Εξερευνώντας το παλάτι του Μίνωα Διδασκαλία της Ιστορίας με χρήση ΤΠΕ Μερκουριάδου Ελένη, Μαραγκού Γεωργία

ΕΚΔΟΣΗ: ΜΕΡΚΟΥΡΙΑΔΟΥ ΕΛΕΝΗ, ΜΑΡΑΓΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ

2

Με τη σύμφωνη γνώμη των εκδοτών – συγγραφέων, επιτρέπεται σε οποιονδήποτε αναγνώστη η αναπαραγωγή του έργου (ολική, μερική ή περιληπτική, με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο), η διανομή και η παρουσιάση στο κοινό υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: αναφορά της πήγης προέλευσης, μη εμπορική χρήση του έργου. Επίσης, δεν μπορείτε να αλλοιωσετε, να τροποποιήσετε ή να δημιουργήσετε πάνω στο έργο αυτό.

Copyright © 2014: Μαραγκού Γεωργία

geo.marag@hotmail.com Μερκουριάδου Ελένη elenimerk@yahoo.gr

3

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Σελίδα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ………………….…………………………………………...............….……........5

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ…….. ………….........………………………..….……....….......8

1. Τίτλος…………………………………………………………………………….8

2. Τάξη……………………………………………………………………………...8

3. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές………………………………………….…..8

4. Συμβατότητα με το ΑΠΣ και το ΔΕΠΠΣ………………………………………9

5. Διδακτικές Ενότητες……………………………………………………………9

6. Γνώσεις και πρότερες ιδέες ή αντιλήψεις των μαθητών………………...…….9

7. Χρόνος……………………………………………………………….....………10

8. Εργαλεία …………………………………………………………..……...……10

9. Κατηγορία λογισμικού – συνδυασμός κατηγοριών λογισμικού………………10

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ – ΙΔΕΑ …………………………….…………….15

1. Σκοπός και στόχοι……………………………………………………………...17

2. Οργάνωση τάξης & απαιτουμένη υλικοτεχνική υποδομή………………....…19

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ – ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ…………………………………...……23

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

1. Προκαταρτικές ενέργειες…………………………………………...…………24

2. Δραστηριότητες – Περιγραφή..………………………………………………..24

3. Καταληκτικές Δραστηριότητες…………………………………………….….36

4. Αξιολόγηση………………………………………………………………..……37

5. Επέκταση – Παραλλαγές Σεναρίου………………………………………...….37

4

ΑΝΑΦΟΡΕΣ………………………………………………….……………….……………39

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ …………………………………….…….……….……..…..........…..……43

Φύλλο Εργασίας 1……………………………………………………….…..…44

Φύλλο Εργασίας 2………………………………………………………...……49

Φύλλο Εργασίας 3………………………………………………………..…….54

Φύλλο Εργασίας 4…………………………………………………………...…55

Φύλλο Εργασίας 5……………………………………………………….…..…58

Φύλλο Εργασίας 6……………………………………………………….…..…60

Φύλλο Εργασίας 7……………………………………………………….…..…62

Φύλλο Εργασίας 8……………………………………………………….…..…64

Φύλλο Εργασίας 9…………………………………………………………..….67

5

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι νέες τεχνολογίες έχουν πλέον εισαχθεί σε όλο το φάσμα των κοινωνικών,

οικονομικών, πολιτισμικών δραστηριοτήτων. Εύλογα θα υποθέσει κανείς ότι η εκπαίδευση

δεν θα μπορούσε να μην εκμεταλλευτεί τη δυναμική που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες

προκειμένου να συνεισφέρουν θετικά στη μαθησιακή διαδικασία. Η χρήση των νέων

τεχνολογιών στο σχολείο επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην εκπαιδευτική πραγματικότητα

καθώς την εκσυγχρονίζει και την αναβαθμίζει, κάνοντας τη μάθηση πιο εύκολη και πιο

φυσική με την απόκτηση νέων δεξιοτήτων (Sangrà & González-Sanmamed 2011).Όπως

υποστηρίζουν οι Κυρίδης, Δρόσος & Ντίνας (2005), η τεχνολογία έχει αναδειχτεί σταδιακά

σε ένα χρήσιμο εργαλείο που υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις μπορεί να συμβάλει στη

δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος, το οποίο βρίσκεται σε συνεχή διάλογο με τον

κόσμο, ευνοεί την ενεργητική μάθηση και συνακόλουθα προωθεί την ανάπτυξη δεξιοτήτων

όπως: κριτική σκέψη, γλωσσική ικανότητα, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων. Βέβαια

αποφασιστικό ρόλο στην αξιολόγηση της συνεισφοράς των νέων τεχνολογιών στην

εκπαιδευτική διαδικασία διαδραματίζουν παράγοντες όπως: η εκπαίδευση των

εκπαιδευτικών, η ποιότητα, το περιεχόμενο και το είδος του εκπαιδευτικού λογισμικού, οι

διδακτικές στρατηγικές στη χρήση των υπολογιστών, ο τρόπος ένταξης των υπολογιστών

στο σχεδιασμό και στην οργάνωση της διδασκαλίας και το κοινωνικό – πολιτισμικό πλαίσιο

της μάθησης (Μακράκης & Κοντογιαννοπούλου – Πολυδωρίδη, 1995).

Κατά την εισαγωγή της πληροφορικής στη σχολική τάξη φαίνεται να επικρατούν

τρία μοντέλα: η πληροφορική ως αυτόνομο γνωστικό αντικείμενο (τεχνοκρατική

προσέγγιση), ως έκφραση μιας ολιστικής, διαθεματικής προσέγγισης της μάθησης μέσα σε

όλα τα μαθήματα (ολοκληρωμένη προσέγγιση) και ως συνδυασμός των δύο προηγούμενων

τρόπων (πραγματολογική προσέγγιση) (Κόμης, 2004). Στην Ελλάδα γίνεται προσπάθεια να

ενσωματωθούν οι ΤΠΕ με βάση το ολιστικό μοντέλο. Στο πλαίσιο της διαβούλευσης για τη

στρατηγική Ε.Ε. 2020, δίνεται έμφαση στην απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων, στην

καλλιέργεια της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, στην ενίσχυση της έρευνας και

στην ανάδειξη των ΤΠΕ ως εργαλείου που μπορεί να υποστηρίξει αυτές τις διαδικασίες σε

όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2009). Ο γενικός σκοπός ένταξης

των ΤΠΕ στο δημοτικό σχολείο διατυπώνεται στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο

6

Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) το οποίο θεσμοθετήθηκε το 2003 (ΦΕΚ303 και 304/13-

3-2003) ως εξής « ... οι μαθητές χρησιμοποιούν με ή χωρίς τη βοήθεια του εκπαιδευτικού

τον υπολογιστή ως «γνωστικό - διερευνητικό εργαλείο», αναζητούν πληροφορίες,

επικοινωνούν και προσεγγίζουν βασικές αρχές που διέπουν τη χρήση της υπολογιστικής

τεχνολογίας ... » [όπως παρατίθεται στο Κέκκερης & Κοσμίδης].

Γενικός σκοπός του σεναρίου είναι να ωφεληθούν οι μαθητές μέσα από τη χρήση

Η/Υ και εξειδικευμένων λογισμικών και να αναπτύξουν ιστορική σκέψη και ιστορική

συνείδηση, καθώς και να αποκτήσουν βασικές γνώσεις για τον μινωικό πολιτισμό.

7

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Τίτλος

Τάξη

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

Συμβατότητα με το ΑΠΣ και το ΔΕΠΠΣ

Διδακτικές Ενότητες

Γνώσεις και πρότερες ιδέες των μαθητών

Χρόνος

Εργαλεία

Κατηγορία λογισμικού

8

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

1. Τίτλος: «Εξερευνώντας το παλάτι του Μίνωα».

2. Τάξη: Γ΄ Δημοτικού

3. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Ιστορία, Γεωγραφία, Θρησκευτικά, Μελέτη

Περιβάλλοντος, Λογοτεχνία, Αισθητική Αγωγή, Γλώσσα, Θεατρικό Παιχνίδι.

Αραχνόγραμμα 1

9

4. Συμβατότητα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) και το (ΔΕΠΠΣ)

Το σενάριο είναι απόλυτα συμβατό με τους γενικούς και ειδικούς σκοπούς των Αναλυτικών

Προγραμμάτων Σπουδών (ΑΠΣ) και Διαθεματικών Ενιαίων Πλαισίων Προγραμμάτων

Σπουδών (ΔΕΠΠΣ). Σύμφωνα με το ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ γενικός σκοπός της διδασκαλίας της

Ιστορίας είναι η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης μέσα από

την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς η οποία διαμορφώνει στάσεις και αξίες για

το παρόν και το μέλλον. Συγκεκριμένα μέσα από την προϊστορία επιδιώκεται τα παιδιά να

κατανοήσουν ιστορικές έννοιες, να τις συσχετίσουν και να καταλήγουν σε απλές

γενικεύσεις. Να αναπτύξουν δεξιότητες γνωστικές, κοινωνικές, μεθοδολογικές και

μεταγνωστικές που διευκολύνουν τον ιστορικό εγγραμματισμό. Επίσης, σύμφωνα με το

Δ.Ε.Π.Π.Σ. (ΦΕΚ 303/2003, σελ 3915), για την έννοια πολιτισμός που κυριαρχεί στην

ενότητα που μελετάμε, τα παιδιά πρέπει «Να προσεγγίσουν βιωματικά παραμέτρους της

έννοιας πολιτισμός, όπως: παράδοση, ήθη και έθιμα κτλ».

5. Διδακτικές Ενότητες: Από το βιβλίο της Ιστορίας, Γ΄ Δημοτικού: «9.1 Η Μινωική

Κρήτη», «9.2 Το ανάκτορο της Κνωσού», «9.3 Η καθημερινή ζωή των Μινωιτών», «9.4 Η

θρησκεία και γραφή των Μινωιτών», «9.5 Η τέχνη των Μινωιτών».

6. Γνώσεις και πρότερες ιδέες ή αντιλήψεις των μαθητών

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο:

Οι μαθητές γνωρίζουν από τη μυθολογία σχετικούς μύθους με τη Μινωική Κρήτη: του

Δία, της Ευρώπης και του Τάλου, του Θησέα, της Αριάδνης, του Μίνωα και του

Μινώταυρου, του Ίκαρου και του Δαίδαλου. Γνωρίζουν ακόμη την επιρροή που

άσκησε ο μινωικός πολιτισμός στον κυκλαδικό. Επίσης μπορούν να διακρίνουν το

μύθο από το γεγονός, να διακρίνουν δηλαδή τη διαφορά μεταξύ Μυθολογίας και

Ιστορίας.

Ως προς τη χρήση των ΤΠΕ:

Οι μαθητές έχουν επαρκείς γνώσεις χειρισμού του υπολογιστή και γνωρίζουν τη

χρήση προγραμμάτων επεξεργασίας κειμένου (Word) και προγραμμάτων ζωγραφικής

και δημιουργικής έκφρασης (Revelation Natural Art). Επίσης έχουν έρθει σε επαφή με

τα λογισμικά: εννοιολογικής χαρτογράφησης (inspiration), Ιδεοκατασκευών καθώς

και με το πρόγραμμα δημιουργίας κόμικς (chog it). Ακόμη, γνωρίζουν να πλοηγούνται

10

στο διαδίκτυο μέσω των μηχανών αναζήτησης (Internet Explorer, Google Chrome)

και να χρησιμοποιούν το συστήματα οπτικοποίησης (Google Earth).

Ως προς τη μέθοδο διδασκαλίας:

Οι μαθητές είναι εξοικειωμένοι με τις αρχές της συνεργατικής μάθησης, μπορούν να

συνεργάζονται δημιουργικά, να αναπτύσσουν κοινωνικές ικανότητες ώστε να

εργάζονται για έναν κοινό στόχο.

7. Χρόνος: Δεκαπέντε (15) διδακτικές ώρες και δύο (2) διδακτικές ώρες για τις προαιρετικές

δραστηριότητες.

8. Εργαλεία: Ηλεκτρονικοί υπολογιστές (δύο για κάθε ομάδα των τεσσάρων μαθητών),

προβολέας, πρόσβαση στο διαδίκτυο, εκτυπωτής.

9. Κατηγορία λογισμικού – συνδυασμός κατηγοριών λογισμικού (Προστιθέμενη

παιδαγωγική αξία).

Επεξεργαστής

Κειμένου (π.χ.

Word)

Ο επεξεργαστής κειμένου είναι μια ειδική κατηγορία λογισμικού που

χρησιμοποιείται για την παραγωγή, τροποποίηση, σελιδοποίηση και

επικοινωνία κειμένων σε ψηφιακή μορφή. Στο εννοιολογικό επίπεδο, η

επεξεργασία κειμένου συνιστά μια νέα μέθοδος γραφής, η οποία είναι

διαφορετική από τη γραφή που λαμβάνει χώρα με χαρτί και μολύβι.

Απελευθερώνει τον μαθητή από την ιδέα του σφάλματος και

διευκολύνει την εκμάθηση της γραφής. Επίσης με τη χρήση

υπερσυνδέσμων το κείμενο γίνεται υπερμεσικό και με την ενσωμάτωση

εικόνων, βίντεο πολυμεσικό.

