ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗΝ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ΄ Γυμνασίου, Ενότητα 4η, Ισοκράτη, Περί Ειρήνης

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ: ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ ΤΟΥ 3ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ

ΗΜΕΡΙΔΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

«ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΑΙ ΛΥΚΕΙΟΥ»

30-10- 2013, Θήβα

Διοργάνωση: Στρατής Μαϊστρέλλης

Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων Ν. Βοιωτίας

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Γ΄ Γυμνασίου

Ενότητα 4 , Κείμενο:

Τα πλεονεκτήματα της ειρήνης( απόσπασμα από το λόγο του Ισοκράτη « Περί

ειρήνης» )

Διάρκεια εφαρμογής σεναρίου : 3 ώρες

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ 1. Να γνωρίσουν οι μαθητές ένα ρητορικό

κείμενο του Ισοκράτη το οποίο έχει τη μορφή του προτρεπτικού λόγου.

2. Να αντιληφθούν τα πολλαπλά πλεονεκτήματα της ειρήνης όσον αφορά στη ζωή και την πρόοδο ενός λαού και αντίστοιχα

τα προβλήματα που προξενεί ο πόλεμος. 3. Να συνειδητοποιήσουν τη διαχρονική ισχύ

των επιχειρημάτων που προβάλλει ο ρήτορας και να συζητήσουν πάνω σ` αυτά.

4. Με την παράθεση υλικού να συνειδητοποιήσουν ότι η Ειρήνη είναι καθολική και εναγώνια αναζήτηση των ανθρώπων κι έχει απασχολήσει την Τέχνη γενικότερα.

5. Να διακρίνουν με τη βοήθεια του διδάσκοντα τα επιχειρήματα που απευθύνονται στη λογική και στο συναίσθημα των ακροατών.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

Οι μαθητές καλούνται : Να κατανοήσουν το βασικό λεξιλόγιο του

κειμένου που είναι απαραίτητο για τη γενική θεώρηση του κειμένου.

Να μελετήσουν την αρχαία ελληνική γλώσσα σε σύγκριση με τη νέα ελληνική γλώσσα.

Να αποδώσουν αρχικά το νόημα του κειμένου και στη συνέχεια να το μεταφράσουν.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Με την επιλογή της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου επιδιώκεται:

να καλλιεργήσουν ομαδικό πνεύμα και να ασκηθούν στη συνεργατική μάθηση.

να προχωρήσουν μέσω της συνεργασίας από την ανακάλυψη και τη σύγκριση στη σύνθεση και την παρουσίαση των αποτελεσμάτων τους αξιοποιώντας δημιουργικά το υλικό που συνέλεξαν.

ΣΤΟΧΟΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΤΕΧΝΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟ.

Οι μαθητές καλούνται να ασκηθούν στη χρήση των Τ.Π.Ε. για την άντληση πληροφοριών από το Διαδίκτυο. Επιδιώκεται έτσι να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας.

Απαιτούμενα Εποπτικά μέσα και Υλικοτεχνική υποδομή

Σχολικό εγχειρίδιο Φύλλα εργασίας Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές Σύνδεση με Διαδίκτυο Διαδραστικός πίνακας

Οργάνωση τάξης

Χωρίζουμε τους μαθητές σε 4 ομάδες. - Ως κριτήριο χρησιμοποιείται η

απόδοση των μελών. Φροντίζουμε να προκύψει ανομοιογενής σύνθεση.

- Τα μέλη των ομάδων ξέρουν εκ των προτέρων το ρόλο τους και τι πρέπει να κάνουν

- Τα φύλλα εργασίας είναι κοινά για όλες τις ομάδες αλλά καθεμιά εργάζεται πάνω στο μέρος που της έχει ανατεθεί.

1η διδακτική ώρα

ΑφόρμησηΟι μαθητές επισκέπτονται την ιστοσελίδα του

Εκπ/κού ιστολογίου educationalblogcyprus.blogspot.com/2009

/04/blog-post_20html και παρακολουθούν ένα video ,διάρκειας 3,55΄και εκφράζουν τις υποθέσεις τους για το περιεχόμενο του κειμένου που πρόκειται να διαβάσουν.

