Πεπτικό σύστημα

Πρόσληψη τροφής

Αισθητήρια όργανα που συμετέχουν

• Όραση

• Όσφρηση

• Γεύση

Ανατομικά στοιχεία• Στόμα, είσοδος για την στοματική

κοιλότητα.– Γνάθοι– Υπερώα– Βραγχιακές αψίδες

Το είδος του στόματος δείχνει ο είδος της τροφής που τρώει το ψάρι και τον τύπο των pellets που θα δοθούν.

Πχ. Αν το ψάρι τρώει πολλά όστρακα τότε θα τραφεί με σκληρού τύπου pellets , αν τρέφεται από τον βυθό τότε χρειάζεται βυθιζόμενα pellets αν τρέφεται στην επιφάνεια τότε χρειάζεται αιρούμενα pellets

Δόντια1.Στοματικά • Γνάθων• Στόματος (γλώσσα, υπερώα)

(d) Σε αρπακτικά ψάρια υπάρχουν είδη δοντιών στο βραγχιακό τόξο)

2.Φαρυγγικά, στα πλάγια υπάρχουν ζεύγη οπών φυσητήρες (χονδριχθύες), βραγχιακές σχισμές(οστειχθύες)

Η στοματο-φαρυγγική κοιλότητα μηχανικά κατεργάζεται την τροφή ώστε να μειωθεί το μέγεθος της λείας και να διαχωριστεί το άχρηστο από το εύπεπτο υλικό ώστε να μπορέσουν να δράσουν τα πεπτικά υγρά.

Α. σύνθλιψη σκληρών αντικειμένων με κωνικούς όδοντες Β. τεμαχισμός στα φαρυγγικά δόντιαΓ. συμπίεση τεμαχιδίων-σωματιδίων για σχηματισμό βλωμού

Ο αριθμός και το είδος των δοντιών εξαρτάται από την τροφή και τηνηλικιακή κατάσταση.

Κοπτικά δόντια η λεία βρίσκεται κάπου προσκολλημένη , βίαιες κινήσεις για την απόσπασή της Επίπεδα (τραπεζίτες) = για σύνθλιψη και άλεσμα

Οισοφάγος

• Είναι το πέρασμα από το στόμα στα υπόλοιπα όργανα πέψης (στομάχι ή έντερο).

• Στα αρπακτικά ψάρια είναι ελαστικό ώστε να ελέγχει την ποσότητα της τροφής στο στόμα καθώς πέπτεται μια ποσότητα από αυτή στο στομάχι.

• Υπάρχουν βλεννώδη αδένες που λιπαίνουν τον πεπτικό σωλήνα

• Έχει γραμμωτές μυϊκές ίνες στα τοιχώματα του για να προωθεί με ισχυρές συσπάσεις την τροφή προς το στομάχι ή το έντερο. Έχει πτυχώσεις ώστε να είναι εκτατό

Κατηγορίες ψαριών σύμφωνα με την τροφή που λαμβάνουν

• Φυτοφάγα, μακρόφυτα και φυτικά προϊόντα• Απορριμματοφάγα, σε αποσύνθεση άμορφο

οργανικό υλικό του πυθμένα • Σαρκοφάγα, διήθηση ζωοπλαγκτού και

ατομική σύλληψη πλαγκτονικών , νηκτικών και βενθικών ζωικών οργανισμών

• Ρυθμός πρόσληψης , ηλικία-θερμοκρασία-δραστηριότητα

Πέψη

• Αρχίζει στο σημείο που τα θρεπτικά απελευθερώνονται από τις πολύπλοκες ενώσεις των τροφών και γίνεται η απορρόφηση από το ψάρι.

Τα στρώματα υμένων που βρίσκονται στα όργανα πέψης:• Βλεννογόνος (κυλινδροειδή κύτταρα που αναδιπλώνονται)• Υποβλεννογόνος( συνδετικός ιστός που υποστηρίζει τα κύτταρα

του βλεννογόνου) • Βλενογόνιος μυϊκή στοιβάδα (μύες που βοηθούν στην

μετακίνηση των θρεπτικών • Ορογόνος υμένας (κύτταρα χαλαρού συνδετικού ιστού)

