ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:51 Page 1

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, ιδρύθηκε το 1994, μετά από πολύχρονεςπροσπάθειες που είχαν ως στόχο τη διάσωση, προστασία και ανάδειξη των απολιθωμάτων πουσυγκροτούν το Απολιθωμένο Δάσος της Λέσβου. Το Απολιθωμένο Δάσος χαρακτηρίσθηκε "ΔιατηρητέοΜνημείο της Φύσης", λόγω της μεγάλης περιβαλλοντικής, γεωλογικής και παλαιοντολογικής αξίας του. Το Μουσείο αποτελεί κοινωφελές Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου εποπτευόμενο από το ΥπουργείοΠολιτισμού και έχει ως σκοπό τη μελέτη, έρευνα, ανάδειξη, έκθεση, συντήρηση, φύλαξη και κάθεπρόσφορη αξιοποίηση του Απολιθωμένου Δάσους.

Η δημιουργία του Μουσείου συγχρηματοδοτήθηκε από την Ελληνική Πολιτεία και την ΕυρωπαϊκήΈνωση, μέσω του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΠΕΠ) Βορείου Αιγαίου.Η πράξη «Ολοκλήρωση Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου» χρηματοδοτήθηκεαπό το Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης / ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου (2000-2006) με προϋπολογισμό 2.741.149ευρώ. Ειδικότερα περιλαμβάνονται έργα εγκατάστασης κλιματισμού, έργα ανάδειξης και συντήρησηςαπολιθωμάτων στους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου και στους υπαίθριους χώρους, ειδικέςκατασκευές και εξοπλισμός για την παρουσίαση των ευρημάτων στους εκθεσιακούς και λοιπούςχώρους του Μουσείου, ηλεκτρονικός εξοπλισμός με multimedia, κατασκευή και τοποθέτηση ειδικούμόνιμου στεγάστρου στο Πάρκο Σιγρίου για την προστασία και ανάδειξη απολιθωμένου ριζικού κόμβουκαι ειδικά έργα προστασίας απολιθωμάτων στους υπαίθριους χώρους.

Το Μουσείο λειτουργεί με τις προδιαγραφές ενός σύγχρονου Μουσείου του 21ου αιώνα, προσφέρονταςστον επισκέπτη έγκυρη ενημέρωση και μια ποικιλία υπηρεσιών. Διαθέτει την πιο πλήρη συλλογήαπολιθωμένων φυτών στην Ελλάδα, με επίκεντρο τα σημαντικότερα απολιθώματα του ΑπολιθωμένουΔάσους Λέσβου, και παρουσιάζει για πρώτη φορά ολοκληρωμένα τα μοναδικά απολιθώματα πουφέρνουν στο φως οι συνεχιζόμενες ανασκαφές, τις γεωλογικές διεργασίες που οδήγησαν στηδημιουργία του Απολιθωμένου Δάσους καθώς και τη γεωιστορική εξέλιξη του Αιγαίου τα τελευταία 20εκατομμύρια χρόνια. Η λειτουργία του Μουσείου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τους υπαίθριουςχώρους του Απολιθωμένου Δάσους, στους οποίους συνεχώς παραπέμπει.Οι μόνιμες εκθέσεις του Μουσείου προσφέρουν ένα ερμηνευτικό κέλυφος για τα σημαντικότερατεκμήρια της εξέλιξης του τοπίου και της ζωής. Αφηγούνται τις μεγάλες και πολύπλοκες μεταβολέςπου οδήγησαν από την Αιγηίδα χέρσο στο σημερινό Αιγαίο Αρχιπέλαγος και επιτρέπουν τον επισκέπτηνα κάνει ένα ταξίδι στο χρόνο, καλώντας τον να αισθανθεί, να στοχαστεί, να επιχειρήσει τις δικές τουπροσεγγίσεις στη θαυμαστή ιστορία… αυτού του κόσμου του μικρού, του Μέγα…

2

Ìïõóåßï ÖõóéêÞò Éóôïñßáò ÁðïëéèùìÝíïõ ÄÜóïõò ËÝóâïõ

¸íá ðáñÜèõñï óôç ãåùëïãéêÞ éóôïñßá ôïõ Aéãáßïõ

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:51 Page 2

Ïé ÷þñïé ôïõ Ìïõóåßïõ

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου βρίσκεται στο Σίγρι, στο δυτικό άκρο τηςΛέσβου, χτισμένο στο ψηλότερο σημείο του οικισμού.

Οι προσπάθεια ανάδειξης του μοναδικού φυσικού μνημείου εκφράζεται με ένα κτίριο υψηλών απαιτήσεων καιπροδιαγραφών, ένα κτίριο αρχιτεκτονικής λιτότητας που συνυπάρχει αρμονικά με το φυσικό περιβάλλον.Χαρακτηριστικά του Μουσείου είναι η λειτουργικότητα των κτηριακών του υποδομών, οι ενημερωτικές,εκπαιδευτικές και γεωτουριστικές δράσεις του, η ποικιλία περιοδικών εκθέσεων και πολιτιστικών εκδηλώσεωνπου φιλοξενεί, η παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών, η φιλικότητα προς τον επισκέπτη και τοπροσαρμοσμένο στις ανάγκες του κοινού ωράριο λειτουργίας.Το εκθεσιακό του πρόγραμμα σχεδιάστηκε με μια σύγχρονη εκθεσιακή αντίληψη για την παρουσίαση τωνευρημάτων του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και απευθύνεται σε διαφορετικές ομάδες κοινού, με στόχο νατο καταστήσει προσιτό στον επισκέπτη, το μαθητή, τον φοιτητή αλλά και τον ειδικό επιστήμονα.

Οι κτιριακές εγκαταστάσεις του ΜουσείουΗ είσοδος - πύλη του Μουσείου οδηγεί τον επισκέπτη στον υπαίθριο εκθεσιακό χώρο που περιβάλει το κτίριο,συνολικής έκτασης 10 στρεμμάτων, όπου κυριαρχούν θάμνοι και δέντρα της Ελληνικής χλωρίδας καισύγχρονοι αντιπρόσωποι των απολιθωμένων φυτών που βρέθηκαν στη περιοχή. Στον ίδιο χώρο εκτίθενταιεντυπωσιακά απολιθωμένα δέντρα μεγάλων διαστάσεων. Πρόκειται για προγονικές μορφές της γιγάντιαςσεκόιας, άλλα κωνοφόρα και καρποφόρα δέντρα που αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια σωστικών ανασκαφώνκαι μεταφέρθηκαν στο Μουσείο για λόγους προστασίας. Εχουν χαραχθεί εναλλακτικές διαδρομές, πουσυνδέουν τους εξωτερικούς με τους εσωτερικούς εκθεσιακούς χώρους, μία από τις οποίες οδηγεί στο πάρκοΣιγρίου, τη γειτονική απολιθωματοφόρα περιοχή όπου έχουν αποκαλυφτεί εντυπωσιακά ριζικά συστήματα.Από την είσοδο ξεκινά η κεντρική κλίμακα που οδηγεί στον κύριο όγκο του Μουσείου. Πρόκειται για μονόροφοαρχιτεκτόνημα με συνολικό εμβαδόν 1.597 τ.μ. Χαρακτηριστικό της εξωτερικής του όψης είναι η λιθοδομήαπό γκρίζα λάβα, υλικό που κυριαρχεί στην περιοχή. Το Μουσείο παρέχει ευκολίες σε άτομα με δυσκολία στηνπρόσβαση.

