ΤΑ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑΤΑ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑΔιδακτικό Σενάριο με χρήση ΤΠΕΔιδακτικό Σενάριο με χρήση ΤΠΕ

στο μάθημα της αρχαίας Ιστορίας της Α΄ Γυμνασίουστο μάθημα της αρχαίας Ιστορίας της Α΄ Γυμνασίου

σχολικό έτος 2009 - 2010 σχολικό έτος 2009 - 2010

Γυμνάσιο Βαπτιστή Νομού ΚιλκίςΓυμνάσιο Βαπτιστή Νομού Κιλκίς

ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΟΙΓΛΩΣΣΟΛΟΓΟΙΣημασία:Σημασία:

Παναθήναια:Παναθήναια: ουδέτερο επίθετο που συναντάται μόνο στον πληθυντικό και σημαίνει ουδέτερο επίθετο που συναντάται μόνο στον πληθυντικό και σημαίνειμεγάλη γιορτή στην αρχαία Αθήνα μεγάλη γιορτή στην αρχαία Αθήνα

Ετυμολογία: Ετυμολογία: Σύμφωνα με την ετυμολογία τα Παναθήναια γινόταν σαν ανάμνηση της Σύμφωνα με την ετυμολογία τα Παναθήναια γινόταν σαν ανάμνηση της ένωσης των δήμων της Αττικής με την πόλη της Αθήνας.ένωσης των δήμων της Αττικής με την πόλη της Αθήνας.

Η λέξη Παναθήναια είναι σύνθετη λέξη με Η λέξη Παναθήναια είναι σύνθετη λέξη με α' συνθετικό :α' συνθετικό :το πρόθημα Παν- το οποίο καλύπτει το σύνολο των στοιχείων που συνεπάγεται το β' το πρόθημα Παν- το οποίο καλύπτει το σύνολο των στοιχείων που συνεπάγεται το β'

συνθετικό και συνθετικό και β΄ συνθετικόβ΄ συνθετικό : :το αρχ. επίθετο Ἀθηναῖ(ος) = αυτός που προέρχεται, ανήκει ή αναφέρεται στην Aθήνα ή το αρχ. επίθετο Ἀθηναῖ(ος) = αυτός που προέρχεται, ανήκει ή αναφέρεται στην Aθήνα ή

στους Aθηναίους· στους Aθηναίους·

Χρήση του όρου:Χρήση του όρου: ως Παναθήναια συναντήσαμεως Παναθήναια συναντήσαμε

• μια περιοχή στην Αθήνα, περίπου στο μέσον της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, όπου μια περιοχή στην Αθήνα, περίπου στο μέσον της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, όπου

σήμερα υπάρχει η πλατεία Αργεντινής. Η περιοχή ονομάζεται από τους κατοίκους σήμερα υπάρχει η πλατεία Αργεντινής. Η περιοχή ονομάζεται από τους κατοίκους

ΠαναθήναιαΠαναθήναια και υπήρχε εκεί και πλατεία, η πλατεία Παναθηναίων, η οποία περίπου και υπήρχε εκεί και πλατεία, η πλατεία Παναθηναίων, η οποία περίπου

το 1982 μετονομάστηκε σε πλατεία της Δημοκρατίας της Αργεντινής. το 1982 μετονομάστηκε σε πλατεία της Δημοκρατίας της Αργεντινής.

• τίτλους βιβλίων, ονόματα περιοδικών, ταβερνών, μαγαζιών, σινεμά, τίτλους βιβλίων, ονόματα περιοδικών, ταβερνών, μαγαζιών, σινεμά,

εκπαιδευτήριων, επαγγελματικών οδηγών Ελλάδος κ.α.εκπαιδευτήριων, επαγγελματικών οδηγών Ελλάδος κ.α.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ – – ΧΡΟΝΙΚΟΓΡΑΦΟΙ (α)ΧΡΟΝΙΚΟΓΡΑΦΟΙ (α)

Ο Πεισίστρατος καθιέρωσε τα Ο Πεισίστρατος καθιέρωσε τα

μεγάλα Παναθήναια, που γίνονταν μεγάλα Παναθήναια, που γίνονταν

κάθε τέσσερα χρόνια. Τα Μικρά κάθε τέσσερα χρόνια. Τα Μικρά

Παναθήναια, γίνονταν κάθε χρόνο. Παναθήναια, γίνονταν κάθε χρόνο.

Διεξάγονταν κατά το μήνα Διεξάγονταν κατά το μήνα

Εκατομβαιώνα, που αντιστοιχούσε με Εκατομβαιώνα, που αντιστοιχούσε με

το σημερινό Ιούλιο. Ο θεσμός των το σημερινό Ιούλιο. Ο θεσμός των

Αθήναιων χάνεται στην προϊστορία και Αθήναιων χάνεται στην προϊστορία και

αρχικά ήταν μηνιαία θυσία που γινόταν αρχικά ήταν μηνιαία θυσία που γινόταν

στα τέλη του κάθε μήνα προς τιμή της στα τέλη του κάθε μήνα προς τιμή της

Αθηνάς που μετατράπηκε αργότερα σε Αθηνάς που μετατράπηκε αργότερα σε

τελετή με εορταστικό χαρακτήρα και τελετή με εορταστικό χαρακτήρα και

γινόταν δύο φορές το χρόνο.γινόταν δύο φορές το χρόνο.

