Πλησιάζοντας τα 100 τους χρόνια ή... αιωνόβιες ήδη,

οι εταιρείες του επόµενου δεκαεξασέλιδου ξυπνούν όµορφες αναµνήσεις

στους παλαιότερους, γεµίζουν σήµερα τα ψυγεία και τα ντουλάπια των

νεότερων και σχεδιάζουν τις καινοτοµίες τους για την επόµενη γενιά. Πάνω

απ’ όλα όµως, µυρίζουν Ελλάδα. Και σε µια περίοδο που ακόµη και η λέξη

«επιχειρηµατίας» έχει αποκτήσει... στενόχωρη έννοια, αποτελούν το

καλύτερο παράδειγµα προς µίµηση για όσους έχουν αισιοδοξία

και πίστη στις δυνάµεις τους.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΦΑΡΜΑΚΗ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ10 µεγάλεςελληνικές

επιχειρήσειςπου αντέχουν

στο χρόνο

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

090_GΚ_Νοεµβριοσ 2010

Το 1926, ο Θεόδωρος Κλιάφας έφτιαξε µέσα στην πό-

λη των Τρικάλων ένα µικρό εργοστάσιο παραγωγής πάγου. Τα

σπίτια δεν είχαν ακόµα αποκτήσει ηλεκτρικά ψυγεία και ο µό-

νος τρόπος διατήρησης των τροφίµων ήταν ξύλινοι µονωµέ-

νοι θάλαµοι που έπαιρναν ένα τέταρτο της κολόνας του πάγου,

τον οποίο µοίραζε καθηµερινά ο παγοπώλης.

Μεγάλη κατανάλωση πάγου είχαν, φυσικά, τα καφενεία

και τους ζεστούς µήνες ήταν µεγάλη η ζήτηση αναψυκτικών.

Ετσι, ο Θεόδωρος Κλιάφας αποφάσισε να καλύψει και αυτή

την ανάγκη, εγκαθιστώντας µια µικρή µονάδα εµφιάλωσης.

Η καλή ποιότητα αρχικά της γκαζόζας και στη συνέχεια της λε-

µονάδας και της πορτοκαλάδας εκτιµήθηκε από το κατανα-

λωτικό κοινό και πολύ γρήγορα τα αναψυκτικά Κλιάφα κυ-

ριάρχησαν στην τοπική αγορά.

Το 1933 είναι η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα που χρησι-

µοποιεί µεταλλικό πώµα. Το 1961, υπό τη διεύθυνση του Κώ-

στα Κλιάφα πλέον, γιου του Θεόδωρου, οι εγκαταστάσεις της

εταιρείας εκσυγχρονίζονται και παράλληλα παράγονται βυσ-

σινάδα και σόδα.

Το 1970 εγκαταλείπει το αρχικό της εργοστάσιο και εγκα-

θίσταται σε νέο χώρο 35 στρεµµάτων επί της οδού Τρικάλων -

Λαρίσης, όπου εξοπλίζεται µε µηχανήµατα νέας τεχνολογίας.

Από το 1977 συνεργάζεται µε την Ελληνική Εταιρεία Εµ-

φιαλώσεως, παράγοντας για λογαριασµό της τα προϊόντα Co-

ca-Cola, Sprite και Fanta.

Από το 1980 η Κλιάφα εγκαθιστά νέα γραµµή παραγω-

γής, αποκτά βιολογικό καθαρισµό και αρχίζει να συσκευάζει

τα προϊόντα της σε γυάλινη φιάλη των 1.000 cc και φιάλη pet

των 1.500 cc, ενώ η βράβευσή της το 1987 στο Ντίσελντορφ

της Γερµανίας για την ποιότητα των προϊόντων της και τον µη-

χανολογικό εξοπλισµό έρχεται ως φυσική συνέπεια της καλής

φήµης της.

Από τη δεκαετία του 1990, και υπό τη διεύθυνση των εγ-

γονών του ιδρυτή,Θοδωρή και Γιάννη Κλιάφα, ανανεώνει ξα-

νά τον µηχανολογικό της εξοπλισµό, υιοθετεί νέες συσκευα-

σίες και προσθέτει µια σειρά από νέα προϊόντα.

Από το 2003 οι ιστορικές παλαιές εγκαταστάσεις στα Τρί-

καλα λειτουργούν, υπό την ευθύνη της εταιρείας, ως «Κέντρο

Ιστορίας και Πολιτισµού» µε µουσείο, αίθουσα εκδηλώσεων

και βιβλιοθήκη.

Κλιάφα Από το ψυκτικό στο αναψυκτικό

Αρχικά η εταιρείαπαρήγε και διένεµεπάγο στα Τρίκαλα.Οµως η ζήτηση και

η κατανάλωσηαναψυκτικών ήταντόσο µεγάλη, που οΘεόδωρος Κλιάφας

αποφάσισε νακαλύψει και αυτή

την ανάγκηεγκαθιστώντας µια

µικρή µονάδαεµφιάλωσης.

Νοεµβριοσ 2010_GΚ_091

Επάνω, ο ιδρυτήςΘεόδωρος Κλιάφας,

δεύτερος από αριστερά,στις εγκαταστάσεις

εµφιάλωσης. Κάτω: Σήµερα τοεργοστάσιο έχει

µεταβληθεί σεπολιτιστικό κέντρο µε

µουσείο καιβιβλιοθήκη.