Διάρθρωση των εσωτερικών χώρωνΑπό την κεντρική είσοδο του κτιρίου ο επισκέπτης εισέρχεται σε ένα ευρύχωρο προθάλαμο - προέκταση τουκεντρικού αιθρίου - όπου στεγάζονται το εκδοτήριο εισιτηρίων και το πωλητήριο. Παραπλεύρως λειτουργεί τοκαλαίσθητο αναψυκτήριο, με τοπικά παραδοσιακά προϊόντα το οποίο διαθέτει βεράντα με εντυπωσιακή θέαστο Αιγαίο.Οι επιμέρους χώροι του Μουσείου αναπτύσσονται περιμετρικά του κεντρικού αίθριου, στο οποίο έχουντοποθετηθεί εντυπωσιακοί απολιθωμένοι κορμοί φυτών και τα αντίστοιχά τους σύγχρονα φυτά, δίνοντας στονεπισκέπτη την εικόνα της βλάστησης στο Αιγαίο πριν από είκοσι εκατομμύρια χρόνια.Στη μία πλευρά του κτιρίου βρίσκονται οι μόνιμοι εκθεσιακοί χώροι (Αίθουσα Απολιθωμένου Δάσους καιΑίθουσα Αιγαίου), ενώ στην άλλη ο επισκέπτης συναντά την αίθουσα οπτικοακουστικών μέσων, τους χώρουςδιοίκησης, την αίθουσα περιοδικών εκθέσεων, τη βιβλιοθήκη και τα εργαστήρια έρευνας και συντήρησης τωναπολιθωμάτων. Στους εσωτερικούς χώρους του κτιρίου διαχέεται φυσικό φως μέσα από τις γυάλινες οροφέςκαι το υαλοστάσιο του αίθριου. Το Μουσείο διαθέτει επίσης υπαίθριο αμφιθέατρο 400 θέσεων, όπου πραγματοποιούνται ποικίλες πολιτιστικέςεκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες, καθώς και ξενώνα, ένα αυτόνομο τμήμα φιλοξενίαςεπιστημόνων και συνεργατών του Μουσείου.

3

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:52 Page 3

4

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:52 Page 4

Ç åîÝëéîç ôùí öõôþí êáé ôï ÁðïëéèùìÝíï ÄÜóïò

Ηπρώτη αίθουσα μόνιμων εκθέσεων του Μουσείου είναι αφιερωμένη στο Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου. Σεαυτήν παρουσιάζονται σπάνια φυτικά απολιθώματα από την περιοχή της Δυτικής Λέσβου. Δίνονται

επίσης πληροφορίες για τη διαδικασία της απολίθωσης και τα διαφορετικά είδη απολιθωμάτων που μπορείνα συναντήσουμε στη φύση. Σε οθόνη τοίχου προβάλλονται εικόνες από το Πάρκο Απολιθωμένου Δάσουςμε εντυπωσιακούς κορμούς δέντρων, από ανασκαφικές εργασίες και προσπάθειες ανέλκυσηςαπολιθωμένων κορμών από το θαλάσσιο χώρο δυτικά του Σιγρίου. Η αίθουσα περιλαμβάνει τέσσεριςεκθεσιακές ενότητες.

Η εξέλιξη της ζωής στη Γη Η πρώτη εκθεσιακή ενότητα της αίθουσας Απολιθωμένου Δάσους διηγείται την εξέλιξη της ζωής στη Γη,από τους πρώτους μονοκύτταρους οργανισμούς που εμφανίστηκαν στον πλανήτη μας πριν από 3,5δισεκατομμύρια χρόνια μέχρι τα σύγχρονα οικοσυστήματα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εξέλιξη τωνφυτών, κυρίως μέσω μιας σειράς εντυπωσιακών απολιθωμάτων φυτών που έζησαν σε διαφορετικέςγεωλογικές περιόδους. Αναπαραστάσεις παλαιοπεριβαλλόντων δίνουν την εικόνα της ζωής σε κάθεγεωλογική περίοδο απεικονίζοντας τα πιο χαρακτηριστικά φυτά και ζώα που εμφανίσθηκαν επάνω στη Γη.

Τα φυτά του Απολιθωμένου Δάσους ΛέσβουΗ δεύτερη ενότητα παρουσιάζει τα σημαντικότερα ευρήματα των ανασκαφών στο Απολιθωμένο ΔάσοςΛέσβου. Ανάγλυφος χάρτης της Δυτικής Λέσβου παρουσιάζει τις θέσεις των μεγαλύτερων συγκεντρώσεωνφυτικών απολιθωμάτων στο νησί και τα σημαντικότερα ηφαιστειακά κέντρα που συνδέονται με τηδημιουργία του Απολιθωμένου ΔάσουςΗ παρουσίαση της χλωρίδας του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, περιλαμβάνει περισσότερα από σαράνταδιαφορετικά απολιθωμένα φυτά που ανήκουν στα κωνοφόρα, τα αγγειόσπερμα και τα πτερυδόφυτα, τιςκύριες κατηγορίες του φυτικού βασιλείου. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται απολιθωμένοι κορμοί,κλαδίσκοι, εντυπωσιακά αποτυπώματα φύλλων, καρποί και τμήματα από ρίζες δέντρων. Διακρίνεται ηάριστη διατήρηση όλων των μορφολογικών χαρακτηριστικών των φυτικών οργάνων, όπως οι δακτύλιοιανάπτυξης σε εγκάρσιες τομές δέντρων, το εξωτερικό τμήμα των κορμών και η εσωτερική δομή του ξύλου. Γραφήματα μεγάλων διαστάσεων δίνουν στον επισκέπτη την εικόνα της βλάστησης στο ΑπολιθωμένοΔάσος πριν από 20 εκ. χρόνια. Φοινικοειδή, πολλά είδη δαφνίδων, δέντρα κανέλλας, τίλια, οξιά, βαλανιδιά,καρυδιά, σκλήθρο, πλάτανος, γαύρος, βάτος, καρπίνος, πευκίδες και πρωτοπευκίδες, τάξος, τούγια,κυπαρισσίδες, κουνιχάμια και γιγαντιαίες σεκόιες είναι μερικά από τα εκθέματα της ενότητας αυτής. Εντυπωσιακό είναι το "διόραμα σεκόιας", όπου, μέσω γραφημάτων σύγχρονων δέντρων σεκόιας από τηνΚαλιφόρνια, απολιθωμάτων από προγονικές σεκόιες του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και κορμούσύγχρονης σεκόιας, ο επισκέπτης μεταφέρεται νοητά στο υποτροπικό δάσος που κάλυπτε τη Λέσβο πριναπό περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια.

Το υποθαλάσσιο Απολιθωμένο ΔάσοςΟ υποθαλάσσιος χώρος δυτικά του Σιγρίου περιλαμβάνει πολλές απολιθωματοφόρες θέσεις. Τααποτελέσματα των υποθαλάσσιων ερευνών παρουσιάζονται μέσα από εντυπωσιακά απολιθώματα πουανασύρθηκαν από το βυθό της θάλασσας. Τα απολιθώματα που ανελκύθηκαν, μετά από προσεκτικήσυντήρηση και τον καθαρισμό τους από άλατα, αλλά και θαλάσσιους οργανισμούς, σήμερα εκτίθενται σεειδικό χώρο της αίθουσας Απολιθωμένου Δάσους.

