1

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ – ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ – ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ – ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

«ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ»

Διδακτικό σενάριο: «Εξερευνώντας τις ζωές των ποιητών»

Διδάσκων: κ. Χ. Κυνηγός

Παρουσίαση: Τζοβάρα Αλεξάνδρα

Κατεύθυνση: Σύγχρονες τεχνολογίες στην εκπαίδευση

Α.Μ. : 211029

ΜΑΡΤΙΟΣ 2011

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Στοιχεία σεναρίου............................................................................σέλ.3

1)Επισκόπηση σεναρίου.................................................................σέλ.3-5

-Προβληματική...........................................................σέλ.5-6

2)Πλαίσιο εφαρμογής.......................................................................σέλ.6

-Προαπαιτούμενες γνώσεις.......................................σέλ.6-8

-Απαιτούμενα βοηθητικά εργαλεία............................σέλ.8

-Κοινωνική ενορχήστρωση........................................σέλ.9-10

-Στόχοι......................................................................σέλ.10-14

3)Ανάλυση δραστηριότητας.............................................................σέλ.14

-Α’ Φάση...................................................................σέλ.14-16

-Β’ Φάση...................................................................σέλ.16-18

-Γ’ Φάση...................................................................σέλ.18-23

-Δ’ Φάση...................................................................σέλ.24-25

-Ε’ Φάση...................................................................σέλ.25

4)Επέκταση της δραστηριότητας.....................................................σέλ.26

5)Κριτική προσέγγιση σεναρίου...................................................σέλ.26-27

6)Παράρτημα...................................................................................σέλ.28-29

7)Βιβλιογραφία...................................................................................σέλ.30

3

Τίτλος σεναρίου

«Εξευρενώντας τις ζωές των ποιητών»

Ταυτότητα σεναρίου

Συγγραφέας : Αλεξάνδρα Τζοβάρα Μάθημα : Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ’ Λυκείου (κατεύθυνση) Θέμα : Project - Ανάλυση και σύγκριση των ποιημάτων που

εντάσσονται στην κατηγορία «Ποιήματα για την ποίηση»: «Καισαρίων» – «Δαρείος» –«Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου ποιητού εν Κομμμαγηνή – 595 μ.Χ.» (Κ. Καβάφης), «Μόνο γιατί μ’αγάπησες» (Πολυδούρη), «Ελεγκτής» (Σαχτούρης), «Μικρή πράσινη θάλασσα» (Ελύτης), «Αντικλείδια» (Παυλόπουλος)

1) Επισκόπηση σεναρίου

Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο που προτείνεται αποτελεί μία σημαντική καινοτομία για το εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς προσφέρει στο μαθητή τη δυνατότητα να διεισδύσει στη μαγεία της τέχνης της Λογοτεχνίας με τρόπους που δεν θα μπορούσε να συμβεί με τη χρήση του χαρτιού και του μολυβιού. Μέσα απο τον μικρόκοσμο «Ταξινομούμε» και των λογισμικών όπως ο επεξεργαστής κειμένων (Microsoft Word), το Διαδίκτυο (Internet) και το λογισμικό παρουσιάσεων (Power Point), οι μαθητές θα επιχειρήσουν να εξευρευνήσουν την ποιητική διάσταση της προσωπικότητας των ποιητών και να επαληθεύσουν τα στοιχεία αυτά που θα ανακαλύψουν με τη διερεύνηση και τη σύγκριση των ποιημάτων τους. Μ’ αυτόν τον τρόπο, επίσης, θα ανακαλύψουν

4

ουσιαστικά νοήματα, που θα μπορούν να γενικευτούν και στην πραγματικότητα την οποία βιώνουν. Συγκεκριμένα, πρόκειται για λογισμικά, τα οποία δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές να τα τροποποιήσουν, να τα διορθώσουν, έτσι ώστε να ανακαλύψουν και να οικοδομήσουν μόνοι τους τη γνώση, καθώς και να εμπλακούν στο παιχνίδι της ανάγνωσης δυναμικά, χρησιμοποιώντας όλες τις αισθήσεις τους, για να ενισχυθεί το ενδιαφέρον τους. Η κύρια ιδέα που προωθείται είναι να βοηθήσει τους μαθητές να μάθουν πώς να μαθαίνουν. Είναι εμφανές ό,τι ο μαθητής εισέρχεται σε έναν καινούριο κόσμο, όπου η πρόκληση της αναζήτησης, θα τον ενεργοποιήσει και θα αφαιρέσει από πάνω του την ταυτότητα του παθητικού δέκτη ακατέργαστων πληροφοριών. Διαχειρίζοντας τα γεγονότα σε ψηφίδες αποκτά τον ρόλο του μικρού ερευνητή. Ο πρωταγωνιστικός αυτός ρόλος του μαθητή αποτελεί έναν διασκεδαστικό τρόπο μάθησης γι’ αυτόν, καθώς εξάπτεται η φαντασία του και χρησιμοποιεί τις διαισθήσεις του. Φέρνει τον μαθητή αντιμέτωπο με τις ήδη κατακτημένες γνώσεις του και μπαίνει πιο ανώδυνα στη διαδικασία τροποποίησης τους, εφόσον το έδαφος είναι πρόσφορο για να δημιουργηθούν νέες ιδέες και να έχει το θάρρος να συζητά τις απόψεις, να προτείνει τις ιδέες του, αλλά και να είναι διαλλακτικός σε περίπτωση που αυτές χρήζουν αλλαγές. Κατά συνέπεια, μέσα από αυτή τη διάδραση προκύπτουν νέοι συλλογισμοί και λύσεις που θα έχουν ουσιαστικό νόημα για τους μαθητές και έτσι ξεφεύγουν από την καθιερωμένη διδασκαλία. Το να τους γίνει βίωμα η όλη διαδικασία και να μην περιορίζονται σ’ αυτό που τους δίνεται, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη του μαθησιακού στόχου, καθώς ο κάθε μαθητής έχει τον δικό του ρυθμό και στύλ μάθησης και ένα από τα χαρακτηριστικά των λογισμικών είναι ο σεβασμός προς την ιδιαιτερότητα του κάθε μαθητή.

Η αλληλεπίδραση των μαθητών μεταξύ του εκπαιδευτικού και του ηλεκτρονικού υπολογιστή είναι έντονη και καθίσταται υπεύθυνη για το θετικό αποτέλεσμα της διαδικασίας. Ο εκπαιδευτικός ενθαρρύνει τους μαθητές να μπούν στη βαθεία δομή των λογισμικών και είναι αυτός που θα δώσει στους μαθητές το έναυσμα, την πρώτη ύλη, ως υποστηρικτικά μέσα, για να ξεκινήσει

5

η εν λόγω διάδραση. Ο ρόλος του δεν καταργείται, αντιθέτως είναι συμβουλευτικός, ενθαρρύνει τους μαθητές να πάρουν πρωτοβουλίες και είναι εκεί για να τους επαναφέρει, όταν αποκλίνουν από τον στόχο τους. Είναι εμφανές ό,τι ο εκπαιδευτικός κατ’ αυτόν τον τρόπο έχει τον χρόνο να αξιολογήσει πιο έγκυρα τους μαθητές, καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας και να επικεντρώσει το ενδιαφέρον, στην εύρεση καινούριων κάθε φορά τρόπων όσον αφορά την οργάνωση της τάξης και την παρουσίαση του μαθήματος. Επίσης, θα πρέπει οι μαθητές να ενθαρρύνονται για συνεργατική μάθηση, έτσι ώστε να αποκτήσουν κοινωνικές δεξιότητες και την ικανότητα ανάπτυξης κριτικού διαλόγου, αποβάλλοντας την ανταγωνιστική τους διάθεση. Η θεωρία πάνω στην οποία στηρίζεται αυτό το σενάριο είναι αυτή του Κονστρουκτιβισμού, καθώς τα κύρια σημεία του είναι η ενεργή συμμετοχή των μαθητών και η τροποποίηση της ήδη υπάρχουσας γνώσης με τη διαμεσολάβηση του εκπαιδευτικού.

Προβληματική

Η μέχρι τώρα στήριξη του μαθήματος της Λογοτεχνίας σε τεχνικές πειθούς, μας προτρέπει στην υιοθέτηση αυτού του νέου τρόπου διδασκαλίας, με βάση το οποίο οι μαθητές δεν εμπλέκονται σε καταστάσεις που δεν μπορούν να αντιληφθούν και να συγκριθούν με τον πραγματικό τους κόσμο. Η μη σαφήνεια του λογοτεχνικού τρόπου σκέψης, η παροχή ακατανόητων εννοιών και συλλογισμών που δεν αναφέρεται επαρκώς ο τρόπος σύνδεσης μεταξύ τους και με το εκάστοτε λογοτεχνικό κείμενο, έχει καταστήσει το μάθημα της Λογοτεχνίας ανούσιο, αποστασιοποιημένο από τα ενδιαφέροντα των μαθητών και την κοινωνία στην οποία ζουν. Αντιμετωπίζεται ως ένα επιπλέον κριτήριο αξιολόγησης, που θα τους βοηθήσει, απλά, να περάσουν στην επόμενη σχολική βαθμίδα και τα αισθήματα ανίας και πλήξης είναι έντονα. Όλα αυτά ενισχύονται από το Αναλυτικό Πρόγραμμα, το οποίο επιβάλλει έναν συγκεκριμένο τρόπο διδασκαλίας, με

6

συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους, κάνοντας τον εκπαιδευτικό και τον μαθητή άβουλα και παθητικά όντα μπροστά σε κάθε πληροφορία που τους προσφέρεται.

