Download - διδακτική ιστορίας

Transcript
Page 1: διδακτική ιστορίας

Διδακτική ΙστορίαςΔιδακτική Ιστορίας

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΑΣΙΣΤΟΡΙΑΣ

Page 2: διδακτική ιστορίας

Η Ιστορία ως διδακτικό Η Ιστορία ως διδακτικό αντικείμενο στην εκπαίδευσηαντικείμενο στην εκπαίδευση

Η Ιστορία, ως εκ της φύσεως του υλικού της, Η Ιστορία, ως εκ της φύσεως του υλικού της, δηλ. της ενασχόλησης με το παρελθόν, έχει δηλ. της ενασχόλησης με το παρελθόν, έχει ανάγκη από ποικίλες διδακτικές μεθόδους. ανάγκη από ποικίλες διδακτικές μεθόδους.

Για την προσέγγιση του παρελθόντος απαιτείται Για την προσέγγιση του παρελθόντος απαιτείται η κατανόηση αφηρημένων εννοιών, όπως ο η κατανόηση αφηρημένων εννοιών, όπως ο χρόνος και η μεταβολή, και η χρήση κρίσεων, χρόνος και η μεταβολή, και η χρήση κρίσεων, συλλογισμών, κριτικής σκέψης και άλλων συλλογισμών, κριτικής σκέψης και άλλων σύνθετων δεξιοτήτων.σύνθετων δεξιοτήτων.

Page 3: διδακτική ιστορίας

Η επιλογή της ύληςΗ επιλογή της ύλης

Για την επιλογή της ύλης θα πρέπει να Για την επιλογή της ύλης θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα πορίσματα της λαμβάνονται υπόψη τα πορίσματα της γνωστικής ψυχολογίαςγνωστικής ψυχολογίας..

Οι έφηβοι βρίσκονται σε στάδιο Οι έφηβοι βρίσκονται σε στάδιο αφηρημένης σκέψηςαφηρημένης σκέψης..

Όσον αφορά τους μαθητές γυμνασίου, οι Όσον αφορά τους μαθητές γυμνασίου, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να παρέχουν εκπαιδευτικοί θα πρέπει να παρέχουν δημιουργικές εμπειρίεςδημιουργικές εμπειρίες του παρελθόντος του παρελθόντος που θα αναπτύσσουν την που θα αναπτύσσουν την ιστορική κρίσηιστορική κρίση..

Page 4: διδακτική ιστορίας

Η επιλογή της ύληςΗ επιλογή της ύλης

Στο λύκειο θα πρέπει να δίνεται βάρος Στο λύκειο θα πρέπει να δίνεται βάρος στην στην κατανόηση σε βάθοςκατανόηση σε βάθος και και επιστημονική ερμηνείαεπιστημονική ερμηνεία των ιστορικών των ιστορικών γεγονότων καθώς και γεγονότων καθώς και ελέγχουελέγχου και και κριτικής κριτικής των ιστορικών πηγώντων ιστορικών πηγών ως προς την ως προς την υποκειμενικότητα του δημιουργού.υποκειμενικότητα του δημιουργού.

Έμφαση θα πρέπει να δίνεται σε Έμφαση θα πρέπει να δίνεται σε οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές δομές.δομές.

Page 5: διδακτική ιστορίας

Η επιλογή της ύληςΗ επιλογή της ύλης

Δύο σημαντικά κριτήρια για την επιλογή της ύλης είναι η Δύο σημαντικά κριτήρια για την επιλογή της ύλης είναι η σπουδαιότητα σπουδαιότητα (διάρκεια επίδρασης του ιστορικού (διάρκεια επίδρασης του ιστορικού γεγονότος)γεγονότος) και ηκαι η καταλληλότητα καταλληλότητα (ελκυστικότητα σε σχέση (ελκυστικότητα σε σχέση με το γνωστικό υπόβαθρο των μαθητών). με το γνωστικό υπόβαθρο των μαθητών).

Απαραίτητες κρίνονται διαφορετικές ομαδοποιήσεις των Απαραίτητες κρίνονται διαφορετικές ομαδοποιήσεις των γεγονότων με βάση την αμοιβαία σχέση μεταξύ των γεγονότων με βάση την αμοιβαία σχέση μεταξύ των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών και πνευματικών οικονομικών, κοινωνικών, πολιτικών και πνευματικών συνθηκών και μεταβολών. Η συνθηκών και μεταβολών. Η κάθετηκάθετη (χρονολογική) (χρονολογική) θεώρηση των γεγονότων θα πρέπει να εναλλάσσεται με θεώρηση των γεγονότων θα πρέπει να εναλλάσσεται με την την οριζόντιαοριζόντια (σε βάθος και από πολλές οπτικές) (σε βάθος και από πολλές οπτικές) θεώρηση.θεώρηση.

Page 6: διδακτική ιστορίας

ΣΚΟΠΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΣΚΟΠΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣΙΣΤΟΡΙΑΣ

Γενικός σκοπός του μαθήματος της ΙστορίαςΓενικός σκοπός του μαθήματος της Ιστορίας Γενικός σκοπός της Ιστορίας είναι η ανάπτυξη της Γενικός σκοπός της Ιστορίας είναι η ανάπτυξη της

ιστορικής σκέψηςιστορικής σκέψης και της και της ιστορικής συνείδησηςιστορικής συνείδησης..

Ανάπτυξη ιστορικής σκέψης:Ανάπτυξη ιστορικής σκέψης: Κατανόηση των ιστορικών γεγονότωνΚατανόηση των ιστορικών γεγονότων Σύνδεση αιτίων και αποτελεσμάτωνΣύνδεση αιτίων και αποτελεσμάτων Ανάπτυξη ιστορικής συνείδησης:Ανάπτυξη ιστορικής συνείδησης: Κατανόηση της συμπεριφοράς του ανθρώπου σε Κατανόηση της συμπεριφοράς του ανθρώπου σε

συγκεκριμένες καταστάσειςσυγκεκριμένες καταστάσεις Εκδήλωση υπεύθυνης συμπεριφοράς στο παρόν και το Εκδήλωση υπεύθυνης συμπεριφοράς στο παρόν και το

μέλλον.μέλλον.

Page 7: διδακτική ιστορίας

Με τη διδασκαλία της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Με τη διδασκαλία της Ιστορίας στη Δευτεροβάθμια

Εκπαίδευση επιδιώκονται οι επιμέρουςΕκπαίδευση επιδιώκονται οι επιμέρους σκοποίσκοποί::

Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι ο κόσμος στον οποίο ζουν είναι Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι ο κόσμος στον οποίο ζουν είναι αποτέλεσμα μιας εξελικτικής πορείας, με υποκείμενα δράσης τους αποτέλεσμα μιας εξελικτικής πορείας, με υποκείμενα δράσης τους ανθρώπους.ανθρώπους.

Να καταστούν ικανοί, μέσα από τη γνώση του παρελθόντος, να Να καταστούν ικανοί, μέσα από τη γνώση του παρελθόντος, να κατανοήσουν το παρόν, να στοχαστούν για τα προβλήματά του και κατανοήσουν το παρόν, να στοχαστούν για τα προβλήματά του και να προγραμματίσουν υπεύθυνα το μέλλον τους.να προγραμματίσουν υπεύθυνα το μέλλον τους.

Να συνειδητοποιήσουν την προσωπική τους ευθύνη για την πορεία Να συνειδητοποιήσουν την προσωπική τους ευθύνη για την πορεία της κοινωνίας στην οποία ζουν.της κοινωνίας στην οποία ζουν.