5

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:52 Page 5

6

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:53 Page 6

Τα ζώα του Απολιθωμένου Δάσους ΛέσβουΤα πρώτα τεκμήρια για την παρουσία ζώων στο ΑπολιθωμένοΔάσος παρουσιάζονται σε ειδικά διαμορφωμένη προθήκη καιαπαρτίζονται από την απολιθωμένη κάτω γνάθο θηλαστικούζώου που βρέθηκε στην περιοχή του Γαβαθά Άντισσας. Το απολίθωμα ανήκει σε προγονική μορφή προβοσκιδωτούζώου που προσδιορίστηκε από τους επιστήμονες που τομελέτησαν ως εκπρόσωπος του βαυαρικού προδεινοθηρίου(είδος Prodeinotherium bavaricum). Το ζώο αυτό έμοιαζε λίγομε τους σημερινούς ελέφαντες, η μεγαλύτερή του διαφοράαπό αυτούς είναι ότι οι χαυλιόδοντές του βρίσκονταν στηνκάτω γνάθο και ήταν κυρτωμένοι προς τα πίσω. Το απολίθωμα που βρέθηκε στο Γαβαθά αποτελεί ένα από ταπαλαιότερα απολιθώματα σπονδυλωτών ζώων στην Ελλάδακαι προέρχεται από ένα από τα πρώτα προβοσκιδωτά πουμετανάστευσαν από την Αφρική (χώρος προέλευσης τωνπροβοσκιδωτών) προς στην Ευρώπη. Σε γράφιμα γίνεται η αναπαράσταση του ζώου σε περιβάλλονανάλογο του υποτροπικού δάσους της Δυτικής Λέσβου πριναπό 20 εκατομμύρια χρόνια.

Απολιθωμένα φυτά της ΕλλάδαςΑπολιθωμένα φυτά έχουν βρεθεί εκτός απο το ΑπολιθωμένοΔάσος της Λέσβου και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.Ευρήματα απο τις πιο σημαντικές θέσεις του Ελληνικού χώρουμας δίνουν την εικόνα της εξέλιξης της βλάστησης στηνπεριοχή του Αιγαίου απο την περίοδο της δημιουργίας τουΑπολιθωμένου δάσους μέχρι σήμερα.Παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικά φυτικά απολιθώματαδιάφορων γεωλογικών εποχών, όπως απολιθώματα φύλλων,καρπών και τμημάτων κορμών δέντρων από περιοχές τουΈβρου, της Λήμνου, της Κύμης και του Αλιβερίου Εύβοιας, τηςΒεγόρας, της Ελασσόνας και της Σαντορίνης. Τα απολιθώματα αυτά καταδεικνύουν την εξέλιξη των φυτώναλλά και τις μεταβολές του κλίματος στον Ελλαδικό χώροκατά τα τελευταία 30 εκατομμύρια χρόνια. Εντυπωσιακά είναι κυρίως τα ευρήματα από τη Σαντορίνη:επάνω σε ηφαιστειακή στάχτη προερχόμενη από έκρηξη τουηφαιστείου της Σαντορίνης πριν από περίπου 50-60.000χρόνια έχουν διατηρηθεί με κάθε λεπτομέρεια αποτυπώματαφύλλων φοίνικα και φιστικιάς, αλλά και φύλλα ελιάς πουαποτελούν σπανιότατο εύρημα από το Μεσογειακό χώρο.

7

Ç åîÝëéîç ôùí öõôþí êáé ôï ÁðïëéèùìÝíï ÄÜóïò

Ç áßèïõóá ôïõ ÁðïëéèùìÝíïõÄÜóïõò öéëïîåíåßåíôõðùóéáêÜ áðïëéèþìáôááðü ôç ÷åñóáßá êáé èáëÜóóéáðåñéï÷Þ ôçò ÄõôéêÞò ËÝóâïõ(óåë.4-7) êáé óçìáíôéêÝòáðïëéèùìáôïöüñåò èÝóåéò ôçòÅëëÜäáò (óåë.6)áíáðáñáóôÜóåéò öõôþí êáéïéêïóõóôçìÜôùí ôïõðáñåëèüíôïò. Ãéá ôç ãíùñéìßá ìå ôïõòåêèåóéáêïýò ÷þñïõòðñáãìáôïðïéåßôáé åðéóôçìïíéêÞåíçìÝñùóç ôùí åðéóêåðôþí(óåë.7).

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:53 Page 7

8

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:53 Page 8

Ηδεύτερη αίθουσα είναι αφιερωμένη στη γεωιστορική εξέλιξη του Αιγαίου και σε αυτή προβάλλονται ταγεωλογικά φαινόμενα και οι διεργασίες που συνδέονται με τη δημιουργία του Απολιθωμένου Δάσους.

Παρουσιάζεται η δομή του φλοιού της Γης, τα αίτια και τα αποτελέσματα της ηφαιστειότητας και της σεισμικήςδραστηριότητας στον Ελλαδικό χώρο και η γεωλογική εξέλιξη της περιοχής του Αιγαίου κατά τα τελευταία 65περίπου εκατομμύρια χρόνια. Η αίθουσα περιλαμβάνει επτά εκθεσιακές ενότητες.

Η δομή της Γης - Λιθοσφαιρικές πλάκεςΣτην πρώτη εκθεσιακή ενότητα της αίθουσας ο επισκέπτης εισάγεται στο ζωντανό "Πλανητη Γη", εξοικειώνεταιμε τη δομή του πλανητη και την εύθραυστη και συνεχώς μεταβαλλόμενη λιθόσφαιρα πάνω στην οποίααναπτύχθηκε η ζωή. Η γήινη λιθόσφαιρα και αποτελείται από λιθοσφαιρικές πλακες, που κινούνται επάνωστη ρευστή ασθενόσφαιρα προκαλώντας την δημιουργία ηφαιστείων σε παγκόσμιο επίπεδο. Εντυπωσιακή κατασκευή παρουσιάζει τη διαδικασία σύγκλισης των λιθοσφαιρικών πλακών στο χώρο τηςανατολικής Μεσογείου, τη βύθιση της Αφρικανικής λιθοσφαιρικής πλάκας κάτω από την Ευρασιατική και τομηχανισμό δημιουργίας του ενεργού ηφαιστειακού τόξου του Αιγαίου.

Από την Τηθύ στην ΑιγηίδαΣτη δεύτερη ενότητα παρουσιάζεται σχηματικά η γεωτεκτονική εξέλιξη της Ελλάδας. Επεξηγείται ομηχανισμός κατά τον οποίο τα πετρώματα της περιοχής συμπιέστηκαν, ώστε να αναδυθούν από το βυθό τουωκεανού και να δημιουργήσουν την εκτεταμένη χερσαία περιοχή που σήμερα ονομάζουμε Αιγηίδα χέρσο πριναπό περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια. Επίσης, παρουσιάζονται χαρακτηριστικά δείγματα πετρωμάτων, που αντιπροσωπεύουν τις δύο μορφές τουγήινου φλοιού, τον ηπειρωτικό και τον ωκεάνιο, που συνυπάρχουν στη Λέσβο.