Ο διδάσκων διαβάζει το εισαγωγικό σημείωμα και παραπέμπει τους μαθητές στην ιστοσελίδα της el.wikipedia.org προκειμένου να ενημερωθούν εν συντομία για το ιστορικό πλαίσιο της εποχής

Στην ιστοσελίδα http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/document.php? οι μαθητές αναζητούν πληροφορίες για τον Ισοκράτη και τους συμβουλευτικούς λόγους και μοιράζουμε το 1ο φύλλο εργασίας.

1ο φύλλο εργασίας

Ιστορικό πλαίσιο Ο Ισοκράτης συνέταξε το λόγο «Περί Ειρήνης»

λίγο πριν την έναρξη του Συμμαχικού Πολέμου.

Ποιοι διεξήγαγαν το Συμμαχικό πόλεμο; ..……………………………………………………………….

Για ποιο λόγο;…………………………………………. Ποια ήταν η έκβαση του πολέμου;………..………………………………………………………………

………

Ισοκράτης Πότε έζησε; ……………………………………

Ποιο ήταν το επάγγελμά του;…………………… Ο Ισοκράτης έγραψε……………………………………

με τους οποίους προσπάθησε να παρέμβει στην πολιτική της Αθήνας εκφράζοντας πανελλήνιες ιδέες.

Συμβουλευτικοί λόγοι Τι ήταν;……………………………………… Ποιοι οι στόχοι τους;………………………

Διαβάζουμε το κείμενο στους μαθητές .

Όλοι οι μαθητές διαβάζουν σιωπηλά για 5 λεπτά το κείμενο. Κυκλώνουν τις άγνωστες λέξεις και συμβουλεύονται τα γλωσσικά σχόλια του βιβλίου .

Παράλληλα χρησιμοποιούν την ηλεκτρονική διεύθυνση : www.greek-language.gr και με τη βοήθεια του διδάσκοντα και του φύλλου εργασίας προσπαθούν να προσπελάσουν νοηματικά το κείμενο.

Εργασία για το σπίτι

Διερευνώντας το απόσπασμα : «Αρ΄ουν……….τεταλαιπώρηκεν ημας»

να γράψετε τα ζεύγη των αντίθετων φράσεων που δείχνουν την κατάσταση της πόλης σε περίοδο ειρήνης και σε περίοδο πολέμου.

2η διδακτική ώρα

Μοιράζουμε φύλλα εργασίας στις 4 ομάδες.

Αναθέτουμε σε κάθε ομάδα μια ενότητα του κειμένου και ζητάμε να εντοπίσουν τους Κύριους όρους των προτάσεων και τους Προσδιορισμούς .

Ζητάμε από κάθε ομάδα να διερευνήσει τα ακόλουθα ερωτήματα εντοπίζοντας τις λέξεις-κλειδιά :

1η ομάδα: - ποιες είναι οι προϋποθέσεις ευδαιμονίας της

Αθήνας σύμφωνα με τον Ισοκράτη; 2η ομάδα: - ποιες είναι οι συνέπειες του πολέμου; 3η ομάδα: - ποια είναι τα πλεονεκτήματα της ειρήνης ως

προς την οικονομική ζωή; 4η ομάδα: - ποια είναι τα πλεονεκτήματα της ειρήνης ως

προς την κοινωνική ζωή και τις σχέσεις των Αθηναίων με τους άλλους Έλληνες;

- Αξιοποιώντας τις απαντήσεις των μαθητών σχηματίζουμε στον πίνακα ένα βασικό σχεδιάγραμμα της δομής του κειμένου.

- Αφού ολοκληρωθεί το σχεδιάγραμμα, με τη βοήθεια του διδάσκοντα οι ομάδες διακρίνουν τα επιχειρήματα του ρήτορα που απευθύνονται στη λογική και στο συναίσθημα του κοινού.

Κάθε ομάδα επιχειρεί να μεταφράσει το κομμάτι που της είχε ανατεθεί στη νοηματική προσέγγιση και

στη συνέχεια ακούγεται στο σύνολο της τάξης το αποτέλεσμα της προσπάθειας.

