2ο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο ΘεσσαλονίκηςΣχολικό έτος: 2014-2015

Διαθεματική συνδιδασκαλία με τη χρήση των ΤΠΕ στο Τμήμα Β2 στο μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας από

τους καθηγητές:Νικόλαο Πέτσα (ΠΕ02) και Γεώργιο Γιαννούδη (ΠΕ11).

Ηθικά διλήμματα στον αθλητισμό στην αρχαιότητα και σήμερα

• Δίλημμα: η ψυχολογική κατάσταση στην οποία βρίσκεται κάποιος, όταν έχει δύο ή περισσότερες επιλογές, καθεμιά από τις οποίες οδηγεί σε διαφορετική λύση.

• Κάθε λύση έχει μια συνέπεια, θετική η αρνητική, για το άτομο.

Περί διλημμάτων ο λόγος

Ηθικό δίλημμα: είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη ψυχολογική κατάσταση, κατά την οποία το άτομο καλείται να κάνει μια επιλογή ανάμεσα σε πολλές άλλες με βάση τις ηθικές του αξίες.Στα ηθικά διλήμματα, υπό το βάρος των ηθικών αξιών, το άτομο πολλές φορές παίρνει αποφάσεις που δεν είναι συμφέρουσες για το ίδιο.Όταν οι ηθικές αξίες είναι ελαστικές, οι αντιστάσεις είναι πιο χαλαρές και τότε το άτομο είναι περισσότερο διατεθειμένο να ικανοποιήσει τις προσωπικές του ανάγκες σε βάρος των συμφερόντων των άλλων.

Το νόημα του αθλητικού ιδεώδους στην Αρχαία Ελλάδα

• Η διαμόρφωση ενός ακέραιου και ολοκληρωμένου ανθρώπου: συνδυάζει τη σωματική ευρωστία και ομορφιά με τις ψυχικές αρετές, αναπτύσσοντας αρμονικά το σώμα και το πνεύμα.

• Οι αθλητές διδάσκονταν μια συγκεκριμένη αγωνιστική ηθική: θεμελιωνόταν στις αρετές της ανδρείας, της σωφροσύνης, της σοφίας και της δικαιοσύνης. Ο αθλητής δεν έπρεπε μόνο να έχει θάρρος και να μη φοβάται τον αντίπαλο, αλλά και να ελέγχει τα πάθη και τις αδυναμίες του, ώστε να μην κυριεύεται από τη δίψα για δύναμη και το πάθος για διάκριση, που μπορεί να τον τύφλωναν και να τον ωθούσαν να παραβιάσει τους κανόνες του «εὖ ἀγωνίζεσθαι».

• Σημασία είχε η προσπάθεια για τη νίκη: η ήττα δεν έπρεπε να προκαλεί ντροπή, παρά μόνο αν ήταν αποτέλεσμα δειλίας ή ελλιπούς προετοιμασίας.

• Η πιο μεγάλη ντροπή ήταν η άτιμη νίκη. Όσοι παραβίαζαν τους κανόνες της υγιούς προσπάθειας τιμωρούνταν με χρηματικά πρόστιμα.

Η αθλητική ιδέα προϋποθέτει την πίστη• α) στην καταξίωση του ανθρώπου ως ολοκληρωμένης

προσωπικότητας • β) στην ελευθερία: κατά τη διάρκεια των αγώνων έπαυαν όλες οι

εχθροπραξίες • γ) στη συνείδηση της ευθύνης απέναντι στην κοινωνία: κάθε

αθλητής δεν αγωνίζονταν, για να αναδείξει μόνο τα ατομικά του χαρίσματα. Ο αγώνας του ήταν αγώνας ολόκληρης της πόλης που εκπροσωπούσε

• δ) στην ισότιμη και δημοκρατική συμμετοχή στα κοινά: όλοι οι αγωνιζόμενοι συμμετείχαν επί ίσοις όροις και η ευθυκρισία των Ελλανοδικών ήταν απολύτως σεβαστή.