Να διαμορφώσουν, μέσα από τη μελέτη των επιμέρους πολιτισμών Να διαμορφώσουν, μέσα από τη μελέτη των επιμέρους πολιτισμών και της συνεισφοράς τους στον παγκόσμιο πολιτισμό, πνεύμα και της συνεισφοράς τους στον παγκόσμιο πολιτισμό, πνεύμα μετριοπάθειας, ανοχής και σεβασμού στο διαφορετικό.μετριοπάθειας, ανοχής και σεβασμού στο διαφορετικό.

Να οικοδομήσουν, μέσα από τη μελέτη του δικού τους πολιτισμού, Να οικοδομήσουν, μέσα από τη μελέτη του δικού τους πολιτισμού, την εθνική και πολιτιστική τους ταυτότητα.την εθνική και πολιτιστική τους ταυτότητα.

Να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα επιλογής και κριτικής Να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα επιλογής και κριτικής αξιολόγησης των ιστορικών πηγών.αξιολόγησης των ιστορικών πηγών.

Page 8: διδακτική ιστορίας

1. ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ1. ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Να γνωρίσουν οι μαθητές την ιστορική πορεία του Ελληνισμού από Να γνωρίσουν οι μαθητές την ιστορική πορεία του Ελληνισμού από

την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, με αναφορές στην ευρύτερη την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, με αναφορές στην ευρύτερη παγκόσμια ιστορία.παγκόσμια ιστορία.

Να οικειώνονται βαθμιαία το ειδικό λεξιλόγιο της ιστορικής Να οικειώνονται βαθμιαία το ειδικό λεξιλόγιο της ιστορικής επιστήμης.επιστήμης.

Να συνειδητοποιήσουν ότι η κατανόηση κάθε κοινωνίας Να συνειδητοποιήσουν ότι η κατανόηση κάθε κοινωνίας προϋποθέτει τη μελέτη όλων των πτυχών της (πολιτικής, προϋποθέτει τη μελέτη όλων των πτυχών της (πολιτικής, οικονομικής, πολιτιστικής, θρησκευτικής κ.λ.π.).οικονομικής, πολιτιστικής, θρησκευτικής κ.λ.π.).

Να κατανοούν την έννοια του χρόνου και των τρόπων μέτρησής του Να κατανοούν την έννοια του χρόνου και των τρόπων μέτρησής του και να εντάσσουν τα γεγονότα στις ιστορικές περιόδους.και να εντάσσουν τα γεγονότα στις ιστορικές περιόδους.

Να εντοπίζουν, κατά τη μελέτη των ιστορικών γεγονότων ή Να εντοπίζουν, κατά τη μελέτη των ιστορικών γεγονότων ή φαινομένων, αίτια και αποτελέσματα.φαινομένων, αίτια και αποτελέσματα.

Να συγκρίνουν ιστορικά γεγονότα ή φαινόμενα και να εντοπίζουν Να συγκρίνουν ιστορικά γεγονότα ή φαινόμενα και να εντοπίζουν ομοιότητες και διαφορές.ομοιότητες και διαφορές.

Page 9: διδακτική ιστορίας

1. ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ1. ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Να αναλύουν ένα γεγονός ή φαινόμενο και να διαπιστώνουν τις Να αναλύουν ένα γεγονός ή φαινόμενο και να διαπιστώνουν τις

σχέσεις μεταξύ των επιμέρους στοιχείων.σχέσεις μεταξύ των επιμέρους στοιχείων. Να κατανοήσουν ότι η αξιοπιστία της ιστορικής αφήγησης Να κατανοήσουν ότι η αξιοπιστία της ιστορικής αφήγησης

θεμελιώνεται στην ορθή αξιοποίηση των πηγών.θεμελιώνεται στην ορθή αξιοποίηση των πηγών. Να αποκτήσουν την ικανότητα να διακρίνουν, στις ιστορικές Να αποκτήσουν την ικανότητα να διακρίνουν, στις ιστορικές

μαρτυρίες, γεγονότα, αιτίες, απόψεις κ.λ.π.μαρτυρίες, γεγονότα, αιτίες, απόψεις κ.λ.π. Να προσεγγίζουν τα ιστορικά γεγονότα χωρίς άκριτη αποδοχή των Να προσεγγίζουν τα ιστορικά γεγονότα χωρίς άκριτη αποδοχή των

ιστορικών ερμηνειών, απόψεων κ.λ.π.ιστορικών ερμηνειών, απόψεων κ.λ.π. Να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι στη σπουδή του Να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι στη σπουδή του

παρελθόντος ως παράγοντα απόκτησης αυτογνωσίας και παρελθόντος ως παράγοντα απόκτησης αυτογνωσίας και κατανόησης της κοινωνίας. κατανόησης της κοινωνίας.

Να συνειδητοποιήσουν την προσφορά του ελληνικού έθνους στον Να συνειδητοποιήσουν την προσφορά του ελληνικού έθνους στον παγκόσμιο πολιτισμό και να διαμορφώσουν ανάλογη συνείδηση.παγκόσμιο πολιτισμό και να διαμορφώσουν ανάλογη συνείδηση.

Page 10: διδακτική ιστορίας

2. ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ2. ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ Να γνωρίσουν οι μαθητές την ελληνική και παγκόσμια ιστορία από Να γνωρίσουν οι μαθητές την ελληνική και παγκόσμια ιστορία από

την αρχαιότητα ως σήμερα και να κατανοήσουν το βαθμό σύνδεσης την αρχαιότητα ως σήμερα και να κατανοήσουν το βαθμό σύνδεσης της ιστορικής πορείας του Ελληνισμού με τις εξελίξεις που έλαβαν της ιστορικής πορείας του Ελληνισμού με τις εξελίξεις που έλαβαν χώρα σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.χώρα σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.

Να κατανοήσουν, ειδικότερα, την πολυπλοκότητα του σύγχρονου Να κατανοήσουν, ειδικότερα, την πολυπλοκότητα του σύγχρονου κόσμου με τη συστηματική μελέτη του 20ού αιώνα.κόσμου με τη συστηματική μελέτη του 20ού αιώνα.

Να γνωρίσουν διαστάσεις του ιστορικού γίγνεσθαι που δεν Να γνωρίσουν διαστάσεις του ιστορικού γίγνεσθαι που δεν παρουσιάστηκαν ή δεν μελετήθηκαν συστηματικά στις παρουσιάστηκαν ή δεν μελετήθηκαν συστηματικά στις προηγούμενες βαθμίδες της Εκπαίδευσης.προηγούμενες βαθμίδες της Εκπαίδευσης.

Να γνωρίσουν τους διάφορους πολιτισμούς, να εθιστούν στη Να γνωρίσουν τους διάφορους πολιτισμούς, να εθιστούν στη διαδικασία μελέτης των σχέσεων μεταξύ των λαών, και να διαδικασία μελέτης των σχέσεων μεταξύ των λαών, και να εκτιμήσουν τη συνεισφορά των λαών αυτών στον παγκόσμιο εκτιμήσουν τη συνεισφορά των λαών αυτών στον παγκόσμιο πολιτισμό.πολιτισμό.

Να οικειωθούν το περιεχόμενο ιστορικών όρων και εννοιών, Να οικειωθούν το περιεχόμενο ιστορικών όρων και εννοιών, αναγκαίων για τη βαθύτερη και πληρέστερη ιστορική γνώση ή αναγκαίων για τη βαθύτερη και πληρέστερη ιστορική γνώση ή σχετικών με διαστάσεις της ιστορικής πραγματικότητας που δεν σχετικών με διαστάσεις της ιστορικής πραγματικότητας που δεν διδάχτηκαν στην εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση.διδάχτηκαν στην εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση.