2) Πλαίσιο εφαρμογής

Το σενάριο που προτείνουμε απευθύνεται στους μαθητές της Γ’ Λυκείου (κατεύθυνσης) και ο προβλεπόμενος χρόνος υλοποίησης του μπορεί να κυμανθεί από 18 έως 20 διδακτικές ώρες, ανάλογα με το επίπεδο της τάξης και τον προσωπικό χειρισμό του κάθε εκπαιδευτικού. Σ’ αυτές θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν και οι ώρες που θα αφιερώσουν οι μαθητές και εκτός σχολείου, εφόσον πρόκειται για project. Όσον αφορά τον χώρο υλοποίησής του, αρχικά, το πρώτο στάδιο τουλάχιστον θα μπορούσε να διεξαχθεί στην αίθουσα διδασκαλίας, όπου θα γίνει συζήτηση για να εισαγάγει ο εκπαιδευτικός τους μαθητές στο νόημα της δραστηριότητας. Έπειτα, όμως, θα πρέπει ο εκπαιδευτικός να έρθει σε συνεννόηση με τον καθηγητή του μαθήματος της Πληροφορικής, έτσι ώστε να παραχωρηθεί για τις υπόλοιπες διδακτικές ώρες, το εργαστήριο πληροφορικής.Κάποιες από αυτές θα μπορούσαν να διεξαχθούν και σε χώρους που θα συμφωνήσουν οι μαθητές μεταξύ τους, καθώς θα χωριστούν και θα δουλέψουν σε ομάδες για την επίτευξη του μαθησιακού στόχου.

Προαπαιτούμενες γνώσεις

Για την επιτυχή υλοποίηση αυτού του σεναρίου προβλέπεται ό,τι θα πρέπει να υπάρχουν κάποιες στοιχειώδης προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών όσον αφορά το συγκεκριμένο είδος μαθήματος, αλλά και των λογισμικών που προτείνονται για την καλύτερη και αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της διδασκαλίας. Συγκεκριμένα, λοιπόν, οι μαθητές θα πρέπει να έχουν έρθει σε επαφή και με άλλα λογοτεχνικά κείμενα των συγκεκριμένων ποιητών που πρόκειται να διδαχθούν μέσα από το

7

σενάριο ή έστω με ποιήματα που εντάσσονται στην κατηγορία «Ποιήματα για την Ποίηση», όπως εντάσσονται και αυτά που πρόκειται να διερευνήσουν. Ο λόγος που αυτό κρίνεται απαραίτητο είναι ό,τι θα είναι πιο εύκολο για τους μαθητές και όχι χρονοβόρο, να ενταχθούν στο νόημα της συγκεκριμένης ποιητικής προσέγγισης των ποιητών, καθώς αυτή η κατηγορία ποιημάτων αναφέρεται σε συγκεκριμένα ζητήματα και επίσης ο κάθε ποιητής έχει τη δική του ταυτότητα και επηρεασμένος από διαφορετικές σχολές και εποχές, κρίνει γεγονότα και καταστάσεις από διαφορετική οπτική γωνία. Επιπλέον, ωφέλιμο θα ήταν οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν τις γενικότερες γνώσεις τους όσον αφορά τη Λογοτεχνία, τις στάσεις και τις πεποιθήσεις που έχουν διαμορφώσει, μέσα από αυτή, καθώς και την αναγνωστική τους εμπειρία, έτσι ώστε να αξιοποιηθεί η διαφορετικότητα του κάθε μαθητή και να οικοδομηθεί τελικά η νέα γνώση. Θα πρέπει επίσης, να σημειωθεί ό,τι εφόσον οι τεχνολογίες παίζουν έναν από τους σημαντικότερους ρόλους στην όλη διαδικασία της συγκεκριμένης διδασκαλίας, κρίνεται χρήσιμο οι μαθητές να έχουν κάποιες βασικές γνώσεις πάνω στον τομέα αυτό. Οι βασικές γνώσεις αφορούν το κατά πόσο οι μαθητές είναι εξοικειωμένοι με τις τεχνολογίες και τον τρόπο χειρισμού των ηλεκτρονικών υπολογιστών, τόσο στο τεχνικό και λειτουργικό κομμάτι τους, όσο και στον χειρισμό των προγραμμάτων, που προτείνονται στο συγκεκριμένο σενάριο. Αναλυτικότερα, οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν τις λειτουργίες του Microsoft Word για τη σύνταξη εκθέσεων που θα τους ζητηθεί να συνθέσουν και να γνωρίζουν και των τρόπο δημιουργίας διαφανειών, μέσα από το Power point, εφόσον θα πρέπει να παρουσιάσουν στο τέλος τα ευρήματά τους, στους υπόλοιπους συμμαθητές τους. Επίσης, να ξέρουν τον τρόπο διαχείρισης του διαδικτύου, έχοντας πληροφορηθεί προηγουμένως για τους κινδύνους που ελλοχεύουν σ’ αυτό και να είναι σε θέση να ανατρέχουν σε διευθύνσεις για την εύρεση πληροφοριών που θα τους χρησιμεύσουν στην έρευνά τους. Σκόπιμο είναι να αναφερθεί και το ό,τι θα πρέπει να γνωρίζουν και το επικοινωνιακό μέρος του ηλεκτρονικού υπολογιστή, το οποίο αποτελείται από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail), τις ταχυδρομικές λίστες (mailing lists), τις λίστες συζήτησης (discussion groups) και τη γραπτή

8

συνομιλία (chat). Μέσα από αυτές τις λειτουργίες θα επιτευχθεί η συνεργασία μεταξύ των μαθητών, αλλά και μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικού. Τέλος, οι γνώσεις που αφορούν τον χειρισμό και τις λειτουργικότητες του μικρόκοσμου, θα πρέπει να συμπεριληφθούν στις προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών. Συμπεραίνουμε λοιπόν, ό,τι με αυτόν τον τρόπο ο εκπαιδευτικός θα βοηθηθεί έτσι ώστε να μην αναλώσει πολύ χρόνο για να δίνει οδηγίες και να κάνει υποδείξεις στου μαθητές. Επιπλέον, οι μαθητές θα μπορέσουν να ξεκινήσουν απευθείας την έρευνά τους, χωρίς να χρονοτριβούν, να δυσκολεύονται και τελικά να χάνουν το ενδιαφέρον τους. Προαπαιτούμενες γνώσεις επιβάλλεται να έχει και ο εκπαιδευτικός, καθώς αυτός θα είναι ο συντονιστής της όλης διαδικασίας και θα παρεμβαίνει σε περίπτωση αποπροσανατολισμού της ομάδας και του μαθησιακού στόχου. Εξάλλου, ως εκπαιδευτικός θα έχει ήδη «πειράξει» και αλλάξει τα λογισμικά, ακολουθώντας διάφορες στρατηγικές, για να επιτευχθεί ο σκοπός. Ωφέλιμο θα ήταν λοιπόν, ο εκπαιδευτικός να εισέλθει σε μια αέναη διαδικασία επιμόρφωσης, την λεγόμενη διαβίου μάθηση.

Απαιτούμενα βοηθητικά εργαλεία

Απαιτούμενα βοηθητικά εργαλεία στη συγκεκριμένη περίπτωση αποτελούν, καταρχήν, το σχολικό εγχειρίδιο των κειμένων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας για την Γ΄ τάξη Ενιαίου Λυκείου και συγκεκριμένα της θεωρητικής κατεύθυνσης, καθώς και οι φωτοτυπίες των φύλλων εργασίας και των ποιημάτων που θα μοιραστούν στους μαθητές σε αυτή τη διδακτική διαδικασία. Επίσης, το εργαστήριο πληροφορικής θα πρέπει να είναι εξοπλισμένο με τα απαιτούμενα λογισμικά. Αυτά είναι το Αβάκιο και ο μικρόκοσμος «Ταξινομούμε», καθώς και τα βοηθητικά λογισμικά: επεξεργαστής κειμένου (Microsoft Word), λογισμικό παρουσιάσεων (Power Point) και το διαδίκτυο (Internet). Να αναφερθεί και ο προτζέκτορας, ο οποίος θα χρησιμοποιηθεί για τις παρουσιάσεις των εργασιών.

