Download - ηροδοτου ιστορίες

Transcript
Page 1: ηροδοτου ιστορίες

ΗΡΟΔΟΤΟΥ Ιστορίες

Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Μια διδακτική απόπειρα

5ο Γυμνάσιο ΘήβαςΔιδάσκουσα: Κόλλια ΓαρυφαλλιάΣχ. Έτος : 2012-2013

Page 2: ηροδοτου ιστορίες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

•Ηρόδοτος ο Αλικαρνασσεύς (485 - περ. 425 π.Χ.). Προτομή, ρωμαϊκό

αντίγραφο. Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο.

Page 3: ηροδοτου ιστορίες

• Γεννήθηκε στην Αλικαρνασσό της Μ. Ασίας γύρω στο 485-484π. Χ.

• Καταγόταν από «επιφανή» δημοκρατική οικογένεια

• Ο θείος του Πανύασης πήρε μέρος σε εξέγερση εναντίον του τυράννου Λύγδαμη και σκοτώθηκε

• Έτσι, στα 20 περίπου χρόνια του ο Ηρόδοτος καταφεύγει στη Σάμο για να σωθεί.

Page 4: ηροδοτου ιστορίες

Χώρες όπου ταξίδεψε ο Ηρόδοτος

Page 5: ηροδοτου ιστορίες

• Εύξεινος Πόντος• Κολχίδα (Αργοναύτες)• Ολβία• Χερσόνησος Κριμαίας• Αζοφική θάλασσα • Παράλια Μακεδονίας και Θράκης • Περσία • Εγγύς και Μέση Ανατολή • Αίγυπτος • Κάτω Ιταλία και Σικελία• Σταθμός η εγκατάσταση του στην Αθήνα . Το 444π.Χ.

μαζί με το σοφιστή Πρωταγόρα φεύγουν από την Αθήνα και ιδρύουν την αποικία των Θουρίων στην Ιταλία (ίσως εκεί έγραψε την Ιστορίη)

Page 6: ηροδοτου ιστορίες

ΕΠΟΧΗ -ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

• Σεβασμός στο αγαθό της ελευθερίας• Μεγάλωσε με τα ομηρικά έπη και θαύμαζε τους ήρωες

τους καθώς και τον ήρωα Ηρακλή• Ο θείος του Πανύασης, μάντης και χρησμολόγος ,του

εμφύσησε σεβασμό προς τους θεούς και τους χρησμούς (τους οποίους συχνά παραθέτει στο έργο του)

• Ιωνικό πνεύμα1 ορθολογισμός: με τον όρο «ορθολογισμός» του Ηροδότου εννοούμε ότι ο ιστορικός

εκφράζει τη δυσπιστία του σε παράδοξες ή αντιφατικές πληροφορίες, ότι αναζητεί τις αιτίες (γεγονότων, καταστάσεων, συμπεριφορών) όχι σε μύθους αλλά κυρίως σε γεγονότα που μπορούν να υποβληθούν σε κριτικό έλεγχο, να ελεγχθούν με τη λογική.

2 εμπειρισμός: μεθοδολογία του Ηροδότου είναι στη βάση της εμπειρική, γιατί ο ιστορικός στηρίζεται πιο πολύ στην αυτοψία (ελέγχει με αυτοψία τις πληροφορίες του, βλέπει και ακούει ο ίδιος, κρίνει με την εμπειρία) ή και, όταν δεν μπορεί να ελέγξει με αυτοψία τις πληροφορίες του, τις συγκρίνει με την εμπειρία.

Page 7: ηροδοτου ιστορίες

• Ταξίδια «θεωρίης ε νεκενἵ » .Εκεί γνώρισε τόπους, λαούς, μνημεία, ήθη και έθιμα παράδοξα, έργα μεγάλα.

• Στα ταξίδια κρατούσε σημειώσεις που χρησιμοποίησε στην Ιστορία του

• Η παραμονή στην Αθήνα. Γνωριμία με Περικλή, Σοφοκλή, σοφιστές , τους ιπποκρατικούς και τους Πυθαγόρειους (http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%85%CE%B8%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%BF%CE%B9_%CF%86%CE%B9%CE%BB%CF%8C%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%BF%CE%B9)

Page 8: ηροδοτου ιστορίες

ΛΟΓΟΓΡΑΦΟΙ

• Οι πρώτοι ιστοριογράφοι που γράφουν σε πεζό λόγο ονομάζονται λογογράφοι. Όμως τα έργα τους δεν είναι ακριβώς ιστορικά. Περιγραφές εθνογραφικές ,γεωγραφικές και ιστορικές

• Κάδμος από τη Μίλητο• Εκαταίος ο Μιλήσιος• Ξάνθος ο Λυδός• Χάρων ο Λαμψακηνός • Διονύσιος ο Μιλήσιος• Φερεκύδης ο Αθηναίος

Page 9: ηροδοτου ιστορίες

ΤΟ ΕΡΓΟ• Οι Αλεξανδρινοί φιλόλογοι το ονόμασαν

« ροδότου Μο σαιἩ ῦ » και το χώρισαν σε εννέα βιβλία με το όνομα μιας μούσας στο καθένα. (βλ. σελ. 13 του σχολικού βιβλίου)

ΚΛΕΙΩ (Ι) ΕΥΤΕΡΠΗ (ιι)ΘΑΛΕΙΑ(ΙΙΙ)ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ(ΙV)ΤΕΡΨΙΧΟΡΗ(V)ΕΡΑΤΩ(VI)ΠΟΛΥΜΝΙΑ(VII)ΟΥΡΑΝΙΑ(VIII)ΚΑΛΛΙΟΠΗ(IX)

Page 10: ηροδοτου ιστορίες

Εξιστόρηση από το 494π.Χ. (κατάπνιξη Ιωνικής επανάστασης) εως το 479π. Χ. (τέλος Περσικών πολέμων)

• Σύγκρουση δυο κόσμων: Ανατολή και Δύση , Ευρώπη και Ασία

• Βασιλιάς της Λυδίας Κροίσος( υποτάσσει τις Ιωνικές πόλεις της Μικράς Ασίας)

• Κύρος: Ιδρυτής του Περσικού κράτους (υποδουλώνει τον Κροίσο)

• Καμβύσης- Δαρείος-Ξέρξης= η σειρά διαδοχής των Περσών Βασιλέων.

Page 11: ηροδοτου ιστορίες

ΠΑΡΕΚΒΑΣΕΙΣ

• Εκτός από τα ιστορικά γεγονότα περιλαμβάνονται αφηγήσεις για γειτονικούς λαούς, για ήθη – έθιμα, την ιστορία , τη χώρα και τα μνημεία διαφόρων πολιτισμών.