Το νόημα του αθλητικού ιδεώδους στην Αρχαία Ελλάδα

Φαινόμενα εκφυλισμού του αθλητικού ιδεώδους στην αρχαιότητα

Α. Δωροδοκία – χρηματισμόςΟ κότινος δεν ήταν το μοναδικό βραβείο, για το οποίο αγωνίζονταν οι αθλητές. Η ακτινοβολία της νίκης και οι ηθικές και υλικές απολαβές θάμπωναν συχνά αθλητές και προπονητές, με αποτέλεσμα περιπτώσεις δωροδοκίας, χρηματισμού κ.λπ. Στην είσοδο του σταδίου υπήρχαν χάλκινα αγάλματα του Δία, οι Ζάνες, που κατασκευάζονταν με χρήματα που εισέπρατταν οι Ελλανοδίκες ύστερα από πρόστιμα για διάφορες παρανομίες.

Παυσανίας, Ἑλλάδος Περιήγησις, Ἠλιακὰ Α΄, 21, 8: «Πάνω στα αγάλματα υπάρχουν επιγραφές, όπου η πρώτη λέει πως οι Ρόδιοι κατέβαλαν πρόστιμο στον Ολύμπιο Δία για το παράπτωμα ενός παλαιστή, ενώ η δεύτερη επιγραφή λέει πως το άγαλμα κατασκευάστηκε με χρήματα από τα πρόστιμα τα οποία επιβλήθηκαν σε παλαιστές που δωροδοκήθηκαν.»

Ζάνες (πληθυντικός της λέξης Ζεύς) Σώζονται οι 16 βάσεις των αγαλμάτων μπροστά από την κύρια είσοδο του Σταδίου, την «Κρυπτή», που είχαν τοποθετηθεί ως παράδειγμα προς αποφυγή για τους αθλητές.

Αναπαράσταση των Ζανών, των χάλκινων αγαλμάτων του Δία, μπροστά από την είσοδο του σταδίου της Ολυμπίας.

Παυσανίας, Ἑλλάδος Περιήγησις, Ἠλιακὰ Α΄, 21, 16-17: «Στην 192η Ολυμπιάδα, το 12 π.Χ., στο αγώνισμα της πάλης αγωνιζόταν ο Πολύκτωρ ο Ηλείος και ο Σώσανδρος από τη Σμύρνη. Σε αυτή την περίπτωση η δωροδοκία δεν έλαβε χώρα μεταξύ των δύο αθλητών αλλά μεταξύ των πατεράδων τους. Πράγματι, ο Δαμόνικος, πατέρας του Πολύκτορα, είχε μεγάλη επιθυμία να νικήσει ο γιος του. Ήρθε, λοιπόν, σε επαφή με τον πατέρα του Σώσανδρου και του έδωσε χρήματα, για να πείσει το γιο του να χάσει τον αγώνα. Έτσι, νικητής στην πάλη παίδων αναδείχθηκε ο Πολύκτωρ. Η δωροδοκία όμως έγινε αντιληπτή από τους Ελλανοδίκες, οι οποίοι τιμώρησαν με πρόστιμο και τους δύο πατεράδες των αθλητών.»

Παυσανίας, Ἑλλάδος Περιήγησις, Ἠλιακὰ Α΄, 21, 3: «Τα πρώτα έξι αγάλματα του Δία στήθηκαν στην 98η Ολυμπιάδα, το 388 π.Χ. Σε αυτήν ο Θεσσαλός Εύπωλος δωροδόκησε τους πυγμάχους που έπαιρναν μέρος στους αγώνες, τον Αρκάδα Αγήτορα, τον Κυζικηνό Πρύτανη και τον Αλικαρνασσέα Φορμίωνα. Ο Εύπωλος που δωροδόκησε αλλά και οι αθλητές που δέχτηκαν τα χρήματα τιμωρήθηκαν από τους Ηλείους με χρηματικά πρόστιμα.»

