Θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια του Ν. 2844/2000

(The Floating Charge)

Μια υγκριτικι Κεϊρθςθ

ΝΛΚΘ ΓΚΟΣΟΠΟΤΛΟΤ, Δικθγόρου, Διδάκτοροσ Νομικισ Διεκνοφσ Εμπορικοφ Δικαίου (Ph.D in Inernational Business Law, University of Hull, England), Μζλοσ τθσ Διεκνοφσ Ζνωςθσ Δικθγόρων (International Bar Association) ςτο Λονδίνο, ςτισ Επιτροπζσ Civil Litigation, United Nations and other World Organisations Committee UNWOC, Business Organisations, International Franchising, Industrial and Intellectual Property Rights. Μζλοσ του Κζντρου Διεκνϊν Νομικϊν πουδϊν (Center for International Legal Studies) που εδρεφει ςτο Saltzbroug τθσ Αυςτρίασ.

Ο Νόμοσ 2844/2000 για τθν εμπράγματθ αςφάλεια ςε κινθτά και απαιτιςεισ

που κακιερώνει μεταξφ άλλων το κεςμό του ενεχφρου χωρίσ παράδοςθ

(πλαςματικό ενζχυρο) και μια νζα παρεμφερι μορφι, που ζχει κακιερωκεί ςτισ

χώρεσ του αγγλοςαξονικοφ δικαίου εδώ και πολλά χρόνια, γνωςτι εκεί ωσ «floating

charge», κατά μετάφραςθ τθσ δε ςτο κείμενο του νόμου θ «κυμαινόμενθ αςφάλεια»

είναι το κζμα, για το οποίο κρίκθκε αναγκαία θ παροφςα μελζτθ. Κατά τθν

εκπόνθςθ τθσ κατεβλικθ προςπάκεια να εκτεκεί ο κεςμόσ τθσ κυμαινόμενθσ

αςφάλειασ ςε ςυςτθματικι ενότθτα, με αφετθρία τισ ρυκμίςεισ του νόμου και ςτόχο

τθν αναηιτθςθ του ςκοποφ και τθσ λειτουργίασ του ςτο αγγλοςαξονικό δίκαιο, από

το οποίο ουςιαςτικά και προζρχεται ο εν λόγω κεςμόσ. Επιχειρικθκε θ ςφγκριςθ

και, υπό τθν επιρροι του αγγλοςαξονικοφ δικαίου, θ απόδοςθ τθσ δογματικισ και

πρακτικισ ςκοπιάσ του κεςμοφ ςτα ελλθνικά δεδομζνα που κάνει πιο ελκυςτικό και

πρακτικό το κεςμό του ενεχφρου ςιμερα.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

2/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

Λ. ΕΛΑΓΩΓΘ

Σο εμπράγματο δίκαιο χαρακτθρίηεται ςυνικωσ ωσ ςτατικό δίκαιο, ςε

αντίκεςθ με το ενοχικό που από τθ φφςθ του βρίςκεται ςε ςυνεχι εξζλιξθ,

παρατθρείται όμωσ τα τελευταία χρόνια και ςτον χϊρο του εμπράγματου δικαίου

ζντονθ κινθτικότθτα. ϋ αυτό φυςικά ςυνζβαλε θ διεκνοποίθςθ τθσ οικονομίασ και

θ δραςτθριοποίθςθ των επιχειριςεων πζραν των εκνικϊν μασ ςυνόρων, πολλζσ

φορζσ μάλιςτα ςε παγκόςμια κλίμακα.

Αποτελεί πλζον κοινι παραδοχι ςτθν επιςτιμθ μασ, ότι τα νομικά προβλιματα

δεν μποροφν να επιλυκοφν με εννοιοκρατικζσ καταςκευζσ αλλά με αναγωγι ςτθν

κοινωνικι τουσ διάςταςθ, και με αναδρομι ςτθν τελολογικι τουσ εκτίμθςθ με

τελικό πάντα ςκοπό τθν ορκι επίλυςθ τουσ προσ πραγμάτωςθ τθσ δικαιοςφνθσ που

είναι θ φπατθ αξία. Θ διάπλαςθ και θ ανάπτυξθ νζων κεςμϊν τθσ ςφγχρονθσ

οικονομίασ και των απαιτιςεων ςτθ διεκνι ςυναλλακτικι πρακτικι και θ ολοζνα

αυξανόμενθ διάδοςι τουσ ςτθ χϊρα μασ δθμιουργοφν ςτον ζλλθνα νομικό το χρζοσ,

να αντιμετωπίςει τα νομικά κζματα που γεννιοφνται, να δϊςει λφςεισ ςτα

προβλιματα που ανακφπτουν και να εντάξει τα δθμιουργιματα αυτά τθσ

ςυναλλακτικισ πρακτικισ ςτο δικαιικό μασ ςφςτθμα. Ζνασ από αυτοφσ του νζουσ

κεςμοφσ είναι θ κυμαινόμενθ αςφάλεια (floating charge) του νόμου 2844/2000.

Οι λφςεισ που επιλζγονται να δίδονται πρζπει να είναι δογματικά ορκζσ και να

μθν διαςποφν το εςωτερικό ςφςτθμα του αςτικοφ μασ δικαίου ςε ςυνδυαςμό με το

εμπορικό δίκαιο, λαμβανομζνου υπόψθ των διεκνϊν ςυναλλαγϊν και εμπορικϊν

ςυνθκειϊν και πρακτικϊν (soft law). Θ επιδίωξθ όμωσ αυτι είναι ιδιαίτερα δφςκολθ

ενόψει τθσ αγγλοαμερικανικισ καταγωγισ όλων των νζων αυτϊν κεςμϊν. Σο

αγγλοςαξονικό δικαιϊκό ςφςτθμα, μασ παρζδωςε μεν αυτοφσ τουσ κεςμοφσ, όχι

όμωσ και τθν επίλυςθ των προβλθμάτων που γεννιοφνται από τθ διάδοςθ τουσ ςτθν

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

3/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

χϊρα μασ. Ο ενκουςιαςμόσ που προκαλεί ςτον ζλλθνα νομικό θ εναςχόλθςθ με

νζουσ κεςμοφσ ςυνοδεφεται από αμθχανία, κακϊσ προςπακεί να επιλφςει με μζςα

του κωδικοποιθμζνου δικαίου μασ προβλιματα που γεννά θ εφαρμογι κεςμϊν και

θ ερμθνεία εννοιϊν του αγγλοςαξονικοφ δικαίου. Όμωσ, τα δίκαια του common law

ζχουν μείνει ανεπθρζαςτα από τθ ςυμβατικι τυπολογία του ρωμαϊκοφ δικαίου και

από τθ δογματικι των ρυκμιςμζνων ςυμβατικϊν τφπων. Αντίκετα, είναι

προςανατολιςμζνα ςτουσ εμπειρικά διαμορφωμζνουσ, μζςω τθσ οικονομικισ και

ςυναλλακτικισ πρακτικισ, κεςμοφσ. Αυτό κακιςτά δυνατι ςτθν αγγλοαμερικανικι

νομικι ςκζψθ, μια πρακτικι, περιςςότερο, αντιμετϊπιςθ των ςυγκεκριμζνων

νομικϊν προβλθμάτων και λιγότερο κεωρθτικι αντιμετϊπιςθ των νζων κεςμϊν. Με

άλλα λόγια, ο αγγλοςάξονασ νομικόσ δεν κεωρεί αναγκαίο να προςδιορίςει πρϊτα

τθ νομικι φφςθ αυτϊν των κεςμϊν για να οδθγθκεί ςτθν επίλυςθ των ςχετικϊν

ηθτθμάτων. Σο ερϊτθμα που γεννάται είναι τι πρζπει να γίνεται ςϋ αυτζσ τισ

περιπτϊςεισ.

Είναι προφανζσ, ότι ςτο ςθμείο αυτό ο ζλλθνασ νομικόσ και γενικότερα ο κάκε

μθ αγγλοςάξονασ ευρωπαίοσ εφαρμοςτισ του δικαίου, κα πρζπει να «υπερβεί» τθν

«εκνικότροπθ νομικι προςζγγιςθ» των προβλθμάτων και να αναηθτιςει άλλα,

ςτακερά και ευρφτερα αποδεκτά ςθμεία αναφοράσ για τθν επίλυςθ των κεμάτων

που τον απαςχολοφν. Σα πορίςματα τθσ ςφγχρονθσ ςυγκριτικισ του δικαίου

αποτελοφν το αναγκαίο και απαραίτθτο εργαλείο για τθν επίτευξθ του ςκοποφ

αυτοφ.

ΙΙ. Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΤΗ, ΟΙ ΔΙΑΚΡΙΕΙ ΚΑΙ ΣΑ ΧΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΗ ΚΤΜΑΙΝΟΜΕΝΗ ΑΦΑΛΕΙΑ

(FLOATING CHARGE) ΣΟ ΑΓΓΛΟΑΞΟΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

1. Η νομική φφση της κυμαινόμενης ασφάλειας

Θ ακριβισ φφςθ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ ζχει αποτελζςει για πολλοφσ

νομικοφσ κζμα αντιδικίασ. Από τθν πρακτικι αποδεικνφεται ότι είναι ζνα ςυμφζρον

του παρόντοσ (present interest), όχι μελλοντικό, ζνα κυμαινόμενο δικαίωμα

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

4/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

(floating interest), όχι μια ςυγκεκριμζνθ υποκικθ των παγίων (specific mortgage of

the assets) με άδεια διάκεςθσ (license to dispose) ςτθν κανονικι ροι τθσ

επιχείρθςθσ, και ότι αναμζνει το περιςτατικό που κα το αποκρυςταλλϊςει και κα το

κάνει μια δυνατι και ςτακερι εξαςφάλιςθ (full-blooded fixed security) πάνω ςτα

περιουςιακά ςτοιχεία που κα αποκτθκοφν από τθν εταιρία και τα οποία υπάγονται

ςτθ περιγραφι τθσ πράξθσ του χρζουσ (charge instrument).1 Είναι επίςθσ ξεκάκαρο

ότι θ κυμαινόμενθ αςφάλεια, παρόλο που δεν προςαρτάται ςε ςυγκεκριμζνα

περιουςιακά ςτοιχεία, κατζχει διάφορεσ i n r e m επιδράςεισ. Ειδικά, ζχει

προτεραιότθτα πάνω ςε ακόλουκα ςυγκεκριμζνα ςυμφζροντα που προκφπτουν από

τθν ακζτθςθ και κατόπιν ειδοποίθςθ ενόσ αρνθτικοφ εχεγγφου (negative pledge),

παρόλο που αυτά τα ςυμφζροντα δθμιουργικθκαν πριν τθν κρυςτάλλωςθ τθσ

κυμαινόμενθσ αςφάλειασ.2 Προςαρτάται ζτςι αυτόματα ςτθ κρυςτάλλωςθ

(automatically on crystallization), ςυνεπεία τθσ δικισ του δφναμθσ και χωρίσ τθν

ανάγκθ για μια νζα πράξθ μεταφοράσ (act of transfer), και ξεπερνά τα δικαιϊματα

εκτζλεςθσ (rights of an execution) που εγείρει ο πιςτωτισ από τθν παράδοςθ του

εντάλματοσ εκτζλεςθσ (the writ of execution) , ακόμα κι αν δεν κρυςταλλϊνεται

αμζςωσ μετά τθν κατάςχεςθ.3

Ο χαρακτιρασ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ εξθγείται καλφτερα με αναφορά

ςτθν ζννοια του δικαιϊματοσ ενόσ κεφαλαίου (fund), το οποίο ζχει ξεχωριςτι

ταυτότθτα, βάςει νόμου, από τα ξεχωριςτά του ςυςτατικά και το οποίο διατθρεί τθν

ταυτότθτα παρ’ όλθ τθ ςυνεχι μεταβολι των ςυςτατικϊν αυτϊν. Εν ολίγοισ, το

δικαίωμα ενόσ κατόχου αξιόγραφου (debenture holder) κάτω από τθν κυμαινόμενθ

αςφάλεια είναι αρκετά ανάλογο με αυτό ενόσ δικαιοφχου κάτω από ενεργι

παρακατακικθ (active trust).4

Αυτό που είναι ενδιαφζρον ςτθν νομολογιακι πρακτικι των δικαςτθρίων, και

ιδιαίτερα των Αμερικάνικων, είναι ότι θ διαπραγματευτικι δφναμθ που δίνεται ςτθ

1 Evans v. Rival Granite Quarries Ltd [1910] 2 KB 979 ςελ. 999, Re Yorkshire Woolcombers Assiciation

Ltd [1903] 2 Ch. 284 ςελ. 295, Illingworth v. Houldsworth [1904] AC 355 ςελ. 358. 2 Griffiths v.Yorkshire Bank plc [1994]1 WLR 1427.

3 Re Standard Manufacturing Co. [1891] 1 Ch. 627, Re Opera Ltd. [1891] 3 Ch. 260.

4 Roy Goode, “The Exodus of the Floating Charge” in Corporate and Commercial Law: Modern

Developments, eds by David Feldman and Frank Meisel, 1996, Lloyd’s of London Press Ltd, ςελ. 197.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

5/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

δανείςτρια εταιρία (debtor company) είναι αςφμβατθ (inconsistent) με τθν ςτακερι

εξαςφάλιςθ (fixed security), που εν πολλοίσ ο ίδιοσ τρόποσ με τθ δφναμθ ενόσ

κεματοφφλακα (the power of a fiduciary) που προςποιθτά ανακατεφει περιουςιακά

ςτοιχεία καταπιςτευμάτων (mingle allegedly trust assets) με δικά του είναι

αςφμβατθ με τθν φπαρξθ του καταπιςτεφματοσ.5 Αν θ εξαςφάλιςθ ιταν ςτακερι

τότε θ εταιρία δε κα διάκετε τα πάγιά τθσ παρά μόνο ςτθν περίπτωςθ χρζουσ. Αυτό

κα παρζλυε τθν επιχειρθματικότθτα τθσ εταιρίασ, γεγονόσ που δε γινόταν εκ

προκζςεωσ. Όκεν και θ εξαςφάλιςθ δεν είναι ςτακερι αλλά κυμαινόμενθ.6

Κεωρικθκε ωσ απαραίτθτο προαπαιτοφμενθ προχπόκεςθ μιασ εταιρίασ να

πουλιςει (sell), να υποκθκεφςει (mortgage) ι να χρεϊςει τα περιουςιακά ςτοιχεία

τθσ (charge its assets) χωρίσ χρζωςθ (ζξοδα), ζτςι ϊςτε οι αγοραςτζσ δεν κα

επθρεάηονταν από αυτό και οι μεταγενζςτερεσ χρεϊςεισ (later specific charges)

πιραν προτεραιότθτα ζναντι αυτοφ, ακόμθ και αν υπολογίηονταν θ κυμαινόμενθ

αςφάλεια. Ζτςι ο εμπορικόσ ςκοπόσ τθσ ςυναλλαγισ κακόριηε το χαρακτθριςμό τθσ

εξαςφάλιςθσ, από τθν οποία προζκυπταν οι διάφοροι κανόνεσ προτεραιότθτασ που

εξελίχκθκαν με το χρόνο. Να ςθμειωκεί όμωσ ότι, αν οι ακόλουκοι αγοραςτζσ

(subsequent purchasers) και βεβαρθμζνοι ιδιοκτιτεσ (encumbranches) μποροφςαν

να προςτατευτοφν με άλλο τρόπο, ο λόγοσ φπαρξθσ raison d’ etre τθσ κυμαινόμενθσ

αςφάλειασ κα ζπαυε να υφίςταται.7

Παρότι ςυνιςτάται ςε κάποιον που καταρτίηει ςφμβαςθ δανείου με εταιρία

να αςφαλίςει τθν απαίτθςι του με ςτακερι χρζωςθ ι υποκικθ, θ εταιρία μπορεί

να ζχει ιδθ υποκικθ ι ςτακερι χρζωςθ επί του ςυγκεκριμζνου περιουςιακοφ

ςτοιχείου με το οποίο ο δανειςτισ επικυμεί να αςφαλίςει τθν απαίτθςι του από το

δανειςμό. τθν περίπτωςθ αυτι φαίνεται ότι ο μεταγενζςτεροσ δανειςτισ δεν ζχει

ςυμφζρον να αςφαλίςει τθν απαίτθςι του με ςτακερι χρζωςθ ι υποκικθ.

Πράγματι, οι πικανότθτεσ να εγγράψει δεφτερθ υποκικθ ι να διαςφαλίςει τθ

5 Henry v. Hammond [1913] 2 KB 515.

6 Re Florence Land and Public Works Co., parte Moor (1878) 10 Ch. D. 530, per Jessel MR ςτισ ςελίδεσ

540-541. 7 Roy Goode, “The Exodus of the Floating Charge” in Corporate and Commercial Law: Modern

Developments, eds. By David Feldman and Frank Meisel, 1996, Lloyd’s of London Press Ltd, ςελ. 198.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

6/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

ςτακερι αςφάλεια επί του περιουςιακοφ ςτοιχείου κα εξαρτθκεί από τθν αξία του

ςτοιχείου ςε ςυνδυαςμό με το ποςό που θ πρϊτθ υποκικθ ι ςτακερι αςφάλεια

προορίηεται να διαςφαλίςει. Όταν οι ςυνκικεσ είναι τζτοιεσ ϊςτε να μθν είναι

δυνατι θ δεφτερθ υποκικθ ι ςτακερι αςφάλεια του περιουςιακοφ ςτοιχείου, ο

δανειςτισ δφναται να αςφαλίςει τθν απαίτθςι του μζςω μιασ κυμαινόμενθσ

αςφάλειασ.

Θ κυμαινόμενθ αςφάλεια είναι μζκοδοσ θ οποία δφναται να λειτουργιςει

ςτθν Μ. Βρετανία ωσ αςφάλεια μόνον για χρζθ που φζρει μία ΕΠΕ. Αυτό διζτεινε το

ςχετικό Σμιμα του Ανωτάτου Δικαςτθρίου τθσ Μ. Βρετανίασ. Οι ρίηεσ αυτισ τθσ

απόφαςθσ ανάγονται ςτθν απόφαςθ Panama case.8 Θ κυμαινόμενθ αςφάλεια δεν

υπολογίηεται ςε ςυγκεκριμζνο περιουςιακό ςτοιχείο ωςότου να επζλκει θ

«αποκρυςτάλλωςθ», αλλά υπολογίηεται ςε μία τάξθ περιουςιακϊν ςτοιχείων του

ενεργθτικοφ τα οποία εκ φφςεωσ κεωροφνται ότι ςτεροφνται το βακμό τθσ

ςτακερότθτασ κι ζτςι τα εμποδίηει από το να αναγνωρίηονται εφκολα, δθλαδι τα

περιουςιακά ςτοιχεία αλλάηουν διαρκϊσ φφςθ. Θ μθ πρακτικι ςυνζπειά του, να

προςπακεί κανείσ να επιβάλει ςτακερι χρζωςθ ςτα ςτοιχεία αυτά, είναι ότι ο

δικαιοφχοσ τθσ ςτακερισ χρζωςθσ κα πρζπει να ανανεϊνει διαρκϊσ τουσ όρουσ τθσ

χρζωςθσ προκειμζνου να ςυμβαδίηει με τθν διαρκϊσ μεταλλαςςόμενθ φφςθ των

περιουςιακϊν ςτοιχείων. Επιπλζον, εάν τα περιουςιακά ςτοιχεία αυτά ιταν το

αντικείμενο ςτακερισ αςφάλειασ, θ εταιρία κα βριςκόταν ςτθν πολφ δφςκολθ κζςθ

να πρζπει να ενθμερϊνει και να ηθτά τθν άδεια του δικαιοφχου τθσ ςτακερισ

αςφάλειασ κάκε φορά που κα επικυμοφςε να εκποιιςει ζνα περιουςιακό ςτοιχείο

που ςυνιςτά μζροσ τθσ αςφάλειασ του δανειςτι.

Περιουςιακά ςτοιχεία ςτα οποία είναι πικανό να επιβλθκεί κυμαινόμενθ

αςφάλεια είναι μεταξφ άλλων οι μετοχζσ, οι εγκαταςτάςεισ, ο εξοπλιςμόσ και άλλα

περιουςιακά ςτοιχεία τθσ εταιρίασ. Ενϊ το εταιρικό δίκαιο τθσ Μ. Βρετανίασ

παρζχει ζναν διεξοδικό οριςμό του όρου «περιουςιακό ςτοιχείο», ο όροσ κα

ζπρεπε, ςφμφωνα με τθν απόφαςθ τθσ Βουλισ των Λόρδων ςτθν υπόκεςθ Sharp v

8 Panama Case (1870) 5 Ch. App. 318.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

7/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

Woolwich Building Society,9 να κεωρείται ότι ςυμπεριλαμβάνει τουλάχιςτον

περιουςιακά ςτοιχεία ςτα οποία υπιρχαν ωφζλιμα ςυμφζροντα. υχνά ςτθν

εμπορικι πρακτικι και ςτθν νομολογία,. θ κυμαινόμενθ αςφάλεια κεωρείται ότι

περιλαμβάνει ολόκλθρθ τθν επιχείρθςθ, δθλ. θ αςφάλεια, μετά τθν

αποκρυςτάλλωςι τθσ, προορίηεται να ζχει προτεραιότθτα ζναντι ςτοιχείων άλλων

από εκείνα που υπόκεινται ςε ςτακερι αςφάλεια ι υποκικθ. Όταν τα περιουςιακά

ςτοιχεία μιασ εταιρίασ ποικίλουν, θ χρζωςθ ςτθν επιχείρθςθ ςυνικωσ εκφράηεται

με τθ μορφι κυμαινόμενθσ αςφάλειασ, ωςτόςο, μία εταιρία τθσ οποίασ το

ενεργθτικό αποτελείται από ζνα μόνο πάγιο περιουςιακό ςτοιχείο, για παράδειγμα,

ζνα ςυγκρότθμα γραφείων, δφναται να επιβάλει ςτακερι αςφάλεια ςτο

περιουςιακό αυτό ςτοιχείο. Αυτό, κατ’ ουςία, κα ςυνιςτά ςτακερι αςφάλεια ςτθν

επιχείρθςθ.

