ΜΑΘΗΜΑ : ΓΕΩΛΟΓΙΑ- ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

ΗΦ

ΑΙ

ΣΤΕΙΟΓΕΝ

Η

ΔΡΑ

ΣΗ

ΣΤΗ

Ν

ΕΛΛ

ΑΔ

Α

ΗΦΑΙ

ΣΤΕΙΑ

•Τα ηφ

αίστεια

του Αιγα

ίου•Ο

γεωγραφ

ικός χώρος του Α

ιγαίου είναι μία από τις πιο σεισμογενείς περιοχές της Γης, καθώ

ς οι γεωλογικές μεταβολές που συμβαίνουν σε

τακτά χρονικά διαστήματα είναι έντονες και συνεχείς. Η περιοχή του

Αιγαίου διαμορφ

ώθηκε τα τελευταία 23 εκατομμύρια χρόνια, δηλαδή στη

διάρκεια της

πιο πρόσφ

ατης γεω

λογικής περιόδου

του ανώ

τερου καινοζω

ικού.

•Η γεω

λογική κατάσταση στην περιοχή του Αιγαίου καθορίζεται από τη

βύθιση της

Αφ

ρικανικής λιθοσφ

αιρικής πλάκας

κάτω

από την

Ευρασιατική. Η λιθοσφ

αιρική πλάκα της Αφ

ρικής βυθίζεται νότια της Κρήτης, κάτω

από την περιοχή του Αιγαίου, καθώ

ς αυτή μετατοπίζεται προς τα νοτιοδυτικά με ταχύτητες που εκτιμώ

νται σε 4 με 5 εκατοστά κάθε χρόνο. Η

διαδικασία αυτή συμβαίνει τα τελευταία 15 εκατομμύρια χρόνια, σε βάθη που κυμαίνονται μεταξύ 120 και 140 χιλιομέτρω

ν. Στα βάθη αυτά, η παρουσία της βυθισμένης λιθόσφ

αιρας μέσα στο μανδύα της γης δημιουργεί συνθήκες τέτοιες, που επιτρέπουν τη γένεση του μάγματος.

•Όλη

αυτή η

γεωλογική

διεργασία είχε

ως

αποτέλεσμά της

να δημιουργηθεί το ηφ

αιστειακό τόξο του Νοτίου Α

ιγαίου. Στο ηφαιστειακό

τόξο του

Νότιου

Αιγαίου

ανήκουν τα

ηφαίστεια

στο Σουσάκι

(Κρομμυωνίας), στα Μ

έθανα, στον Πόρο, στη Μ

ήλο, στη Νίσυρο και στη

Σαντορίνη. Όλα αυτά τα ηφ

αιστειακά κέντρα βρίσκονται κατανεμημένα κατά μήκος μιας ζώ

νης πλάτους λίγων δεκάδω

ν χιλιομέτρων και μήκους

450 χιλιομέτρω

ν, η

οποία αρχίζει

από τον

ισθμό της

Κορίνθου και

καταλήγει στη Νίσυρο. Κατά μήκος του τόξου μόνο τρία είναι τα ενεργά

ηφαίστεια

(Σαντορίνη, Ν

ίσυρος, Μ

έθανα), από

τα οποία

αυτό τω

ν Μ

εθάνων βρίσκεται σε μεταηφ

αιστειακή δράση, ενώ τα ηφ

αίστεια της Ν

ισύρου και

της Σαντορίνης

παρουσιάζουν σημαντική

ηφαιστειακή

δραστηριότητα.

ΤΟ

ΗΦ

ΑΙΣΤ

ΕΙΟ

ΤΗΣ

ΣΑΝ

ΤΟΡ

ΙΝΗΣ

•Η έκρηξη του ηφ

αιστείου της Σαντορίνης το 1.650 πΧ ήταν μια από τις

μεγαλύτερες στα

τελευταία 10.000

χρόνια. Το

μάγμα που

αναπήδησε ήταν περίπου 30 κυβικά χιλιόμετρα. Η τέφ

ρα σκέπασε μια

μεγάλη έκταση

στην ανατολική

Μεσόγειο και

την Τουρκία.

Πιθανά, η έκρηξη ήταν η αιτία για το τέλος του Μ

ινωικού πολιτισμού

στην Κρήτη.