Τα Μεγάλα Παναθήναια Τα Μεγάλα Παναθήναια

γιορτάζονταν μεγαλοπρεπέστατα και γιορτάζονταν μεγαλοπρεπέστατα και

διαρκούσαν 10 ημέρεςδιαρκούσαν 10 ημέρες..

Εορταστικό πρόγραμμαΕορταστικό πρόγραμμα

μήνας Εκατομβαιών:μήνας Εκατομβαιών:

2121ηη , 22 , 22ηη , 23 , 23ηη > μουσικοί διαγωνισμοί > μουσικοί διαγωνισμοί

2424ηη , 25 , 25ηη > διαγωνισμοί > διαγωνισμοί

αθλητισμούαθλητισμού

2626ηη > ιππικοί αγώνες > ιππικοί αγώνες

2727ηη > Πυρρίχια και Ευάνδρια > Πυρρίχια και Ευάνδρια

2828ηη > Λάμπιοι, Πάννυχοι, > Λάμπιοι, Πάννυχοι,

2828ηη > Πομπή, θυσία, δείπνος > Πομπή, θυσία, δείπνος

2929ηη > Ιστιοπλοϊκοί αγώνες > Ιστιοπλοϊκοί αγώνες

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ – – ΧΡΟΝΙΚΟΓΡΑΦΟΙ (β)ΧΡΟΝΙΚΟΓΡΑΦΟΙ (β)

Στα μεγάλα Παναθήναια γίνονταν αθλητικοί και μουσικοί αγώνες με απονομή βραβείων.Στα μεγάλα Παναθήναια γίνονταν αθλητικοί και μουσικοί αγώνες με απονομή βραβείων.

Όσον αφορά στα έπαθλα των μουσικών αγώνωνΌσον αφορά στα έπαθλα των μουσικών αγώνων

• Το πρώτο βραβείο τραγουδιού με συνοδεία κιθάρας ήταν ένα Το πρώτο βραβείο τραγουδιού με συνοδεία κιθάρας ήταν ένα χρυσό στεφάνι χρυσό στεφάνι με με

σχήμα φύλλων δάφνης αξίας 1000 δραχμών που συνοδευόταν με αμοιβή 500 σχήμα φύλλων δάφνης αξίας 1000 δραχμών που συνοδευόταν με αμοιβή 500

δραχμώνδραχμών σε μετρητά. Τα υπόλοιπα βραβεία ήταν αξίας 1200, 600, 400 και 300 σε μετρητά. Τα υπόλοιπα βραβεία ήταν αξίας 1200, 600, 400 και 300

δραχμών αντιστοίχως.δραχμών αντιστοίχως.

• Τα δύο πρώτα βραβεία για τραγούδι με συνοδεία αυλού ήταν 300 και 100 δραχμές Τα δύο πρώτα βραβεία για τραγούδι με συνοδεία αυλού ήταν 300 και 100 δραχμές

αντίστοιχα.αντίστοιχα.

• Το πρώτο βραβείο για μουσική κιθάρας (χωρίς τραγούδι) ήταν χρυσό στεφάνι αξίας Το πρώτο βραβείο για μουσική κιθάρας (χωρίς τραγούδι) ήταν χρυσό στεφάνι αξίας

500 δρχ. και 300 δρχ. μετρητά. Το είδος και η αξία του δεύτερου βραβείου δεν 500 δρχ. και 300 δρχ. μετρητά. Το είδος και η αξία του δεύτερου βραβείου δεν

διασώζεται. Το τρίτο βραβείο ήταν 100 δρχ. μετρητά.διασώζεται. Το τρίτο βραβείο ήταν 100 δρχ. μετρητά.

• Για μουσική αυλού (χωρίς τραγούδι) υπήρχαν επίσης δύο βραβεία. Το πρώτο ήταν Για μουσική αυλού (χωρίς τραγούδι) υπήρχαν επίσης δύο βραβεία. Το πρώτο ήταν

ένα στεφάνι.ένα στεφάνι.

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΙ – – ΧΡΟΝΙΚΟΓΡΑΦΟΙ (γ)ΧΡΟΝΙΚΟΓΡΑΦΟΙ (γ)

Όσον αφορά στα έπαθλα των γυμναστικών αγώνων Όσον αφορά στα έπαθλα των γυμναστικών αγώνων

έχουμε μια επιγραφή του 4ου αι. π.Χ. που αναφέρει τα αγωνίσματα και τα έπαθλα, τα οποία έχουμε μια επιγραφή του 4ου αι. π.Χ. που αναφέρει τα αγωνίσματα και τα έπαθλα, τα οποία

τα μετρούσαν σε τα μετρούσαν σε αμφορείς ελαιόλαδουαμφορείς ελαιόλαδου. Πρόκειται για τους αγώνες της νεολαίας. . Πρόκειται για τους αγώνες της νεολαίας.