Στομάχι-αρπακτικά και κάποια φυτοφάγα-Διασπά τις τροφές ώστε να πάρουν διαλυτή μορφήΠεριέχει οξέα, πεπτικά ένζυμα και ορμόνες. Οι συσπάσεις των τοιχωμάτων του συντελούν στην βαθμιαία ανάμιξη των γαστρικών υγρών με την τροφή. Χαμηλό ΡΗ από τις γαστρικές εκκρίσεις Χωρίζεται σε • καρδιακή μοίρα (παράγονται οξέα και ένζυμα) • πυλωρική μοίρα,καταλήγει στον πυλωρό όπου ελέγχεται η ροή της τροφής.Φυτοφάγα (όταν υπάρχει):

– Ιδιαίτερα χαμηλό pH για την λύση του τοιχώματος των κυττάρων των φυκιών (πέστροφα: 3,1)

Σαρκοφάγα:– Μηχανική σύνθλιψη τροφών με την σύσπαση των μυών

ΠυλωρόΕλέγχουν:• Την διάρκεια της επαφής της τροφής και των

γαστρικών υγρών στο στομάχι• Τα οξέα που εισχωρούν στο έντερα και στα

πυλωρικά τυφλά

• pH( στομάχι) =2-3 • pH (έντερο)= 7-8 Εκκρίσεις από το πάγκρεας και την χοληδόχο κύστη,

που περιέχουν ουδέτερα πεπτικά ένζυμα, εισβάλουν στο πυλωρό

Τα ένζυμα που εκκρίνονται σε όξινο περιβάλλον διαφέρουν από αυτά σε ουδέτερο περιβάλλον

Πυλωρικά τυφλά

• Μετά το πυλωρό και το στομάχι• Δέσμη από κοντούς σάκους με μορφή

σκωληκοειδών αποφύσεων, αυξάνουν την επιφάνεια απορρόφησης και εκκρίνουν πεπτικά ένζυμα και ορμόνες που ρυθμίζουν την πέψη

• Διαφέρουν σε μέγεθος και αριθμό ανάλογα με το είδος ψαριού.

Έντερο• Χημική κατεργασία της τροφής που ολοκληρώνεται με την επενέργεια των

ενζύμων και της χολής στο έντερο .• Έντερο, οι τροφές προωθούνται αργά μέσω άφθονης βλέννας προς την έδρα.

Καθόλου το μήκος του εντέρου υπάρχουν μεγάλες επιφάνειες απορρόφησης θρεπτικών ,νερού. Τα υπολείμματα αποβάλλονται από την έδρα.

• Χωρίζεται σε 2 τμήματα– Μεσεντέριο– Έδρα, εκβάλλει στο περιβάλλον

Βλενογόνα κύτταρα και συνδετικός ιστός

Έντερο• Πέψη:

– Πρωτεάσες• Θρυψίνη• Ερεψίνη

– Αμυλάσες– Λιπάσες

• Απορρόφηση• Κατακράτηση νερού• Η μορφολογία του εξαρτάται από τον τύπο της τροφής του ψαριού Σαρκοφάγα βραχύ και ευθύ Φυτοφάγα μακρύτερο από το μήκος του σώματος, ελικοειδές—μεγαλύτερη απορροφητική επιφάνεια έναντι των φτωχότερων σε σχετική θρεπτική αξία τροφών, που επιπλέον είναι και μεγαλύτερης ποσότητας.

Πώς πέπτεται η τροφή

• Μηχανική ομογενοποίηση – Κινήσεις στόματος– Γαστρεντερική κινητικότητα

• Χημική λύση– Όξινο pH– Δράση ενζύμων

Υποβοηθούν στην πέψη

• Πάγκρεας

• Χοληδόχος κύστη

• Ήπαρ

Ήπαρ και πάγκρεας εκκρίνουν τα προϊόντα τους στο έντερο

Πάγκρεας• Ενδοκρινής ρόλος, παράγει ορμόνες που ελέγχουν τον μεταβολισμό και

πέψη (ινσουλίνη)

• Εξωκρινής ρόλος. Το εξωκρινές μέρος του αποτελείται από οζίδια διασπαρμένα ανάμεσα στο λιπώδες , μεσεντέριο, στο τοίχωμα το εντέρου και στο ήπαρ. Παράγει παγκρεατικό υγρό, με ένζυμα απαραίτητα για την πέψη, κατά την διάρκεια των γευμάτων

• Η ρύθμιση της έκκρισης ελέγχεται από ορμονικούς και νευρικούς μηχανισμούς

– Πεπτιδάσες, • Χυμοθρυψίνη• θρυψίνη• Καρβοξυπεπτιδάση• Εστεράσες

• Αμυλάση (διασπά το άμυλο)

Χοληδόχος κύστηΒρίσκεται σε κάθε ψάρι και ενώνεται στο έντερο μέσω χοληδόχου σωλήνα• Περιέχει χολικά άλατα τα οποία παράγονται στο

ήπαρ και συγκεντρώνονται στην χοληδόχο κύστη. Εκεί σπάνε τα λίπη σε μικρά σταγονίδια ώστε να απορροφήθουν από το έντερο

• Συντελεί στην εξουδετέρωση του όξινου ρΗ στο στομαχι.