Page 11: διδακτική ιστορίας

2. ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ2. ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ Να εμβαθύνουν στα γεγονότα και να κατανοήσουν την πολυμορφία Να εμβαθύνουν στα γεγονότα και να κατανοήσουν την πολυμορφία

και τη διαπλοκή των αιτιακών παραγόντων που επηρεάζουν τη ζωή και τη διαπλοκή των αιτιακών παραγόντων που επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων.των ανθρώπων.

Να συνδέουν και να συσχετίζουν με τρόπο τεκμηριωμένο γεγονότα Να συνδέουν και να συσχετίζουν με τρόπο τεκμηριωμένο γεγονότα και ιδέες διαφόρων εποχών και τόπων.και ιδέες διαφόρων εποχών και τόπων.

Να συνθέτουν και παρουσιάζουν με τρόπο ολοκληρωμένο και Να συνθέτουν και παρουσιάζουν με τρόπο ολοκληρωμένο και διεξοδικό ιστορικά θέματα.διεξοδικό ιστορικά θέματα.

Να αναλύουν ιστορικά δεδομένα και να τα αξιοποιούν για τη Να αναλύουν ιστορικά δεδομένα και να τα αξιοποιούν για τη βαθύτερη κατανόηση του ιστορικού παρελθόντος.βαθύτερη κατανόηση του ιστορικού παρελθόντος.

Να κατανοήσουν ότι η Ιστοριογραφία είναι «ανακατασκευή» του Να κατανοήσουν ότι η Ιστοριογραφία είναι «ανακατασκευή» του παρελθόντος, ότι βασίζεται σε πηγές και ότι συνιστά επιλεκτική παρελθόντος, ότι βασίζεται σε πηγές και ότι συνιστά επιλεκτική διαδικασία.διαδικασία.

Να προσεγγίζουν κριτικά διάφορα είδη ιστορικών πηγών ανάλογα Να προσεγγίζουν κριτικά διάφορα είδη ιστορικών πηγών ανάλογα με το είδος τους και την εποχή στην οποία αναφέρονται.με το είδος τους και την εποχή στην οποία αναφέρονται.

Page 12: διδακτική ιστορίας

2. ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ2. ΓΙΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ

Να εισαχθούν στη διαδικασία κατανόησης, ανάλυσης και Να εισαχθούν στη διαδικασία κατανόησης, ανάλυσης και αξιολόγησης των διαφορετικών οπτικών με τις οποίες αξιολόγησης των διαφορετικών οπτικών με τις οποίες προσεγγίζονται και ερμηνεύονται τα ιστορικά γεγονότα προσεγγίζονται και ερμηνεύονται τα ιστορικά γεγονότα και φαινόμενα από τους ιστορικούς.και φαινόμενα από τους ιστορικούς.

Να συλλαμβάνουν το ιστορικό παρελθόν ως ολότητα, σε Να συλλαμβάνουν το ιστορικό παρελθόν ως ολότητα, σε κάθε εξεταζόμενη περίοδο, ως συνάρθρωση των κάθε εξεταζόμενη περίοδο, ως συνάρθρωση των ποικίλων πεδίων της ανθρώπινης δραστηριότητας.ποικίλων πεδίων της ανθρώπινης δραστηριότητας.

.Να συνειδητοποιήσουν την ατομική και συλλογική .Να συνειδητοποιήσουν την ατομική και συλλογική ευθύνη του ανθρώπου για τη δημοκρατική λειτουργία της ευθύνη του ανθρώπου για τη δημοκρατική λειτουργία της ανθρώπινης κοινωνίας και την πρόοδο του πολιτισμού.ανθρώπινης κοινωνίας και την πρόοδο του πολιτισμού.

Να αναπτύξουν θετική στάση για την ανάγκη Να αναπτύξουν θετική στάση για την ανάγκη συμμετοχής τους στο ιστορικό γίγνεσθαι.συμμετοχής τους στο ιστορικό γίγνεσθαι.

Page 13: διδακτική ιστορίας

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΑρχές της διδακτικής διαδικασίαςΑρχές της διδακτικής διαδικασίας

Εγκυρότητα της γνώσης Εγκυρότητα της γνώσης (υπεύθυνη επιστημονική αντιμετώπιση (υπεύθυνη επιστημονική αντιμετώπιση των ιστορικών γεγονότων)των ιστορικών γεγονότων)

Παιδαγωγική ευθύνη Παιδαγωγική ευθύνη (παιδοκεντρικότητα, εξατομίκευση, ανάπτυξη (παιδοκεντρικότητα, εξατομίκευση, ανάπτυξη κριτικής σκέψης, κατάλληλο παιδαγωγικό κλίμα)κριτικής σκέψης, κατάλληλο παιδαγωγικό κλίμα)

Εξάσκηση των βασικών νοητικών λειτουργιώνΕξάσκηση των βασικών νοητικών λειτουργιών (επαγωγική, (επαγωγική, παραγωγική και αναλογική σκέψη, ανάλυση – σύνθεση, παραγωγική και αναλογική σκέψη, ανάλυση – σύνθεση, κατηγοριοποίηση, αιτιολόγηση απόψεων, διατύπωση υποθέσεων κατηγοριοποίηση, αιτιολόγηση απόψεων, διατύπωση υποθέσεων και προβλέψεων, εξαγωγή συμπερασμάτων, διάκριση της αιτίας και προβλέψεων, εξαγωγή συμπερασμάτων, διάκριση της αιτίας από το αποτέλεσμα, διάκριση της εκτίμησης από το γεγονός κλπ)από το αποτέλεσμα, διάκριση της εκτίμησης από το γεγονός κλπ)

Διαδικασία διερεύνησης των ιστορικών γεγονότων Διαδικασία διερεύνησης των ιστορικών γεγονότων (διατύπωση (διατύπωση προβλημάτων, ανάπτυξη ικανότητας προσέγγισης των πρωτογενών προβλημάτων, ανάπτυξη ικανότητας προσέγγισης των πρωτογενών πηγών, ανάπτυξη διαλόγου, έκφραση προσωπικών απόψεων, πηγών, ανάπτυξη διαλόγου, έκφραση προσωπικών απόψεων, προσεκτική παρακολούθηση της γνώμης των άλλων, προώθηση προσεκτική παρακολούθηση της γνώμης των άλλων, προώθηση της σκέψης βάσει προσωπικών εμπειριών κλπ.).της σκέψης βάσει προσωπικών εμπειριών κλπ.).

Page 14: διδακτική ιστορίας

Μέθοδοι διδασκαλίαςΜέθοδοι διδασκαλίαςΠαραδοσιακή διδασκαλία:Παραδοσιακή διδασκαλία:

Οι μαθητές εργάζονται με τον ίδιο τρόπο Οι μαθητές εργάζονται με τον ίδιο τρόπο στο ίδιο θέμαστο ίδιο θέμα

Προφορική μέθοδος έκθεσης των Προφορική μέθοδος έκθεσης των γεγονότωνγεγονότων

Διδακτικά μέσα: σχολικό εγχειρίδιο, Διδακτικά μέσα: σχολικό εγχειρίδιο, πίνακας.πίνακας.