Ορυκτά του πυριτίου Εντυπωσιακά δείγματα ορυκτών συγκροτούν την επόμενη ενότητα, με ιδιαίτερη έμφαση στις φυσικές μορφέςτου διοξειδίου του πυριτίου (SiO2), υλικού που συνδέεται άμεσα με τη διαδικασία της απολίθωσης των φυτώντου Απολιθωμένου Δάσους. Παρουσιάζονται ορυκτά του χαλαζία, όπως η ορεία κρύσταλλος, ο καπνίας, οαμέθυστος, ο χαλκηδόνιος, ο μοναδικός πράσιος της Σερίφου, ο ροζ χαλαζίας, ο κιτρίνης, ο πράσινος χαλαζίας- ορυκτά που σχηματίζουν εντυπωσιακούς κρυστάλλους σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων.

Ηφαίστεια και ηφαιστειακά πετρώματαΣτην ενότητα που είναι αφιερωμένη στην ηφαιστειότητα δεσπόζει το πρόπλασμα του ηφαιστείου τουΛεπέτυμνου, του μεγαλύτερου ηφαιστειακού κέντρου που λειτούργησε στη Λέσβο πριν από 16,5-21,5εκατομμύρια χρόνια. Παρουσιάζονται επίσης μοντέλα διάφορων τύπων ηφαιστείων, εικόνες ηφαιστειακώνεκρηξεων και μια πλούσια συλλογή δειγμάτων ηφαιστειακών πετρωμάτων.

Η γεωλογική δομή της Λέσβου Ο μεγάλος γεωλογικός χάρτης της Λέσβου συνοδεύεται από εντυπωσιακά δείγματα πετρωμάτων και ορυκτώναπό όλες τις γεωλογικές ενότητες. Η στρωματογραφική στήλη των πετρωμάτων δείχνει την κατακόρυφησχέση μεταξύ των γεωλογικών σχηματισμών της Λέσβου. Στην αναλυτική στρωματογραφία τωνπυροκλαστικών πετρωμάτων εμφανίζονται ορίζοντες ηφαιστειακής στάχτης μέσα στους οποίους έχουνεντοπιστεί τα απολιθωμένα δένδρα του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.

9

ÃåùéóôïñéêÞ ÅîÝëéîç ôïõ Áéãáßïõ

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:53 Page 9

10

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:54 Page 10

11

Από την Αιγηίδα στο ΑιγαίοΠαλαιογεωγραφικοί χάρτες της περιοχής του Αιγαίουαπεικονίζουν την εξέλιξη της περιοχής κατά τα τελευταία 25εκατομμύρια χρόνια. Η συγχρονη γεωδυναμική κατάσταση και ησεισμική δραστηριότητα παρουσιάζονται με το χάρτη ενεργώνσεισμικών ρηγμάτων του Αιγαίου. Οθόνες συνδεδεμένες με τουςσεισμολογικούς σταθμούς Σιγρίου και Θεσσαλονίκηςπαρουσιάζουν σε πραγματικό χρόνο καταγραφές σεισμικώνκυμμάτων. Εκπαιδευτικός σεισμογράφος επιδεικνύει τον τρόπομε τον οποίο καταγράφονται τα σεισμικά κύματα. Ο επισκέπτηςκατανοεί ότι τα γεωλογικά φαινόμενα που δημιούργησαν τοΑπολιθωμένο Δάσος Λέσβου είναι ακόμα ενεργά στον ευρύτεροχώρο του Αιγαίου.

Η ζωή στο Αιγαίο Τα γεωλογικά φαινόμενα επηρεάζουν και διαμορφώνουν τηγεωγραφία και το ανάγλυφο μιας περιοχής και με τη σειρά τουςαποτελούν αποφασιστικούς παράγοντες για τη διαμόρφωση καιεξέλιξη των συγρονων οικοσυστημάτων. Τεκμήρια της ζωής στοχώρο του Αιγαίου και πληροφορίες για τα ζώα που έζησαν στηνΕλλάδα και τα απολιθώματα που άφησαν πίσω τους,παρουσιάζονται μέσω αναπαραστάσεων και εκμαγείων τωνχαρακτηριστικότερων ευρημάτων θηλαστικών του Ελληνικούχώρου όπως το γιγάντιο δεινοθήριο απο την Κρήτη (ΜουσείοΦυσικής Ιστορίας Κρήτης) και ο Ελέφαντας απο τη Μακεδονία(Παλαιοντολογικό Μουσείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης).

Το τελευταίο λεπτό.... Στην τελευταία περίοδο της ιστορίας της γης εμφανίστικαν ταπρωτεύοντα, οι πιο ολοκληρωμένες μορφές οργανισμών. Ηεκθεση παρουσιάζει εκμαγεία κρανίων και αναπαραστάσεις τωνσημαντικότερωων πρωτευόντων από την Μακεδονία, Μεσο-πιθήκων και Ουρανοπιθήκου του μακεδονικού. Εντυπωσιάζει τοεκμαγείο και η αναπαράσταση του "διάσημου" κρανίου τουΑνθρώπου από το σπήλαιο των Πετραλώνων Χαλκιδικής, πουαποτελεί ένα από τα πιο καλά διατηρημένα απολιθώματα στηνΕυρώπη αντιπροσωπευτικό ενός εξελικτικού σταδίου μεταξύ τουόρθιου ανθρώπου (Homo erectus) και του σημερινού νοήμονοςανθρώπου (Homo sapiens). Η ενότητα ολοκληρώνεται με εργαλεία από τη Λέσβοπαλαιολιθικής εποχής από πυριτόλιθο, που μας θυμίζουν τηνάρρηκτη σχέση μεταξύ της γεωλογικής δομής μιας περιοχής καιτης ανθρώπινης δραστηριότητας.

ÃåùéóôïñéêÞ ÅîÝëéîç ôïõ Áéãáßïõ

ÅéäéêÝò êáôáóêåõÝò, ìáêÝôåò êáéáíáðáñáóôÜóåéò áíáäåéêíýïõí ôáãåùëïãéêÜ öáéíüìåíá ðïõäéáìüñöùóáí ôçí ðåñéï÷Þ ôïõÁéãáßïõ êáé äçìéïýñãçóáíåíôõðùóéáêÜ ïñõêôÜ, ðåôñþìáôáêáé áðïëéèþìáôá (óåë.8-11).ÔåêìÞñéá ôçò ãåùéóôïñéêÞò åîÝëéîçòôïõ ôïðßïõ êáé ôçò æùÞò óôï ÁéãáßïðáñïõóéÜæïíôáé ìå ôá åõñÞìáôáôùí áíáóêáöþí êáé åêìáãåßáóçìáíôéêþí áðïëéèùìÜôùí ðïõóõãêåíôñþèçêáí áðü ôï ÌïõóåßïÖõóéêÞò Éóôïñßáò ÊñÞôçò êáé ôïÐáëáéïíôïëïãéêü ÌïõóåßïÐáíåðéóôçìßïõ Èåóóáëïíßêçò(óåë.10)

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:54 Page 11

12

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:55 Page 12

Ηαίθουσα οπτικοαουστικών μέσων του Μουσείου αποτελεί τονπρώτο σταθμό του επισκέπτη. Εδώ πραγματοποιείται