Πρόγραμμα

παρουσίασης

(Power Point)

Είναι ένα πολυμεσικό και υπερμεσικό εργαλείο που ενθαρρύνει τη

χρήση πολλαπλών τρόπων αναπαράστασης της νέας γνώσης (με

εικόνες, ήχους, κίνηση και βίντεο). Συνιστά ισχυρό γνωστικό εργαλείο

στη διάθεση του μαθητή για την ενίσχυση και ανάπτυξη των γνωστικών

δομών του.

Πρόγραμμα

ζωγραφικής και

δημιουργικής

Πρόκειται για εργαλείο γραφικών γενικής χρήσης με πολλαπλές

σχεδιαστικές δυνατότητες, δημιουργικής γραφής, σύνθεσης

πρωτότυπων ιστοριών, παραγωγής κινούμενων σχεδίων. Είναι ένα

11

έκφρασης

(Revelation

Natural Art)

ανοιχτό εκπαιδευτικό εργαλείο εποικοδομητικής μάθησης που

ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα και καλλιεργεί την έκφραση των

παιδιών.

Σύστημα

εννοιολογικής

χαρτογράφησης

(kidspiration)

Εκπαιδευτικό λογισμικό ανοιχτού χαρακτήρα που δημιουργεί

εννοιολογικούς χάρτες. Η εννοιολογική χαρτογράφηση είναι μια ειδική

τεχνική οπτικοποίησης των σχέσεων σε διάφορες έννοιες. Με άλλα

λόγια, συνιστά ένα συνήθη τρόπο για την αναπαράσταση της γνώσης,

της οποίας αποτελεί μια ιδεατή εννοιολογική δομή.

Σύστημα

ηλεκτρονικής

αξιολόγησης

(Hot Potatoes)

Λογισμικό που επιτρέπει τη δημιουργία αλληλεπιδραστικών τεστ

πολλαπλών ερωτήσεων, σταυρόλεξα αντιστοίχισης, ταξινόμησης και

συμπλήρωσης κενών. Δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να

δημιουργήσει όσες ασκήσεις εξάσκησης ή αξιολόγησης επιθυμεί, μέσα

από τις παραπάνω πέντε εφαρμογές και στη συνέχεια να τις δημοσιεύσει

στον παγκόσμιο ιστό προκειμένου να χρησιμοποιηθούν από τους

μαθητές ή άλλους εκπαιδευτικούς. Δίνει τη ευκαιρία πολλαπλών

προσπαθειών (κυρίως στην αυτοαξιολόγηση) και τη δυνατότητα

ανατροφοδότησης των μαθητών.

Διαδίκτυο Η χρήση του διαδικτύου δίνει την δυνατότητα για καθοδηγούμενη

ανακάλυψη – διερεύνηση μέσω των μηχανών αναζήτησης. Προτείνεται

η αξιοποίησή του με μη παραδοσιακό τρόπο: όχι αναζήτηση της

πληροφορίας, αλλά κριτική επεξεργασία της πληροφορίας, (έλεγχος

ιστοσελίδων πριν δοθούν στους μαθητές).

Ψηφιακές

Εγκυκλοπαίδειες

Προσφέρουν ποικίλες εκπαιδευτικές δυνατότητες, ποιοτικά

διαφορετικές, από αυτές των συμβατικών. Έχοντας δομή υπερμέσου

επιτρέπουν πλοήγηση και ευνοούν δραστηριότητες διερεύνησης και

ανακάλυψης.

Σύστημα

οπτικοποίησης

και

προσομοίωσης

(Google Earth)

Ο χρήστης μπορεί να πλοηγηθεί σε όλο τον πλανήτη και να επιλέξει το

ύψος από το οποίο θα κάνει την πλοήγηση αυτή. Παρέχει και

δορυφορικές εικόνες μεγάλης ευκρίνειας από όλα τα σημεία του

πλανήτη. Οι φωτογραφίες που παρέχει μπορεί να είναι επίπεδες ή με

υψομετρική λεπτομέρεια

Ιδεοκατασκευές Βασικός στόχος του προγράμματος είναι να βοηθηθούν οι μαθητές στη

βαθμιαία μετάβαση από το μοντέλο της συνειρμικής γραφής στο

12

μοντέλο της επεξεργασμένης γραφής. Με άλλα λόγια να βοηθήσει στην

ανάπτυξη των γνωσιακών και μεταγνωσιακών δεξιοτήτων στους

μαθητές ώστε αυτοί να μπορούν να εκφράζονται με επάρκεια και

ακρίβεια. ( Σπαντιδάκης, 1998)

Γλώσσα Γ΄-Δ΄

Δημοτικού

Εκπαιδευτικό λογισμικό πολυμέσων με ασκήσεις εξάσκησης και

πρακτικής που λειτουργεί ως υποστηρικτικό υλικό στο πρόγραμμα

σπουδών της Γλώσσας. Οι θεματικές ενότητες, αλλά και οι υποενότητες

σε κάθε θεματική δεν απαιτούν γραμμική εφαρμογή. Καμία δε

θεωρείται ως προαπαιτούμενη της άλλης με βάση το σχεδιασμό των

δημιουργών.

Διαδικτυακό

εργαλείο

δημιουργίας

comics (chogger)

Δίνει τη δυνατότητα να εισάγουν εικόνες, να τις επεξεργαστούν και να

προσθέτουν λεζάντες ή σύννεφα ομιλίας με ελληνικούς διαλόγους. Τα

comic είναι μια μορφή εικαστικής έκφρασης παγκόσμια αποδεκτή. Η

χρήση web comic αξιοποιεί τη διαδραστική χρήση του υπολογιστή και

του διαδικτύου, και καθιστούν το μάθημα διπλά ελκυστικό και

γοητευτικό για τους μαθητές.

Διαδικτυακό

εργαλείο

δημιουργίας

σύννεφων λέξεων

σε περιβάλλον

Web 2.0

(tagxedo).

Πρόκειται για μια εφαρμογή που μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε

σύννεφα λέξεων, στα οποία μάλιστα οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες

λέξεις εμφανίζονται μεγαλύτερες. Επιπλέον παρέχει τη δυνατότητα

ελέγχου του σχήματος του σύννεφου, αφού μπορεί να πάρει ένα από τα

έτοιμα σχήματα της βιβλιοθήκης tagxedo.

Διαδικτυακό

εργαλείο

δημιουργίας παζλ

σε περιβάλλον

Web 2.0 (Jigsaw

Planet)

JigsawPlanet είναι ένας διαδικτυακός τόπος που δίνει τη δυνατότητα να

ανεβάσουμε μια εικόνα, για παράδειγμα μια ζωγραφιά των μαθητών

μας, και να συνθέσουμε ένα online παζλ με διαφορετικό βαθμό

δυσκολίας. Ο σκοπός του συνήθως είναι ψυχαγωγικός αλλά ταυτόχρονα

ασκεί την παρατηρητικότητα, αντιληπτικότητα και την οξυδέρκεια.

Διαδικτυακό

εργαλείο

δημιουργίας

πολυμεσικής

To ThingLink είναι μια υπηρεσία που επιτρέπει να τοποθετήσουμε σε

οποιοδήποτε σημείο μιας φωτογραφίας κάθε είδους σχόλια και

παραπομπές. Μπορούμε σε κάθε σημείο της εικόνας να εισάγουμε

σχεδόν κάθε είδους περιεχόμενο/ πληροφορία: βίντεο, ήχους, άλλες

13

Άλλο υποστηρικτικό υλικό θα είναι:

o Το σχολικό εγχειρίδιο,

o Λογοτεχνικά βιβλία για παιδιά,

o Ο χάρτης της Ελλάδας ,

o Φωτογραφίες και καρτ ποστάλ του μινωικού πολιτισμού,

o Αμμοδόχος (γυάλινο δοχείο, πέτρες, άμμος θαλάσσης, χώμα, κομμάτια από σπασμένα

αγγεία)

παρουσίασης σε

περιβάλλον Web

2.0 (thinglink)

φωτογραφίες, links, άρθρα από τη Wikipedia κ.α.

14

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ – ΙΔΕΑ

Σκοπός και στόχοι

Οργάνωση τάξης & απαιτουμένη υλικοτεχνική υποδομή

15

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ – ΙΔΕΑ

Πολλές τεχνολογίες λειτουργούν ως σκαλωσιές (scaffolds) μάθησης και εργαλεία

που βοηθούν τους μαθητές να επιλύουν προβλήματα (Κόκκοτας 2003). Ειδικότερα οι νέες

τεχνολογίες είναι σε θέση να προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες για τη δημιουργία

περιβαλλόντων μάθησης (υπολογιστές, λογισμικό, διαδραστικά συστήματα, δίκτυα,

τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες, κλπ) που επεκτείνουν τις δυνατότητες των παλαιών

(τηλεόραση, βίντεο, ραδιόφωνο) ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν νέες δυνατότητες (Κυρίδης,

Δρόσος & Ντίνας, 2005). Προσφέρουν δυνατότητες αλληλεπίδρασης με αποτέλεσμα να

ευνοείται η μάθηση λαμβάνοντας ανατροφοδότηση και συνεχώς να βελτιώνουν την

κατανόησή τους και να οικοδομούν νέα γνώση (Κόκοτας 2003).

Ο σκοπός της χρήσης της τεχνολογίας στο σχολείο είναι η υποστήριξη της

διδασκαλίας και της μάθησης. Η τεχνολογία είναι ένα ισχυρό εργαλείο εκμάθησης που όταν

ενσωματωθεί σωστά βελτιώνει τη μάθηση και βοηθά να επιτευχθούν οι εκπαιδευτικοί

στόχοι (Solar, Sabattin, & Parada, 2013). Οι ΤΠΕ λοιπόν μας παρέχουν μια νέα γενιά

γνωστικών εργαλείων και χαρακτηριστικών τα οποία τείνουν να ενισχύσουν την

εκπαιδευτική διαδικασία εξαιτίας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους (Βοσνιάδου, 2006),

τα βασικότερα εκ των οποίων παρατίθενται ακολούθως:

I. Κίνητρα για μάθηση.

Οι νέες τεχνολογίες στην εκπαιδευτική διαδικασία τείνουν να αυξάνουν τα κίνητρα

των μαθητών για μάθηση, χωρίς αυτό να είναι πλήρως κατανοητό, και μόνο όταν οι μαθητές

έχουν θετικές εμπειρίες από τη χρήση τους το αρχικό αυτό ενδιαφέρον διατηρείται

(Valentin, Mateos, Gonzalez-Tablas, Perez, Lopez & Garcia, 2013, Βοσνιάδου, 2006).

II. Συνδυασμός εικόνας και κειμένου.

Ένα σημαντικό στοιχείο που ευνοεί τη μάθηση και αποτελεί ένα από τα βασικότερα

χαρακτηριστικά των ΤΠΕ είναι η οπτικοποίηση της πληροφορίας (Βοσνιάδου, 2006). Η

συμμετοχή των αισθήσεων διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στο βαθμό συγκράτησης του

μηνύματος. Η οπτικοποίηση είναι ανώτερη σε εφαρμογές υπερμέσων απ’ ότι στα

παραδοσιακά μέσα πληροφόρησης, επειδή προσομοιώνουν την πραγματική κατάσταση

φαινομένων που δεν μπορούν να παρατηρηθούν (Tse-Kian, Mai & Wai-Jing, 2011).

III. Η ενεργητική μάθηση και η σημασία της ανατροφοδότησης.

16

Τα περιβάλλοντα μάθησης που υποστηρίζονται από τις νέες τεχνολογίες

ενθαρρύνουν την ενεργητική μάθηση. Επιπλέον έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν

εξατομικευμένη ανατροφοδότηση προερχόμενη από το ίδιο το λογισμικό ή από τον

εκπαιδευτικό (Martinez-Argüelles, Batalla-Busquets, Noguera-Guerra, & Pons-Fanals,

2011). Η ουσία της ανατροφοδότησης είναι ότι βοηθάει τους μαθητές να κατανοήσουν όχι

μόνο τα λάθη τους, αλλά και τους τρόπους βελτίωσής τους Dinnen & Collopy 2009,

Ριζικιανός 2005, Καψάλης 2004).

IV. Ο έλεγχος της μάθησης.

Ένα περιβάλλον μάθησης με την υποστήριξη των νέων τεχνολογιών υπερτερεί

συγκριτικά με την παραδοσιακή τάξη αφού παρέχει τη δυνατότητα στους μαθητές να

ελέγξουν περισσότερο το τι θα μάθουν και τι όχι (Βοσνιάδου, 2006). Ο εκπαιδευτικός

οφείλει να βοηθήσει τον μαθητή να αναπτύξει τις ικανότητές του, να καλλιεργήσει τις

δεξιότητες του, να διαμορφώσει το αξιολογικό του σύστημα και όλα αυτά δημιουργώντας

του τις κατάλληλες προϋποθέσεις (Ιωάννης Χριστιάς, 2001)

V. Αυθεντικότητα.

Πολλές από τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες του σχολείου είναι ότι δεν

χαρακτηρίζονται από αυθεντικότητα, δηλαδή δεν συνδέονται με την καθημερινότητα του

μαθητή. Οι ΤΠΕ παρέχουν τη δυνατότητα δημιουργίας περιβαλλόντων που σχετίζονται με

την καθημερινή ζωή. Υπάρχουν αρκετά προγράμματα που συντελούν προς αυτή την

κατεύθυνση (Βοσνιάδου, 2006)

VI. Συνεργατική μάθηση.

Αυξανόμενη τάση στην τρέχουσα διδακτική πρακτική είναι η υιοθέτηση της

συνεργατικής μάθησης υποστηριζόμενης από υπολογιστή (Computer-supported

collaborative learning ή CSCL) σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης (Πετροπούλου,

Βασιλικοπούλου & Ρετάλης, 2009). Στα CSCL περιβάλλοντα μάθησης οι μαθητές

συμμετέχουν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία με αποτέλεσμα να καλλιεργούνται: η

κριτική σκέψη, οι λογικές δεξιότητες και η ικανότητα διαχείρισης, αξιολόγησης και

εφαρμογής της πληροφορίας (Shinyi, & Yu-Chuan, 2013, MA A., 2013, Tse-Kian, Mai &

Wai-Jing, 2011, Κακλαμάνης, 2005). Επιπλέον οι έρευνες επιβεβαιώνουν πως υπάρχει

στενή σχέση μεταξύ της ποιότητας της συνεργασίας και της ποιότητας των ικανοτήτων που

αναπτύσσονται (MA A., 2013). Παρόλα αυτά ενώ ένας σημαντικός αριθμός ερευνών που

σχετίζονται με τη διδασκαλία σε CSCL περιβάλλοντα, ενώ αναφέρει υψηλότερα επίπεδα

17

μάθησης, αντιθέτως διαπιστώνει αρκετές αδυναμίες που απαιτούν λύσεις προκειμένου να

καταλήγουν σε εκπαιδευτικά οφέλη (Mostmans, Vleugels & Bannier, 2012, Βοσνιάδου,

2006).