Page 15: διδακτική ιστορίας

Μέθοδοι διδασκαλίαςΜέθοδοι διδασκαλίαςΣύγχρονη διδασκαλία:Σύγχρονη διδασκαλία:

Περιορίζεται ο ρόλος του διδάσκοντος και αυξάνει Περιορίζεται ο ρόλος του διδάσκοντος και αυξάνει η η ενεργητική συμμετοχή των μαθητώνενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη διδακτική και στη διδακτική και μαθησιακή διαδικασίαμαθησιακή διαδικασία

Οι μαθητές εργάζονται με Οι μαθητές εργάζονται με ποικιλία μεθόδωνποικιλία μεθόδων Η τάξη εργάζεται ατομικά ή ομαδικά, εκτελεί Η τάξη εργάζεται ατομικά ή ομαδικά, εκτελεί δραστηριότητεςδραστηριότητες Ο κάθε μαθητής συμμετέχει ανάλογα με τις προσωπικές του Ο κάθε μαθητής συμμετέχει ανάλογα με τις προσωπικές του

ικανότητεςικανότητες Ενεργητικές μέθοδοι διδασκαλίαςΕνεργητικές μέθοδοι διδασκαλίας (ομαδικό ή ατομικό (ομαδικό ή ατομικό

ερευνητικό σχέδιο, έρευνα πηγών μέσα στην τάξη, ελεύθερος ερευνητικό σχέδιο, έρευνα πηγών μέσα στην τάξη, ελεύθερος διάλογος, οργάνωση ασκήσεων αναπαράστασης ιστορικών διάλογος, οργάνωση ασκήσεων αναπαράστασης ιστορικών γεγονότων, βιωματική προσέγγιση κλπ.)γεγονότων, βιωματική προσέγγιση κλπ.)

Διδακτικά μέσαΔιδακτικά μέσα: σχολικό εγχειρίδιο, πίνακας, αλλά και: σχολικό εγχειρίδιο, πίνακας, αλλά και άλλα βιβλία, πίνακες και εικόνες, δραματοποίηση, νέες άλλα βιβλία, πίνακες και εικόνες, δραματοποίηση, νέες

τεχνολογίες, έκθεση εμπειριών και δραστηριοτήτων των τεχνολογίες, έκθεση εμπειριών και δραστηριοτήτων των μαθητών (συνεντεύξεις κλπ)μαθητών (συνεντεύξεις κλπ)

Page 16: διδακτική ιστορίας

Μέθοδοι διδασκαλίαςΜέθοδοι διδασκαλίαςΣύγχρονη διδασκαλία:Σύγχρονη διδασκαλία:

Εισαγωγή στην Εισαγωγή στην ιστορική έρευνα με τη μελέτη αυθεντικών ιστορική έρευνα με τη μελέτη αυθεντικών πηγώνπηγών

Γνωριμία των μαθητών, μέσω της Γνωριμία των μαθητών, μέσω της επίλυσης προβλημάτωνεπίλυσης προβλημάτων, , με τον τρόπο εργασίας εξαγωγής συμπερασμάτων των με τον τρόπο εργασίας εξαγωγής συμπερασμάτων των ιστορικών ιστορικών

Ανάπτυξη ικανότητας περιγραφήςΑνάπτυξη ικανότητας περιγραφής και αναγνώρισης των και αναγνώρισης των σημαντικών χαρακτηριστικών των αντικειμένωνσημαντικών χαρακτηριστικών των αντικειμένων

Ανάπτυξη ικανότητας Ανάπτυξη ικανότητας εξαγωγής λογικών συμπερασμάτωνεξαγωγής λογικών συμπερασμάτων Έμφαση στη διαδικασία μάθησηςΈμφαση στη διαδικασία μάθησης με άμεση συμμετοχή των με άμεση συμμετοχή των

μαθητώνμαθητών Ποικιλία στη διδασκαλίαΠοικιλία στη διδασκαλία ανάλογα με τη διδακτική ενότητα ανάλογα με τη διδακτική ενότητα Μαιευτική μέθοδος: πάντα επίκαιρηΜαιευτική μέθοδος: πάντα επίκαιρη

Page 17: διδακτική ιστορίας

Επιγραμματικά, η πορεία της μεθόδου:Επιγραμματικά, η πορεία της μεθόδου:

ΕνεργοποίησηΕνεργοποίηση ΈρευναΈρευνα ΔιάλογοςΔιάλογος ΑνακοινώσειςΑνακοινώσεις ΑξιολόγησηΑξιολόγηση

Page 18: διδακτική ιστορίας

Επιγραμματικά, βασική απαίτηση:Επιγραμματικά, βασική απαίτηση:

Σύνδεση Σύνδεση • επιστήμης επιστήμης • και προσωπικής εμπειρίαςκαι προσωπικής εμπειρίας

Page 19: διδακτική ιστορίας

Μέσα και τεχνικές διδασκαλίαςΜέσα και τεχνικές διδασκαλίας

Ο,τιδήποτε μπορεί να αυξήσει το ενδιαφέρον του μαθητή και να τον Ο,τιδήποτε μπορεί να αυξήσει το ενδιαφέρον του μαθητή και να τον κάνει να συμμετάσχει ουσιαστικά στη διδασκαλία και μάθηση:κάνει να συμμετάσχει ουσιαστικά στη διδασκαλία και μάθηση:

ΠίνακαςΠίνακας Οπτικοακουστικά μέσαΟπτικοακουστικά μέσα Σύγχρονες πηγές (περιοδικά, πόστερ, γραμματόσημα κλπ)Σύγχρονες πηγές (περιοδικά, πόστερ, γραμματόσημα κλπ) Οργάνωση εκθέσεωνΟργάνωση εκθέσεων Ερευνητικές δραστηριότητεςΕρευνητικές δραστηριότητες Ποικίλες πηγές που θα ερευνηθούν με Φύλλο εργασίας που θα Ποικίλες πηγές που θα ερευνηθούν με Φύλλο εργασίας που θα

συντάξει ο εκπαιδευτικόςσυντάξει ο εκπαιδευτικός Σύνταξη εγγράφων ή εφημερίδαςΣύνταξη εγγράφων ή εφημερίδας Ασκήσεις και παιχνίδιαΑσκήσεις και παιχνίδια Αναπαράσταση και βίωση ιστορικών γεγονότωνΑναπαράσταση και βίωση ιστορικών γεγονότων Εικόνες σχολικού εγχειριδίου αλλά και άλλων εικόνων που θα Εικόνες σχολικού εγχειριδίου αλλά και άλλων εικόνων που θα

φέρουν οι μαθητές ή ο εκπαιδευτικός. Οι εικόνες θα σχολιάζονται φέρουν οι μαθητές ή ο εκπαιδευτικός. Οι εικόνες θα σχολιάζονται κυρίως με κριτήριο τη σχέση τους με την ιστορική αφήγηση.κυρίως με κριτήριο τη σχέση τους με την ιστορική αφήγηση.

Page 20: διδακτική ιστορίας

Μέσα και τεχνικές διδασκαλίαςΜέσα και τεχνικές διδασκαλίας

ΔιαγράμματαΔιαγράμματα Χρονολογικοί πίνακεςΧρονολογικοί πίνακες ΧάρτεςΧάρτες Διδασκαλία με επιμέλεια των κεφαλαίων της τέχνηςΔιδασκαλία με επιμέλεια των κεφαλαίων της τέχνης Επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία, Επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία,

αίθουσες τέχνης (κατάλληλη προετοιμασία από πριν, αίθουσες τέχνης (κατάλληλη προετοιμασία από πριν, ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη μελέτη ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη μελέτη πρωτογενών πηγών όπως είναι τα μουσειακά πρωτογενών πηγών όπως είναι τα μουσειακά αντικείμενα – ενδεχόμενη συνεργασία με το αντικείμενα – ενδεχόμενη συνεργασία με το μουσειοπαιδαγωγό – όχι παθητική ξενάγηση που είναι τα μουσειοπαιδαγωγό – όχι παθητική ξενάγηση που είναι τα αντίστοιχο της παραδοσιακής διδασκαλίας). αντίστοιχο της παραδοσιακής διδασκαλίας).