Για τουσ λόγουσ αυτοφσ, θ κυμαινόμενθ αςφάλεια επιβάλλεται ςε

περιουςιακά ςτοιχεία μεταβαλλόμενθσ φφςεωσ. Θ πϊλθςθ των περιουςιακϊν

αυτϊν ςτοιχείων είναι ζνα μζςο με το οποίο θ εταιρία κα μπορζςει να εξαςφαλίςει

ειςόδθμα προκειμζνου να αντεπεξζλκει ςτισ υποχρεϊςεισ τθσ ςφμφωνα με τουσ

όρουσ τθσ ομολογίασ του δανείου με τουσ οποίουσ επιβλικθκε θ κυμαινόμενθ

αςφάλεια.

2. Διάκριςη τησ κυμαινόμενησ αςφάλειασ από την πάγια

Αςφάλεια (charge) είναι μία αςφάλεια (security) που δθμιουργείται επί ενόσ ι

περιςςοτζρων περιουςιακϊν ςτοιχείων από τον κφριο ι «οφειλζτθ» υπζρ ενόσ

δανειςτι με τθν οποία ςυμφωνείται10 ότι τα περιουςιακά ςτοιχεία τθσ επιχείρθςθσ

κα διατεκοφν για κάποιο χρζοσ ι άλλθ υποχρζωςθ. Σο δικαίωμα του δανειςτι

μπορεί να εκτελεςκεί με τθν πϊλθςθ εκποίθςθ των περιουςιακϊν ςτοιχείων τθσ

επιχείρθςθσ, εάν διατάςςεται με δικαςτικι απόφαςθ. Όμωσ ςτθν πράξθ θ

πλειοψθφία των ςυμβάςεων παροχισ αςφάλειασ εξουςιοδοτοφν ρθτά τον δανειςτι

9 [1998] BCC 115.

10 Όλεσ οι αςφάλειεσ που περιγράφονται εδϊ επιβάλλονται με ςυμφωνία των μερϊν. Χρεϊςεισ

μπορεί μερικζσ φορζσ να ειςάγονται και από το νόμο, όμωσ αυτζσ δεν είναι ςχετικζσ με τουσ ςκοποφσ του παρόντοσ.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

8/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

να πωλιςει τα ςτοιχεία για το ςκοπό αυτό χωρίσ τθν προςφυγι ςτα δικαςτιρια.

Νόμιμεσ αςφάλειεσ είναι δυνατζσ ςε κάποια περιουςιακά ςτοιχεία, όπωσ ςτθ γθ,

όχι όμωσ επί κινθτϊν.

Περιουςιακά ςτοιχεία (ι «ειδικι») αςφάλεια είναι θ χρζωςθ που επιβάλλεται

επί ςυγκεκριμζνων περιουςιακϊν ςτοιχείων, θ οποία περιορίηει το δικαίωμα του

οφειλζτθ να διακζτει ι διαχειρίηεται άλλωσ τα ςτοιχεία χωρίσ τθν ζγκριςθ του

δανειςτι. Δεν είναι αναγκαίο ότι τα ςτοιχεία πρζπει να είναι επί του παρόντοσ ςτθν

κυριότθτα του οφειλζτθ: μελλοντικά περιουςιακά ςτοιχεία μποροφν να είναι το

αντικείμενο μιασ ςφμβαςθσ χρζωςθσ, υπό τον όρο ότι περιγράφονται επαρκϊσ ϊςτε

να είναι προςδιορίςιμα όταν αποκτθκοφν. Θ ιςχφσ μιασ τζτοιασ ςφμβαςθσ, - εάν

πρζπει να εξεταςτεί- είναι ότι θ χρζωςθ κεωρείται ότι αρχίηει να υφίςταται από τθ

ςτιγμι που το περιουςιακό ςτοιχείο αποκτθκεί από τον οφειλζτθ.11 Θ κυμαινόμενθ

αςφάλεια προχποκζτει επίςθσ τον προςδιοριςμό των ςχετικϊν περιουςιακϊν

ςτοιχείων, με τθν ίδια ζννοια, αλλά θ ουςία τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ (χρζωςθσ)

είναι ότι ςκοπεί ςτο ότι ο οφειλζτθσ κα είναι ελεφκεροσ να διαχειρίηεται τα ςτοιχεία

που τελοφν υπό τθν χρζωςθ κατά τθ ςυνικθ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ χωρίσ τθν

ανάμειξθ του δανειςτι ενίοτε αποκαλοφμενθ «εξουςία διαχείριςθσ».12

11

Holroyd v Marshall [1862] 10 HL Cas 191. 12

Πολλζσ προςπάκειεσ ζχουν γίνει προκειμζνου να προςδιοριςτεί μία κεωρθτικι βάςθ για τθν κυμαινόμενθ αςφάλεια (χρζωςθ) – όχι εφκολο, αφοφ όπωσ κα δοφμε φαίνεται ότι κατά κοινι ομολογία πρόκειται για ζνα φαινόμενο που είναι αδφνατο να οριςτεί παρά μόνον μπορεί να περιγραφεί και, όντασ το προϊόν ςυμφωνίασ μεταξφ των μερϊν, μπορεί να λάβει άπειρεσ μορφζσ. Οι δφο επικρατζςτερεσ κεωρίεσ είναι θ κεωρία περί «υποκικθσ μελλοντικϊν περιουςιακϊν ςτοιχείων|» (mortgage of future assets theory) και θ κεωρία τθσ «άδειασ» license. Θ πρϊτθ, διατυπωμζνθ μεταξφ άλλων από τον Κακθγθτι Pennington (R.R. Pennington, «The Genesis of the Floating Charge» «Θ Γζνεςθ τθσ Κυμαινόμενθσ Χρζωςθσ», 1960, Vol. 23 M.L.R. ςελ. 630) υποςτθρίηει ότι θ κυμαινόμενθ αςφάλεια ι χρζωςθ λειτουργεί μόνον ωσ ςφμβαςθ και δεν αποφζρει κάποιο κζρδοσ ςυγκεκριμζνθσ φφςεωσ πριν από τθν αποκρυςτάλλωςθ. Θ κεωρία τθσ «άδειασ» licence κεωρεί ότι θ χρζωςθ δθμιουργεί νόμιμο ςυμφζρον υπζρ του δανειςτι από τθν ζναρξι τθσ, και ςυνδζεται με μία άδεια προσ τον οφειλζτθ να διαχειρίηεται τα περιουςιακά ςτοιχεία κατά τθ ςυνικθ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ. Βαςικοί υποςτθρικτζσ τθσ ιταν ο Κακθγθτισ Farrar («World Economic Stagnation Puts the Floating Charge on Trial», «Θ Παγκόςμια Οικονομικι Αποτελμάτωςθ παραπζμπει ςε δίκθ τθν κυμαινόμενθ χρζωςθ»,1980, Vol.1 Company Lawyer, ςελ. 83), Dr Ferran (E. Ferran, «Floating Charges – The Nature of the Security» «Κυμαινόμενθ Χρζωςθ- Θ Φφςθ τθσ Αςφάλειασ», 1988, Cambridge Law Journal. Vol 47(2), ςελ. 213-237) και ο κ. Naser (K. I. Naser, «The Legal Nature of the Floating Charge» «Θ Νομικι Φφςθ τθσ Κυμαινόμενθσ Χρζωςθσ», 1944, Vol. 15, Co Law 13). Μία περαιτζρω άποψθ διατυπωκείςα από τον Dr. Worthington είναι ότι θ κυμαινόμενθ χρζωςθ είναι κατ’ ουςία μία χρζωςθ ακυρϊςιμθ όταν ο δανειςτισ διαχειρίηεται τα ςτοιχεία ςφμφωνα με

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

9/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

Θ κυμαινόμενθ αςφάλεια ζτςι, επιτρζπει ςε μία εταιρία να παρζχει αςφάλεια

επί περιουςιακϊν ςτοιχείων τα οποία αποδίδουν ι χρθςιμοποιοφνται ςυνεχϊσ και

αντικακίςτανται ωσ αποτζλεςμα ςυνικουσ εμπορίασ. Είναι μία εφεφρεςθ

επινοθκείσ από τον νομοκζτθ ςτα τζλθ του δεκάτου ενάτου αιϊνα, κεμελιωμζνθ

ςτθ βάςθ ςυμφωνίασ των μερϊν και θ οποία δεν οφείλει τίποτε ςτθ νομοκεςία –

όπωσ θ επινόθςθ τθσ πϊλθςθσ με παρακράτθςθ κυριότθτασ (με δόςεισ) που

εξελίχκθκε τθν ίδια περίοδο περίπου.

Δεν είναι δυνατό ςφμφωνα με το Αγγλικό Δίκαιο13 μεμονωμζνοι οφειλζτεσ

δανείων να επιβάλλουν κυμαινόμενθ αςφάλεια επί των περιουςιακϊν τουσ

ςτοιχείων κακϊσ αυτό κα παραβίαηε το Δίκαιο τθσ Πϊλθςθσ του 1878 και 1882 (και

ςυγκεκριμζνα κα ιταν αδφνατο να πλθρωκεί θ προχπόκεςθ ότι τα αντικείμενα που

επθρεάηονται πρζπει να περιγράφονται ειδικά ςτο ζγγραφο).14 Σο Δίκαιο όμωσ αυτό

δεν εφαρμόηεται ςε εταιρίεσ και ζτςι ο δρόμοσ ιταν ανοιχτόσ για τον νομοκζτθ να

κεςπίςει αναλυτικά τθν κυμαινόμενθ αςφάλεια, μόνον όμωσ για τον εταιρικό λιπτθ

δανείου.

ε πολλζσ επιχειριςεισ, κυμαινόμενα περιουςιακά ςτοιχεία όπωσ μετοχζσ,

πρϊτεσ φλεσ και λογιςτικά χρζθ μπορεί να είναι ςθμαντικό μζροσ τθσ περιουςίασ

τουσ και μπορεί να αποτελοφν τθ μοναδικι αςφάλεια διακζςιμθ για δάνειο. Οι

ιδιοκτιτεσ μθ ανωνφμων εταιριϊν που χρειάηονται χρθματοδότθςθ μπορεί να

βρεκοφν ςυμβουλευόμενοι να ιδρφςουν εταιρία εάν κζλουν να ςυγκεντρϊςουν τα

κεφάλαια που χρειάηονται: ζτςι, θ δυνατότθτα να παρζχουν κυμαινόμενθ αςφάλεια

μπορεί να είναι ςθμαντικόσ παράγοντασ προκειμζνου να αποφαςίςουν αν κα

ιδρφςουν ανϊνυμεσ εταιρίεσ ι όχι. Οι τράπεηεσ ςυγκεκριμζνα, ζχουν ςθμαντικι

εμπειρία ςτθν κυμαινόμενθ χρζωςθ και ενκαρρφνουν τουσ πελάτεσ τουσ ςτθ χριςθ

τθσ.

τουσ όρουσ τθσ Άδειασ (S. E. Worthington «The Floating Charge – An Alternative Theory» «Κυμαινόμενθ Χρζωςθ – Μία Εναλλακτικι Κεωρία», 1994, C.J ςελ. 81). 13

Θ Επιτροπι Cork ςυνζςτθςε ότι κα ζπρεπε ο ιδιϊτθσ να ζχει τθ δυνατότθτα να επιβάλλει κυμαινόμενθ χρζωςθ για επιχειρθςιακοφσ ςκοποφσ: βλ. Cmnd 8558 (1982), παρ. 1569 14

Τπιρχε προθγουμζνωσ επίςθσ θ πικανότθτα να αποδειχκεί ανενεργόσ ςφμφωνα με το Πτωχευτικό Δίκαιο (1914) άρκρο 38 (1) (c), - διάταξθ περί «τεκμαιρόμενθσ κυριότθτασ» θ οποία εφαρμόηεται επί πτϊχευςθσ ιδιωτϊν όχι όμωσ και εταιρειϊν. Θ διάταξθ «τεκμαιρόμενθσ κυριότθτασ» αντικαταςτάκθκε από τον Πτωχευτικό Νόμο του 1985.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

10/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

Σα βαςικά χαρακτθριςτικά αν όχι ζνασ πλιρθσ οριςμόσ 15 τθσ κυμαινόμενθσ

αςφάλειασ και θ διάκριςθ μεταξφ κυμαινόμενθσ και πάγιασ αςφάλειασ, φαίνονται

ξεκάκαρα από τισ περιπτϊςεισ που αναλφονται κατωτζρω. Όπωσ ςυνθκίηεται ςτισ

ςυναλλαγζσ για παροχι αςφαλείασ, τα δικαςτιρια γενικά βλζπουν τθν ουςία του

κζματοσ και όχι τον τφπο,16 και ςυγκεκριμζνα δεν δίδουν ιδιαίτερθ προςοχι ςτον

χαρακτθριςμό που ζχουν δϊςει τα ίδια τα ςυμβαλλόμενα μζρθ. Θ διάκριςθ ζγινε

περιςςότερο ςθμαντικι κατά τα τελευταία χρόνια λόγω τθσ πλθκϊρασ των

νομοκετικϊν διατάξεων οι οποίεσ αναλφονται αργότερα ςε αυτό το κεφάλαιο: για

παράδειγμα, ο δικαιοφχοσ κυμαινόμενθσ (και όχι πάγιασ) αςφάλειασ επί όλων ι επί

ςθμαντικοφ μζρουσ των περιουςιακϊν ςτοιχείων μιασ εταιρίασ μπορεί να εμποδίςει

τον διοριςμό διαχειριςτι (ΛΑ 1986, ss. 9 (3), II (1) ), ενϊ αντικζτωσ, θ περιουςιακά

ςτοιχεία αςφάλεια ζχει το πλεονζκτθμα ζναντι τθσ κυμαινόμενθσ χρονικισ

προτεραιότθτασ ότι ζχει δθλαδι προτεραιότθτα για τουσ προνομιοφχουσ δανειςτζσ

τθσ εταιρίασ ςε περίπτωςθ αναγκαςτικισ διαχείριςθσ ι εκκακάριςθσ (ΛΑ 1986, ss.

40, 175). Οι τράπεηεσ και άλλοι δανειςτζσ κατζβαλαν προςπάκειεσ να αςφαλίςουν

κατά τον καλφτερο δυνατό τρόπο τισ απαιτιςεισ τουσ με μία αςφάλεια θ οποία

ςυνδυάηει τόςο τθν περιουςιακά ςτοιχεία όςο και τθν κυμαινόμενθ αςφάλεια ι

μπορεί να μετατραπεί από τθ μία ςτθν άλλθ.17

Είναι ςθμαντικό να ςθμειωκεί ότι κα ιταν μεγάλο λάκοσ να διακρίνουμε τθν

κυμαινόμενθ αςφάλεια από τθν περιουςιακά ςτοιχεία μόνον με βάςθ το γεγονόσ

ότι το/α περιουςιακό/α ςτοιχείο/α επί του οποίου επιβάλλεται θ κυμαινόμενθ

αςφάλεια μπορεί να χρθςιμοποιθκεί κατά τθ ςυνικθ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ.

Ζνα περιουςιακό ςτοιχείο που υπόκειται ςε αςφάλιςθ μπορεί επίςθσ να

χρθςιμοποιθκεί ςτθν επιδίωξθ του εταιρικοφ ςκοποφ. τθν πραγματικότθτα, ο

15

Ο οριςμόσ που δίδεται από το νόμο, (CA 1985 ss 744 και 462) ρίχνει φωσ μόνο ςτθν κζςθ του δικαίου τθσ κοτίασ. 16

Τπάρχει τεράςτιοσ όγκοσ νομολογίασ, από το Δίκαιο τθσ Πϊλθςθσ του περαςμζνου αιϊνα, ςχετικά με το εάν μία ςφνκετθ δικαιοπραξία όπωσ είναι θ πϊλθςθ και μίςκωςθ ςτον εκμιςκωτι είναι αυτό που δθλϊνει ότι είναι ι είναι ςτθν πραγματικότθτα μία λανκάνουςα μορφι χρζωςθσ. Για ςφγχρονα παραδείγματα βλ. Welsh Development Agency v Expert Finance Co Ltd (1992) BCLC 148, CA και Re Curtain Dream plc *1990+ BCLC 925 (φανερι πϊλθςθ και επαναγορά που ςυνιςτά κεκαλυμμζνθ μορφι αςφάλειασ). 17

L.S. Sealy, Cases and Materials in Company Law, Butterworths, 2001, ςελ.408.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

11/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

παράγοντασ που διαφοροποιεί τισ δφο μορφζσ αςφάλιςθσ είναι θ δυνατότθτα τθσ

εταιρίασ που ζχει ςυςτιςει κυμαινόμενθ αςφάλεια να εκποιεί ι διαχειρίηεται τα

περιουςιακά ςτοιχεία που τελοφν υπό τθν χρζωςθ εκτόσ εάν και μζχρισ ότου αυτι

αποκρυςταλλωκεί.18

Κατά ςυνζπεια, μπορεί να είναι εφικτό να υπάρχει κυμαινόμενθ αςφάλεια ςε

περιπτϊςεισ όπου υπάρχει ζνα ςαφϊσ προςδιοριςμζνο, ωςτόςο περιοριςμζνο

δικαίωμα εκ μζρουσ του οφειλζτθ να διαχειρίηεται τα περιουςιακά ςτοιχεία που

τελοφν υπό αςφάλιςθ, υπό τον όρο πάντοτε ότι απαιτείται θ ζγκριςθ του δανειςτι

προκειμζνου ο οφειλζτθσ να εκποιιςει τα περιουςιακά ςτοιχεία που υπόκεινται

ςτθν αςφάλεια.19 τθν υπόκεςθ Evans v Rival Granite Quarries Ltd,20 υποςτθρίχκθκε

θ άποψθ ότι θ κυμαινόμενθ αςφάλεια δεν είναι ειδικι υποκικθ των περιουςιακϊν

ςτοιχείων, και επιπλζον μια άδεια του ενυπόκθκου οφειλζτθ να εκποιεί αυτά κατά

τθ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ, αλλά είναι μία κυμαινόμενθ υποκικθ που ιςχφει για

κάκε αντικείμενο που ςυνιςτά τθν αςφάλεια, που όμωσ δεν επθρεάηει ειδικά

κάποιο αντικείμενο παρά μόνον όταν επζλκει κάποιο γεγονόσ ι κάποια πράξθ εκ

μζρουσ του ενυπόκθκου δανειςτι θ οποία προκαλεί τθν αποκρυςτάλλωςι τθσ και

τθ μετατροπι τθσ ςε περιουςιακά ςτοιχεία αςφάλιςθ.

Αντικζτωσ, μία αςφάλεια μπορεί να κεωρθκεί ότι προςιδιάηει ςε κυμαινόμενθ

παρά το γεγονόσ ότι κζτει περιοριςμό ςτο δικαίωμα του οφειλζτθ να εκποιεί

ελεφκερα τα περιουςιακά ςτοιχεία που υπόκεινται ςτθν αςφάλεια κατά τθ ςυνικθ

λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ.21 Για παράδειγμα, μία κυμαινόμενθ αςφάλεια μπορεί

να περιζχει ριτρα αρνθτικισ αςφάλειασ, προοριςμόσ τθσ οποίασ είναι να εμποδίςει

τον οφειλζτθ από το να δθμιουργιςει μελλοντικζσ αςφάλειεσ επί των περιουςιακϊν

ςτοιχείων που υπόκεινται ιδθ ςτθν αςφάλεια, οι οποίεσ κα ζχουν προτεραιότθτα

ζναντι ι κα βρίςκονται ςτθν ίδια ςειρά με τθν κυμαινόμενθ αςφάλεια. Πρζπει να

ςθμειωκεί ότι ςτθν υπόκεςθ Re Cosslett22 το Εφετείο ζκρινε ότι, κατά τον

18

[1994] BCC 563. 19

Re Cimex Tissues Ltd [1995] 1 BCLC 409. 20

*1910+ 2 KB 979, ςελ. 999. 21

Stephen Griffin, Company Law, 3rd

edition, 2000, ςελ. 198. 22

[1997] BCC 724, ςελ. 734.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

12/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

προςδιοριςμό τθσ φφςθσ μιασ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ, είναι απαραίτθτο να

εξεταςτεί εάν ο οφειλζτθσ διατθρεί τον ζλεγχο των περιουςιακϊν ςτοιχείων που

χρεϊκθκαν, αντί του να είναι απολφτωσ ελεφκεροσ να διακζτει τα περιουςιακά

ςτοιχεία κατά τθ ςυνικθ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ. Θ ουςία τθσ κυμαινόμενθσ

αςφάλειασ είναι, ότι πρόκειται είναι μία αςφάλεια, όχι ςε κάποιο ςυγκεκριμζνο

περιουςιακό ςτοιχείο, αλλά ςε μία κυμαινόμενθ, μεταβαλλόμενθ ομάδα ι ςφνολο

περιουςιακϊν ςτοιχείων τα οποία παραμζνουν υπό τον ζλεγχο και διαχείριςθ του

οφειλζτθ, και τα οποία ο οφειλζτθσ ζχει το δικαίωμα να αποςφρει από τθν

αςφάλεια παρά τθν φπαρξθ τθσ αςφάλειασ αυτισ. Θ ουςία τθσ αςφάλειασ των

περιουςιακϊν ςτοιχείων είναι ότι θ αςφάλιςθ γίνεται επί ςυγκεκριμζνου

περιουςιακοφ ςτοιχείου ι ομάδα περιουςιακϊν πραγμάτων τα οποία ο οφειλζτθσ

δεν δφναται να διαχειρίηεται χωρίσ τθν ζγκριςθ του δανειςτι. Σο ηιτθμα δεν είναι

εάν ο δανειςτισ είναι απολφτωσ ελεφκεροσ να διεξάγει τθ λειτουργία τθσ

επιχείρθςθσ όπωσ ο ίδιοσ επιλζγει, αλλά εάν ο δανειςτισ ζχει τον ζλεγχο των

περιουςιακϊν ςτοιχείων που τελοφν υπό τθν χρζωςθ.

