Download - τπε και αρχαια

Transcript
Page 1: τπε και αρχαια
Page 2: τπε και αρχαια

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

ΤΩΝ

ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ

ΚΑΙ

Τ.Π.Ε.

Page 3: τπε και αρχαια

Το μάθημα των αρχαίων ελληνικών

@Στόχοι

@Αντικείμενο

@Τι διδάσκουμε;

@Γλώσσα@Λογοτεχνία@Ανθρωπογνωσία@Πολιτισμό

@Μέθοδος

Page 4: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα γλώσσας

@Αναλυτικό πρόγραμμα Εγχειρίδια@Γυμνάσιο

@Ανθολόγια σύντομων και αποσπασματικών κειμένων

@Παρατηρήσεις@Ασκήσεις

@λεξιλογίου@γραμματικής@συντακτικού

Page 5: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα γλώσσας

@Αναλυτικό πρόγραμμα-Εγχειρίδια@Λύκειο

@Εκτενέστερα κείμενα από πεζά και ποιητικά κείμενα της α.ε. γραμματείας

@Θεματογραφία «αγνώστων» στους μαθητές κειμένων

Page 6: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα γλώσσας

@Στόχος

@Να κατακτήσουν οι μαθητές τη δομή και λειτουργία του α. ε. λόγου

@Να είναι σε θέση να κατανοούν γλωσσικά α.ε. έργα από το πρωτότυπο

@Να συνειδητοποιούν την εξέλιξη της γλώσσας από την αρχαία στη νέα μορφή της

Page 7: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα γλώσσας

@Μέθοδος@γλωσσοκεντρική

γραμματικοσυντακτική

@Μικρά σε έκταση αποσπάσματα αφορμή για διεξοδική εξέταση γραμματικής, συντακτικού, λεξιλογίου.

@Στο λύκειο η επεξεργασία αυτή αποσκοπεί στη μετάφραση

Page 8: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα γλώσσας

@Μέθοδος@δομολειτουργική

@Εκμάθηση βασικών μόνο παραμέτρων γραμματικής και συντακτικού

@Οι δομές αποκτούν νόημα στο πλαίσιο της φράσης και λειτουργούν ως κλειδιά ανάγνωσης του κειμένου

Page 9: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα γλώσσας

@Μέθοδος@επικοινωνιακή

κειμενογλωσσολογική

@Μονάδα το κείμενο και νοηματοδοτείται από τη χρήση του σε συγκεκριμένη περίσταση και το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο

@Έμφαση στην τυπολογική ταυτότητα του κειμένου

Page 10: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα γλώσσας

@Μέθοδος@συγκριτική προσέγγιση της

α. ε. μέσω της ν.ε. γλώσσας

@Γλωσσικοί παραλληλισμοί

@Εξέλιξη και συνέχεια

@Διάκριση του συνθετικού χαρακτήρα της α.ε. και του αναλυτικού της ν.ε.

Page 11: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα λογοτεχνίας

@Ομηρικά έπη σε μετάφραση@Οδύσσεια: Α΄ Γυμνασίου@ Ιλιάδα: Β΄ Γυμνασίου)

@Δραματική ποίηση σε μετάφραση @Ευριπίδη Ελένη@Αριστοφάνη Όρνιθες: Γ΄ Γυμνασίου

@Δραματική ποίηση από το πρωτότυπο @Σοφοκλή Αντιγόνη: Β΄ Λυκείου@ Ανθολόγιο αρχαϊκής λυρικής ποίησης

από το πρωτότυπο (Β΄ Λυκείου).

Page 12: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα λογοτεχνίας

@Στόχοι@Ερμηνευτική προσέγγιση αντιπρο-

σωπευτικών έργων της α.ε. γραμματείας

@εκτίμηση της λογοτεχνικής τους αξίας

@ καλλιέργεια της φαντασίας και της γλώσσας,

@ενδυνάμωση @της επικοινωνιακής ικανότητας@της συναισθηματικής συμμετοχής @των αναγνωστικών δεξιοτήτων των

μαθητών

@αισθητική απόλαυση.