092_GΚ_Νοεµβριοσ 2010

Ενα τυχαίο γεγονός συντέλεσε στη δηµιουργία των ανα-

ψυκτικών ΕΨΑ και την ονοµαστή λεµονάδα της. Στις αρχές της δε-

καετίας του ’20 οι αδελφοί Κοσµαδόπουλοι, Ιωάννης και Γεώρ-

γιος, έψαχναν τρόπο να διατηρήσουν την παραγωγή λεµονιών του

Βόλου, µία από τις πολλές δραστηριότητες της εταιρείας που είχε

ιδρύσει ο πατέρας τους, ∆ηµήτριος Κοσµαδόπουλος, τραπεζίτης

και από πολλούς αποκαλούµενος «ο οικονοµικός πατήρ του Βό-

λου». Αποφάσισαν, άµεσα, να δηµιουργήσουν έναν κλάδο µε ψυ-

γεία, τον ονόµασαν Εταιρεία Ψυγείων Αγριάς (ΕΨΑ) και το πρό-

βληµα της αποθήκευσης λύθηκε. Οµως, το 1924 η παραγωγή λε-

µονιών ήταν πολύ µεγάλη, τα ψυγεία δεν έφταναν να τη χωρέσουν

και η σοδειά κινδύνευε να καταστραφεί. Οι Κοσµαδόπουλοι απο-

φάσισαν, στα γρήγορα, να τα κάνουν αναψυκτικό. Κάλεσαν ειδι-

κούς από τη Γερµανία, έστησαν το εµφιαλωτήριο και έφτιαξαν τη,

µυστική έως σήµερα, συνταγή της λεµονάδας.

Οµως οι δουλειές δεν πήγαν καλά και το 1936 η ΕΨΑ πέρα-

σε στον έλεγχο της Εθνικής Τράπεζας. Η τράπεζα αποφασίζει να

συνεχίσει τη λειτουργία του εργοστασίου και διορίζει διευθυντή

τον εκάστοτε διευθυντή του τοπικού υποκαταστήµατος.

Το 1937 η λεµονάδα κερδίζει το «Χρυσούν Βραβείον Ποι-

ότητος» της ∆ιεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης και το 1950 ένας

υπάλληλος της τράπεζας σχεδιάζει το γνωστό έως σήµερα µπου-

κάλι µε ανάγλυφο το ρόµβο του αριστείου.

Το 1969 η ΕΨΑ περνά στους επιχειρηµατίες Μοσχοκλαΐ-

δη και Τσαούτο, οι οποίοι ξεκινούν άµεσα ένα µεγάλο επενδυ-

τικό πρόγραµµα πενταπλασιάζοντας την παραγωγή.

Το 1994 ξεκινά η παραγωγή χυµών, ενώ το 1998 λανσά-

ρεται η Lemon Cola, η πρώτη στον κόσµο Cola µε λεµόνι.

Σήµερα η λεµονάδα εξακολουθεί να αποτελεί το εµβληµα-

τικό προϊόν της, αν και η πορτοκαλάδα έρχεται πρώτη στις πω-

λήσεις της, ενώ στην γκάµα έχουν προστεθεί η βυσσινάδα, η σό-

δα και το τσάι µε λεµόνι.

Η ΕΨΑ αποτελεί, φυσικά, µέρος της βιοµηχανικής παρά-

δοσης του Βόλου. Στις εγκαταστάσεις της λειτουργεί µουσείο

όπου εκτίθενται παλαιά µηχανήµατα, χειροκίνητοι αποφλοι-

ωτήρες και αποχυµωτές, µηχανήµατα παραγωγής διοξειδίου

του άνθρακα και όλα τα είδη φιαλών που χρησιµοποίησε όλα

αυτά τα χρόνια.

Σήµερα, η παραγωγή της φτάνει τις 30.000 γυάλινες και

πλαστικές φιάλες PET την ώρα και 18.000 κουτάκια. Απασχο-

λεί 92 εργαζοµένους και τo 2009 τα έσοδά της άγγιξαν τα

12.000.000 ευρώ.

ΕΨΑΑπό την Αγριά σε όλη την Ελλάδα

Τα πρώτα µηχανήµαταεµφιάλωσης στο εργοστάσιοτης Αγριάς.

Νοεµβριοσ 2010_GΚ_093

Το 1924 ηπαραγωγή τωνλεµονιών ήτανπολύ µεγάλη, τα

ψυγεία τηςεταιρείας δεν ήταναρκετά για να τηναποθηκεύσουν και

η σοδεία θακαταστρεφόταν.

Ετσι οιΚοσµαδόπουλοιαποφάσισαν, σταγρήγορα, να τα

κάνουναναψυκτικό.

094_GΚ_Νοεµβριοσ 2010

Ηταν το 1890 όταν ο Κοµνηνός Καλογήρου άνοιξε στην

οδό Κολοκοτρώνη, στο κέντρο της Αθήνας, το πρώτο του

κατάστηµα γυναικείων υποδηµάτων. Οι χειροποίητες δη-

µιουργίες που κατασκευάζει σε ένα µι-

κρό εργαστήρι στο Περιστέρι Αττικής

-όπου εδρεύει µέχρι και σήµερα ο Οµι-

λος- προκαλούν αίσθηση και γνωρίζουν

µεγάλη απήχηση. Στη µεταπολεµική Ελ-

λάδα τα παπούτσια Καλογήρου ήταν ήδη

συνώνυµο της πολυτέλειας και αυτό αν-

τανακλάται στις διαφηµίσεις της επο-

χής. Στο πελατολόγιό τους περιλαµβά-

νονταν όλοι οι πλούσιοι και διάσηµοι

των χρόνων εκεινων.

Το 1950, η κόρη του Κοµνηνού Κα-

λογήρου, Αννα, παντρεύεται τον Φραγ-

κίσκο Λεµονή και από εκεί αρχίζει η αλ-

µατώδης ανάπτυξη της εταιρείας µε µε-

γαλύτερο δίκτυο καταστηµάτων και εξαι-

ρετικά αποτελέσµατα στις πωλήσεις.

Ως το 1999 ο όµιλος είχε επεκταθεί

σε 11 πόλεις της Ελλάδας, ενώ την ίδια

χρονιά έγινε η συγχώνευση µε την εταιρεία Χαραλάς. Από

το 2000 είναι ο αποκλειστικός αντιπρόσωπος των υποδη-

µάτων Nine West σε Ελλάδα, Κύπρο και Βαλκάνια.