3. Χαρακτηριςτικά τησ κυμαινόμενησ αςφάλειασ

τθν υπόκεςθ Illingworth v Houldsworth (Re Yorkshire Woolcombers

Association Ltd),23 εκφράςτθκε για πρϊτθ φορά θ άποψθ ότι θ κυμαινόμενθ

αςφάλεια ςυγκεντρϊνει τα ακόλουκα χαρακτθριςτικά:

αςφάλιςθ ςε κάκε τάξεωσ περιουςιακά ςτοιχεία τθσ εταιρίασ, παρόντα ι

μελλοντικά,

μία τάξθ περιουςιακϊν ςτοιχείων τα οποία κατά τθ ςυνικθ λειτουργία τθσ

επιχείρθςθσ κα αλλάηουν κατά καιροφσ,

αςφάλιςθ θ οποία κα επζτρεπε ςτθν εταιρία να διεξάγει τισ επιχειριςεισ τθσ

κατά το ςυνικθ τρόπο, δθλ. θ εταιρία κα είχε τθ δυνατότθτα να εκποιεί τα

περιουςιακά ςτοιχεία που υπόκεινται ςε κυμαινόμενθ αςφάλεια.

Αποτελεί ςυνικθ πρακτικι μία ςφμβαςθ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ να

περιλαμβάνει, μεταξφ των όρων τθσ, ρθτζσ διατάξεισ οι οποίεσ ορίηουν ςαφϊσ ότι θ

23

[1903] 2 Ch 284.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

13/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

εταιρία δεν κα διαχειρίηεται τα περιουςιακά τθσ ςτοιχεία κατά τρόπο άλλο από ό,τι

επιβάλλει θ ςυνικθσ λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ, και ότι θ εταιρία δεν κα επιβάλλει

περαιτζρω αςφάλεια ςτα ςτοιχεία που ιδθ αςφαλίηονται, εάν αυτι κα ζχει

προτεραιότθτα ζναντι τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ. Θ τελευταία αυτι ριτρα

μπορεί να κεωρθκεί ωσ αντίκετθ με τθν πρϊτθ ριτρα με τθν ζννοια ότι κζτει

περιοριςμοφσ ςτθν εταιρία όςον αφορά ςτθ διαχείριςθ των περιουςιακϊν τθσ

ςτοιχείων κατά τθ ςυνικθ λειτουργία τθσ, δθλαδι, εμποδίηει τθν εταιρία από το να

επιβάλλει περαιτζρω αςφαλίςεισ οι οποίεσ κα ζχουν προτεραιότθτα ζναντι τθσ

κυμαινόμενθσ αςφάλειασ. Παρόλα αυτά, θ εγκυρότθτα μιασ τζτοιασ ριτρασ (ριτρα

αρνθτικισ εγγφθςθσ) είναι αδιαμφιςβιτθτθ και ςιμερα κεωρείται ωσ βαςικόσ και

αναγκαίοσ όροσ ςτισ περιςςότερεσ ςυμβάςεισ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ ςτθν Μ.

Βρετανία. Πράγματι, πικανι παράβαςθ οιουδιποτε εκ των δφο όρων κα

νομιμοποιοφςε τον δανειςτι να προςφφγει ςε αςφαλιςτικά μζτρα προκειμζνου να

εμποδίςει τθν παράβαςθ ι, όπου το ίδιο το δικαίωμα για αςφάλεια διακυβεφεται

από ενδεχόμενθ παραβίαςθ, ο δανειςτισ κα νομιμοποιείται να υποβάλει αίτθςθ

ςτο δικαςτιριο για τον διοριςμό ςυνδίκου, βλ. π.χ. Re London Pressed Hinge Ltd.24

4. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τησ κυμαινόμενησ αςφάλειασ ςτην

επιχειρηματική δραςτηριότητα

Σο βαςικό πλεονζκτθμα τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ είναι ότι επιτρζπει ςτθν

εταιρία να προςφζρει μία αςφαλιςμζνθ μορφι δανείου χωρίσ να περιορίηει

ςθμαντικά τθν δυνατότθτά τθσ να ςυνεχίςει τισ επιχειρθματικζσ τθσ

δραςτθριότθτεσ. Αντικζτωσ, θ δυνατότθτα τθσ εταιρίασ να προςφζρει αυτι τθν

μορφι αςφάλειασ προςελκφει δανειςτζσ οι οποίοι άλλωσ κα ιταν διςτακτικοί ςτο

να παρζχουν χρθματοδότθςθ. Παρότι ο δανειςτισ ο οποίοσ ζχει λάβει κυμαινόμενθ

αςφάλεια, δεν κα ζχει το δάνειό του αςφαλιςμζνο ςτον ίδιο βακμό όπωσ εάν το

είχε αςφαλίςει με περιουςιακά ςτοιχεία ι με υποκικθ, θ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ

είναι καλφτερο από τθν μθ αςφάλιςθ. Θ ριτρα αρνθτικισ αςφάλιςθσ, μζχρι ςτιγμισ,

24

[1905] 1. Ch 576.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

14/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

προςφζρει μικρό πρακτικό προνόμιο ςε ζναν δανειςτι ο οποίοσ ειςάγει μία τζτοια

ριτρα ςτθν ςφμβαςθ, δθλ. για τουσ ςκοποφσ των δικαιωμάτων προτίμθςθσ, ο

μεταγενζςτεροσ δανειςτισ δεν κεωρείται ότι ζχει λάβει ςιωπθρά γνϊςθ τθσ ριτρασ.

Ωςτόςο, εάν πρζπει να εφαρμοςτεί το άρκρο 95 του Εμπορικοφ Νόμου του 1989

(Companies Act 1989) (ωσ άρκρο 399 Company Act 1985), οι ειδικοί όροι που πρζπει

να υποβλθκοφν ςτο Μθτρϊο (των οποίων ο μεταγενζςτεροσ δανειςτισ κεωρείται

ότι ζλαβε γνϊςθ) μποροφν να ςυμπεριλαμβάνουν ριτρα αρνθτικισ αςφάλειασ.

Ωςτόςο, πρζπει να ςθμειωκεί ότι ενϊ μία τζτοια αλλαγι κα ιταν ευπρόςδεκτθ από

τον δανειςτι ο οποίοσ λαμβάνει τθν πρϊτθ κυμαινόμενθ αςφάλεια επί κάποιασ

τάξθσ περιουςιακϊν ςτοιχείων, θ εγγραφι μιασ ριτρασ αρνθτικισ αςφάλειασ

μπορεί να περιορίςει τθν δυνατότθτα τθσ εταιρίασ να εγγράφει μεταγενζςτερεσ

αςφάλειεσ ςε μία ςυγκεκριμζνθ τάξθ περιουςιακϊν ςτοιχείων που υπόκεινται ιδθ

ςε αςφάλιςθ θ οποία περιζχει ριτρα αρνθτικισ αςφάλειασ, περιορίηοντασ ζτςι τθ

δυνατότθτα μιασ εταιρίασ να ςυγκεντρϊςει κεφάλαια.

Ζνα άλλο ςθμαντικό πλεονζκτθμα τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ είναι ότι

επιτρζπει ςτον δικαιοφχο τθσ να διορίςει αναγκαςτικό διαχειριςτι (που ορίηεται

από το άρκρο 29(2) του (Πτωχευτικοφ Νόμου) Insolvency Act του 1986)

προκειμζνου να εκτελζςει τα ςυμφζροντά του από τθν αςφάλεια. Ο διοριςμόσ

αναγκαςτικοφ διαχειριςτι δεν απαιτεί τθν ζγκριςθ του δικαςτθρίου παρότι ο

διαχειριςτισ κα ζχει διευρυμζνεσ εξουςίεσ (βλ. Sch 1 του Insolvency Act 1986).

Επιπρόςκετα, εμποδίηει τον μεταγενζςτερο διοριςμό διαχειριςτι (χωρίσ τθν

ζγκριςθ του αναγκαςτικοφ διαχειριςτι). Ο διαχειριςτισ διορίηεται από το

δικαςτιριο και ζχει εκτενείσ νόμιμεσ εξουςίεσ να επιβλζπει τισ υποκζςεισ μιασ

εταιρίασ που βρίςκεται ςε οικονομικι δυςχζρεια. Οι εξουςίεσ του διαχειριςτι

περιλαμβάνουν το δικαίωμα να προβαίνει ςτθν πϊλθςθ εταιρικϊν περιουςιακϊν

ςτοιχείων που υπόκεινται ςτθν αςφάλιςθ.

Ζνα κεωρθτικό μειονζκτθμα τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ, το οποίο ςε

μερικζσ περιπτϊςεισ μπορεί να προκαλζςει πρακτικά προβλιματα, είναι ότι τα

ςυμφζροντα από τθν αςφάλεια εξαρτϊνται από μία τάξθ περιουςιακϊν ςτοιχείων

τα οποία, δεδομζνου του όγκου και κατ’ επζκταςθ τθσ αξίασ τουσ, μπορεί να χάςουν

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

15/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

τθν αξία τουσ μζχρι ενόσ επιπζδου, το οποίο είναι χαμθλότερο από το ποςό του

δανείου που αςφαλίηεται με τθν κυμαινόμενθ αςφάλεια. Ζνα άλλο μειονζκτθμα τθσ

κυμαινόμενθσ αςφάλειασ είναι ότι, αντικζτωσ με τθν περιουςιακά ςτοιχεία

αςφάλιςθ, ο αναγκαςτικόσ διαχειριςτισ που επιδιϊκει να υλοποιιςει τα

ςυμφζροντα τθσ αςφάλειασ πρζπει να διατθρεί κεφάλαια από τθν πϊλθςθ των

περιουςιακϊν ςτοιχείων υπό αςφάλιςθ προκειμζνου να αντεπεξζλκει ςτισ βαςικζσ

ανάγκεσ των προνομιοφχων δανειςτϊν.25

5. Αποκρυςτάλλωςη τησ κυμαινόμενησ αςφάλειασ

5.1. Αποκρυςτάλλωςη με ενζργειεσ του δανειςτή (αςφαλειολήπτη)

Μία εταιρία δφναται να ςυνεχίςει τθ διαχείριςθ των ςτοιχείων που υπόκεινται

ςε κυμαινόμενθ αςφάλεια μζχρι το χρονικό ςθμείο που θ χρζωςθ

αποκρυςταλλϊνεται.26 Θ κυμαινόμενθ αςφάλεια αποκρυςταλλϊνεται όταν ζνασ

δανειςτισ (αςφαλειολιπτθσ) προβαίνει ςε ενζργειεσ (ςυνικωσ με τον διοριςμό

αναγκαςτικοφ διαχειριςτι) προκειμζνου να εκτελζςει τθν αςφάλεια ωσ αποτζλεςμα

τθσ επζλευςθσ ςυγκεκριμζνου γεγονότοσ, δθλ. του γεγονότοσ που ορίηεται ςτο

ζγγραφο ομολογίασ του δανείου. Εναλλακτικά, θ αποκρυςτάλλωςθ δφναται να

επζλκει από γεγονόσ που ορίηει ο νόμοσ. υγκεκριμζνα γεγονότα που ορίηονται από

το νόμο είναι θ εκκακάριςθ τθσ εταιρίασ, ο διοριςμόσ αναγκαςτικοφ διαχειριςτι

(από άλλο αςφαλιςμζνο δανειςτι) και θ παφςθ τθσ λειτουργίασ τθσ εταιρίασ (βλ. Re

Woodroffes (Μουςικά όργανα) Ltd27 και Re The Real Meαt Co Lt. 28) Θ τάξθ των

περιουςιακϊν ςτοιχείων που υπόκεινται ςτθν κυμαινόμενθ αςφάλεια

προςδιορίηεται κατά τθν αποκρυςτάλλωςθ τθσ αςφάλειασ. Θ κυμαινόμενθ

25

φμφωνα με το άρκρο 245 του Πτωχευτικοφ Νόμου του 1986 (Insolvency Act 1986), μία κυμαινόμενθ αςφάλεια μπορεί να ακυρωκεί όταν ζχει επιβλθκεί εντόσ 12 μθνϊν πριν από τθν ζναρξθ τθσ πτϊχευςθσ του οφειλζτθ, εκτόσ εάν θ αςφάλιςθ ζγινε για χριματα που καταβλικθκαν ςυγχρόνωσ ι μετά τθν δθμιουργία τθσ. 26

[1901] Ch 326. 27

[1985] BCLC 227. 28

[1996] BCC 254.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

16/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

αςφάλιςθ αποκρυςταλλϊνεται ςτθ νόμιμθ περιουςιακά ςτοιχεία αςφάλιςθ (βλ. Π.χ.

Re Griffin Hotel.29)

5.2. Αυτόματη αποκρυςτάλλωςη

Μία ριτρα ςε ςφμβαςθ ομολόγων θ οποία προβλζπει ότι θ κυμαινόμενθ

αςφάλεια κα αποκρυςταλλϊνεται ςτθ νόμιμθ αςφάλιςθ περιουςιακϊν ςτοιχείων

με τθν επζλευςθ ςυγκεκριμζνου γεγονότοσ χωρίσ να είναι απαραίτθτο ο δανειςτισ

(αςφαλειολιπτθσ) να διεκδικιςει τα περιουςιακά ςτοιχεία που υπόκεινται ςτθν

αςφάλιςθ π.χ. με τον διοριςμό αναγκαςτικοφ διαχειριςτι (appointing an

administrative receiver) λζγεται ριτρα αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ (automatic

crystallization clause). Θ νομικι ιςχφσ μίασ τζτοιασ ριτρασ κάποτε τελοφςε υπό

ζντονθ αμφιςβιτθςθ, όμωσ ζχει πλζον αναγνωριςτεί από τα δικαςτιρια θ

αυτόματθ αποκρυςτάλλωςθ (automatic crystallization), ςτθ βάςθ ότι το δικαςτιριο

πρζπει να αναηθτά να δϊςει ιςχφ ςτθν ςυμβατικι πρόκεςθ των μερϊν όςον αφορά

ςτθν αςφάλιςθ.

Σο βαςικότερο επιχείρθμα κατά τθσ ζννοιασ τθσ αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ

βαςίηεται ςε κζματα δθμοςίου δικαίου (βλ. υγκεκριμζνα, τθν Αναφορά τθσ

Επιτροπισ Κεϊρθςθσ του Πτωχευτικοφ Δικαίου και Πρακτικισ, Report of the Review

Committee on Insolvency Law and Practice (Cmnd 8558 *1982+, παρ. 1570 – 82). Σο

επιχείρθμα αυτό αφορά ςτο γεγονόσ ότι δεν υπάρχει διαδικαςία εγγραφισ για τθν

αποκρυςτάλλωςθ των ρθτρϊν αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ (βλ. χολιαςμό του

Berger J ςτθν υπόκεςθ R v Consolidated Churchill Cooper Corporation Ltd.30) Σο

πρόβλθμα τθσ αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ ςε ςχζςθ με κζματα προτεραιότθτασ

αναλφεται παρακάτω.

Θ δικαςτικι αναγνϊριςθ τθσ ριτρασ αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ ζγινε

ςταδιακά. τθν υπόκεςθ Re Brightlife Ltd31 εκφράςτθκε θ άποψθ ότι θ ριτρα

29

[1941] Ch 129. 30

[1978] 5 WWR 652. 31

[1986] BCLC 418

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

17/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

αυτόματθσ αποκρυςτάλλωςθσ είναι ιςχυρι ςε περιπτϊςεισ όπου υπάρχει ςαφϊσ

διατυπωμζνοσ ο όροσ που ενεργοποιεί τθν διαδικαςία αυτόματθσ

αποκρυςτάλλωςθσ. Θ απόφαςθ τθσ Βουλισ των Λόρδων ςτθν υπόκεςθ Government

Stock & Other Securities Investment Co Ltd v Manila Rlwy Co Ltd,32 ερμθνεφτθκε ωσ

ενδεικτικι τθσ άποψθσ ότι θ ενδεχόμενθ εγκυρότθτα τθσ ριτρασ αυτόματθσ

αποκρυςτάλλωςθσ κα ζπρεπε να επιδιωχκεί με τθν ερμθνεία του όρου που

προορίηεται να τθν κακιερϊςει. Τποςτθρίχκθκε ζτςι θ απόφαςθ του δικαςτθρίου

τθσ Νζασ Ηθλανδίασ ςτθν υπόκεςθ Re Manurewa Transport Ltd,33 θ οποία

νομιμοποίθςε τθν ελευκερία των ςυμβαλλομζνων μερϊν να ςυμπεριλάβουν ςτθ

ςφμβαςθ ομολόγων όρο ο οποίοσ κα επζτρεπε τθν αυτόματθ αποκρυςτάλλωςθ τθσ

κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ.

ΙΙΙ. Η ΠΡΟΕΓΓΙΗ ΣΗ ΕΝΝΟΙΑ ΣΗ ΚΤΜΑΙΝΟΜΕΝΗ ΑΦΑΛΕΙΑ Ε ΔΙΑΦΟΡΕ ΔΙΑΣΑΞΕΙ

Οι διατάξεισ του κακαρϊσ αςτικοφ δίκαιου δεν ζχουν παραλλθλιςμοφσ με τθν

κυμαινόμενθ αςφάλιςθ, παρόλο που θ ζννοια αναγνωρίηεται με ζμμεςο τρόπο, για

παράδειγμα, ςτα Γαλλικά nantissement de fonds de commerce (ενεχυρίαςθ τθσ

υπεραξίασ τθσ επιχείρθςθ)σ και ςτα Γερμανικά Globalzession and

Sicherungseigentum (ςυνολικι εκχώρθςθ και εξαςφάλιςθ ιδιοκτθςίασ). Εν μζρει

διαφορετικι είναι θ προςζγγιςθ των νομικϊν περιφερειϊν οι οποίεσ δεν ανικουν

ςτο εκιμικό δίκαιο αλλά τοποκετοφνται ςε μια χϊρα τθσ οποίασ το νομικό ςφςτθμα

είναι κυρίωσ το εκιμικό δίκαιο. Θ Λουϊηιάνα (Louisiana)34 δεν αναγνϊριςε ποτζ τθν

κυμαινόμενθ αςφάλιςθ όπωσ υιοκετικθκε από το Άρκρο 9 του Uniform

Commercial Code (Ενιαίου Εμπορικοφ Κϊδικα),35 που αναφζρεται παρακάτω, ζτςι

32

[1897] AC 81 33

[1971] NZLR 909. 34

Σο δίκαιο τθσ Πολιτείασ τθσ Λουϊηιάνασ δεν ανικει ςτθν οικογζνεια του «Common Law», αλλά ζχει τθν προζλευςι του ςτο γαλλικό δίκαιο. Για το εμπράγματο δίκαιο τθσ Πολιτείασ τθσ Λουιηιάνασ και ςφγκριςι του προσ άλλα δίκαια, βλζπε E Yiannopoulos “Louisiana Practice, Civil Law of Property”, vol. I, St Paul , 1966, par. 90. 35

Ο «Ενιαίοσ Εμπορικόσ Κϊδικασ» ςυνετάχκθ με τθν ςυνεργαςία του «Λνςτιτοφτου του Αμερικανικοφ Δικαίου» (American Law Institute) και τθσ «Εκνικισ υνδιαςκζψεωσ των Επιτροπϊν για τθν Ενιαία Πολιτειακϊν Νομοκεςία» (National Conference of Commissioners on Uniform State Law).