• Ως προς την αξία των επάθλων ξέρουμε από άλλες πηγές, ότι ένας αμφορέας λάδι Ως προς την αξία των επάθλων ξέρουμε από άλλες πηγές, ότι ένας αμφορέας λάδι

κόστιζε 12 δραχμές. Το υψηλότερο βραβείο (60 αμφορείς) ισοδυναμούσε λοιπόν με 720 κόστιζε 12 δραχμές. Το υψηλότερο βραβείο (60 αμφορείς) ισοδυναμούσε λοιπόν με 720

δρχ, το χαμηλότερο (6 αμφορείς) ισοδυναμούσε με 72 δραχμές της εποχής εκείνης. δρχ, το χαμηλότερο (6 αμφορείς) ισοδυναμούσε με 72 δραχμές της εποχής εκείνης.

Εκτός αυτού, το λάδι προέρχονταν από τα ιερά ελαιόδεντρα, και δεν ήταν στην Εκτός αυτού, το λάδι προέρχονταν από τα ιερά ελαιόδεντρα, και δεν ήταν στην

διάθεση των κοινών ανθρώπων.διάθεση των κοινών ανθρώπων.

1 αμφορέας = 12 δραχμές1 αμφορέας = 12 δραχμές

• Και για τους Και για τους ιππικούς αγώνες ιππικούς αγώνες τα έπαθλα ήταν αμφορείς λαδιού. τα έπαθλα ήταν αμφορείς λαδιού.

• Άρα τα πιο συνηθισμένα βραβεία των Παναθηναίων ήταν Άρα τα πιο συνηθισμένα βραβεία των Παναθηναίων ήταν χρυσά στεφάνια, χρυσά στεφάνια, δραχμέςδραχμές σε σε

μετρητά και μετρητά και αμφορείς ελαιόλαδουαμφορείς ελαιόλαδου

ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ (α)ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ (α)

• Η Οδός των ΠαναθηναίωνΗ Οδός των Παναθηναίων αποτελούσε τον κυριότερο δρόμο της αρχαίας Αθήνας. αποτελούσε τον κυριότερο δρόμο της αρχαίας Αθήνας.

Από αυτήν διερχόταν η μεγάλη πομπή που απευθυνόταν στην λατρεία της θεάς Από αυτήν διερχόταν η μεγάλη πομπή που απευθυνόταν στην λατρεία της θεάς

Αθηνάς. Πρόκειται για μεγάλου μήκους ευρεία οδό (η φαρδύτερη των Αθηνών, Αθηνάς. Πρόκειται για μεγάλου μήκους ευρεία οδό (η φαρδύτερη των Αθηνών,

πλάτους 110 μ.), η οποία ξεκινούσε από το Δίπυλο στην περιοχή του Κεραμεικού, εν πλάτους 110 μ.), η οποία ξεκινούσε από το Δίπυλο στην περιοχή του Κεραμεικού, εν

συνεχεία διέσχιζε διαγωνίως την Αγορά από την βορειοδυτική έως τη συνεχεία διέσχιζε διαγωνίως την Αγορά από την βορειοδυτική έως τη

νοτιοανατολική της γωνία, με τελική κατάληξη τον ιερό βράχο της Ακροπόλεως, νοτιοανατολική της γωνία, με τελική κατάληξη τον ιερό βράχο της Ακροπόλεως,

όπου έφθανε περίπου μέχρι την είσοδο του ναού της Αθηνάς (Παρθενών). όπου έφθανε περίπου μέχρι την είσοδο του ναού της Αθηνάς (Παρθενών).

• Η αφετηρία του «Δρόμου» πρέπει να βρισκόταν λίγο βορειότερα του Βωμού των Η αφετηρία του «Δρόμου» πρέπει να βρισκόταν λίγο βορειότερα του Βωμού των

Δώδεκα Θεών, έμπροσθεν των εκεί ευρισκομένων Ερμών, και το τέρμα του κοντά Δώδεκα Θεών, έμπροσθεν των εκεί ευρισκομένων Ερμών, και το τέρμα του κοντά

στο Ελευσίνιο προς νότο, σε απόσταση περίπου 360 μ. από την άφεση. Εκατέρωθεν στο Ελευσίνιο προς νότο, σε απόσταση περίπου 360 μ. από την άφεση. Εκατέρωθεν

του «Δρόμου», μετά το βορειοδυτικό άκρο της Αγοράς, υπήρχαν στοές που του «Δρόμου», μετά το βορειοδυτικό άκρο της Αγοράς, υπήρχαν στοές που

εξυπηρετούσαν λειτουργικούς σκοπούς, σχετιζόμενους μάλλον με την προπαρασκευή εξυπηρετούσαν λειτουργικούς σκοπούς, σχετιζόμενους μάλλον με την προπαρασκευή

και εκτέλεση των λατρευτικών πράξεων των Παναθηναίων.και εκτέλεση των λατρευτικών πράξεων των Παναθηναίων.

ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΕΝΑΡΞΗΣ ΤΗΣ ΠΟΜΠΗΣΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΕΝΑΡΞΗΣ ΤΗΣ ΠΟΜΠΗΣ

ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ (β)ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ (β)

Η Οδός των Παναθηναίων Η Οδός των Παναθηναίων

αντιστοιχεί με ένα τμήμα της αντιστοιχεί με ένα τμήμα της

σημερινής οδού Αδριανού. σημερινής οδού Αδριανού.

Δυστυχώς Δυστυχώς

για ακόμα μια φορά για ακόμα μια φορά

διαπιστώνουμε ότι η πολιτεία διαπιστώνουμε ότι η πολιτεία

δεν πήρε κανένα μέτρο ώστε δεν πήρε κανένα μέτρο ώστε

να προστατέψει την να προστατέψει την

πολιτιστική μας κληρονομιά! πολιτιστική μας κληρονομιά!

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ (α)ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ (α)

Για να τιμήσουν την Αθηνά οι κάτοικοι της Αθήνας, έκαναν κάθε τέσσερα χρόνια μια περίφημη γιορτή, Για να τιμήσουν την Αθηνά οι κάτοικοι της Αθήνας, έκαναν κάθε τέσσερα χρόνια μια περίφημη γιορτή, τα Παναθήναια που ήταν η πιο λαμπρή και ονομαστή γιορτή της αρχαιότητας. Οι Παναθηναϊκοί τα Παναθήναια που ήταν η πιο λαμπρή και ονομαστή γιορτή της αρχαιότητας. Οι Παναθηναϊκοί αγώνες αγώνες περιελάμβανανπεριελάμβαναν αγώνες μουσικούς, γυμνικούς, ιππικούς, πυρρίχης, ευανδρίας, αγώνες μουσικούς, γυμνικούς, ιππικούς, πυρρίχης, ευανδρίας, λαμπαδηδρομίας, παννυχίδος και «νεών αμίλλης».λαμπαδηδρομίας, παννυχίδος και «νεών αμίλλης».

• Ο Ο μουσικός αγών μουσικός αγών διεξαγόταν στο Ωδείο διεξαγόταν στο Ωδείο

του Περικλέους, στη νοτιοανατολική του Περικλέους, στη νοτιοανατολική

πλαγιά της Ακροπόλεως, κοντά στο πλαγιά της Ακροπόλεως, κοντά στο

θέατρο του Διονύσου και έπαιρναν μέρος θέατρο του Διονύσου και έπαιρναν μέρος

οι ραψωδοί που απήγγειλαν τα Ομηρικά οι ραψωδοί που απήγγειλαν τα Ομηρικά

Έπη και οι μουσικοί που τραγουδούσαν με Έπη και οι μουσικοί που τραγουδούσαν με

τη συνοδεία κιθαρωδών και αυλωδών, τη συνοδεία κιθαρωδών και αυλωδών,

λυρικά τραγούδια. Επίσης διεξάγονταν λυρικά τραγούδια. Επίσης διεξάγονταν

αγώνες μεταξύ κιθαρωδών και αυλωδών. αγώνες μεταξύ κιθαρωδών και αυλωδών.

• Οι Οι γυμνικοί αγώνες γυμνικοί αγώνες διεξάγονταν στο διεξάγονταν στο

Παναθηναϊκό Στάδιο, στην αριστερή όχθη Παναθηναϊκό Στάδιο, στην αριστερή όχθη

του Ιλισσού. Διαρκούσαν δύο μέρες και του Ιλισσού. Διαρκούσαν δύο μέρες και

περιελάμβαναν δρόμο, πάλη, παγκράτιο περιελάμβαναν δρόμο, πάλη, παγκράτιο

και πένταθλο. Έπαιρναν μέρος τρεις και πένταθλο. Έπαιρναν μέρος τρεις

κατηγορίες αθλητών : παιδιά, έφηβοι και κατηγορίες αθλητών : παιδιά, έφηβοι και

άνδρες. Τα παιδιά αγωνίζονταν στο άνδρες. Τα παιδιά αγωνίζονταν στο

δόλιχο, το στάδιο, το δίαυλο, την πάλη, δόλιχο, το στάδιο, το δίαυλο, την πάλη,

την πυγμή και παγκράτιο. Οι άνδρες στο την πυγμή και παγκράτιο. Οι άνδρες στο

δόλιχο, το στάδιο, τον δίαυλο, τον ίππιο, δόλιχο, το στάδιο, τον δίαυλο, τον ίππιο,

το πένταθλο, την πάλη, την πυγμή, το το πένταθλο, την πάλη, την πυγμή, το

παγκράτιο και τον οπλίτη.παγκράτιο και τον οπλίτη.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ (β)ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ (β)

• Την 26Την 26ηη του Εκατομβαιώνος του Εκατομβαιώνος

διεξαγόταν ο διεξαγόταν ο ιππικός αγώνιππικός αγών στον στον

ιππόδρομο των Αθηνών, που ιππόδρομο των Αθηνών, που

βρισκόταν στη θέση «Εχελίδαι», κοντά βρισκόταν στη θέση «Εχελίδαι», κοντά

στον Πειραιά και ήταν χώρος οκτώ στον Πειραιά και ήταν χώρος οκτώ

σταδίων. Σε αυτούς τους ιππικούς σταδίων. Σε αυτούς τους ιππικούς

αγώνες μπορούσαν να πάρουν μέρος αγώνες μπορούσαν να πάρουν μέρος

όλοι οι Έλληνες, αλλά και ξένοι. όλοι οι Έλληνες, αλλά και ξένοι.