9

Κοινωνική ενορχήστρωση

Σε αντίθεση με την παραδοσιακή διδασκαλία, που στηρίζεται στη διαδικασία ερέθισμα – αντίδραση – αξιολόγηση, επιβάλλοντας στους μαθητές να απαντούν μηχανικά στις ερωτήσεις που θέτει ο εκπαιδευτικός, η συγκεκριμένη μέθοδος κρίνει απαραίτητο να υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών. Συγκεκριμένα, προτείνει τη διαμόρφωση ευνοϊκών μαθησιακών συνθηκών και συνεργατικού περιβάλλοντος, όπου ο δάσκαλος διαδραματίζει το ρόλο του συντονιστή της όλης διαδικασίας, χωρίς να καθοδηγεί. Διευκρινίζοντας καταστάσεις και προτείνοντας λύσεις σε τυχόν προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στην επικοινωνία μεταξύ των ομάδων των μαθητών, ενθαρρύνει και διαμορφώνει το κατάλληλο περιβάλλον για ουσιαστική συνεργασία. Κατά συνέπεια, λοιπόν, οι μαθητές μπορούν να χωριστούν σε ομάδες των δύο με τριών ατόμων και στην κάθε ομάδα θα αντιστοιχεί ένας υπολογιστής. Για την χρήση του υπολογιστή, είναι δυνατόν να δημιουργηθούν και ρόλοι μέσα στις ομάδες, όπως αυτός του μαθητή που θα χειρίζεται το πληκτρολόγιο ή αυτός που θα σημειώνει τους συλλογισμούς της ομάδας και τέλος αυτός του συντονιστή. Ο τελευταίος θα είναι αυτός που θα έχει μεγαλύτερη εμπειρία όσον αφορά τις τεχνολογίες, έτσι ώστε μέσα από ένα κλίμα συνεργασίας να συμβάλλει στην αποφυγή προβλημάτων και εμποδίων. Θα πρέπει να σημειωθεί ό,τι οι ρόλοι μέσα στην ομάδα, μπορούν να εναλλάσονται. Η δημιουργία των ομάδων, θα γίνει σύμφωνα με την επίδοση των μαθητών στην τάξη, και τις γνώσεις τους στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών καθώς θα ήταν ευνοϊκότερο για τους μαθητές και για την επίτευξη του μαθησιακού στόχου, το να αποτελούνται οι ομάδες από καλούς κ λιγότερο καλούς μαθητές. Συγκεκριμένα, η αλληλεπίδραση αυτή θα δώσει στους μαθητές την ευκαιρία να ανταλλάξουν γνώσεις και απόψεις, να αναπτύξουν διάλογο και κριτική σκέψη, να επικοινωνήσουν αποτελεσματικότερα και συνεπώς να κοινωνικοποιηθούν. Αυτή η αίσθηση ό,τι ανήκουν σε μια ομάδα, να προσπαθούν για την επίτευξη ενός κοινού στόχου και να μοιράζονται κοινές αξίες, κάνει

10

πιο ενδιαφέρον και ουσιαστική την εμπλοκή τους στη δραστηριότητα αυτή. Δίνεται, λοιπόν, ένα προσωπικό μήνυμα στην αναζήτηση της γνώσης, όπου οι προϋπάρχουσες γνώσεις εξελίσσονται, οικοδομούνται, μέσα από την συνεργασία και το βίωμα και οι συλλογισμοί γίνονται όλο και πιο σύνθετοι και αφηρημένοι. Ο συντονισμός, λοιπόν, της κοινωνικής ενορχήστρωσης και της όλης διαδικασίας θα είναι ένα από τα καθήκοντα του εκπαιδευτικού. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ό,τι θα δώσει όλες τις πηροφορίες από την αρχή, αντίθετα θα πρέπει να τους δώσει να καταλάβουν ό,τι είναι ικανοί να ανταπεξέλθουν μόνοι τους, έτσι ώστε να ενεργοποιηθούν τα κίνητρα και το ενδιαφέρον τους για την εξερεύνηση και απόκτηση της νέας γνώσης. Η ανατροφοδότηση με τους μαθητές θα πρέπει να είναι άμεση για να προωθηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η αλληλεπίδραση. Αξίζει να σημειωθεί ό,τι ο εκπαιδευτικός είναι αυτός που θα προσαρμόσει στα μέτρα των μαθητών την πρακτική του μέσα από τις τεχνολογίες.

Στόχοι

Α) Παιδαγωγικοί

Το σενάριο που προτείνεται έχει ως κύριο μέλημα όσον αφορά τους παιδαγωγικούς στόχους, να δώσει στους μαθητές τη δυνατότητα για προσωπική εμπλοκή στην όλη διαδικασία. Να δημιουργήσουν, να ανακαλύψουν, έτσι ώστε αυτές οι δραστηριότητες να τους γίνουν βίωμα και να χτίσουν σταδιακά μια εποικοδομητική γνώση. Επίσης, μέσα από την αυτενέργεια θα νιώσουν την ελευθερία έκφρασης υποθέσεων και συλλογισμών, καθώς θα προσπαθούν να επαληθεύσουν τις σκέψεις τους, να τις κωδικοποιήσουν και να καταλήξουν σε ουσιαστικά συμπεράσματα. Μέσα από αυτή τη διερεύνηση θα αποκτήσουν και την ικανότητα σωστής αξιολόγησης των πληροφοριών που τους παρέχονται είτε από τον εκπαιδευτικό, είτε από το διαδίκτυο. Θα αναπτύξουν κριτική σκέψη και δεν θα δέχονται παθητικά ό,τι τους προτείνεται.

11

Οι μαθητές θα προσεγγίσουν το σενάριο και τα εργαλεία που τους δίνονται πιο δημιουργικά και θα αναπτύξουν τις καλλιτεχνικές τους δεξιότητες. Η συνεργασία των μαθητών για την προσέγγιση των ποιημάτων είναι ένας από τους πρωταγωνιστικούς παιδαγωγικούς στόχους, καθώς η εργασία των μαθητών χωρισμένοι σε ομάδες, θα συμβάλλει μέσω της αλληλεπίδρασης και της ανταλλαγής απόψεων στην ανάπτυξη συλλογικής σκέψης και στην αντίλήψη των κανόνων που πρέπει να τηρούν μέσα στην ομάδα τους. Οι μαθητές θα γίνουν πιο υπεύθυνοι, θα αναλάβουν τον ρόλο τους με σοβαρότητα, κάνοντας το πρόβλημα που προκύπτει δικό τους. Επίσης, θα συγκρίνουν, θα διαφωνήσουν, θα συμβουλέψουν και μέσα από αυτή τη γνωστική σύγκρουση θα φτάσουν σε πιο αναλυτική και σκέψη. Παιδαγωγικός στόχος αποτελεί και η καλύτερη κατανόηση των βαθύτερων νοημάτων των κειμένων, έτσι ώστε να δημιουργήσουν τα δικά τους ιδανικά, τις δικές τους στάσεις και αξίες, που θα τους βοηθήσουν στη δημιουργία στρατηγικών για την επίλυση των διάφορων προβλημάτων που μπορεί να εμφανιστούν στην καθημερινή τους ζωή, είτε αυτά εντάσσονται σε κοινωνικά, είτε σε προσωπικά πλαίσια. Γενικότερα, στόχος είναι οι μαθητές να είναι σε θέση να μπορούν να μεταφέρουν τις γνώσεις και τις εμπειρίες που έχουν αποκτήσει, στις πραγματικές καταστάσεις της ζωής τους , έτσι ώστε να μπορούν να κρίνουν και να αξιολογούν τα ζητήματα που απασχολούν τον κόσμο στον οποίο ζούν και να μην συνυπάρχουν με αυτά.

Β) Διδακτικοί

Ο διδακτικός στόχος που εξυπηρετείται από το συγκεκριμένο σενάριο είναι πρώτ’ απ’ όλα οι μαθητές να ανακαλύψουν τον κόσμο των ποιητών μέσα από την έρευνα των βιογραφικών τους στοιχείων και την εξερεύνηση των ποιημάτων τους. Συγκεκριμένα, θα γνωρίσουν καλύτερα τους δημιουργούς των κειμένων, τον κόσμο και την εποχή στην οποία ζούσαν, τα βασικά χαρακτηριστικά των εκάστοτε σχολών από τις οποίες έχουν

12

επηρεαστεί, τον τρόπο που προσεγγίζουν σημαντικά ζητήματα , τα οποία άγγιζαν την εποχή τους, αλλά τίθονται και στο σήμερα. Επίσης, θα ανακαλύψει τις αξίες στις οποίες στηρίζονται οι απόψεις τους, τις πολιτικές και φιλοσοφικές τους πεποιθήσεις, τα γενικότερα συναισθήματά τους. Στόχος, επίσης, είναι να έχουν την δυνατότητα να συνειδητοποιήσουν τον τρόπο με τον οποίο πραγματικές καταστάσεις, μπορούν να παρουσιαστούν λογοτεχνικά, αποκτώντας έτσι την ιδιότητα του μικρού ποιητή, να αντιληφθούν το σκεπτικό και τα μηνύματα που προβάλλει ο κάθε ποιητής, για να είναι σε θέση να τα κρίνουν και να τα αξιολογούν, φτάνοντας στα δικά τους συμπεράσματα, προσθέτοντας τυχόν παρατηρήσεις και δικές τους απόψεις. Να εκφραστεί δημιουργικά, έτσι ώστε να φτάσει από το συγκεκριμένο στο όλον. Επιπλέον, από την παροχή ηχητικού υλικού, στο οποίο γίνεται η απαγγελία από τους ίδιους τους ποιητές, ο μαθητής θα προσεγγίσει πιο συναισθηματικά το κείμενο. Το συγκεκριμένο σενάριο δίνει και τη δυνατότητα να δημιουργήσουν οι μαθητές ένα δικό τους ενιαίο κείμενο, όπου θα αναφέρονται όλες οι πτυχές των ποιητικών κειμένων, σύμφωνα με τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν όπως και η χρήση εκφραστικών μέσων και γραμματολογικών κανόνων, που κάνει ο κάθε ποιητής. Μέσα από τη διαδικασία σύνταξης κειμένου, στόχος είναι να προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν το κατάλληλο λεξιλόγιο και επικοινωνιακό πλαίσιο, να τηρούν τους συντακτικούς κανόνες, οι συλλογισμοί τους να είναι αφηρημένοι και να εξελίξουν τον γραπτό τους λόγο, τεκμηριώνοντας τις απόψεις τους και παρέχοντας μία λογική συνέχεια στο κείμενο. Τέλος, αυτό το σενάριο διδασκαλίας στοχεύει στην εκμάθηση των μαθητών, όσον αφορά τον τρόπο αναζήτησης και συγκέντρωσης του υλικού που είναι απαραίτητο για την διεξαγωγή της διαδικασίας και θα οδηγήσει στην αποτελεσματική μάθηση.

