3Ο ΓΕΛ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ, ΟΙ ΓΕΥΣΕΙΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΝΩΝΟΥΝ.

Υπεύθυνοι καθηγητές: ΚΟΥΡΕΜΠΑΝΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, ΝΤΕΜΟΥ ΜΑΡΙΑ,

ΣΕΪΔΑΡΗ ΓΙΩΤΑ, ΧΑΤΖΗΕΛΑΝΙΔΗΣ ΠΕΤΡΟΣ

Οι γεύσεις ταξιδεύουν. Πάντα έτσι συνέβαινε. Είναι άσκοπο να ανεβάζουμε τους

εθνικιστικούς μας τόνους, να ονειρευόμαστε αμιγείς εθνικές κουζίνες, οι οποίες δεν θα

έχουν δεχτεί καμιά επίδραση από γειτονικές κουλτούρες, από κατακτητές ή μετανάστες και

πρόσφυγες. Η ιστορία αποδεικνύει ότι σε περιόδους

πολιτιστικών ή κοινωνικών αλλαγών, οι εθνικές κουζίνες αλλάζουν, δέχονται επιρροές,

υιοθετούν νέα προϊόντα ή τρόπους μαγειρέματος.

Σήμερα που οι άνθρωποι ταξιδεύουν και είναι πιο ανοιχτοί στις νέες γεύσεις, είναι φυσικό να υιοθετούμε συνήθειες και υλικά από άλλους λαούς. Όσο κι αν

προσπαθήσουμε, λοιπόν, να κρατήσουμε «καθαρή» την κουζίνα μας, απλά θα

ματαιοπονούμε.

Η οπτική γωνία αλλάζει, το ζητούμενο παραμένει πάντα το ίδιο: η νοστιμιά!

1. ΝότιαΑμερική Ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές και πατάτες. Η

μεσογειακή κουζίνα έχει την καταγωγή της αλλού.

2.Πορτογαλία 16ος αιώνας! Οι θαλασσοπόροι μαθαίνουν στους Ιάπωνες

πώς να τηγανίζουν την εθνική τους τεμπούρα.

3.Σρι-Λάνκα Κανέλα από την Κεϋλάνη στο ρυζόγαλο, στα λικέρ τεντούρα και φατουράδα στη μηλόπιτα

και στο κοκκινιστό.4.Ισπανία

Οι Ισπανοί έφεραν το γουρούνι στο Μεξικό κι οι Μεξικανοί τους δίδαξαν πώς να το

περιλαμβάνουν στις δικές τους εμπανάδας.5.Μαρόκο

Μαροκινό κους-κους με γαλλική φινέτσα. Το βασιλικό κους-κους που σερβίρεται στο Παρίσι

ανταγωνίζεται σε γεύση το αυθεντικό.

6.Ινδία Το τσάτνι ξεκινά σαν μια γλυκιά σάλτσα, για να καταλήξει στην Ευρώπη σαν μια καυτερή σάλτσα που συνοδεύει κρεατικά και μαλακά

ή ημίσκληρα τυριά.

7.Κίνα Η σόγια, άγνωστη από τις απέραντες

φυτείες της Κίνας, εισβάλλει στη Β. Αμερική και τροποποιημένη γενετικά πλέον

«απειλεί» την Ευρώπη.

8.ΤουρκίαΟ μπακλαβάς, βυζαντινό γλυκό με τούρκικο όνομα ή μήπως τούρκικη σπεσιαλιτέ από το

Καζιαντέπ, πόλη που διεκδικεί την πατρότητα του;

9.Μεξικό Οι Μεξικανοί μαθαίνουν τους Ισπανούς τη

γαλοπούλα, καθιερώνεται στο δυτικό κόσμο και επιστρέφει στην ήπειρο που γεννήθηκε.