• Οι ιππικοί αγώνες αποτελούνταν από Οι ιππικοί αγώνες αποτελούνταν από

αγώνες ίππων με αναβάτη ή αγώνες ίππων με αναβάτη ή

αρματοδρομίες και διαρκούσαν δύο αρματοδρομίες και διαρκούσαν δύο

μέρες :μέρες :

Την Την πρώτη μέρα πρώτη μέρα διεξάγονταν :διεξάγονταν :

α) αγών «εκ των πολιτών» α) αγών «εκ των πολιτών»

β) αγών «εκ των φυλάρχων» καιβ) αγών «εκ των φυλάρχων» και

γ) αγών «εκ των ιππίων»γ) αγών «εκ των ιππίων»

Την Την δεύτερη μέρα δεύτερη μέρα διεξάγονταν :διεξάγονταν :

α) «αγών εκ πάντων» και α) «αγών εκ πάντων» και

β) «αγών εκ των πολιτών» με β) «αγών εκ των πολιτών» με

άρματα μάχης και άρματα μάχης και

παρελάσεως. παρελάσεως.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ (γ)ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ (γ)

• Την 27Την 27ηη του Εκατομβαιώνος διεξαγόταν του Εκατομβαιώνος διεξαγόταν

ο ο χορός «Πυρρίχη»χορός «Πυρρίχη», χορός με όπλα, σε , χορός με όπλα, σε

ανάμνηση του ότι η πάνοπλος Θεά Αθηνά ανάμνηση του ότι η πάνοπλος Θεά Αθηνά

χόρεψε μετά τη νίκη της εναντίον των χόρεψε μετά τη νίκη της εναντίον των

γιγάντων. Ο χορός εκτελούνταν και από γιγάντων. Ο χορός εκτελούνταν και από

τις τρεις κατηγορίες αθλητών (παιδιά, τις τρεις κατηγορίες αθλητών (παιδιά,

έφηβοι και άνδρες). Ο νικητής χορός έφηβοι και άνδρες). Ο νικητής χορός

έπαιρνε ως έπαθλο ένα βόδι. Οι έπαιρνε ως έπαθλο ένα βόδι. Οι

χορευτές του κάθε χορού ήταν 24, ανά χορευτές του κάθε χορού ήταν 24, ανά

12 σε δύο ημισφαίρια, γυμνοί, μόνο με 12 σε δύο ημισφαίρια, γυμνοί, μόνο με

περικεφαλαία και ασπίδα.περικεφαλαία και ασπίδα.

• Επίσης την ίδια μέρα από τις δέκα φυλές Επίσης την ίδια μέρα από τις δέκα φυλές

των Αθηνών, έπαιρναν μέρος σε των Αθηνών, έπαιρναν μέρος σε αγώνα αγώνα

ευανδρίαςευανδρίας οι αντιπροσωπευτικότεροι σε οι αντιπροσωπευτικότεροι σε

σφρίγος και ωραίο ανάστημα άνδρες. Η σφρίγος και ωραίο ανάστημα άνδρες. Η

νικήτρια ομάδα έπαιρνε ως έπαθλο ένα νικήτρια ομάδα έπαιρνε ως έπαθλο ένα

βόδι και ασπίδες. βόδι και ασπίδες.

• Στο διαγωνισμό ευανδρίας, υπαγόταν και Στο διαγωνισμό ευανδρίας, υπαγόταν και

ο ο αγών θαλλοφόρωναγών θαλλοφόρων, όπου κάθε φυλή , όπου κάθε φυλή

παρουσίαζε τους θαλερότερους παρουσίαζε τους θαλερότερους

γέροντες, οι οποίοι μετά την ανάδειξη γέροντες, οι οποίοι μετά την ανάδειξη

τους ως νικητών, κρατώντας κλάδους τους ως νικητών, κρατώντας κλάδους

ελιάς, έπαιρναν μέρος και στη μεγάλη ελιάς, έπαιρναν μέρος και στη μεγάλη

πομπή των Παναθηναίων.πομπή των Παναθηναίων.

• Επίσης τη νύχτα της 27ης προς την 28η Επίσης τη νύχτα της 27ης προς την 28η

του μηνός διεξαγόταν του μηνός διεξαγόταν η «πανυχίς»η «πανυχίς», που , που

ήταν παιάνας προς τιμή της Θεάς, από ήταν παιάνας προς τιμή της Θεάς, από

χορωδία παρθένων της Αθήνας.χορωδία παρθένων της Αθήνας.