ενημέρωση των επισκεπτών, με ταυτόχρονη παρουσίαση οπτικούυλικού, για το Απολιθωμένο Δάσος, τη δημιουργία του, τημοναδικότητα του, τα είδη των φυτών που βρέθηκαν απολιθωμένα,τους υπαίθριους χώρους με τις σημαντικότερες συγκεντρώσειςαπολιθωμένων κορμών και τις δραστηριότητες του Μουσείου. Στηνίδια αίθουσα πραγματοποιούνται παρουσιάσεις οπτικοακουστικούυλικού σε θέματα φυσικής ιστορίας, προβολές ντοκιμαντέρ καιπαρουσιάσεις εκπαιδευτικού υλικού στα πλαίσια τωνεκπαιδευτικών προγραμμάτων. Συχνά φιλοξενούνται επίσηςσυνέδρια, ημερίδες, διαλέξεις και προβολές ταινιών. Στους επισκέπτες του Μουσείου προσφέρονται επίσης υπηρεσίεςενημέρωσης στις αίθουσες των μόνιμων εκθέσεων και σταυπαίθρια πάρκα του Απολιθωμένου Δάσους. Ενημερωτικά έντυπα, οδηγοί περιήγησης στα υπαίθρια πάρκα,βιβλία, λευκώματα και εκπαιδευτικές εκδόσεις για τοΑπολιθωμένο Δάσος καθώς και ηλεκτρονικές εκδόσεις διατίθενταιεπίσης από το πωλητήριο του Μουσείου.

ΔΔιιααδδρραασσττιικκέέςς εεφφααρρμμοογγέέςςΑκόμη, το Μουσείο διαθέτει διαδραστικές πολυμεσικέςεφαρμογές που αναφέρονται: α. στο Απολιθωμένο Δάσος και τηνεξέλιξη της ζωής, β. στην ηφαιστειακή δραστηριότητα και τηδιαδικασία της απολίθωσης γ. στην γεωιστορική εξέλιξη τηςπεριοχής του Αιγαίου.Στους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου έχουν ενσωματωθείσημεία πληροφόρησης (info-kiosks), στα οποία ο επισκέπτηςμπορεί να πλοηγηθεί αξιοποιώντας τις πολυμεσικές εφαρμογές.Οι πολυμεσικές εφαρμογές δίνουν τη δυνατότητα στο χρήστη νασυλλέξει περισσότερες πληροφορίες για το Απολιθωμένο Δάσος,την εξέλιξη της ζωής, τη γεωλογική ιστορία του Αιγαίου και τηγεωλογική κληρονομιά της Ελλάδας, μέσα από εντυπωσιακά,αλλά εξαιρετικά εύκολα σε χρήση, περιβάλλοντα που η σύγχρονητεχνολογία επιτρέπει.

ΣΣύύσσττηημμαα ααττοομμιικκήήςς ξξεεννάάγγηησσηηςςΤο ασύρματο σύστημα ξενάγησης "ΞΕΝΑΓΟΣ" δίνει τη δυνατότηταστους επισκέπτες να επιλέξουν εξατομικευμένη ενημέρωση μετη χρήση υπολογιστών παλάμης, που προσφέρουν τη δυνατότηταεμφάνισης σε οθόνη όλων των πληροφοριών που αφορούν τοκάθε έκθεμα κατά τη διάρκεια της περιήγησης.

ÅíçìÝñùóç êáé ÐïëõìåóéêÝò åöáñìïãÝò

13

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:55 Page 13

14

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:55 Page 14

Το Πάρκο ΣιγρίουΤο Πάρκο Σιγρίου δημιουργήθηκε σε έκταση 30 στρεμμάτων στηνότια πλευρά του Mουσείου. Πρόκειται για έναν εξαιρετικήςσημασίας "γεώτοπο", λόγω της σπανιότητας και της μεγάληςεπιστημονικής αξίας των φυτικών του απολιθωμάτων και τωνηφαιστειακών πετρωμάτων που τα περικλείουν, τα οποίαπαρέχουν πληροφορίες τόσο για τη χλωρίδα της περιοχής τουΑιγαίου πριν από 20 εκατομμύρια χρόνια, όσο και για τηγεωλογική εξέλιξη της περιοχής και τη δράση των ηφαιστείων. Ο επισκέπτης, ακολουθώντας τις περιπατητικές διαδρομές πουέχουν χαραχθεί στο χώρο του Πάρκου, μπορεί να θαυμάσει ταπιο σημαντικά ευρήματα, τις ρίζες των απολιθωμένων δέντρωνπου διατηρούνται σε πλήρη ανάπτυξη, αποδεικνύοντας ότι ταδέντρα απολιθώθηκαν στη φυσική τους θέση.

Το Πάρκο ΠλάκαςΤο Πάρκο Πλάκας Σιγρίου δημιουργήθηκε σε έκταση 70στρεμμάτων στη μικρή ομώνυμη χερσόνησο, σε απόστασηπερίπου 800 μέτρων νότια του οικισμού Σιγρίου. Στην περιοχήαυτή βρίσκεται μια σημαντική προστατευόμενηαπολιθωματοφόρος θέση. Στα δύο τμήματα του πάρκου, μέσωτων ερευνητικών εργασιών του Μουσείου, έχουν αποκαλυφθείσημαντικά φυτικά απολιθώματα - κυρίως ριζικοί κόμβοι, ριζικάσυστήματα και κατώτερα τμήματα κορμών που συγκροτούν ένασπάνιας φυσικής ομορφιάς γεώτοπο. Στην παράκτια ζώνηεμφανίζονται εντυπωσιακές γεωμορφές κυψελοειδούςαποσάθρωσης των ηφαιστειακών πετρωμάτων. Οι επισκέπτες,ακολουθώντας τους περιπατητικούς διαδρόμους, οδηγούνται σεόλες τις θέσεις των απολιθωμάτων. Παράλληλα, στην περιοχήέχουν δημιουργηθεί τρεις θέσεις ανάπαυσης και θέας προς τοΣίγρι και τη νησίδα Νησιώπη. Μεταξύ των ευρημάτων περιλαμβάνεται ο γιγαντιαίοςαπολιθωμένος κορμός περιμέτρου 13,7 μέτρων και διαμέτρου3,70 μέτρων, που ανήκει στην οικογένεια των Δαφνίδων καιαποτελεί - σύμφωνα με τα στοιχεία της παγκόσμιαςβιβλιογραφίας - το μεγαλύτερο σε διαστάσεις ιστάμενοαπολιθωμένο κορμό σε ολόκληρο τον κόσμο. Στο κατώτεροτμήμα του κορμού αποκαλύφθηκε τμήμα του ριζικού τουσυστήματος, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο κορμός βρίσκεταιστην ίδια ακριβώς θέση στην οποία αναπτύχθηκε το δέντρο πριναπολιθωθεί. Στην παράκτια ζώνη του πάρκου δεσπόζει και έναςιδιαίτερα εντυπωσιακός κατακείμενος απολιθωμένος κορμόςαγγειόσπερμου δέντρου μήκους 14 μέτρων.