Σήµερα, πέντε γενιές µετά, τα κα-

ταστήµατα Καλογήρου φιλοξενούν τις

τελευταίες τάσεις της µόδας σε υπο-

δήµατα και αξεσουάρ πολυτελείας, µε

τις υπογραφές των διασηµότερων σχε-

διαστών και των µεγαλύτερων οίκων

του εξωτερικού. Ο Οµιλος Λεµονή

δραστηριοποιείται στην παραγωγή,

την εισαγωγή και την εµπορία υπο-

δηµάτων, τσαντών και αξεσουάρ µε ει-

σαγωγές από Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία

και ΗΠΑ. Το portfolio της περιλαµ-

βάνει πάνω από 46 σήµατα. Η αλυσί-

δα καταστηµάτων Καλογήρου απαρ-

τίζεται από 12 καταστήµατα στην Ελ-

λάδα και 2 στην Κύπρο. Οι πωλήσεις

του Οµίλου Λεµονή ξεπερνούν τα 100

εκατ. ευρώ ετησίως και απασχολεί πε-

ρίπου 800 υπαλλήλους.

Καλογήρου120 χρόνια ιστορίας

Στη µεταπολεµικήΕλλάδα ταπαπούτσια

Καλογήρου ήτανήδη συνώνυµο της

πολυτέλειας καιαυτό αντανακλάταιστις διαφηµίσειςτης εποχής. Στο

πελατολόγιό τουςπεριλαµβάνοντανόλοι οι πλούσιοικαι διάσηµοι τωνχρόνων εκείνων.

Αριστερά, ο ιδρυτήςΚοµνηνόςΚαλογήρου (µετη γραβάτα) µετον αδελφό του(µε το µουστάκι)σε σπάνιαφωτογραφία τωναρχών του 20ούαι. στο πατάρι τουπρώτουκαταστήµατοςστην οδόΚολοκοτρώνη.∆εξιά, τοκατάστηµα στην Ηροδότου & Χάρητος.

Νοεµβριοσ 2010_GΚ_095

vΜε άρωµα θυµαριού

ΑττικήΜελισσοκοµική

Εταιρεία

096_GΚ_Νοεµβριοσ 2010 Νοεµβριοσ 2010_GΚ_097

Χρησιµοποιώνταςµόνο θυµαρίσιο,αναµείγνυε µέλιδιαφορετικώνπαραγωγών,

πετυχαίνοντας µια πολύ

συγκεκριµένηγεύση. Ηδη από τη

δεκαετία του ’30αρχίζουν οιεξαγωγές σε

Αγγλία και Γαλλίακερδίζονταςδιακρίσεις.

Τα αδέλφια Αλέξανδρος και Παναγιώτης Πίτταςέξω από το κατάστηµά τους στην οδό Σωκράτους,στα µέσα της δεκαετίας του ’60.

Ηταν το 1928 όταν ο Αλέξανδρος

Πίττας άνοιξε στην οδό Σωκράτους 25 το

κατάστηµά του, που πουλούσε τρόφιµα,

προϊόντα ψαριού και µέλι, το οποίο προ-

µηθεύονταν από τους παραγωγούς όλης

της Αττικής. Στο εµπόριο τον µύησε ο πα-

τέρας του, ο οποίος διατηρούσε κατάστη-

µα ντελικατέσεν κοντά στην πλατεία Συν-

τάγµατος.

Μαζί µε τον αδελφό του, Παναγιώτη,

ο Αλέξανδρος γρήγορα επικεντρώθηκε

στην πώληση µελιού, το οποίο άρχισε να

τυποποιεί. Χρησιµοποιώντας µόνο θυµα-

ρίσιο, αναµείγνυε µέλι διαφορετικών πα-

ραγωγών, πετυχαίνοντας µια πολύ συγ-

κεκριµένη γεύση. Του έδωσαν την επω-

νυµία «Αττική» και ήδη από τις αρχές της

δεκαετίας του ’30 αρχίζουν τις εξαγωγές σε

Αγγλία και Γαλλία κερδίζοντας διεθνείς

διακρίσεις.

Μετά τον πόλεµο, η επιχείρηση ανα-

συγκροτείται και αποκτά το πρώτο της ερ-

γοστάσιο. Μέχρι το 1967, οπότε ο Αλέξανδρος Πίττας πεθαίνει,

έχει καταφέρει να εξαπλωθεί σε όλη την Ελλάδα και να εξαγάγει

µεγάλες ποσότητες σε ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία και βόρεια Αφρι-

κή, περιοχή µε µεγάλο πληθυσµό Ευρωπαίων -λόγω αποικιο-

κρατίας-, οι οποίοι εκτιµούσαν την εκλεκτή γεύση του θυµαρίσι-

ου ελληνικού µελιού. Παράλληλα, λανσάρει το µέλι Φίνο, µε πρώ-

τη ύλη το πεύκο. Την εποχή εκείνη η «Αττική» απορροφά το µε-

γαλύτερο µέρος της παραγωγής στην Ελλάδα και συνεργάζεται µε

χιλιάδες παραγωγούς σε όλη τη χώρα.