Page 21: διδακτική ιστορίας

Προτεινόμενες δραστηριότητεςΠροτεινόμενες δραστηριότητες

Κάθε δραστηριότητα θα πρέπει να σχετίζεται με:Κάθε δραστηριότητα θα πρέπει να σχετίζεται με: Το περιεχόμενο της ύλης που διδάσκεταιΤο περιεχόμενο της ύλης που διδάσκεται Τις γνώσεις, τα ενδιαφέροντα, τις κλίσεις και τις Τις γνώσεις, τα ενδιαφέροντα, τις κλίσεις και τις

δεξιότητες των μαθητώνδεξιότητες των μαθητών Τους διδακτικούς στόχουςΤους διδακτικούς στόχους Τη μέθοδο διδασκαλίαςΤη μέθοδο διδασκαλίας

Κάποιες δραστηριότητες ενδέχεται να προωθούν Κάποιες δραστηριότητες ενδέχεται να προωθούν τη διαθεματική ή διεπιστημονική τη διαθεματική ή διεπιστημονική

Page 22: διδακτική ιστορίας

α. Δραστηριότητες χωρίς ειδική προετοιμασία των μαθητώνα. Δραστηριότητες χωρίς ειδική προετοιμασία των μαθητών

Παρατήρηση και «ανάγνωση» ιστορικών χαρτών, χρονολογικών Παρατήρηση και «ανάγνωση» ιστορικών χαρτών, χρονολογικών πινάκων και διαγραμμάτωνπινάκων και διαγραμμάτων

Παρατήρηση, «ανάγνωση» και ερμηνεία στατιστικών πινάκωνΠαρατήρηση, «ανάγνωση» και ερμηνεία στατιστικών πινάκων Καταγραφή και ταξινόμηση ιστορικών γεγονότων και ενεργειών Καταγραφή και ταξινόμηση ιστορικών γεγονότων και ενεργειών

των ιστορικών προσώπων σύμφωνα με κάποιο κριτήριο (π.χ. των ιστορικών προσώπων σύμφωνα με κάποιο κριτήριο (π.χ. χρόνου) και σύνταξη σχετικών πινάκωνχρόνου) και σύνταξη σχετικών πινάκων

Καταγραφή όρων (ορολογίας) που είναι απαραίτητη για την Καταγραφή όρων (ορολογίας) που είναι απαραίτητη για την προσέγγιση ιστορικών προβλημάτων προσέγγιση ιστορικών προβλημάτων

Καταγραφή και ταξινόμηση στοιχείων ενός πολιτισμού σύμφωνα Καταγραφή και ταξινόμηση στοιχείων ενός πολιτισμού σύμφωνα με κάποιο κριτήριο (π.χ. οικονομία)με κάποιο κριτήριο (π.χ. οικονομία)

Καταγραφή, ταξινόμηση και σύγκριση στοιχείων διαφορετικών Καταγραφή, ταξινόμηση και σύγκριση στοιχείων διαφορετικών πολιτισμών ή διαφορετικών ιστορικών περιόδωνπολιτισμών ή διαφορετικών ιστορικών περιόδων

Καταγραφή και επιλογή κριτηρίων για την αξιολόγηση ενός Καταγραφή και επιλογή κριτηρίων για την αξιολόγηση ενός ιστορικού γεγονότοςιστορικού γεγονότος

Διατύπωση απόψεων και αξιολογικών κρίσεων για τις πράξεις Διατύπωση απόψεων και αξιολογικών κρίσεων για τις πράξεις των δρώντων προσώπωντων δρώντων προσώπων

Page 23: διδακτική ιστορίας

α. Δραστηριότητες χωρίς ειδική προετοιμασία των α. Δραστηριότητες χωρίς ειδική προετοιμασία των μαθητώνμαθητών

Διατύπωση ερευνητικών ερωτημάτων για ιστορικά γεγονότα και Διατύπωση ερευνητικών ερωτημάτων για ιστορικά γεγονότα και καταστάσειςκαταστάσεις

Περιληπτική παρουσίαση γεγονότων και καταστάσεωνΠεριληπτική παρουσίαση γεγονότων και καταστάσεων Παρατήρηση και «ανάγνωση» εικόνων και έργων τέχνηςΠαρατήρηση και «ανάγνωση» εικόνων και έργων τέχνης Ανάγνωση και σχολιασμός κειμένων-ιστορικών πηγώνΑνάγνωση και σχολιασμός κειμένων-ιστορικών πηγών Ανάγνωση και σχολιασμός λογοτεχνικών κειμένωνΑνάγνωση και σχολιασμός λογοτεχνικών κειμένων Ανάγνωση και σχολιασμός άρθρων από εφημερίδες και περιοδικά, με Ανάγνωση και σχολιασμός άρθρων από εφημερίδες και περιοδικά, με

θέματα που σχετίζονται προς το διδασκόμενο μάθημαθέματα που σχετίζονται προς το διδασκόμενο μάθημα Διατύπωση κρίσεων για την αξιοπιστία ιστορικών πηγώνΔιατύπωση κρίσεων για την αξιοπιστία ιστορικών πηγών Διατύπωση προβλημάτων και αναζήτηση λύσεωνΔιατύπωση προβλημάτων και αναζήτηση λύσεων Οργάνωση σχεδίου δράσης για τη διερεύνηση και την επίλυση Οργάνωση σχεδίου δράσης για τη διερεύνηση και την επίλυση

προβλημάτωνπροβλημάτων Προσδιορισμός των κριτηρίων ή των προϋποθέσεων που απαιτούνται για Προσδιορισμός των κριτηρίων ή των προϋποθέσεων που απαιτούνται για

την επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτωντην επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων Διατύπωση συμπερασμάτων μετά από την προσπάθεια επίλυσης Διατύπωση συμπερασμάτων μετά από την προσπάθεια επίλυσης

ιστορικών προβλημάτωνιστορικών προβλημάτων Αναγωγές στη σύγχρονη ιστορική πραγματικότηταΑναγωγές στη σύγχρονη ιστορική πραγματικότητα Προσπάθεια ερμηνείας των ιστορικών γεγονότων με αναγωγές σε Προσπάθεια ερμηνείας των ιστορικών γεγονότων με αναγωγές σε

θεωρίες και αρχέςθεωρίες και αρχές

Page 24: διδακτική ιστορίας

β. Δραστηριότητες με ειδική προετοιμασίαβ. Δραστηριότητες με ειδική προετοιμασία

Καταγραφή και κατηγοριοποίηση ιστορικών γεγονότων, πράξεων Καταγραφή και κατηγοριοποίηση ιστορικών γεγονότων, πράξεων και καταστάσεων μιας ευρείας ιστορικής περιόδου.και καταστάσεων μιας ευρείας ιστορικής περιόδου.