Το σενάριο «Εξερευνώντας το παλάτι του Μίνωα» έχει θέμα τις περιπέτειες μιας

ομάδας παιδιών του σήμερα, τα οποία βρέθηκαν στο ανάκτορο της Κνωσού χιλιάδες χρόνια

πριν, και μέσα από τις περιπέτειές τους οι μαθητές εξερευνούν μαζί τους το παλάτι και

μαθαίνουν τα πάντα για τον Μινωικό Πολιτισμό. Πρόκειται για μια διαθεματική προσέγγιση

της ύλης της Ιστορίας. Σύμφωνα με το Αραχνόγραμμα 1, σε σχέση με τα επιμέρους

μαθήματα επιδιώκονται τα εξής:

Γεωγραφία: να διαμορφώσουν σχετικές με το γεωγραφικό πλαίσιο της περιοχής,

αναπαραστάσεις.

Θρησκευτικά: να κατανοήσουν τη διαχρονική ανάγκη των ανθρώπων να λατρεύουν

τους Θεούς τους και να αντιπαραβάλλουν αρχαίους και σύγχρονους τρόπους λατρείας.

Μελέτη Περιβάλλοντος: να έρθουν σε επαφή με τα στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού·

συνήθειες (ενδυμασία, παιχνίδια), εκπαίδευση, τέχνες, τεχνολογία.

Μαθηματικά: να παρατηρήσουν διακοσμητικά μοτίβα στην τέχνη των Μινωιτών, να

κατανοήσουν ότι με την επανάληψη ενός μοτίβου δημιουργείται ο ρυθμός, να

αναγνωρίζουν αν ένα ή δύο σχήματα είναι συμμετρικά και να εντοπίζουν τον άξονα

συμμετρίας.

Λογοτεχνία: να κατανοήσουν την απήχηση του μινωικού πολιτισμού στην αρχαία

ελληνική λογοτεχνία.

Αισθητική Αγωγή: να κατανοήσουν την απήχηση της ελληνικής μυθολογίας στην

ελληνική και παγκόσμια τέχνη.

Γλώσσα: να εξοικειωθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου.

Θεατρικό Παιχνίδι: να εκφραστούν ελεύθερα και δημιουργικά με το θεατρικό παιχνίδι.

1. Σκοπός και στόχοι

Με βάση το ΔΕΠΠΣ «γενικός σκοπός της διδασκαλίας της Ιστορίας είναι η

ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης και της ιστορικής συνείδησης. Η ανάπτυξη της ιστορικής

σκέψης αφορά την κατανόηση των ιστορικών γεγονότων μέσα από την εξέταση αιτιών και

αποτελεσμάτων, ενώ η καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης αφορά την κατανόηση της

συμπεριφοράς των ανθρώπων σε συγκεκριμένες καταστάσεις και τη διαμόρφωση αξιών και

18

στάσεων που οδηγούν στην εκδήλωση υπεύθυνης συμπεριφοράς στο παρόν και στο

μέλλον».

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο να είναι ικανοί οι μαθητές:

Να αποκτήσουν βασικές γνώσεις για τη μινωική Κρήτη, την κυριαρχία της στη

θάλασσα και την εξάπλωση του μινωικού πολιτισμού σε άλλους τόπους μέσω του

εμπορίου.

Να εκτιμήσουν τους βασικότερους λόγους που συνέβαλαν στην ανάπτυξη της

μινωικής θαλασσοκρατίας και του μινωικού πολιτισμού.

Να κατανοήσουν το ρόλο του εμπορίου στην ανάπτυξη της μινωικής Κρήτης και να

κατανοήσουν το ρόλο του βασιλιά στην οργάνωση του.

Να γνωρίσουν το ανακτορικό κέντρο της Κνωσού όπως είναι σήμερα και όπως ήταν

παλιά.

Να συνδέσουν την πολυπλοκότητα του ανακτόρου με το λαβύρινθο και τους μύθους

γύρω από αυτό.

Να το εντοπίσουν στο χάρτη και να κατανοήσουν τη σημασία της γεωγραφικής του

θέσης για το εμπόριο.

Να γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά στοιχεία από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων

της μινωικής εποχής (ασχολίες, συνήθειες, διατροφή, ενδυμασία, παιχνίδια) μέσα

από αρχαιολογικά ευρήματα και άλλες ιστορικές πηγές.

Να διαπιστώσουν μέσα από τους ιερούς χώρους του παλατιού και τις θρησκευτικές

εκδηλώσεις τη μεγάλη σημασία που απέδιδαν οι Μινωίτες στη θρησκεία.

Να γνωρίσουν στοιχεία από τη μινωική θρησκεία και τους τρόπους λατρείας των

Μινωιτών

Να συσχετίσουν τη γυναικεία θεότητα με αυτή της εποχής του λίθου και να

γνωρίσουν τα ιερά σύμβολα.

Να γνωρίσουν τα είδη της γραφής που χρησιμοποιούσαν και να εκφραστούν με

ιδεογράμματα.

Να γνωρίσουν στοιχεία από τη μινωική τέχνη (αγγειοπλαστική, ζωγραφική,

ελεφαντουργία, χρυσοχοΐα και σφραγιδογλυφία)

Να αντιληφθούν μέσα από την τέχνη τον ειρηνικό και χαρούμενο χαρακτήρα του

μινωικού πολιτισμού

Να απολαύσουν τη μινωική τέχνη και να αναπτύξουν κατασκευαστικές και

δημιουργικές δεξιότητες.

19

Ως προς τη διαδικασία μάθησης οι μαθητές, δουλεύοντας συνεργατικά, επιδιώκεται:

Να αναπτύξουν κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες και ικανότητες (να

παίρνουν πρωτοβουλίες, να ανταλλάσσουν απόψεις, να επιχειρηματολογούν, να

καταλήγουν από κοινού σε ένα συμπέρασμα και να αναπτύξουν προσωπική και

συλλογική ευθύνη ως μέλη της αμάδας.)

Να αναπτύξουν κριτική σκέψη και γλωσσική καλλιέργεια.

Να εκφραστούν δημιουργικά μέσα από καλλιτεχνικές δραστηριότητες και να

ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή τους.

Να διαμορφώσουν στάσεις και αξίες για το παρόν και το μέλλον μέσα από την

κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς του παρελθόντος.

Να μυηθούν στην παρατήρηση, διερεύνηση και μελέτη των ιστορικών πηγών και

ευρημάτων για την κατανόηση του παρελθόντος.

Να προσεγγίσουν τη γνώση διαθεματικά, έτσι ώστε να αποκτήσει αληθινό νόημα

για τους ίδιους.

Να διασκεδάσουν και να μάθουν με παιγνιώδη και βιωματικό τρόπο.

Ως προς τη χρήση των ΤΠΕ να είναι ικανοί οι μαθητές:

Να αναπτύξουν δεξιότητες για τη συλλογή, κατανόηση και διαχείριση πληροφοριών.

Να εξοικειωθούν στη χρήση πολυμεσικών διαδικτυακών εφαρμογών.

Να εξασκηθούν στην αναζήτηση και σύνθεση πληροφοριών που έχουν αντληθεί από

ψηφιακά έργα.

Να χρησιμοποιούν το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης για να

αναπαραστήσουν ιστορικές έννοιες.

Να είναι σε θέση να γνωρίζουν την ύπαρξη διαφορετικών προγραμμάτων για τον

υπολογιστή.

Να χρησιμοποιούν εκπαιδευτικό λογισμικό για τη δημιουργία εικαστικών έργων.

Να εξοικειωθούν με βασικές δεξιότητες χρήσης περιφερειακών συσκευών

(εκτυπωτής).

2. Οργάνωση τάξης & απαιτουμένη υλικοτεχνική υποδομή

Το γνωστικό επίπεδο της τάξης καθώς και ο συνολικός ρυθμός μάθησης είναι

αρκετά ικανοποιητικός. Στη πλειοψηφία τους τα παιδιά προέρχονται κυρίως από τα μεσαία

20

κοινωνικο-οικονομικά στρώματα με αποτέλεσμα να προέρχονται από πλούσια σε

ερεθίσματα περιβάλλοντα.

Τα παιδιά από πολύ μικρά εμφανίζουν μεγάλη δεξιότητα στο να χειρίζονται τους

υπολογιστές. Το συγκεκριμένο μαθητικό σύνολο εργάζεται πολύ συχνά πάνω στους Η/Υ με

αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα στη χρήση τους. Συγκεκριμένα τα

περισσότερα παιδιά της τάξης όπου πραγματοποιείται το σενάριο μπορούν να χειρίζονται

αρκετά καλά κάποια ανοιχτά περιβάλλοντα του υπολογιστή όπως το Word, το Paint και

διάφορα παιχνίδια.

Οι εμπειρίες και οι γνώσεις τους, ακόμα και στο πως θα κάτσουν στους

υπολογιστές, εφόσον αποτελούν ομάδες των δύο ατόμων σε κάθε Η/Υ, μας βοηθούν πάρα

πολύ στη διεξαγωγή της διδασκαλίας.

Ως προς τα κοινωνικά χαρακτηριστικά που παρουσιάζει η τάξη στο σύνολό της δεν

χρειάζεται να τα λάβουμε υπόψη μας προκειμένου να διαφοροποιήσουμε κάποιο μέρος της

διδασκαλίας. Μπροστά στους Η/Υ το κάθε παιδί αποτελεί μια μονάδα με τις ίδιες γνώσεις

για το χειρισμό του και τα πλεονεκτήματα που του παρέχει. Δεν υπάρχουν φαινόμενα

περιθωριοποίησης μαθητών ή διαχωρισμού μεταξύ αγοριών και κοριτσιών. Για όλους το

αντικείμενο παρουσιάζει τις ίδιες δυσκολίες και ευκολίες. Σε αυτού του είδους τον τρόπο

εργασίας μεγάλο ρόλο παίζει η συχνή επαφή των παιδιών με τον Η/Υ, σε κάθε άλλη

περίπτωση δε θα παρατηρούσαμε τέτοιου είδους εργασία, όπως επίσης η συχνή εργασία των

παιδιών με το συνεργατικό τρόπο μάθησης τα έχει οδηγήσει να έχουν αποβάλει

ξεπερασμένες αντιλήψεις που διακρίνουν τα δύο φύλα σχετικά με τις ικανότητές τους.

Η δική μας συμμετοχή σε όλη αυτή τη διαδικασία είναι βοηθητική και

καθοδηγητική, αρχικά μέσα από τις οδηγίες στα φύλλα εργασίας και έπειτα με την

παρακολούθηση και επέμβαση όπου είναι απαραίτητο. Επίσης προσπαθούμε να μην

επέμβουμε αμέσως μόλις οι μαθητές/ριες κάνουν κάποιο λάθος, αλλά να δίνουμε χρόνο

ώστε να το ανακαλύπτουν οι ίδιοι/ες οι μαθητές/ριες.

Και τα δύο σχολεία στα οποία πραγματοποιείται η διδασκαλία είναι από τα λίγα

σχολεία στην περιοχή της Δυτικής Αττικής όπου διαθέτουν τάξη ηλεκτρονικών

υπολογιστών. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές είναι τοποθετημένοι στον τοίχο σε σειρά. Ο

αριθμός των υπολογιστών ήταν ικανοποιητικός αφού όλοι οι μαθητές έχουν πρόσβαση.

Ένα κρίσιμο θέμα είναι η αναλογία μαθητών ανά υπολογιστή. Όπως φαίνεται από την

διεθνή εμπειρία η καλύτερη αναλογία είναι δύο με τρεις μαθητές ανά υπολογιστή. Όταν

21

υπάρχει υπολογιστής για κάθε μαθητή χάνεται η δυνατότητα συνεργασίας. Στην προκειμένη

περίπτωση, στην δική μας διδασκαλία οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των 2 ατόμων.

Τα σχολεία όπου πραγματοποιείται η διδασκαλία, το 11ο Ελευσίνας και το 1ο

Ασπροπύργου, ανήκουν σύμφωνα με τις έρευνες της κ. Σολομωνίδου στην κατηγορία Β.