Προϊόντα της Μεσογείου. Κρασί

Προϊόντα της Μεσογείου.• Ελαιόλαδο

΄Εθιμα και παραδόσεις

΄Εθιμα και παραδόσεις • Η ελιά και το λάδι κυριαρχούν τόσο έντονα και αποφασιστικά στον αγώνα μας για επιβίωση ώστε πήραν στη λαϊκή φαντασία μυθικές διαστάσεις, χάραξαν ανεξίτηλα τη ζωή και τη μοίρα μας και συνδέθηκαν με αρχετυπικές μορφές της ομαδικής μας σύνδεσης. Τους αποδόθηκαν μαγικές δυνάμεις και επηρέασαν πολυποίκιλα τη θρησκευτικότητά μας. Η πίστη, ότι το λάδι μπορεί να ηρεμήσει τα μανιασμένα κύματα, έρχεται από την αρχαιότητα.

• Σήμερα το λάδι από το καντήλι του Αι-Νικόλα, του προστάτη των ναυτικών, πιστεύεται ότι καταπραΰνει τη θαλασσοταραχή.

Ο Πλούταρχος μας πληροφορεί ότι στην τελετήτου γάμου στεφάνωναν με κλαδιά ελιάς και δάφνηςτην πόρτα της νύφης και του γαμπρού. Η παρουσίατων κλαδιών της ελιάς στη χαρμόσυνη τελετή τουγάμου διασώζονταν μέχρι πρότινος στην ελληνική

ύπαιθρο, όπου στον δίσκο με τα στέφανατοποθετούσαν κι ένα κλαδάκι ελιάς. Κατά την

γέννηση έβαζαν στην πόρτα του σπιτιού ένα κλαδίελιάς, αν ήταν αγόρι, ως σύμβολο μελλοντικήςνίκης ή ακμής περί τη γεωργία για την οποία

προορίζονταν. Αν ήταν κορίτσι έβαζανμια μάλλινη κορδέλα, δείγμα των γυναικείων

ενασχολήσεων.

Σε πολλά μέρη της Ελλάδας, μόλις τελειώσει μια οικοδομή, τοποθετούν στη

στέγη ένα μεγάλο κλαδί ελιάς, δείγμα ότι το ουσιαστικό μέρος του έργου έχει

αποπερατωθεί.Σε πολλά χωριά της Κρήτης, την Πρωτομαγιά, κρεμούν

στις πόρτες των σπιτιώνένα κλαδί ελιάς, που την εποχή εκείνη είναι ανθισμένη,

μαζί με ένα κλαδάκι μολόχαςκι ένα στάχυ από σιτάρι ή κριθάρι.

Η φλόγα του καντηλιού που καίει με τη βοήθεια του λαδιού συμβολίζει το θείο φως

πηγή της υπέρτατης αλήθειας και της ύψιστης δύναμης.

Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα • Τις διατροφικές συνήθειες των αρχαίων

Ελλήνων χαρακτήριζε η λιτότητα, κάτι που αντικατόπτριζε τις δύσκολες συνθήκες υπό τις οποίες διεξάγετο η ελληνική γεωργική δραστηριότητα.

• Θεμέλιο τους ήταν η λεγόμενη «μεσογειακή τριάδα»: σιτάρι, λάδι, και κρασί .

• Στη βάση της διατροφής των αρχαίων Ελλήνων συναντούμε τα δημητριακά , και σε περιπτώσεις ανάγκης μείγμα κριθαριού με σιτάρι, από το οποίο παρασκευαζόταν ο άρτος. Με το σιτάρι που χρησιμοποιείται σήμερα οι αρχαίοι τάιζαν τα ζώα.

Τα δημητριακά συνοδεύονταν συνήθως από οπωροκηπευτικά (λάχανα, κρεμμύδια, φακές, ρεβύθια). Η κατανάλωση κρέατος και θαλασσινών σχετιζόταν με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας, αλλά και με το αν κατοικούσε στην πόλη, στην ύπαιθρο ή κοντά στη θάλασσα.