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

18/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

ϊςτε ο νόμοσ αυτόσ εξυπθρετεί μια διεκνι εξαςφάλιςθ για παρόντα και μελλοντικά

χρζθ. Σο Κεμπζκ (Quebec) ζχει ιδιαίτερο ενδιαφζρον, υιοκετϊντασ ζνα εφροσ

νομικϊν μορφϊν εξαςφάλιςθσ. Αυτζσ περιλαμβάνουν υποκικθ ςε μελλοντικι

περιουςία, κυμαινόμενθ υποκικθ36 και υποκικθ ςε μια κακολικότθτα, δθλαδι, ζνα

κεφάλαιο ι ομάδα παγίων ςυγκεκριμζνθσ περιγραφισ που κεωρείται ότι κατζχουν

μια ξεχωριςτι ταυτότθτα από αυτι των ξεχωριςτϊν ςυςτατικϊν τουσ. Θ

κυμαινόμενθ υποκικθ ζχει πολλά από τα χαρακτθριςτικά τθσ Βρετανικισ

κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ.37 Μπορεί να καλφπτει ζνα ςυγκεκριμζνο πάγιο ι τάξθ

παγίων ι το ςφνολο τθσ κλθρονομιάσ ενόσ οφειλζτθ, παροφςα και μελλοντικι. Αλλά

αφινει τον οφειλζτθ ελεφκερο να διαπραγματευτεί τα χρεωμζνα περιουςιακά

ςτοιχεία ςτθν κανονικι λειτουργία τθσ επιχείρθςθσ, ελεφκερα εξαςφάλιςθσ και

κατά τθν αποκρυςτάλλωςθ (θ οποία γίνεται με ςθμείωςθ που πρζπει να

καταγραφεί) προκαλεί ζτςι όλα τα αποτελζςματα μιασ πάγιασ αςφάλιςθσ. Όμωσ θ

ςθμείωςθ είναι ο μόνοσ κακοριςμζνοσ τρόποσ αποκρυςτάλλωςθσ, και μζχρι τθν

εγγραφι τθσ ςθμείωςθσ αποκρυςτάλλωςθσ, θ υποκικθ δεν μπορεί να τεκεί ενάντια

ςε τρίτουσ,38 ακόμα και αν περιζχει περιοριςμό ενάντια ςε υποκικευςθ.39

Δθμοςιεφκθκε για πρϊτθ φορά το 1952 και εν ςυνεχεία ανακεωρικθκε και τροποποιικθκε πολλζσ φορζσ για να ανταποκρικεί ςτθ κριτικι και ςτισ παρατθριςεισ του νομικοφ και εμπορικοφ κόςμου. Ο Ενιαίοσ Εμπορικόσ Κϊδικασ δεν ειςιχκθ ςτισ διάφορεσ Πολιτείεσ ωσ ομοςπονδιακό δίκαιο, αλλά αποτζλεςε το υπόδειγμα το οποίο και ψθφίςκθκε διαδοχικϊσ από όλα τα νομοκετικά ςϊματα των διαφόρων Πολιτειϊν εκτόσ τθσ Λουιηιάνασ, πολλζσ φορζσ μάλιςτα με διάφορεσ τροπολογίεσ οι οποίεσ διαφζρουν από Πολιτεία ςε Πολιτεία. Μία από τισ καινοτομίεσ που επζφερε ςτο αμερικανικό δίκαιο ο Ενιαίοσ Εμπορικόσ Κϊδικασ είναι θ ενιαία ρφκμιςθ τθσ εμπράγματθσ αςφάλειασ επί κινθτϊν, θ οποία αντικατζςτθςε τθν ποικιλία των δικαιωμάτων εμπράγματθσ αςφάλειασ και τθν διαφορετικι τουσ ρφκμιςθ από το προθγοφμενο αμερικανικό δίκαιο. Σο πραγματικό κεωρθτικό και πρακτικό ενδιαφζρον των λφςεων του αμερικανικοφ δικαίου ςυνίςτατο κυρίωσ ςτο γεγονόσ, ότι θ ενιαία ρφκμιςθ ανταποκρίκθκε από πολφ νωρίσ καλφτερα ςτισ ςφγχρονεσ απαιτιςεισ των ςυναλλαγϊν και εξυπθρζτθςε καλφτερα τθν πιςτοδότθςθ: για τουσ λόγουσ αυτοφσ θ μεταρρφκμιςθ αυτι του αμερικανικοφ δικαίου βρικε απιχθςθ και ςτα υπόλοιπα αγγλοςαξονικά ςυςτιματα, άςκθςε δε ζλξιν και ςε άλλα νομικά ςυςτιματα μθ αγγλοςαξονικισ προζλευςθσ. Βοφλγαρθσ Χ. Λωάννθσ, «Θ Ενιαία Ρφκμιςθσ τθσ Εμπραγμάτου Αςφάλειασ επί κινθτϊν κατά το Αμερικανικόν Δίκαιον», ςτθν Επικεώρθςθ του Εμπορικοφ Δικαίου, Σόμοσ Κ Η’ 1976, ςελ. 169 επ, Anderson, “Uniform Commercial Code” ςτο 4

ο τόμο, Rochester, San Francisco, 1970.

36 Αςτικόσ Κϊδικασ Quebec, άρκρα 2715-2723. Θ κυμαινόμενθ υποκικθ αντικατζςτθςε το

κυμαινόμενο βάροσ κάτω από The Special Corporate Powers Act, RSQ c. P –16, όπωσ τροποποιικθκε από τον Act Respecting the Implementation of the Reform of the Civil Law, SQ 1992 c. 57, s. 642. 37

Βλζπε ανωτζρω για τθν κυμαινόμενθ αςφάλιςθ ςτθν Μ. Βρετανία. 38

Ομοίωσ, άρκρο 2716. 39

Ομοίωσ, άρκρο 2717.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

19/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

Αντικζτωσ, θ υποκικθ κακολικότθτασ, θ οποία επίςθσ φαίνεται ικανι να

εφαρμόηεται ςε όλεσ τισ τάξεισ παγίων, τωρινζσ και μελλοντικζσ, είναι μια ςτακερι

εξαςφάλιςθ, και ςυνεπϊσ προςαρτάται άμεςα. Εγείρει το ερϊτθμα για το αν θ

κυμαινόμενθ υποκικθ, μια πιο αδφνατθ εξαςφάλιςθ, δεν είναι περιττι.

Ζχουν περάςει πολλά χρόνια από τότε που το Οντάριο (Ontario), κατόπιν

ςφςταςθσ τθσ Επιτροπισ Κάτημαν (Catzman), πιρε τθν απόφαςθ να κεςπίςει τθν

Πράξθ Εξαςφάλιςθσ Προςωπικισ Λδιοκτθςίασ (Personal Property Security Act)

βαςιςμζνθ ςτο Άρκρο 9.

Όμωσ το Καναδικό Δίκαιο, βαςιςμζνο ςτο Αγγλικό Δίκαιο, είχε επίςθσ και τθν

κυμαινόμενθ αςφάλιςθ. Θ Επιτροπι Κάτημαν (Catzman) προφανϊσ είχε πρόκεςθ να

αφαιρζςει τον ξεχωριςτό χαρακτιρα τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ και να το

αφομοιϊςει ςτο νζο κακεςτϊσ. Ωςτόςο, θ Νομικι Ανακεωρθτικι Επιτροπι του

Οντάριο (Ontario Law Reform Commission) ςυνζςτθςε πωσ τα επιχειρθματικά

περιουςιακά ςτοιχεία που υπάγονται ςτθν Επιχειρθματικι Πράξθ Εγγραφισ

Περιουςιακϊν τοιχείων (Corporation Securities Registration Act) κα πρζπει να

εξαιροφνται από τθ Πράξθ τοιχείων Προςωπικισ Περιουςίασ (Personal Property

Security Act), και ζτςι ζγινε, με αποτζλεςμα τα κυμαινόμενα βάρθ που

δθμιουργικθκαν από εταιρικά ομόλογα και αξιόγραφα να είναι μακράν εκτόσ τθσ

νομοκεςίασ ςτοιχείων προςωπικισ ιδιοκτθςίασ. Αργότερα αυτό αναγνωρίςτθκε ωσ

λάκοσ, και τα επιχειρθματικά περιουςιακά ςτοιχεία τθροφνται τϊρα υπό τθν αιγίδα

τθσ Πράξθσ τοιχείων Προςωπικισ Περιουςίασ (Personal Property Security Act).

Παρ’ όλα αυτά, τα δικαςτιρια του Καναδά εξακολουκοφν να δικάηουν με το μζτρο

τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ εντόσ του πλαιςίου τθσ Πράξθσ τοιχείων

Προςωπικισ Περιουςίασ (Personal Property Security Act). Βεβαίωσ είναι ξεκάκαρο

ότι οφτε το Άρκρο 9 οφτε θ νομοκεςία του Καναδά για τα τοιχεία Προςωπικισ

Λδιοκτθςίασ (Canadian Personal Property Security) εμπεριζχουν τθν ζννοια τθσ

κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ ενόσ δικαιϊματοσ ςε ζνα κεφάλαιο ι πάγιο. Είτε το

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

20/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

δικαίωμα ζχει προςαρτθκεί είτε όχι. Δεν υπάρχει ενδιάμεςθ κατάςταςθ, ι δεν

υπάρχει ανάγκθ να υπάρχει.40

Σο κοτςζηικο δίκαιο δεν αναγνωρίηει, εν αρχι, τθ μθ ιδιοκτθςιακι εξαςφάλιςθ

ςε κινθτι περιουςία κακόλου. Ωςτόςο, τα εμπορικά πλεονεκτιματα τθσ

κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ οδιγθςαν ςτθν υιοκζτθςι του από τθ κοτία υπό τθν

Εταιρικι Πράξθ (κυμαινόμενθ αςφάλιςθ) (κοτία) το 1961 (Companies Floating

Charges Scotland Act).41

IV. ΤΓΧΡΟΝΗ ΚΡΙΣΙΚΗ ΣΗ ΚΤΜΑΙΝΟΜΕΝΗ ΑΦΑΛΕΙΑ ΣΟ ΒΡΕΣΑΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θ κυμαινόμενθ αςφάλιςθ ςυνζβαλε ςτο

μζγιςτο ςτθ δυνατότθτα των εταιριϊν για άντλθςθ κεφαλαίων ςτθν Μ. Βρετανία..

Όπωσ ςτο Άρκρο 9, του Ενιαίου Εμπορικοφ Κϊδικα, το δικαίωμα εξαςφάλιςθσ

μπορεί να δϊςει διεκνι εξαςφάλιςθ πάνω ςε υπάρχοντα και μελλοντικά

περιουςιακά ςτοιχεία για τθν εξαςφάλιςθ τωρινϊν και μελλοντικϊν χρεϊν. Μπορεί

να δθμιουργθκεί από μια απλι ςυμφωνία εξαςφάλιςθσ και να τελειοποιθκεί με μία

ςφμβαςθ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ. Προςδίδει ςτον αςφαλειολιπτθ μια ατελι

εξαςφάλιςθ ενϊ αφινει ςτον αςφαλειοδότθ τθν ελευκερία να διαπραγματευτεί τα

πάγιά του ςε κανονικι επιχειρθματικι λειτουργία. Θ αρχικι του αδυναμία, το ρίςκο

του υποβιβαςμοφ ςε ακόλουκουσ εξαςφαλιςμζνουσ και εκτελεςτικοφσ πιςτωτζσ,

μπορεί να ξεπεραςτεί μαηικά (όχι όμωσ και ολοκλθρωτικά) από αρνθτικζσ

ενεχυριάςεισ ςθμειωτζεσ ςτα βιβλία και με τθν πρόβλεψθ τθσ αυτόματθσ

αποκρυςτάλλωςθσ του χρζουσ όςον αφορά ςε αυτά τα περιουςιακά ςτοιχεία ζναντι

των οποίων ξεκίνθςε θ εκτζλεςθ.42

Όμωσ παρ’ όλα αυτά τα πλεονεκτιματα, για το Αγγλικό δίκαιο θ

κυμαινόμενθ αςφάλιςθ χαρακτθρίηεται ςιμερα αναχρονιςμόσ. Σο βαςικό

πρόβλθμα ζγκειται όχι τόςο ςτθν κυμαινόμενθ αςφάλιςθ αυτι κακεαυτι αλλά ςτο

40

Farnsworth, A. An Introduction to the legal system of the United States, New York, 1963, Sheridan , L.A., Rights in Security, Collins London and Glasgow, 1974, Feldman David and Meisel Frank, Corporate and Commercial Law: Modern Developments, New York, Lloyd’s of London Press Ltd, 1996, 41

Μζχρι τθν αντικατάςταςθ του από Companies Act 1985, Part XVIII. 42

Roy Goode “Charges over Book Debts – A missed Opportunity”, 1994, 110 L.Q.R. 592.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

21/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

γεγονόσ ότι το Αγγλικό δίκαιο ςτοιχείων προςωπικισ ιδιοκτθςίασ αποτελείται

κυρίωσ από μια ςυνάκροιςθ νομικϊν τεχνουργθμάτων τα οποία ζχουν εξελιχκεί με

τουσ αιϊνεσ, το κακζνα με τα δικά του ξεχωριςτά νομικά χαρακτθριςτικά, το δικό

του τρόπο δθμιουργίασ, τουσ δικοφσ του κανόνεσ τελειοποίθςθσ και

προτεραιοτιτων. Είναι αλικεια ότι διαμορφϊνοντασ αυτοφσ τουσ κανόνεσ τα

δικαςτιρια ανταποκρίκθκαν ςτισ τακτικζσ κεωριςεισ ςτο βακμό που

αντιλαμβάνονταν ότι θ δικαςτικι νομοκεςία τουσ επζτρεπε. Όμωσ αρχζσ και

κανόνεσ που εκμαιεφονται από μεγάλεσ δικαςτικζσ υποκζςεισ δεν είναι

υποκατάςτατο ενόσ μοντζρνου κεςπίςματοσ για τα ςτοιχεία προςωπικισ

περιουςίασ ςτο οποίο όλεσ οι ςυναλλαγζσ που τείνουν να εξυπθρετοφν τθ

λειτουργία τθσ εξαςφάλιςθσ ςυγκεντρϊνονται ςε ζνα ενιαίο ςφςτθμα κανονιςμϊν,

με κανόνεσ προςάρτθςθσ, τελειοποίθςθσ και προτεραιοτιτων που κακορίηονται

από μια νομοκετικι πολιτικι παρά από κεμελιϊδθ λογικι. Είναι θ ζλλειψθ αυτοφ

του ολοκλθρωμζνου πλαιςίου ςτθν οποία βρίςκονται οι ρίηεσ των ςθμερινϊν

προβλθμάτων.43

Θ φπαρξθ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ ωσ ζνασ ξεχωριςτόσ μθχανιςμόσ

εξαςφάλιςθσ κάνει αναγκαία τθ δθμιουργία κριτθρίων για το διαχωριςμό του από

το πάγιο βάροσ (υποχρζωςθ). Θ ςθμαντικότθτα αυτοφ του διαχωριςμοφ ζγκειται

ςτουσ διαφορετικοφσ κανόνεσ προτεραιότθτασ, ςτα ςτακερά και κυμαινόμενα βάρθ

και ςτον υποβιβαςμό του κυμαινόμενου, αλλά όχι του παγίου, χρζουσ ςε

προνομιακζσ απαιτιςεισ ςε μια διάλυςθ. Είναι λοιπόν απαραίτθτο να υπάρχουν

ξεκάκαρα κριτιρια για το διαχωριςμό των δυο τφπων εξαςφάλιςθσ. Όμωσ ςε ςχζςθ

με τα χρζθ ςτα βιβλία δανείων και τισ προςόδουσ αυτϊν ο νόμοσ είναι τελείωσ

μπερδεμζνοσ, γεγονόσ το οποίο μπορεί να λυκεί μόνο από τθ Βουλι των Λόρδων ι

από τθ νομοκεςία. Ζνασ εξαςφαλιςμζνοσ πιςτωτισ δεν μπορεί να ορίςει

διαχειριςτικό ςφνδικο εκτόσ και αν θ εξαςφάλιςι του αποτελείται από ι

περιλαμβάνει κυμαινόμενθ αςφάλιςθ, αλλά δεν υπάρχει απαίτθςθ τα περιουςιακά

ςτοιχεία που καλφπτονται από κυμαινόμενθ αςφάλιςθ να ζχουν ςθμαντικι αξία ςε

43

Roy Goode and Jacob S. Ziegel, Hire – Purchase and Conditional Sale: A Comparative Survey of Commonwealth and American Law, 1965, ςελ. 312 και επ.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

22/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

ςχζςθ με το ςφνολο. Ζτςι αν ζνασ αςφαλειολιπτθσ αποκτιςει ζνα ςτακερό χρζοσ

μόνο, το γεγονόσ ότι αυτό καλφπτει το 99% των παγίων του αςφαλειοδότθ δεν τον

εξουςιοδοτεί να ορίςει ςφνδικο. Κι ακόμθ, θ Πράξθ Πτϊχευςθσ περιζχει ειδικζσ

διατάξεισ για τθν αποφυγι τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ που δίνονται από τθν

πτωχεφουςα εταιρία αντί νζασ αξίασ ςυγκεκριμζνου είδουσ. Θ κεμελιϊδθσ πολιτικι,

που μεταφζρεται από προθγοφμενεσ νομοκεςίεσ, πικανϊσ να εμποδίηει

ανεξαςφάλιςτουσ πιςτωτζσ που βρίςκονται ςε μειονεκτικι κζςθ απϋ το εφροσ τθσ

κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ. Ακόμθ όμωσ τα περιςςότερα περιουςιακά ςτοιχεία

αςφαλειοδοτϊν μποροφν να δεςμευτοφν με ςτακερό χρζοσ το οποίο δεν υπόκεινται

ςε ειδικζσ διατάξεισ.44

Σο αντίκτυπο τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ ςε άλλουσ αςφαλειολιπτεσ ζχει

γίνει κζμα κριτικισ και ανθςυχίασ ςτθν Μεγάλθ Βρετανία ςχεδόν από τον καιρό τθσ

δθμιουργίασ του. Οι δικαςτζσ παραπονοφνταν ότι είναι άδικο ςτθν εκτζλεςθ των

αςφαλειολθπτϊν που βλζπουν τουσ καρποφσ τθσ προςπάκειάσ τουσ να

απομακρφνονται ωσ αποτζλεςμα τθσ αποκρυςτάλλωςθσ. Οι κυβερνθτικζσ επιτροπζσ

όπωσ θ Επιτροπι Loreburn το 1906 και θ Επιτροπι Cork το 1982 εξωκικθκαν να

προτείνουν τθν απόλυτθ κατάργθςι του. Θ ίδια θ Επιτροπι Cork, χωρίσ να πθγαίνει

μακριά, ςυνθγόρθςε ότι το 10% από τισ κακαρζσ ρευςτοποιιςεισ παγίων που

υπόκεινται ςε κυμαινόμενθ αςφάλιςθ κα ζπρεπε να πάνε ςτθν άκρθ και να

δθμιουργθκεί ζνα κεφάλαιο για διανομι μεταξφ κανονικϊν ανεξαςφάλιςτων

πιςτωτϊν. Μια πιο εξελιγμζνθ κριτικι είναι ότι θ αποκρυςτάλλωςθ τθσ

κυμαινόμενθσ αςφάλιςθσ θ οποία ζχει ςθμαντικζσ επιπλοκζσ για τουσ ακόλουκουσ

πιςτωτζσ, δε χρειάηεται να εγγραφεί, ζτςι ϊςτε οι τρίτοι που ακολοφκωσ κα

διαπραγματευτοφν με τθν εταιρία μπορεί να παραπλανθκοφν.45

Σο Άρκρο 9 αποφεφγει όλεσ αυτζσ τισ επιπλοκζσ επιτρζποντασ τθν άμεςθ

προςάρτθςθ του δικαιϊματοσ εξαςφάλιςθσ, ακόμθ και εκεί που ζχει δοκεί θ

δυνατότθτα ςτον αςφαλειοδότθ να διαπραγματεφεται τα πάγιά του ςε κανονικό

44

Ομοίωσ. 45

Roy Goode “The Exodus of the Floating Charge” in Corporate and Commercial Law: Modern Developments, edited by David Feldman and Frank Meisel, 1996, Lloyd’s od London Press Ltd, ςελ. 210-203.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

23/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

επιχειρθματικό περιβάλλον, και χρθςιμοποιϊντασ τουσ κανόνεσ προτεραιότθτασ

βαςιςμζνουσ ςε κεωριςεισ τακτικισ για να κακοριςτεί ςε ποιεσ περιπτϊςεισ αυτό

το δικαίωμα κα υπερβαίνεται από μια ακόλουκθ διαπραγμάτευςθ ι εκτζλεςθ

ζναντι των παγίων. Είναι ανοιχτό ςε διάλογο το γεγονόσ ότι οι κανονιςμοί

προτεραιότθτασ ςτο Άρκρο 9 κλίνουν μακράν υπζρ του εξαςφαλιςμζνου πιςτωτι

(αςφαλειολιπτθ) αλλά αυτό είναι κζμα τακτικισ που μπορεί να λυκεί

μετατρζποντασ τουσ κανονιςμοφσ και δεν επθρεάηει το κεμελιϊδεσ ςθμείο αυτισ

τθσ ενοποιθτικισ κεϊρθςθσ των δικαιωμάτων εξαςφάλιςθσ ςτα οποία οι κανόνεσ

προςάρτθςθσ, τελειοποίθςθσ και προτεραιότθτασ είναι ξεκάκαροι και ςχεδιαςμζνοι

για να παράγουν αποτελζςματα τα οποία είναι δίκαια ςε απλζσ υποκζςεισ και είναι

ςαφϊσ προτιμθτζο ςτθ μθ-κωδικοποιθμζνθ και μθ-ςυςτθματικι ςυγκριτικι

παράκεςθ κανόνων που ζχει επίπονα αναπτυχκεί ςτθν Μεγάλθ Βρετανία τον

τελευταίο αιϊνα.46

H κυμαινόμενθ αςφάλιςθ ςτθν Μεγάλθ Βρετανία ςυνζβαλε τα μζγιςτα για

να διευκολφνει χρθματοδοτιςεισ ευρείασ κλίμακασ, και ςτθ ςυνζχεια, να

εμπλουτίςει το Αγγλικό δόγμα και νομολογία. Σο Αγγλικό δίκαιο μπορεί να είναι

περιφανο για τθ διαμόρφωςθ, μζςω τθσ εφευρετικότθτασ των δικαςτϊν δικαίου

επιείκειασ, ενόσ εργαλείου μεγάλθσ δφναμθσ47 για το εμπορικζσ ςυναλλαγζσ πολλά

χρόνια πριν, μολονότι τισ ατζλειεσ και ελλείψεισ του, αν ςκεφτεί κανείσ ότι ςτθν

χϊρα μασ ειςιχκθ με τεράςτια κακυςτζρθςθ μόλισ πριν τζςςερα ζτθ με το άρκρο

16 του Νόμου 2844/2000 «υμβάςεισ επί κινθτϊν ι απαιτιςεων υποκείμενεσ ςε

δθμοςιότθτα και άλλεσ ςυμβάςεισ παροχισ αςφάλειασ.»