Δηλαδή στα σχολεία που εισάγουν και χρησιμοποιούν την τεχνολογία με πρωτοβουλία των

εκπαιδευτικών. Υπάρχει ενδιαφέρον από την πλευρά των εκπαιδευτικών , των γονέων και

των αρχών της τοπικής αυτοδιοίκησης να μπουν στα σχολεία οι υπολογιστές έτσι ώστε να

εξοικειωθούν οι μαθητές, με τη βοήθεια των δασκάλων οι οποίοι θα έχουν ήδη

επιμορφωθεί.

22

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ – ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Προετοιμασία – Εναρκτήριες Δραστηριότητες

Δραστηριότητες

Καταληκτικές Δραστηριότητες

Αξιολόγηση

Επέκταση – Παραλλαγές Σεναρίου

23

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ – ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Η διδασκαλία μας στηρίζεται στην παιδαγωγική αρχή της εποικοδομητικής

αντίληψης για τη μάθηση, σύμφωνα με την οποία η γνώση δεν μεταδίδεται αλλά

κατασκευάζεται μόνο με τη γνωστική συμμετοχή των ιδίων των υποκειμένων μάθησης. Η

διεξαγωγή της διδασκαλία μας λοιπόν θα περάσει μέσα από τις πέντε φάσεις του

εποικοδομητικού μοντέλου διδασκαλίας⋅ φάση του προσανατολισμού, της ανάδειξης των

ιδεών των μαθητών, της αναδόμησης των ιδεών των μαθητών, της εφαρμογής και της

ανασκόπησης (Κόκκοτας, 2003).

Ακόμα η διδασκαλία μας στηρίζεται στην παιδαγωγική αρχή της συνεργατικής

μάθησης σύμφωνα με την οποία έχουμε θετική αλληλεξάρτηση μεταξύ των μελών της

ομάδας, άμεση προοπτική επικοινωνία μεταξύ των μαθητών, ατομική και συλλογική

ευθύνη, συνεχής εξάσκηση σε διαπροσωπικές δεξιότητες επικοινωνίας και συλλογικής

εργασίας. Βοηθά στην αποκέντρωση «αυθεντίας - εξουσίας» του δασκάλου αλλά και στην

αντιμετώπιση της ανομοιογένειας στη σύνθεση της ομάδας. Σύμφωνα με τις έρευνες, τα

παιδιά που προέρχονται από διαφορετικά κοινωνικο-πολιτιστικά περιβάλλοντα, όταν

συνεργάζονται μεταξύ τους τα μαθησιακά αποτελέσματα είναι πολύ καλύτερα και

διαρκέστερα (Σολομωνίδου, 2004). Η σωστή όμως λειτουργία των ομάδων προϋποθέτει

επίσης την ίση κατανομή χρόνου αλλά, και την αλληλεπίδραση όλων των ατόμων με τον

υπολογιστή.

Έχοντας λοιπόν υπόψη μας όλες τις πιο πάνω αρχές και τα αποτελέσματα των

εφαρμογών τους, οι ομάδες σχηματίζονται ούτως ώστε να είναι όσο το δυνατό πιο

ετερογενείς.

Επίσης, τα παιδιά ενθαρρύνονται να συνεργάζονται αν και το ίδιο το πρόγραμμα

προωθεί τη συνεργασία μέσα από τις κατάλληλες δραστηριότητες. Σημαντικό επίσης για

εμάς είναι το κάθε παιδί να συμμετάσχει ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία και για αυτό

διακριτικά και με μικρές ενθαρρύνσεις βοηθάμε ώστε όλα τα παιδιά να αναλαμβάνουν

πρωτοβουλίες.

Οι μέθοδοι διδασκαλίας που χρησιμοποιούμε είναι: διαλογική μορφή, καταιγισμός

ιδεών, ομαδική μορφή, συνθετική δημιουργική εργασία (Project), έρευνα και

δραματοποίηση.

24

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

1. Προκαταρκτικές ενέργειες

Πριν τη διδασκαλία του σεναρίου ο εκπαιδευτικός κάνει μια αναφορά στους μαθητές

για το αντικείμενο της διδασκαλίας που θα ακολουθήσει. Έπειτα οι μαθητές με τη βοήθειά

του εκπαιδευτικού χωρίζονται σε ομάδες των δύο παιδιών. Ύστερα ο εκπαιδευτικός

διανέμει τα φύλλα εργασίας και εξηγεί τον τρόπο εργασίας.

2. Δραστηριότητες – Περιγραφή

1ο Διδακτικό δίωρο: ΦΕ 1 (Το ανάκτορο της Κνωσού)

Δραστηριότητα 1

Η εισαγωγή γίνεται με τη βοήθεια του λογισμικού οπτικοποίησης και προσομοίωσης

(Google Earth) εντοπίζουν την Κρήτη και την Κνωσό. Το Google Earth είναι ένα

λογισμικό ανοιχτού τύπου που στηρίζεται στη θεωρία μάθησης του εποικοδομιτισμού και

προωθεί τη διερευνητική μάθηση. Η εφαρμογή αυτή εκτός από την περιήγηση στο

συγκεκριμένο χώρο παρέχει και δορυφορικές εικόνες μεγάλης ευκρίνειας από όλα τα

σημεία του πλανήτη. Οι φωτογραφίες που παρέχει μπορεί να είναι επίπεδες ή με

υψομετρική λεπτομέρεια.

Οι μαθητές ανοίγουν το 1ο φύλλο εργασίας. Με τη πρώτη δραστηριότητα ανακαλύπτουν

μέσα απ’ το Google Earth τη γεωγραφική θέση της Κνωσού και διαπιστώνουν τη μικρή

απόσταση από το λιμάνι. Επίσης βλέπουν τις φωτογραφίες όπως είναι το ανάκτορο στη

σημερινή του μορφή.

Δραστηριότητα 2

Αμέσως μετά παρακολουθούν ένα βίντεο που θα τους βοηθήσει να διαπιστώσουν την

πολυπλοκότητα του ανακτόρου και να το συνδέσουν με τον λαβύρινθο που ήδη ξέρουν

από τη μυθολογία.

Δραστηριότητα 3 – 4 - 5

Στη συνέχεια ακολουθεί μια ερώτηση (δραστηριότητα 3) και με τη βοήθεια του

λογισμικού παρουσίασης (Power point) (δραστηριότητα 4) οι μαθητές επαναφέρουν στη

25

μνήμη τους τις προϋπάρχουσες γνώσεις που έχουν σχετικά με την Κρήτη (γέννηση του

Δία, μύθος της Ευρώπης, μύθος Ίκαρου και Δαίδαλου, βασιλιάς Μίνωας, Θησέας,

Αριάδνη, λαβύρινθος, Μινώταυρος, Τάλως). Ακολουθεί συζήτηση με τη συμμετοχή όλων

των μαθητών. Το σταυρόλεξο που ακολουθεί (δραστηριότητα 5) εκτελεί χρέη

προοργανωτή, που θα ανιχνεύσει τις πρότερες γνώσεις και θα τις συνδέσει με τη νέα

γνώση έτσι ώστε να καταλάβουν ότι πίσω από όλους αυτούς τους μύθους κρύβεται ένα

πανίσχυρο, πλούσιο και ευτυχισμένο βασίλειο κι ένας μεγάλος πολιτισμός.

Δραστηριότητα 6

Κατόπιν παρακολουθούν ένα ολιγόλεπτο βίντεο το οποίο είναι μια τρισδιάστατη

αναπαράσταση της Κνωσού που ζωντανεύει στα μάτια των παιδιών τα ερείπια,

μεταμορφώνοντάς τα σε ένα υπέρλαμπρο παλάτι.

Δραστηριότητα 7

Αμέσως μετά κάνουν τη 7η δραστηριότητα, στην οποία τους δίνονται εικονικές

αναπαραστάσεις διαφορετικών χώρων του ανακτόρου και τους ζητάμε να τις συνδέσουν

με τις τωρινές φωτογραφίες που μπορούν να βρουν στην κάτοψη του κτηρίου. Έτσι οι

μαθητές παρατηρούν και συγκρίνουν τις εικόνες του παρόντος με τις εικόνες του

παρελθόντος και διατυπώνουν προφορικά απλές γενικεύσεις.

Δραστηριότητα 8

Στη συνέχεια παρατηρούν προσεκτικά την κάτοψη του ανάκτορου πηγαίνοντας σε ένα –

ένα χώρο του παλατιού και διαβάζοντας τα πληροφοριακά κείμενα που εμφανίζονται.

Στο σημείο αυτό ακολουθεί η 8η δραστηριότητα. Εδώ ζητάμε απ’ τα παιδιά να

φανταστούν ότι ζουν στη μινωική Κρήτη και κάποια στιγμή βλέπουν τη βασίλισσα να

έρχεται … και τους ζητάμε να σημειώσουν την πορεία της βασίλισσας από το διαμέρισμά

της μέχρι το θέατρο και να σημειώσουν τα μέρη από τα οποία περνάει. Με τη

δραστηριότητα αυτή οι μαθητές βελτιώνουν την αντιληπτική ικανότητα του

οπτικοχωρικού προσανατολισμού. Η δραστηριότητα αυτή γίνεται με το πρόγραμμα

ζωγραφικής (RNA) που είναι πολύ αγαπητό στα παιδιά και μας προσφέρει μια πολύ καλή

ευκαιρία της έξαρσης του ενδιαφέροντος των μαθητών.

26

Δραστηριότητα 9

Στην 9η δραστηριότητα τους δίνεται μια ιστοσελίδα για να βρουν και να γράψουν

πληροφορίες για τον Αρθούρο Έβανς, τον πρώτο Άγγλο αρχαιολόγο που έκανε ανασκαφές

κι ανακάλυψε την Κνωσό.

2ο Διδακτικό δίωρο: ΦΕ 2 (Εμπόριο – Μινωική θαλασσοκρατία)

Στην ώρα αυτή η παρέα των παιδιών βρίσκεται στις αποθήκες του παλατιού και

επεξεργάζονται τα γιγαντιαία πιθάρια. Εδω τους ζητείται να εντοπίσουν μέσα από την

κάτοψη τους αποθηκευτικούς χώρους του παλατιού και να παρατηρήσουν τις εικόνες.

1η δραστηριότητα

Οι μαθητές με τις δύο πρώτες ερωτήσεις προβληματίζονται, συζητούν, εκφράζουν τις

απόψεις τους και εισάγονται στο θέμα του εμπορίου. Στη συνέχεια μέσα από τη σελίδα του

ΙΜΕ μαθαίνουν τι αποθήκευαν στα πιθάρια.

2η δραστηριότητα

Μέσα από τον χάρτη και τα κείμενα που τους δίνονται οι μαθητές βρίσκουν τους λόγους

που οδήγησαν τους Μινωίτες στην ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυτιλίας.

Συνειδητοποιούν τη μεγάλη ναυτική δύναμη που είχαν αναπτύξει σε όλη τη Μεσόγειο,

κάτι που τους έκανε να νιώθουν ασφάλεια και να μη χρειάζονται να χτίζουν τείχη γύρω

από τις πόλεις τους.

3η δραστηριότητα

Οι μαθητές καλούνται να εντοπίσουν ξανά την Κνωσό μέσω του προγράμματος

δορυφορικής περιήγησης Google Earth και να παρατηρήσουν τη γεωμορφολογία του

εδάφους που την περιβάλλει. Έτσι μέσα από τις ερωτήσεις που ακολουθούν και την

ιστοσελίδα που τους δίνεται διερευνούν τα πριόντα που παρήγαγε η αρχαία Κρήτη και τα

εξήγαγε στις χώρες της ανατολής.

4η δραστηριότητα

Οι μαθητές αναζητούν τα προιόντα που εισήγαγαν οι

Μινωίτες και με τη βοήθεια του Google Earth εντοπίζουν

τα μέρη από όπου τα προμηθεύονταν τοποθετώντας

πινέζες. Στη συνέχεια καλλούνται να εντοπίσουν τις

27

αποστάσεις της Κνωσού από τις περιοχές που αποτελούσαν εμπορικούς σταθμούς,

χρησιμοποιώντας το εργαλείο χάρακα του Google Earth, και να τις καταγράψουν στον

πίνακα. Με την άσκηση αυτή αναδεικνύεται η σχέση της γεωγραφικής θέσης της Κρήτης

στη μέση της Μεσογείου με την ανάπτυξη του εμπορίου.

5η δραστηριότητα

Οι μαθητές μαθαίνουν από αρχαίους συγγραφείς επιπλέον

πληροφορίες για την θαλασσοκρατορία των Κρητών, που

ελευθέρωσαν πολλές θαλάσσιες διαδρομές και νησιά από

ληστές και πειρατές, καθώς και για την περίφημη πολιτεία

που οργάνωσε ο Μίνωας με τον αδελφό του Ραδάμανθυ.

6η δραστηριότητα

Τα παιδιά εργάζονται ομαδοσυνεργατικά με το λογισμικό Hot Potatoes και συμπληρώνουν

την άσκηση κενών.

3η Διδακτική ώρα: ΦΕ 3 (Εμπόριο – θαλασσοκρατία)

Το τρίτο φύλλο εργασίας αποτελεί συνέχεια του προηγούμενου και οι διδακτικές ενέργειες

που ακολουθούν αποσκοπούν στον έλεγχο της κατανόησης του περιεχομένου της

διδακτικής ενότητας και στην επισήμανση των κυριότερων σημείων.