Γ) Τεχνολογικοί

13

Όσον αφορά τους τεχνολογικούς στόχους, αυτοί αφορούν καταρχήν στο να ξέρουν οι μαθητές να χειριστούν βασικές λειτουργίες του ηλεκτρονικού υπολογιστή και του διερευνητικού λογισμικού. Επίσης, να εξοικειωθούν με τη χρήση του επεξεργαστή κειμένου (Microsoft Word), και του λογισμικού παρουσίασης (Power Point), για την σύνθεση και παρουσίαση κειμένου αντίστοιχα, με δυναμικό τρόπο, χρησιμοποιώντας χρώματα και εικόνες, για να απολαύσουν περισσότερο τη διαδικασία μάθησης. Στη συνέχεια, στόχος είναι να αποκτήσουν την ικανότητα στο να διαχειρίζονται αρχεία και να οργανώνουν το υλικό τους, να μάθουν τον τρόπο αναζήτησης μέσα από το διαδίκτυο, για την πρόσληψη περισσότερων πληροφοριών, να κατασκευάσουν κώδικες μέσα στην κάθε ομάδα, μέσω του υπολογιστή, έτσι ώστε να δημιουργήσουν τη δική τους γλώσσα, που θα συμβάλλει στην ισχύ της ομάδας και τέλος, να μάθουν να διαχειρίζονται τα επικοινωνιακά μέσα που δίνει ο ηλεκτρονικός υπολογιστής (chat, mailing lists, e-mail, discussion groups), για την επίτευξη ανταλλαγής απόψεων και συνεργασίας μεταξύ τους αλλά και με μαθητές άλλων σχολείων.

Δ) Στόχοι που αφορούν τον εκπαιδευτικό

Στόχος της όλης διαδικασίας είναι και η αλλαγή του ρόλου του εκπαιδευτικού, ο οποίος μέσω αυτής αλλάζει ριζικά την αρνητική αντίληψη που υπάρχει για το επάγγελμά του και από ένας απλός διακομιστής πληροφορίας, αναλαμβάνει τον ρόλο του συνερευνητή με τους μαθητές, καθώς μαζί ξεκινάνε το ταξίδι προς τη γνώση. Η ενθάρρυνση ενισχύεται από την δυνατότητα που του παρέχεται να προσαρμόσει τη διδασκαλία στους δικούς του σκοπούς, να χρησιμοποιήσει δικές του τακτικές με συνέπεια την αλλαγή του αρνητικού αισθήματος που μπορεί να έχει γενικότερα για το εκπαιδευτικό περιβάλλον. Είναι επιπλέον, ένας τρόπος να εξοικειωθεί με την ιδέα της διαβίου μάθησης και να μην εφησυχάζεται στις ήδη κατακτημένες γνώσεις του. Θα πρέπει δηλαδή να διακατέχεται από ένα ανήσυχο πνεύμα που συνεχώς

14

θα αναστοχάζεται, θα σκέφτεται και θα επιχειρεί νέες μεθόδους, που θα στοχεύουν στην απόκτηση όλο και πιο ουσιαστικών παιδαγωγικών αξιών. Η κεντρική, λοιπόν, ιδέα είναι να μην μένει παθητικός αναγνώστης σ’ αυτά που αναφέρει το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Επίσης, μπορεί να προωθηθεί και η συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών, για ανταλλαγή απόψεων.

3) Ανάλυση δραστηριότητας:

Α’ ΦΑΣΗ (2 διδακτικές ώρες)

Ως πρώτη φάση της συγκεκριμένης διδακτικής διαδικασίας, προτείνεται μία εισαγωγική συζήτηση μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητών για το τι πρόκειται ακριβώς να διεξαχθεί είτε στην σχολική τους αίθουσα και το εργαστήριο πληροφορικής είτε στο χώρο που θα επιλέξει η κάθε ομάδα, εκτός σχολείου. Αρχικά, λοιπόν, η πρώτη επαφή θα λάβει μέρος στην σχολική τάξη των μαθητών, όπου τα θρανία θα έχουν πάρει τη μορφή «Π», έτσι ώστε να υπάρχει άμεση επικοινωνία και να υποστηριχθεί η συνομιλία μεταξύ τους. Ο εκπαιδευτικός στη συνέχεια θα ενημερώσει τους μαθητές όσον αφορά τον ρόλο που θα πρέπει να αναλάβουν, ο οποίος στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι αυτός του ερευνητή, να εξηγήσει με λεπτομέρεια το τι θα τους ζητηθεί να κάνουν, την σημαντικότητα των στόχων και των αποτελεσμάτων που επιθυμούνται να επιτευχθούν, καθώς και τον καίριο ρόλο που παίζουν οι σύγχρονες τεχνολογίες προς αυτή την κατεύθυνση. Με άλλα λόγια θα πρέπει να αναφέρει τα μαθησιακά οφέλη, που θα έχουν οι μαθητές μέσα από αυτή την διερεύνηση και να τους δώσει να καταλάβουν πόσο σημαντική είναι η ενεργή συμμετοχή τους, εφόσον όλα αυτά θα επιτευχθούν μόνο με την δική τους προσωπική και υπεύθυνη εμπλοκή. Επιπλέον, προκειμένου να διεγείρει το ενδιαφέρον των παιδιών και να αυξήσει την επιθυμία τους για ενασχόληση με αυτή τη διαδικασία, θα ήταν σκόπιμο να αναφερθεί στη δημοσίευση του τελικού «προϊόντος», που θα

15

παραχθεί. Η δημοσίευση των εργασιών τους μπορεί να υλοποιηθεί στη σχολική εφημερίδα, μεταξύ των μαθητών στην τάξη, αλλα και ενώπιον των άλλων μαθητών του σχολείου, όπως επίσης και στην ιστοσελίδα του σχολείου. Θα πρέπει να αναφερθεί ό,τι εκτός της συμβολής των ηλεκτρονικών υπολογιστών, σημαντική είναι και η συνεργασία μεταξύ τους, για την επίτευξη αποτελεσματικών μαθησιακών στόχων. Θα τους ενημερώσει, λοιπόν, ότι θα δουλέψουν σε μικρές ομάδες και θα επισημάνει τους κανόνες που πρέπει να τηρούνται στα πλαίσια της συνεργασίας τους. Αφού, λοιπόν, γίνουν γνωστές όλες οι πτυχές της δραστηριότητας, που θα διεξαχθεί στην πορεία, ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να συνεχίσει τη διαδικασία με την παροχή φύλλων εργασίας με ερωτήσεις, που θα αφορούν τους ποιητές και επίσης θα τους δωθούν σε έντυπη μορφή τα ποιητικά κείμενα που πρόκειται να αναλυθούν, χωρίς να αναγράφεται ο τίτλος και ο δημιουργός των ποιημάτων. Αυτό έχει ως σκοπό να μείνουν οι μαθητές ανεπηρέαστοι, να χρησιμοποιήσουν τις διαισθήσεις, τις εμπειρίες και την φαντασία τους. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού σ’ αυτή τη δεδομένη στιγμή είναι να δώσει το έναυσμα στους μαθητές, μέσα από ερωτήσεις και νύξεις, να ξεκινήσουν να κάνουν υποθέσεις, να θέσουν τα ερωτήματά τους και τους προβληματισμούς τους, να κρίνουν τις απόψεις των συμμαθητών τους. Συγκεκριμένα θα μπορούσε να τους ζητηθεί να σκιαγραφήσουν το προφίλ του ποιητή, να σχολιάσουν το ύφος και τη γλώσσα που χρησιμοποιούνται στα ποιήματα, που εκθέτονται μπροστά τους, καθώς επίσης και να διακρίνουν το κεντρικό θέμα, που μπορεί να προβάλλεται από το κάθε ποίημα και που μπορεί να συγκριθεί με ένα ανάλογο ζήτημα που βρίσκεται και στον πραγματικό κόσμο, στην καθημερινή τους ζωή. Ο εκπαιδευτικός κρατά μία απόσταση από τις συζητήσεις που διεξάγονται μεταξύ των μαθητών. Δεν παρεμβαίνει για να διακόψει τον ειρμό τους, αλλά θέτει ερωτήσεις, για να ενθαρρύνει όλα τα παιδιά να λάβουν μέρος στη διαδικασία αυτή και να κάνουν όλο και πιο σύνθετους συλλογισμούς, για να καταλήξουν σ’ ένα συμπέρασμα. Συνεπώς, ο εκπαιδευτικός απλά καταγράφει ερωτήσεις και παροτρύνει. Οι μαθητές θα απαντήσουν τις ερωτήσεις στα φύλλα εργασίας, σύμφωνα με τους συλλογισμούς και όλα αυτά που διατυπώθηκαν στην τάξη, έτσι

16

ώστε να τα χρησιμοποιήσουν στην πορεία της διαδικασίας, ως πρώτο υλικό. Στη συνέχεια για να προσεγγιστούν ακόμα περισσότερο τα ποιήματα από τους μαθητές και μάλιστα να γίνει πιο απολαυστική αυτή η προσέγγιση, θα ήταν δημιουργικό να τους δώσουμε την ευκαιρία να ακούσουν την απαγγελία των ποιημάτων, από τη φωνή των ίδιων των δημιουργών. Έτσι και οι μαθητές θα πάρουν μία πρώτη γεύση, για το ποιά σημεία των ποιημάτων τονίζονται πιο έντονα από τους ποιητές, ανάλογα με το ύφος και την ένταση της φωνής τους. Αφού τελικά, αποκαλυφθούν οι δημιουργοί και οι τίτλοι των ποιημάτων, περνάμε στην επόμενη φάση.