• Οι αφηγήσεις αυτές βγάζουν τον Ηρόδοτο από τον κύριο άξονα του έργου , δίνουν όμως καταπληκτικές πληροφορίες

Page 12: ηροδοτου ιστορίες

Βασικά χαρακτηριστικά του Ηροδότειου έργου:

1.Εκτός από το βασικό θέμα υπάρχουν οι παρεκβάσεις ή παρενθήκες.

2.Το υλικό της Ιστορίης δεν είναι μόνο ιστορικό:

- Γεωγραφικό, εθνολογικό, λαογραφικό περιεχόμενο( λόγοι)

-Ιστορίες συνήθως δραματικές και άλλοτε ευτράπελες= αστείες (νουβέλες, ανέκδοτα)

Page 13: ηροδοτου ιστορίες

Περίπου χίλιες σελίδες ενός βιβλίου

-σώθηκε ολόκληρο

-πολεμήθηκε στην αρχαιότητα (ιδίως από το Θηβαίο ιστορικό Πλούταρχο)

- Η αρχαιολογική έρευνα απέδειξε ότι ο Ηρόδοτος είχε δίκιο και δεν ήταν «παραμυθάς»

- Ο ρωμαίος ρήτορας Κικέρωνας τον ονόμασε «πατέρα της Ιστορίας»

Page 14: ηροδοτου ιστορίες

ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ- ΙΔΕΕΣ- ΑΞΙΕΣ

-Παραβίαση του μέτρου >κόρος (υπερβολή) >ύβρη > νέμεση (οργή των Θεών ) >Άτη (καταστροφή, θόλωμα του νου) > τίση (τιμωρία του υβριστή)

[τι σας θυμίζει από την Οδύσσεια;]-Το θείο φθονεί την ανθρώπινη ευτυχία

(ειδικά αν ο άνθρωπος περηφανευτεί)-αστάθεια των ανθρωπίνων πραγμάτων

(κυκλική αντίληψη της ιστορίας)

Page 15: ηροδοτου ιστορίες

-τήρηση του μέτρου (διαφορά από την Ανατολίτικη υπερβολή)

-Ελευθερία , αγάπη για τη δημοκρατία

-σεβασμός στον «άλλο», τη θρησκεία , τον πολιτισμό του

-έντονη θρησκευτική

πίστη

Page 16: ηροδοτου ιστορίες

ΜΕΘΟΔΟΣ

ΑΥΤΟΨΙΑ: προσωπική έρευνα, πληροφορίες

Έλεγχος των πηγών με βάση τη λογική.

Δεν υιοθετεί ο,τιδήποτε αλλά αφήνει στην κρίση μας την τελική απόφαση.

Page 17: ηροδοτου ιστορίες

ΣΥΣΤΗΜΑ ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗΣ

• Γενιές: τρεις γενιές ανά αιώνα

• Σειρά διαδοχής των Περσών βασιλέων

• Εποχές του έτους

• Ολυμπιάδες

• Επώνυμος άρχοντας των Αθηνών

• Χρονικοί προσδιορισμοί της ίδιας μέρας (π.χ στη μάχη των Θερμοπυλών)

Page 18: ηροδοτου ιστορίες

1η Ενότητα- Προοίμιο (μία διδακτική ώρα)Φύλλο εργασίας

1.Γιατί ο Ηρόδοτος προχώρησε στη συγγραφή του έργου του;α Για να μη χαθούν……………………………...β Για να φανεί…………………………………….

2.Τι ισχυρίζονται οι σπουδασμένοι των Περσών; Ποιες γυναίκες αρπάχτηκαν και από τις δυο πλευρές;

3.Ποιες ήταν οι αρπαγές γυναικών κατά τη δεύτερη φάση και τι προκάλεσαν;

ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Τι γνωρίζετε για την Αργοναυτική εκστρατεία και τον Τρωικό πόλεμο;

4.Ποια εκδοχή υιοθετούν οι Φοίνικες για την αρπαγής της Ιώς;5.Γιατί ο Ηρόδοτος χρησιμοποιεί τα ρήματα «λένε», «ισχυρίζονται»;

Page 19: ηροδοτου ιστορίες

5. Ποια εκδοχή προβάλλει ο Ηρόδοτος; Ποιος κατά τη γνώμη του είναι ο υπεύθυνος για τις εχθροπραξίες μεταξύ Ελλήνων και Περσών;

Αιτία της σύγκρουσης Ελλήνων και Περσών ήταν…………………………….

……………………………………………...

6. Σε ποιο σημείο του κειμένου φαίνεται η άποψη του Ηροδότου για την αστάθεια των ανθρωπίνων πραγμάτων;

Page 21: ηροδοτου ιστορίες

Αρπαγές γυναικών στη λογοτεχνίαΗ αρπαγή της γυναίκας του Διγενή

• Το θέμα της αρπαγής της γυναίκας του ακρίτα το συναντάμε στα πιο παλιά ακριτικά τραγούδια. Σε μερικές μάλιστα παραλλαγές παρατηρείται και επίδραση από τη διήγηση του έπους, που αναφέρεται στην αρπαγή, από το Διγενή, της Ευδοκίας, κόρης του στρατηγού Δούκα. Η παρακάτω παραλλαγή είναι χιακή.

Κάτω στα ρούσια χώματα και σε βαθύ λιβάδιεκεί σπέρνει ο Διγενής με τ' ώριον του ζευγάρι.Φακήν και ρόβιν έσπερνε, ταήν του ζευγαριού του.Πουλάκιν πήγεν κι ήκατσεν στην όσκερην τ' αλέτρου.- «Εσύ σπέρνεις, βρε Διγενή, μα την καλή σου κλέψαν».

- «Αν την εκλέψανε εχτές, να πα' να την γυρεύω,αν την έκλεψαν σήμερα να κάμω την σποριά μου».- «Εγώ σου λέω, Διγενή, πως την καλή σου κλέψαν».Και το ζευγάριν 'νέφηκε, στον στάβλον του πηγαίνει,Παίρνει τ' αργυροκλείδια του, τον στάβλον ξεκλειδώνει.

αμέσως την κυρά καλή εγώ θα σου την εύρω»Βιτσιά δίνει του μαύρου του και στα βλοΐδια φτάνει.

Page 22: ηροδοτου ιστορίες

Τους στάβλους εξεκλείδωσε, τους μαύρους ενερώτα.Όσοι μαύροι τον είδανε αίμαν εκατουρούσαν,όσοι τον εκαλόδανε έπεσαν κι εψοφούσαν.Ένας μαύρος, παλιόμαυρος, χίλιω χρονώ κοντιάρηςεστάθην και 'ποκρίθην του σαν κάλλιο παλικάρι.

- «Αν είν' για την κυρά καλή, εγώ να σου την φέρω,γιατί με κρυφοτάιζε αφ' τ' ακριβό κριθάρι,γιατί με κρυφοπότιζε μες σ' αργυρή λεγένη.Δέσε μου τη μεσίτσα μου με λαχουρί ζωνάρι·σφίξε μου το κεφάλι μου με συρματένια τρίχα

κι αμέσως την κυρά καλή εγώ θα σου την εύρω»Βιτσιά δίνει του μαύρου του και στα βλοΐδια φτάνει.Ο μαύρος σιλιμούντρησε, κι η κόρη γνώρισέν το.-«Πάψε, παπά, τα γράμματα και, διάκο, τα βαγγέλιακι ο μαύρος μου σιλιμουντρά κι ο Διγενής είν' κι ήρτε» Κι ο μαύρος εγονάτισε κι επάνω του την πήρε.

Page 23: ηροδοτου ιστορίες

Κι όσο να πουν, για δείτε το! παίρνει σαράντα μίλιακι όσο να πούνε, πιάτε το! μήτ' ήτο μήτ' εφάνη.

ρούσιος και ρούσος: κόκκινος, εύφορος.ώριον: το ωραίο.ρόβι(ν): είδος δημητριακού, κατάλληλο για ζωοτροφή. ταή: ζωοτροφή. η όσκερη: η χειρολαβή του αλετριού.η σποριά: η σπορά. 'νέφηκε: άφησε.μαύρος: το άλογο. κοντιάρης: πληγιασμένος.λεγένη: δοχείο. λαχουρί: ζωνάρι·ζώνη από λεπτό μάλλινο ύφασμα (από την ινδική πόλη Λαχώρη). τα βλοΐδια: (ευλογίδια)·τα στεφανώματα, ο γάμος. σιλιμουντρώ: χλιμιντρώ.είν' κι ήρτε: είναι και ήρθε.

Page 24: ηροδοτου ιστορίες

Ο Όμηρος στην Οδύσσεια (ο 415-429) διηγείται την αρπαγή μιας σκλάβας από τη Φοινίκη:

Μια μέρα εκεί μας ήρθαν Φοίνικες θαλασσοξακουσμένοι,κλέφτες, στο μαύρο πλοίο τους άμετρες πραμάτειες κουβαλώντας·κι είχεν ο κύρης μου στο σπίτι του μια σκλάβα απ τη Φοινίκη,᾿τρανόκορμη, όμορφη, που κάτεχε πάσα γυναικεία τέχνη·και την πλάνεψαν τότε οι Φοίνικες οι τετραπερασμένοι·να πλένει κάποιος τους την πέτυχε, και δίπλα στο άρμενο τουςμαζί της σ έρωτα πρωτόσμιξε· αυτό είναι που τα φρένα᾿ακόμα και της πιο καλόπραγης γυναίκας ξεπλανεύει! Μετά πούθε είχε ερθεί τη ρώτησε και ποια ήταν, κι η γυναίκατο αψηλοτάβανο του κύρη της του φανερώνει σπίτι:.. Απ τη Σιδώνα την πολύχαλκη καυκιέμαι εγώ πως σέρνω,᾿κι έχω πατέρα τον Αρύβαντα, που ήταν το βιος του βρύση.Μια μέρα, απ τα χωράφια ως διάγερνα, μου χύθηκαν Ταφιώτες᾿κουρσάροι, κι ως με άρπαξαν, μ έφεραν σε τούτου εδώ του ρήγα᾿τ΄ αρχοντικό, κι αυτός επλέρωσε πολλά να με αγοράσει."

[πηγή: Ομήρου Οδύσσεια, μτφ. Ν. Καζαντζάκης - Ι. Θ. Κακριδής, τυπ. Μ. Ρόδη, 1965]

Page 25: ηροδοτου ιστορίες
Page 26: ηροδοτου ιστορίες
Page 27: ηροδοτου ιστορίες

2η Ενότητα(2 διδακτικές ώρες) Κροίσος και Σόλων

Οι δυο πρωταγωνιστές εκφράζουν διαφορετικές σκέψεις και αξίες ενδεικτικές των κόσμων που αντιπροσωπεύουν (Ανατολή- Δύση)

Λυδικός λόγος(= νουβέλα) : Κεντρικό πρόσωπο ο Κροίσος Το περιεχόμενο της ανθρώπινης ευδαιμονίας και η αστάθειά

της. Εισαγωγή Ι 29, Κύριο Μέρος Ι 30-32, επίλογος Ι 33 Νουβέλα: (γαλλική λέξη)· λογοτεχνικό είδος, πεζογράφημα

λίγο μεγαλύτερο από το διήγημα. Στον Ηρόδοτο ονομάζουμε «νουβέλες» τις διηγήσεις ιστοριών που αφορούν επώνυμα πρόσωπα, πραγματοποιούνται στον ανθρώπινο χώρο μέσα σε πραγματικές συνθήκες, χωρίς τη μεσολάβηση υπερφυσικών δυνάμεων. Έχουν μεγαλύτερη έκταση από τα ανέκδοτα και συνήθως δραματικό χαρακτήρα

Page 28: ηροδοτου ιστορίες

I 29-Γιατί ο Σόλων βρέθηκε στις Σάρδεις;I 30-Ποια υποδοχή έκανε ο Κροίσος στο Σόλωνα και

που αποσκοπούσε; -Ποια η αντίληψη του Κροίσου για την ευτυχία;

(ευτυχία = ……………….)-Ποια γεγονότα συνέθεταν την ευτυχία του Τέλλου;

(συλλογική και ατομική ευημερία , ευτεκνία, ανδρεία , λαμπρός θάνατος, υστεροφημία)

-Να αναλύσετε τη φράση «έζησε καλά με τα μέτρα του τόπου μας»

Page 29: ηροδοτου ιστορίες

Ι 31 1. Γιατί ο Κλέοβης και ο Βίτων πήραν το

δεύτερο βραβείο ευτυχίας κατά το Σόλωνα;…………………………………………………………………………………….

2. Ποιες αξίες του αρχαίου ελληνικού πνεύματος προβάλλονται μέσα από τησυγκεκριμένη διήγηση;……………………………………………………………………

Page 30: ηροδοτου ιστορίες

Ι 321.Πως αντέδρασε ο Κροίσος μετά και τη

δεύτερη απάντηση; Γιατί η συμπεριφορά του ενέχει το στοιχείο της ύβρης;

«Ο Θεός είναι όλος φθόνο» Εργασία: Ποιες περιπτώσεις στην αρχαία

ελληνική μυθολογία επιβεβαιώνουν αυτή την άποψη;(Νιόβη, Κασσιόπη, Καλυψώ)

2.Ποια αντίληψη για τα ανθρώπινα εκφράζει ο Σόλων; Να την αποδώσετε με σύντομες φράσεις. (κυκλική αντίληψη της μοίρας)

Η σημασία του ευτυχισμένου τέλους: «Μηδένα προ του τέλους μακάριζε»

Page 31: ηροδοτου ιστορίες

3.Γιατί ο πλούσιος είναι πιο ευάλωτος σε ένα ενδεχόμενο χτύπημα της μοίρας;

4.Γιατί αυτός που βρίσκεται σε μέτρια κατάσταση προσεγγίζει ευκολότερα την ευτυχία;

5. Να συμπληρώσετε το πορτρέτο του αληθινά ευτυχισμένου, όπως το αποδίδει ο Σόλων:

δεν έχει σωματικά κουσούρια……………………………………………………………………καλότεκνος………………………………..………………………………..6.Να χαρακτηρίσετε τον Κροίσο: αλαζόνας, φιλάργυρος… (συνεχίστε)ΕΡΓΑΣΙΑ: α Πως θα ορίζατε εσείς τον αληθινά ευτυχισμένο;β Γνωρίζετε άλλα παραδείγματα ανθρώπων που από την ευτυχία και

την άνετη ζωή εξέπεσαν στην απόλυτη δυστυχία ;

Page 32: ηροδοτου ιστορίες

Ι 331.Η αποπομπή του Σόλωνα είναι η τρίτη ύβρη του

Κροίσου. Να εντοπίσετε στο κείμενο τις προηγούμενες

2.Να συγκρίνετε τους δυο κόσμους Ελλήνων και Λυδών ως προς :

-την ανδρεία στη μάχη -τον πλούτο στην ιεραρχία των αξιών -τη φιλοξενία-την τήρηση του μέτρου στο καθημερινό βίο. Να γράψετε τα συμπεράσματα σας σε ένα

κείμενο που θα παρουσιάσετε στην τάξη

Page 33: ηροδοτου ιστορίες

Η νουβέλα του Άδραστου (μία διδακτική ώρα)

Το κυνήγι κάπρου, αγαπητό θέμα της ελληνικής μυθολογίας και των αρχαίων λαών γενικότερα, συνδέεται με τα κατορθώματα ηρώων.Στην εικόνα το κυνήγι του Καλυδωνίου κάπρου, αγγειογραφία, 6ος αι π.Χ. Αρχαιολογικό Μουσείο Φλωρεντίας.

Page 34: ηροδοτου ιστορίες

Συζητάμε στην τάξη τα εξής θέματα:-Η ιστορία μας θυμίζει αρχαία τραγωδία-Το ομιλούν όνομα του Άδραστου-Τις τραγικές ειρωνείες-Την τραγικότητα του Κροίσου και

πρωτίστως του Άδραστου-Τα παραμυθικά στοιχεία (προσπάθεια

αποφυγής της μοίρας, το «θεριό» που ρημάζει τον τόπο και αφανίζει τους κατοίκους, ο ξένος που έρχεται ξαφνικά και ζητά άσυλο.)

Page 35: ηροδοτου ιστορίες

- Η δύναμη της μοίρας

- Ο φθόνος των θεών (τιμώρησαν τον Κροίσο γιατί θεώρησε ότι είναι ο πιο ευτυχισμένος)

- Ο Κροίσος παθαίνει το χειρότερο: μεταβολή της τύχης από την ευτυχία στη δυστυχία

ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Ποιον από τους ήρωες της νουβέλας θεωρείτε τραγικό πρόσωπο και γιατί;

Page 36: ηροδοτου ιστορίες

ΚΡΟΙΣΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΟΣ (2 διδακτικές ώρες)

Το τέλος της ιστορίας του Κροίσου

Ο Κροίσος στην πυρά, αττικός ερυθρόμορφος αμφορέας, 500-495 π.Χ. Ζωγράφος ο Μύσων. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Μουσείο Λούβρου.

Page 37: ηροδοτου ιστορίες

Ι 86

1. Πως κατέληξε άλλοτε ο παντοδύναμος Κροίσος;

2.Ποιο ρητό του Σόλωνα πιστεύετε ότι θυμήθηκε;

3. Με ποιους τρόπους ερμηνευόταν ο χρησμός που δόθηκε στον Κροίσο;

Ομαδική εργασία: Είναι αληθινή κατά τη γνώμη σας η μεταμέλεια του Κροίσου και η αποδοχή της διδασκαλίας του Σόλωνα; (θυμηθείτε πώς είχε αντιδράσει τότε)

Page 38: ηροδοτου ιστορίες

Ι 87

1. Ποιες επιδράσεις του ηροδότειου έργου μπορείτε να εντοπίσετε στο συγκεκριμένο απόσπασμα;

2. Να σχολιάσετε τη φράση :«Βασιλιά μου, εγώ έκανα ό,τι έκανα για τη δική σου ευτυχία και τη δική μου δυστυχία· κι αίτιος γι’ αυτά είναι ο θεός των Ελλήνων, που με ξεσήκωσε να εκστρατεύσω» (εκ νέου ύβρη του Κροίσου)

Page 39: ηροδοτου ιστορίες

Ομαδική εργασία : Να χαρακτηρίσετε τον Κύρο και να συγκρίνετε τη στάση του με αυτή του Κροίσου.

Ι 90-91-Το πάθημα του Κροίσου συνδέεται με την αμαρτία

του προγόνου του Γύγη. Εργασία: να βρείτε πληροφορίες για το Γύγη

1. Η Πυθία αναφέρει όλους τους λόγους για τους οποίους ο Κροίσος πρέπει να χρωστά

ευγνωμοσύνη στον Απόλλωνα. Να τους καταγράψετε σε μία παράγραφο.

2.Να εντοπίσετε ένα απόσπασμα του κειμένου με αντιπολεμικό μήνυμα.

3. Να βρείτε τα παραμυθικά στοιχεία της ενότητας4.Πώς κατάφερε ο Ηρόδοτος να περάσει από τον

Κροίσο στον Κύρο; (Βλ. Εισαγωγή , διαδοχή ηγετών στην Μ. Ασία)

Page 40: ηροδοτου ιστορίες

H ιστορία του Γύγη• Λεν ότι αυτός (ο πρόγονος του Λυδού Γύγης) ήταν βοσκός και δούλευε στην

υπηρεσία του τότε άρχοντα της Λυδίας. Όταν έπεσε νεροποντή και έγινε σεισμός, ράγισε ένα τμήμα στον τόπο όπου έβοσκε το κοπάδι του. Το είδε, παραξενεύτηκε και κατέβηκε σ’ αυτό• είδε τότε, όπως λέει κάποιος μύθος, και άλλα περίεργα και ένα χάλκινο άλογο κούφιο από μέσα με θυρίδες• όταν έσκυψε μέσα, είδε να υπάρχει ένας νεκρός με διαστάσεις μεγαλύτερες από όσο ένας κανονικός άνθρωπος• δεν είχε πάνω του τίποτε άλλο, αλλά φορούσε στο χέρι του ένα χρυσό δαχτυλίδι• του το έβγαλε και ανέβηκε επάνω. Όταν έγινε η συνηθισμένη συνάθροιση των βοσκών, για να ενημερώσουν, όπως γινόταν κάθε μήνα, το βασιλιά για τα κοπάδια τους, έφτασε κι εκείνος φορώντας το δαχτυλίδι. Καθώς λοιπόν καθόταν με τους άλλους βοσκούς, έστριψε τυχαία το δέσιμο του δαχτυλιδιού προς το μέρος του, προς την παλάμη μόλις το έκανε, έγινε άφαντος για όσους κάθονταν γύρω του, έτσι που εκείνοι μιλούσαν γι’ αυτόν σαν να είχε φύγει. Αυτός παραξενεύτηκε και ψηλαφώντας πάλι το δαχτυλίδι έστριψε το δέσιμο προς τα έξω• όταν το έστριψε, έγινε ορατός σ’ όσους ήταν γύρω του. Όταν αντιλήφθηκε αυτό που έγινε, δοκίμασε αν το δαχτυλίδι είχε τη δύναμη αυτή και αν έτσι του συμβαίνει, δηλαδή, όταν στρέφει το δέσιμο προς τα μέσα, να γίνεται φανερός. Όταν το διαπίστωσε, πέτυχε να πάει κι αυτός με τους βοσκούς που στέλνονται στο βασιλιά για ενημέρωσή του. Όταν πήγε, είχε σεξουαλική επαφή με τη γυναίκα του βασιλιά, μαζί της επιτέθηκε εναντίον του, τον σκότωσε και πήρε την εξουσία. ] ( Πλάτωνας, “Πολιτεία”, 359C- 360B)

Page 41: ηροδοτου ιστορίες

Κύρος: λεπτομέρεια από λίθινο ανάγλυφο (από τις Πασαργάδες).

Μόνο τα φτερά είναι στοιχεία της περσικής παράδοσης,

ενώ το στέμμα και η ενδυμασία έχουν επίδραση αιγυπτιακή

και βαβυλωνιακή αντίστοιχα. Κατά τον Ηρόδοτο οι

Πέρσες υιοθετούσαν εύκολα

ξένα έθιμα και τρόπους

Page 42: ηροδοτου ιστορίες

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑIΩΣΗ Να συμπληρώσετε τα κενά με τις λέξεις που σας

δίνονται (αφού τις βάλετε στο σωστό τύπο, συμπληρώνοντας και

τα άρθρα). Κάποιες λέξεις θα τις χρησιμοποιήσετε πάνω από μία

φορά, ενώ μία περισσεύει: Παρακολουθήσαμε στην ενότητα αυτή τον ….. να

χάνει … και να οδηγείται … αιχμάλωτος του …. Τότε, θα κατανοήσει τα λόγια …. και θα φωνάξει …. . Ο Κύρος, μόλις μαθαίνει τι είχε συμβεί, αποφασίζει να χαρίσει …….. στον …… . Θα χρειαστεί όμως η παρέμβαση …. για να σβήσει … και να σωθεί … Αργότερα ο ………. θα στείλει ανθρώπους στο μαντείο … πιστεύοντας πως ο θεός ………είναι …. για τη ……….Η απάντηση ….. θα τον κάνει να συνειδητοποιήσει ότι ……….… είναι δική του.

(Απόλλων, Δελφοί, εξουσία, ευθύνη, ζωή, θρόνος, Κροίσος, Κύρος, όνομα, πλούτη, Πυθία, πυρά, Σόλων, συμφορά, υπεύθυνος)

Page 43: ηροδοτου ιστορίες

Β' βιβλίο (Ε τέρπη)ὐΠεριγραφή και ιστορία της Αιγύπτου (Αιγύπτιος λόγος).

Page 44: ηροδοτου ιστορίες

Γραφέας- Τουταγχαμών -ιερογλυφικά

Page 45: ηροδοτου ιστορίες

Πυραμίδες –ταφικός θάλαμος-λάρνακα μούμιας

Page 46: ηροδοτου ιστορίες

Ρα -Ίσιδα

Page 47: ηροδοτου ιστορίες
Page 48: ηροδοτου ιστορίες

Θωμάσια και νόμοι των Αιγυπτίων (μία διδακτική ώρα ή ως εισαγωγή για την 6η ενότητα)

• (ανάγνωση και παρουσίαση κάποιων στοιχείων του Αιγυπτιακού πολιτισμού με παραπομπή και στο μάθημα της Ιστορίας Α΄ Γυμνασίου)

• Παρουσίαση του φωτογραφικού υλικού• Τι είδους σύγχρονα περιοδικά και τηλεοπτικές

παραγωγές σας θυμίζει η περιγραφή του Ηροδότου για τους Αιγύπτιους;

• Πώς αντιμετωπίζει ο Ηρόδοτος τον αιγυπτιακό πολιτισμό;

Page 49: ηροδοτου ιστορίες

6η Ενότητα( μία διδακτική ώρα)Φύλλο εργασίας

1.Με βάση τις πληροφορίες της ενότητας να συγκεντρώσετε στοιχεία για την τεχνολογία των αρχαίων Αιγυπτίων και να τα παρουσιάσετε στην τάξη.

2.Ποιες σκέψεις σας

προκαλεί το γεγονός

ότι χιλιάδες άνθρωποι

δούλεψαν εξοντωτικά

για να φτιαχτούν οι

πυραμίδες;

Page 50: ηροδοτου ιστορίες

Ιστοσελίδες σχετικές μα την αρχαία Αίγυπτο

Page 51: ηροδοτου ιστορίες

Βιβλίο ΙΙΙ (Θάλεια)Το δαχτυλίδι του Πολυκράτη (ανάγνωση- μία

διδακτική ώρα)

Συζητάμε στην τάξη τα εξής θέματα:-Πώς κατέλαβε ο Πολυκράτης την εξουσία και

τι περιμένουμε γι’ αυτόν με όσα έχουμε μάθει ως τώρα για τους άδικους και τους υβριστές.

-Η υπερβολική καλοτυχία και οι επιτυχίες του τυράννου είναι το προάγγελμα για τη μεταβολή της τύχης του.

-Ο Άμασις εκτός από φίλος παίζει το ρόλο του θεϊκού προειδοποιητή.

Page 52: ηροδοτου ιστορίες

-Το θείο που φθονεί τις επιτυχίες των ανθρώπων. [Πρώτα ένα Λυδό και τώρα έναν Έλληνα. Ποια στάση κρατά ο Ηρόδοτος απέναντι σε Έλληνες και άλλους λαούς;]

- Το σχήμα Άτη – ύβρη- τιμωρία- Η ανώφελη προσπάθεια να αλλάξει η μοίρα των

ανθρώπων ( η ρίψη του δαχτυλιδιού στη θάλασσα είναι η θυσία που πρέπει να κάνει ο Πολυκράτης για να ισοσταθμίσει την υπερβολική εύνοια της τύχης . Η επιστροφή του δαχτυλιδιού και η αδιαφορία του Πολυκράτη σηματοδοτούν την απόρριψη της προσφοράς από τους θεούς και την αρχή της καταστροφής του τυράννου)

- Τα παραμυθικά στοιχεία( ο θησαυρός στην κοιλιά του ψαριού, η προειδοποίηση, η παντοδυναμία του άρχοντα)

Page 53: ηροδοτου ιστορίες

Το υδραγωγείο της Σάμου. Την εκτέλεση του έργου ανέθεσε ο τύραννος Πολυκράτης στον αρχιτέκτονα Ευπαλίνο.Η σήραγγα είχε μήκος περίπου ενός χιλιομέτρου και τροφοδοτούσε

με νερό την πόλη.

Page 54: ηροδοτου ιστορίες

Οι σφραγιδόλιθοι ήταν γνωστοί αιώνες πριν από τον Πολυκράτη και το δαχτυλίδι του. Στην εικόνα χρυσό δαχτυλίδι του 15ου αι. π.Χ. από την Τίρυνθα· δαίμονες (κατώτερες θεότητες) προσφέρουν σπονδές σε θεό.

Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αθήνα.

Page 55: ηροδοτου ιστορίες

-Σχολιάσαμε τη στάση του Άμαση όταν έμαθε ότι βρέθηκε το δαχτυλίδι και τη συγκρίναμε με αυτή του Αιόλου όταν έδιωξε τον Οδυσσέα και τους συντρόφους αφού είχαν ανοίξει τον ασκό των ανέμων.

-Τα χαρακτηριστικά του τυράννου (σκληρότητα , δολιότητα, φόνοι, προδοσίες , καχυποψία , ευαρέσκεια στην κολακεία , δεσποτισμός, χρησιμοθηρία, καταπάτηση της φιλίας) με αφορμή την ιστορία του Πολυκράτη. Ο Ηρόδοτος καταδικάζει μέσα από έμμεση παρουσίαση για μία ακόμα φορά την τυραννία . Αγάπη προς την ελευθερία και τη δημοκρατία με διαμετρικά αντίθετη παρουσίαση

Page 56: ηροδοτου ιστορίες

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

• Η συμβουλή του Θρασύβουλου στον Περίανδρο Ο Ηρόδοτος μας αφηγείται ότι ο Περίανδρος (τύραννος της Κορίνθου 625- 585 π.Χ.)

έστειλε άνθρωπό του στον τύραννο της Μιλήτου Θρασύβουλο , για να μάθει πώς θα διατηρήσει σταθερό το καθεστώς του: «Κι ο Θρασύβουλος, πήρε τον άνθρωπο που ήρθε από τον Περίανδρο έξω από την πόλη, κι αφού μπήκαν σε χωράφι με σπαρτά, από τη μια διέσχιζε τα μεστωμένα στάχυα, ρωτώντας και ξαναρωτώντας και μπερδεύοντας τον απεσταλμένο, ποιος λόγος τον έφερε από την Κόρινθο, κι από την άλλη, έτσι κι έβλεπε κάποιο στάχυ να υψώνεται πάνω απ' τ' άλλα, το τσάκιζε, και τσακίζοντάς το το έριχνε καταγής, συνεχώς· μ' αυτό τον τρόπο τα πιο καμαρωτά και τα πιο ψηλά στάχυα τα ρήμαξε». (V 92) Ο απεσταλμένος του Περίανδρου δεν κατάλαβε το νόημα της συμπεριφοράς του Θρασύβουλου και νόμισε πως είχε πάθει κάτι το μυαλό του. Όταν όμως επέστρεψε στην Κόρινθο και διηγήθηκε στον Περίανδρο τα καθέκαστα, ο Περίανδρος κατάλαβε ότι ο Θρασύβουλος τον συμβούλευε πως έπρεπε να σκοτώνει τους καλύτερους πολίτες, αυτούς που ξεχωρίζουν από τους άλλους. Από τότε έδειξε τη σκληρότητά του απέναντι στους συμπολίτες του σ' όλη της τη μεγαλοπρέπεια.

• ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ1. Να εντοπίσετε κοινά στοιχεία στη συμπεριφορά των τριών τυράννων (Πολυκράτη, Θρασύβουλου, Περίανδρου) και να συζητήσετε γιατί οι τύραννοι ακολουθούν αυτό το πρότυπο συμπεριφοράς.

Page 57: ηροδοτου ιστορίες

Γιώργος Σεφέρης, «Επί Ασπαλάθων…» Ήταν ωραίο το Σούνιο τη μέρα εκείνη του Ευαγγελισμού. πάλι με την άνοιξη.Λιγοστά πράσινα φύλλα γύρω στις σκουριασμένες πέτρες το κόκκινο χώμα και οι ασπάλαθοιδείχνοντας έτοιμα τα μεγάλα τους βελόνιακαι τους κίτρινους ανθούς.Απόμερα οι αρχαίες κολόνες, χορδές μιας άρπας που αντηχούνακόμη… Γαλήνη-Τι μπορεί να μου θύμισε τον Αρδιαίο εκείνον;Μια λέξη στον Πλάτωνα θαρρώ, χαμένη στου μυαλούτ’ αυλάκια. τ’ όνομα του κίτρινου θάμνουδεν άλλαξε από κείνους τους καιρούς.

Page 58: ηροδοτου ιστορίες

Το βράδυ βρήκα την περικοπή:“τον έδεσαν χειροπόδαρα” μας λέει“τον έριξαν χάμω και τον έγδαραντον έσυραν παράμερα τον καταξέσκισαναπάνω στους αγκαθερούς ασπάλαθουςκαι πήγαν και τον πέταξαν στον Τάρταρο κουρέλι”.

Έτσι στον κάτω κόσμο πλέρωνε τα κρίματά τουΟ Παμφύλιος ο Αρδιαίος ο πανάθλιος Τύραννος 31 του Μάρτη 1971

ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ :Να συγκρίνετε την άποψη του Γ. Σεφέρη για τους τυράννους με αυτή του Ηρόδοτου.Εναλλακτικά: Να διαβάσετε την ιστορία του Διονυσίου, τυράννου των Συρακουσών και να σχολιάσετε το τέλος του τυράννου και το θέμα της μεταβολής της τύχης(16 ενότητα Αρχαίων Ελληνικών Α΄ Γυμνασίου)

Page 59: ηροδοτου ιστορίες

Να θυμηθείτε τον τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο στην ιστορία του Δάμωνα και του Φιντία. Ποιες διαφορές παρατηρείτε στην ιστορία του Διόδωρου του Σικελιώτη ; (14 ενότητα Αρχαίων Ελληνικών Α΄ Γυμνασίου)

Διονυσίου τυραννο ντος Φιντίας τις Πυθαγόρειος πιβεβουλευκ ς τ τυράνν , ῦ ἐ ὼ ῷ ῳμέλλων δ τ ς τιμωρίας τυγχάνειν, τήσατο παρ το Διονυσίου χρόνον ε ς τ ὲ ῆ ᾐ ὰ ῦ ἰ ὸπρότερον βούλεται διοικ σαι· δώσειν δ' φησεν γγυητ ν τ ν φίλων να. Το ἃ ῆ ἔ ἐ ὴ ῶ ἕ ῦδ δυνάστου θαυμάσαντος, ε τοιο τός στι φίλος ς αυτ ν ε ς τ ν ε ρκτ ν ντ' ὲ ἰ ῦ ἐ ὃ ἑ ὸ ἰ ὴ ἱ ὴ ἀκείνου παραδώσει, προεκαλέσατό τινα τ ν γνωρίμων Φιντίας, ἐ ῶ ὁ Δάμωνα νομα, Πυθαγόρειον φιλόσοφον, ς γγυος ε θ ς γενήθη. Τιν ς μ ν ο ν ὄ ὃ ἔ ὐ ὺ ἐ ὲ ὲ ὖπ νουν τ ν περβολ ν τ ς πρ ς το ς φίλους ε νοίας, τιν ς δ το γγύου ἐ ῄ ὴ ὑ ὴ ῆ ὸ ὺ ὐ ὲ ὲ ῦ ἐ

προπέτειαν κα μανίαν κατεγίνωσκον. Πρ ς δ τ ν τεταγμένην ραν πας ὶ ὸ ὲ ὴ ὥ ἅ ὁδ μος συνέδραμεν, καραδοκ ν ε φυλάξει τ ν πίστιν Φιντίας. Ηδη δ τ ς ρας ῆ ῶ ἰ ὴ ῎ ὲ ῆ ὥσυγκλειούσης Φιντίας νελπίστως π τ ς σχάτης το χρόνου οπ ς δρομα ος ἀ ἐ ὶ ῆ ἐ ῦ ῥ ῆ ῖλθε. Θαυμάσας ο ν Διονύσιος πέλυσεν τ ς τιμωρίας τ ν γκαλούμενον κα ἦ ὖ ὁ ἀ ῆ ὸ ἐ ὶ

παρεκάλεσε το ς νδρας τρίτον αυτ ν ε ς τ ν φιλίαν προσλαβέσθαι.ὺ ἄ ἑ ὸ ἰ ὴΔιόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη 10.4.3-6 (διασκευή)

Page 60: ηροδοτου ιστορίες

4. Αφού συγκρίνετε τη νουβέλα του Πολυκράτη με αυτήν του Κροίσου και Σόλωνα, να βρείτε τα κοινά σημεία και τις διαφορές, ως προς: (α) το θέμα, (β) τις βασικές ιδέες, αντιλήψεις και (γ) τους ήρωες (κοινωνική θέση, καταγωγή). Στη συνέχεια να σχολιάσετε στην τάξη τις (κοινές στα δύο κείμενα) αντιλήψεις του Ηροδότου για τον άνθρωπο.

Το τέλος του Πολυκράτη και η τύχη της Σάμου (III 120-149)Το δαχτυλίδι που ξαναβρέθηκε δεν ήταν η μόνη απόδειξη της τύχης του Πολυκράτη: η ύπουλη «απομάκρυνση» των «ύποπτων» πολιτών και η αποτυχία της εκστρατείας Λακεδαιμονίων – Κορινθίων κατά της Σάμου ήταν γι' αυτόν σημάδια μεγάλης καλοτυχίας. Θα ήταν πια ήσυχος ότι δεν κινδυνεύει από το φθόνο του θείου, όταν, λίγο αργότερα, θαμπωμένος από το χρυσάφι του σατράπη Οροίτη, παρά τις παρακλήσεις των δικών του και τους χρησμούς των μάντεων, πήγε ο ίδιος για συνεννοήσεις στις Σάρδεις. Εκεί ο Πέρσης σατράπης του είχε ετοιμάσει φρικτό θάνατο· η ιστορία με το δαχτυλίδι αποτέλεσε το χρονικό της προαναγγελίας του.Όσο για τη Σάμο την περίμενε χειρότερη τύχη: την εξουσία πήρε κάποιος που ο Πολυκράτης είχε αφήσει ως τοποτηρητή, και ο Συλοσών (αδελφός του Πολυκράτη) κάλεσε τους Πέρσες να τον βοηθήσουν. Οι Πέρσες όμως δέχτηκαν επίθεση, αντεπιτέθηκαν και τελικά «αφού έπιασαν τους κατοίκους της σαν τα ψάρια στο δίχτυ13, την παρέδωσαν στον Συλοσώντα ορφανεμένη απ' τους άνδρες της.» (ΙΙΙ 149)

Page 61: ηροδοτου ιστορίες

Βιβλίο III Τα πολιτεύματα Τα ορθά πολιτεύματα και οι παρεκκλίσεις κατά τον Αριστοτέλη Είδος πολιτεύματος Κυβερνούν Σκοπός Αξιολόγηση Βασιλεία (μοναρχία) Ένας Το κοινό συμφέρον Ορθό Τυραννίδα Ένας Το προσωπικό συμφέρον Παρέκκλιση Αριστοκρατία Λίγοι Το κοινό συμφέρον Ορθό Ολιγαρχία Λίγοι Το συμφέρον των λίγων Παρέκκλιση Πολιτεία/ Δημοκρατία Λαός Το κοινό συμφέρον Ορθό Οχλοκρατία Λαός Το συμφέρον των απόρων Παρέκκλιση

Κάθε ανθρώπινη κοινωνία έχει στόχο να φτάσει στην τελείωση, την ολοκλήρωση. Η πόλη είναι η πιο σημαντική μορφή κοινωνικής οργάνωσης. Γι’ αυτό και η πόλη έχει

σκοπό και επιδιώκει να κατακτήσει το ανώτερο από όλα τα αγαθά.Αυτό το αγαθό είναι η ευδαιμονία και επιτυγχάνεται όταν η πόλη φτάσει στην ύψιστη

αυτάρκεια. Η πιο σημαντική παράμετρος για να επιτευχθούν όλα αυτά είναι η σωστή λειτουργία του

μηχανισμού διακυβέρνησης και διοίκησης της πόλης. Στην ευδαιμονία της πόλης δε συμβάλλει με τον ίδιο τρόπο το κάθε σύστημα

διακυβέρνησης. Υπάρχουν συστήματα που επιτυγχάνουν την ευδαιμονία και συστήματα που οδηγούν στα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα.

Ορθά είναι τα πολιτεύματα που εξασφαλίζουν το συμφέρον του συνόλου των πολιτών. Παρεκκλίσεις είναι τα πολιτεύματα που φροντίζουν για τα συμφέροντα μιας ομάδας πολιτών, η οποία και ελέγχει την εξουσία.

Η τυραννίδα, η ολιγαρχία και η οχλοκρατία αποτελούν σύμφωνα με τον Αριστοτέλη παρεκκλίσεις από το ορθό πολίτευμα γιατί σε κάθε περίπτωση η ομάδα που ασκεί την εξουσία φροντίζει για τα συμφέροντά της και μόνο γι’ αυτά και όχι για τα συμφέροντα όλων των κοινωνικών ομάδων, όλου του κοινωνικού συνόλου.

Page 62: ηροδοτου ιστορίες

Η πορεία των πολιτευμάτων στην αρχαία Ελλάδα (Ιστορία Α΄ Γυμνασίου)

Με την πόλη συνδέεται και το πολίτευμα, δηλαδή το σύστημα διακυβέρνησης. Όταν συγκροτήθηκε η πόλη, η βασιλεία είχε παρακμάσει. Την εξουσία κατέλαβαν οι ευγενείς και έτσι το πολίτευμα έγινε αριστοκρατικό. Η ονομασία αυτή οφείλεται στους αρίστους, τους πλούσιους δηλαδή ιδιοκτήτες γης, που παλαιότερα αποτελούσαν και το συμβούλιο του βασιλιά. Με την ανάπτυξη του εμπορίου και την ευρεία χρησιμοποίηση του νομίσματος δημιουργήθηκε μία νέα τάξη, η οποία με τη δύναμη του χρήματος αφαίρεσε την εξουσία από τους αριστοκράτες. Οι λίγοι αυτοί επέβαλαν τη δική τους εξουσία και το πολίτευμα έγινε ολιγαρχικό. Κριτήριο για συμμετοχή στην εξουσία δεν ήταν πια η καταγωγή αλλά ο πλούτος.

Page 63: ηροδοτου ιστορίες

Η εξουσία των ολίγων δεν έλυσε τα βασικά προβλήματα των πολλών, με αποτέλεσμα να ξεσπούν συχνά ταραχές. Την κοινωνική αυτή δυσαρέσκεια και την ανασφάλεια γενικά των πολιτών εκμεταλλεύτηκαν φιλόδοξα άτομα, που κατάφεραν με λαϊκή πολλές φορές υποστήριξη να επιβάλουν τυραννικό καθεστώς.Οι τύραννοι άσκησαν την εξουσία αποβλέποντας στο δικό τους όφελος, χωρίς να δίνουν λόγο σε κανέναν για τις πράξεις τους. Αν και συνέδεσαν το όνομά τους με μεγάλα έργα, όπως ο Περίανδρος στην Κόρινθο, ο Πολυκράτης στη Σάμο, o Φείδων στο Άργος κ.ά., γενικά δεν κέρδισαν τη συμπάθεια του λαού.

Page 64: ηροδοτου ιστορίες

Σε πολλές περιοχές επανήλθε το ολιγαρχικό πολίτευμα. Στην Αθήνα, όμως, είχε ήδη ξεκινήσει η πορεία προς

τη δημοκρατία

Page 65: ηροδοτου ιστορίες

Τα πολιτεύματα (2 διδακτικές ώρες )Φύλλο Εργασίας

Η ιστορία –πλαίσιο του διαλόγουΟ Σμέρδης, αδελφός του βασιλιά Καμβύση, είχε δολοφονηθεί με διαταγή

του ίδιου του βασιλιά. Η υπόθεση είχε κρατηθεί μυστική και έτσι δεν ήταν από την αρχή βέβαιο αν ήταν ο πραγματικός Σμέρδης ή κάποιος που εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση αυτός που παρουσιάστηκε και διεκδίκησε το θρόνο μετά το θάνατο του Καμβύση. Στην πραγματικότητα ήταν ο μάγος Γαυμάτας του οποίου ο Κύρος είχε κόψει τα αυτιά .Ο Οτάνης σε συνεργασία με την κόρη του Φαιδύμια αποκάλυψε την πλεκτάνη . Η Φαιδύμια πλάγιασε με τον Γαυμάτα και όταν αυτός κοιμήθηκε του έβγαλε το σκούφο, απέδειξε ότι δεν είχε αυτιά και έτσι αποκαλύφθηκε η πραγματική του ταυτότητα. Για πέντε μέρες μετά την καθαίρεση του σφετεριστή επικρατεί αναρχία και επτά επίλεκτοι Πέρσες συζητούν προκειμένου να επιλέξουν το καλύτερο πολίτευμα για το κράτος. Δεν γνωρίζουμε αν ο διάλογος έγινε πραγματικά ή αν ο Ηρόδοτος προβάλλει ελληνικές απόψεις στους Πέρσες πρωταγωνιστές. Πάντως είναι αμερόληπτος όταν παρουσιάζει τα θετικά κάθε πολιτεύματος με τα επιχειρήματα που εκφράζει κάθε ομιλητής.

Page 66: ηροδοτου ιστορίες

Οτάνης: μιλά υπέρ της ……………………..

Μεγάβυξος: μιλά υπέρ της …………………

Δαρείος: μιλά υπέρ της …………………….

1. Με ποια επιχειρήματα ο Οτάνης καταδικάζει τη μοναρχία – τυραννία; Πως αντικρούει τα λόγια του ο Δαρείος μιλώντας για μοναρχία στην άριστη μορφή της;

Page 67: ηροδοτου ιστορίες

2.Συμφωνείτε με την αντίληψη του Οτάνη για τους μονάρχες; Γνωρίζετε ιστορικά παραδείγματα;

3.Γιατί ο Μεγάβυξος απορρίπτει τη δημοκρατία;

4. Ποια προϋπόθεση χρειάζεται για να είναι η ολιγαρχία το καλύτερο πολίτευμα;

5.Ποια άποψη επικράτησε; Τι ήθελε να δείξει ο Ηρόδοτος μέσα από το αίτημα του Οτάνη;