Β. Παράνομες πολιτογραφήσεις αθλητών

Οι ελληνικές πόλεις στο πλαίσιο του ανταγωνισμού τους φιλοδοξούσαν να κερδίσουν όσο το δυνατό περισσότερες ολυμπιακές νίκες, οι οποίες θα τους εξασφάλιζαν φήμη και ισχύ. Έτσι, πόλεις και ηγεμόνες φρόντιζαν ιδιαίτερα τους αθλητές τους, καθώς η ακτινοβολία της ολυμπιακής νίκης περνούσε από τον αθλητή στην πόλη καταγωγής τους. Άλλωστε, από την ομηρική ήδη εποχή τα προσωπικά κατορθώματα δεν μπορούσαν να γίνουν αντιληπτά, χωρίς παράλληλα να αναγνωριστεί η συνεισφορά της πόλης του αθλητή. Αρκετές ελληνικές πόλεις, κυρίως της Σικελίας, δεν δίσταζαν να εξαγοράσουν αθλητές από άλλες πόλεις και να τους εμφανίσουν ως δικούς τους πολίτες. Συγχρόνως, αρκετοί αθλητές, προκειμένου να κερδίσουν χρήματα, παραχωρούσαν σε άλλες πόλεις την εκπροσώπησή τους.Παυσανίας, Ἑλλάδος Περιήγησις, Ἠλιακὰ Β΄, 18, 6: «Ο Σωτάδης στη ενενηκοστή ένατη Ολυμπιάδα νίκησε στο αγώνισμα του δόλιχου ως Κρητικός, αφού καταγόταν από την Κρήτη. Όμως στην επόμενη Ολυμπιάδα ανακηρύχτηκε νικητής στο δόλιχο ως Εφέσιος, επειδή οι Εφέσιοι του έδωσαν χρήματα. Για την πράξη του αυτή οι Κρητικοί τον εξόρισαν.» (δόλιχος: δρόμος αντοχής ισοδύναμος με δώδεκα στάδια)

Παράνομες πολιτογραφήσεις

σήμερα….

περιπτώσεις πολλές

Χουάν Ραμόν Ρότσα, Αργεντίνος ποδοσφαιριστής που εμφανίσθηκε ως … Έλληνας!!! Εγγεγραμμένος στα μητρώα του δήμου Αιγάλεω με το όνομα …Γιάννης Μπουμπλής με το δήμο να βγάζει πιστοποιητικό αναγνώρισης, απέμενε ένα χαρτί από την Αργεντινή, που ήρθε με τέλεξ (δεν υπήρχαν τότε τα φαξ) και στις 22 Δεκεμβρίου του 1979 εκδόθηκε το δελτίο του, έστω και αν δεν ήξερε γρι ελληνικά.

Το 1971 η ομάδα του ΠΑΣ Γιάννενα δημιουργεί τη μεγάλη ομάδα που έμεινε γνωστή ως ο Άγιαξ της Ηπείρου φέρνοντας 6 Αργεντίνους, τους Γκλασμάνη, Εδουάρδο Κοντογιωργάκης (Ριγκάνι), Χουάν Μοντέζ, Εδουάρδο Λίσσα, Όσκαρ Αλβαρέζ, Χοσέ Παστερνάκης (Παστερνάκ) και τους πολιτογραφεί Έλληνες.Ο κόσμος ενθουσιάζεται και το γήπεδο ασφυκτιά. Όχι μόνο στους αγώνες αλλά και στις προπονήσεις.

Στις δεκαετίες του 80 και του 90, που το Ελληνικό μπάσκετ είναι το πιο δημοφιλές άθλημα , όλες οι μεγάλες ομάδες πολιτογραφούν Έλληνες νεαρούς αθλητές από

τη Γιουγκοσλαβία και την πρώην Σοβιετική Ένωση

Άρης: Μισούνωφ Ολυμπιακός: Νάκιτς, Τόμιτς ΠΑΟΚ: Πρέλεβιτς

ΠΑΟΚ: Στογιάκοβιτς ΠΑΟ: ΣοκΟλυμπιακός: ΤάρλατςΑΕΚ: «Τσακαλίδης»

Ο Κάχι (Ακάκιος) Καχιασβίλι γεννήθηκε στις 13 Ιουλίου το 1969 στην πόλη Τσχινβάλι της Γεωργίας. Το 1992 έγινε ο πρώτος χρυσός Ολυμπιονίκης του νεοσύστατου τότε κράτους της Γεωργίας και από το 1994 γίνεται Έλληνας πολίτης και αγωνίζεται με την Ελληνική εθνική ομάδα χαρίζοντας μετάλλια και μεγάλες νίκες.Μπορεί η Ελλάδα να υπερηφανεύεται για τις αθλητικές νίκες ενός Γεωργιανού;