• Απεκκρίνονται προϊόντα μεταβολισμού ενδογενών ουσιών καθώς και ξένες για τον οργανισμό (φάρμακα, χημικά)

Λειτουργεί υπό την επίδραση νευρικού και ενδοκρινικού συστήματος

Ηπαρ– Συμπαγές (Σαλμονίδες – δίπλα σε στόμαχο και καρδιά)– Λοβωτό (Κυπρινίδες – ορφνόφαιο, 4 λοβοί ανάμεσα στις εντερικές έλικες)

• Από την ηπατική αρτηρία (g) διανέμεται Ο2• Από την η ηπατική φλέβα (h) (οποία επικοινωνεί με την πεπτική

οδό) θρεπτικά και συστατικά του μεταβολισμού, των οποίων συνεχίζεται η απορρόφηση/επεξεργασία και διανέμονται σε άλλους ιστούς

Ήπαρ Κύριος ρόλος-> ομοιόσταση( διατηρεί σταθερή την

συγκέντρωση μεταβολιτών στο πλάσμα)

1. Μεταβολική λειτουργία• Αποθήκευση-μεταβολισμό υδατανθράκων• Αποθήκευση-μεταβολισμό λιπών (μπακαλιάρο, καρχαρία

ανεβάζει την εμπορική αξία τους)• Παραγωγή χολής • Αποθήκευση αίματος

• Αποθήκευση βιταμινών Α,Β12,D

2. Απεκκριτική λειτουργίαΠαραγωγή ουσιών που έχουν σχέση με την αποβολή αζώτου

Πέψη πρωτεϊνών• Οι πρωτεΐνες χρειάζονται για να παρέχουν τα

κατάλληλα αμινοξέα και άζωτο για τον σχηματισμό των ίδιων των αμινοξέων του ψαριού και 65-75% της μυικής μάζας τους.

• Η έλλειψη των απαραίτητων αμινοξέων δημιουργεί φτωχή χρησιμοποίηση της διατροφικής πρωτεΐνης, καθυστέρηση στην ανάπτυξη, απόκτηση ανεπαρκούς ζωντανού βάρους και αποδοτικότητα τροφής

• Στόμαχος (σαρκοφάγα):– Προπεψίνη (Πεψίνη) , διασπά τις πρωτεΐνες σε χαμηλό pH

(2-5)• Έντερο, pH=6,5:

– Η πέψη των πρωτεϊνών γίνεται από τα ένζυμα θρυψίνη, ερεψίνη

• Τα πεπτίδια τελικά διασπώνται σε αμινοξέα.

Πρωτεϊνικές ανάγκες

Μέγεθος και ηλικία (όσο μικρότερα είναι τόσο περισσότερη πρωτεΐνη χρειάζονται)

Θερμοκρασία νερού (όσο υψηλότερη είναι τόσο περισσότερες πρωτεΐνη χρειάζονται)

Πέψη υδατανθράκων• Συνήθως βρίσκεται ως άμυλο• Ιδιαίτερα αποτελεσματική στα φυτοφάγα, κακή στα

σαρκοφάγα• Στόμαχος – έντερο:

– Αμυλάσες, είναι ένζυμα που υδρολύουν το άμυλο σε σακχαρίτες. Αυτοί οι σακχαρίτες αποσυντίθενται σε απλούστερες ενώσεις, μονοσακχαρίτες , ώστε να μπορούν να απορροφηθούν:

• Παραλαμβάνεται από τα κύτταρα του βλεννογόνου και με διάχυση οδηγείται στο αίμα

Πέψη λιπών

• Τα λίπη στην δίαιτα των ψαριών βρίσκονται ως τριγλυκερίδια , φωσφολιπίδια (είναι υπεύθυνα για την κατασκευή μεμβρανών των κυττάρων), εστέρες. Γενικά τα λίπη είναι δυσδιάλυτα στο νερό και δύσκολα υδρολύοντε .