Õðáßèñéá ÐÜñêá ÁðïëéèùìÝíïõ ÄÜóïõò

15

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:56 Page 15

16

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:56 Page 16

Οι εκπαιδευτικές δράσεις αποτελούν μια από τις κύριες δραστηριότητες του Μουσείου.

Εκπαιδευτικά προγράμματα σχολείωνΠροσφέρονται εκπαιδευτικά προγράμματα με ποικίλη θεματολογία, που απευθύνονται σε όλες τις βαθμίδεςτης εκπαίδευσης, ειδικά πολυήμερα εκπαιδευτικά προγράμματα για σχολεία εκτός Λέσβου, καθώς και θερινάεκπαιδευτικά προγράμματα, που κάθε χρόνο προσελκύουν το ενδιαφέρον μαθητών από τη Λέσβο, τηνυπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό. Οι συμμετέχοντες στα εκπαιδευτικά προγράμματα αξιοποιούν επιστημονικό εξοπλισμό για την έρευνα καιμελέτη των απολιθωμάτων, τις θεματικές μουσειοσκευές, ειδικό εκπαιδευτικό υλικό και τις διαδραστικέςπολυμεσικές εφαρμογές για να γνωρίσουν τη δημιουργία του Απολιθωμένου Δάσους, τη διαδικασία τηςαπολίθωσης, τα γεωδυναμικά φαινόμενα - σεισμούς και ηφαίστεια, τη γεωιστορική εξέλιξη του Αιγαίου, τηνεξέλιξη της ζωής στη γη και τα σύγχρονα οικοσυστήματα. Ο εκπαιδευτικός σεισμογράφος και τα προπλάσματαδιαφόρων τύπων ηφαιστείων φέρνουν σε επαφή τα παιδιά με τα ενεργά γεωδυναμικά φαινόμενα, τουςσεισμούς και τις ηφαιστειακές εκρήξεις. Με ειδικό εξοπλισμό πραγματοποιείται προσομοίωση σεισμικήςδόνησης καθώς και ηφαιστειακής έκρηξης, εξοικειώνοντας τους συμμετέχοντες με γεωλογικά φαινόμεναπου δεν μπορούν άμεσα να παρατηρήσουν. Στο Μουσείο έχει επίσης κατασκευαστεί πρότυπος εκπαιδευτικόςανασκαφικός χώρος, το "Γεώραμα", όπου τα παιδιά εξοικειώνονται με την επιστημονική έρευνα,χρησιμοποιούν ανασκαφικά εργαλεία και εξοπλισμό, αποκαλύπτουν φυτικά απολιθώματα και στη συνέχειαασχολούνται με τον καθαρισμό την αναγνώριση και ταυτοποίησή τους.

Θερινά εκπαιδευτικά προγράμματαΗ δυνατότητα δημιουργικής απασχόλησης των μικρών φίλων του Μουσείου προσφέρεται κατά τη διάρκεια τωνκαλοκαιρινών διακοπών μέσω των θερινών εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Το πρόγραμμα "ΜικροίΠαλαιοντολόγοι" επιτρέπει στα παιδιά να αποκαλύψουν απολιθώματα και να μοιραστούν τη μαγευτικήεμπειρία της συμμετοχής στην ανασκαφική έρευνα.

Επιστημονική περιήγηση και ασκήσεις υπαίθρουΕκπαιδευτικές επισκέψεις και ειδικά προγράμματα ενημέρωσης και περιήγησης με θέμα το ΑπολιθωμένοΔάσος, τους γεωτόπους και τη γεωλογική ιστορία της Λέσβου οργανώνονται επίσης για οργανωμένεςεπισκέψεις Πανεπιστημίων, επιστημονικών ομάδων, και συμμετεχόντων σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικάσυνέδρια. Στο Μουσείο οργανώνονται επίσης κάθε χρόνο διεθνή συνέδρια, επιστημονικές συναντήσεις,διεθνή μεταπτυχιακά σχολεία και άλλες επιστημονικές δραστηριότητες.

Θερινή πρακτική άσκηση φοιτητώνΚάθε χρόνο οργανώνονται σε συνεργασία με το Σωματείο "Οι Φίλοι του Απολιθωμένου Δάσους" θερινάπρογράμματα εθελοντικής εργασίας νέων και προγράμματα θερινής πρακτικής άσκησης φοιτητώνΠανεπιστημίων με πολλές συμμετοχές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Κέντρο Επαγγελματικής ΚατάρτισηςΛειτουργεί επίσης πιστοποιημένο Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης, με στόχο την κατάρτιση νέων από τηνευρύτερη περιοχή σε θέματα που σχετίζονται με την ανάδειξη, προστασία και διαχείριση τηςπροστατευόμενης περιοχής του Απολιθωμένου Δάσους.

ÅêðáéäåõôéêÝò äñÜóåéò

17

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:56 Page 17

18

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:57 Page 18

Περιοδικές εκθέσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις παρουσιάζονται στους χώρους περιοδικών εκθέσεων καιστο υπαίθριο αμφιθέατρο του Μουσείου όλο το χρόνο. Μέσα από πολιτιστικές δραστηριότητες, που έχουνμόνο ως αφετηρία τη φυσική ιστορία της περιοχής και εξαπλώνονται σε όλες τις μορφές πολιτιστικήςδημιουργίας, το Μουσείο μετατρέπεται σε μοχλό πολιτιστικής ανάπτυξης της Δυτικής Λέσβου.

Περιοδικές εκθέσειςΟι περιοδικές εκθέσεις που φιλοξενούνται στο Μουσείο παρουσιάζουν ενδιαφέροντα κεφάλαια τηςφυσικής ιστορίας που δεν καλύπτονται από τις μόνιμες εκθέσεις. Συχνά μετακαλούνται εκθέσεις απόΜουσεία Φυσικής Ιστορίας της Ευρώπης με τα οποία το Μουσείο έχει αναπτύξει στενή συνεργασία.Ιδιαίτερη επιτυχία σημείωσαν οι περιοδικές εκθέσεις: Κρύσταλλος - ορυκτά του πυριτίου (2003), Τα φυτάτων αρχαίων αγώνων (2004), Οι δεινόσαυροι της Προβηγκίας (2005), Τα πουλιά του Απολιθωμένου Δάσους(2006), Από τους Τριλοβίτες στον Άνθρωπο (2006), Σεισμικός κίνδυνος στο Βόρειο Αιγαίο (2008), Φυτά καιπαράδοση (2008).

Καλοκαιρινές πολιτιστικές εκδηλώσειςΚάθε χρόνο, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, υλοποιείται ένα φεστιβάλ με ποικιλία πολιτιστικώνεκδηλώσεων με το γενικό τίτλο "Γιορτές της Γής", που περιλαμβάνει εκθέσεις γλυπτικής, ζωγραφικής,αγγειοπλαστικής, χειροτεχνίας, παρουσιάσεις βιβλίων, θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, προβολέςταινιών. Οι εκδηλώσεις αυτές ανοίγουν τους χώρους του Μουσείου σε νέες χρήσεις και προσελκύουν στοΜουσείο τους επισκέπτες αλλά και τους κατοίκους της περιοχής.