Β’ ΦΑΣΗ (3-4 διδακτικές ώρες)

Σ’ αυτή τη φάση οι μαθητές θα φύγουν από τον οικείο χώρο τους, δηλαδή την σχολική αίθουσα και θα εργαστούν στο εργαστήριο της πληροφορικής. Στο σημείο αυτό θα γίνει και ο διαχωρισμός των μαθητών σε μικρές ομάδες των δύο με τριών ατόμων, έτσι ώστε να έχουν όλοι πρόσβαση στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Με την συγρότηση των ομάδων θα προκύψουν και οι ρόλοι μέσα στην ομάδα, οι οποίοι θα εναλλάσονται. Οι πιθανοί ρόλοι μπορεί να είναι: 1) χειριστής πληκτρολογίου, 2) συντονιστής της ομάδας, 3) αυτός που θα κρατάει σημειώσεις και θα καταγράφει τα αποτελέσματα των αναζητήσεων τους. Η συγκρότηση των ομάδων, μπορεί να γίνει με βάση την επίδοση των μαθητών, αλλά και των προσωπικών τους προτιμήσεων. Αφού, λοιπόν, γίνει η σύνθεση των ομάδων ο εκπαιδευτικός θα προσπαθήσει σε συνεργασία με τον καθηγητή της πληροφορικής να δώσει διευκρινήσεις εν συντομία, για τις λειτουργίες των λογισμικών που προτείνονται να χρησιμοποιηθούν, για την υλοποίηση του στόχου. Θα αφήσουμε τους μαθητές να εξερευνήσουν μόνοι τους για 5 με 10 λεπτά τα λογισμικά αυτά, έτσι ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τη δομή τους και να αρχίσουν να ανυπομονούν για την συνέχεια της δραστηριότητας. Επίσης, θα

17

αρχίσουν να εξοικειώνονται με την ιδέα ό,τι σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας θα δουλεύουν ομαδικά, με ενεργή συμμετοχή και ό,τι έχουν την δυνατότητα να φτάσουν μόνοι τους στο σωστό αποτέλεσμα, χωρίς να χρειάζεται η καθοδήγηση από τον εκπαιδευτικό. Έπειτα, για την καλύτερη δυνατή οργάνωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, μοιράζεται στην κάθε ομάδα ένα δεύτερο φύλλο εργασίας, πάνω στο οποίο αναγράφεται η πορεία για την υλοποίηση του σεναρίου, χωρίς βέβαια τα βήματα να στερούν από τον μαθητή τη δυνατότητα να δράσει ελεύθερα να πάρει πρωτοβουλίες, γιατί διαφορετικά αναιρείται όλο το σκεπτικό αυτής της εναλλακτικής πρότασης. Στα φύλλα εργασίας λοιπόν, θα αναφέρονται και διάφορες διευθύνσεις, που θα ήταν χρήσιμο για τους μαθητές να παραπεμφθούν, μέσω του Google, όχι όμως να στηριχθούν σε αυτές και να τις χρησιμοποιούν ως οδηγό, αλλά να αναζητήσουν και επιπλέον ιστοσελίδες. Προκειμένου, λοιπόν, να διευκολυνθεί η διαδικασία της εξερεύνησης των ποιημάτων, καλούνται να ανατρέξουν στο διαδίκτυο και να βρούν πληροφορίες για τους ποιητές, που στην προκειμένη περίπτωση πρόκειται για τους: Καβάφης, Πολυδούρη, Ελύτης, Σαχτούρης, Παυλόπουλος. Τα στοιχεία θα αφορούν τη ζωή τους, είτε προσωπική, είτε κοινωνική και γενικότερα την εποχή στην οποία ζούσαν. Επίσης, θα ψάξουν για τα λογοτεχνικά ρεύματα από τα οποία έχουν επηρεαστεί, καθώς και για γενικά χαρακτηριστικά τους. Έτσι οι μαθητές θα γίνουν μικροί ερευνητές, θα εμβαθύνουν στη ζωή των ποιητών και θα αναλάβουν έπειτα τον ρόλο να εξερευνήσουν σε ποιά σημεία, αυτά που ανακάλυψαν, παρατηρούνται και στα ποιήματα του κάθε δημιουργού. Οι μαθητές με την αναζήτηση στο διαδίκτυο θα αποκτήσουν κριτική σκέψη, καθώς θα επιλέγουν και θα αναλύουν προσεκτικά κάθε πληροφορία που βρίσκουν και θα την συγκρίνουν με άλλες, έτσι ώστε να διαπιστώσουν την αξιοπιστία της πηγής τους. Επίσης, μπορούν να δούν εικόνες και βίντεο για τους ποιητές, για να αποκτήσουν μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα γι’ αυτούς. Όλα αυτά θα διερευνώνται μέσα από ένα κλίμα συνεργασίας μεταξύ των μαθητών, όπου έπειτα από εκτενή συζήτηση θα αποφασίσουν, ποιές πληροφορίες θα κρατήσουν και ποιές όχι. Στη συνέχεια θα γίνει καταγραφή όλων των πληροφοριών, σ’ ένα ενιαίο κείμενο, με τη χρήση του επεξεργαστή

18

κειμένου (Microsoft Word), όπου θα εξοικειωθούν στην παραγωγή γραπτού λόγου και στη σύνθεση των πληροφοριών, ώστε να υπάρχει μία λογική συνέχεια. Ένα γραπτό κείμενο σε ηλεκτρονική μορφή είναι εύλογα αισθητικά πιο ωραίο απ’ ό,τι σε χειρόγραφη μορφή και βγάζει από τη διαδικασία, τους μαθητές, να σβήνουν και να ξαναγράφουν ολόκληρα κομμάτια, γεγονός που τους κουράζει και τους αποσπά τη προσοχή.

Το επόμενό τους βήμα αφορά την ανταλλαγή των εκτυπωμένων κειμένων μεταξύ των ομάδων, που έχουν συνθέσει, όσον αφορά τα βιογραφικά και τα γενικότερα χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων ποιητών και της ποίησης τους. Μέσα από αυτή την ενέργεια οι μαθητές θα βιώσουν για άλλη μία φορά την έννοια της συνεργασίας, θα ανταλλάξουν απόψεις, θα έρθουν σε εποικοδομητική αντιπαράθεση, έτσι ώστε να προσθέσουν ή και να τροποποιήσουν πληροφορίες, έχοντας πλήρως κατανοήσει τον λόγο που το κάνουν. Και σε αυτή τη φάση ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι αυτός του συντονιστή και του προσεκτικού παρατηρητή των ενεργειών των μαθητών. Προσέχει, επίσης, το πως λειτουργούν οι σχέσεις μεταξύ των ομάδων και παρεμβαίνει σε καταστάσεις αποπροσανατολισμού και ρήξεων μεταξύ των σχέσεων των μαθητών. Θα πρέπει να σημειωθεί ό,τι αυτή η φάση θα μπορούσε να διεξαχθεί και σε τόπους συνάντησης των ομάδων, εκτός σχολικού χώρου, οπότε συμπεριλαμβάνονται και αυτές στις διδακτικές ώρες.

Γ’ ΦΑΣΗ (5-6 διδακτικές ώρες)

Τώρα οι μαθητές θα συνεχίσουν την έρευνά τους μέσα από τον μικρόκοσμο «Ταξινομούμε». Με τη βοήθεια αυτού, λοιπόν, θα αναζητήσουν στα ποιητικά τους κείμενα τα στοιχεία που έχουν ανακαλύψει μέχρι στιγμής στο διαδίκτυο και τα οποία έχουν συγκεντρώσει σ’ ένα ενιαίο κείμενο με τη χρήση του επεξεργαστή κειμένου (Microsoft Word), αφού πρίν είχε προηγηθεί συζήτηση μεταξύ τους. Η διαδικασία θα ξεκινήσει με το να μοιραστεί στους μαθητές ένα τρίτο φύλλο εργασίας, όπου θα αναγράφονται,