V. ΚΑΘΙΕΡΩΗ ΣΟΤ ΕΝΕΧΤΡΟΤ ΧΩΡΙ ΠΑΡΑΔΟΗ (ΠΛΑΜΑΣΙΚΟ ΕΝΕΧΤΡΟ) ΚΑΙ ΙΣΟΡΙΚΗ ΣΟΤ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ζνασ από τουσ λόγουσ κακιζρωςθσ του πλαςματικοφ ενεχφρου είναι θ

πρόκλθςθ, πρώτα – πρώτα, ςτο ενζχυρο κινθτών του εξαιρετικά δυςάρεςτου

αποτελζςματοσ, εξαιτίασ τθσ τικζμενθσ ςε αυτό, για λόγουσ προςταςίασ τόςο των

46

Ομοίωσ. 47

Ομοίωσ.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

24/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

τρίτων όςο και του ενεχυροφχου δανειςτι, απαγόρευςθσ παράδοςθσ τθσ οιονεί

νομισ του πράγματοσ με αντιφώνθςθ (constitutum possesorium).48 Του

αποκλειςμοφ ουςιαςτικά ςυναρμολόγθςισ του ςτισ ςπουδαιότερεσ κατθγορίεσ

κινθτών, και ςυγκεκριμζνα ςε όλα όςα είναι απαραίτθτα για τθ λειτουργία ι τθν

ενάςκθςθ τθσ επιχείρθςισ ι του επαγγζλματοσ του ενεχυραςτι, όπωσ είναι ο

μθχανολογικόσ εξοπλιςμόσ, εργαλεία, μθχανιματα, αυτοκινοφμενα οχιματα πάςθσ

φφςεωσ κ.λ.π. Αποκλειςμοφ, ουςιαςτικά ςτισ μζρεσ μασ, ενόσ τεράςτιου

ςυςςωρευμζνου κινθτοφ πλοφτου μεγάλθσ αξίασ, ο οποίοσ κα μποροφςε, μζςω μιασ

κατάλλθλθσ δικαϊκισ προςαρμογισ ν’ αποφευχκεί προσ το ςυμφζρον όλων, τόςο

των ςυναλλαςςομζνων όςο και τθσ εκνικισ οικονομίασ, αφοφ με τον τρόπο αυτό

γίνεται δυνατι θ άνετθ πρόςβαςθ ςτθ ροι των πιςτώςεων ενόσ πολφ μεγάλου

αρικμοφ προςώπων τα οποία εμποδίηονται ς’ αυτιν από τον λόγο αυτό, όταν

ςτεροφνται ακίνθτθ περιουςία για τθν υποκικευςι τθσ. Αλλά, και αν ακόμθ δεν

πρόκειται για πράγματα που ο ιδιοκτιτθσ αδυνατεί να αποχωριςκεί, δεν ζπεται ότι

αυτό κα κακιςτοφςε πρακτικά, τουλάχιςτον, δυνατι τθν ενεχφραςι τουσ, αφοφ κάτι

τζτοιο κα προχπόκετε, με εξαίρεςθ τθν περίπτωςθ εμπορευμάτων αποτικζμενων

ςτισ Γενικζσ Αποκικεσ, εξεφρεςθ κατάλλθλων αποκθκευτικών χώρων κατοχισ και

φφλαξθσ τουσ κ.λ.π.49

Η ςχετικι κίνθςθ διεκνώσ για υπαγωγι ςε εμπράγματθ αςφάλεια τζτοιασ

φφςεωσ αντικειμζνων, ιταν φυςικό να ξεκινιςει από τα κινθτά εκείνα, τα οποία,

λόγω ευχεροφσ εξατομικεφςεωσ και διατθριςεωσ τθσ αξίασ τουσ για ζνα ικανό

ςχετικώσ χρονικό διάςτθμα, κα μποροφςαν να προςομοιωκοφν με τα ακίνθτα, και

ωσ τζτοια ιταν, πρώτα – πρώτα τα πλοία, τα οποία ζτςι εφκολα ζγινε δυνατό να

υποβλθκοφν ςε ζνα κακεςτώσ δθμοςιότθτασ παρόμοιο με το υποκθκικό.

Στθν ςυνζχεια θ διεκνισ αυτι κίνθςθ ςτράφθκε προσ δφο εντελώσ αντίκετεσ

κατευκφνςεισ, καταλαμβάνοντασ αφενόσ μεν κινθτά ευχεροφσ εξατομικεφςεωσ

όπωσ τα πλοία, και ςυγκεκριμζνα, είδθ μθχανολογικοφ εξοπλιςμοφ, αυτοκίνθτα,

48

Απαγόρευςθσ που ςυναντάται ςε όλεσ τισ εκνικζσ νομοκεςίεσ με καταγωγι ςτο ρωμαϊκό δίκαιο. 49

Βλζπε Ειςθγθτικι Ζκκεςθ επί του χεδίου Ν.2844/2000. Βλζπε επίςθσ Αιτιολογικι Ζκκεςθ επί του χεδίου Ν.2844/2000. Βλζπε Μάηθσ Π. 26

ο Πανελλινιο υνζδριο τθσ Ζνωςθσ Ελλινων

Δικονομολόγων.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

25/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

αεροςκάφθ κ.λ.π. και αφετζρου γεωργικά είδθ και προϊόντα, όπωσ ςπόρουσ,

καρποφσ, εργαλεία, κτινθ κ.λ.π. προσ διευκόλυνςθ τθσ πρόςβαςθσ ςτισ τραπεηικζσ

πιςτώςεισ ειδικά των γεωργών, για να καταλιξει από εκεί και πζρα αργότερα ςε

άλλα αναλωτά πράγματα, όπωσ ςτερεά και υγρά καφςιμα και μεταλλευτικά

προϊόντα, κακώσ και πάςθσ φφςεωσ εμπορεφματα, ακόμθ και μελλοντικά, ςτα οποία

ζτςι θ ςφςταςθ πλαςματικοφ ενεχφρου κα μποροφςε εφλογα να κεωρθκεί ότι

αποτζλεςε τθ νεότερθ, πιο εξελιγμζνθ και εκλεπτυςμζνθ του μορφι.50

Στθν Ελλάδα αν εξαιρζςουμε οριςμζνεσ μεμονωμζνεσ ρυκμιςμζνεσ

περιπτώςεισ πλαςματικοφ ενεχφρου, που κεςπίςτθκαν υπζρ ςυγκεκριμζνων

πιςτωτών και απαιτιςεων, όπωσ λ.χ. το γεωργικό, το ενζχυρο καπνοφ, το

κινθματογραφικό, το επί μθχανθμάτων εργοςταςίου, το επί μεταλλεφματοσ και

λατομικοφ προϊόντοσ,51 οι ςυναλλαγζσ ευρζωσ ςτεροφνταν μζχρι ςιμερα κατά βάςθ

τθ μεγάλθ χρθςιμότθτά του. Κι αυτό, παρά το ότι ιδθ οι ςυντάκτεσ του Αςτικοφ

Κώδικα τθν αναγνώριηαν, δίςταηαν όμωσ να προβοφν ευκζωσ ςτθν κακιζρωςθ του

κεςμοφ, εξαιτίασ ςοβαρών δυςκολιών που κα ζπρεπε πρώτα να υπερνικθκοφν.

Εντοφτοισ, κζλοντασ να τονίςουν τθ ςθμαςία που απζδιδαν ςτο πλαςματικό ενζχυρο

αφιζρωςαν ειδικι διάταξθ (άρκρο 1214), ςφμφωνα με τθν οποία “με μόνθ τθ

ςυμφωνία ςυνίςταται ενζχυρο χωρίσ παράδοςθ, αν θ ςυμφωνία αυτι καταχωριςκεί

ςε δθμόςιο βιβλίο που κακορίηεται για το ςκοπό αυτό από το νόμο”,

προετοιμάηοντασ ζτςι το ζδαφοσ για μια μελλοντικι του ειςαγωγι με ζνα ειδικό

νομοκζτθμα.52

50

Ομοίωσ. 51

Βλζπε αναλυτικότερα αμζςωσ παρακάτω ςτθν πρακτικι οικονομικι ςθμαςία του ενεχφρου ςτισ διάφορεσ μορφζσ του μζχρι ςιμερα 52

Βλζπε και άρκρο 71 ΕιςΝ Α.Κ., ςφμφωνα με το οποίο «με ιδιαίτερο νόμο κα κακοριςκοφν τα ςχετικά με δθμόςιο βιβλίο που προβλζπει το άρκρο 1214 του Κϊδικα». Για τισ εξαιρετικοφ ενδιαφζροντοσ ςχετικζσ αναλφςεισ – ςυηθτιςεισ των ςυνεδριάςεων των ςυντακτικϊν επιτροπϊν του Κϊδικα, βλ. τόμο Γϋ επίςθμων πρακτικϊν χ. Α.Κ. (εμπράγματου Δικαίου) ςτισ ςελίδεσ 14, 15, 18, 50-53, 83, 84 και 246, 247. Είναι γνωςτό ότι ο νόμοσ περί του βιβλίου αυτοφ ουδζποτε δθμοςιεφτθκε και ζτςι επί πενιντα και πλζον χρόνια δεν είχαμε το πλαςματικό ενζχυρο του άρκρου 1214. Θ διάταξθ αυτι του Αςτικοφ Κϊδικα είχε μείνει γράμμα κενό. Σο φαινόμενο δεν είναι βεβαίωσ ανεξιγθτο, διότι και άλλεσ χϊρεσ, με δίκαιο ίςωσ πιο προθγμζνο από το ελλθνικό, δεν είχαν μζχρι τϊρα νόμο για πλαςματικό ενζχυρο. Αυτό δικαιολογεί κάπωσ τουσ διςταγμοφσ του Ζλλθνα νομοκζτθ να προχωριςει ςτθ ςφνταξθ του τελικοφ νόμου.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

26/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

τθν ςυνζχεια, κάτω από τθ ςφοδρι πίεςθ των ςυναλλαγϊν ςιμερα οι

ςχετικζσ προςπάκειεσ53 ζλαβαν ςυλλογικό χαρακτιρα ςτα πλαίςια των εργαςιϊν

ςφνταξθσ χεδίου νζου Εμπορικοφ Κϊδικα, με κζςθ ειδικϊν διατάξεων ςε όλα τα

ςυνταχκζντα διαδοχικϊσ χζδια.54 Σελικά εξαιτίασ τθσ μθ προϊκθςθσ προσ ψιφιςθ

και του τελευταίου από τα εν λόγω χζδια, ςυςτάκθκε επιτροπι για τθν ειςαγωγι

ειδικά του κεςμοφ του πλαςματικοφ ενεχφρου με τθν ςθμερινι μορφι του

ν.2844/2000.

1. Προβλθματιςμοί για τθν κζςπιςθ του Νόμου 2844/2000. Λφςεισ που επιλζχκθκαν

Εάν προςπακιςουμε να προςεγγίςουμε τα κυριότερα προβλιματα τθσ

ειςαγωγισ του κεςμοφ του πλαςματικοφ ενεχφρου, κα ζλεγε κανείσ ανεπιφφλακτα

ότι αυτά οφείλονται ςτα άπειρα είδθ των κινθτϊν πραγμάτων μιασ επιχείρθςθσ,

βιομθχανίασ, βιοτεχνίασ κ.α., ςτθν διαφορετικι τουσ υφι αλλά και ςτθν

προςιδιάηουςα ςτθν φφςθ τουσ ευχζρεια μεταφοράσ, μετατροπισ και απόκρυψθσ.55

Πρϊτα - πρϊτα τζκθκε το βαςικό ερϊτθμα, μιπωσ είναι προτιμότερο να

προςτεκοφν απλϊσ ςτισ ιδθ κεςπιςμζνεσ μεμονωμζνεσ ρυκμίςεισ που αναφζραμε

ανωτζρω, όςεσ άλλεσ κρίνονταν χριςιμο για τθν κάλυψθ νζων αναγκϊν που

αναφάνθκαν ςτο μεταξφ, ι κα ζπρεπε, αντίκετα, να καταργθκοφν όλεσ τουσ και να

ειςαχκεί μια ενιαία και γενικι ρφκμιςθ.56 Θ πρϊτθ λφςθ, ναι μεν παρουςίαηε

μεγάλο προςόν τθσ ευκολίασ και απλότθτασ, εντοφτοισ μειονεκτοφςε κατά τα λοιπά

ζναντι τθσ δεφτερθσ ςτο ότι οι διάφορεσ ξεχωριςτζσ ρυκμίςεισ ειςιχκθςαν κάκε

φορά ςτο παρελκόν προσ ικανοποίθςθ ςυγκεκριμζνων αναγκϊν και για να ιςχφςουν

υπζρ οριςμζνων πιςτωτϊν και απαιτιςεων. Επομζνωσ δεν προςζφεραν ενιαίεσ και

ολοκλθρωμζνεσ λφςεισ, κάτι που φυςικά, διόλου δεν οδθγοφςε ςε αςφάλεια 53

Μάηθσ, Το Πλαςματικόν Ενζχυρον (1977), όπου και παράκεςθ νόμου ςυνοδευόμενο με αναλυτικι αιτιολογικι ζκκεςθ, για μία μελλοντικι (τότε) ειςαγωγι του κεςμοφ ςε ευρεία ζκταςθ (ςελ.189 επ.). 54

(των ετϊν 1981, 1984, 1989, 1997). 55

Μάηθσ «Ο νζοσ νόμοσ για τθν εμπράγματθ αςφάλεια ςε κινθτά και απαιτιςεισ», 26ο Πανελλινιο

υνζδριο τθσ Ενϊςεωσ Ελλινων Δικονομολόγων. 56

Ομοίωσ.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

27/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

δικαίου. υνεπϊσ θ δεφτερθ λφςθ, αν και απείρωσ δυςκολότερθ, κρίκθκε πιο

αςφαλισ και επιλζχκθκε εξάλλου από τθν τελευταία επιτροπι, όπωσ το ίδιο είχε

γίνει και προθγουμζνωσ από τισ επιτροπζσ του χεδίου Εμπορικοφ Κϊδικα.57

Πζρα απ’ αυτό, ζνασ άλλοσ προβλθματιςμόσ που τζκθκε ιταν, προσ

αςφάλεια ποιων απαιτιςεων και προςϊπων κα ζπρεπε να παρζχεται το εν λόγω

ενζχυρο, ποια πράγματα κα επιβαρφνονται με αυτό, ποιο κα πρζπει να είναι το

ςφςτθμα δθμοςιότθτασ, και ποια πρόςωπα κα οριςκοφν αρμόδια για τθν τιρθςθ

των δθμοςίων βιβλίων. Επίςθσ, ποιεσ κα είναι οι ςυνζπειεσ από τθ δθμόςια

εγγραφι, τόςο ζναντι των άλλων, προθγοφμενων και επόμενων εμπραγμάτων πάνω

ςτο πράγμα βαρϊν, όςο και τουσ τρίτουσ – και ςυγκεκριμζνων γιϋ αυτοφσ ςτουσ

οποίουσ τυχόν ανικουν τα ενεχυραηόμενα πράγματα, όπωσ όμωσ ακόμθ και για

εκείνουσ ςτουσ οποίουσ αυτά μεταβιβάηονται από τον ενεχυραςτι – και ςυναφϊσ,

αν είναι ςκόπιμο οι επιβλθτζεσ ςυνζπειεσ αυτζσ να διαφζρουν ανάλογα με το είδοσ

των υπζγγυων αντικειμζνων.

Διαπιςτϊνεται λοιπόν, ότι οι δυςκολίεσ για τθν τελικι κζςπιςθ του κεςμοφ

ιταν εγγενείσ. Όταν πρόκειται περί ακινιτων αυτά είναι οριςμζνα και δεδομζνα.

Όταν όμωσ πρόκειται περί κινθτϊν, δεδομζνου ότι αυτά πολλαπλαςιάηονται

ςυνεχϊσ, αν ςκεφτεί κανείσ πόςα μθχανιματα, πόςα οχιματα, και πόςα γενικϊσ

κινθτά αξίασ παράγονται κακθμερινϊσ, δεν ιταν δφςκολο να βρεκεί ζνα ςφςτθμα,

που να μθν αποτφχει, ακριβϊσ λόγω του τεράςτιου αρικμοφ των κινθτϊν και των

ςχετικϊν δικαιοπραξιϊν των εγγραπτζων ςε βιβλία. Ζπρεπε να προθγθκοφν άλλα

νομοκετιματα ϊςτε να ωριμάςει ο χρόνοσ και να ςυνειδθτοποιθκεί ποια είναι τα

κινθτά, επί των οποίων μπορεί να ςυςτακεί ενζχυρο χωρίσ παράδοςθ.58

Προθγικθκε θ νομοκεςία περί τθσ χρθματοδοτικισ μίςκωςθσ. Με τον νόμο

αυτό ο νομοκζτθσ ζβαλε ζνα περιοριςμό κακορίηοντασ ότι θ χρθματοδοτικι

μίςκωςθ είναι δυνατι, μόνο εφόςον ςυνομολογείται μεταξφ μιασ ειδικισ εταιρίασ

χρθματοδοτικισ μίςκωςθσ και μιασ επιχείρθςθσ ι ενόσ επαγγελματία.59 Ιδθ λοιπόν

57

Βλζπε αναλυτικότερα Μάηθσ, Το Πλαςματικόν Ενζχυρον, παρ.34 Λ ςελ.145. 58

Απ. Γεωργιάδθσ, Παρζμβαςθ ςτο 26ο Πανελλινιο υνζδριο Δικονομολόγων.

59 Βλ. γενικά Μάηθ, Χρθματοδοτικι Μίςκωςθ.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

28/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

ζχουμε με τον κεςμό τθσ χρθματοδοτικισ μίςκωςθσ ζναν περιοριςμό ωσ προσ τα

πρόςωπα. Σα πρόςωπα των ςυμβαλλομζνων, του ενεχυραςτι και του ενεχυροφχου

δανειςτι, πρζπει να είναι ςιμερα είτε επιχείρθςθ είτε επαγγελματίασ. Δεν μπορεί,

για παράδειγμα, ο δθμόςιοσ υπάλλθλοσ, ο οποίοσ κζλει να πάρει ζνα δάνειο για να

πάει διακοπζσ τα Χριςτοφγεννα να ςυςτιςει επάνω ςτο ιδιωτικό του αυτοκίνθτο

ενζχυρο χωρίσ παράδοςθ. Ζχουμε, όπωσ κα δοφμε και αναλυτικά παρακάτω, ζναν

πρϊτο περιοριςμό όςον αφορά ςτα πρόςωπα. Ζνασ δεφτεροσ περιοριςμόσ τζκθκε

αναφορικά με τισ απαιτιςεισ. Αυτό αφορά μόνο τισ απαιτιςεισ που αςφαλίηονται

και θ αςφάλεια είναι αναγκαία για τθν επιχείρθςθ ι τθν άςκθςθ του επαγγζλματοσ.

Και ο τρίτοσ περιοριςμόσ προκφπτει από τα πράγματα που μπορεί να είναι

αντικείμενα του ενεχφρου. Πράγματα μπορεί να είναι κινθτά, εξαιρουμζνων των

χρθμάτων, των αξιογράφων, των αντικειμζνων οικοςκευισ και εκείνων των κινθτϊν

τα οποία μποροφν αυτοτελϊσ να υπαχκοφν ςε ςφςτθμα υποκικθσ. Εάν μάλιςτα

αφαιρεκοφν και όλα τα καταναλωτικά αγακά, τα οποία εξαιροφνται ρθτϊσ, ζτςι

περιορίηεται θ δυνατότθτα ςυςτάςεωσ «πλαςματικοφ» ενεχφρου ςε αντικείμενα

μθχανικοφ εξοπλιςμοφ, μθχανιματα, οχιματα και ςε εμπορεφματα.

Οι προχποκζςεισ ςυςτάςεωσ του ενεχφρου ςε κινθτά χωρίσ παράδοςθ είναι

τρεισ : Πρϊτον, θ κυριότθτα του ενεχυραςτι. Πρζπει όμωσ να ςυμβαίνει όπωσ και

ςτο κοινό ενζχυρο, ο ενεχυριαςτισ να είναι κφριοσ του πράγματοσ. Κατ’ εξαίρεςθ

μπορεί να ςυςτακεί ενζχυρο από μθ κφριο βάςει των διατάξεων περί καλισ

πίςτεωσ. Προβλζπεται θ δυνατότθτα αυτι υπό αυςτθρζσ προχποκζςεισ, αλλά

αφετθρία πρζπει να είναι θ κυριότθτα του ενεχυραςτι. Δεφτερον, χρειάηεται

ςυμφωνία των μερϊν και τρίτον, θ καταχϊρθςθ τθσ ςυμφωνίασ αυτισ ςτο ειδικό

βιβλίο. Θ καταχϊρθςθ αυτι ζχει ςυςτατικι ςθμαςία. Από τθν εγγραφι αρχίηει να

υπάρχει το ενζχυρο.