Ο θάνατος του ιδρυτή, αλλά και του αδελφού του, το 1972,

έφερε στη διοίκηση τα δύο παιδιά του Παναγιώτη Πίττα, τον Γε-

ώργιο και την Αλεξάνδρα, και στην προεδρία την Ελένη Πίττα, σύ-

ζυγο του Αλέξανδρου. Αυτοί κρατούν µέχρι σήµερα τα ηνία της

εταιρείας, την οποία κατάφεραν, έπειτα από µια παρατεταµένη πε-

ρίοδο κρίσης, να φέρουν ξανά στην κορυφή, κατέχοντας σήµερα

το 50% της αγοράς στην Ελλάδα, ενώ οι εξαγωγές της περιλαµβά-

νουν τοποθετήσεις στα καλύτερα καταστήµατα στον κόσµο, όπως

τα Harrod’s και Fortnum & Mason του Λονδίνου και το Zabar’s της

Νέας Υόρκης. Μεταξύ πολλών άλλων διεθνών βραβεύσεων, το

2002 βρέθηκε ανάµεσα στους τρεις φιναλίστ -µεταξύ 142 ευρω-

παϊκών εταιρειών- για το «Aνοικτό Ευρωπαϊκό Οσκαρ Οικονο-

µίας» στην κατηγορία της παγκοσµιοποίησης, δηλαδή της πα-

ρουσίας των προϊόντων της σε παγκόσµιο επίπεδο, ενώ η συ-

σκευασία smart pack αποτελεί δική της παγκόσµια βραβευµένη

ευρεσιτεχνία.

Στην γκάµα των προϊόντων της περιλαµβάνονται επίσης βα-

σιλικός πολτός, γύρη, χαλβάς µε µέλι, βανίλια, µαστίχα, ταχίνι και

λουκούµια. Σήµερα, η Αττική Μελισσοκοµική Εταιρεία - Αλέ-

ξανδρος Πίττας ΑΕΒΕ απασχολεί 115 υπαλλήλους, ενώ οι πω-

λήσεις της το 2009 έφτασαν τα 22,5 εκατ. ευρώ.

098_GΚ_Νοεµβριοσ 2010

Ηλίας ΛαλαούνηςΟ άρχοντας του κοσµήµατος

Γεννήθηκε µέσα στον χρυσό, αλλά χρήµατα δεν είχε. Ο

πατέρας του Ηλία Λαλαούνη ήταν χρυσοχόος, όπως και ο

παππούς του, και ο ίδιος περνούσε από µικρός το χρόνο του

στα εργαστήρια της οικογένειας, µαθαίνοντας την τέχνη της

µετατροπής του ευγενούς αυτού µετάλλου σε κόσµηµα. Ως

µαθητευόµενος έπαιρνε ένα απλό χαρτζιλίκι και ήλπιζε ότι

µε την αποφοίτησή του από το Οικονοµικό Πανεπιστήµιο

Αθηνών θα µπορούσε να στηριχτεί στις δικές του δυνάµεις.

Η απόκτηση του πτυχίου του το 1940 και η εγγραφή του στη

Νοµική προδιέγραφαν µια άνετη ζωή για τον 20χρονο νέο,

αλλά περίπου αυτή την εποχή ήρθε η πρόταση να αναλάβει

τη διεύθυνση του οίκου Ζολώτα. Οικονοµικά ήξερε, το κό-

σµηµα το γνώριζε και η µεγαλύτερη εκείνη την εποχή επι-

χείρηση του κλάδου αποφάσισε να τον εµπιστευτεί. Ο µισθός

του ήταν δύο χρυσές λίρες το µήνα, ποσό τεράστιο για εκείνη

την εποχή. Τη µία την έδινε στην οικογένειά του και µε την

άλλη ζούσε πλουσιοπάροχα.

Η δηµιουργική του ανησυχία τον έκανε να παρακολου-

θεί µαθήµατα σχεδίου και δεν ξεχνούσε την παρότρυνση του

δασκάλου του, Κωνσταντίνου Τσάτσου, που τον προέτρεψε

να χρησιµοποιήσει την αρχαία ελληνική τέχνη στη σύγχρο-

νη µόδα. Περνούσε τις ηµέρες του στα µουσεία, διάβαζε βι-

βλία Ιστορίας και δεν άργησε να σχεδιάσει ο ίδιος, το 1957,

την πρώτη του συλλογή, εµπνευσµένη από την ελληνική αρ-

Νοεµβριοσ 2010_GΚ_099

χαιότητα. Την εποχή εκείνη είχε ήδη γίνει συνεταίρος του Ζο-

λώτα, που αρχικά δεν πίστευε στην ευόδωση του εγχειρήµα-

τος, όµως η επιτυχία ήταν τεράστια και διεθνής.

Το 1968 αποφασίζει να κάνει το µεγάλο βήµα και να ιδρύ-

σει τον δικό του οίκο. Από εκείνη τη στιγµή και µετά, κάθε του

βήµα γίνεται επιτυχία και από µια αφορµή για επαινετικά

έως και διθυραµβικά σχόλια. Αρχαία κοσµήµατα καθώς και

προϊόντα της ανθρώπινης εργασίας και του πνεύµατος προ-

κάλεσαν τη φαντασία του και ενέπνευσαν τα σχέδια των κο-

σµηµάτων του για τη σύγχρονη γυναίκα. Κατά τη δεκαετία

του ’70 απέδειξε την ανεξάντλητη ικανότητά του να δηµιουργεί

και τη συνεχή του αναζήτηση για νέες ιδέες µε µερικά θεα-

µατικά σχέδια, βασισµένα στη σύγχρονη τεχνολογία, την

αστρονοµία, τη φύση και τη βιολογία. Οι ιστορικές γνώσεις

του και η ικανότητά του να εµβαθύνει στις πηγές της τέχνης

και στην ιστορία των πρώιµων πολιτισµών τον οδήγησαν σε

έναν αριθµό «αρχαιολογικών» συλλογών εµπνευσµένων από

διάφορους πολιτισµούς της Ευρώπης, της Ασίας και της Αµε-

ρικής.

Αρχικά η επιχείρηση εγκαινίασε υποκαταστήµατα σε ελ-

ληνικά νησιά, ενώ γρήγορα επεκτάθηκε σε πρωτεύουσες της

Ευρώπης, όπως το Παρίσι, η Ζυρίχη, η Γενεύη, το Λονδίνο, και

σε πόλεις ανά τον κόσµο, όπως η Νέα Υόρκη, το Τόκιο και το

Χονγκ Κονγκ. Εχει λάβει πολλά βραβεία για τη δουλειά του, µε

ύψιστη τιµή αυτή της Γαλλικής Ακαδηµίας Καλών Τεχνών, ως

το µοναδικό µέλος - κοσµηµατοποιός που έχει εκλεγεί ποτέ.