19

καταρχήν, κάποια στοιχειώδη βήματα για την χρήση του συγκεκριμένου μικρόκοσμου, καθώς και ερωτήσεις που θα πρέπει να απαντηθούν , σ’ αυτό το παιχνίδι κατανόησης και απόκτησης νοημάτων. Στη συνέχεια, αφού προηγηθεί για άλλη μια φορά πλοήγηση στον μικρόκοσμο «Ταξινομούμε», με βοηθό το φύλλο εργασίας που τους μοιράστηκε σε αυτή τη φάση θα ξεκινήσουν την εξερεύνηση, κάνοντας υποθέσεις και εκφράζοντας την γνώμη τους για το πως θα μπορούσαν να διαμορφώσουν το λογισμικό με βάση τα ευρήματά τους από τις προηγούμενες φάσεις. Συγκεκριμένα, σ’ αυτή τη φάση οι μαθητές καλούνται να αναλύσουν ένα – ένα τα ποιήματα κ σ’ αυτό το σημείο θα αναφέρουμε ενδεικτικά ως παράδειγμα το ποίημα «Καισαρίων» του Καβάφη. Πριν περάσουμε στην περιγραφή θα πρέπει να αναφερθεί ό,τι ο μικρόκοσμος θα περιέχει ήδη κάποια στοιχεία, τα οποία θα έχουν προστεθεί από τον εκπαιδευτικό, καθώς ο εκπαιδευτικός είναι σε θέση να το διαμορφώσει σύμφωνα με τους δικούς του εκπαιδευτικούς στόχους και τις ανάγκες της τάξης. Ανοίγουν, λοιπόν το Αβάκιο οι μαθητές και μέσα απ΄αυτό τον μικρόκοσμο «Ταξινομούμε», που έχει υποστει επεξεργασία σε ένα πολύ μικρό μέρος του βέβαια, έτσι ώστε να μην καταργηθεί ο ρόλος των μαθητών. Ο συγκεκριμένος μικρόκοσμος αποτελείται από τρείς πίνακες: 1) Επεξεργαστής βάσεων, 2) Ερώτηση, 3) Σύνολο. Τα στοιχεία που έχουν προστεθεί από τον εκπαιδευτικό βρίσκονται στον πρώτο πίνακα, ο οποίος αποτελείται από κελιά, τα λεγόμενα «πεδία» και «εγγραφές». Έτσι λοιπόν, το πρώτο πεδίο έχει ονομαστεί ως «Αποσπάσματα – λέξεις» και κάτω από αυτό έχουν προστεθεί στις εγγραφές κομμάτια και λέξεις, από το ποίημα «Καισαρίων» (βλ. Παράρτημα σελ.28, Εικόνα 1). Αυτό που καλούνται οι μαθητές να κάνουν είναι να συμπληρώσουν τα υπόλοιπα πεδία και τις εγγραφές που έχουν μείνει κενές. Χρησιμοποιώντας, λοιπόν, τα στοιχεία που έχουν συγκεντρώσει, τη συζήτηση μεταξύ τους και τη βοήθεια του εκπαιδευτικού, ο οποίος προκαλεί τη σκέψη τους με την χρήση ερωτήσεων, θα καταλήξουν να ονομάσουν τα υπόλοιπα πεδία με τις εξής ονομασίες: χαρακτηριστικό 1, χαρακτηριστικό 2, χαρακτηριστικό 3, χαρακτηριστικό 4, χαρακτηριστικό 5, χαρακτηριστικό 6, χαρακτηριστικό 7. Σ’ αυτή την περίπτωση το χαρακτηριστικό 1 παραπέμπει στην ειρωνικότητα, το

20

χαρακτηριστικό 2 στην λεπτομερής περιγραφή, το χαρακτηριστικό 3 στον ερωτισμό, το χαρακτηριστικό 4 στη συγκράτηση συναισθημάτων, το χαρακτηρστικό 5 στο πεζολογικό ύφος, το χαρακτηριστικό 6 στην ιστορικότητα και το χαρακτηριστικό 7 στη δημοτική γλώσσα. Όλα αυτά αποτελούν στοιχεία τα οποία μόνοι τους οι μαθητές ανακάλυψαν στις προηγούμενες φάσεις της διαδικασίας με την ενεργή συμμετοχή τους. Τώρα η κάθε ομάδα θα είναι σε θέση να συμπληρώσει κ τις εγγραφές συζητώντας μεταξύ τους. Κάθε χαρακτηριστικό που θα συμπληρώνουν, θα αντιστοιχεί και σε μία ή περισσότερες φράσεις και λέξεις του πρώτου πεδίου (βλ. Παράρτημα σελ.28, Εικόνα 1).

Επόμενο βήμα των μαθητών είναι να εργαστούν στον δεύτερο πίνακα (Ερώτηση). Σ’ αυτόν θα εκχωρηθούν οι ερωτήσεις που δίνονται στο φύλλο εργασίας, με κωδικοποιημένο τρόπο, γεγονός που συμβάλλει στην ανάπτυξη αφαιρετικής σκέψης. Στη αριστερή του στήλη έχουν προστεθεί αυτόματα τα στοιχεία που περιέχονται στα πεδία και στη δεξιά εμφανίζονται πάλι αυτόματα τα στοιχεία των εγγραφών. Ανάμεσα από τις δύο αυτές στήλες υπάρχουν σύμβολα με την βοήθεια των οποίων κωδικοποιούνται οι ερωτήσεις. Σε αυτό το σημείο θα αναφέρουμε ενδεικτικές ερωτήσεις για το συγκεκριμένο παράδειγμα: 1) χαρακτηριστικό 1= ειρωνικότητα, 2) χαρακτηριστικό 4= συγκράτηση συναισθημάτων, 3) χαρακτηριστικό 3= ερωτισμός (βλ. Παράρτημα σελ.28, Εικόνα 1). Ας χρησιμοποιήσουμε τη πρώτη ερώτηση για να περιγράψουμε την διαδικασία. Οι μαθητές αφού θέσουν την ερώτηση, πηγαίνουν στο τρίτο πίνακα (Σύνολο), όπου θα παρατηρήσουν ό,τι έχουν εμφανιστεί μαύρες κουκίδες και η κάθε μία περιέχει ένα από τα στοιχεία των εγγραφών του πρώτου πεδίου, δηλαδή τα αποσπάσματα και τις λέξεις του κειμένου, τα οποία έχουν προστεθεί αυτόματα κατά την διάρκεια της διαμόρφωσης του πίνακα Επεξεργαστής βάσεων. Πάνω αριστερά στη γραμμή εργαλειών του πίνακα Σύνολο υπάρχει μία εντολή που αν επιλεχθεί θα εμφανιστεί ένας μεγάλος κύκλος στο κέντρο του πίνακα. Αφού επιλεχθεί να προστεθεί αυτός ο κύκλος, οι μαθητές γυρίζουν πάλι στον πίνακα Ερώτηση και επιλέγουν την εντολή με το εικονίδιο «V», έτσι ώστε να ενεργοποιηθεί η ερώτηση που τέθηκε προηγουμένως. Στο σημείο αυτό ο πίνακας Σύνολο θα

21

παρουσιάσει αμέσως την απάντηση κατά έναν μαγικό και πρωτότυπο τρόπο, που θα παρακινήσει το ενδιαφέρον των μαθητών και θα γίνει πιο ευχάριστη η μαθησιακή διαδικασία. Μέσα, λοιπόν, σ’ αυτό τον κύκλο θα μετακινηθούν όλες οι κουκίδες με τις φράσεις και λέξεις που περιέχουν το χαρακτηριστικό που θέσαμε στην ερώτηση δηλαδή το χαρακτηριστικό της ειρωνικότητας. Κατά τον ίδιο τρόπο θα τεθούν και οι άλλες ερωτήσεις (βλ. Παράρτημα σέλ.28, Εικόνα 1). Να σημειωθεί ό,τι κάποιες από τις φράσεις ή λέξεις μπορεί να περιέχουν δύο και τρία χαρακτηριστικά, όπως στο συγκεκριμένο παράδειγμα, που τέθηκε η φράση « Σ’ έπλασα ... συναισθηματικό» και η οποία περιέχει και το στοιχείο του ερωτισμού και της ειρωνικότητας. Σ’ αυτή την περίπτωση δημιουργείται ένας κοινός χώρος για τα δύο αυτά χαρακτηριστικά, μεταξύ των κύκλων, όπου περικλείεται η φράση αυτή. Αυτόν τον χώρο οι μαθητές μπορούν να τον χρωματίσουν, τονίζοντας έτσι την ιδιαιτερότητα αυτή, για να είναι σε θέση να βγάλουν ευκολότερα τα συμπεράσματά τους (βλ. Παράρτημα σελ.28, Εικόνα 1).

Συμπερασματικά, λοιπόν, οι μαθητές θα διερευνήσουν με την υποστήριξη και ενίσχυση του εκπαιδευτικού και θα φτάσουν χωρίς καθοδηγούμενα βήματα στις απαντήσεις των ερωτήσεων. Την ίδια διαδικασία θα ακολουθήσουν και για τα υπόλοιπα ποιήματα, τα οποία στην περίπτωση αυτή είναι: 1) «Δαρείος» (Καβάφης), 2) «Μελαγχολία του Ιάσωνος Κλεάνδρου ποιητού εν Κομμαγηνή – 595 μ.Χ.» (Καβάφης), 3) «Μόνο γιατί μ’ αγάπησες» (Πολυδούρη), 4) «Ελεγκτής» (Σαχτούρης), 5) «Μικρή πράσινη θάλασσα» (Ελύτης) και «Αντικλείδια» (Παυλόπουλος). Τα περαιτέρω στοιχεία που θα ανακαλύψουν με την ανάληση όλων των ποιημάτων, θα προστεθούν στο κείμενο που είχαν δημιουργήσει έτσι ώστε να συμπληρωθούν τα νεα νοήματα που έχουν αποκτηθεί και να προεκτείνουν τις σκέψεις τους, δουλεύοντας, πάντα, ως ομάδα.