Ζνα άλλο ηιτθμα που ζχει ουςιαςτικι ςθμαςία και πρζπει να επιςθμάνουμε,

είναι ότι ςτο ενζχυρο χωρίσ παράδοςθ ι όπωσ αποκαλείται «πλαςματικό ενζχυρο»

ο ενεχυροφχοσ δανειςτισ αποκτά οιονεί νομι. Αυτό ζχει ιδιαίτερθ ςθμαςία, τόςο

κεωρθτικι όςο κυρίωσ και πρακτικι. Είναι γνωςτό ότι, όπωσ ςτθν κυριότθτα

αντιςτοιχεί θ νομι, θ λεγόμενθ «κακολικι» νομι, ζτςι και ςτα περιοριςμζνα

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

29/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

εμπράγματα δικαιϊματα60 αντιςτοιχεί οιονεί νομι, νομι εμπράγματου δικαιοφχου.

Άρα ο ενεχυροφχοσ δανειςτισ αποκτά ςτο ενζχυρο κινθτϊν χωρίσ παράδοςθ οιονεί

νομι. Αυτι είναι θ κεωρθτικι πλευρά, θ οποία διαςφαλίηει τθν ενότθτα του

ςυςτιματοσ. Θ πρακτικι ςθμαςία ςυνίςταται ςτο ότι, αν δεν είχε οιονεί νομι ο

ενεχυροφχοσ δανειςτισ, κα του αποςτεροφςαμε τθ δυνατότθτα προςταςίασ τθσ

νομισ. Εάν προςβλθκεί από τρίτον ο ενεχυροφχοσ δανειςτισ και αδιαφορεί ο

οφειλζτθσ, ο οποίοσ ζχει τθ χριςθ του πράγματοσ, να αςκιςει τισ περί νομισ

αγωγζσ, τθ ςχετικι προςταςία, ζνδικθ και αυτοδφναμθ, τθν ζχει ο ενεχυροφχοσ

δανειςτισ ωσ οιονεί νομζασ.61

Επίςθσ προβλθματιςμόσ αποτζλεςε αν μετά τθ νομοκετικι κακιζρωςθ του

«πλαςματικοφ» ενεχφρου, υπιρχε λόγοσ διατιρθςθσ και του κεςμοφ τθσ

καταπιςτευτικισ μεταβίβαςθσ τθσ κυριότθτασ. Ο κεςμόσ τθσ καταπιςτευτικισ

μεταβίβαςθσ τθσ κυριότθτασ δθμιουργικθκε ςτθν Γερμανία, ακριβϊσ για να

καλφψει το κενό από τθν ζλλειψθ του πλαςματικοφ ενεχφρου, και επειδι υπιρχαν

κινθτά μεγάλθσ αξίασ τα οποία ζπρεπε να αξιοποιθκοφν χρθματοπιςτωτικά, δθλαδι

να ενιςχφςουν τθν πιςτολθπτικι ικανότθτα του κυρίου τουσ.62 Όπωσ αν

υποκζςουμε ότι πθγαίνει ςτθν Σράπεηα ζνασ εργολάβοσ δθμοςίων ζργων, ο οποίοσ

ζχει ζνα μεγάλο αρικμό μθχανθμάτων και οχθμάτων μεγάλθσ αξίασ, και κζλει ζνα

δάνειο για τθν επιχείρθςι του. Κα ζπρεπε, εφόςον το πλαςματικό ενζχυρο δεν

υπιρχε μζχρι τϊρα, να παραδϊςει τθν κατοχι των πραγμάτων αυτϊν ςτθν

Σράπεηα, εάν δεν υπιρχαν άλλεσ δυνατότθτεσ εξόφλθςθσ τθσ Σράπεηασ. Κα ζπρεπε

λοιπόν να ςυςτιςει υπζρ τθσ τράπεηασ ενζχυρο ςτα μθχανιματα. Ο ΑΚ, ωσ γνωςτόν,

απαιτεί για τθ ςφςταςθ ενεχφρου πραγματικι ι υλικι παράδοςθ, για λόγουσ

δθμοςιότθτασ, επειδι ςτα κινθτά δεν ζχουμε τθν δυνατότθτα επίτευξθσ

δθμοςιότθτασ κατ’ άλλον τρόπο, όπωσ ςτα ακίνθτα με τθν εγγραφι τθσ υποκικθσ

ςτα δθμόςια βιβλία. Ο νομοκζτθσ του ΑΚ, όπωσ και του γερμανικοφ ΑΚ,

ακολοφκθςε ςτο ςθμείο αυτό το ρωμαϊκό δίκαιο. Για τθ ςφςταςθ του ενεχφρου

60

Πλθν τθσ υποκικθσ, όπου δεν ζχουμε χριςθ του πράγματοσ. 61

Απ. Γεωργιάδθσ ςτθν παρζμβαςθ, 26ο Πανελλινιο υνζδριο τθσ Ζνωςθσ Δικονομολόγων.

62 Ομοίωσ.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

30/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

απαιτείται δθμοςιότθτα, θ οποία επί κινθτϊν επιτυγχάνεται με τθν παράδοςθ του

πράγματοσ, γι’ αυτό και θ παράδοςθ πρζπει να είναι υλικι ι ςωματικι, και όχι με

αντιφϊνθςθ τθσ νομισ. Αυτό όμωσ δεν διευκόλυνε οφτε τον ενδιαφερόμενο να

πάρει το δάνειο, τον δανειολιπτθ, διότι ακριβϊσ για τθν επιχείρθςι του χρειάηεται

το δάνειο. Αν κα πρζπει να αναςτείλει τθν επιχειρθματικι δραςτθριότθτα για να

πάρει δάνειο από τθν τράπεηα, αςφαλϊσ δεν κα είχε νόθμα θ προςφυγι του ςτθν

Σράπεηα. Αλλά και από τθν άλλθ μεριά ο δανειολιπτθσ, δθλαδι θ τράπεηα, δεν κα

ενδιαφερόταν για μια τζτοια δανειοδότθςθ, για τθν οποία κα ζπρεπε προσ

εξαςφάλιςι τθσ να πάρει τα μθχανιματα αυτά, ακόμθ και αν δεν ικελε και

μποροφςε ο δανειολιπτθσ. Μπορεί να φανταςτεί κανείσ μια τράπεηα θ οποία κα

πρζπει να παίρνει, να φυλάςςει, να ςυντθρεί μθχανιματα, οχιματα και γενικϊσ

πράγματα, τα οποία ςυνεχϊσ απαξιϊνονται. Κα πρζπει να ζχει τεράςτιουσ

αποκθκευτικοφσ χϊρουσ και ανκρϊπουσ να τα φυλάςςουν. υγχρόνωσ κα ζχει και

τθν ευκφνθ όλων αυτϊν των πραγμάτων. Για όλουσ αυτοφσ τουσ λόγουσ, επελζχκθ ο

κεςμόσ τθσ καταπιςτευτικισ μεταβίβαςθσ.63

Σο αντικείμενο τθσ εξαςφαλιςτικισ αυτισ μεταβίβαςθσ ι άλλωσ το εμπίςτευμα

μπορεί να είναι πράγμα ι απαίτθςθ. Σα ακίνθτα, λόγω πρακτικϊν δυςχερειϊν

(φορολογικοί λόγοι κ.α.) που ςυναρτϊνται με τισ δφο μεταβιβάςεισ, ςπάνια

63

Πρϊτθ χϊρα που υιοκζτθςε το κεςμό τθσ καταπιςτευτικισ μεταβίβαςθσ είναι θ Γερμανία, θ οποία με τθ ςυνδρομι τθσ επιςτιμθσ και τθσ νομολογίασ διαμόρφωςε τθ λεγόμενθ Sicherungsubereinung, δθλαδι τθ μεταβίβαςθ τθσ κυριότθτασ κινθτοφ για λόγουσ εξαςφαλιςτικισ. Όταν ο κεςμόσ άρχιςε μετά τον πόλεμο να διαδίδεται και ςτθν Ελλάδα, ετζκθκαν τότε κζματα του κφρουσ αυτισ τθσ μεταβίβαςθσ όπωσ και πωσ κα μεταβιβαςτεί θ κυριότθτα. Αποτελεί θ εξαςφάλιςθ απαιτιςεωσ νόμιμθ αιτία; το γερμανικό δίκαιο θ μεταβίβαςθ τθσ κυριότθτασ είναι αναιτιϊδθσ ςτα κινθτά και αιτιϊδθσ ςτα ακίνθτα. Μετά από διατφπωςθ διαφόρων απόψεων ζγινε δεκτό ςτθν κεωρία αλλά και ςτθ νομολογία θ καταπιςτευτικι μεταβίβαςθ κινθτοφ, διότι εξυπθρετοφςε μια ανάγκθ των ςυναλλαγϊν αφοφ δεν υπιρχε τότε το πλαςματικό ενζχυρο. φμφωνα με τθν άποψθ του Απόςτολου Γεωργιάδθ, θ καταπιςτευτικι μεταβίβαςθ είναι κεςμόσ ανταγωνιςτικόσ. Όταν ζνασ ιςχυρόσ δανειοδότθσ (π.χ. μια τράπεηα) ζχει τθ δυνατότθτα επιλογισ, αςφαλϊσ κα επιλζξει τθν καταπιςτευτικι μεταβίβαςθ, διότι με αυτι γίνεται ο μοναδικόσ κφριοσ, ο μόνοσ που εξαςφαλίηεται με το μθχάνθμα, π.χ. ζνα κινθτό αξίασ, ενϊ ςτο πλαςματικό ενζχυρο είναι δθλαδι θ ςφςταςθ πλειόνων πλαςματικϊν ενεχφρων με τθ ςειρά τθσ χρονικισ προτεραιότθτασ τθσ εγγραφισ και άρα ο δανειςτισ (θ τράπεηα) εάν δεν ζχει ενζχυρο πρϊτθσ τάξθσ, διατρζχει τον κίνδυνο να μθν μπορζςει να ικανοποιθκεί πλιρωσ. Σθσ ίδιασ άποψθσ είναι και ο Κων/νοσ Κεραμζασ, ο οποίοσ κεωρεί ότι μετά τθν ειςαγωγι του πλαςματικοφ ενεχφρου, δεν υπάρχει κεμιτόσ λόγοσ για τθν νομοκετικι κακιζρωςθ τθσ καταπιςτευτικισ μεταβιβάςεωσ τθσ κυριότθτασ.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

31/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

χρθςιμοποιοφνται ωσ καταπιςτευτικά αντικείμενα. Για τα κινθτά πάντωσ θ

κατάςταςθ παρουςιάηεται διαφορετικι.

Καταρχιν, αντικείμενο καταπίςτευςθσ μπορεί να είναι θ κυριότθτα

μεμονωμζνου κινθτοφ πράγματοσ (ςυνικωσ μθχανιματα, πλοία κ.λ.π.). Είναι

δυνατόν να πρόκειται και για ομάδα πραγμάτων (ςτοκ εμπορεφματοσ, βιβλιοκικεσ

κ.λ.π.).64 Μποροφν επίςθσ, να αποτελζςουν καταπιςτευτικό αντικείμενο χριματα τα

οποία κατατίκενται ςε ειδικό λογαριαςμό, με ςκοπό να εξαςφαλιςτεί προθγοφμενθ

απαίτθςθ τθσ τράπεηασ απζναντι ςτον καταπιςτεφοντα.65 Αντικείμενο μεταβίβαςθσ

μπορεί ακόμθ να είναι και το δικαίωμα προςδοκίασ, το οποίο ζχει ιδθ αποκτιςει ο

οφειλζτθσ.66 Κλαςικι περίπτωςθ που αναφζρεται είναι θ προςδοκία του υπό

αναβλθτικι αίρεςθ αγοραςτι, όταν θ πϊλθςθ ςυνομολογικθκε με τον όρο

διατιρθςθσ τθσ κυριότθτασ από τον πωλθτι (ΑΚ 532). τθν περίπτωςθ αυτι, ο

οφειλζτθσ δεν μεταβιβάηει ςτον καταπιςτευματοφχο εμπράγματο δικαίωμα, που

άλλωςτε ο ίδιοσ δεν ζχει ακόμα απαιτιςει, αλλά μόνο τθν εμπράγματθ προςδοκία

τθσ κυριότθτασ του εμπορεφματοσ.67 Με άλλεσ λζξεισ, το «ομοοφςιον ζλαςςον»68

του οριςτικοφ δικαιϊματοσ.

ε αντίκεςθ με τισ παραπάνω κατθγορίεσ, οξφ προβλθματιςμό δθμιουργοφν

όλεσ οι καταπιςτευτικζσ ςυμφωνίεσ που ζχουν για εμπίςτευμα ανανεοφμενο

εμπόρευμα τθσ επιχείρθςθσ του οφειλζτθ. Οι δυςκολίεσ αναφφονται από το

γεγονόσ ότι για να αποτελζςει αντικείμενο τθσ επιχείρθςθσ του πιςτολιπτθ, πρζπει

να τθρθκεί θ βαςικι αρχι τθσ ειδικότθτασ.69 Πρζπει δθλαδι θ αςφάλεια να

υφίςταται πάνω ςε εξατομικευμζνο πράγμα όπωσ αυτό ζχει ενταχκεί ςτθν

περιουςιακι ςφαίρα του δικαιοφχου.70 Ζτςι, ζνα γενικό πλαίςιο71 κακοριςμοφ τθσ

64

Χριςτοσ Π. Φίλιοσ, Οι Εξαςφαλιςτικζσ Μεταβιβάςεισ, ςελ. 51. 65

Ψυχαμάνθσ «Θ διάκεςθ χρθματικϊν κατακζςεων ςε αςφάλεια απαιτιςεων», ΝοΒ 38, 1990, 581 επ. 66

Απ. Γεωργιάδθσ Εμπρ ΛΛ παρ.92 ΛΛΛ 5 αρικ. 18 ςελ.234. 67

Χρ. Φίλιοσ ο.π. ςελ.51. 68

Για τθν ζκφραςθ αυτι βλ. Π. Φίλιο Ειδ Ενοχ Ι/1 παρ.14 ΒΛ 2 ςελ.93. 69

Απ. Γεωργιάδθσ, Εμπράγματο Δίκαιο ΙΙ, παρ.92 παρ.ΛΛΛ 5α αρικμ.19 ςελ.234

70 Χρ. Φίλιοσ ο.π. ςελ.52

71 υνικθσ διαδικαςία είναι να περιλαμβάνεται είτε πρόςκετοσ ςτθν εξαςφαλιςτικι ςυμφωνία,

ειδικόσ κατάλογοσ των αντικειμζνων που μεταβιβάηονται, είτε ςαφισ προςδιοριςμόσ του τόπου ςτον οποίο βρίςκονται τα αντικείμενα (λ.χ. αποκικθ πρϊτου ορόφου καταςτιματοσ). Σο ίδιο αποτζλεςμα

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

32/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

φφςθσ του εμπιςτεφματοσ ςτο εςωτερικό τθσ υποςχετικισ ςυμφωνίασ, δεν

υποκακιςτά τθν αρχι τθσ ειδικότθτασ που διζπει αποκλειςτικά τθν εμπράγματθ

δικαιοπραξία.72 Κατά τθν κατάρτιςθ τθσ τελευταίασ πρζπει το αντικείμενο τθσ

διάκεςθσ να είναι ειδικϊσ εξατομικευμζνο.73

Ο νόμοσ 2844/2000 αντιμετϊπιςε επιτυχϊσ το ηιτθμα του ανανεοφμενου

εμπορεφματοσ τθσ επιχείρθςθσ του οφειλζτθ ςτα πλαίςια τθσ κυμαινόμενθσ

αςφάλειασ, θ οποία μπορεί να ζχει ωσ αντικείμενο και τθν κυριότθτα. φμφωνα με

τθ διάταξθ του άρκρου 16 του ν. 2844/2000 «τα μζρθ μποροφν να ςυμφωνιςουν

τθν παροχι αςφάλειασ κατά τισ διατάξεισ του παρόντοσ νόμου ςε ομάδα κινθτϊν

πραγμάτων ι δικαιωμάτων με μεταβαλλόμενθ ςφνκεςθ. Αν ςτθν ομάδα πραγμάτων

ι δικαιωμάτων ανικουν εμπορεφματα προοριςμζνα για διάκεςθ ι ανάλωςθ,

κεωρείται ότι τα μζρθ ςυμφϊνθςαν κυμαινόμενθ αςφάλεια, εκτόσ αν προκφπτει

ςαφϊσ θ κζλθςι τουσ για ςτακερι αςφάλεια.» Με τθν γενικι αυτι παραπομπι

του εδ. αϋ του άρκρου 16 ςε όλο τον ν.2844/2000, θ κυμαινόμενθ αςφάλεια

(Floating charge) μπορεί να ζχει ωσ αντικείμενο, όχι μόνο το ενζχυρο των κινθτϊν

πραγμάτων ι δικαιωμάτων, αλλά και τθν κυριότθτα αυτϊν («τα μζρθ μποροφν να

ςυμφωνιςουν τθν παροχι αςφάλειασ κατά τισ διατάξεισ του παρόντοσ νόμου …..»).

Σο ηιτθμα αυτό τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ κα μασ απαςχολιςει ιδιαίτερα ςτθν

παροφςα μελζτθ, αφοφ πρόκειται για ζνα νζο ειςαγόμενο κεςμό για τα ελλθνικά

δεδομζνα.

VVII.. ΑΑΝΝΑΑΛΛΤΤΣΣΙΙΚΚΗΗ ΠΠΡΡΟΟΕΕΓΓΓΓΙΙΗΗ ΣΣΟΟΤΤ ΘΘΕΕΜΜΟΟΤΤ ΣΣΗΗ ΚΚΤΤΜΜΑΑΙΙΝΝΟΟΜΜΕΕΝΝΗΗ ΑΑΦΦΑΑΛΛΕΕΙΙΑΑ

1.Ειςαγωγή

επιτυγχάνεται και με «μαρκάριςμα» των εμπορευμάτων με κάποιο διακριτικό χαρακτθριςτικό (λ.χ. αρικμόσ), το οποίο πρζπει να μνθμονεφεται ειδικϊσ ςτθν εξαςφαλιςτικι ςυμφωνία βλ. ζτςι και ΑΠ. Γεωργιάδθ Εμπρ ΛΛ παρ. 92 ΛΛΛ 5

α, αρικμ. 19 ςελ. 234.

72 Απ. Γεωργιάδθσ Εμπρ ΛΛ παρ.92 ΛΛΛ 5 αρικμ.19 ςελ.234 και Εμπρ Λ παρ.2 ΛV 1 αρικμ.26 ςελ.24. Ζτςι

κα ζπρεπε να ιςχφει και για τισ εκχωριςεισ απαιτιςεων, καίτοι δεν πρόκειται για εμπράγματα δικαιϊματα: Λιβάνθσ, Διάκεςθ Μελλοντικοφ Δικαιώματοσ, Ακινα 1990, ςελ. 137. Βλ. αναλυτικότερα παρακάτω. 73

Χρ. Φίλιοσ ςελ. 52.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

33/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

Σο τζταρτο κεφάλαιο του Ν.2844/2000, ςτα άρκρα 16-18, ρυκμίηει για

πρϊτθ φορά, ζνα νζο για τα ελλθνικά δεδομζνα φαινόμενο τθσ ςφγχρονθσ

οικονομίασ που ζχει κακιερωκεί ςτισ χϊρεσ του αγγλοςαξωνικοφ δικαίου, γνωςτι

ωσ «floating charge», κατά μετάφραςι τθσ δε ςτο κείμενο του νόμου «κυμαινόμενθ

αςφάλεια».

Αντικείμενο τθσ αςφάλειασ αυτισ ςφμφωνα με τα οριηόμενα ςτισ εν λόγω

διατάξεισ (16-18 άρκρα) είναι ομάδα κινθτϊν πραγμάτων ι δικαιωμάτων, το δε

χαρακτθριςτικό τθσ γνϊριςμα, το οποίο προβάλλεται ςτθν ειςθγθτικι ζκκεςθ και ωσ

πλεονζκτθμα για τον αςφαλειοδότθ (οφειλζτθ) ζγκειται ςτο ότι αυτόσ διατθρεί τθν

εξουςία διάκεςθσ των αντικειμζνων τθσ ομάδασ (κινθτϊν πραγμάτων ι

δικαιωμάτων) ελευκζρων από το βάροσ τθσ, ζχοντασ όμωσ τθν υποχρζωςθ να τα

αντικακιςτά ςε εφλογο χρόνο με άλλα ανάλογθσ αξίασ (άρκρο 16 παρ.2), εκτόσ αν

ςυμφωνικθκε να υπάγονται ς’ αυτιν ότι κάκε φορά ανικει ι απομζνει.74 Ζτςι τα

αντικείμενα τθσ αςφάλειασ μεταβάλλονται, γι’ αυτό και ο όροσ κυμαινόμενθ

αςφάλεια. Σο πλεονζκτθμα για τον αςφαλειοδότθ (οφειλζτθ) είναι ςθμαντικό,

αφοφ δεν διατθρεί μόνο τθν κατοχι των αντικειμζνων αυτϊν, αλλά μπορεί ακϊλυτα

να τα διακζτει ελεφκερα, αν τοφτο χρειάηεται για τθ λειτουργία, ςυνζχιςθ και

ανάπτυξθ τθσ επιχειρθματικισ και επαγγελματικισ του δραςτθριότθτασ.