Εχει ιδρύσει το Μουσείο Κοσµήµατος Ηλία Λαλαούνη

-το µοναδικό µουσείο για το σύγχρονο κόσµηµα στην Ελλά-

δα- το οποίο στεγάζει στις συλλογές του περισσότερα από 4.000

κοσµήµατα και µικρογλυπτά από 50 συλλογές, σχεδιασµένες

από τον ιδρυτή του µεταξύ του 1940 και 2000.

Την επιχείρηση και το µουσείο έχουν αναλάβει οι τέσσε-

ρις κόρες του Ηλία Λαλαούνη, Αικατερίνη, ∆ήµητρα, Μαρία

και Ιωάννα.

Περνούσε τις µέρεςτου στα µουσεία,διάβαζε βιβλία

Ιστορίας και δενάργησε να

σχεδιάσει και οίδιος, το 1957, την

πρώτη τουσυλλογή,

εµπνευσµένη απότην ελληνική

αρχαιότητα. Το1968 ίδρυσε τονδικό του οίκο.

Αριστερά, το πρώτο κατάστηµα του Ηλία Λαλαούνη. Για να ανεβάσει την ταµπέλα µε το όνοµάτου, το 1968, κατέβασε εκείνη του έως τότε ιδιοκτήτη Ζολώτα. Κάτω, τεχνίτης πλέκει

χειροποίητη καδένα σε χρυσό, στο πρώτο εργαστήριο στην Ακρόπολη.

100_GΚ_Νοεµβριοσ 2010

Η «Αλουµίνιον της Ελλάδος ΑΒΕΕ» ιδρύθηκε τo

1960, µε στόχο την αξιοποίηση των σηµαντικών ελληνικών

κοιτασµάτων βωξίτη για την παραγωγή αλουµίνας και αλου-

µινίου. Βασικοί µέτοχοι ήταν, µεταξύ άλλων, η γαλλική Πε-

σινέ, ο Οργανισµός Βιοµηχανικής Ανάπτυξης και ο εφοπλι-

στής Σταύρος Νιάρχος. Η εταιρεία εγκατέστησε το βιοµηχα-

νικό της συγκρότηµα στον Αγιο Νικόλαο Βοιωτίας, στη βό-

ρεια ακτή του Κορινθιακού κόλπου, και έχτισε ένα ολόκληρο

χωριό, τα Ασπρα Σπίτια, λίγα χιλιόµετρα βορειότερα, για τη

στέγαση του προσωπικού. Η παραγωγή άρχισε το 1966 και

αποτέλεσε την κινητήρια δύναµη ανάπτυξης του βιοµηχανι-

κού κλάδου µεταποίησης του αλουµινίου στην Ελλάδα. Το

εργοστάσιο αυτό είναι µοναδική περίπτωση, σε παγκόσµιο

επίπεδο, συνδυασµού στον ίδιο χώρο µονάδας παραγωγής

αλουµίνας και µονάδας παραγωγής αλουµινίου. Τα εργοστά-

σια παραγωγής αλουµίνας κατασκευάζονται κοντά στα κοι-

τάσµατα βωξίτη, ενώ τα εργοστάσια αλουµινίου κοντά σε µε-

γάλα ηλεκτροπαραγωγικά κέντρα. Η συνύπαρξη αυτών των

στοιχείων, στην περίπτωση της «Αλουµίνιον της Ελλάδος»,

Αλουµίνιον της Ελλάδος

Ατµοµηχανή ανάπτυξης

Η παραγωγήάρχισε το 1966 και

αποτέλεσε τηνκινητήρια δύναµη

ανάπτυξης τουβιοµηχανικού

κλάδουµεταποίησης τουαλουµινίου στηνΕλλάδα. Σήµερα

θεωρείται από τιςυγιέστερες καιαποδοτικότερεςεπιχειρήσεις.

Νοεµβριοσ 2010_GΚ_101

της έδωσε από την αρχή στρατηγικό πλεονέκτηµα, θέση που

διατηρεί και αξιοποιεί µε τον καλύτερο τρόπο έως σήµερα.

Το 2003 η εµβληµατική ελληνική βιοµηχανία εξαγορά-

ζεται από τον καναδικό κολοσσό Alcan (τη µεγαλύτερη βιο-

µηχανία αλουµινίου στον κόσµο), όµως το 2005 ο όµιλος

Μυτιληναίου -που δραστηριοποιούνταν στους τοµείς της µε-

ταλλουργίας, της ενέργειας και της άµυνας- αγοράζει από τους

Καναδούς την «Αλουµίνιον της Ελλάδος», σε µια κίνηση που

χαρακτηρίστηκε «επιχειρηµατική συµφωνία της χρονιάς».

Οι εγκαταστάσεις της επεξεργάζονται ετησίως 1,4 εκατ.

τόνους ελληνικού και 200.000 τόνους τροπικού βωξίτη και

παράγουν 800.000 τόνους αλουµίνας και 165.000 τόνους

αλουµινίου.

Θεωρείται µία από τις υγιέστερες και αποδοτικότερες

ελληνικές επιχειρήσεις. Απασχολεί 1.100 άτοµα (και άλλα

400 σε συνεργαζόµενες επιχειρήσεις) και πραγµατοποιεί

κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 2 δισ. ευρώ, ποσό που

αντιπροσωπεύει το 1,7% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προ-

ϊόντος.

Εικόνες από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του εργοστασίου στηΒοιωτία, στα µέσα της δεκαετίας του ’60. Στην απέναντι σελίδα:

σηµερινή άποψη.