Καταγραφή πληροφοριών από πρόσωπα που έζησαν ένα Καταγραφή πληροφοριών από πρόσωπα που έζησαν ένα σύγχρονο ιστορικό γεγονόςσύγχρονο ιστορικό γεγονός

Καταγραφή και παρουσίαση λαογραφικών στοιχείων μιας Καταγραφή και παρουσίαση λαογραφικών στοιχείων μιας περιοχήςπεριοχής

Καταγραφή των ονομασιών διαφόρων περιοχών, οδών, πλατειών Καταγραφή των ονομασιών διαφόρων περιοχών, οδών, πλατειών κ.τ.λ. σε συνάρτηση με ιστορικά γεγονότα ή εποχές κ.τ.λ. σε συνάρτηση με ιστορικά γεγονότα ή εποχές

Παρουσίαση ενός σύγχρονου ιστορικού γεγονότος, με βάση τις Παρουσίαση ενός σύγχρονου ιστορικού γεγονότος, με βάση τις πληροφορίες της προφορικής ιστορίας πληροφορίες της προφορικής ιστορίας

Ανάληψη ατομικών ή ομαδικών ρόλων σχετικών με ιστορικά Ανάληψη ατομικών ή ομαδικών ρόλων σχετικών με ιστορικά γεγονότα και καταστάσεις, βιωματική προσέγγισηγεγονότα και καταστάσεις, βιωματική προσέγγιση

Δραματοποίηση ιστορικών γεγονότων ή καταστάσεων, θεατρικό Δραματοποίηση ιστορικών γεγονότων ή καταστάσεων, θεατρικό παιγνίδι παιγνίδι

Οργάνωση και πραγματοποίηση θεατρικής παράστασης με Οργάνωση και πραγματοποίηση θεατρικής παράστασης με ιστορικό περιεχόμενοιστορικό περιεχόμενο

Page 25: διδακτική ιστορίας

β. Δραστηριότητες με ειδική προετοιμασίαβ. Δραστηριότητες με ειδική προετοιμασία

Οργάνωση σχεδίου επίσκεψης σε αρχαιολογικούς χώρους ή Οργάνωση σχεδίου επίσκεψης σε αρχαιολογικούς χώρους ή μουσείαμουσεία

Αξιοποίηση μουσειοσκευών για την προετοιμασία επισκέψεων σε Αξιοποίηση μουσειοσκευών για την προετοιμασία επισκέψεων σε μουσείαμουσεία

Γραπτή έκθεση ιστορικών γεγονότων υπό τύπον χρονικούΓραπτή έκθεση ιστορικών γεγονότων υπό τύπον χρονικού Ανάπλαση ιστορικών γεγονότων με πρωτότυπο-λογοτεχνικό Ανάπλαση ιστορικών γεγονότων με πρωτότυπο-λογοτεχνικό

τρόποτρόπο Κατασκευή χαρτών, σχεδίων και μοντέλων Κατασκευή χαρτών, σχεδίων και μοντέλων Σύνταξη εφημερίδας ή φανταστικών ιστορικών εγγράφωνΣύνταξη εφημερίδας ή φανταστικών ιστορικών εγγράφων Ιστορική έρευνα σε χώρους ή αρχεία της περιοχής και εκπόνηση Ιστορική έρευνα σε χώρους ή αρχεία της περιοχής και εκπόνηση

σύντομων ιστορικών μελετών. σύντομων ιστορικών μελετών. Οργάνωση εκθέσεων με ιστορικά θέματαΟργάνωση εκθέσεων με ιστορικά θέματα

Page 26: διδακτική ιστορίας

Αξιολόγηση της διδασκαλίας και του μαθήματοςΑξιολόγηση της διδασκαλίας και του μαθήματος

Είδη αξιολόγησης:Είδη αξιολόγησης: Διαγνωστική Διαγνωστική (γίνεται στην αρχή μιας ενότητας ή συνόλου ενοτήτων (γίνεται στην αρχή μιας ενότητας ή συνόλου ενοτήτων

ώστε να γνωρίσει ο εκπαιδευτικό το γνωστικό επίπεδο των ώστε να γνωρίσει ο εκπαιδευτικό το γνωστικό επίπεδο των μαθητών)μαθητών)

Διαμορφωτική Διαμορφωτική (γίνεται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας σε όλο το (γίνεται κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας σε όλο το έτος με βασικό σκοπό τον εντοπισμό και την καταγραφή σύλληψης έτος με βασικό σκοπό τον εντοπισμό και την καταγραφή σύλληψης και ερμηνείας των ιστορικών γεγονότων από μέρους των μαθητών και ερμηνείας των ιστορικών γεγονότων από μέρους των μαθητών ώστε ο εκπαιδευτικός να παρεμβαίνει και ενδεχομένως να ώστε ο εκπαιδευτικός να παρεμβαίνει και ενδεχομένως να τροποποιεί τις μεθόδους και τεχνικές διδασκαλίας)τροποποιεί τις μεθόδους και τεχνικές διδασκαλίας)

Αθροιστική Αθροιστική ( γίνεται στο τέλος μιας ή περισσοτέρων διδακτικών ( γίνεται στο τέλος μιας ή περισσοτέρων διδακτικών ενοτήτων και σχετίζεται με τον έλεγχο του βαθμού επίτευξης των ενοτήτων και σχετίζεται με τον έλεγχο του βαθμού επίτευξης των διδακτικών στόχων. Ενδέχεται να είναι προφορική ή γραπτή εξέταση διδακτικών στόχων. Ενδέχεται να είναι προφορική ή γραπτή εξέταση ή ανάθεση δραστηριοτήτων ή συνθετικών εργασιών , οι οποίες ή ανάθεση δραστηριοτήτων ή συνθετικών εργασιών , οι οποίες αφενός συμβάλλουν στην ενεργητική μάθηση και αφετέρου βοηθούν αφενός συμβάλλουν στην ενεργητική μάθηση και αφετέρου βοηθούν να διαπιστώσει ο εκπαιδευτικός την ικανότητα του μαθητή να να διαπιστώσει ο εκπαιδευτικός την ικανότητα του μαθητή να αξιοποιεί τις γνώσεις του για την επίλυση προβλημάτων. Για τον αξιοποιεί τις γνώσεις του για την επίλυση προβλημάτων. Για τον έλεγχο της επίτευξης συναισθηματικών διδακτικών στόχων έλεγχο της επίτευξης συναισθηματικών διδακτικών στόχων προσφορότερη κρίνεται η μέθοδος της παρατήρησης των προσφορότερη κρίνεται η μέθοδος της παρατήρησης των συμπεριφορών των μαθητών). συμπεριφορών των μαθητών).

Page 27: διδακτική ιστορίας

Σκοποί και τεχνικές αξιολόγησηςΣκοποί και τεχνικές αξιολόγησης

ΣκοποίΣκοποί Η αξιολόγηση αποτελεί κυρίως μέσο ανατροφοδότησης της Η αξιολόγηση αποτελεί κυρίως μέσο ανατροφοδότησης της

διδασκαλίας.διδασκαλίας. Η αξιολόγηση ελέγχει την απόκτηση γνώσεων αλλά και δεξιοτήτων Η αξιολόγηση ελέγχει την απόκτηση γνώσεων αλλά και δεξιοτήτων

των μαθητών, κατά πόσον δηλ. ο μαθητής, χρησιμοποιώντας τις των μαθητών, κατά πόσον δηλ. ο μαθητής, χρησιμοποιώντας τις γνώσεις του μπορεί να ερμηνεύει γεγονότα, να αξιολογεί γνώσεις του μπορεί να ερμηνεύει γεγονότα, να αξιολογεί καταστάσεις, να εξάγει συμπεράσματα, να επιλύει προβλήματα κλπ.καταστάσεις, να εξάγει συμπεράσματα, να επιλύει προβλήματα κλπ.Τεχνικές για την αξιολόγηση συγκεκριμένων ενοτήτωνΤεχνικές για την αξιολόγηση συγκεκριμένων ενοτήτων