• Ήπαρ και έντερο εκκρίνουν ένζυμο:– Λιπάση

• Δημιουργία μυκηλλίων που έχουν πολύ μικρή διάμετρο ώστε να έρθουν σε επαφή με το εντερικό τοίχωμα.

• Παθητική διάχυση μέσω των εντερικών λαχνών, χωρίς να έχουν πρώτα υδρολυθεί. Σε μορφή γαλακτώματος με την βοήθεια της χολής απορροφώνται κατευθείαν από τα επιθηλιακά κύτταρα .

Λίπη

• Είναι πηγή μεταβολικής ενέργειας για ανάπτυξη και αναπαραγωγή (οξειδώνονται σε Η2Ο και CΟ2 παράγοντας ΑΤΡ)

• Τα απορροφημένα θρεπτικά μεταφέρονται στο ήπαρ. Το ήπαρ ελέγχει τα αμινοξέα, λιπίδια, γλυκόζη που θα κυκλοφορήσουν στο αίμα

Ανόργανα μέταλλα

Απορροφούντε από το νερό

• Συμμετέχουν

στον σχηματισμού του σκελετού (φώσφορος- ασβέστιο),

στην οσμορύθμιση (η οσμοτική πίεση στο πλάσμα του αίματος να είναι όμοια με του νερού)

στην οξεοβασική ισορροπία (νάτριο, κάλιο, χλώριο, φωσφορικά, δικαρβονικά)

• Αποτελούν συστατικά ενζύμων, ορμονών

Θερμοκρασία

• Η αλλαγή της θερμοκρασίας επηρεάζει τον ρυθμό αφομοίωσης.

Χαμηλές θερμοκρασίες εμποδίζουν τον ρυθμό αντιδράσεων των καταλυτικών ενζύμων και να μειώσουν την πεπτική ικανότητα των μεταβολικών αναγκών. Τα ψάρια που ζουν σε κρύα νερά παράγουν περισσότερα ένζυμα τα οποία είναι ψυχρόφιλα (τρυψίνη)

Κατανάλωση ενέργειας και πρωτεΐνες

• Η ενέργεια της τροφής χάνεται ως • Θερμότητα κατά τις κινήσεις του ψαριού και

σε άλλες μεταβολικές αντιδράσεις (αύξηση, συντήρηση)

• Κόπρανα, ως άπεπτο υλικό• Ουρία • Αμμωνία, από τα βράγχια

Απεκκριτικό σύστημα

Ανατομικά στοιχεία

• Νεφροί• Ουρητήρες• Ουροδόχος κύστη

• Βράγχια (αμμωνία)

Νεφροί

• Διαφέρουν μεταξύ θαλασσινών (πιο απλή δομή) και γλυκού νερού ψαριών.

• Καλή αιμοποίηση μέσο του λεμφικού ιστού (αποτελεί τον αιμοποιητικό ιστό των νεφρών στα ψάρια).

Λειτουργία νεφρώναΒασική δομική-λειτουργική μονάδα του νεφρού • Το προσαγωγό αρτηρίδιο μεταφέρει το αίμα στον νεφρώνα • Εκεί , το πλάσμα, διακλαδίζεται στα τριχοειδή και διηθείται στο εγγύς σωληνάριο• Οι ουσίες που διηθήθηκαν επανέρχονται στο αίμα, κυρίως ηλεκτρολύτες με μεγάλο

μοριακό βάρος-πρωτεΐνες

• Το μέρος που δεν επαναρροφάται παραμένει στο σωληνάριοκαι εμφανίζεται στον τελικό ούροΤο απαγωγό αρτηρίδιο, μεταφέρει το αίμα σε ένα δεύτερο δίκτυο τριχοειδών

Νεφρός λειτουργία• Απέκκριση, επιβλαβών προϊόντων

μεταβολισμού, μη πτητικών,νερού, υδατοδιαλυτές ενώσεις.

• Διατήρηση οσμωτικής πίεσης του πλάσματος του αίματος, των υγρών του σώματος και οξέων (ομοιόσταση)

• Συμμετέχουν στην σύνθεση ορμονών

Εξαρτάται από ορμόνες, ήπαρ

Ουρητήρας

• Εσωτερικό στρώμα κυλινδρικά επιθηλιακά κύτταρα

• Μεσαίο στρώμα περιέχει συνδετικό ιστό και μυϊκές ίνες

• Εξωτερικό στρώμα συνδετικός ιστός