102_GΚ_Νοεµβριοσ 2010

Ολα ξεκίνησαν το 1950, όταν

ο Παναγιώτης Μαρλαφέκας, ιδρυ-

τής της επιχείρησης, δηµιούργη-

σε µια µικρή βιοτεχνία σε έναν

σχετικά περιορισµένο χώρο στην

οδό Παντοκράτορος, στην παλαιά

πόλη της Πάτρας. Στην αχαϊκή

πρωτεύουσα τότε λειτουργούσαν

άλλες έντεκα ανάλογου µεγέθους

επιχειρήσεις. Ο µοναδικός τρόπος

για να ξεχωρίσει κάποιος ήταν να

επιλέξει τα καλύτερα υλικά και µε

το δικό του µεράκι να δηµιουργή-

σει µοναδικές συνταγές, µε την ελ-

πίδα να τα προτιµήσει ο Πατρινός

καταναλωτής. Ο συνδυασµός των

δύο παραπάνω λειτούργησε στην πράξη, και έτσι οι πορτο-

καλάδες, οι λεµονάδες και οι γκαζόζες Λουξ έγιναν τα αγα-

πηµένα αναψυκτικά των Πατρινών.Τα επόµενα χρόνια, η πο-

ρεία της Λουξ ήταν σταθερά ανοδική. Ωστόσο, η µικρή µονά-

δα της οδού Παντοκράτορος δεν µπορούσε πλέον να καλύψει

τις ανάγκες που είχαν δηµιουργηθεί στην αγορά. Το γεγονός

αυτό, σε συνδυασµό µε την άφιξη των πολυεθνικών στην Ελ-

λάδα από το 1967, κατέστησε επιτακτική την ανάγκη για µε-

τεγκατάσταση της επιχείρησης σε άλλο χώρο. Ο Παναγιώτης

Μαρλαφέκας πήρε

την τολµηρή απόφα-

ση να επιλέξει το Κε-

φαλόβρυσο, που τότε

δεν είχε την παραµι-

κρή υποδοµή για

οποιαδήποτε βιοµη-

χανική δραστηριότη-

τα. Είχε όµως στο

υπέδαφός του έναν

πραγµατικό θησαυ-

ρό, το περίφηµο νερό

του. «Με νερό Κεφα-

λόβρυσου» έγραφαν

για τα Λουξ οι ρεκλά-

µες της εποχής, όταν

ξεκίνησε η παραγω-

γή, το 1972. Τα επό-

µενα χρόνια σηµαδεύτηκαν από

την επέλαση των πολυεθνικών

επιχειρήσεων και τη σχεδόν ολο-

κληρωτική τους επικράτηση

στην αγορά. Η Λουξ κατήγγελλε

συνεχώς τις τακτικές τους στα αρ-

µόδια όργανα, αλλά, ταυτόχρονα,

πέτυχε όχι µόνο να επιβιώσει,

αλλά και να εδραιώσει τη θέση

της στην αγορά.

Το 1989, ο ιδρυτής αποχώ-

ρησε και τη διοίκηση ανέλαβαν

οι τρεις γιοι του, Ιωάννης, Κων-

σταντίνος και Πλάτωνας. Η εται-

ρεία µπήκε σε έναν συνεχή κύ-

κλο επενδύσεων και ανάπτυξης,

ανεβάζοντας ανελλιπώς κάθε χρόνο τον τζίρο της, επεκτεί-

νοντας τις εγκαταστάσεις της και προσθέτοντας συνεχώς νέα

προϊόντα και τεχνολογίες.

Το 2005 γίνεται το Επίσηµο Αναψυκτικό της Εθνικής

Οµάδας Ποδοσφαίρου, ενώ το 2006 τα προϊόντα της επιλέ-

γονται από τον Ελληνικό Οργανισµό Προώθησης Εξαγωγών,

για να σερβίρονται µέσα από την πρωτοβουλία «Kerasma»

σε όλο τον κόσµο, σε road shows και ελληνικά εστιατόρια για

την προώθηση των ελληνικών γεύσεων. Το 2008 χαρακτη-

ρίζεται ως ένα από τα «διαµάντια» της Ελληνικής Βιοµηχα-

νίας στoν σχετικό πίνακα της Stat Bank µε τις 100 πιο υγιείς

και ταχύτερα αναπτυσσόµενες επιχειρήσεις. Παράλληλα, απο-

δεικνύει έµπρακτα το ενδιαφέρον της για τα κοινωνικά, αθλη-

τικά και πολιτιστικά δρώµενα στηρίζοντας, µέσω χορηγιών,

εκδηλώσεις και ενέργειες που σκοπό έχουν να προάγουν το

αθλητικό πνεύµα αλλά και τον πολιτισµό γενικότερα.

Σήµερα είναι η µεγαλύτερη αµιγώς ελληνική εταιρεία

στον κλάδο των αναψυκτικών και χυµών, ενώ κατέχει στα-

θερά την 3η θέση στην αγορά πίσω από τις δύο γνωστές πο-

λυεθνικές εταιρείες. Εξάγει σε Γερµανία, Καναδά, ΗΠΑ, Ιτα-

λία, Κύπρο και Νότια Κορέα, διαθέτει τρεις ιδιόκτητες υπερ-

σύγχρονες µονάδες, ενώ απασχολεί άµεσα ή έµµεσα 90 ερ-

γαζοµένους και πραγµατοποιεί εξαγωγές σε πέντε χώρες. Αυτό

τον καιρό ολοκληρώνει τη νέα της µονάδα στο Αίγιο, µια επέν-

δυση ύψους 33 εκατ. ευρώ. Οι πωλήσεις της ανήλθαν σε 19,4

εκατ. ευρώ το 2009, από 19,3 εκατ. το 2008, ενώ τα καθαρά

κέρδη της χρήσης παρέµειναν σταθερά σε 3,4 εκατ.