Page 13: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα λογοτεχνίας

@Μέθοδος@ κειμενοκεντρική

@Έμφαση στο κείμενο στο σύνολό του@Βαθύτερη κατανόηση σε κάθε επίπεδο

@Λεξιλογικό@Σημασιολογικό @Συντακτικό@Υφολογικό@ Ιδεολογικό

@ιδιαίτερα για τα κείμενα από το πρωτότυπο@Κατανόηση της πρακτικής εφαρμογής

της γλώσσας@Ιδιαιτερότητα της λογοτεχνικής

γλώσσας

Page 14: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα λογοτεχνίας

@Μέθοδος@ιστορικοφιλολογική

@εστιάζει στα εξωκειμενικά δεδομένα που βοηθούν στην κατανόηση ενός έργου

@βιογραφία του συγγραφέα

@πληροφορίες για το ιστορικό, κοινωνικό, πολιτικό και πολιτιστικό πλαίσιο

@γνώσεις σχετικά με τα βασικά χαρακτηριστικά του γένους-είδους

@στοιχεία για τον χρόνο, τον τόπο, τα πρόσωπα και τα γεγονότα που αναφέρονται

Page 15: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα λογοτεχνίας

@Μέθοδος@σύγχρονες λογοτεχνικές θεωρίες

@κέντρο βάρους στις πολλαπλές αναγνωστικές εκδοχές των μαθητών-αναγνωστών

@το κείμενο λειτουργεί διαφορετικά σε διαφορετικά ιστορικά-πολιτισμικά πλαίσια

@εμπεριέχει τη δυνατότητα πολλαπλών νοηματοδοτήσεων

@σε συνάρτηση με την εποχή, το κοινωνικό πλαίσιο, τις προσωπικές εμπειρίες του αναγνώστη.

Page 16: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα λογοτεχνίας

@Μέθοδος

@μετάφραση

@αποτελεί ένα πρώτο είδος ανάγνωσης του κειμένου

@συμπλήρωμα ή στόχος της ερμηνευτικής προσέγγισης;

Page 17: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα

ανθρωπογνωσίαςΚυρίαρχη τάση στο Ε.Π.Σ. τόσο για τα κείμενα από μετάφραση όσο και από το πρωτότυπο

@Στόχος

@η ενίσχυση της ανθρωπιστικής παιδείας

@ η κατανόηση της ανθρωποκεντρικής διάστασης του αρχαίου κόσμου

@η ανάδειξη των διαχρονικών ανθρωπιστικών ιδεών και αξιών του α.ε. πολιτισμού

Page 18: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα

ανθρωπογνωσίας@Μέθοδος

@ιδεολογική προσέγγιση

@το κείμενο φορέας αλλά και παράγωγο ιδεών της κοινωνίας στην οποία εντάσσεται.

@Επιδιώκεται η διερεύνηση

@του ιδεολογικού πλαισίου του έργου

@των ιστορικών και πολιτιστικών του συντεταγμένων

Page 19: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα

ανθρωπογνωσίας@Μέθοδος

@βιωματική πρόσληψη@προσωπικό διάλογο του μαθητή με

@αξίες@αντιλήψεις @έννοιες που προβάλλουν τα ΑΕ έργα

@συχνά διακειμενική σύγκριση με αντίστοιχες σύγχρονες αξίες

@ Στόχος@η ενδυνάμωση της συγκριτικής και

κριτικής ικανότητας των μαθητών @η ενίσχυση της δυνατότητας να

διαμορφώνουν προσωπική άποψη και στάση.

Page 20: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα πολιτισμού

Επίσης βρίσκει εφαρμογή στο Π.Σ.

@Εστιάζει στο περιεχόμενο των κειμένων

@Αναζητά πληροφορίες σχετικά με την

@ιστορία και την πολιτική (Β΄ Γυμνασίου, Α΄ Λυκείου)

@τον δημόσιο βίο και τους θεσμούς (Β΄ Γυμνασίου, Β΄ Λυκείου)

@τον καθημερινό βίο και την ιδιωτική ζωή (Β΄ Γυμνασίου)

@την πνευματική και καλλιτεχνική δραστηριότητα (Γ΄ Γυμνασίου, Β΄ Λυκείου, Γ΄ Λυκείου).

Page 21: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα πολιτισμού

@Στόχος@είναι η γνώση του ΑΕ

πολιτισμού

@ η επικοινωνία με τα πνευματικά και καλλιτεχνικά επιτεύγματά του αρχαίου κόσμου

@η συνειδητοποίηση της σημασίας τους στην πορεία του σύγχρονου πολιτισμού

@η ενίσχυση της πολιτισμικής ταυτότητας και ιστορικής συνείδησης των μαθητών.