• Τέλος τα αγωνίσματα έκλειναν με τη Τέλος τα αγωνίσματα έκλειναν με τη

«Νεών άμιλλα» «Νεών άμιλλα» που ήταν διαγωνισμός που ήταν διαγωνισμός

πλοίων, ιστιοπλοϊκοί αγώνες και πλοίων, ιστιοπλοϊκοί αγώνες και

λεμβοδρομίες, οι οποίες γίνονταν την λεμβοδρομίες, οι οποίες γίνονταν την

29η του μηνός, στην είσοδο του λιμένος 29η του μηνός, στην είσοδο του λιμένος

Πειραιώς, στον τάφο του Θεμιστοκλέους.Πειραιώς, στον τάφο του Θεμιστοκλέους.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ (δ)ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ (δ)

• Την εσπέρα της 27ης Εκατομβαιώνος γινόταν Την εσπέρα της 27ης Εκατομβαιώνος γινόταν η λαμπαδηδρομία των η λαμπαδηδρομία των

ΠαναθηναίωνΠαναθηναίων. Ήταν δρόμος ανδρών που κρατούσαν αναμμένες λαμπάδες. . Ήταν δρόμος ανδρών που κρατούσαν αναμμένες λαμπάδες.

Την Την επιμέλειαεπιμέλεια της λαμπαδηδρομίας αναλάμβαναν οι φυλές. Οι αγωνιστές της λαμπαδηδρομίας αναλάμβαναν οι φυλές. Οι αγωνιστές

ξεκινούσανξεκινούσαν απ’ το βωμό του Προμηθέως που βρισκόταν στην Ακαδημία και απ’ το βωμό του Προμηθέως που βρισκόταν στην Ακαδημία και

τερμάτιζαν στη πόλη των Αθηνών. τερμάτιζαν στη πόλη των Αθηνών.

• Η λαμπαδηδρομία ήταν αγώνισμα μεταφοράς πυρσού, ο οποίος προερχόταν Η λαμπαδηδρομία ήταν αγώνισμα μεταφοράς πυρσού, ο οποίος προερχόταν

από το τελετουργικό άναμα της πυράς βωμού και από την πομπή μεταφοράς από το τελετουργικό άναμα της πυράς βωμού και από την πομπή μεταφοράς

του φωτός για την τέλεση θυσιών. Στα Παναθήναια έτρεχαν δέκα ομάδες του φωτός για την τέλεση θυσιών. Στα Παναθήναια έτρεχαν δέκα ομάδες

λαμπαδηδρόμων, τοποθετημένοι κατά διαστήματα, μεταβιβάζοντας τη λαμπαδηδρόμων, τοποθετημένοι κατά διαστήματα, μεταβιβάζοντας τη

λαμπάδα ο ένας στον άλλο και επιδίωκαν να φέρουν πρώτοι τη φλόγα στο λαμπάδα ο ένας στον άλλο και επιδίωκαν να φέρουν πρώτοι τη φλόγα στο

βωμό χωρίς να σβήσει η λαμπάδα.βωμό χωρίς να σβήσει η λαμπάδα.

• Το Το έπαθλοέπαθλο ήταν κοινό για την νικήτρια ομάδα. Ως βραβείο έπαιρναν ήταν κοινό για την νικήτρια ομάδα. Ως βραβείο έπαιρναν

«νικητήριο» η φυλή και «άθλον» ο νικητής. «νικητήριο» η φυλή και «άθλον» ο νικητής.

• Οι λαμπαδηδρομίες μπορούσαν επίσης να γίνουν νύκτα ή οι λαμπαδηδρόμοι Οι λαμπαδηδρομίες μπορούσαν επίσης να γίνουν νύκτα ή οι λαμπαδηδρόμοι

να ήταν έφιπποι. να ήταν έφιπποι.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ (ε)ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ (ε)

Η πιο σημαντική μέρα των Παναθηναίων ήταν η 28η του μηνός κατά την οποία διεξάγονταν οι ιεροπραξίες των Η πιο σημαντική μέρα των Παναθηναίων ήταν η 28η του μηνός κατά την οποία διεξάγονταν οι ιεροπραξίες των Παναθηναίων. Παναθηναίων. Ο κύριος Ο κύριος σκοπός σκοπός του τελετουργικού τούτου μέρους, ήταν η επίσημη πομπή και η προσφορά του υφανθέντος του τελετουργικού τούτου μέρους, ήταν η επίσημη πομπή και η προσφορά του υφανθέντος πέπλου για την επένδυση του ξοάνου της Θεάς, καθώς επίσης και θυσίες και δεήσεις, προς έκφραση της πέπλου για την επένδυση του ξοάνου της Θεάς, καθώς επίσης και θυσίες και δεήσεις, προς έκφραση της ευγνωμοσύνης των Αθηναίων για την προστασία της πόλεως απ’ τη Θεά.ευγνωμοσύνης των Αθηναίων για την προστασία της πόλεως απ’ τη Θεά.

• Τον πέπλο τοποθετούσαν σε άρμα που είχε Τον πέπλο τοποθετούσαν σε άρμα που είχε σχήμα πλοίου, το οποίο είχε ιστό, πάνω σχήμα πλοίου, το οποίο είχε ιστό, πάνω στον οποίο έδενα τον πέπλο, ενώ το άρμα στον οποίο έδενα τον πέπλο, ενώ το άρμα έσερναν άλογα. έσερναν άλογα.