Η ανάλυση των ποιημάτων θα οδηγήσει τους μαθητές στην απόκτηση μιας «καθαρότερης» εικόνας του κάθε ποιήματος, θα αφαιρέσει τυχόν απορίες και θα τους βοηθήσει να εξάγουν τα βαθύτερα νοήματα που με τόση τέχνη έχουν κρύψει οι ποιητές, καθώς θα δούν και στην πράξη να επιβεβαιώνονται τα στοιχεία

22

που είχαν ήδη ανακαλύψει. Το ποιητικό κείμενο δεν θα είναι πλέον γι’ αυτούς ένα κείμενο απρόσιτο, βαρετό και έξω από τα ενδιαφέροντά τους.

Η εξερεύνηση, βέβαια, δεν τελειώνει εδώ. Επόμενο βήμα των μαθητών είναι να συγκρίνουν τώρα όλα τα τα στοιχεία που συγκέντρωσαν, πάλι μέσα από τον μικρόκοσμο «Ταξινομούμε», δηλαδή να συγκρίνουν όλα τα ποιήματα. Μοιράζεται, λοιπόν, ένα νέο φύλλο εργασίας, που θα περιέχει ερωτήσεις, σχετικά με αυτή την διαδικασία. Στην περίπτωση αυτή οι μαθητές θα συμπληρώσουν μόνοι τους και τα πεδία και τις εγγραφές, μέσω της συζήτησης και επίβλεψης από τον εκπαιδευτικό, ο οποίος θα παρέμβει σε περίπτωση εμφάνισης δυσκολιών, σε όλα τα επίπεδα. Το πρώτο πεδίο θα ονομαστεί με τη λέξη ποιήματα και τα υπόλοιπα ως χαρακτηριστικό 1, χαρακτηριστικό 2, χαρακτηριστικό 3, .... , χαρακτηριστικό 12, ύφος και γλώσσα. Εδώ και πάλι οι μαθητές με σύμβουλο τα ευρήματά τους, τις απόψεις που διατυπώνονται μεταξύ τους και με τις νύξεις του εκπαιδευτικού θα συμπληρώσουν τις εγγραφές με τα κοινά χαρακτηριστικά των ποιημάτων. Και εδώ κάθε πεδίο παραπέμπει σε ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό. (βλ. Παράρτημα σελ.29, Εικόνα 2). Οι ερωτήσεις θα υποβληθούν κατά τον ίδιο τρόπο, όπως περιγράψαμε προηγουμένως και σε αυτή την περίπτωση ενδεικτικές ερωτήσεις που μπορεί να τεθούν είναι οι εξής: 1) γλώσσα περιέχει δημοτική, 2) ύφος περιέχει πεζολογικό, 3) χαρακτηριστικο 2 = ειρωνικότητα. Οι απαντήσεις θα εμφανιστούν αυτόματα στον πίνακα Σύνολο και θα παρατηρηθούν και εδώ κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ των ποιημάτων «Καισαρίων», «Δαρείος» και «Αντικλείδια» και το σημείο στο οποίο συγκλίνουν θα χρωματιστεί (βλ. Παράρτημα σελ.29, Εικόνα 2).

Μέσα από αυτή τη διαδικασία οι μαθητές θα έχουν μία πιο συνεκτική εικόνα για τα ποιήματα που εντάσσονται σ’ αύτη την κατηγορία ποιημάτων, καθώς και τόσο για τα κοινά χαρακτηριστικά των ποιητών, όσο και για τις διαφορές τους. Μ’ αυτό τον τρόπο θα αντιληφθούν και τον λόγο της κατηγοριοποίησης τους και γενικότερα τους προβληματισμούς και τις θέσεις που πρεσβεύουν. Και σε αυτή τη φάση κύριο όπλο των μαθητών είναι η συνεργασία,

23

η οποία θα συντελέσει στο να παρθούν ομαδικές αποφάσεις για την επίτευξη του κοινού στόχου της ομάδας. Έτσι θα παρακινηθούν για δημιουργία νέων ιδεών, θα αντικρούουν απόψεις χωρίς ανταγωνιστικότητα, θα διορθώνουν στοιχεία του χαρακτήρα τους, για να μπορέσουν να συμβαδίσουν με τις προθέσεις της ομάδας και θα αντιληφθούν πόσο σημαντικές είναι οι ενέργειές τους, καθώς όλη η διαδικασία στηρίζεται σε αυτούς. Ο πειραματισμός σ’ αυτή τη φάση είναι πολύ έντονο στοιχείο, καθώς οι μαθητές προσαρμόζουν διαφορετικές ενέργειες κάθε φορά μέχρι να δούν το μυστήριο να αποκαλύπτεται σιγά σιγά, συνεπώς καθίστανται κάθε άλλο παρά παθητικοί δέκτες πληροφοριών. Σημαντικό ρόλο παίζει και το γεγονός ό,τι οι μαθητές, έχουν άμεση ανατροφοδότηση, καθώς αμέσως βλέπουν τα αποτελέσματα των πράξεών τους και έτσι είναι σε θέση να πάρουν αποφάσεις για την μελλοντική εξέλιξη της έρευνάς τους. Να αναφερθεί, επίσης, ό,τι η κωδικοποίηση των στοιχείων, βοηθά στην ανάπτυξη της αφαιρετικής σκέψης των μαθητών και στην υϊοθέτηση πιο πρακτικών λύσεων. Είναι, λοιπόν, ευνόητο ό,τι από την όλη διαδικασία ο μαθητής δεν θα βγεί κουρασμένος και μπερδεμένος, αντιθέτως, το παρεξηγημένο αυτό μάθημα θα έχει αποκτήσει έναν τελείως διαφορετικό νόημα γι’ αυτόν. Πρωταγωνιστής είναι ο ίδιος, αναλαμβάνει πρωτότυπους, για το ισχύον εκπαιδευτικό σύστημα, ρόλους και η διδασκαλία στηρίζεται αποκλειστικά στα ενδιαφέροντά του. Όσον αφορά τον εκπαιδευτικό η παρουσία του σε αυτή τη φάση είναι ενεργητική. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί ό,τι ο ρόλος του υποβαθμίζεται, αντιθέτως είναι αυτός που θα δώσει την ενθάρρυνση για δημιουργία και απόκτηση νέων γνώσεων. Θα τροποποιήσει τον μικρόκοσμο ανάλογα με το γνωστικό επίπεδο των μαθητών, έτσι ώστε να προκύψουν οι κατάλληλοι διδακτικοί στόχοι. Με την ενίσχυση του εκπαιδευτικού οι μαθητές δεν υποχωρούν σε περιπτώσεις λάθους, καθώς επίσης επαναφέρει την συνεργασία των μαθητών, όταν αυτή εκλείπει.

24

Δ’ ΦΑΣΗ (2-3 διδακτικές ώρες)

Σε αυτή τη φάση οι μαθητές θα συγκεντρώσουν όλα τα στοιχεία τους και στόχος τους είναι να φτιάξουν το τελικό κείμενο με τον επεξεργαστή κειμένου (Microsoft Word), όπως επίσης και να δημιουργήσουν διαφάνειες με το λογισμικό παρουσιάσεων (Power point), για την παρουσίαση των ευρημάτων της έρευνάς τους. Ξεκινώντας με το κείμενο θα τους ζητηθεί, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακάλυψαν να προβούν σε δικά τους συμπεράσματα και να τα γενικεύσουν στην καθημερινή τους ζωή. Τα συμπεράσματα αυτά μπορούν να αφορούν για παράδειγμα τον έρωτα και το θάνατο, δύο πολύ έντονα κοινά χαρακτηριστικά στα περισσότερα, τουλάχιστον, ποιήματα που διερευνήθηκαν. Εδώ οι μαθητές μπορούν να εμπλουτίσουν την έρευνά τους και με άλλα στοιχεία από το διαδίκτυο, να επικοινωνήσουν με άλλους για συζήτηση πάνω στο θέμα που τους απασχολεί. Στη συνέχεια θα εντάξουν όλες τις πληροφορίες για να καταλήξουν σε ένα ολοκλήρωμένο και εμπεριστατωμένο κείμενο, το οποίο προσφέρει περισσότερα μαθησιακά οφέλη από ένα χειρόγραφο κείμενο. Καταρχήν, είναι ξεκάθαρη η γραφή και η δομή του. Μπορεί να ενταχθούν σε αυτό χρώματα, λέξεις τονισμένες πιο έντονα, πίνακες, εικόνες και όλα αυτά θα συντελέσουν στην δημιουργία ενός ευανάγνωστου κειμένου.

Επόμενο βήμα τους, αφού τελείωσαν τη σύνταξη του κειμένου, είναι η δημιουργία διαφανειών, το οποίο θα περιέχει συνοπτικά το περιεχόμενο του τελικού κειμένου, που δημιούργησαν σε αυτή τη φάση. Η κάθε διαφάνεια θα αναφέρει ένα θέμα με τα βασικά της στοιχεία, έτσι ώστε να είναι σε θέση οι ακροατές να κατανοήσουν πλήρως το περιεχόμενο των κειμένων, χωρίς να χρειαστεί να εμβαθύνουν και να μακρυγορούν. Θα εστιάσουν λοιπόν, αφαιρετικά και πρακτικά στα πιο σημαντικά. Και σε αυτό το λογισμικό μπορούν να χρησιμοποιηθούν εικόνες, βίντεο, σύνδεσμοι που παραπέμπουν στο διαδίκτυο και γενικότερα ό,τι κρίνεται ό,τι θα ενισχύσει την καλή τους αισθητική. Όλα αυτά

25

θα γίνουν και πάλι μέσα σε ένα κλίμα συνεργασίας εντός και εκτός σχολικού χώρου. Οι μαθητές έχοντας στα χέρια τους και βλέποντας τα επιτεύγματά τους θα νιώσουν περήφανοι, καθώς όλα αυτά προήλθαν από τις δικές τους ενέργειες και ιδέες. Έτσι η αρνητική αντίληψη που είχαν για το μάθημα θα αλλάξει και θα κατανοήσουν ό,τι με την ενεργή συμμετοχή θα είναι έτοιμοι να διαπρέψουν και να αποκτήσουν ωφέλιμες γνώσεις και σε άλλα μαθήματα.