Page 22: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα πολιτισμού

@Μέθοδος@αρχαιογνωστική

@το κείμενο ως πηγή ιστορικών πληροφοριών, που βοηθούν στην ανασύνθεση της εικόνας του α.ε. πολιτισμού

@γνωριμία με την πνευματική δημιουργία των αρχαίων (με έμφαση στην κλασική εποχή)

@αντιπροσωπευτικές στιγμές της καλλιτεχνικής και πολιτισμικής δραστηριότητας

@γνώση ποικίλων εκφάνσεων του α.ε. δημόσιου και ιδιωτικού βίου

Page 23: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα πολιτισμού

@Μέθοδος@εθνοκεντρική

@τα α.ε. μέσο αγωγής, όχι μόνο γλωσσικής

@εθνικός και φρονηματιστικός χαρακτήρας

@ενίσχυση της αυτοσυνειδησίας και των ιδιαιτεροτήτων της πολιτισμικής ταυτότητας των μαθητών

@ διαμόρφωση εθνικής ταυτότητας και ιστορικής συνείδησης.

Page 24: τπε και αρχαια

Τα αρχαία ελληνικάως μάθημα πολιτισμού

@Μέθοδος@διαπολιτισμική προσέγγιση

@οι οφειλές του α.ε. κόσμου σε άλλους λαούς (κυρίως της ανατολικής Μεσογείου)

@επιτεύγματα της ελληνικής αρχαιότητας που συνέβαλαν

@ στη διαμόρφωση του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού

@ στη θεμελίωση του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού.

@να γίνουν κατανοητές οι διαλεκτικές διαδικασίες του α.ε.πολιτισμού

@αναγωγή σύγχρονων επιστημονικών κατακτήσεων και επιστημολογικών θεωρήσεων στην ελληνική αρχαιότητα.

Page 25: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Θεμελιώδες ερώτημα

@Τι είδους άτομα και πολίτες θέλουμε να δημιουργήσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα;

Page 26: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

Χρειαζόμαστε

«πολίτες που μπορούν να σκεφτούν επιστημονικά για τις νέες εφευρέσεις (λ.χ. κλωνοποίηση) και τις νέες προσωπικές επιλογές (λ.χ. αν θα υποβληθούν σε εξέταση του γενετικού τους κώδικα)· πολίτες που μπορούν να σκεφτούν ιστορικά για τη δική τους κοινωνία και να στηριχθούν στη δική τους ιστορική και πολιτική οπτική, καθώς αποφασίζουν ποια στάση θα υιοθετήσουν απέναντι σε ποικίλα ζητήματα ή πώς θα επιλέξουν κάποιον μεταξύ υποψηφίων που εκφράζουν διαφορετική φιλοσοφία και πολιτική· πολίτες που αναγνωρίζουν την ηθική και την αισθητική (και την απουσία τους) και που θα επιδιώκουν την ύπαρξή τους» (Gardner, 1999).

Page 27: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Δεύτερο ουσιαστικό ερώτημα:

@Ποια είναι η θέση του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών στη σύγχρονη εκπαίδευση και πώς αυτή μπορεί να γίνει αποτελεσματικότερη με τη χρήση των ΤΠΕ;

Page 28: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Μεταφορά κέντρου βάρους από

@ την παροχή γνώσης στην ενεργητική και κριτική μάθηση

@ Την απομνημόνευση στην ανάπτυξη ικανοτήτων για διαχείριση της γνώσης

@Απαιτεί

@ τη δημιουργική σύνδεση αρχαίου και σύγχρονου κόσμου

@ την εξέταση κοινών σημείων της α.ε. με τη ν.ε. γλώσσα

@ τη σύγκριση με τη σύγχρονη ζωή@ τη μελέτη της ανθρώπινης εμπειρίας@ την πολύπλευρη ευαισθητοποίηση του

μαθητή ως προς το γνωστικό αντικείμενο.