Λουξ Μαρλαφέκας Από την Πάτρα σε όλο τον κόσµο

Ο ΠαναγιώτηςΜαρλαφέκαςτόλµησε ναεπιλέξει το

Κεφαλόβρυσο, πουδεν είχε τηνπαραµικρή

υποδοµή, για ναχτίσει τις

εγκαταστάσεις του.Είχε όµως το

περίφηµο πηγαίονερό, που έγινε ηπρώτη του ύλη.

Το εργοστάσιο που έχτισε ο Παναγιώτης Μαρλαφέκας το1970, κυριολεκτικά στην ερηµιά, έξω από την Πάτρα.

Νοεµβριοσ 2010_GΚ_103

Η ιστορία της αρχίζει το 1948, όταν ιδρύεται στο Μοσχάτο η

πρώτη παραγωγική µονάδα χρωµάτων και απορρυπαντικών µε

την επωνυµία «ΒΙΑΝΙΛ Χρωµατουργεία Μοσχάτου».

∆έκα χρόνια αργότερα, η Rolco παρουσιάζει το πρώτο απορ-

ρυπαντικό σε µορφή σκόνης, προϊόν αποκλειστικά δικής της έρευ-

νας και παραγωγής. Το Rol έµελλε να γράψει τη δική του ιστορία

στο χώρο των απορρυπαντικών. Με την πρωτοποριακή, βιο-

διασπώµενη σύνθεσή του, γρήγορα καθιερώνεται ως ο πιο έµ-

πιστος βοηθός της Ελληνίδας νοικοκυράς. Ακολούθησε το 1968

ένα «καλλυντικό στην κουζίνα σας», το Ava, το πρώτο προϊόν κα-

θαρισµού πιάτων σε υγρή µορφή.

Η εταιρεία πρωτοπόρησε στον τοµέα των απορρυπαντικών

και καθαριστικών δηµιουργώντας (µεταξύ άλλων) τα προϊόντα

Essex, Forte, Roli και Purlan.

Το 2004 όλα της τα εµπορικά σήµατα πουλήθηκαν στην Proc-

ter & Gamble, µε την παραγωγή τους όµως να παραµένει στη Rol-

co. Οµως το 2007 η συνεργασία έληξε και ο πρόεδρος της εται-

ρείας κ. Θανάσης Σουρουλίδης βρέθηκε µε µια βιοµηχανία χω-

ρίς πελάτες και χωρίς αντικείµενο. ∆εν βρέθηκε όµως χωρίς επι-

λογές. Η τεχνογνωσία ήταν εκεί, οι άνθρωποι το ίδιο, και έτσι πήρε

την απόφαση να αρχίσει ξανά επενδύοντας στον τοµέα που γνώ-

ριζε: στα προϊόντα καθαρισµού, µε έµφαση πάντα στην προστα-

σία του περιβάλλοντος. Ετσι γεννήθηκαν τα Planet, προϊόντα µε

οικολογικό προσανατολισµό και απόλυτα φιλικά προς το περι-

βάλλον. Η εταιρεία έχει επενδύσει την τελευταία τετραετία περί

τα 11,5 εκατ. ευρώ για εκσυγχρονισµό των συστηµάτων και εξο-

πλισµών της προς αυτή

την κατεύθυνση, κάνο-

ντας παράλληλα τη Rol-

co τη µεγαλύτερη και πιο

σύγχρονη παραγωγική

µονάδα απορρυπαντι-

κών στην Ελλάδα.

Βέβαια, η οικολογι-

κή συνείδηση βρίσκεται

στα «γονίδια» της εται-

ρείας ήδη από τις αρχές

της δεκαετίας του ’70,

όταν έγινε η πρώτη βιο-

µηχανία στην Ελλάδα

που παρήγαγε απορρυ-

παντικά µε πλήρως βιο-

διασπώµενα συστατικά.

Το κοινό ανταπο-

κρίνεται θετικά και ήδη

τα Planet έχουν πετύχει µερίδιο αγοράς πάνω από 5%, το οποίο

για το 2010 αναµένεται να φτάσει το 7 - 8%.

Παράλληλα, η Rolco είναι από τους κύριους προµηθευτές

απορρυπαντικών και ειδών καθαρισµού ιδιωτικής ετικέτας για

τις µεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ µάρκετ. Η εταιρεία απασχολεί

109 άτοµα, ενώ ο κύκλος εργασιών της το 2009 ανήλθε στα

20.000.000 ευρώ.

RolcoΜε σεβασµό στο περιβάλλον

Η οικολογικήσυνείδηση

βρίσκεται στα«γονίδια» της

εταιρείας ήδη απότις αρχές του ’70,

όταν έγινε ηπρώτη βιοµηχανίαστην Ελλάδα που

παρήγαγεαπορρυπαντικά

µε πλήρωςβιοδιασπώµενα

συστατικά.

Οι εγκαταστάσεις τηςRolco στον Αγ. Ιωάννη

Ρέντη

104_GΚ_Νοεµβριοσ 2010

ΕΒΓΑ Με έµβληµα το γάλα

Το 1934 µπορούσες να βρεις φάρµες και βοσκοτόπια

σε απόσταση µιας ώρας (µε τα πόδια) από την Οµόνοια. Εκεί,

στο Βοτανικό, βρίσκεται η τοποθεσία που επέλεξαν οι αδελφοί

Σουραπά -µε καταγωγή από την Αρκαδία και άρτι επαναπα-

τρισθέντες από την Αµερική- να στήσουν το πρώτο εργοστάσιο

της Εθνικής Βιοµηχανίας Γάλακτος

- όπως ήταν τα πρώτα αρχικά της

εταιρείας προτού µετονοµαστεί σε

Ελληνική Βιοµηχανία Γάλακτος.

Περιτριγυρισµένο από εκτροφεία

αγελάδων που του παρείχαν την

πρώτη ύλη, το εργοστάσιο παρήγε

παστεριωµένο γάλα, παγωτά -είχε

την ευρεσιτεχνία του παγωτού «ξυ-

λάκι»-, γιαούρτι και βούτυρο.