1η δραστηριότητα

Οι μαθητές κάνοντας χρήση

του λογισμικού Kidspiration

συμπληρώνουν έναν

εννοιολογικό χάρτη για το

μινωικό εμπόριο. Η

εννοιολογική

χαρτογράφηση είναι μια

ειδική τεχνική

οπτικοποίησης των σχέσεων

ανάμεσα σε έννοιες. Συνιστά ένα συνήθη τρόπο για την αναπαράσταση της γνώσης, της

οποίας αποτελεί μια ιδεατή εννοιολογική δομή. Η κεντρική έννοια της ενότητας συνδέεται

με τις επιμέρους έννοιες με βέλη, στα οποία αναγράφονται οι σχέσεις των συγκεκριμένων

28

εννοιών. Μετά τη συμπληρώση από τις επιμέρους ομάδες γίνεται ομαδική επεξεργασία,

ώστε να συγκριθούν οι διαφορετικές απαντήσεις και να διευκρινιστούν τυχόν δυσκολίες ή

παρανοήσεις.

2η δραστηριότητα

Οι μαθητές καλούνται να επαναφέρουν στη

μνήμη τους τα ανταλλάξιμα προϊόντα από

την προηγούμενη ώρα και να τα

τοποθετήσουν στην κατάλληλη κατηγορία.

Πρόκειται για ένα παιχνίδι γνώσεων που

λειτουργεί ως εργαλείο αυτοαξιολόγησης

και ανατροφοδότησης.

3η δραστηριότητα

Η ώρα τελειώνει με τη δημιουργία ενός ψηφιακού κόμικς από κάθε ομάδα. Τα

comic είναι μια μορφή εικαστικής έκφρασης παγκόσμια αποδεκτή. Η χρήση web comics

αξιοποιεί τη διαδραστική χρήση του υπολογιστή και του διαδικτύου, και καθιστούν το

μάθημα διπλά ελκυστικό και γοητευτικό για τους μαθητές.

Εδώ οι μαθητές συνεργάζονται και αξιοποιούν δημιουργικά τις ιστορικές πληροφορίες που

επεξεργάστηκαν προηγουμένως. Οι μαθητές είναι ήδη εξοικειωμένοι με το δημιουργό

κόμικ “chogger”, το οποίο είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο γιατί δίνει τη δυνατότητα να

εισάγουν εικόνες, να

τις επεξεργαστούν

και να προσθέτουν

λεζάντες ή σύννεφα

ομιλίας με

ελληνικούς

διαλόγους.

29

4ο Διδακτικό δίωρο: ΦΕ 4 (Η καθημερινή ζωή των Μινωιτών)

Στην ενότητα αυτή η παρέα συναντά τα παιδιά της βασιλικής οικογένειας και μαθαίνει ή

αναζητά πληροφορίες για τα παιχνίδια, τη διατροφή και την ενδυμασία.

1η δραστηριότητα

Οι μαθητές αφού γνωρίσουν κάποιες πληροφορίες για το ζατρίκιο, που έφερε στο φως ο

αρχαιολόγος Άρθουρ Έβανς, το συγκρίνουν με το σκάκι και βρίσκουν τις ομοιότητες.

Διαβάζουν για την προέλευση του σκακιού από το αρχαίο ζατρίκιο και συνειδητοποιούν

την πνευματική οξυδέρκεια και την εφευρετικότητα των Μινωιτών.

2η δραστηριότητα

Με αφορμή το ζατρίκιο και τους αστραγάλους, οι μαθητές συλλέγουν πληροφορίες για

άλλα αρχαία παιδικά παιχνίδια και τα συγκρίνουν με τα σημερινά. Έτσι οι μαθητές

γωρίζουν το αρχαίο παιδικό παιχνίδι ως μέσο ψυχαγωγίας, άμιλλας και συναγωνισμού και

μαθαίνουν για την καθημερινή ζωή των μικρών παιδιών και εφήβων της αρχαιότητας.

Στην ώρα της γυμναστικής παίζουν ατομικά και ομαδικά αρχαία παιχνίδια.

3η δραστηριότητα

Οι μαθητές μέσα από το απόσπασμα που τους δίνεται από τη συνέντευξη της

αρχαιολόγου Τζέρολιν Μόρισον και από την πηγή του σχολικού βιβλίου μαθαίνουν για τις

διατροφικές συνήθειες των Μινωιτών. Ακολουθεί συζήτηση για την ανάγκη της σωστής

διατροφής από τα αρχαία χρόνια και γίνονται συσχετισμοί με τη σημερινή εποχή.

4η δραστηριότητα

Στη συνέχεια η παρέα εντυπωσιάζεται από την ενδυμασία των ανδρών και γυναικών της

μινωικής Κρήτης και οι μαθητές αναζητούν πληροφορίες για να απαντήσουν στις δύο

ερωτήσεις που ακολουθούν. Δίνεται ιδιαίτερη σημασία, με αφορμή τις περίτεχνες

φορεσιές, στη θέση της γυναίκας που είχαν τα ίδια δικαιώματα με τους άνδρες.

5η δραστηριότητα

Η διδακτική ώρα ολοκληρώνεται με τη συναρμολόγηση ενός

ηλεκτρονικού παζλ με θέμα τη Μινωίτισσα Παριζιάνα, που έχει

κατασκευαστεί με το διαδικτυακό εργαλείο JigsawPlanet. Η

δραστηριότητα αυτή είναι πολύ αγαπητή στα παιδιά και λειτουργεί ως

30

μέσο ψυχαγωγίας. Βέβαια, θα είχε περισσότερο ενδιαφέρον αν οι ίδιοι οι μαθητές

κατασκεύαζαν τα ηλεκτρονικά παζλ με εικόνες που βρίσκονται στο φάκελό τους και τα

διαμοιράζονταν με τις άλλες ομάδες.

5η Διδακτική ώρα: ΦΕ 5 (Η καθημερινή ζωή των Μινωιτών)

1η δραστηριότητα

Η πρώτη ερώτηση και το μικρό

βίντεο που ακολουθεί λειτουργεί ως

προοργανωτής που θα επαναφέρει

στη μνήμη των μαθητών τις

βασικότερες ασχολίες των

Μινωιτών, τη ναυτιλία και γεωργία,

και θα τους εισάγει και σε άλλα

στοιχεία της καθημερινής τους ζωής.

2η δραστηριότητα

Στη συνέχεια τους ζητείται να παρατηρήσουν και να

μελετήσουν τις εικόνες από τα αρχαία ευρήματα, που

αφορούν τον ελεύθερο χρόνο των Μινωιτών, και να

γράψουν μια λεζάντα κάτω από κάθε μία. Στο σημείο αυτό

οι εικόνες αντιμετωπίζονται ως ιστορικές πηγές που

υπηρετούν τους στόχους του μαθήματος και δίνουν τη

δυνατότητα στους μαθητές να μυηθούν σ’ ένα βαθμό στην

αξιοποίηση τους, στην άντληση ιστορικών πληροφοριών, στην εξαγωγή ιστορικών

συμπερασμάτων και γενικότερα στην κατανόηση του παρελθόντος.

3η δραστηριότητα

Σε αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές σκέφτονται προτάσεις,

φράσεις ή λέξεις που αφορούν την καθημερινή ζωή των Μινωιτών

και δημιουργούν μια αφίσα με το διαδικτυακό εργαλείο tagxedo.

Πρόκειται για μια εφαρμογή που μας επιτρέπει να δημιουργήσουμε

σύννεφα λέξεων, στα οποία μάλιστα οι πιο συχνά

31

χρησιμοποιούμενες λέξεις εμφανίζονται μεγαλύτερες. Επιπλέον παρέχει τη δυνατότητα

ελέγχου του σχήματος του σύννεφου, αφού μπορεί να πάρει ένα από τα έτοιμα σχήματα

της βιβλιοθήκης tagxedo.

4η δραστηριότητα

Τα παιδιά εργάζονται ομαδοσυνεργατικά με το λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης

Kidspiration και δημιουργούν τον ημιδομημένο εννοιολογικό χάρτη με τις βασικότερες

έννοιες όλης της διδακτικής ενότητας

«Η καθημερινή ζωή των Μινωιτών».

Μέσω της σύγκρισης δύο ή

περισσότερων εννοιολογικών χαρτών

οι μαθητές συμμετέχουν ενεργητικά

στην αξιολόγησή τους και

αναπτύσσουν κριτική σκέψη.

6η Διδακτική ώρα: ΦΕ 6 (Η θρησκεία των Μινωιτών)

Δραστηριότητα 1

Τα παιδιά της ιστορίας ανακαλύπτουν τους χώρους λατρείας μέσα στο παλάτι. Οι μαθητές

ανοίγουν την επεξεργασμένη εικόνα στο ThingLink για να τους δουν. To ThingLink είναι

μια υπηρεσία που επιτρέπει να τοποθετήσουμε σε οποιοδήποτε σημείο μιας φωτογραφίας

κάθε είδους σχόλια και

παραπομπές. Μπορούμε

σε κάθε σημείο της

εικόνας να εισάγουμε

σχεδόν κάθε είδους

περιεχόμενο/

πληροφορία: βίντεο,

ήχους, άλλες

φωτογραφίες, links,

άρθρα από τη Wikipedia

κ.α.

Στη συνέχεια οι μαθητές απαντούν πάνω στο φύλλο εργασίας ερωτήσεις σχετικές με τις

θεότητες των Μινωιτών. Έπειτα παρατηρούν τη σαρκοφάγο της Αγίας Τριάδας σε μορφή

32

pdf και διατυπώνουν υποθέσεις για τις προσφορές που έκαναν στους θεούς τους. Έπειτα

τους δίνονται πληροφορίες από το διαδίκτυο.

Ακολούθως οι μαθητές μέσω της μηχανής αναζήτησης Google αναζητούν πληροφορίες

για την επίδραση του ταύρου και πιο συγκεκριμένα του Μινώταυρου στη σύγχρονη τέχνη

του Pablo Picasso. Έπειτα παρακολουθούν τα ενημερωτικά βίντεο της εκπαιδευτικής

τηλεόρασης στο Φωτόδεντρο: «Η μινωική θεότητα» και τα «Ταυροκαθάψια».

Δραστηριότητα 2

Οι μαθητές ανοίγουν την ψηφιακή εγκυκλοπαίδεια του αρχαιολογικού μουσείου

Ηρακλείου στη σελίδα 90 και ξεφυλλίζουν έως τη σελίδα 181, προκειμένου να δουν

πήλινα ειδώλια και λατρευτικά τελετουργικά σκεύη. Οι ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες

προσφέρουν ποικίλες εκπαιδευτικές δυνατότητες, ποιοτικά διαφορετικές, από αυτές των

συμβατικών. Έχοντας δομή υπερμέσου, επιτρέπουν πλοήγηση και ευνοούν

δραστηριότητες διερεύνησης και ανακάλυψης. Επιπλέον επιτρέπουν εύκολη αναζήτηση

και διαχείριση της πληροφορίας.

Δραστηριότητα 3

Με αυτήν τη δραστηριότητα οι μαθητές ελέγχουν

τις γνώσεις τους για τα ιερά αντικείμενα των

Μινωιτών τοποθετώντας τα κομμάτια που

λείπουν στη σωστή θέση.

Δραστηριότητα 4

Σε αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές παρατηρούν τις διαφορές στις θρησκευτικές

εκδηλώσεις των Μινωιτών και της σύγχρονης Ελλάδας. Η άσκηση είναι από το λογισμικό

της ιστορίας Γ΄ Δημοτικού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Δραστηριότητα 5

Η πέμπτη δραστηριότητα έχει σκοπό να αξιολογήσει τις νεοαποκτηθείσες γνώσεις. Είναι

δραστηριότητα συμπλήρωσης κενών του λογισμικού Hot Potatoes.

Δραστηριότητα 6

Η τελευταία δραστηριότητα έχει σκοπό να ψυχαγωγήσει και να δημιουργήσει ένα

ευχάριστο κλίμα στην τάξη. Οι μαθητές φτιάχνουν το παζλ με τα ταυροκαθάψια στο

JigsawPlanet. Το JigsawPlanet είναι ένας διαδικτυακός τόπος που δίνει τη δυνατότητα να

33

ανεβάσουμε μια εικόνα, για παράδειγμα μια ζωγραφιά των μαθητών μας, και να

συνθέσουμε ένα online παζλ με διαφορετικό βαθμό δυσκολίας.

7ο Διδακτικό δίωρο: ΦΕ 7 (Η γραφή των Μινωιτών)

Δραστηριότητα 1

Η αφόρμηση στη γραφή γίνεται με τη συζήτηση των παιδιών της ιστορίας σχετικά με μία

πήλινη επιγραφή που είδαν. Διαβάζουν ύστερα ένα απόσπασμα από το βιβλίο

«Ιστοριοδρομίες» του Υπουργείου Παιδείας για τους Ομογενείς, για τις Γραμμικές

γραφές Α΄ και Β΄. Στη συνέχεια παρακολουθούν το βίντεο της εκπαιδευτικής τηλεόρασης

στο Φωτόδεντρο «Μινωική Γραφή».

Δραστηριότητα 2

Σε αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές χρησιμοποιούν το λογισμικό της Γλώσσας Γ΄ και

Δ΄ δημοτικού και κάνουν τις σχετικές δραστηριότητες για τη γραφή.