Page 29: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Τρίτο κρίσιμο ερώτημα:

@Ποιος ο ρόλος των ΤΠΕ;

Page 30: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@ Αξιοποίησή τους όχι ως εργαλείο (με τη λογική του βιβλίου), αλλά ως περιβάλλον εργασίας

@ Νέα λογική διδακτικής και παιδαγωγικής προσέγγισης του μαθήματος

@ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αναζήτηση πληροφοριών

@κριτική επεξεργασία και συνθετική παρουσίαση των δεδομένων

@χρήση πολυτροπικών κειμένων και ποικίλων σημειωτικών πόρων

@πραγμάτευση ενός θέματος από διαφορετικές οπτικές γωνίες

@πειραματισμός κατά το γράψιμο @παραστατικότητα στην παρουσίαση@συνεργατική μάθηση και την ανάπτυξη

πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της ομάδας.

Page 31: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Πού και πώς;@Δεν χρειάζεται να εφεύρουμε νέες

μεθόδους, @Χρειάζεται να επιλέξουμε αυτές

που μπορούν@να συνδυαστούν με νέες στρατηγικές

διδακτικής εφαρμογής τους @να αξιοποιηθούν σε μια σύγχρονη

εκπαιδευτική πρακτική, για @ενίσχυση της ενεργητικής-κριτικής

μάθησης@διεύρυνση της γλωσσικής κατάρτισης @καλλιέργεια μεταγνωστικών

δεξιοτήτων.

Page 32: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Στρατηγικές δημιουργικής αξιοποίησης των ΤΠΕ για την

@εκμάθηση της α.ε. γλώσσας

@ανάγνωση της α.ε. γραμματείας

@προσέγγιση του α.ε. πολιτισμού.

Page 33: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Α.Ε. γλώσσα και γραμματεία

@γλώσσα του παρελθόντος

@δεν είναι δυνατόν κατά την εκμάθηση της α.ε. να αξιοποιηθούν επαρκώς οι πρακτικές διδασκαλίας της μητρικής ή της δεύτερης-ξένης γλώσσας.

Page 34: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Α.Ε. γλώσσα και γραμματεία

@Δεν μαθαίνουμε μεμονωμένους τύπους γραμματικής ή κανόνες σύνταξης λέξεων

@Προσπαθούμε να κατανοήσουμε @ τις μορφολογικές και συντακτικές

δομές μιας φράσης @ τη λειτουργία τους για την

κατασκευή του κειμένου.

Page 35: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Α.Ε. γλώσσα και γραμματεία

@Δεν μελετούμε μεμονωμένες προτάσεις ή σύντομα αποσπάσματα

@Μελετούμε ευρύτερες ενότητες λόγου με λογική και θεματική αυτοτέλεια.

Page 36: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Α.Ε. γλώσσα και γραμματεία

@Δεν μαθαίνουμε γλωσσικούς τύπους

@Προσπαθούμε να κατανοήσουμε βαθύτερα το κείμενο στο οποίο εντάσσονται έτσι ώστε

@να αναδειχθεί η τυπολογία του κειμένου

@οι θεματικοί και εκφραστικοί κώδικες του γραμματολογικού γένους και είδους

Page 37: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Α.Ε. γλώσσα και γραμματεία

@Δεν μελετούμε κείμενα ερήμην των γραμματολογικών συμφραζομένων τους

@Μελετούμε τα κείμενα ενταγμένα στο ιστορικό, κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο παραγωγής και πρόσληψής τους.

Page 38: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ΤΠΕ

@Α.Ε. γλώσσα και γραμματεία@Ο ρόλος των ΤΠΕ, προς αυτή την

κατεύθυνση

@Ανοιχτά διερευνητικά περιβάλλοντα

@περιέχουν σώματα α.ε. κειμένων

@εργαλεία για την αναζήτηση λέξεων ή/και τη δημιουργία συμφραστικών πινάκων σε α.ε. κείμενα

@πολλαπλές δυνατότητες γλωσσικής επεξεργασίας των κειμένων και διερευνητικής εκμάθησης

Page 39: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ανοιχτά

διερευνητικά περιβάλλοντα

@Εξοικείωση με γλωσσικά φαινόμενα και συντακτικές δομές στο πλαίσιο κειμένων

@γίνεται κατανοητή η λειτουργία τους, χωρίς να απαιτείται γνώση της σχετικής ορολογίας

@Ποικίλες δυνατότητες έκφρασης και διαφορετικής σημασιοδότησης του ίδιου τύπου σε διαφορετικά συμφραζόμενα,

@να γίνει κατανοητός ο μηχανισμός ενεργοποίησης της γλώσσας για την παραγωγή νοήματος.