Γ. Η εξασφάλιση της νίκης με παράνομους τρόπους

Συνηθισμένοι τρόποι ήταν οι προσπάθειες αθλητών (δρομέων) να ξεκινήσουν πρώτοι, πριν από το σύνθημα, ακόμη και να σπρώξουν ή να εμποδίσουν τους αντιπάλους τους να ξεκινήσουν, ώστε να έχουν εκείνοι το προβάδισμα. Επιπλέον, παλαιστές, πυγμάχοι και παγκρατιαστές δε δίσταζαν να καταφεύγουν σε απαγορευμένες λαβές ή αντικανονικά χτυπήματα, προκειμένου να επικρατήσουν των αντιπάλων τους και να πάρουν τη νίκη. Επίσης, καταγράφονται περιπτώσεις ψευδούς δήλωσης της ηλικίας από αθλητές, προκειμένου να έχουν πλεονέκτημα στον αγώνα.

Ξενοφών, Ἑλληνικά, Δ, Ι, 40: «Ο Αγησίλαος για το γιο του Αθηναίου Ευάλκους χρησιμοποίησε κάθε μέσο, για να μπορέσει εκείνος να γίνει δεκτός στο στάδιο της Ολυμπίας, αν και ήταν ο μεγαλύτερος από τα παιδιά που συναγωνίζονταν» ( Ο νεαρός Αθηναίος λόγω του αναστήματος και της ηλικίας του έπρεπε να αποκλειστεί από τον αγώνα δρόμου του ενός σταδίου μεταξύ των παίδων, έγινε όμως δεκτός με την επέμβαση του Αγησίλαου και έτσι νίκησε εύκολα).

Παράνομοι τρόποι για εξασφάλιση νίκης … σήμερα.

Περιπτώσεις άπειρες

Το doping, πλέον, είναι κανόνας σε πολλά επαγγελματικά αθλήματα.Νεαροί αθλητές βρίσκονται σε δίλημμα: Doping και συνέχιση του

πρωταθλητισμού ή εγκατάλειψη; Εσείς τι θα κάνατε σε μια τέτοια περίπτωση;

Μάριον Τζόουνς, πολύ-Ολυμπιονίκης, παραδέχθηκε

ότι ήταν ντοπαρισμένη

Λανς Άρμστρονγκ , ο θρύλος της ποδηλασίας,

παραδέχθηκε, μετά το τέλος της καριέρας του, ότι

ήταν ντοπαρισμένος σε όλες τις μεγάλες του επιτυχίες

Φλόρενς Γκρίφιθ – Τζόινερ, Ολυμπιονίκης, πέθανε

περίεργα σε ηλικία 39 ετών. Το ρεκόρ της κυρίως, η

βελτίωση του χρόνου της θεωρήθηκε εξωπραγματικό

Ο Καναδός Μπεν Τζόνσον σημειώνει το εκπληκτικό ρεκόρ των 9.83 στα 100μ, παγκόσμιο ρεκόρ που θα του αφαιρεθεί, επειδή αποδείχθηκε ντοπαρισμένος. Ο ίδιος δήλωσε ότι δεν ήταν ο μόνος

Οι Ολυμπιονίκες Κεντέρης και Θάνου κατηγορήθηκαν ότι εσκεμμένα απέφυγαν έλεγχο ντόπινγκ και για το λόγο αυτό αποκλείστηκαν από την Ολυμπιάδα της Αθήνας του 2004.

Η Ολυμπιονίκης του 2004 στα 400 μέτρα με εμπόδια Φανή Χαλκιά αποδείχθηκε ότι ήταν ντοπαρισμένη

Η περίφημη dream team της άρσης βαρών αποδείχθηκε ότι είχε φαρμακευτική υποστήριξη

