AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

( ευρωπαϊκή επισκόπηση)

παπαδόπουλος πάρης

15 Μαΐου 2013

Πολυσήμαντη έννοια (μοντέλο υιοθέτησης)

Μέτρηση

Αποτελεσματικότητα

Βαθμολογία

Εξέταση

Εκτίμηση

Υποκείμενο της αξιολόγησης

• Ποιος ή ποιοι θα αξιολογήσουν;

• Κυρίως……….Ποια σχέση έχουν με το αντικείμενο της αξιολόγησης;

Αντικείμενο της αξιολόγησηςΤι ή ποιον αξιολογούμε;………..

εκπαιδευτικό σύστημα,

εκπαιδευτικό έργο,

εκπαιδευτική μονάδα,

πρόγραμμα σπουδών,

σχολικό εγχειρίδιο,

διδακτικό υλικό,

τον μαθητή,

τον εκπαιδευτικό,

την εκπαίδευση του εκπαιδευτικού.

Ποιοι είναι οι στόχοι μας στην αξιολόγηση στον εκπαιδευτικό χώρο;

• Βελτίωση και αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας

• Ανάπτυξη στους τομείς της κοινωνίας και οικονομίας

Αξιολόγηση στην εκπαίδευση

Αναγκαιότητα για τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας της

εκπαίδευσης που προσφέρεται

Προσαρμογή στις αλλαγές

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕ

Σ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ

Ευρύτερο φάσμα κοινωνικών ευθυνών

• Επιφόρτιση του εκπαιδευτικού με καθήκοντα που είναι χαρακτηριστικά ενός ειδικού εκπαιδευτικού

ή ενός κοινωνικού λειτουργού

Σχολείο ένας εκπαιδευτικός οργανισμός με αρκετές ιδιαιτερότητες

• Ασαφής προσδιορισμός του σκοπού του (παιδεία, εκπαίδευση, μόρφωση), οπτική

σκοπιά

• Αδυναμία προσδιορισμού του αποτελέσματος- προϊόντος και των εξυπηρετούμενων

(γονείς, μαθητές, κοινωνία)

• Έλλειψη διοικητικής αυτοδυναμίας

• Διοικητικός και ταυτόχρονα κοινωνικός θεσμός

• Υπόκειται σε έντονους επηρεασμούς από ομάδες πίεσης

Στόχοι εκπαιδευτικής μονάδας

Αποτελεσματικότητα* Αποδοτικότητα*

Για την προσφορά του μορφωτικού αγαθού

ή

την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών μέσω της σχολικής επιτυχίας

Ο/η Διευθυντής/ντρια στην κορυφή της πυραμίδας

Διευθυντής

Γονείς Μαθητές

Εκπαιδευτικοί

Προσωπικό καθαριότητας

Σύλλογος ΓονέωνΣχολική

Επιτροπή

Σχολικός Τροχονόμος

ΠρογραμματισμόςΕκπαιδευτικό έργο

Αξιολόγηση Απουσίες

Ο/ηΔιευθυντής/τριαστην κορυφή της

πυραμίδας της εκπαιδευτικής μονάδας

Π.Π.

Σημερινές απαιτήσεις

• Η σχολική αποτελεσματικότητα

• Αναδεικνύεται έντονα η σχέση μεταξύ των ατομικών χαρακτηριστικών των

εκπαιδευτικών και της ποιότητας μάθησης για τους μαθητές

Κατευθυντήριες γραμμές διοικητικών τάσεων στην ευρωπαϊκή εκπαίδευση

1. Έμφαση στην αποτελεσματικότητα & την αποδοτικότητα

2. Εφαρμογή της αρχής της ελεύθερης επιλογής

3. Διαχωρισμός της χρηματοδότησης από την παραγωγή εκπαιδευτικών

υπηρεσιών

4. Μεταφορά της δύναμης από τους παραγωγούς, στους πελάτες ή

αποδέκτες της δημόσιας εκπαίδευσης

S.O.S

• Στην εκπαίδευση δεν είναι όλα τα μεγέθη μετρήσιμα

• Αξία έχουν και οι εκπαιδευτικές διαδικασίες

• Μια αξιολόγηση που ελέγχει, ιεραρχεί, ταξινομεί

και συχνά τιμωρεί …. οδηγεί σε αποκλεισμούς.

Αξιολόγηση εκπαιδευτικού έργου

Αξιολόγηση εκπαιδευτικής μονάδας

Αξιολόγηση εκπαιδευτικού υλικού

Αξιολόγηση εκπαιδευτικού

Η τάση προς την ολική αξιολόγηση

Αξιολόγηση μαθητή

Η ποιότητα της εκπαίδευσης μπορεί να αξιολογηθεί σε περισσότερα επίπεδα

• Σε Εθνικό επίπεδο

• Σε επίπεδο εκπαιδευτικής μονάδας

• Σε ατομικό επίπεδο ΤαυτίζονταιΤαυτίζονται

Σήμερα η τάση αφορά..