• Η πομπή δια του Διπύλου ερχόταν στο Η πομπή δια του Διπύλου ερχόταν στο δρόμο που οδηγούσε στην αγορά, όπου οι δρόμο που οδηγούσε στην αγορά, όπου οι ιππείς έκαναν παρέλαση και τιμούσαν ιππείς έκαναν παρέλαση και τιμούσαν τους εκεί βωμούς. Η πομπή έφτανε στο τους εκεί βωμούς. Η πομπή έφτανε στο Ελευσίνιον, το ιερό όπου γινόταν η πρώτη Ελευσίνιον, το ιερό όπου γινόταν η πρώτη μύηση των Ελευσινίων Μυστηρίων, το μύηση των Ελευσινίων Μυστηρίων, το οποίο βρισκόταν δυτικά της εισόδου της οποίο βρισκόταν δυτικά της εισόδου της Ακροπόλεως. Ακολούθως πλησίαζε το Ακροπόλεως. Ακολούθως πλησίαζε το πελασγικό τείχος και έφτανε στο χώρο πελασγικό τείχος και έφτανε στο χώρο προ των Προπυλαίων της Ακροπόλεως, προ των Προπυλαίων της Ακροπόλεως, χωρίς όμως το πλοίο –σχήμα άρμα- το χωρίς όμως το πλοίο –σχήμα άρμα- το οποίο αφηνόταν κοντά στον Άρειο Πάγο, οποίο αφηνόταν κοντά στον Άρειο Πάγο, και χωρίς τα άλογα. και χωρίς τα άλογα.

• Μόλις γινόταν η άνοδος της πομπής στην Μόλις γινόταν η άνοδος της πομπής στην Ακρόπολη, γινόταν και η παράδοση του Ακρόπολη, γινόταν και η παράδοση του πέπλου στην Ιέρεια της Αθηνάς Πολιάδος πέπλου στην Ιέρεια της Αθηνάς Πολιάδος από τον ταμία του ιερού της Θεάς, οποίος από τον ταμία του ιερού της Θεάς, οποίος περιστοιχιζόταν από ομάδα εργαστίνων. περιστοιχιζόταν από ομάδα εργαστίνων. Η παράδοση του πέπλου γινόταν μπροστά Η παράδοση του πέπλου γινόταν μπροστά στο ξόανο της Θεάς μέσα στον στο ξόανο της Θεάς μέσα στον Παρθενώνα.Παρθενώνα.

• Μετά την παράδοση άρχιζαν οι θυσίες Μετά την παράδοση άρχιζαν οι θυσίες των ζώων τα οποία έφερναν οι πομπείς, των ζώων τα οποία έφερναν οι πομπείς, ενώ ζώα προς θυσία πρόσφεραν και οι ενώ ζώα προς θυσία πρόσφεραν και οι θεωροί των άλλων πόλεων. θεωροί των άλλων πόλεων. Προσφέρονταν θυσίες πρώτα στην Προσφέρονταν θυσίες πρώτα στην Αθηνά Υγεία και μετά στο βωμό της Αθηνά Υγεία και μετά στο βωμό της Αθηνάς Πολιάδος, ενώ ένα από τα Αθηνάς Πολιάδος, ενώ ένα από τα ωραιότερα ζώα θυσιαζόταν στο βωμό ωραιότερα ζώα θυσιαζόταν στο βωμό της Απτέρου Νίκης. Την ώρα που της Απτέρου Νίκης. Την ώρα που ψήνονταν τα ζώα, ο Κήρυξ ευχόταν ψήνονταν τα ζώα, ο Κήρυξ ευχόταν υπέρ της σωτηρίας και υγείας της υπέρ της σωτηρίας και υγείας της Αθήνας και των άλλων πόλεων. Μετά Αθήνας και των άλλων πόλεων. Μετά τη θυσία, τα κρέατα διανέμονταν τη θυσία, τα κρέατα διανέμονταν στους πανηγυριστές.στους πανηγυριστές.

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ (α)ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ (α)

• Ο πέπλος δεν ήταν απλό κάλυμμα, Ο πέπλος δεν ήταν απλό κάλυμμα,

αλλά μάλλινο φόρεμα κίτρινου αλλά μάλλινο φόρεμα κίτρινου

χρώματος, κοσμημένο με χρυσοκέντητες χρώματος, κοσμημένο με χρυσοκέντητες

σκηνές, που απεικόνιζαν τη Θεά να σκηνές, που απεικόνιζαν τη Θεά να

αγωνίζεται δίπλα στο Δία, εναντίον των αγωνίζεται δίπλα στο Δία, εναντίον των

Γιγάντων. Στο πέπλο κεντούσαν σκηνές Γιγάντων. Στο πέπλο κεντούσαν σκηνές

από τη Γιγαντομαχία, στην οποία είχε από τη Γιγαντομαχία, στην οποία είχε

πάρει μέρος και η Αθηνά και ιδιαίτερα πάρει μέρος και η Αθηνά και ιδιαίτερα

τη νίκη της πάνω στο γίγαντα Εγκέλαδο.τη νίκη της πάνω στο γίγαντα Εγκέλαδο.

