13.3.1997- ΣΣΕ 13.3.1997,(Πρ.Κατ. Υπ. ,(Πρ.Κατ. Υπ. Εργασίας 35/22.5.1997 )Εργασίας 35/22.5.1997 )