Στη διάρκεια της Κατοχής πε-

ριορίστηκε στην παραγωγή γάλα-

κτος -το οποίο διένεµε υπό τον έλεγ-

χο του Ερυθρού Σταυρού-, ενώ αµέ-

σως µετά επιδιόρθωσε τις ζηµιές του πολέµου και ετοίµασε την

επέκταση του εργοστασίου.

Τη δεκαετία του ’50 η εταιρεία επεκτείνεται µε τη µορφή

σηµείων πώλησης. Γαλακτοπωλεία και ζαχαροπλαστεία δη-

µιουργούν αυτό που ονοµάστηκε «ΕΒΓΑ της γειτονιάς», ενώ

περίπου την ίδια εποχή αρχίζει να παράγει και σοκολάτες. Το

1964 εγκαταλείπει τη γυάλινη συσκευασία και γίνεται από τις

πρώτες στην Ευρώπη που υιοθετεί την πλαστική µιας χρήσης.

Το 1971 αλλάζει ιδιοκτήτη περνώντας στα χέρια του επι-

χειρηµατία Κάρολου Πολίτη. Τα

επόµενα χρόνια αποσύρεται στα-

διακά από την παραγωγή των πε-

ρισσότερων προϊόντων της και

επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο

στα παγωτά.

Το 1988 την αγοράζει ο όµιλος

εταιρειών Κυριάκου Φιλίππου και

δραστηριοποιείται και στο χώρο

των χυµών και αρτοσκευασµάτων.

Η επωνυµία της αλλάζει ξανά σε

Ελληνική Βιοµηχανία Γάλακτος

και Αλεύρου.

Η εταιρεία διαθέτει τέσσερα ερ-

γοστάσια µε 400 εργαζοµένους και το 2009 ο τζίρος του κλά-

δου των παγωτών ανέρχεται σε 32 εκατ. ευρώ.

Τον Οκτώβριο του 2010 ο κλάδος παγωτών της εταιρείας

περνά στον έλεγχο της πολυεθνικής Unilever.

Παραγωγή παγωτού«πύραυλος» στο εργοστάσιοτης Ιεράς Οδού.

Νοεµβριοσ 2010_GΚ_105

Η ενασχόληση της οικογένειας ∆ασκαλόπουλου µε τα γα-

λακτοκοµικά αρχίζει ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, όταν δια-

τηρούσαν ένα µικρό εργαστήριο παραγωγής και διανοµής στην

οδό Ζωοδόχου Πηγής, στα Εξάρχεια. Ο Αριστείδης ∆ασκαλό-

πουλος (1923-2000) εργαζόταν από παιδάκι στην επιχείρηση

που διοικούσαν ο πατέρας του και ο θείος

του και, τελικά, το 1952 την ανέλαβε ο ίδιος.

Αµέσως επένδυσε στη διεύρυνση του

δικτύου διανοµής, αλλά σύντοµα διαπί-

στωσε πως µε τις µικρές δυνάµεις του δεν

µπορούσε να ανταγωνιστεί τις ήδη µεγά-

λες εταιρείες παραγωγής. Παρά το καλό

όνοµα που έφτιαξε σχεδόν αµέσως και πα-

ρά την παρουσία των προϊόντων του σε

όλο και περισσότερα σηµεία, έβλεπε ότι η

µόνη λύση για την ανάπτυξη της ∆ΕΛΤΑ

ήταν η βιοµηχανοποίηση της παραγωγής.

Ετσι, το 1962, πουλώντας σχεδόν όλα τα

περιουσιακά του στοιχεία, αγοράζει µε δό-

σεις το οικόπεδο στον Ταύρο όπου θα χτί-

σει το πρώτο του εργοστάσιο. Μέσα σε τρία

χρόνια έχει εδραιωθεί στην αγορά, δεκα-

πλασιάζοντας την παραγωγή και τις πω-

λήσεις του. Το 1968 η ∆ΕΛΤΑ µπαίνει στο χώρο των παγωτών

µε διαρκώς αυξανόµενη επιτυχία, ενώ το 1980 -εκµεταλλευό-

µενη τα σοβαρά προβλήµατα των ανταγωνιστών της- κερδίζει

την πρώτη θέση στην παραγωγή και στις πωλήσεις παγωτών.

Εχοντας ήδη κερδίσει την πρώτη θέση στην αγορά του παστε-

ριωµένου γάλακτος, ο Αριστείδης ∆α-

σκαλόπουλος κατάφερε να κάνει την εται-

ρεία του κορυφαία στο είδος της στην Ελ-

λάδα µέσα σε λιγότερα από 20 χρόνια.

Η εταιρεία εισήγαγε µια σειρά από τεχνο-

λογικές πρωτοπορίες, όπως η χάρτινη συ-

σκευασία για το φρέσκο γάλα και η οµο-

γενοποίηση.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 η

εταιρεία επεκτείνεται στις πρώην ανατολι-

κές χώρες ενώ το 2000, µε το θάνατο του Αρι-

στείδη ∆ασκαλόπουλου, τα ηνία περνούν

στον γιο του, ∆ηµήτρη.

To 2006 η εταιρεία µετονοµάζεται σε Vi-

vartia και η ∆ΕΛΤΑ αποτελεί τον κλάδο γα-

λακτοκοµικών και ποτών του οµίλου, ενώ

από το 2007 ολόκληρος ο όµιλος περνάει

στον έλεγχο του Marfin Investment Group._

∆ΕΛΤΑΓαλακτοκοµική παράδοση

Παίρνοντας τηνπρώτη θέση στις

πωλήσειςπαστεριωµένου

γάλακτος και τωνπαγωτών,

ο Αριστείδης∆ασκαλόπουλος

κατάφερε να κάνειτην εταιρεία τουκορυφαία στο

είδος της µέσα σελιγότερα από

20 χρόνια.

ΣΟ

ΦΙΑ

ΠΑ

ΠΑ

ΣΤ

ΡΑΤ

Η