Φαινόμενα εκφυλισμού του αθλητικού ιδεώδους στη σύγχρονη εποχή

• Ο αθλητής ασκεί επαγγελματικά το ρόλο του, ενδιαφέρεται για την πρωτιά και το ρεκόρ και τα κατακτά με χρήση και αθέμιτων μέσων (αναβολικά).• Ο αθλητής μετατρέπεται σε κινητή διαφήμιση, επειδή οι υλιστικές αξίες αποτελούν το σύγχρονο πρότυπο επιτυχίας.• Επειδή η σύγχρονη κοινωνία λειτουργεί ανταγωνιστικά, ο αθλητισμός εμφανίζεται ως το τελειότερο πρότυπο κοινωνικού ανταγωνισμού, καλλιεργείται η εγωιστική τάση του ανθρώπου για διάκριση και προωθούνται αθλητές που δε διστάζουν να θυσιάσουν στο βωμό της νίκης την υγεία και τη σωματική τους ακεραιότητα.• Μπροστά στο μετάλλιο θυσιάζονται ηθικές αρχές και αξίες, καλλιεργείται ο κακώς νοούμενος ανταγωνισμός και αναπτύσσονται ταπεινά ένστικτα (φθόνος, μίσος κ.λπ.)• Τα μέλη της ΔΟΕ χρηματίζονται, παιχνίδια «στήνονται» και η διαφθορά επικρατεί παντού.

Ο επαγγελματικός αθλητισμός, σήμερα, δεν έχει καμία σχέση με το Ολυμπιακό ιδεώδες. Είναι μια

επικερδής βιομηχανία. Η εμπορευματοποίηση και η διαφθορά είναι ο κανόνας

Ηθικά διλήμματα στο αθλητισμό: «εσύ τι θα έκανες;»

Ο αθλητισμός είναι κάτι τελείως διαφορετικό από τον αγωνιστικό – επαγγελματικό αθλητισμό.

Στο αθλητισμό, είτε τώρα είτε στην αρχαιότητα, σημασία έχει η συμμετοχή, η ευγενής άμιλλα, η προσπάθεια. Αυτό δηλαδή που μαθαίνουμε στη Φ.Α.

Στον επαγγελματικό, αγωνιστικό αθλητισμό σημασία έχει η νίκη, η επικράτηση. Μόνο με τη νίκη στο πρωτάθλημα θεωρείσαι πετυχημένος.

Παρόλα αυτά, στον αγωνιστικό αθλητισμό πολλοί αθλητές /τριες δείχνουν ένα διαφορετικό ήθος, που ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο του ανταγωνισμού.

Οι αθλητικές ομοσπονδίες ενισχύουν τέτοιες συμπεριφορές καθιερώνοντας ειδικά βραβεία (fairplay).

Οι αθλητές βρίσκονται αντιμέτωποι με ηθικά διλήμματα και κάνουν μια επιλογή ενάντια στα συμφέροντά τους.

Κάποιοι άλλοι διαλέγουν άλλες λύσεις, περισσότερο … «πρακτικές και ρεαλιστικές». Δείτε τα δυο βίντεο και μπείτε στη θέση του ήρωα με κυρίαρχο

ερώτημα:«Εσύ τι θα έκανες, αν ήσουν στη θέση του/της;»

Σας δίνουμε 3 υποθετικά σενάρια. Είστε οι ήρωες μπροστά σε ένα σταυροδρόμι επιλογών.Από τη μια είναι το προσωπικό σας συμφέρον, το προσωπικό όφελος.Από την άλλη το δίκαιο, το σωστό, το συμφέρον όλων.Τι θα έκανες, ΕΣΥ, αν το προσωπικό σου συμφέρον συγκρούεται με το κοινό καλό;Τι θα έκανες, ΕΣΥ, αν το συμφέρον ΣΟΥ δεν είναι σύμφωνο με τους ηθικούς κανόνες;

Ποιες θα ήταν οι επιλογές σου με βάση τις ηθικές σου αξίες;• Προσοχή, μη βιαστείς να φανείς ευχάριστος, να δείξεις μια ωραία δημόσια εικόνα σου.

• Το ερώτημα παραμένει: τι θα έκανες στα 3 ΥΠΟΘΕΤΙΚΑ σενάρια, αν κανείς δε σε έβλεπε, κανείς δεν μπορεί να αποδείξει ότι πήρες αυτή την απόφαση;

Θα πρέπει να μας φέρετε τις απαντήσεις γραμμένες σε υπολογιστή σε 12άρα γραμματοσειρά Times New Roman, ώστε να μην μπορούμε να καταλάβουμε ποια

επιλογή έκανε ο καθένας από σας. Τις συγκεντρώνει ένας από σας και μας τις δίνει.

Ένα παιχνίδι με ηθικά διλήμματα