Ανάθεση εργασιώνΑνάθεση εργασιών ΕρωτήσειςΕρωτήσεις Φύλλο αξιολόγησηςΦύλλο αξιολόγησης Άλλοι τρόποιΆλλοι τρόποι

Τεχνικές για την αξιολόγηση ευρύτερων ενοτήτωνΤεχνικές για την αξιολόγηση ευρύτερων ενοτήτων Γραπτές εξετάσεις με διαφόρων τύπων ερωτήσειςΓραπτές εξετάσεις με διαφόρων τύπων ερωτήσεις

Page 28: διδακτική ιστορίας

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ

Δύο ομάδες ερωτήσεων (50% της Δύο ομάδες ερωτήσεων (50% της βαθμολογίας η κάθε ομάδα)βαθμολογίας η κάθε ομάδα)

Page 29: διδακτική ιστορίας

Πρώτη ομάδαΠρώτη ομάδα

Δύο θέματα που μπορούν να αναλύονται σε Δύο θέματα που μπορούν να αναλύονται σε ερωτήσεις ώστε να ελέγχονται οι ιστορικές γνώσεις ερωτήσεις ώστε να ελέγχονται οι ιστορικές γνώσεις των μαθητών και η κατανόησή τους όσον αφορά :των μαθητών και η κατανόησή τους όσον αφορά :

Ιστορικές έννοιεςΙστορικές έννοιες Ιστορικά γεγονόταΙστορικά γεγονότα ΧρονολογίεςΧρονολογίες Δράση ιστορικών προσώπωνΔράση ιστορικών προσώπων Κοινωνικά φαινόμεναΚοινωνικά φαινόμενα Οικονομικά φαινόμεναΟικονομικά φαινόμενα Πολιτικά φαινόμεναΠολιτικά φαινόμενα Πολιτισμικά φαινόμεναΠολιτισμικά φαινόμενα

Page 30: διδακτική ιστορίας

Πρώτη ομάδαΠρώτη ομάδα

Διευκρινιστικές οδηγίεςΔιευκρινιστικές οδηγίες Η Η ακριβής σημασία των ιστορικών όρων ή εννοιώνακριβής σημασία των ιστορικών όρων ή εννοιών, καθώς αυτή , καθώς αυτή

συνδέεται άμεσα συνδέεται άμεσα με τα συγκεκριμένα ιστορικά συμφραζόμεναμε τα συγκεκριμένα ιστορικά συμφραζόμενα. . Επομένως αξιολογείται αν ο μαθητής αντιλαμβάνεται το ακριβές Επομένως αξιολογείται αν ο μαθητής αντιλαμβάνεται το ακριβές περιεχόμενο της έννοιας στο συγκεκριμένο ιστορικό χώρο και περιεχόμενο της έννοιας στο συγκεκριμένο ιστορικό χώρο και χρόνο, χωρίς να παρασύρεται από νεότερες σημασιολογικές χρόνο, χωρίς να παρασύρεται από νεότερες σημασιολογικές εξελίξεις.εξελίξεις.

Όσον αφορά την αξιολόγηση της ιστορικής γνώσης και κατανόησης Όσον αφορά την αξιολόγηση της ιστορικής γνώσης και κατανόησης θα γίνεται θα γίνεται με κριτήριο την ακρίβεια, την πληρότητα και την με κριτήριο την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα ορθότητα των απαντήσεων, με βάση όχι την ακριβή αναπαραγωγή των απαντήσεων, με βάση όχι την ακριβή αναπαραγωγή του κειμένου του σχολικού βιβλίου αλλά την ουσιαστική ευστοχία του κειμένου του σχολικού βιβλίου αλλά την ουσιαστική ευστοχία του κειμένου της απάντησης.του κειμένου της απάντησης.

Σε περίπτωση που ζητείται επιλογή ή ιεράρχηση ιστορικών Σε περίπτωση που ζητείται επιλογή ή ιεράρχηση ιστορικών στοιχείων, στοιχείων, λαμβάνεται ως σωστή απάντηση του μαθητή που λαμβάνεται ως σωστή απάντηση του μαθητή που διαφοροποιείται από το σχολικό εγχειρίδιο, εφόσον υπάρχει διαφοροποιείται από το σχολικό εγχειρίδιο, εφόσον υπάρχει ορθή και επαρκής αιτιολόγηση.ορθή και επαρκής αιτιολόγηση.

Page 31: διδακτική ιστορίας

Δεύτερη ομάδαΔεύτερη ομάδα

Δύο τουλάχιστον θέματα που απαιτούν Δύο τουλάχιστον θέματα που απαιτούν σύνθεση ιστορικών γνώσεων και σύνθεση ιστορικών γνώσεων και κριτική ικανότητα. κριτική ικανότητα. Συνήθως παρέχεται Συνήθως παρέχεται στους μαθητές εκπαιδευτικό ιστορικό υλικό στους μαθητές εκπαιδευτικό ιστορικό υλικό ( γραπτές ιστορικές πηγές, εικαστικά έργα, ( γραπτές ιστορικές πηγές, εικαστικά έργα, χάρτες, διαγράμματα κλπ.) καθώς και χάρτες, διαγράμματα κλπ.) καθώς και ερωτήσεις επεξεργασίας του ιστορικού ερωτήσεις επεξεργασίας του ιστορικού υλικού.υλικού.

Page 32: διδακτική ιστορίας

Δεύτερη ομάδαΔεύτερη ομάδα

Διευκρινιστικές οδηγίεςΔιευκρινιστικές οδηγίες Αξιολόγηση ιστορικών προσώπων ή γεγονότων: Αξιολόγηση ιστορικών προσώπων ή γεγονότων:

πρέπει να είναι ακριβής και επαρκής, και όχι γενικόλογη πρέπει να είναι ακριβής και επαρκής, και όχι γενικόλογη και αόριστη. Καλό είναι να αξιοποιεί παραθέματα και και αόριστη. Καλό είναι να αξιοποιεί παραθέματα και εικόνες του σχολικού βιβλίου ή γενικές γνώσεις.εικόνες του σχολικού βιβλίου ή γενικές γνώσεις.

Αξιολόγηση αναλύσεων αιτίων, συνθηκών, Αξιολόγηση αναλύσεων αιτίων, συνθηκών, παραγόντων, φαινομένων:παραγόντων, φαινομένων: πρέπει να είναι σαφείς και πρέπει να είναι σαφείς και να τεκμηριώνονται ιστορικά με βάση το σχολικό βιβλίο ή να τεκμηριώνονται ιστορικά με βάση το σχολικό βιβλίο ή επιπλέον γνώσεις των μαθητών.επιπλέον γνώσεις των μαθητών.

Αξιολόγηση απαντήσεων σε συνδυαστικές Αξιολόγηση απαντήσεων σε συνδυαστικές ερωτήσεις: ερωτήσεις: αξιολογείται η παραγωγή προσωπικού αξιολογείται η παραγωγή προσωπικού κειμένου από το μαθητή, και όχι απλή συρραφή χωρίων.κειμένου από το μαθητή, και όχι απλή συρραφή χωρίων.