Δραστηριότητα 3

Εδώ οι μαθητές αξιοποιούν το διαδίκτυο και συγκεκριμένα τη σελίδα του ΙΜΕ (Ίδρυμα

Μείζονος Ελληνισμού) και τη σελίδα του Μινωικού Πολιτισμού για να επεξεργαστούν τις

πληροφορίες και στη συνέχεια να λύσουν το σταυρόλεξο των Hot Potatoes.

Δραστηριότητα 4

Στον επεξεργαστή κειμένου (Word) τα παιδιά σχηματίζουν μια απλή ιστοριούλα με τα

σύμβολα του Δίσκου της Φαιστού που βρίσκονται στην εικόνα που τους δίνεται. Το

πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου, δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να διορθώσουν τα

ορθογραφικά λάθη τους και να αυτενεργήσουν. Στη συνέχεια διαβάζουν απόσπασμα από

πρόσφατο άρθρο το οποίο αναφέρεται στην αποκρυπτογράφηση του δίσκου της Φαιστού

από τους επιστήμονες.

Δραστηριότητα 5

Με τη βοήθεια του Revelation Natural Art τα παιδιά φτιάχνουν μια πινακίδα με

ιδεογράμματα που να λέει «Τα παιδιά αγαπούν το μουσείο, το μπάνιο, το χορό, τη

μουσική». Η εργασία αυτή είναι δραστηριότητα του ΤΕ της Ιστορίας στη σελίδα 49. Με το

πρόγραμμα ζωγραφικής δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να σχεδιάσουν δημιουργικά και

34

να εκφραστούν συναισθηματικά, ενώ ταυτόχρονα μπορούν να αναιρέσουν οτιδήποτε δεν

τους αρέσει από τη δημιουργία τους, ανά πάσα στιγμή.

8ο Διδακτικό δίωρο: ΦΕ 8 (Η τέχνη των Μινωιτών)

Η αφόρμηση σε αυτό το φύλλο εργασίας δίνεται από τα παιδιά της ιστορίας τα οποία

κάνουν μια περιήγηση στα εργαστήρια του παλατιού για να διαλέξουν ένα δώρο για το

βασιλιά Μίνωα. Για να κερδίσουν χρόνο χωρίζονται σε ομάδες και έπειτα θα συναντηθούν

και θα αποφασίσουν για το δώρο που θα επιλέξουν.

Δραστηριότητα 1

Σε αυτήν τη δραστηριότητα αξιοποιείται η μέθοδος Project. Σύμφωνα με την Ταρατόρη

(2003) η μέθοδος project ορίζεται ως μια ανοιχτή και συγχρόνως συλλογική διαδικασία

μάθησης, που αποβλέπει αφενός στη μεταβολή και υπέρβαση του παραδοσιακού

μαθήματος και αφετέρου στο να είναι σε θέση οι μαθητές να μαθαίνουν χωρίς να έχουν

την αίσθηση ότι «υπακούν» στις προδιαγραφές της παραδοσιακής διδασκαλίας

(Χρυσαφίδης 1994). Οι μαθητές, που είναι ήδη χωρισμένοι ομάδες των δύο ατόμων,

χωρίζονται σε πέντε ομάδες, δηλαδή ανά τέσσερις περίπου μαθητές και αρχίζουν να

εργάζονται σε συγκεκριμένα χρονικά όρια. Η πρώτη ομάδα επεξεργάζεται πληροφορίες

για τις τοιχογραφίες, η δεύτερη ομάδα για την κεραμική, η τρίτη ομάδα για τις σφραγίδες,

η τέταρτη ομάδα για τα κοσμήματα και η πέμπτη ομάδα για την ελεφαντουργία. Ένα

μαθητής σε κάθε ομάδα αναλαμβάνει χρέη συντονιστή, ενώ ένας μαθητής είναι ο

γραμματέας. Οι πηγές που επεξεργάζονται είναι το ΙΜΕ, η σελίδα του μινωικού

πολιτισμού και η ψηφιακή εγκυκλοπαίδεια του αρχαιολογικού μουσείου Ηρακλείου.

Έπειτα οι μαθητές απαντάνε στις ερωτήσεις και αφού συγκεντρώσουν το υλικό τους,

παρουσιάζουν τα προϊόντα τους στην τάξη.

Δραστηριότητα 2

Εδώ οι μαθητές ψυχαγωγούνται φτιάχνοντας παζλ με τοιχογραφίες στο JigsawPlanet.

Δραστηριότητα 3

Στη συγκεκριμένη δραστηριότητα οι μαθητές με τη βοήθεια του λογισμικού Revelation

Natural Art στολίζουν έναν από τους τοίχους του σαλονιού, στο σπίτι ενός Μινωίτη

Έμπορου.

35

Δραστηριότητα 4

Αφού είδαν αρκετά έργα των Μινωιτών στις προηγούμενες δραστηριότητες, παρατηρούν

πως η ζωγραφική τους διακρίνεται από συμμετρία. Έτσι λοιπόν εξασκούνται σε παιχνίδια

συμμετρίας και μοτίβων.

Δραστηριότητα 5

Στην τελευταία δραστηριότητα του φύλλου οι μαθητές φτιάχνουν ένα αγγείο και το

εκτυπώνουν.

9ο Διδακτικό δίωρο: ΦΕ 9 (Στην αίθουσα του θρόνου)

Στο τελευταίο φύλλο εργασίας, τα παιδιά της ιστορίας φτάνουν στην αίθουσα του θρόνου

και συναντούν τον Μίνωα. Εντυπωσιάζονται από το χώρο και καλούν τους μαθητές να

παρακολουθήσουν ένα βίντεο σχετικό με την αίθουσα του θρόνου. Στη συνέχεια

πραγματοποιείται ένας μικρός διάλογος μεταξύ των παιδιών και του Μίνωα.

Δραστηριότητα 1

Στη δραστηριότητα αυτή οι μαθητές ανοίγουν το λογισμικό Ιδεοκατασκευές και

δημιουργούν ένα αφηγηματικό κείμενο το οποίο θα αφηγείται τη συνέχεια και το τέλος της

ιστορίας των ηρώων του σεναρίου. Το λογισμικό Ιδεοκατασκευές έχει στόχο να βοηθήσει

τους/ις μαθητές/ριες Δημοτικού σχολείου να αναπτύξουν τις γνωστικές και μεταγνωστικές

τους δεξιότητες στη γραφή, κυρίως στο πλαίσιο του μαθήματος «Σκέφτομαι και Γράφω»

(Σολομωνίδου, 2004). Το λογισμικό βασίζεται στη θεωρία μάθησης του Vygotsky και

στα γνωστικά μοντέλα των ψυχολόγων Bereiter και Scardamalia. Σύμφωνα με τη θεωρία

του Vygotsky ο υπολογιστής μπορεί να δράσει ως ένας έξυπνος συνεργάτης του παιδιού,

ώστε να το βοηθήσει να αναπτύξει τις ικανότητές του στο γράψιμο (Σολομωνίδου, 2004).

Στόχος του είναι να οδηγήσει τα παιδιά από την παραγωγή άσχετων και ανοργάνωτων

πληροφοριών, στην παραγωγή ενός συνεκτικού και συγκροτημένου κειμένου. Για την

επίτευξη του σκοπού αυτού οι «Ιδεοκατασκευές» παρέχουν διαδικασίες υποστήριξης που

αφορούν οδηγίες για επανεξέταση και κατανόηση του κειμένου και της διαδικασίας

γραφής, οδηγίες που αφορούν τις δομές του κειμένου(π.χ. παράγραφοι, προτάσεις), στο

είδος του κειμένου, στους στόχους που θα θέσει το παιδί και στο κοινό για το οποίο

γράφεται το κείμενο. Για την ολοκλήρωση της γραπτής διαδικασίας το παιδί περνάει από

τις φάσεις του σχεδιασμού, της οργάνωσης, της πρώτης καταγραφής, βελτίωσης και

έκδοσης.

36

3. Καταληκτικές Δραστηριότητες

Ως καταληκτικές δραστηριότητες προτείνονται οι παρακάτω:

Κατασκευή μινωικού καραβιού

Οι μαθητές παρατηρούν την εικόνα της άσκησης 3 σελίδα 47 του Τετραδίου

Εργασιών και κατασκευάζουν από πηλό ή πλαστελίνη ένα μινωικό καράβι. Με τη

δραστηριότητα αυτή καλλιεργούνται οι κατασκευαστικές δεξιότητες των παιδιών,

συνδέεται το μάθημα της Ιστορίας με το μάθημα της Αισθητικής Αγωγής και

δημιουργείται ευχάριστη ατμόσφαιρα μέσα στην τάξη.

Κατασκευή σφραγίδας

Οι μαθητές φτιάχνουν από πηλό τη δική τους σφραγίδα. Δίνουν σχήμα στον πηλό

και ύστερα με μία οδοντογλυφίδα χαράζουν την εικόνα που τους αρέσει. Όταν

στεγνώσει ο πηλός βλέπουν το αποτύπωμά του πάνω σε πλαστελίνη (άσκηση 4,

σελίδα 50, Τετράδιο Εργασιών). Και με αυτήν τη δραστηριότητα αναπτύσσονται οι

καλλιτεχνικές και κατασκευαστικές δεξιότητες των μαθητών και δημιουργείται

ευχάριστη ατμόσφαιρα στην τάξη.

Δραματοποίηση

Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των τεσσάρων ή πέντε ατόμων και

αυτοσχεδιάζουν παίζοντας τις δικές τους παραλλαγές σε μύθους σχετικούς με τη

μινωική Κρήτη ή ακόμα και σε καταστάσεις της καθημερινής ζωής των Μινωιτών

όπως τις φαντάζονται τα παιδιά. Τα παιδιά συνθέτοντας τις δικές τους ιστορίες

μπορούν να συσχετίσουν τον εξωτερικό κόσμο με τα προσωπικά τους προβλήματα,

τις αγωνίες, τις επιθυμίες ή τα όνειρα. Ακόμα μπορούν να επεξεργαστούν τις

πληροφορίες που λαμβάνουν, να οικοδομήσουν τις γνώσεις τους και να αναπτύξουν

τα ενδιαφέροντά τους για τον κόσμο γύρω τους. Επίσης μέσα από την

δραματοποίηση εκφράζονται με το σώμα τους, αναπτύσσουν τη φαντασία τους,

εκφράζουν ελεύθερα τις ιδέες τους, κατανοούν και συνεργάζονται με τους άλλους.

Τέλος τους δίνεται η δυνατότητα να χειριστούν προβλήματα, να προτείνουν λύσεις,

να εκτονώσουν τη συναισθηματική τους φόρτιση, να αναπτύξουν γλωσσικές

δεξιότητες, να έρθουν σε επαφή με τις τέχνες και να ψυχαγωγηθούν (Κουρετζής,

Άλκηστις, 1993).

37

4. Αξιολόγηση

Σύμφωνα με τον Καψάλη η «αξιολόγηση είναι η διαδικασία κατά την οποία

χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα κριτήρια, αποδίδουμε μια αξία σε κάτι» (2004). Επίσης

σύμφωνα με το Σολομών (1998) αποτέλεσμα του μηχανισμού της αξιολόγησης είναι να

ελέγχεται σε ομαδικό και ατομικό επίπεδο η επίδοση των μαθητών και ταυτόχρονα αν

ανταποκρίνονται στους στόχους του Αναλυτικού Προγράμματος. Η αξιολόγηση των

μαθητών στο συγκεκριμένο σενάριο γίνεται με την παρατήρηση του τρόπου εργασίας των

ομάδων κατά την υλοποίηση των δραστηριοτήτων, από τις εργασίες που περιλαμβάνονται

στη λίστα δραστηριοτήτων και από τα αποτελέσματά τους, από την επίδοση των μαθητών

σε σχέση με τις ικανότητές τους, από την επίδοση των μαθητών σε σχέση με τις επιδόσεις

των συμμαθητών τους και από την προσπάθεια την οποία καταβάλλουν οι μαθητές.

5. Επέκταση

Το σενάριο θα μπορούσε να επεκταθεί και να λάβει μια πιο ολοκληρωμένη μορφή,

ανάλογα με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Μερικές δραστηριότητες που

προτείνονται είναι:

Διερεύνηση στο διαδίκτυο των αιτιών της καταστροφής αυτού του υπέρλαμπρου

πολιτισμού.

Δημιουργία ενός ψηφιακού άλμπουμ με τα καλύτερα έργα τέχνης του μινωικού

πολιτισμού.

Με αφορμή το αρχαίο ζατρίκιο, οι μαθητές να γνωρίσουν τους βασικούς κανόνες

που διέπουν μια παρτίδα σκάκι στο παρακάτω

βίντεο. Έπειτα να κάνουν μια πρώτη προσπάθεια

παίζοντας στο σκάκι δαπέδου που βρίσκεται στην

αίθουσα πολλαπλών χρήσεων.

Να παρακολουθήσουν το παρακάτω κινούμενο σχέδιο με τις παραστάσεις αρχαίων

αγγείων που ζωντανεύουν και αφηγούνται μια ολόκληρη ιστορία από την

αρχαιότητα, προκειμένου να ενεργοποιηθεί το ενδιαφέρον τους και να φανταστούν

μια δικιά τους ιστορία από μια τοιχογραφία ή ένα αγγείο της μινωικής τέχνης.

Να επισκεφτούν το εργαστήριο κεραμικής και αγγειογραφίας που βρίσκεται στην

Ελευσίνα για να δουν από κοντά μουσειακά αντίγραφα αγγείων, αλλά και να

δημιουργήσουν τα δικά τους έργα ζυμώνοντας και πλάθοντας τον πηλό.