Τη μεγαλύτερη αυτονομία του εκπαιδευτικού στην υλοποίηση του έργου του

Με ταυτόχρονη αύξηση της λογοδοσίας του

Αυτονομία σχολείων

• Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, & Βέλγιο μεγαλύτερη αυτονομία

• Mέτρια αυτονομία στις Σκανδιναβικές χώρες

• Γερμανία, Ελλάδα & Λουξεμβούργο έχουν τη μικρότερη αυτονομία

• Σήμερα τα εκπαιδευτικά συστήματα τείνουν προς την αποκέντρωση,

προκειμένου να προσαρμοστούν στις τοπικές συνθήκες και να ανταπεξέλθουν στη συνεχώς αυξανόμενη ετερογένεια

των σχολείων

Τάσεις αξιολόγησης στην εκπαίδευση στο Διεθνή χώρο και στην ΕΕ

1. εξωτερική αξιολόγηση

2. εσωτερική αξιολόγηση

3. εξωτερική + εσωτερική= συνύπαρξη διαδικασιών

Μορφές Εξωτερικής αξιολόγησης

1. Επιθεώρηση (εστιάζεται σε μετρήσιμα αποτελέσματα, φόβος και άγχος

στους εκπ/κους)

2. Παρακολούθηση του εκπαιδευτικού συστήματος (Εθν. Στατ.

Υπ., ΟΟΣΑ, διορισμοί εκπ/κων , ΟΣΚ, ΚΕΕ, Survey)

3. Εντοπισμένες μελέτες αξιολόγησης (Σχετίζονται με τη επίδοση των

μαθητών, ΙΕΑ., PISA , TIMMS, Πανεπιστημιακοί φορείς)

Εσωτερική αξιολόγησηΔιεξάγεται από τους ίδιους τους παράγοντες

της εκπαιδευτικής μονάδας:Ιεραρχική (συμπληρωματική της επιθεώρησης που

επικεντρώνεται στα άτομα και στις πρακτικές τους με στόχο τον έλεγχο της υπακοής στο νόμο)

Συλλογική ή αυτοαξιολόγηση (στηρίζεται σε διαδικασίες που οργανώνονται από τους ίδιους τους παράγοντες της εκπ/κης μονάδας με στόχο την αλλαγή και βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης)

Εργαλεία αυτο-αξιολόγησης

• Συνεντεύξεις

• Ερωτηματολόγια

• Μικρή έρευνα-Επισκόπηση

• Παρατήρηση

• Ανάλυση κειμένων και τεκμηρίων

• Βιντεοσκόπηση, φωτογράφηση

Ερωτηματολόγιο

Ερωτηματολόγιο

ΣΤ

ΟΧ

ΟΙ Τ

ΗΣ

ΕΣ

ΩΤ

ΕΡ

ΙΚΗ

Σ Α

ΞΙΟ

ΛΟ

ΓΗ

ΣΗ

Σ

ΠΛ

ΕΟ

ΝΕ

ΚΤ

ΗΜ

ΑΤ

Α Α

ΥΤ

ΟΑ

ΞΙΟ

ΛΟ

ΓΗ

ΣΗ

Σ

Μειονεκτήματα αυτοαξιολόγησης

• Έλλειψη χρόνου

• Μη αρμονική συνεργασία –Μονοδιάστατη επιβάρυνση μελών-Όχι ίσος καταμερισμός

αρμοδιοτήτων

• Γραφειοκρατικές διαδικασίες

• Αλλαγή διδακτικού προσωπικού

• Επιλέγονται δείκτες που ίσως δεν μπορούν να βελτιωθούν

• Αντλούνται στοιχεία για τη συγκεκριμένη εκπαιδευτική μονάδα και όχι για το ευρύτερο

εκπαιδευτικό σύστημα

Συνύπαρξη διαδικασιών εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης

Οι χώρες της Ε.Ε. τείνουν προς την εφαρμογή ενός συστήματος αξιολόγησης της

εκπαιδευτικής μονάδας όπου οι δύο μορφές αλληλοσυμπληρώνονται και

αλληλοεξαρτώνται.

Το Δίκτυο ΕΥΡΥΔΙΚΗ παρέχει πληροφορίες και αναλύσεις για τα εκπαιδευτικά συστήματα και πολιτικές στην Ευρώπη. Αποτελείται από 33 χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης της ΕE.

http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/

Δίκτυο Ευρυδίκη

Επικρατούσες τάσεις στη Ε.Ε.