Page 33: διδακτική ιστορίας

Δεύτερη ομάδαΔεύτερη ομάδα

Αξιολόγηση επεξεργασίας ιστορικού υλικού: Αξιολόγηση επεξεργασίας ιστορικού υλικού: αξιολογείται, αξιολογείται, κατά περίπτωση, η ικανότητα του μαθητή :κατά περίπτωση, η ικανότητα του μαθητή :

Να απαντά κατευθείαν σε συγκεκριμένες ερωτήσεις Να απαντά κατευθείαν σε συγκεκριμένες ερωτήσεις αποφεύγοντας γενικόλογους σχολιασμούςαποφεύγοντας γενικόλογους σχολιασμούς

Να επισημαίνει την ακριβή σημασία των ιστορικών όρωνΝα επισημαίνει την ακριβή σημασία των ιστορικών όρων Να μπορεί να συγκρίνει την πληροφορία μιας πηγής με την Να μπορεί να συγκρίνει την πληροφορία μιας πηγής με την

πληροφορία άλλης πηγής ή κειμένου του σχολικού βιβλίουπληροφορία άλλης πηγής ή κειμένου του σχολικού βιβλίου Να εντοπίζει ομοιότητες και διαφορές στην οπτική δύο ή Να εντοπίζει ομοιότητες και διαφορές στην οπτική δύο ή

περισσότερων πηγώνπερισσότερων πηγών Να διακρίνει την ιστορική πληροφορία από το σχόλιο ή την Να διακρίνει την ιστορική πληροφορία από το σχόλιο ή την

ερμηνεία που δίνει ο δημιουργός της πηγής.ερμηνεία που δίνει ο δημιουργός της πηγής. Να διατυπώνει λογικές υποθέσεις σε σχέση με τα κίνητρα και Να διατυπώνει λογικές υποθέσεις σε σχέση με τα κίνητρα και

την αξιοπιστία του δημιουργού της πηγήςτην αξιοπιστία του δημιουργού της πηγής Να συνθέτει δημιουργικά το περιεχόμενο δύο ή περισσότερων Να συνθέτει δημιουργικά το περιεχόμενο δύο ή περισσότερων

πηγών.πηγών.

Page 34: διδακτική ιστορίας

Όσον αφορά την αξιοποίηση χαρτών:Όσον αφορά την αξιοποίηση χαρτών:

Να κατανοεί τον υπομνηματισμό του Να κατανοεί τον υπομνηματισμό του χάρτηχάρτη

Να εντοπίζει τους γεωγραφικούς χώρους Να εντοπίζει τους γεωγραφικούς χώρους που αναφέρονται στην ιστορική αφήγησηπου αναφέρονται στην ιστορική αφήγηση

Να συνδυάζει γεωγραφικά δεδομένα με Να συνδυάζει γεωγραφικά δεδομένα με ιστορικά γεγονόταιστορικά γεγονότα

Να κρίνει το χάρτη, όσον αφορά Να κρίνει το χάρτη, όσον αφορά ενδεχόμενη προπαγανδιστική χρήση του.ενδεχόμενη προπαγανδιστική χρήση του.

Page 35: διδακτική ιστορίας

Όσον αφορά την αξιοποίηση εικόνων:Όσον αφορά την αξιοποίηση εικόνων:

Να παρατηρεί και να περιγράφει προσεκτικά το Να παρατηρεί και να περιγράφει προσεκτικά το εικονιστικό υλικόεικονιστικό υλικό

Να διακρίνει και ονοματίζει εικόνες διαφορετικού Να διακρίνει και ονοματίζει εικόνες διαφορετικού είδους, π.χ. ζωγραφικός πίνακας, φωτογραφία, είδους, π.χ. ζωγραφικός πίνακας, φωτογραφία, γελοιογραφία, αγγειογραφία κλπ.)γελοιογραφία, αγγειογραφία κλπ.)

Να συνδυάζει εικονιστικά στοιχεία με Να συνδυάζει εικονιστικά στοιχεία με συνοδευτικά σχόλια των εικόνων και συνοδευτικά σχόλια των εικόνων και πληροφορίες του σχολικού εγχειριδίου ώστε να πληροφορίες του σχολικού εγχειριδίου ώστε να διατυπώνει συμπεράσματα για κάποια διατυπώνει συμπεράσματα για κάποια ζητούμενα. ζητούμενα.

Page 36: διδακτική ιστορίας

Ο χρόνος στην ΙστορίαΟ χρόνος στην Ιστορία

Σύμφωνα με τον Μπρωντέλ, μεγάλο Γάλλο Σύμφωνα με τον Μπρωντέλ, μεγάλο Γάλλο ιστορικό, διακρίνουμε τρεις ιστορικούς χρόνους:ιστορικό, διακρίνουμε τρεις ιστορικούς χρόνους:

Χρόνος βραχείας διάρκειας, γεγονοτολογικός Χρόνος βραχείας διάρκειας, γεγονοτολογικός (μια μάχη, κάποια σημαντική πολιτική αλλαγή (μια μάχη, κάποια σημαντική πολιτική αλλαγή κλπ.)κλπ.)

Χρόνος μέσης διάρκειας (ενότητες κάποιων Χρόνος μέσης διάρκειας (ενότητες κάποιων δεκαετιών μέσα στις οποίες φωτίζονται τα δεκαετιών μέσα στις οποίες φωτίζονται τα γεγονότα π.χ. Πελοποννησιακός πόλεμος)γεγονότα π.χ. Πελοποννησιακός πόλεμος)

Χρόνος μακράς διάρκειας (περίοδοι αιώνων που Χρόνος μακράς διάρκειας (περίοδοι αιώνων που χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένες τάσεις, χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένες τάσεις, νοοτροπίες κλπ., π.χ. ελληνιστική εποχή).νοοτροπίες κλπ., π.χ. ελληνιστική εποχή).

Page 37: διδακτική ιστορίας

Ενδεικτικές θεμελιώδεις έννοιες διαθεματικής Ενδεικτικές θεμελιώδεις έννοιες διαθεματικής προσέγγισης σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣπροσέγγισης σύμφωνα με το ΔΕΠΠΣ

Χώρος-χρόνοςΧώρος-χρόνος Άτομο-κοινότηταΆτομο-κοινότητα ΑιτιότηταΑιτιότητα Μεταβολή, εξέλιξη, μεταρρύθμιση, επανάστασηΜεταβολή, εξέλιξη, μεταρρύθμιση, επανάσταση Ανακάλυψη, εφεύρεσηΑνακάλυψη, εφεύρεση Ακμή-παρακμήΑκμή-παρακμή Κοινωνική οργάνωση, κοινωνική σύγκρουση, κοινωνική μεταβολή, κοινωνική ανισότηταΚοινωνική οργάνωση, κοινωνική σύγκρουση, κοινωνική μεταβολή, κοινωνική ανισότητα Ομοιότητα-διαφορά, ετερότηταΟμοιότητα-διαφορά, ετερότητα ΜετανάστευσηΜετανάστευση Πολιτικό σύστημα, πολιτική οργάνωσηΠολιτικό σύστημα, πολιτική οργάνωση ΠολιτισμόςΠολιτισμός Πολιτισμική παράδοσηΠολιτισμική παράδοση Πολυπολιτισμική κοινωνίαΠολυπολιτισμική κοινωνία ΑλληλεπίδρασηΑλληλεπίδραση ΙσότηταΙσότητα ΔικαιοσύνηΔικαιοσύνη Παράδοση, τέχνη, πολιτισμική κληρονομιάΠαράδοση, τέχνη, πολιτισμική κληρονομιά Έθνος –κράτος, εμφύλια σύγκρουσηΈθνος –κράτος, εμφύλια σύγκρουση Αγροτική οικονομία, αστικοποίησηΑγροτική οικονομία, αστικοποίηση