Αντιςτοίχωσ ςθμαντικά είναι τα πλεονεκτιματα και για τθν οικονομία, κακϊσ

με τον κεςμό τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ δεν κακθλϊνεται θ ςυναλλακτικι

δραςτθριότθτα, αλλά αντίκετα ενιςχφεται μζςω τθσ ακϊλυτθσ λειτουργίασ των

74

Θ περίπτωςθ αυτι μοιάηει με το καταπίςτευμα του περιλιμπανόμενου, (άρκρο 1939 ΑΚ) όπου αν ο καταπιςτευματοδόχοσ εγκαταςτάκθκε ςε ό,τι βρεκεί ςτθν κλθρονομιά κατά το χρόνο τθσ επαγωγισ ςϋ αυτόν, ι αν ο διακζτθσ επζτρεψε ελεφκερθ διαχείριςθ ςτον κλθρονόμο, αυτόσ ζχει δικαίωμα να διακζτει τα κλθρονομιαία αντικείμενα. Παρζχεται επομζνωσ ςτον βεβαρθμζνο θ εξουςία να διακζτει με κάκε τρόπο (πλθν τθσ με διάταξθ τελευταίασ βουλιςεωσ διακζςεωσ) και εντόσ των κακοριηομζνων ςτο άρκρο 281 ΑΚ ορίων, τα κλθρονομιαία αντικείμενα, οπότε ςτον καταπιςτευματοδόχο περιζρχεται το ςωηόμενο (ό,τι βρεκεί ςτθν κλθρονομιά) είτε από εναλλαγι κλθρονομιαίων ςτοιχείων προερχόμενο. τθν περίπτωςθ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ πρόκειται ουςιαςτικά για τθ μόνθ πραγματικι μορφι του floating charge, όπωσ άλλωςτε προκφπτει και από τθ λζξθ που χρθςιμοποιικθκε «floating». Καταχρθςτικά ςυνεπϊσ εδϊ ο νόμοσ κεωρεί ότι ςυμφωνείται «κυμαινόμενθ» αςφάλεια και ςτθν περίπτωςθ που ο αςφαλειοδότθσ οφείλει να αντικακιςτά εντόσ εν λόγου χρόνου τα εκποιθκζντα αντικείμενα τθσ ομάδασ. Βλζπε αναλυτικότερα παρακάτω.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

34/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

επιχειριςεων και τθν τόνωςθ τθσ πιςτολθπτικισ ικανότθτασ των οικονομικϊν

φορζων.

Θ ελευκερία των ςυμβάςεων επιτρζπει, πράγματι, εκτόσ από τθν παροχι

ςτακερισ μθ μεταβαλλόμενθσ αςφάλειασ, τθ διαμόρφωςθ διάφορων μορφϊν

κυμαινόμενθσ αςφάλειασ όπωσ παραχϊρθςθ ςτον αςφαλειοδότθ τθσ εξουςίασ

διάκεςθσ των αντικειμζνων τθσ αςφάλειασ με υποχρζωςθ αντικατάςταςισ τουσ ι

χωρίσ τζτοια υποχρζωςθ, οπότε ςτθν αςφάλεια υπάγεται ό,τι κάκε φορά ανικει

ςτθν ομάδα.

Ορίηεται επίςθσ ςτο άρκρο 16 ότι αν ςτθν ομάδα ανικουν εμπορεφματα

προοριςμζνα για διάκεςθ ι ανάλωςθ, κεωρείται ότι τα μζρθ ςυμφϊνθςαν

κυμαινόμενθ αςφάλεια, εφόςον δεν προκφπτει ςαφϊσ κζλθςι τουσ για ςτακερι

αςφάλεια. Κακιερϊνει δθλαδι το άρκρο 16 μεταξφ άλλων, δφο ερμθνευτικοφσ

κανόνεσ: α) Αν ςτθν ομάδα ανικουν εμπορεφματα προοριςμζνα για διάκεςθ ι

ανάλωςθ, ότι ςυμφωνικθκε κυμαινόμενθ και όχι ςτακερι αςφάλεια (παρ.1 εδ. β),

και β) επί κυμαινόμενθσ αςφάλειασ ςυμφωνοφμενθσ ςαφϊσ ι ςυναγόμενθσ κατά

τα ανωτζρω κεωρείται, ςε περίπτωςθ αμφιβολίασ, ότι υπάρχει υποχρζωςθ

αντικατάςταςθσ (παρ.2 εδ. α).

το άρκρο 17 του ν. 2844/2000 προβλζπονται διάφορεσ ιδιαίτερεσ

υποχρεϊςεισ του αςφαλειοδότθ (οφειλζτθ), που ςυνιςτοφν ζνα είδοσ

αντιςτακμίςματοσ για τθν παραχϊρθςθ ς’ αυτόν τθσ εξουςίασ διάκεςθσ των

αντικειμζνων τθσ αςφάλειασ. Πιο ςυγκεκριμζνα ςτθν παράγραφο 1 του άρκρου 17

ορίηεται ότι ο αςφαλειοδότθσ οφείλει να αποςτζλλει ςτον αςφαλειολιπτθ

(δανειςτι) κάκε τρίμθνο ςυνοπτικι κατάςταςθ των αντικειμζνων τθσ ομάδασ και

των μεταβολϊν που επιλκαν ζωσ τότε, και ότι το άρκρο 7 παρ.1 που ορίηει ότι ο

αςφαλειοδότθσ (ενεχυραςτισ) υποχρεοφται να ανζχεται τον ζλεγχο του

(αςφαλειολιπτθ) δανειςτι τακτικά ανά εξάμθνο και όταν ςυντρζχει ςπουδαίοσ

λόγοσ μζςω δικαςτικοφ επιμελθτι που μπορεί να προςλάβει και εκτιμθτι

εφαρμόηεται αναλόγωσ εδϊ, ςτθν κυμαινόμενθ αςφάλεια. Επίςθσ θ παράγραφοσ 2

του άρκρου 17 ορίηει ότι εάν ζχει ςυμφωνθκεί επζκταςθ τθσ αςφάλειασ ςτθν

απαίτθςθ για το αντάλλαγμα από τυχόν εκποίθςθ των αντικειμζνων τθσ

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

35/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

αςφάλειασ,75 ο αςφαλειοδότθσ οφείλει να γνωςτοποιεί αμζςωσ ςτο δανειςτι τουσ

οφειλζτεσ του ανταλλάγματοσ, και, τζλοσ ςτθν παράγραφο 3 του άρκρου 17

ορίηεται ότι ςε περίπτωςθ παράβαςθσ των υποχρεϊςεων του αςφαλειοδότθ

επζρχονται οι ςυνζπειεσ που προβλζπονται ςτισ διατάξεισ των παραγράφων 3 και 4

του άρκρου 7, ιτοι κιρυξθ λθξιπρόκεςμου και απαιτθτοφ του αςφαλιηόμενου

χρζουσ και επιβολι των ποινικϊν κυρϊςεων του άρκρου 399 Π.Κ.

2. Περιεχόμενο της κυμαινόμενης ασφάλειας

Χαρακτθριςτικό γνϊριςμα τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ είναι ότι ωςότου

επιλθφκεί ο αςφαλειολιπτθσ (δανειςτισ) τθσ αςφάλειασ (αν χρειαςτεί), ο

αςφαλειοδότθσ είναι ελεφκεροσ να διαχειρίηεται αλλά και να διακζτει τα

αντικείμενα τθσ αςφάλειασ, αρκεί να τα αντικακιςτά με άλλα. Ποςοτικά θ αςφάλεια

παραμζνει θ ίδια, αλλά το περιεχόμενο τθσ μεταβάλλεται.

Ο αςφαλειοδότθσ διατθρεί τθν εξουςία διάκεςθσ των αντικειμζνων τθσ ομάδασ

κατϋ εφαρμογι τθσ ΑΚ 239 παρ 1, τθσ οποίασ οι προχποκζςεισ εφαρμογισ

ςυντρζχουν εν προκειμζνω κακ’ όςον:

επιχειρείται δικαιοπραξία διάκεςθσ

ςτθ διάκεςθ προβαίνει μθ δικαιοφχοσ

αυτόσ που δεν ζχει εξουςία διάκεςθσ επιχειρεί τθ διάκεςθ με τθ ςυναίνεςθ

του δικαιοφχου

και προβαίνει ςτθ διάκεςθ ςτο δικό του όνομα.

Με τθν κατά τθν ΑΚ 239 ςυναίνεςι του ο δικαιοφχοσ αν και παραμζνει εκτόσ τθσ

ςυμβατικισ ςχζςθσ, (υποκείμενο τθσ εκποιθτικισ ςφμβαςθσ είναι ο μθ δικαιοφχοσ

και θ ςυμβατικι ςχζςθ υφίςταται μεταξφ αυτοφ και του αντιςυμβαλλόμενοφ του),

δθλϊνει ότι δεςμεφεται από τθ ςφμβαςθ που κα καταρτιςτεί μεταξφ άλλων, τθσ

οποίασ το αντικείμενο ανικει ςτθ δικι του περιουςία.

75

Βλ. ςυναφϊσ άρκρα 8 παρ. 3 και 13 παρ. 3 του ν. 2844/2000.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

36/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

3. Μορφές εμφάνισης της κυμαινόμενης ασφάλειας

το πλαίςιο τθσ ελευκερίασ των ςυμβάςεων επιτρζπεται, εκτόσ από τθν

παροχι ςτακερισ (μθ μεταβαλλόμενθσ) αςφάλειασ, θ διαμόρφωςθ διαφόρων

μορφϊν κυμαινόμενθσ αςφάλειασ, όπωσ π.χ. θ παραχϊρθςθ ςτον αςφαλειοδότθ

τθσ εξουςίασ διάκεςθσ των αντικειμζνων τθσ αςφάλειασ με υποχρζωςθ

αντικατάςταςθσ τουσ ι χωρίσ τζτοια υποχρζωςθ ι με εκοφςια και όχι υποχρεωτικι

αντικατάςταςθ τουσ.76 Σο άρκρο 16 κακιερϊνει, μεταξφ άλλων δφο ερμθνευτικοφσ

κανόνεσ: α) αν ςτθν ομάδα ανικουν προϊόντα προοριςμζνα για διάκεςθ ι

ανάλωςθ, κεωρείται ςε περίπτωςθ αμφιβολίασ, ότι ςυμφωνικθκε κυμαινόμενθ κα

όχι ςτακερι αςφάλεια (άρκρο 16 παρ 1 εδ.’ β) και β) επί κυμαινόμενθσ αςφάλειασ

που ζχει ςυμφωνθκεί ςαφϊσ ι ςυνάγεται κατά τα παραπάνω, κεωρείται ςε

περίπτωςθ αμφιβολίασ, ότι υπάρχει υποχρζωςθ αντικατάςταςθσ (άρκρο 16 παρ 2

εδ. α’).

Θ αςφάλεια μπορεί να ςυμφωνείται κυμαινόμενθ και ςτθν περίπτωςθ που

επιδιϊκεται με τθν παροχι απαιτιςεων. Μπορεί δθλαδι να εκχωροφνται

απαιτιςεισ ςτον αςφαλειολιπτθ, ενϊ ο αςφαλειοδότθσ - εξουςιοδοτθμζνοσ από

τον αςφαλειολιπτθ να τισ ειςπράττει ι να τισ διακζτει διαφορετικά – εκχωρεί

επιπλζον και άλλεσ απαιτιςεισ 77 ςε ποςό αντίςτοιχο προσ τισ ειςπραχκείςεσ ι

διαφορετικά διατεκείςεσ, ζτςι ϊςτε ο αςφαλειολιπτθσ να ζχει πάντοτε αςφάλεια

ςε ικανό φψοσ.

4. Θ φςταςθ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ

φμφωνα προσ τθν ιςχφουςα υπό τον ΑΚ αρχι του παρεπομζνου, κυμαινόμενθ

αςφάλεια δεν δφναται να ςυςτακεί και να υπάρξει άνευ αςφαλιηόμενθσ

απαιτιςεωσ.

76

Οπότε ςτθν αςφάλεια υπάγεται ότι κάκε φορά ανικει ςτθν ομάδα. 77

Ακριβζςτερα, ζχει ιδθ, για τθν περίπτωςθ αυτι προεκχωριςει.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

37/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

Όπωσ ςτο ςυμβατικό ενζχυρο ζτςι και ςτο πλαςματικό ενζχυρο και κατϋ

επζκταςθ ςτθν κυμαινόμενθ αςφάλεια θ αςφαλιηόμενθ απαίτθςθ δφναται να

προζρχεται είτε από δικαιοπραξία είτα από αδικοπραξία είτε ευκζωσ από τον νόμο.

Να αφορά παροχι ςυνιςταμζνθ ςε πράξθ ι παράλειψθ (287ΑΚ), να είναι χρθματικι

ι μθ χρθματικι, αρκεί μόνο να δφναται αυτι να αποτιμθκεί ςε χριμα. Οφειλζτθσ

τθσ αςφαλιηόμενθσ απαιτιςεωσ είναι αυτόσ ο κφριοσ του αποτελοφντοσ αντικείμενο

τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ.

Ο νόμοσ 2844/2000 προβλζπει (άρκρο 1 παρ. 1) ότι θ αςφάλεια πρζπει να

παρζχεται για τισ ανάγκεσ τθσ επιχείρθςθσ ι του επαγγζλματοσ του οφειλζτθ,

αςφαλειοδότθ. Με τθ ρφκμιςθ αυτι αποφεφγεται θ προςφυγι ςτο πλαςματικό

ενζχυρο για μθ παραγωγικζσ, δθλαδι για καταναλωτικζσ ανάγκεσ.

Θ αςφαλιηόμενθ απαίτθςθ πρζπει να είναι ζγκυρθ. Άκυρθ ι ακυρϊςιμθ

απαίτθςθ κακιςτά και τθν υπζρ αυτισ κυμαινόμενθ αςφάλεια άκυρθ ι ακυρϊςιμθ,

ςφμφωνα προσ τθν αρχι του παρεπόμενου.78

Ο νόμοσ 2844/2000, προκειμζνου να μθν επιβαρφνει τον κεςμό του πλαςματικοφ

ενεχφρου και τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ με πρόςκετεσ δαπάνεσ, διατυπϊςεισ και

εκτιμιςεισ, δεν επιβάλλει περιοριςμό ωσ προσ το ελάχιςτο όριο τθσ αξίασ ων

αντικειμζνων που υπόκεινται ςτθν αςφαλειοδότθςθ. Ο κακοριςμόσ ελαχίςτου

ορίου απαιτιςεων, εκτόσ από τισ αυτονόθτεσ δυςχζρειεσ προςδιοριςμοφ, ενζχει και

ανιςότθτα για τισ μικρότερεσ επιχειριςεισ που κα επιηθτοφςαν μια ζςτω μικροφ

φψουσ πίςτωςθ. Επίςθσ ζνασ τζτοιοσ περιοριςμόσ παρακάμπτεται ευχερϊσ με τθν

καταςτρατιγθςθ του νόμου.79

Θ αςφαλιηόμενθ απαίτθςθ πρζπει να είναι οριςμζνθ, ςφμφωνα προσ τθν αρχι

τθσ ειδικότθτασ. Σοφτο ςθμαίνει, ότι κατά τθν ςφςταςθ τθσ κυμαινόμενθσ

αςφάλειασ πρζπει θ ενοχικι ςχζςθ, από τθν οποία απορρζει θ αςφαλιηόμενθ

απαίτθςθ, να είναι τοςοφτον ςαφϊσ κακοριςμζνθ, ϊςτε μελλοντικϊσ, ιδιαίτερα

78

Βουηίκασ, Μελζται Αςτικοφ Δικαίου, Ακιναι 1968, ςελ. 31 επ., Βαβοφςκον, Εμπράγματο Δίκαιο, ςελ. 239,299. πυριδάκθσ, Το Δίκαιον τθσ Εμπραγμάτου Αςφάλειασ, τ. 3

ον , Ακιναι 1976, ςελ. 16 επ.

79 Γεωργιάδθσ Απ. «Ο ν. 2844/2000 για το ενζχυρο χωρίσ παράδοςθ τθσ κατοχισ και άλλεσ πιςτωτικζσ

ςυμβάςεισ», Χρ.ΛΔ. Α/2001, ςελ. 8.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

38/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

κατά το ςτάδιο τθσ αναγκαςτικισ εκτελζςεωσ, να είναι δυνατόσ ο ακριβισ, κατά

ποςό κ.λ.π., προςδιοριςμόσ τθσ αςφαλιηόμενθσ απαιτιςεωσ.80

Ηιτθμα γεννάται εάν μπορεί να ςυςτακεί κυμαινόμενθ αςφάλεια και «υπζρ

απαιτιςεωσ μελλοφςθσ ι υπό αίρεςιν». Θ απάντθςθ κα μποροφςε να είναι κετικι

εάν δεχκεί κανείσ ότι θ υπζρ μελλοφςθσ ι υπό (αναβλθτικι) αίρεςθ απαιτιςεωσ

ςυςτακείςθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ υπάρχει ωσ πλιρεσ εμπράγματο δικαίωμα

από του χρόνου τθσ ςυςτάςεωσ τθσ, και όχι από το χρόνο τθσ γενζςεωσ τθσ

απαιτιςεωσ ι τθσ πλθρϊςεωσ τθσ αναβλθτικισ αιρζςεωσ. Σοφτο ζχει ςθμαςία για

τθν τάξθ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ ςφμφωνα προσ τθν αρχι τθσ χρονικισ

προτεραιότθτασ αλλά και για τθν δθμιουργία τθσ ςχζςεωσ μεταξφ των

ςυμβαλλόμενων μερϊν αςφαλειολιπτθ, αςφαλειοδότθ και τρίτων. Θ ςφςταςθ

κυμαινόμενθσ αςφάλειασ υπζρ απαιτιςεωσ μελλοντικισ αποτελεί διάςπαςθ τθσ

αρχισ του παρεπόμενου, διότι υφίςταται κυμαινόμενθ αςφάλεια χωρίσ να

υφίςταται θ δι’ αυτισ αςφαλιηόμενθ απαίτθςθ. Κα μποροφςε βζβαια να

υποςτθρίξει κανείσ ότι δεν πρόκειται για αλθκινι διάςπαςθ τθσ αρχισ του

παρεπόμενου. Διότι θ υπζρ απαιτιςεωσ μελλοφςθσ ι υπό αναβλθτικι αίρεςθ

κυμαινόμενθ αςφάλεια εξαρτάται από τθν φπαρξθ τθσ απαιτιςεωσ, με τθν ζννοια

ότι θ γζνεςθ τθσ απαιτιςεωσ αποτελεί νομικι αίρεςθ, προχπόκεςθ του κφρουσ τθσ

κυμαινόμενθσ αςφάλειασ. «Μζχρισ ότου κρικεί το ηιτθμα τθσ γενζςεωσ ι όχι τθσ

απαιτιςεωσ, θ κυμαινόμενθ αςφάλεια τελεί ωσ προσ το κφροσ τθσ «εν μετεϊρω

καταςτάςει» (in pendenti est, ιρτθται)».81 Σο ηιτθμα βζβαια δεν ζχει ουςιαςτικι

πρακτικι ςθμαςία.

Κατά τινά γνϊμθν, φυςικι ενοχι δεν δφναται να αςφαλιςκεί δια κυμαινόμενθσ

αςφάλιςθσ.82 Εξαίρεςθ ειςάγεται με τθν διάταξθ ΑΚ 272 παρ 2 εδ.2 ωσ προσ τθν

παραγεγραμμζνθ απαίτθςθ ςφμφωνα με τθν οποία ζγγραφθ ςυμβατικι

αναγνϊριςθ αξίωςθσ που ζχει παραγραφεί, κακϊσ και θ παροχι αςφάλειασ, είναι

ζγκυρεσ αν ζγιναν χωρίσ γνϊςθ τθσ παραγραφισ.83 Κατϋ άλλθ γνϊμθ τα περί τθσ

80

Ομοίωσ. πυριδάκθσ, ςελ. 16 επ. 81

Βουηίκασ, ςελ. 32 επ. 82

πυριδάκθσ, ςελ. 17. 83

Ομοίωσ.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

39/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

παραγεγραμμζνθσ απαιτιςεωσ ΑΚ 272 παρ 2 εδ.2 διαλαμβανόμενα ιςχφουν

γενικϊσ επί πάςθσ φυςικισ ενοχισ. 84

Σζλοσ ριτρεσ που προβλζπουν ότι το ενζχυρο εξαςφαλίηει κάκε απαίτθςθ του

δανειςτι αςφαλειολιτπθ από οποιαδιποτε ςυναλλαγι με τον οφειλζτθ

αςφαλειοδότθ δεν είναι ζγκυρεσ.85

Θ ςφςταςθ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ επιτρζπεται υπό διττό περιοριςμό.

Ζναν περιοριςμό υποκειμενικό ςχετικά με τα ςυμβαλλόμενα πρόςωπα που

μποροφν να ςυςτιςουν τθν εν λόγω αςφάλεια και ζναν αντικειμενικό περιοριςμό

που αφορά τθν αςφαλιηόμενθ απαίτθςθ.

Προβλζπεται ρθτϊσ ςτο άρκρο 1 ότι μποροφν να ςυςτιςουν κυμαινόμενθ

αςφάλεια μόνο επιχειριςεισ ι επαγγελματίεσ για επιχειρθματικι δραςτθριότθτα ι

επαγγελματικι χριςθ, και εφϋ όςον θ αςφάλεια αυτι παρζχεται για τισ ανάγκεσ τθσ

επιχείρθςθσ ι του επαγγζλματοσ του οφειλζτθ (αςφαλειοδότθ).