38

Με αφορμή τις διατροφικές συνήθειες των αρχαίων Μινωιτών, να σκεφτούν μια

συνταγή που θα την έφτιαχναν και τότε και, αν είναι εφικτό να την υλοποιήσουν και

να την γευτούν στο χώρο του σχολείου.

Να έρθουν σε επαφή με μαθητές από κάποιο σχολείο της Κρήτης, μέσω των μέσων

κοινωνικής δικτύωσης, για να επικοινωνήσουν και να ανταλλάξουν ιδέες σχετικά με

το ανάκτορο της Κνωσού.

39

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Ακτύπης, Δ., Καϊλά, Μ., Κατσουλάκος, Θ., Παπαγρηγορίου, Γ. & Χωρεάνθης, Κ. (2003). Στα

πολύ παλιά χρόνια. Ιστορία Γ΄ Δημοτικού. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Βοσνιάδου, Σ. (2006). Παιδιά, Σχολεία, και Υπολογιστές: Προοπτικές, Προβλήματα και

Προτάσεις για την αποτελεσματικότερη χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση.

Αθήνα: GUTENBERG.

Ευρωπαϊκή Ένωση (2009). Διαβούλευση για την μελλοντική στρατηγική ΕΕ 2020,

COM(2009)647

http://ec.europa.eu/dgs/secretariat_general/eu2020/docs/com_2009_647_el.pdf

Θώμου, Π., Κασσωτάκη, Ε., Λελεδάκη, Ε., Μητροφάνης, Γ. & Νικολουδάκη, Ε., (1999).

Πράγματα και Γράμματα· Επίπεδο 2ο Τεύχος 2ο · Γράμματα πάνε κι έρχονται· Ελληνικά στον

κόσμο. Ρέθυμνο: Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ

Καψάλη, Γ. Α. (2004). Αξιολόγηση και βαθμολογία στο δημοτικό σχολείο. Αθήνα:

GUTENBERG.

Κακλαμάνης, Θ. (2005). Συνεργατική μάθηση και Τ.Π.Ε. στην Εκπαίδευση. Παιδαγωγική

Επιθεώρηση, 10, 130 – 144

Κέκκερης, Γ. & Κοσμίδης, Ι. (2013). Διδασκαλία των Τεχνολογιών Πληροφορίας και

Επικοινωνιών (ΤΠΕ) με Open eClass σε Παιδαγωγικό Τμήμα. PEDAGOGY theory &

praxis. 6, 71-82.

Κόκκοτας, Π. (2003). Διδακτική των Φυσικών Επιστημών: Μέρος ΙΙ - Σύγχρονες Προσεγγίσεις

στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών (4η έκδοση). Αθήνα: Παναγιώτης Β. Κόκκοτας.

Κόμης, Β. (2004). Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας

και των Επικοινωνιών. Αθήνα: Εκδόσεις Ν. Τεχνολογιών.

Κοσμάς, Α., Σαλονικίδης, Γ. & Σιμώτας, Κ. (2009). Τα εκπαιδευτικά σενάρια στο δημοτικό

σχολείο. Αθήνα: Παπαζήση.

Κουρετζής, Λ. & Άλκηστις, (1993). Θεατρική Αγωγή 1· Βιβλίο για το δάσκαλο. Αθήνα: ΟΕΔΒ

Κύρδη, Κ., Σπανέλλη, Τ. & Τσιαγκάνη, Ν. (2006). Γλώσσα – Ιστορία: Χρονοταξιδευτές στην

Πύλη των Λεόντων. Αθήνα: Μεταίχμιο.

40

Κυρίδης, Α., Δρόσος, Β. & Ντίνας, Κ. (2003). Η Πληροφοριακή Επικοινωνιακή Τεχνολογία

στην Προσχολική και Πρωτοσχολική Εκπαίδευση: Το παράδειγμα της γλώσσας. Αθήνα:

Τυπωθήτω – ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΑΡΔΑΝΟΣ

Μαϊστρέλλης, Σ., Καλύβη, Ε. & Μιχαήλ, Μ. (2011). Ιστορία Γ΄ Δημοτικού· Από τη μυθολογία

στην Ιστορία. Αθήνα: ΟΕΔΒ

Μαϊστρέλλης, Σ., Καλύβη, Ε. & Μιχαήλ, Μ. (2013). Ιστορία Γ΄ Δημοτικού· Από τη μυθολογία

στην Ιστορία. Τετράδιο εργασιών. Αθήνα: Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και

Εκδόσεων «Διόφαντος».

Μαϊστρέλλης, Σ., Καλύβη, Ε. & Μιχαήλ, Μ. (2011). Βιβλίο δασκάλου. Ιστορία Γ΄ Δημοτικού·

Από τη μυθολογία στην Ιστορία. Αθήνα: ΟΕΔΒ

Μακράκης, Β. & Κοντογιαννοπούλου - Πολυδωρίδη Γ. (1995). Υπολογιστές στην Εκπαίδευση:

μια Κριτική Ματιά στο Διεθνή Χώρο και στην Ελλάδα. Τεχνική Έκθεση. Αθήνα: Εθνικό

Ίδρυμα Ερευνών.

Παρασκευόπουλος, Μ., (2006). Ο ρόλος των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνίας στην

πρωτοβάθμια εκπαίδευση: Επιρροές και διαφοροποιήσεις στη γενική και ειδική αγωγή.

Περιστέρι: Παρασκευόπουλος Μ.

ISBN:960-631-497-9

Πετροπούλου, Ο., Βασιλικοπούλου, Μ. & Ρετάλης, Σ. (2009). Αξιολόγηση της Επίδοσης των

μαθητών σε Συνεργατικά περιβάλλοντα Μάθησης Μέσω Εμπλουτισμένων Ρουμπρικών.

Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, 2 (3), 195-214

Χουρχουδάκης, Α., Μπόκολας, Β., Δαφερμάκης, Μ., Καραγιώργος, Δ., Παπαδάκης, Ν. &

Τρούλης, Μ., (2003). Ιστοριοδρομίες 1. Εμείς και οι Άλλοι. Ρέθυμνο: Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ.

Χριστιάς, Ι. (2001). Θεωρία και Μεθοδολογία της Διδασκαλίας (Γ΄ έκδ.). Εκδόσεις: ΓΡΗΓΟΡΗ

Χρυσαφίδη, Κ., (1994). Βιωματική – Επικοινωνιακή Διδασκαλία. Η εισαγωγή της μεθόδου

project στο σχολείο. Αθήνα

Σολομωνίδου, Χ. (2004). Σύγχρονη Εκπαιδευτική Τεχνολογία: Υπολογιστές και μάθηση στην

Κοινωνία της Γνώσης. (Γ΄ έκδοση). Θεσσαλονίκη: Κώδικας.

Ταρατόρη, Τ. Ε. (2003). Η μέθοδος Project στη θεωρία και στην πράξη. Δεύτερη έκδοση.

Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη.

41

Dinnen, J. L. D., & Collopy, R. M. B., PhD. (2009). An Analysis of Feedback Given to Strong

and Weak Student Writers. Reading Horizons, 49(3), 239-256.

MA, A. W. (2013). Evaluating How the Computer-Supported Collaborative Learning

Community Fosters Critical Reflective Practices. Interdisciplinary Journal Of E-Learning

& Learning Objects, 951-75.

Mostmans, L., Vleugels, C., & Bannier, S. (2012). Raise Your Hands or Hands-on? The Role

of Computer-Supported Collaborative Learning in Stimulating Intercreativity in

Education.Journal Of Educational Technology & Society, 15(4), 104-113.

Martinez-Argüelles, M., Batalla-Busquets, J., Noguera-Guerra, P., & Pons-Fanals, E. (2011).

Personalized e-Feedback and ICT. Proceedings Of The European Conference On E-

Learning, 456-464.

Sangrà, A., & González-Sanmamed, M. (2011). The Role Of Information And Communication

Technologies In Improving Teaching And Learning Processes In Primary And Secondary

Schools. Journal Of Asynchronous Learning Networks, 15(4), 47-59.

Shinyi, L., & Yu-Chuan, C. (2013). Distributed Cognition and Its Antecedents in the Context of

Computer-Supported Collaborative Learning (CSCL). Asian Social Science, 9(7), 107-113.

doi:10.5539/ass.v9n7p107

Solar, M., Sabattin, J., & Parada, V. (2013). A Maturity Model for Assessing the Use of ICT in

School Education. Journal Of Educational Technology & Society, 16(1), 206-218.

Tse-Kian, N., Mai, N., & Wai-Jing, K. (2011). Multimedia Learning: Students' Perceptions in a

Multimedia Integrated Cooperative-learning Environment. International Journal Of

Learning,18(3), 357-373.

Valentin, A., Mateos, P. M., Gonzalez-Tablas, M. M., Perez, L., Lopez, E., & Garcia, I. (2013).

Motivation and Learning Strategies in the Use of ICTs among University

Students. Computers & Education, 6152-58.

42

Εικόνες από:

Βαγιωνάκης, Μ., Καδής, Μ. & Λιαναντωνάκης, Φ. (2002). Πράγματα και Γράμματα· Επίπεδο

2ο Μέρος 1ο · Μιλώ και γράφω Ελληνικά στις γειτονιές του κόσμου. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Θώμου, Π., Κασσωτάκη, Ε., Λελεδάκη, Ε., Μητροφάνης, Γ. & Νικολουδάκη, Ε., (1999).

Πράγματα και Γράμματα· Επίπεδο 2ο Τεύχος 2ο · Γράμματα πάνε κι έρχονται· Ελληνικά στον

κόσμο. Ρέθυμνο: Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ.

43

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Φύλλο Εργασίας 1

Φύλλο Εργασίας 2

Φύλλο Εργασίας 3

Φύλλο Εργασίας 4

Φύλλο Εργασίας 5

Φύλλο Εργασίας 6

Φύλλο Εργασίας 7

Φύλλο Εργασίας 8

Φύλλο Εργασίας 9

Δραστηριότητα 1:Για να δούμε όμως κι εμείς που βρίσκονται τα παιδιά!

Μπαίνουμε στο Google earth πατώντας εδώ.

Για να δούμε όμως κι εμείς που βρίσκονται τα παιδιά!

Δραστηριότητα 2:Πάμε μαζί τους μέσα στο παλάτι της Κνωσού όπως ήταν πριν από χιλιάδες χρόνια.

Πατήστε εδώ.

Πάμε μαζί τους μέσα στο παλάτι της Κνωσού όπως ήταν πριν από χιλιάδες χρόνια

Δραστηριότητα 3:Ποιος έχτισε το λαβύρινθο;

………………………………………………………

Για να θυμηθούμε καλύτερα… Διαβάζουμε το κείμενο,

και λύνουμε τις ασκήσεις.

Δραστηριότητα 4:Παρακολουθούμε το Power point για να

θυμηθούμε τους μύθους για την Κρήτη.

Δραστηριότητα 5:Παιδιά ελάτε να λύσουμε τα σταυρόλεξα να δούμε τι μάθαμε!

Δραστηριότητα 6:Ας δούμε και αυτό το βίντεο για να καταλάβουμε πώς ήταν πριν και πως μετά.

Δραστηριότητα 7:Στις παρακάτω εικόνες φαίνεται πώς ήταν διάφοροι χώροι του ανακτόρου στο

παρελθόν. Βρείτε μέσα από την κάτοψη του ανακτόρου τις φωτογραφίες που δείχνουν

πώς είναι αυτοί οι χώροι σήμερα. Κάτω από κάθε φωτογραφία υπάρχει ο τίτλος της

φωτογραφίας που θα σας βοηθήσει να τις βρείτε πιο εύκολα. Π.χ.

για να

Για να θυμηθούμε καλύτερα… Διαβάζουμε το κείμενο,

Πριν Μετά

Κεντρική αυλή

Νότια Προπύλαια

\

Βαθμιδωτή στοά

Η Αίθουσα του θρόνου

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Δραστηριότητα 9:Για να μάθουμε ποιος αρχαιολόγος έφερε στο φως το ανάκτορο της Κνωσού πατάμε εδώ.

Γράφουμε λίγα λόγια για τη ζωή του, για την ανασκαφή και κολλάμε μια φωτογραφία του.

… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … …… … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … . . . . . . . . . .

Για να μάθουμε ποιος αρχαιολόγος έφερε στο φως το ανάκτορο της Κνωσού πατάμε εδώ.

Δραστηριότητα 1Γιατί πιστεύετε ότι το ανάκτορο είχε μεγάλες αποθήκες με γιγαντιαία πιθάρια μέσα; ι

τα χρειάζονταν;

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Γιατί τα πιθάρια είχαν πολλές λαβές; Που χρειάζονταν να μεταφερθούν;

…………………………………………………………………………………………………

ια να μάθουμε τι αποθήκευαν στι με άλε αποθήκε δια ά ουμε εδια να μάθουμε τι αποθήκευαν στι με άλε αποθήκε δια ά ουμε εδ

Δραστηριότητα 2 Παρατηρούμε την εικόνα.

…………………………………………………………………………………………………

• Παρατηρούμε το χάρτη και γράφουμε μια λεζάντα που να ταιριάζει με αυτό

που δείχνει ο χάρτης.

• Γιατί οι κάτοικοι της Κρήτης ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με τη ναυτιλία και το

εμπόριο; Σε τι τους ωφέλησαν αυτές οι ασχολίες;

…………………………………………………………………………………………………

Δραστηριότητα 3Μπαίνουμε στο Google Earth και εντοπίζουμε την Κνωσό.