Page 40: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και ανοιχτά

διερευνητικά περιβάλλοντα

@Συνειδητοποίηση της λειτουργίας των λέξεων στον συνταγματικό και στον παραδειγματικό άξονα (μέσα από την επαγωγική ή παραγωγική μέθοδο)

@Διερεύνηση

@των κατασκευαστικών αρχών των λέξεων

@των στενών δεσμών ετυμολογίας και σημασίας

Page 41: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και λογισμικά

επεξεργασίας κειμένου

@Επιτρέπουν τη σύνταξη απλών ή σύνθετων διαγραμμάτων, όπου αναδεικνύονται

@η δομή και ο τρόπος συγκρότησης του κειμένου

@τα θεματικά κέντρα, τα υποκείμενα, ο χώρος και ο χρόνος δράσης, τα γεγονότα και η διαδοχή τους, η σχέση αιτίου-αιτιατού κ.ο.κ.

Page 42: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και λογισμικά

επεξεργασίας κειμένου

@Δίνουν τη δυνατότητα αναδόμησης ενός κειμένου

@με αντικαταστάσεις λέξεων ή φράσεων στο συνταγματικό ή τον παραδειγματικό άξονα

@τονισμό κρίσιμων γλωσσικών στοιχείων (λ.χ. συνδέσμων, ονοματικών συνόλων, υφολογικών σχημάτων κ.ο.κ.)

@Ανάδειξη του τρόπου σύνταξης

@Εμφάνιση των θεματικών και εκφραστικών κωδίκων του κειμένου.

Page 43: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και λογισμικά πρακτικής και εξάσκησης

@Αποτελούν μέσο σε έναν γραμματισμό που στηρίζεται και λειτουργεί με άξονα την τεχνολογία του εντύπου και υποστηρίζει την προσέγγιση του «υπολογιστή ως δάσκαλου»

@μπορούν να χρησιμοποιηθούν υποστηρικτικά

@αποτελεσματικότερη η αφομοίωση τύπων και δομών

@αυτονομία στη μάθηση και προσωπική εξάσκηση

Page 44: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και αρχαιογνωστικοί δικτυακοί

τόποι@Περιέχουν

@σώματα α.ε. κειμένων και μεταφράσεων@λεξικά γλωσσικά και εγκυκλοπαιδικά της

α.ε. γλώσσας και γραμματείας@εγχειρίδια γραμματικής και σύνταξης@σχόλια πραγματολογικού και

ερμηνευτικού τύπου@γραμματολογικές πληροφορίες@Μελέτες@αρχαιολογικό εικονογραφικό υλικό@Χάρτες@βάσεις δεδομένων@βιβλιογραφικούς καταλόγους

Page 45: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και αρχαιογνωστικοί δικτυακοί

τόποι@λειτουργούν ως ψηφιακές

βιβλιοθήκες

@εξασφαλίζουν άμεση πρόσβαση σε άφθονες γραμματειακές και αρχαιολογικές πηγές, πολλές από τις οποίες είναι δύσκολο να εντοπιστούν ακόμη και σε έντυπη μορφή

Page 46: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και αρχαιογνωστικοί δικτυακοί

τόποι@Διευκολύνουν τη γλωσσική

διερεύνηση

@επιτρέπουν την αναζήτηση γενικού ή ειδικού λεξιλογίου στα λεξικά (λ.χ. των δικανικών όρων)

@ειδικών συντακτικών δομών στα εγχειρίδια (λ.χ. τα σχήματα λόγου)

@Σταδιακή εξοικείωση με τα λεξικά και τα εγχειρίδια γραμματικής και συντακτικού ως βιβλίων αναφοράς

Page 47: τπε και αρχαια

Διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών και αρχαιογνωστικοί δικτυακοί

τόποι@Διευρύνουν το γνωστικό

υπόβαθρο του μαθητή

@δυνατότητα αναζήτησης και κριτικής επεξεργασίας πραγματολογικών και γραμματολογικών πληροφοριών @ σχετικά με πρόσωπα και γεγονότα του

κειμένου@τον συγγραφέα@το γραμματειακό γένος-είδος @τον χώρο και χρόνο συγγραφής του

έργου@το ιδεολογικό και πολιτιστικό πλαίσιο

παραγωγής και πρόσληψης του έργου