Ο νόμοσ ορίηει ότι τόςο ο δανειςτισ (αςφαλειολιπτθσ) όςο και ο οφειλζτθσ

(αςφαλειοδότθσ) πρζπει να είναι επιχειριςεισ ι επαγγελματίεσ. Ο νομοκζτθσ

επζλεξε αυτι τθν κατθγορία προςϊπων,86 ακολουκϊντασ τθν περιουςιακά ςτοιχεία

τα τελευταία χρόνια νομοκετικι πολιτικι ςε διάφορουσ ςυναφείσ κεςμοφσ

εμπράγματθσ αςφάλειασ, όπωσ τθ χρθματοδοτικι μίςκωςθ. Με βάςθ λοιπόν τθν

πρόβλεψθ του άρκρου 1 παρ. 1 και άρκρο 16 του ν. 2844/2000, δικαιοφνται να

ςυςτιςουν πλαςματικό ενζχυρο και κυμαινόμενθ αςφάλεια ζμποροι, ελεφκεροι

επαγγελματίεσ (ιατροί, δικθγόροι, αρχιτζκτονεσ κ.λ.π.), επιχειριςεισ κ.λ.π. ενϊ

αποκλείονται πρόςωπα ι ενϊςεισ προςϊπων που δεν ςυγκεντρϊνουν μια από τισ

ιδιότθτεσ αυτζσ (ςυνταξιοφχοι, υπάλλθλοι κ.λ.π.).

Ο αντικειμενικόσ περιοριςμόσ αφορά τθν αςφαλιηόμενθ απαίτθςθ ι το είδοσ

των αςφαλιηόμενων απαιτιςεων. Θ αςφάλεια ςυςτινεται μόνο για τισ ανάγκεσ τθσ

επιχείρθςθσ ι του επαγγζλματοσ του αςφαλειοδότθ.

84

Βαβοφςκοσ , ςελ. 293. 85

θμίτθσ, Η Ααναμόρφωςισ του Πλαςματικοφ Ενεχφρου, ςελ. 119. 86

Και όχι τθ ςτενότερθ του χ.Εμπ.Κ. που επζτρεπε το πλαςματικό ενζχυρο μόνο μεταξφ εμπόρων και για τθ διαςφάλιςθ αμφιμερϊσ εμπορικϊν απαιτιςεων.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

40/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

ε κυμαινόμενθ αςφάλεια υπόκεινται κινθτά πράγματα εκτόσ από χριματα, και

αξιόγραφα, λόγω τθσ ίδιασ τθσ φφςθσ τουσ, και κινθτά δεκτικά αυτοτελϊσ

υποκικθσ, όπωσ αεροςκάφθ, πλοία και πλωτά ναυπθγιματα. Αποκλείονται επίςθσ

τα αντικείμενα οικοςκευισ. Ειδικά για τισ μετοχζσ αξίηει να ςθμειωκεί, ότι είναι

δυνατι θ ενεχφραςι τουσ με παράδοςθ τθσ κατοχισ τουσ ςτον αςφαλειολιπτθ

χωρίσ να δθμιουργοφνται δυςκολίεσ ι να ανακφπτουν μειονεκτιματα ςτθν

εφαρμογι του κεςμοφ. Κατά τα λοιπά, κανζνασ άλλοσ περιοριςμόσ δεν επιβάλλεται

ςε ςχζςθ με τα κινθτά που μποροφν να υπαχκοφν ςτθν κυμαινόμενθ αςφάλεια. Εν

τοφτοισ, από το γεγονόσ ότι θ εν λόγω αςφάλεια κα ςυνιςτάται, για χάρθ

επαγγελματικϊν και μόνο απαιτιςεων, κατϋ ανάγκθν αυτι κα καταλιγει να αφορά,

κατά κανόνα τουλάχιςτον, δφο κατθγορίεσ κινθτϊν: πρϊτον, είδθ κινθτοφ

επαγγελματικοφ εξοπλιςμοφ, ςυμπεριλαμβανομζνων και των μετακινοφμενων κατά

τον προοριςμό τουσ πραγμάτων, όπωσ αυτοκινιτων, γεωργικϊν μθχανθμάτων,

πλοιαρίων κ.λ.π., χωρίσ όμωσ να αποκλείεται θ παραχϊρθςθ και κινθτϊν μθ

επαγγελματικισ χριςθσ, όπωσ Λ.Χ. αυτοκινιτων, με εξαίρεςθ πάντωσ, ςε κάκε

περίπτωςθ ειδϊν οικοςκευισ. Και δεφτερον, εμπορεφματα, ζτοιμα προσ πϊλθςθ ι

και ωσ πρϊτθ φλθ ι ωσ θμικατεργαςμζνα προϊόντα και γενικϊσ χρθςιμοποιοφμενα

προϊόντα ςε όλεσ τισ φάςεισ τθσ παραγωγικισ διαδικαςίασ. Ο νόμοσ επεκτείνει τον

κεςμό τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ και επί πραγμάτων εναλλαςςομζνων και

αναλιςκομζνων (ιδίωσ εμπορευμάτων και των αποκεμάτων τουσ), (άρκρα 2 και 16-

18 του ν. 2844/2000). Πρζπει ιδιαίτερα να επιςθμανκεί και να διευκρινιςτεί ότι ςτθν

περίπτωςθ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ θ παροχι αςφάλειασ αφορά ομάδα

κινθτϊν πράγματα ι δικαιωμάτων με μεταβαλλόμενθ ςφνκεςθ γι’ αυτό και ο όροσ

κυμαινόμενθ αςφάλεια.. Αν ςτθν ομάδα πραγμάτων ι δικαιωμάτων ανικουν

εμπορεφματα προοριςμζνα για διάκεςθ ι ανάλωςθ, κεωρείται ότι τα μζρθ

ςυμφϊνθςαν κυμαινόμενθ αςφάλεια, εκτόσ αν προκφπτει ςαφϊσ κζλθςι τουσ για

ςτακερι αςφάλεια (άρκρο 16 παρ. 1 του ν.2844/2000).

Σα ανωτζρω δφναται να αποτελζςουν αντικείμενο κυμαινόμενθσ αςφάλειασ

εφόςον ο αςφαλειοδότθσ (οφειλζτθσ) ζχει μόνο μετακλθτι, περιοριςμζνθ ι ψιλι

κυριότθτα. Εάν θ επί των κινθτϊν κυριότθτα είναι μετακλθτι, και το δικαίωμα τθσ

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

41/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

κυμαινόμενθσ αςφάλειασ είναι μετακλθτό, υφίςταται δθλαδι εφϋ όςον υφίςταται

και θ κυριότθτα, ςε περίπτωςθ δε πλειςτθριαςμοφ των κινθτϊν αςφαλιςμζνων

κινθτϊν πραγμάτων ο υπερκεματιςτισ αποκτά μετακλθτι μόνο κυριότθτα (βλζπε

ΑΚ 206). Εννοείται, ό,τι εάν ματαιωκεί θ διαλυτικι αίρεςθ, υπό τθν οποία τελεί θ

κυριότθτα, το δικαίωμα τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ παφει να είναι μετακλθτό, ο

δϋ υπερκεματιςτισ αποκτά πλιρθ κυριότθτα.87 Εάν θ επί των κινθτϊν κυριότθτα

είναι περιοριςμζνθ ι ψιλι, το εμπράγματο βάροσ (περιοριςμζνθ ι πλιρθσ

επικαρπία) προθγείται τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ, ο δϋ υπερκεματιςτισ αποκτά

τθν κυριότθτα ωσ είχε αυτιν ο αςφαλειοδότθσ (οφειλζτθσ), ιτοι περιοριςμζνθ ι

ψιλι.88 Εννοείται, ότι, εάν αρκεί το εμπράγματοσ βάροσ για τθν κυριότθτα, αίρεται

τοφτο και για τθν κυμαινόμενθ αςφάλεια, ο δϋ υπερκεματιςτισ αποκτά πλιρθ

κυριότθτα.89

τθν κυμαινόμενθ αςφάλεια υπόκεινται και μελλοντικά πράγματα, εφόςον

προςδιορίηονται ι είναι προςδιορίςιμα, ι είναι μελλοντικοί καρποί πράγματοσ,

οπότε θ αςφάλεια αποκτά ενζργεια με τθ γζννθςθ του πράγματοσ (άρκρο 2 παρ. 1

ςε ςυνδ. με το άρκρο 16 του ν. 2844/2000).

ε περίπτωςθ ζνωςθσ, ανάμιξθσ, επεξεργαςίασ ι μετάπλαςθσ του κινθτοφ

πράγματοσ θ κυμαινόμενθ αςφάλεια διατθρείται, εκτόσ αν τα ζωσ τότε εμπράγματα

δικαιϊματα ςτο πράγμα αποςβινονται κατά τισ διατάξεισ των άρκρων 1057 ζωσ

1061 του Αςτικοφ Κϊδικα. Θ κυμαινόμενθ αςφάλεια επίςθσ διατθρείται, αν ςτθν

ζνωςθ, ανάμιξθ, επεξεργαςία ι μετάπλαςθ προβαίνει ο αςφαλειοδότθσ εκτόσ αν

ζχει ςυμφωνθκεί διαφορετικά. Αν από τθν ζνωςθ ι τθν ανάμιξθ δθμιουργείται

ςυγκυριότθτα, θ κυμαινόμενθ αςφάλεια βαρφνει το αντίςτοιχο ιδανικό μζροσ του

νζου πράγματοσ. Αν τα πράγματα που ενϊνονται ι αναμιγνφονται υπόκεινται ςε

κυμαινόμενθ αςφάλεια ςε περιςςότερουσ αςφαλειολιπτεσ, θ αςφάλεια κάκε

αςφαλειολιπτθ ςτο νζο πράγμα, είτε αυτό ανικει ςε ζνα ι περιςςότερα πρόςωπα,

εκτείνεται μόνο ςτο μζροσ του νζου πράγματοσ που αναλογεί ςτθν αξία τθν οποία

87

πυριδάκθσ, ςελ. 19. 88

Αυτά βζβαια ιςχφουν με τθν επιφφλαξθ των περί καλόπιςτου κτιςεωσ διατάξεων. 89

πυριδάκθσ, ςελ. 19.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

42/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

είχε το πράγμα ςτον αςφαλειολιπτθ κατά τον χρόνο τθσ ζνωςθσ ι τθσ ανάμιξθσ

(άρκρο 2 παρ. 2 ςε ςυνδ. με το άρκρο 16 του ν. 2844/2000).

Θ ομάδα πραγμάτων που υπόκειται ςτθν αςφάλεια προςδιορίηεται κατά

ποςότθτα ι κατά το χϊρο όπου θ ομάδα βρίςκεται ι με άλλο πρόςφορο τρόπο, επί

δε ετεροειδϊν πραγμάτων και κατά κατθγορίεσ, χωρίσ εξατομίκευςθ των επί μζρουσ

πραγμάτων (άρκρο 2 παρ. 3 ςε ςυνδ. με το άρκρο 16 του ν. 2844/2000).

Αν βαρφνονται με κυμαινόμενθ αςφάλεια περιςςότερα πράγματα,

προςδιοριηόμενα είτε ατομικά είτα ωσ ομάδα, ο αςφαλειοδότθσ, ςε περίπτωςθ

μερικισ απόςβεςθσ τθσ αςφαλιηόμενθσ απαίτθςθσ ι ςθμαντικισ δυςαναλογίασ από

άλλο λόγο ωσ προσ τθν αξία μεταξφ απαίτθςθσ και αςφαλιηόμενων πραγμάτων,

δικαιοφται να ηθτιςει του περιοριςμό πραγμάτων ςε τόςα μόνο πράγματα όςων θ

αξία αςφαλίηει επαρκϊσ τθν απαίτθςθ. Αν ο αςφαλειολιπτθσ αρνθκεί τον

περιοριςμό, αποφαςίηει το Μονομομελζσ Πρωτοδικείο του τόπου όπου ζγινε θ

δθμοςίευςθ ςφμφωνα με τισ διατάξεισ των άρκρων 740, 741, 743 ζωσ 759, 773 ζωσ

779 και 781 του Κϊδικα Πολιτικισ Δικονομία. Κατά τθσ απόφαςθσ του δικαςτθρίου

δεν επιτρζπονται ζνδικα μζςα πλθν τθσ τριτανακοπισ (άρκρο 2 παρ. 4 ςε ςυνδ. με

το άρκρο 16 του ν.2844/2000).

VII. ΤΜΠΕΡΑΜΑ

Από τθν ανωτζρω ανάλυςθ περί του κεςμοφ τθσ κυμαινόμενθσ αςφάλειασ,

διαφαίνεται ότι μολονότι μζχρι και πρόςφατα ιταν ευρφτατα διαδεδομζνθ θ

άποψθ ότι το common law και το civil law αποτελοφςαν δφο τελείωσ διαφορετικά

και αςυμβίβαςτα μεταξφ τουσ δικαιϊκά ςυςτιματα, ςιμερα κερδίηει όλο και

περιςςότερο ζδαφοσ θ άποψθ πωσ οι κεςμοί και οι λφςεισ που δίνουν αυτζσ οι

ενότθτεσ των δικαίων, τουλάχιςτον ςτο χϊρο του ιδιωτικοφ δικαίου, δεν διαφζρουν

ριηικά μεταξφ τουσ κατϋ ουςία ι, τουλάχιςτον, ςυγκλίνουν.

Πράγματι, θ αντίκεςθ μεταξφ του αγγλοαμερικανικοφ common law και του

θπειρωτικοφ ευρωπαϊκοφ αςτικοφ δικαίου αμβλφνεται ςυνεχϊσ. Όπωσ δίδαξε ο

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

43/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

Ernst Rabel, ζνασ από τουσ κεμελιωτζσ τθσ ςυγκριτικισ των δικαίων ςτθν Ευρϊπθ,

τα δίκαια αυτά είναι ςυγγενείσ όχι ιδιαιτζρωσ μακρινοφ βακμοφ και κινοφνται

διαρκϊσ προσ άλλθλα.90 Σο γραπτό δίκαιο τθσ θπειρωτικισ Ευρϊπθσ

υπερφαλαγγίηεται ολοζνα περιςςότερο από πλικοσ αποφάςεων ανϊτατων

δικαςτθρίων, οι οποίεσ δεν ερμθνεφουν απλϊσ τον νόμο αλλά διαπλάκουν το

δίκαιο. τθ Γαλλία, ςτθ Γερμανία αλλά και ςτθν Ελλάδα θ δικαιοπλαςτικι δφναμθ

τθσ νομολογίασ είναι μεγάλθ. Και αντίςτροφα, ςτο αγγλοαμερικανικό δίκαιο όλο και

περιςςότερο γίνεται αιςκθτι θ ανάγκθ, το case law που δθμιουργείται από τον

δικαςτι και ςτθρίηεται ςε προθγοφμενεσ δικαςτικζσ αποφάςεισ, να ςυμπλθρωκεί ςε

ευρείεσ περιοχζσ του δικαίου από νόμουσ. Σα αξιϊματα που αναπτφςςονται ςτθ

νομολογία να διατυπωκοφν ςε γραπτζσ διατάξεισ.91

υνζπεια αυτισ τθσ εξζλιξθσ είναι, ότι μεταξφ άλλων και για τα ηθτιματα του

εμπράγματου δικαίου, ο προβλθματιςμόσ εμφανίηεται και ςτα δφο δικαιικά

ςυςτιματα, λίγο ι πολφ κοινόσ και οι προτεινόμενεσ ι εφαρμοηόμενεσ λφςεισ

ςυγγενείσ. Άρα θ πικανι αμθχανία του ζλλθνα νομικοφ, που αναφζρκθκε

παραπάνω, αντικατοπτρίηει κατά κφριο λόγο τισ μεκοδολογικζσ διαφορζσ που

φαίνεται να υπάρχουν μεταξφ του common law και του civil law. Διαφορζσ ςτισ

οποίεσ τόςο χαρακτθριςτικά αναφζρεται ο άγγλοσ δικαςτισ Lord Diplock όταν λζει:

«Ι κα πρζπει οι Άγγλοι από τϊρα και ςτο εξισ να μάκουν να εργάηονται με τουσ

νόμουσ κατά τον θπειρωτικό ευρωπαϊκό τρόπο ι κα πρζπει οι νομικοί τθσ θπείρου

να αποδεχκοφν το case law».92

Ωςτόςο, και οι μεκοδολογικζσ διαφορζσ μεταξφ common law και civil law δεν

είναι αγεφφρωτεσ. Όπωσ υποςτθρίηει ο Fikentcher βάςθ για τθν επίλυςθ μιασ

ςυγκεκριμζνθσ διαφοράσ πρζπει να είναι, ο «κατά - περίπτωςθ – κανόνασ», που

ςχθματίηεται και λειτουργεί κατά τον ίδιο τρόπο τόςο για το αγγλοαμερικανικό όςο

και για το ευρωπαϊκό – θπειρωτικό δίκαιο. Κατά τθν άποψθ αυτι, «ιςτορικά και

νοθτικά προθγείται θ προσ επίλυςθ περίπτωςθ». Για ζναν «κατά περίπτωςθ

90

F.C.Milson, Historical Foundation of the Common Law, 2nd

edition, 1981, ςελ. 7 επ. 91

Farnsworth A., An Introduction to the Legal System of the United States, 1963, New York, ςελ. 14 επ. 92

Lord Diplock , The Economist, 4.12.1971. ςελ. 23 επ.

Θ Διεκνισ - Ευρωπαϊκι οικονομικι κρίςθ των επιχειριςεων και θ Κυμαινόμενθ Αςφάλεια (The Floating Charge)

Ν.Γ.

44/44 Νίκη Γκοτςοποφλου, Δικηγόροσ, Διδάκτωρ Νομικήσ Πανεπιςτημίου Hull Αγγλίασ

Διεφθυνςη: όλωνοσ 92, Ακινα, 10680, Σηλ. 210-3625320, Fax. 210-3641498

Website: http://www.gotsopoulou.gr | E-mail: nicgotso@otenet.gr

κανόνα» μπορεί να γίνει λόγοσ, «μόνον όταν όλοι οι νομικοί όροι ζχουν τόςο πολφ

εννοιολογικά εκλεπτιςκεί και αναλυκεί, ϊςτε να μποροφν να ταυτιςκοφν με τισ

ζννοιεσ που αποδίδουν τθν πραγματικότθτα, και μάλιςτα ςφμφωνα με τισ

απαιτιςεισ τθσ δικαιοςφνθσ». Σελικά, τα δεδομζνα τθσ ςυγκεκριμζνθσ περίπτωςθσ

κα κακορίςουν τθν –υποκειμενικά και αντικειμενικά – εφαρμόςιμθ και αποδεκτι

από όλουσ ρφκμιςθ τθσ ςυγκεκριμζνθσ περίπτωςθσ, μια και όποιοσ γνωρίηει

καλφτερα τα πραγματικά περιςτατικά κα αποφαςίςει με τον ορκότερο τρόπο.93 Ο

Pascal ειρωνεφεται τθ δικαιοςφνθ, ςτο όνομα τθσ οποίασ από τθ μια πλευρά των

Πυρθναίων ίςχυε μια λφςθ ωσ θ μόνθ ορκι και ςτθν άλλθ πλευρά θ εντελϊσ

αντίκετθ.94 Και ο Βολταίροσ χαρακτθρίηει ωσ «entrange barbarie» ότι ο τότε

ταξιδιϊτθσ ςε κάκε ταχυδρομικό ςτακμό, μαηί με τα άλογα που άλλαηε, ζπρεπε να

ξζρει ότι μεταβαλλόταν και το ιςχφον δίκαιο.95

Θ κατάςταςθ ζχει ζκτοτε ςθμαντικά μεταβλθκεί. Θ ευρωπαϊκι ολοκλιρωςθ

κατζςτθςε αναγκαία τθν εναρμόνιςθ των δικαίων των ευρωπαϊκϊν κρατϊν. Θ

παγκοςμιοποίθςθ τθσ οικονομίασ θ διεκνοποίθςθ των ςυναλλαγϊν και το

Ευρωπαϊκό φνταγμα δείχνουν το δρόμο προσ μία επιςτιμθ με Ευρωπαϊκό και

Διεκνζσ χαρακτιρα. Αποτελεί ςιμερα αίτθμα αναγνωριηόμενο από όλουσ, ότι με

βάςθ τισ ςθμερινζσ τεχνολογικζσ εξελίξεισ και τθν κινθτικότθτα και διεκνοποίθςθ

τθσ ανκρϊπινθσ δραςτθριότθτασ το δίκαιο δεν μπορεί παρά να δίνει τισ ίδιεσ λφςεισ

για παρόμοια προβλιματα που παρουςιάηονται ςτισ επιμζρουσ ζννομεσ τάξεισ.

Αυτό ιςχφει πολφ περιςςότερο για τουσ νζουσ κεςμοφσ όπωσ εδϊ θ

κυμαινόμενθ αςφάλεια ενόψει τθσ βαςικισ για τθ ςφγχρονθ οικονομία λειτουργίασ

και ςθμαςίασ τουσ.

93

Fikentscher, Code and Civil Law, H Κεωρία του «κατά περίπτωςθ-κανόνα» ωσ κεμελίου του κωδικοποιθμζνου και του νομολογιακοφ δικαίου, 1977, ςελ. 496 επ. 94

B Pascal, “Plaisante justice, qu’ une riviere borne. Verite au-deca des Pyrenees, erreur au-dela”, in Pensees, Gallimard, Paris, 1966, par.56. 95

Voltaire, “Il en est ainsi de poste en poste dans le royaume : vous changez de jurisprudence en changeant de chevaux “ in Dialogues et anecdotes plilosophiques, edition Garnier Freres, Paris 1966, ςελ. 10 επ.