• Οι Έλληνες κατανάλωναν ιδιαιτέρως τα γαλακτοκομικά και κυρίως το τυρί. Το βούτυρο ήταν γνωστό, αλλά αντί αυτού γινόταν χρήση κυρίως του ελαιόλαδου.

• Το φαγητό συνόδευε κρασί (κόκκινο, λευκό ή ροζέ) αναμεμειγμένο με νερό.

• Πληροφορίες για τις διατροφικές συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων παρέχουν τόσο οι γραπτές μαρτυρίες όσο και διάφορες καλλιτεχνικές απεικονίσεις: οι κωμωδίες του Αριστοφάνη και το έργο του γραμματικού Αθήναιου από τη μία πλευρά, τα κεραμικά αγγεία και τα αγαλματίδια από ψημένο πηλό από την άλλη.

Οι αλλαγές στις διατροφικές μας συνήθειες

• Για δεκαετίες η διατροφή των Ελλήνων άλλαζε μέσα από την οικονομική άνεση και το σύγχρονο τρόπο ζωής από το παραδοσιακό μοντέλο της Μεσογειακής Διατροφής προς ένα πιο δυτικό τρόπο διατροφής, επηρεασμένο σε μεγάλο βαθμό από τις διαιτητικές συνήθειες των ΗΠΑ.

• Τα κλασσικά υλικά, οι πρώτες ύλες όπως τα όσπρια και τα λαχανικά υπερκαλύφτηκαν από τα χάμπουργκερ, τις τυρόπιτες και τα έτοιμα γεύματα, ενώ για πολλές οικογένειες το μαγείρεμα στο σπίτι αποτελούσε την εξαίρεση.

• Τα τελευταία πάλι δύο χρόνια η διατροφή μας αλλάζει και πάλι, αυτή τη φορά λόγω της οικονομικής κρίσης. Σκεφτόμαστε περισσότερο τη διατροφή μας και ταυτόχρονα ξαναγυρνάμε στο σπιτικό φαγητό.

• Έτσι, το πρόχειρο φαγητό, κλασική επιλογή για πολλούς, κυρίως στα αστικά κέντρα, λιγοστεύει και αρχίζουμε να τρώμε συχνότερα στο σπίτι και περισσότερο παραδοσιακά. Η κρίση έχει αρχίσει λοιπόν να αλλάζει προς το καλύτερο τις διατροφικές μας συνήθειες, αφού ξαναγυρνάμε και τρώμε περισσότερα όσπρια, γαλακτοκομικά και λαχανικά, και λιγότερα τηγανητά και πρόχειρα φαγητά, ενώ η κατανάλωση κρέατος που για δεκαετίες αυξανόταν, περιορίζεται λόγω κόστους.

Μεσογειακή Διατροφή και Οφέλη Υγείας

• Τις τελευταίες δεκαετίες, η επιστημονική κοινότητα έχει αναγνωρίσει, μέσα από πληθώρα κλινικών και επιδημιολογικών μελετών, το σημαντικό ρόλο της Μεσογειακής Διατροφής, τόσο στην πρόληψη όσο και στην έκβαση πολύπλοκων ασθενειών, όπως οι καρδιοαγγειακές παθήσεις. Η Μεσογειακή Διατροφή, με τα άφθονα θρεπτικά της συστατικά, τη σωστή αναλογία γευμάτων και το άφθονο ελαιόλαδο δεν σταματά να αποτελεί πηγή κλινικών μελετών παρέμβασης (Intervention studies).

• Η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή και ιδιαίτερα η ελληνική παραλλαγή της, μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει τα ακόλουθα 8 βασικά χαρακτηριστικά.

• Χρησιμοποίηση ελαιόλαδου• Μεγάλη κατανάλωση λαχανικών • Μεγάλη κατανάλωση φρούτων • Μεγάλη κατανάλωση δημητριακών και ψωμιού • Μεγάλη κατανάλωση οσπρίων • Μικρή κατανάλωση κρέατος • Μέτρια κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών

προϊόντων • Μέτρια κατανάλωση οινοπνεύματος