• Η ύφανση του πέπλου γινόταν επί Η ύφανση του πέπλου γινόταν επί

εννέα μήνες – από το μήνα Πυανεψιώνα – εννέα μήνες – από το μήνα Πυανεψιώνα –

από ομάδα γυναικών που περιελάμβανε από ομάδα γυναικών που περιελάμβανε

την Ιέρεια της Θεάς, δύο από τις την Ιέρεια της Θεάς, δύο από τις

τέσσερις αρρηφόρους και πολλές τέσσερις αρρηφόρους και πολλές

βοηθούς, τις εργαστίνες. βοηθούς, τις εργαστίνες.

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ (β)ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ (β)

• Οι νικητές των αγώνων Οι νικητές των αγώνων

έπαιρναν ως έπαθλο έπαιρναν ως έπαθλο

«παναθηναϊκούς αμφορείς» «παναθηναϊκούς αμφορείς»

γεμάτους λάδι. γεμάτους λάδι.

• Οι παναθηναϊκοί αμφορείς είχαν Οι παναθηναϊκοί αμφορείς είχαν

στη κοιλιά τους την εικόνα της στη κοιλιά τους την εικόνα της

Αθηνάς Ορθίας και γύρω από Αθηνάς Ορθίας και γύρω από

αυτή την επιγραφή «των αυτή την επιγραφή «των

Αθήνηθεν άθλων» και από την Αθήνηθεν άθλων» και από την

άλλη παράσταση σκηνής άλλη παράσταση σκηνής

γυμνικού αγωνίσματος.γυμνικού αγωνίσματος.

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ (γ)ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ – ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ (γ)

• Στην κεφαλή της πομπής βρισκόταν Στην κεφαλή της πομπής βρισκόταν η η

ιέρεια της Αθηνάς. ιέρεια της Αθηνάς.

• Πίσω της έρχονταν Πίσω της έρχονταν οι παρθένεςοι παρθένες που είχαν που είχαν

υφάνει το πέπλο της θεάς. υφάνει το πέπλο της θεάς.

• Ακολουθούσαν Ακολουθούσαν οι επίσημοι κάτοικοιοι επίσημοι κάτοικοι της της

Αθήνας, οι άρχοντες, οι βουλευτές, οι Αθήνας, οι άρχοντες, οι βουλευτές, οι

ταμίες του Ναού της Θεάς και άλλοι ταμίες του Ναού της Θεάς και άλλοι

αξιωματούχοι. αξιωματούχοι.

• Πίσω από τους επίσημους Πίσω από τους επίσημους νεαροί νεαροί

ΑθηναίοιΑθηναίοι οδηγούσαν τα ζώα που θα οδηγούσαν τα ζώα που θα

θυσιάζονταν στο βωμό της θεάς. θυσιάζονταν στο βωμό της θεάς.

• Ακολουθούσαν Ακολουθούσαν οι κανηφόροιοι κανηφόροι, νεαρές , νεαρές

Αθηναίες, διαλεγμένες για το παράστημα Αθηναίες, διαλεγμένες για το παράστημα

και την ομορφιά τους, που κρατούσαν στα και την ομορφιά τους, που κρατούσαν στα

κεφάλια τους κάνιστρα με διάφορα δώρα κεφάλια τους κάνιστρα με διάφορα δώρα

και αφιερώματα για την Αθηνά. και αφιερώματα για την Αθηνά.

• Πίσω από τις νέες, έρχονταν Πίσω από τις νέες, έρχονταν οι οι

υδροφόροιυδροφόροι και ακολουθούσαν και ακολουθούσαν

• οι διφροφόροιοι διφροφόροι, που μετέφεραν τα , που μετέφεραν τα

καθίσματα, καθίσματα,

• οι θεωροίοι θεωροί των άλλων πόλεων των άλλων πόλεων

• οι θαλλοφόροι γέροντεςοι θαλλοφόροι γέροντες, διαλεγμένοι , διαλεγμένοι

άνδρες μεγάλης ηλικίας, που άνδρες μεγάλης ηλικίας, που

κρατούσαν κλάδους ελιάς.κρατούσαν κλάδους ελιάς.

• τα στρατιωτικά τμήματατα στρατιωτικά τμήματα, οπλίτες , οπλίτες

Αθηναίοι και ιππείς, σε πυκνούς Αθηναίοι και ιππείς, σε πυκνούς

σχηματισμούς. Αυτό ήταν το πιο σχηματισμούς. Αυτό ήταν το πιο

λαμπρό μέρος της πομπής που λαμπρό μέρος της πομπής που

θαύμαζαν οι κάτοικοι της Αθήνας. θαύμαζαν οι κάτοικοι της Αθήνας.

• Τελευταίο ερχόταν Τελευταίο ερχόταν το πλήθος των το πλήθος των

κατοίκωνκατοίκων, άντρες, γυναίκες και παιδιά., άντρες, γυναίκες και παιδιά.

Η ΠΟΜΠΗ ΤΩΝ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΩΝΗ ΠΟΜΠΗ ΤΩΝ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΩΝ