ΠΥΘΕΑΣ Ο ΜΑΣΣΑΛΙΩΤΗΣ ΚΑΙ Η ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΙΣ

ΒΟΡΕΙΟΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ

Αναγνώστου, Χρήστος

Γιατί παρουσιάζουμε τον Πυθέα τον Μασσαλιώτη σε ένα ένα σύγχρονο συνέδριο ωκεανογραφίας;

Κατ' αρχήν από μια έντονη εσωτερική τάση επέκτασης του ανύσματος του χρόνου όσο γίνεται πιο πίσω στο παρελθόν, για να κατανοηθεί καλύτερα το παρόν και να γίνει πιο καθαρή η ματιά προς το μέλλον.

Αφ ετέρου γιατί ο Πυθέας εφερε εις πέρας μια συγκλονιστική αποστολή εξερεύνησης των βόρειοευρωπαϊκών θαλασσών από την ελληνική αποικία της Μασσαλίας 2.300 χρόνια πριν από σήμερα.

Ο Πυθέας ταξίδεψε στα βρετανικά νησια, έφτασε στην Ισλάνδία αγγιξε την παγωμένη θάλασσα, πατησε το πόδι του στις γερμανικές ακτές, στις ακτές της Δανίας αλλα και της Βαλτικής.

Ο Πυθέας συνέγραψε το "Περί Ωκεανού" έργο στο οποίο είχε καταγράψει σημαντικότατες πληροφορίες φυσικής γεωγραφίας, ωκεανογραφίας, κλιματολογίας, ανθρωπολογίας.

Το σύγγραμμα δεν έχει διασωθεί.

Στην παρούσα εργασία ανασκοπούνται μερικά στοιχεία αυτής της σημαντικής "ωκεανογραφικής αποστολής" στις βόρειο-ευρωπαϊκές θάλασσες 2300 χρόνια πριν από σήμερα.

Γίνεται αναφορά -στον κόσμο της Μεσογείου αυτής της περιόδου -στο τί γνώριζαν τότε οι Μεσόγειοι για τον πέραν της Μεσογείου χώρο.

Προσεγγίζονται τα κίνητρα που πιθανώς ώθησαν τον Πυθέα στην υλοποίηση αυτής της αποστολής.

Καταγράφονται πρακτικά θέματα μιας τέτοιας αποστολής, σκάφη, λιμάνια, πλοήγηση, κατάσταση θάλασσας, κλίμα, τρόποι επικοινωνίας, "ημερολόγιο" αποστολής.

Παρουσιάζονται τα μέρη που είδε και αποτύπωσε ο Πυθέας.

Σχολιάζονται οι πηγές από τις οποίες οι νεώτεροι μπορούν να έχουν πιό άμεσες πληροφορίες για το εκπληκτικό αυτό ταξείδι του Πυθέα.

Ο κόσμος της Μεσογείου 2300 χρόνια πριν

Ελληνικοί πολιτισμοί Ανατολικοί πολιτισμοί

Ελληνιστική Εποχή 3ος π.Χ. - 4ος μ.Χ αιώνας

Κλασσική εποχή500- 323 π.Χ.

Φοίνικες1200-539 π.Χ.

-Ασσύριοι1000-612 π.Χ.Αρχαϊκή Εποχή

800-479 π.Χ.

Γεωμετρική Εποχή 1100-800 π.Χ.

Μυκηναϊκός πολιτισμός1700 - 1000 π.Χ.

Μινωϊκός πολιτισμός3000 - 1000 π.Χ.

Κυκλαδίτικος πολιτισμός3200 - 1100 π.Χ.

-Σουμέριοι3000-1500 π.Χ.

-Αρχαία Αίγυπτος4000-30 π.Χ.

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Τι ήταν γνωστό για τον πέραν της Μεσογείου κόσμο;

Οι δρόμοι επικοινωνίας του Μεσογειακού με τον Εξωμεσογειακό κόσμο.

Το ανταλλακτικό εμπόριο

Για ποιούς λόγους οργανώνεται μια αποστολή στον μυστήριο κόσμο της βόρειας Ευρώπης;

.... για μιά άλλη πρόσβαση στους σημαντικούς πόρους κασσίτερο, κεχριμπάρι, χρυσό και άλλα αγαθά που έρχονταν από το βορρά.

Η Μασσαλία για να επεκτείνει τις εμπορικές δραστηριότητές της στέλνει δύο θαλασσοπόρους επιστήμονες σε δύο σημαντικές αποστολές:

-τον Ευθυμένη, με σκοπό να εξερευνήσει τις ακτές της δυτικής Αφρικής, στον Ατλαντικό Ωκεανό,

-τον Πυθέα, με σκοπό να φτάσει στις περιοχές του κασσιτέρου και του ήλεκτρου.

Ποιός ήταν ο Πυθέας και ποιά ήταν η αποστολή που αναλάμβανε;

Ο Πυθέας γεννήθηκε και έζησε στη Μασσαλία.

Από εκτίμηση πρέπει να έζησε από το 370 έως το 300 π.Χ.

Ηταν γυιός ενός ευκατάστατου εμπόρου, ο οποίος όμως δεν ανήκε στην αριστοκρατική άρχουσα τάξη της Μασσαλίας.

Η εποχή του ήταν μια εποχή εξέλιξης των επιστημονικών γνώσεων σε πολλούς τομείς, γεωγραφία, μαθηματικά, αστρονομία, μηχανική, αρχιτεκτονική και κυρίως τα εξερευνητικά ταξείδια, ως καταγραφή του αγνωστου.

Ο Πυθέας ήταν εξαιρετικά μορφωμένος άνθρωπος και ικανότατος επιστήμονας. Επίσης είχε υπηρετήσει ως μαθητευόμενος καπετάνιος, μεγάλωσε ανάμεσα σε θαλασσοπόρους, σε εμπόρους και έμαθε από πρώτο χέρι πολλά για τον απέραντο κόσμο της εποχής αυτής. Γνώριζε καλά την Μεσόγειο και την Μαύρη Θάλασσα έχοντας περιπλεύσει και τις δυο.

Ο Πυθέας ανέλαβε από τους Τιμούχους την αποστολή προς τις βόρειες θάλασσες με ένα διπλό στόχο, εμπορικό και επιστημονικό.

Οι Τιμούχοι χρηματοδότησαν την αποστολή.

Πως μπορεί να οργάνωσε την αποστολή;

Στους θαλασσοπόρους της εποχής ήταν γνωστός ο πρώτος χάρτης του γνωστού τότε κόσμου, που είχε σχεδιαστεί από τον Αναξίμανδρο (από τη Μίλητο) γύρω στα 570 π.Χ.

Το κέντρο του χάρτη κατέχει η Μεσόγειος. Στο βορρά κατοικούσαν οι Σκύθες, βορειοδυτικά οι Κέλτες, νοτιοανατολικά οι Ινδοί. Νότια εκτείνεται η χώρα της ζέστης, βόρεια από τους Σκύθες η ακατοίκητη χώρα του ψύχους. Όλος ο κόσμος περιβαλλόταν από την εξωθάλασσα.

Ο Πυθέας μπορεί να είχε διαβάσει και τα κείμενα του Ηροδότου

Ο Πυθέας θα πρέπει να ήξερε για τις Κασσιτερίδες νήσους (Ηρόδοτος) αλλά και για το κεχριμπάρι, που έβγαινε στις παρυφές του βόρειου ωκεανού.

Ο Πυθέας θα είχε σίγουρα στα χέρια του τον "Περίπλου", μια συλλογή πληροφοριών και ένας οδηγός για τους ναυτικούς που χρονολογείται από τον 6ο π.Χ. αιώνα.

Τι είδους πλοίο κατασκευάστηκε για την αποστολή;

Είναι σχεδόν σίγουρο ότι για την αποστολή χρησιμοποιήθηκε μια πεντηκόντορος, που κατασκευάστηκε στα ναυπηγεία της Μασσαλίας.

Μια πεντηκόντορος με 25 κωπηλάτες σε κάθε πλευρά, τον πλοίαρχο, τον υποπλοίαρχο της πλώρης, δυο κυβερνήτες ή πηδαλιούχους που χειρίζονταν τα κουπιά πηδάλια, δυο κελευστές, που κρατούσαν το ρυθμό κωπηλασίας, χτυπώντας ένα τύμπανο, μάγειροι, γιατρός, υπηρεσίες, .. Σύνολο 65 - 70 άτομα.

Η πεντηκόντορος του Πυθέα του Μασσαλίωτη

Ποιά πορεία ακολούθησε ο Πυθέας;

Που έφτασε, τι είδε και πως το περιγράφει;

Το ταξείδι πρέπει να έγινε γύρω στο 335 π.Χ.

Αγάθη

Εμπόρειον

Ημεροσκοπείον

Μασσαλία

Γάδειρα

Ηράκλειες ΣτήλεςΠυρήνη

Ακ. Κάβαιον

Ν. Οξυσάμη

Από την Βρετάνη στις Κασσιτερίδες Νήσους και από κει στο ΒΑ ακρωτήρι της νότιας Βρετανικής, το Κάντιον:

Κασσιτερίδες Νήσοι

Ακ. Βελέριο

Κορνουάλη

Ν. Ίκτις

Από την Βρετάνη στις Κασσιτερίδες Νήσους και από κει στο ΒΑ ακρωτήρι της νότιας Βρετανικής, το Κάντιον:

Κασσιτερίδες Νήσοι

Ακ. Βελέριο

Κορνουάλη

Ν. Ίκτις

Ακ. Κάντιο

Οι κάτοικοι της Βρετανικής, σημειώνει στο ημερολόγιό του ο Πυθέας, είναι υπερβολικά φιλόξενοι και λόγω της συναναστροφής τους με τους εμπόρους έχουν ένα καλό πολιτισμικό επίπεδο. Αυτοί παρασκευάζουν τον κασσίτερο επεξεργαζόμενοι τεχνικώς την μεταλλοφόρον γη. Τεμαχίζουν το κοίτασμα σε μικρά τεμάχη, τα λιώνουν στη φωτιά, καθαρίζουν τον κασσίτερο και το χύνουν σε καλούπια. Στη συνέχεια μεταφέρονται στο νησί Ίκτις και από εκεί περναει το μετάλλευμα περνάει στην Ευρώπη. Στην άμπωτη συνδέεται το νησί με λωρίδα ξηράς με τη χέρσο, ευκολύνοντας την μεταφορά του μεταλλευτικού πόρου.

Ο Πυθέας στη χώρα του ήλεκτρου:

Ο Περίπλους της Βρετανικής

Στην απώτατη και άγνωστη Θούλη

«πεπηγυία θάλασσα»

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

?45 ημέρες

ΥΠΟΔΟΧΗ ???

Οι Τιμούχοι !!!

Ευχαριστώ