• ι εξυπηρετεί η θέση της Κνωσού;…………………………………………………………………………………………………

• ι έδαφος την περιβάλλει;…………………………………………………………………………………………………

• Με τι ασχολούνταν οι κάτοικοι;…………………………………………………………………………………………………

• ι προ όντα να παρήγαγε η περιοχή;…………………………………………………………………………………………………

Για να ά ου ε ερι ερε ληρο ορίε για ο ε ριο, α ά ε εδ και δια ά ου ε ην ρί η αράγρα ο

Δραστηριότητα 3Πού έβρισκαν τα μέταλλα για να φτιάξουν αντικείμενα όπως στις εικόνες;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Βρίσκουμε τα παραπάνω μέρη στο χάρτη Google earth και τα επισημαίνουμε με πινέζα .………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Για να ά ου ε ερι ερε ληρο ορίε για ο ε ριο, α ά ε

……………………………………

……………………………………

……………………………………

…………………………………….

ι τ ι Μιν τε ν τ ν ε ρι ει ε τ ε ρι ν ρ…………………………………………………………………………………………………..

Δραστηριότητα 5Διαβάζουμε για τον Μίνωα και τον αδελφό του αδάμανθυ και την περίφημη πολιτεία

και θαλασσοκρατία των Κρητών εδώ.

Δραστηριότητα 6ρα για επανάληψη! Συμπληρώνουμε με ό,τι ταιριάζει στο κείμενο που ακολουθεί.

Διαβάζουμε για τον Μίνωα και τον αδελφό του αδάμανθυ και την περίφημη πολιτεία

Δραστηριότητα 1Κάνουμε ι στο ερά ι και συμπληρώνουμε τον

ι ν άρτ για το μινωικό εμπόριο και

ύστερα το εκτυπώνουμε.

Δραστηριότητα 2ώρα είμαστε έτοιμοι να παίξουμε το ι ν ι ν ε ν.

Δραστηριότητα 3ρα για δημιουργία…

τιάχνουμε ένα ι πατώντας το χεράκι

και χρησιμοποιώντας όσες φωτογραφίες

θέλουμε. φάκελος με τις φωτογραφίες

βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας με το

όνομα «Κρήτη». στερα το τ ν ε εmail στο forum της ομάδας

για το μινωικό εμπόριο και

στερα το τ ν ε ε

Δραστηριότητα 1

Πώς ονομάζεται το παιχνίδι που παίζουν τα παιδιά; Ποιο επιτραπέζιο παιχνίδι θυμίζει;

…………………………………………………………………………………………………

ι κοινό έχουν οι παρακάτω εικόνες;

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………….

Δραστηριότητα 2

Για να δούμε πώς παίζεται διαβάζουμε εδώ.

Μπορούμε να γνωρίσουμε και άλλα αρχαία παιχνίδια

ψάχνοντας στο διαδίκτυο ή πατώντας εδώ.

Μπορούμε να γνωρίσουμε και άλλα αρχαία παιχνίδια

Δραστηριότητα 3ι τρ ν ι Μιν τε

Αμερικανίδα ανθρωπολόγος και αρχαιολόγος ζέρολιν Μόρισον

, τα τελευταία χρόνια ασχολείται με τη διατροφή της αρχαίας Κρήτης και τη

δημιουργία αντίγραφων των μινωικών σκευών μαγειρικής.

, τα τελευταία χρόνια ασχολείται με τη διατροφή της αρχαίας Κρήτης και τη

Δραστηριότητα 4Διαβάζουμε τις πληροφορίες για την ενδυμασία των ανδρών και των γυναικών και απαντάμε

στις παρακάτω ερωτήσεις. δώ και εδώ

Περιγράφουμε τον τρόπο με τον οποίο καλλωπίζονταν οι γυναίκες.

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

Περιγράφουμε την ενδυμασία των ανδρών.

……………………………………………………………………………………………………

Δραστηριότητα 5τιάχνουμε παζλ την τοιχογραφία με την Παριζιάνα .

Οι Μινωί ε έ ρωγαν Οι Μινωί ε έ ιναν

Διαβάζουμε τις πληροφορίες για την ενδυμασία των ανδρών και των γυναικών και απαντάμε

δώ και εδώ

Διαβάζουμε τις πληροφορίες για την ενδυμασία των ανδρών και των γυναικών και απαντάμε

Δραστηριότητα 1

Με τι ασχολούνταν οι κάτοικοι;

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Δραστηριότητα Παρατηρούμε τις εικόνες και βρίσκουμε με τι ασχολούνταν οι Μινωίτες και οι Μινωίτισσες

στον ελεύθερο χρόνο τους

μπόριο και ναυτιλία

…………………………………………… ……………………………………………..

…………………………………….. ……………………………………………....

……………………………………

Δραστηριότητα τιάχνουμε μια αφίσα με λέξεις από την καθημερινή

ζωή στο tagxedo πατώντας εδώ.

Δίπλα υπάρχει ένα παράδειγμα.

Συζητάμε ύστερα όλοι μαζί τις λέξεις που έβαλε η κάθε

ομάδα.

Δραστηριότητα Συμπληρώνουμε τον ημιδομημένο χάρτη στο Kidispiration.

λέξεις από την καθημερινή

Δραστηριότητα 1α παιδιά άνοιξαν τον οδηγό με τους ιερούς χώρους στο παλάτι. Παρατήρησαν ότι

ήταν αρκετοί οι χώροι λατρείας. ους παρατηρούμε κι απαντάμε στις ερωτήσεις.

Σ Σ: ραγε ποιες θεότητες λάτρευαν;

………………………………………………………………………………..

ΑΣ: Κοιτάξτε προσεκτικά αυτήν τη σαρκοφάγο της Αγίας ριάδας. Μάλλον

πρόκειται για μια τελετή. ι νομίζεται ότι πρόσφεραν στη θεά;

…………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………...

ΔΑ Α : Πάντως από τη νεολιθική κιόλας εποχή οι άνθρωπο λάτρευαν τη Μεγάλη Μητέρα. υμάστε ποιοι άλλοι άνθρωποι λάτρευαν την ίδια θεότητα;

………………………………………………………………………………...

: ! παιδιά! Για κοιτάξτε εδώ

Κ ΑΣ: ώρα κατάλαβα!

: Ποιο ζώο λάτρευαν οι Μινωίτες;

…………………………………………………………………………………

Δ Μ Σ Σ ι σας θυμίζει ο διπλός πέλεκυς;

…………………………………………………………………………………

Παρατήρησαν ότι

απαντάμε στις ερωτήσεις.

. Μάλλον

Δραστηριότητα Ανοίγουμε την ε ει στη σελίδα 90 ,για να δούμε πήλινα ειδώλια και

λατρευτικά και τελετουργικά σκεύη. εφυλλίζουμε μέχρι τη σελίδα 181

Δραστηριότητα 3Για να δούμε τι μάθατε; οποθετούμε τα κομμάτια που λείπουν στη σωστή θέση.

Δραστηριότητα 4Μιν ι ι ρι τι νι ρ ε τι ε ειΣημείωσε ποιες από τις παρακάτω θρησκευτικές εκδηλώσεις γίνονταν στη Μινωική

Κρήτη και ποιες γίνονται στη σύγχρονη λλάδα.

Δραστηριότητα Συμπληρώνουμε τα κενά.

Δραστηριότητα Μπαίνουμε στο jigsawplanet και φτιάχνουμε το πάζλ ταυροκαθάψια .

Σημείωσε ποιες από τις παρακάτω θρησκευτικές εκδηλώσεις γίνονταν στη Μινωική

,για να δούμε πήλινα ειδώλια και

Δραστηριότητα 1Παρακολουθούμε το ντε της εκπαιδευτικής τηλεόρασης Μιν ι ρ από

το τ εντρ ».

Δραστηριότητα Ανοίγουμε το ι ι τ Γ και Δ δημοτικού, πατάμε Κρήτη και

κάνουμε τις δραστηριότητες.

Παρακολουθούμε το ντε

ι ι τ

Δραστηριότητα 3Διαβάζουμε τις πληροφορίες από το δρυμα Μείζονος λληνισμού

αλλά και από τη σελίδα του Μινωικού πολιτισμού.

στερα λύνουμε το σταυρόλεξο.

Δραστηριότητα 4Ανοίγουμε ένα καινούριο έγγραφο word και σχηματίζουμε μια απλή ιστοριούλα με τα

σύμβολα του Δίσκου της αιστού που φαίνονται στην εικόνα.

Δραστηριότητα 5Με τη βοήθεια του Natural art κάνουμε τη δραστηριότητα του ι :

ι Μινωίτες, όταν ήθελαν να γράφουν ζέστη, σχεδίαζαν έναν ήλιο. Αν ήθελαν να

γράφουν νύχτα, σχεδίαζαν ένα φεγγάρι. α σύμβολα αυτά τα λέμε ιδεογράμματα.

Σήμερα τέτοια σύμβολα είναι π.χ. ο πράσινος σταυρός που σημαίνει φαρμακείο, η

καρδιά που σημαίνει αγάπη κτλ. τιά ε ι ι ιν ε ι ε ρά τει ι ιά ν τ ε τ άνι τ ρ τ ι

Δραστηριότητα 1Μπαίνουμε στους παρακάτω συνδέσμους και απαντάμε στις ερωτήσεις.

Μινωικός Πολιτισμός

Μινωικές τοιχογραφίες

δρυμα Μείζονος λληνισμού

γκυκλοπαίδεια (σελίδες 296 – 307)

ι θέματα ζωγράφιζαν περισσότερο στις τοιχογραφίες τους;

.............................................................................................................................

ι παρατηρείτε για το χρώμα που βαφόταν το σώμα των ανδρών και των

γυναικών;

………………………………………………………………………………………………

Μπαίνουμε στους παρακάτω συνδέσμους και απαντάμε στις ερωτήσεις.

Μινωικός Πολιτισμός

Αγγεία Μικροτεχνία

δρυμα Μείζονος λληνισμού

γκυκλοπαίδεια (σελίδες 220 – 295)

ι θέματα διάλεγαν για να διακοσμήσουν τα αγγεία τους;

………………………………………………………………………………………….

ι δείχνει για το χαρακτήρα και τον τρόπο ζωής τους;

…………………………………………………………………………………………

Μπαίνουμε στους παρακάτω συνδέσμους και απαντάμε στις ερωτήσεις.

δρυμα Μείζονος λληνισμού

γκυκλοπαίδεια (σελίδες 64 – 65 και 338 – 345).

Γιατί έχουμε τόσες πολλές σφραγίδες, πού τις χρησιμοποιούσαν;

………………………………………………………………………………………….

ι σχέδια χάραζαν πάνω στις σφραγίδες;

…………………………………………………………………………………………

Μπαίνουμε στους παρακάτω συνδέσμους και απαντάμε στις ερωτήσεις.

δρυμα Μείζονος λληνισμού.

γκυκλοπαίδεια (σελίδες 50 – 63 και 308 – 327).

Μινωικά κοσμήματα

Κοσμήματα

Από ποια υλικά κατασκεύαζαν τα κοσμήματα και από πού τα προμηθεύονταν;

………………………………………………………………………………………….

ι συμπεράσματα βγάζουμε για τον καλλωπισμό των Μινωιτών;

………………………………………………………………………………………….

Μπαίνουμε στους παρακάτω συνδέσμους και απαντάμε στις ερωτήσεις.

Μπαίνουμε στους παρακάτω συνδέσμους και απαντάμε στις ερωτήσεις.

Μπαίνουμε στους παρακάτω συνδέσμους και απαντάμε στις ερωτήσεις.

δρυμα Μείζονος λληνισμού.

Από πού πιστεύετε ότι προμηθεύονταν χαυλιόδοντες ελέφαντα και

ιπποπόταμου οι Μινωίτες;

………………………………………………………………………………………….

ι κατασκεύαζαν με αυτούς;

…………………………………………………………………………………………

Δραστηριότητα Μπαίνουμε στο και φτιάχνουμε με τοιχογραφίες.

Δραστηριότητα ίσαι ζωγράφος και ζεις στη Μινωική Κρήτη. νας πλούσιος έμπορος σου ζητά να

ζωγραφίσεις έναν από τους τοίχους του σαλονιού του.

Προσπάθησε με την βοήθεια του Revelation Natural Art να στολίσεις τον τοίχο του.

Δραστηριότητα ζωγραφική στα αγγεία διακρίνεται από συμμετρία. ξασκούμαστε με ασκήσεις

ετρ και τ ν .

Δραστηριότητα τιάχνουμε τα δικά μας ε και ύστερα τα εκτυπώνουμε.

ζωγραφική στα αγγεία διακρίνεται από συμμετρία. ξασκούμαστε με ασκήσεις

ζωγραφική στα αγγεία διακρίνεται από συμμετρία. ξασκούμαστε με ασκήσεις

τ ν τ ν τ ν

και ύστερα τα εκτυπώνουμε.

Μπαίνουμε στους παρακάτω συνδέσμους και απαντάμε στις ερωτήσεις.

ζωγραφική στα αγγεία διακρίνεται από συμμετρία. ξασκούμαστε με ασκήσεις ζωγραφική στα αγγεία διακρίνεται από συμμετρία. ξασκούμαστε με ασκήσεις

Δραστηριότητα 1Ανοίγουμε το λογισμικό ε τ ε . Γράφουμε το ν της ομάδας μας και ύστερα επιλέγουμε να γράψουμε τι ε εν .

44

ISBN: 978-960-93-6625-0