Ε’ ΦΑΣΗ (2-3 διδακτικές ώρες)

Η τελευταία φάση αφορά την παρουσίαση των αποτελεσματων της κάθε ομάδας μέσα στην τάξη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η διδασκαλία μεταφέρεται από το εργαστήριο της πληροφορικής, στη σχολική αίθουσα των μαθητών, όπου θα υπάρχει ο προτζέκτορας, με τη βοήθεια του οποίου θα διεξαχθούν οι παρουσιάσεις. Αφού παρουσιαστεί από την κάθε ομάδα η έρευνα τους, σειρά έχει η αξιολόγηση όλων των κειμένων, τόσο από τους μαθητές, όσο και από τον εκπαιδευτικό. Οι μαθητές, λοιπόν, θα πάρουν μέρος σε μία συζήτηση όπου θα τεθούν τα ζητήματα, που έχουν διατυπωθεί. Θα κρίνουν, θα κριθούν, θα αναρωτηθούν και μέσω αυτής της γνωστικής σύγκρουσης θα καταλήξουν σε εποικοδομητικά γι’ αυτούς συμπεράσματα. Η κοινωνική αλληλεπίδραση θα συντελέσει στην ανάπτυξη της κριτική τους σκέψης και στην ακόμη βαθύτερη κατανόηση των νοημάτων. Επιπλέον, θα εκφράσουν τα συναισθήματά τους για την όλη διαδικασία και θα εκθέσουν τους προβληματισμούς τους. Ο εκπαιδευτικός από τη μεριά του θα κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις και παρατηρήσεις, όσον αφορά τη σύνταξη και την δομή των κειμένων, καθώς και για τα νοήματα που προέκυψαν. Σημαντική είναι η συμβολή του στην διεξαγωγή μιας δημοκρατικής συζήτησης, που θα προωθεί τον σεβασμό στις διαφορετικές απόψεις και την εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ των μαθητών.

26

4) Επέκταση δραστηριότητας

Μετά την ολοκλήρωση του project θα μπορούσαμε να προτείνουμε δύο τρόπους ως προέκταση της δραστηριότητας. Καταρχήν, θα ήταν δόκιμο να δημοσιευθούν οι εργασίες των μαθητών στη σχολική εφημερίδα ή στην ιστοσελίδα του σχολείου, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα συνειδητοποιήσουν οι μαθητές την σημαντική συμβολή τους στη διαδικασία αυτή και θα νιώσουν περήφανοι για το ό,τι οι γνώσεις τους είναι τόσο σημαντικές, εφόσον θα προσφερθούν και σε άλλους μαθητές. Η αυτοπεποίθηση τους, λοιπόν, θα ενισχυθεί. Επιπλέον, ένας δεύτερος τρόπος προέκτασης, θα μπορούσε να αποτελέσει ο παραλληλισμός κειμένων. Συγκεκριμένα, θα μοιραστούν φύλλα εργασίας, όπου θα αναγράφονται ποιητικά κείμενα, τα οποία είναι δυνατόν να παραλληλιστούν, ως προς τα μηνύματα που περιέχουν, με αυτά που διερεύνησαν οι μαθητές. Ένα τέτοιο κείμενο για παράδειγμα αποτελεί το ποιήμα «Αλεξανδρινούς βασιλείς», το οποίο θα μπορούσε να συγκριθεί με το ποιήμα «Καισαρίων», μέσω του μικρόκοσμου «Ταξινομούμε», για να οικοδομήσουν ακόμη περισσότερο την γνώση που έχει κατακτηθεί.

5) Κριτική προσέγγιση του σεναρίου

Το συγκεκριμένο σενάριο, οπώς ειπώθηκε, πρόκειται για έναν εναλλακτικό τρόπο διδασκαλίας , ο οποίος θεωρεί κυρίαρχο τον μαθητή και όχι τον εκπαιδευτικό. Οι ρόλοι αλλάζουν και σε αυτό θα βοηθήσει η προσθήκη ένος σημαντικού παράγοντα, που είναι οι νέες τεχνολογίες. Μέσω αυτών θα προαχθεί η αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευτικού, μαθητή και υπολογιστή. Είναι αυτές που δίνουν λύσεις, έτσι ώστε να απαλλαχθεί το

27

εκπαιδευτικό σύστημα από έναν αποστειρωμένο τρόπο διδασκαλίας. Συγκεκριμένα, ενισχύεται η ενεργή συμμετοχή των μαθητών και η συνεργασία μεταξύ τους, παράγοντες που οδηγούν στην υϊοθέτηση κριτικής στάσης απέναντι στα πράγματα. Μέσα στην όλη διαδικασία οι μαθητές θα προσεγγίσουν το κείμενο ως ερευνητές και εισέρχοντας στον κόσμο της ποίησης θα συνειδητοποιήσουν την αξία της Λογοτεχνίας. Η διερεύνηση θα προκαλέσει αισθήματα ευχαρίστησης. Όσον αφορά τον εκπαιδευτικό, αυτός έχει τη δυνατότητα να έχει μία συνολική εικόνα για τους διδακτικούς και μαθησιακούς στόχους, που επιτεύχθηκαν και να διορθώσει τυχόν παρεκλίσεις από αυτούς. Πρόκειται για μία πρόταση που μπορεί να τροποποιηθεί και δεν είναι δεσμευτική. Η εικόνα του εκπαιδευτικού αλλάζει, καθώς η νέα αυτή μέθοδος θα του δώσει την ευκαρία συνεχής επιμόρφωσης και ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να έιναι πολύ καλός γνώστης της, τόσο του γνωστικού αντικειμένου, όσο και των νέων τεχνολογιών.

Τα μειονεκτήματα που μπορεί να προκύψουν από αυτόν τον τρόπο διδασκαλίας, αφορούν το γεγονός ό,τι κάποιοι μαθητές ενδεχομένως να μην γνωρίζουν τις προϋποθέσεις για την δημιουργία μιας καλής συνεργασίας και να προκύψουν προβλήματα συνεννόησης και αρνητικά αποτελέσματα στις σχέσεις των μαθητών μεταξύ τους. Επίσης, μπορεί να εμφανιστούν δυσλειτουργίες στους υπολογιστές που θα καθυστερήσουν την εξέλιξη της διδασκαλίας. Τέλος, μπορεί να θεωρηθεί μία χρονοβόρα διαδικασία και παρά το διασκεδαστικό της ύφος, να κουράσει τους μαθητές και επιπλέον η εμφάνιση δυσκολιών στη χρήση, να αυξήσει το αρνητικό αυτό συναίσθημα.

Όλα αυτά, όμως, μπορούν να προβλεφθούν και να αντιμετωπιστούν, καθώς τα πλεονεκτήματα που προσφέρει, υπερισχύουν. Σαν κατακλείδα, θα αναφέρουμε μία φράση του Seymour Papert, η οποία περικλείει όλο το σκεπτικό του σεναρίου:

«Η καλύτερη μάθηση δεν θα προκύψει από τους καλύτερους τρόπους, με τους οποίους θα διδάξουμε τους μαθητές, αλλά από τις καλύτερες ευκαιρίες, που θα τους δώσουμε για να οικοδομήσουν τις γνώσεις τους».

28

6) Παράρτημα

29

(ΕΙΚΟΝΑ 1)

30

(ΕΙΚΟΝΑ 2)

7) Βιβλιογραφία

31

Κυνηγός, Χ., Δημαράκη, Β. (2002): Νοητικά εργαλεία και Πληροφοριακά Μέσα: Παιδαγωγική αξιοποίηση της Σύγχρονης Τεχνολογίας για τη Μετεξέλιξη της Εκπαιδευτικής Πρακτικής, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα.

Κυνηγός, Χ. (2007): Το μάθημα της Διερεύνησης. Παιδαγωγική αξιοποίηση της Σύγχρονης Τεχνολογίας για τη διδακτική των μαθηματικών: Από την Έρευνα στη Σχολική Τάξη, εκδ. Ελληνικά Γράμματα Α.Ε.

Ράπτης, Α., Ράπτη, Α. (1996): Η πληροφορική στην εκπαίδευση, Παιδαγωγική Προσέγγιση, εκδ. Συμεών, Αθήνα.

Φρυδάκη, Ε.: Η Διδασκαλία στην τομή της Νεωτερικής και Μετανεωτερικής Σκέψης, εκδ. Κριτική.

Μπουκόρου, Κ., Μπουκόρου, Μ. (2005): Εξωσχολικό βοήθημα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ’ Λυκείου θεωρητικής κατεύθυνσης, εκδ. Σαββάλας.

Διαδίκτυο: 1)www . slideboom . com / presentations /164688/ΤΠΕ-και- Λογοτεχνία, 2)www . slideshare . net / guestdd 8878/ ss -456719 , 3)www . slideboom . com / presentations /133961/εκπαιδευτικάσεν άρια .

32