•Η Σαντορίνη έχει γίνει από πολυσύνθετες μεταπτώ

σεις ηφαιστείω

ν. Έχουν γίνει τουλάχιστον 12 μεγάλες ισχυρές εκρήξεις στα τελευταία 200.000 χρόνια, στο νησί. Το Α

κρωτήρι είναι μια Μ

ινωική πόλη στα

νότια της Θήρας και ήρθε στο φ

ως από αρχαιολογικές έρευνες.

Περίπου, 1-2 μέτρα από τέφ

ρα σκέπασε την πόλη η οποία είχε πληθυσμό περίπου 30.000 κατοίκους.

•Φαίνεται από τις ανασκαφ

ές ότι οι κάτοικοι είχαν εκκενώσει με

επιτυχία την πόλη πριν την έκρηξη, εξ αιτίας του γεγονότος ότι κανένα

ανθρώπινο

σώμα

δεν βρέθηκε

μέσα στην

τέφρα.

Οι

αρχαιολόγοι λέγουν, επίσης, ότι οτιδήποτε αντικείμενο μπορούσαν να μεταφ

έρουν από τα σπίτια, το είχαν πάρει.

•Ένδεκα εκρήξεις

έγιναν μέχρι

το 197

πΧ, στα

δύο νησιά,

τη Σαντορίνη

και στη

Νέα

Καμμένη. Η

πιο

πρόσφατη

έκρηξη της

Σαντορίνης ήταν το 1950, στην Νέα Καμμένη. Η

έκρηξη κράτησε λιγότερο από ένα μήνα. Το αποτέλεσμα της ήταν η δημιουργία ενός θόλου και η παραγω

γή ροή λάβας.

•Σαντορίνη: Έχει τη μεγαλύτερη καλντέρα όλου του κόσμου (!!) με ύψ

ος 300 m

και διαμέτρου 11 km

.

ΑΛ

ΛΑ

ΕΛΛ

ΗΝ

ΙΚΑ

ΗΦ

ΑΙΣ

ΤΕΙΑ

•Στην Ελλάδα υπάρχουν 39 ηφαίστεια, με μεγαλύτερα – εκτός της Σαντορίνης

αυτά της Μήλου, της Ν

ισύρου και των Μ

εθάνων.

•Σαντορίνη. Έχει τη μεγαλύτερη καλδέρα όλου του κόσμου, με ύψος 300 m

και διαμέτρου 11 km

•Μήλος. Η

φαίστειο Φ

υριπλάκας, ύψους 220 m

και διαμέτρου 1700 m

•Νίσυρος. Μ

ια από τις μεγαλύτερες καλδέρες στο κόσμο, με ύψος 650 m

και διαμέτρου 3000m

•Βόρεια Εύβοια. Πολλά και μικρά ηφ

αίστεια (Μαλιακός κόλπος, Π

αγασητικός, Κολπίσκος Α

γίου Γεωργίου, Ό

ριο, Μετόχι, Λυχάδα, Ο

ξύλιθος και αλλού)

•Σκύρος. Ηφ

αίστειο Μπάρες και νησίδες Ψ

αθούρας, Ψαθουροπούλας

•Χίος. Περιοχή Α

ντιστρόβιλα και Εμπορικού

•Λήμνος

•Μέθανα. Ύψ

ος 417μ. διάμετρος 150μ.

•Μικροθήβες. Μ

εταξύ Βελεστίνου και Αλμυρού.

•Έβρος. Περιοχή Φ

ερρών-Σαππώ

ν. Πολλά μικρά ηφ

αίστεια. Έδεσσα. Π

εριοχή Αλμω

πίας, πολλά και μικρά ηφαίστεια.

ΜΗ

ΛΟ

Σ

ΝΙΣ

ΥΡΟΣ

ΣΚΥΡΟ

Σ ΚΑ

Ι Λ

ΗΜ

ΝΟ

Σ

ΧΙΟΣ

ΜΕ

ΘΑ

ΝΑ

Έδεσσα:

Περιοχή

Αλμω

πίας, πολλά και

μικρά ηφ

αίστεια.

Βόρεια Εύβοια: Πολλά και μικρά ηφαίστεια (Μαλιακός κόλπος, Παγασητικός, Κολπίσκος Αγίου Γεωργίου, Όριο, Μετόχι, Λυχάδα, Οξύλιθος και αλλού).

ΠΑ

ΡΟΥΣΙΑ

ΣΗ

ΕΡΓΑΣΙΑ

ΣΜ

ΑΡΙ

Α

ΑΥΓΕ

ΡΟΥ

ΤΜΗΜΑ : B2ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2013