Παραπέμπουμε και τις τρεις ομάδες στην ηλεκτρονική διεύθυνση http/www.youtube.com/watch?v=80t….όπου βλέπουν και ακούν δύο φορές τη μετάφραση .

Στη συνέχεια τους μοιράζουμε τη μετάφραση και τους ζητάμε να ελέγξουν και να διορθώσουν τα λάθη τους.

Τέλος τους αναθέτουμε να τη μελετήσουν στο σπίτι.

2ο φύλλο εργασίας 1η ομάδα: Δίνεται το απόσπασμα <<Αρ΄ουν αν εξαρκέσειεν…. Την

πόλιν ευδαιμονήσειν>>Συμπληρώστε τις παρακάτω προτάσεις με λέξεις και

φράσεις του κειμένου.Ει(=εάν) οικοιμεν………………..(ποιοι;) …………………(πώς;)ει γιγνοίμεθα ……………………..(ποιοι;) ……………………...(τι;) ει ομονοοιμεν…………….. (ποιοι;)ει ευδοκιμοιμεν………….. (ποιοι και μεταξύ ποιων;)

……………………………………ηγουμαι (=νομίζω) …………….(ποιος ;) …………….(τι;)

με ποιες προϋποθέσεις; 1η προϋπόθεση……………………………………………………………………………………………………………………

……….. 2η προϋπόθεση……………………………………………………………………………………………............................

........ 3η προϋπόθεση……………………………………………………………………………………………………………………

………… 4η προϋπόθεση……………………………………………………………………………………………………………………

…………

Μετάφραση αποσπάσματος …………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………

( Με το ίδιο σκεπτικό συντάσσουμε και τα φύλλα εργασίας των υπόλοιπων ομάδων )

3η διδακτική ώρα Εμβάθυνση στο κείμενο και διακειμενική-διαθεματική προσέγγισηΣύνδεση με άλλα κείμενα της Αρχαίας και Νεώτερης Ελληνικής Γραμματείας Σε κάθε ομάδα μοιράζουμε καινούριο φύλλο

εργασίας και αναθέτουμε ένα από τα παρακάτω θέματα:

1)Ένα μεταφρασμένο απόσπασμα από το Γ΄βιβλίο της Ιστορίας του Θουκυδίδη , παρ.82 και ζητάμε να σχολιάσουν τη φθορά που προκαλεί ο πόλεμος στο ήθος και το λόγο των ανθρώπων.

2)Το ποίημα « Ειρήνη» του Γ. Ρίτσου .Ζητάμε να βρουν εικόνες της ειρηνικής ζωής .

3) Τον πίνακα του Picasso «Γκουέρνικα», όπου οι μαθητές καλούνται να περιγράψουν τα

συναισθήματα που τους δημιουργεί.(Οι μαθητές παραπέμπονται στο βιβλίο τους της Νεοελληνικής Γλώσσας, στην ενότητα Ειρήνη –Πόλεμος, όπου βλέπουν τον πίνακα και διαβάζουν την ερμηνεία των συμβόλων).

4)Το μεταφρασμένο απόσπασμα από το Ε΄ βιβλίο της Ιστορίας του Θουκυδίδη , με τίτλο «η φριχτή σφαγή των Μηλίων» και τους ζητάμε να διαπιστώσουν την πολιτική των Αθηναίων

απέναντι στους συμμάχους, που έδωσε την αφορμή στον Ισοκράτη να κάνει την υπόδειξη στους συμπολίτες του « το δε μέγιστον συμμάχους έξομεν ου βεβιασμένους αλλά πεπεισμένους.»

Εργασία για το σπίτι

Να συνεχίσετε το λόγο του Ισοκράτη σα να τον εκφωνούσατε σε σύγχρονο συνέδριο με θέμα την ευαισθητοποίηση των ηγετών για

το θέμα της Ειρήνης. Προαιρετικά :

δημιουργία μια αφίσας, μιας ζωγραφιάς, ενός μουσικού κομματιού…