Εβδομάδα Ευρωπαϊκών ΓεωπάρκωνΣτο τέλος της άνοιξης, διοργανώνεται σειρά σειρά εκδηλώσεων που περιλαμβάνουν ξεναγήσεις στουςυπαίθριους χώρους του Απολιθωμένου Δάσους, εκπαιδευτικά προγράμματα, υπαίθριες δραστηριότητεςπαρατήρησης φύσης, διαλέξεις, παρουσιάσεις, προβολές με θέματα τη γεωλογική και φυσική κληρονομιάτης περιοχής του Απολιθωμένου Δάσους. Αντίστοιχες εκδηλώσεις διοργανώνονται την ίδια περίοδο σε όλατα Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα.

Γιορτή ΑγροτουρισμούΑπό το 2000 κάθε καλοκαίρι πραγματοποιείται επίσης η "Γιορτή Αγροτουρισμού" που προβάλει τα τοπικάπροϊόντα και την πλούσια λαϊκή παράδοση της Λέσβου. Τα τελευταία χρόνια στη Λέσβο ανθίζουν οιγυναικείοι αγροτουριστικοί συνεταιρισμοί που παρασκευάζουν, με τη χρήση ντόπιων παραδοσιακώνσυνταγών, γλυκά και τρόφιμα εξαιρετικής ποιότητας. Νέοι άνθρωποι, βασιζόμενοι στα ιδιαίτεραχαρακτηριστικά, την παράδοση, και τα προϊόντα της Λεσβιακής γης, δημιούργησαν νέες επιχειρήσεις. Ηκαλλιτεχνική δημιουργία, στηριγμένη στην πλούσια τοπική παράδοση, αναβιώνει παραδοσιακές ασχολίεςόπως η αγγειοπλαστική και η ξυλογλυπτική. Η "Γιορτή Αγροτουρισμού", το πανηγύρι των καρπών τηςλεσβιακής γης, προβάλει κάθε πρωτοβουλία που συμβάλει στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, καθώςκαι στη συνολική τουριστική εικόνα της περιοχής.

Νύχτες ΜουσείωνΚάθε Παρασκευή για όλο τον Αύγουστο το Μουσείο συμμετέχοντας στο θεσμό «ΝύχτεςΜουσείων»παραμένει ανοιχτά μέχρι αργά το βράδυ, ενώ παράλληλα πραγματοποιούνται προβολέςεπιλεγμένων ταινιών και ντοκιμαντέρ.

ÐåñéïäéêÝò ÅêèÝóåéò êáé Åêäçëþóåéò

19

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:57 Page 19

20

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:57 Page 20

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβουέχει αναπτύξει συνεργασία με πανεπιστήμια, μουσεία,ερευνητικά κέντρα και φορείς διαχείρισης προστατευόμενωνπεριοχών στην Ελλάδα και το εξωτερικό, με στόχο τηνυλοποίηση κοινών ερευνητικών και αναπτυξιακώνπρογραμμάτων. Το Μουσείο έχει υπογράψει προγραμματικέςσυμβάσεις συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και τοΚέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα Λέσβου γιατην από κοινού υλοποίηση δράσεων. Συνεργάζεται επίσης με ταΠανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης, το Μουσείο ΦυσικήςΙστορίας Κρήτης, το Ινστιτούτο Γεωλογικών και ΜεταλλευτικώνΕρευνών, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το ΕθνικόΑστεροσκοπείο Αθηνών, το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού κ.α.

Ευρωπϊκό Δίκτυο ΓεωπάρκωνΤο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβουσυνεργάζεται, σε διεθνές επίπεδο, και είναι μέλος τουΕυρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων και του Παγκόσμιου ΔικτύουΓεωπάρκων της UNESCO.Το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων ιδρύθηκε το 2000 με τηβοήθεια της Ε.Ε. και τη συμμετοχή τεσσάρων φορέων από τηΓαλλία, Γερμανία, Ελλάδα και την Ισπανία. Το Μουσείο ΦυσικήςΙστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου είναι ιδρυτικό μέλοςτου. Το Σεπτέμβριο του 2008 τα μέλη του Ευρωπαϊκού ΔικτύουΓεωπάρκων ήταν 33 προερχόμενα από 13 Ευρωπαϊκές χώρες.

Παγκόσμιο Δίκτυο ΓεωπάρκωνΤο 2004 η UNESCO, αναγνωρίζοντας ότι οι γεωλογικές δομές καιτα τοπία έχουν προφανή επίδραση στην εξέλιξη των κοινωνιών,του ανθρώπινου πολιτισμού, και της πολιτιστικής ποικιλότηταςτου πλανήτη, αποφάσισε την συγκρότηση ενός ΠαγκόσμιουΔικτύου Γεωπάρκων. Στο Παγκόσμιο Δίκτυο εντάχθηκαν, μετά απόαξιολόγηση, γεωπάρκα από την Κίνα και τα μέλη τουΕυρωπαϊκού Δικτύου, μεταξύ των οποίων από την Ελλάδα τοΑπολιθωμένο Δάσος Λέσβου και η περιοχή του Ψηλορείτη στηνΚρήτη. Το Σεπτέμβριο του 2008 τα μέλη του Παγκόσμιου ΔικτύουΓεωπάρκων ήταν 57, προερχόμενα από την Ευρώπη, την Ασία, τηΝότια Αμερική και την Αυστραλία. Με την ένταξή του στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων, τοΑπολιθωμένο Δάσος Λέσβου αναγνωρίστηκε πλέον από τηδιεθνή κοινότητα ως ανεκτίμητης αξίας φυσική κληρονομιά τηςανθρωπότητας.

Óõíåñãáóßåò

21

Ως γεωπάρκα χαρακτηρίζονται περιοχέςοι οποίες περιλαμβάνουν ένα αριθμόπροστατευόμενων γεωμνημείων καιγεωτόπων εξέχουσας σημασίας καθώςκαι θέσεις οικολογικού, πολιτιστικού ήαισθητικού ενδιαφέροντος, οι οποίεςδιαχειρίζονται και αξιοποιούνται για τηνεπιστημονική έρευνα, την εκπαίδευσηκαι την αναψυχή. H ετυμολογία τουόρου "γεωπάρκο" παραπέμπει στη Γαία -τη μητέρα Γη - και στη σχέσηαλληλεπίδρασης του ανθρώπου με τονπλανήτη και το φυσικό περιβάλλον.Ένα γεωπάρκο διαθέτει ολιστικήθεώρηση για το έμβιο και το αβιοτικόπεριβάλλον μιας περιοχής, συνδέονταςτην προστασία και την ανάδειξη τωνεπιμέρους στοιχείων του με μιαστρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης σετοπικό επίπεδο. Για το λόγο αυτόν,αναλαμβάνει ενεργό ρόλο στηνοικονομική ανάπτυξη μιας περιοχής, μετην προβολή της ιδιαίτερης τοπικήςταυτότητας συνδεδεμένης με ταστοιχεία της γεωλογικής κληρονομιάς,με κύριο στόχο την ανάπτυξη τουτουρισμού.

Γεωπάρκα

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:58 Page 21

22

Από τη βεράντα του αναψυκτηρίουτου Μουσείου μπορείτε νααπολαύσετε το πιο όμορφοηλιοβασίλεμα του νησιού!Με θέα στο Αιγαίο και τη Νησιώπη τοαναψυκτήριο αποτελεί δημοφιλήχώρο συνάντησης και επικοινωνίας. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί ναξεκουραστεί απολαμβάνοντας ένανπαραδοσιακό ελληνικό καφέ στηχόβολη, μεγαλη ποικιλίαπαραδοσιακών γλυκών κουταλιού ήταψιού από τους γυναικείουςαγροτουριστικούς συνεταιρισμούς.

Αναψυκτήριο

Στο πωλητήριο διατίθενται οιεκδόσεις του Μουσείου, εκμαγείακαι αναμνηστικά με θεμα τοΑπολιθωμένο Δάσος. Επίσης, υπάρχει μεγάλη ποικιλίαβιβλίων με θέμα τη γεωλογία, τηνχλωρίδα και την πανίδα, τα φυσικάμνημεία, το περιβάλλον και τιςπροστατευόεμνες περιοχές καιφυσικά εκδόσεις που αναφέρονταιστη Λέσβο. Για τους μικρούς μας φίλουςυπάρχουν παιδικά βιβλία, πάζλ,κατασκευές, εκπαιδευτικό υλικόκαι παιχνίδια. Διατίθεται, επίσης, χειροτεχνήματα,κεραμικά και κοσμήματα, καθώς καιτοπικά προιόντα (γλυκά, ζυμαρικά,ελαιόλαδο, ούζο, κλπ) πουπαράγονται από τουςαγροτουριστικούς συνεταιρισμούςοικοτεχνίες και ποτοποιίες.

Πωλητήριο

Πρόσβαση στο ΜουσείοΤο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβουβρίσκεται στο Σιγρι, σε απόσταση 96 χιλιομέτρων απο τηΜυτιλήνη. Η πρόσβαση στο Μουσείο γίνεται μεσω της ΔημόσιαςΣυγκοινωνίας (ΚΤΕΛ) τηλ 22510 28873 , με οργανωμένεςεκδρομές που διοργανώνουν ταξιδιωτικά γραφεία τηνκαλοκαιρινή περίοδο, με ταξί και με μισθωμένα οχήματα.

ΕνημέρωσηΤο Μουσείο ενημερώνει το κοινό για τις δραστηριότητες τουμε ανακοινώσεις τύπου, το ενημερωτικό περιοδικό Σεκόιαπου εκδίδεται 4 φορές το χρόνο, ενημερωτικά εντυπα καικυρίως μέσω του Ιστοτόπου του.

Ιστότοπος: wwww.lesvosmuseum.grΟ ιστότοπος του Μουσείου, με δυνατότητα πλοήγησης σετρεις γλώσσες, σχεδιάστηκε με στόχο την ικανοποίηση τωναπαιτήσεων του τελικού χρήστη. Μέσω της παροχής πληροφοριών και υπηρεσιών, αποτελείουσιαστικό εργαλείο άμεσης επικοινωνίας μεταξύ τουΜουσείου και του χρήστη. Είναι εύχρηστος και ελκυστικός,παρέχοντας δυνατότητα πλοήγησης σε μεγάλη ποικιλίαπεδίων που αφορούν το Απολιθωμένο Δάσος και το Μουσείο.Σημαντικό κομμάτι του ιστοτόπου αποτελεί η βάσηδεδομένων που έχει δημιουργηθεί για να παρέχειπληροφορίες για τα απολιθώματα και τους γεωτόπους τηςΔυτικής Λέσβου και τα εκθέματα του Μουσείου.

ΕκδόσειςΤο Μουσείο έχει δημιουργήσει μια σειρά έντυπων καιηλεκτρονικών εκδόσεων που περιλαμβάνουν βιβλία,λευκώματα, οδηγό εκθέσεων, οδηγούς περιήγησης τωνπάρκων του Απολιθωμένου Δάσους, εκπαιδευτικάεγχειρίδια, χάρτες, περιοδικά ενημερωτικά έντυπα,φυλλάδια, υλικό προβολής και CD-rom. Οι εκδόσειςδιατίθενται στο πωλητήριο του Μουσείου.

Συνεδριακό κέντροΟι αίθουσες του Μουσείου και το αμφιθεάτρο διατίθενται σεεπιστημονικούς φορείς, για την οργάνωση συνεδρίων,ημερίδων, επιστημονικών συναντήσεων και εκθέσεων.Το συνεδριακό κέντρο είναι εξοπλισμένο με σύγχροναοπτικοακουστικά μέσα και διαθέτει σύστημα αυτόματηςμετάφρασης για δύο γλώσσες.

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:58 Page 22

ΏΏρρεεςς λλεειιττοουυρργγίίααςςΘΘεερριιννήή ππεερρίίοοδδοοςς 1 Ιουλίου έως 30 ΣεπτεμβρίουKαθημερινά: 0099::0000 έέωωςς 2200::0000Παρασκευή: 0099::0000 έέωωςς 2222::0000

ΧΧεειιμμεερριιννήή ππεερρίίοοδδοοςς1 Οκτωβρίου έως 30 ΙουνίουΚαθημερινά: 0088::3300 έέωωςς 1166::3300

ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Το παρόν έργο συγχρηματοδοτείται κατά 85% από ΕΤΠΑ και 15% από εθνικούς πόρους,

μέσω του ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου Γ’ ΚΠΣ (2000-2006)

ΚΚέέννττρροο ΠΠλληηρροοφφόόρρηησσηηςς ΜΜυυττιιλλήήννηηςς8ης Νοεμβρίου 17, Τ.Κ. 811 00, Μυτιλήνη, ΛέσβοςΤηλέφωνο. - Fax: 22510-47033

Έκδοση: ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ

i

@EE-mmaaiill:: lesvospf@otenet.gr hhttttpp:://www.lesvosmuseum.gr

www.petrifiedforest.gr

ΤΤααχχυυδδρροομμιικκήή ΔΔιιεεύύθθυυννσσηη::Σίγρι Λέσβου, T.K. 811 03

ΤΤηηλλέέφφωωννοο - FFaaxx:: 22530-54434, 22510-47033

Υπεύθυνος έκδοσης: Ν. Ζούρος Κείμενα: Ν. Ζούρος, Κ. Βασιλειάδου, Κ. Μπεντάνα

Επιμέλεια έκδοσης: Α. Γεωργίου Εκτύπωση: Επικοινωνία Λέσβου A.E.

23

Το Μουσείο Φυσικής ΙστορίαςΑπολιθωμένου ΔάσουςΛέσβου, με έδρα το Σίγρι τηςΛέσβου, αποτελεί κοινωφελέςνομικό πρόσωπο εποπτευό-μενο από το ΥπουργείοΠολιτισμού. Σκοπός τουΜουσείου είναι η μελέτη, ηέρευνα, η ανάδειξη, η έκθεση,η συντήρηση, η φύλαξη καικάθε πρόσφορη αξιοποίησητου Απολιθωμένου Δάσους τηςΛέσβου, το οποίο αποτελείδιατηρητέο μνημείο τηςφύσης.Διοικείται απο 7μελέςΔιοικητικό Συμβούλιο και τοΔιευθυντή του Μουσείου πουδιορίζονται με απόφαση τουΥπουργού Πολιτισμού.Το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου είναι μέλος του Ευρωπαϊκούκαι του Παγκόσμιου ΔίκτυουΓεωπάρκων της UNESCO.

ı ˝ .qxd 23/1/2011 11:58 Page 23

ı ˝ .qxd 23/1/2011 12:02 Page 24