Δοκιμάζονται πλαίσια εσωτερικής αξιολόγησης με παράλληλη χρήση

μορφών εξωτερικής αξιολόγησης σε μια σχέση μάλλον συμπληρωματική

Εσωτερική Εξωτερική

Ιδιαιτερότητες κρατών

• Διαφορετική κουλτούρα μεταξύ Νότου (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία)

και Βορρά (Σουηδία και Δανία)

• Διαφορετική Οργάνωση, κεντρική και συγκεντρωτική αντίληψη του

εκπαιδευτικού συστήματος στη Γαλλία, αποκεντρωμένο σύστημα 17

αυτόνομων περιοχών στην Ισπανία και των ομόσπονδων κρατών στη

Γερμανία

Φιλανδία

• Μεταρρύθμιση το 1993 σε συνθήκες σοβαρής οικονομικής ύφεσης

• Έκλεισαν πολλά σχολεία τη δεκαετία του 1990

• Αναθεώρηση του εκπαιδευτικού συστήματος το1996 & 1997

Φιλανδία Το Φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα περιλαμβάνει:• Το υποχρεωτικό σχολείο (βαθμίδες 1 – 9), • Το ανώτερο δευτεροβάθμιο σχολείο ή το επαγγελματικό σχολείο (βαθμίδες 10 – 12),• Ανώτατη εκπαίδευση (3 βασικό πτυχίο + 2 έτη Μάστερ) Εκπαίδευση ενηλίκων. - Το 2000, υπήρχαν 65.000 επτάχρονοι μαθητές. - Περίπου το 60 % των μαθητών συνεχίζουν τις σπουδές τους στο ανώτερο δευτεροβάθμιο σχολείο. Οι υπόλοιποι κατευθύνονται στα επαγγελματικά λύκεια.

ΦιλανδίαΟι εκπαιδευτικοί:

• Ένας πτυχιούχος για να εργαστεί στην εκπαίδευση πρέπει να παρακολουθήσει ένα διετές διπλό μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών (major και minor master).

• Για την εισαγωγή του στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα περνάει από συνέντευξη, η οποία βασίζεται σε ειδικά δομημένο ερωτηματολόγιο.

• Στόχος της συνέντευξης είναι να διαπιστωθούν:

α) η ψυχολογική και ψυχική κατάσταση του υποψήφιου,

β) οι λόγοι για τους οποίους επιθυμεί να διδάξει και

γ) η ικανότητα επικοινωνίας του υποψήφιου.

ΦιλανδίαΈνας δάσκαλος δημοτικού σχολείου

• διδάσκει στις βαθμίδες 1 έως 6 (ηλικίες 7 έως 13)

• διδάσκει τυπικά και τα 13 αντικείμενα

Οι εκπαιδευτικοί είναι μόνιμοι, δεν υπάρχει επιθεωρητής και ατομική αξιολόγηση, καθώς οι εκπαιδευτικοί περνούν από ειδικές σπουδές πριν εισέλθουν στην υπηρεσία.

Υπάρχει αξιολόγηση σχολικής μονάδας σε τοπικό επίπεδο.

Φιλανδία Δεν προβλέπεται ατομική αξιολόγηση του

εκπαιδευτικού ή του έργου του. Τα περισσότερα όμως σχολεία εφαρμόζουν συγκεκριμένο σύστημα ποιότητας το οποίο προβλέπει ετήσιες συζητήσεις μεταξύ διευθυντή και εκπαιδευτικού για την εξέλιξη, για την πορεία και επαγγελματική εξέλιξη του τελευταίου

Φιλανδία

Φιλανδία

- Program International Student Assessment

Αποτελέσματα PISA στις Φυσικές Επιστήμες

M.O.E.=493 o

Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημαΥπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

Πολιτισμού & Αθλητισμού

Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής

13 Περιφερειακές διευθύνσεις εκπαίδευσης

Εκπαιδευτικές μονάδες

ιεραρχικά δομημένο

Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα

Aπό τις αρχές της δεκαετίας του ’90, οι εκπαιδευτικοί αντιμετώπισαν με επιφύλαξη και κριτική στάση τις απόπειρες για τη θέσπιση συστημάτων αξιολόγησης στην εκπαίδευση. Οι σχετικές με την αξιολόγηση τραυματικές εμπειρίες* του παρελθόντος στην Ελλάδα, οι οποίες την ταυτίζουν με προσπάθειες χειραγώγησης των εκπαιδευτικών από το κράτος, έχουν δαιμονοποιήσει κάθε συζήτηση γύρω από το θέμα αυτό.

*Η αξιολόγηση του διδακτικού έργου στη χώρα µας έχεισταματήσει από το 1982 , µε την κατάργηση του θεσµού των

επιθεωρητών

Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα

Αυτοαξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου της Σχολικής Μονάδας (ΑΕΕ):

α) Σε νομοθετικό επίπεδο στηρίζεται στους N. 2525/97, Ν.2986/2002, άρθρ. 4. και Ν.3848/2010,άρθρ. 32.β) Σε ερευνητικό επίπεδο θα βασιστεί σε αξιοποίηση και συνθετική αναπροσαρμογή ήδη παραχθέντος υλικού από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα φορέων του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. (Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας) στα ΕΠΕΑΕΚ Ι & ΙΙ.γ) Σε εκπαιδευτικό επίπεδο συνδέεται άμεσα με τα κρίσιμα ζητήματα της εκπαιδευτικής ασυμμετρίας και των εκπαιδευτικών ανισοτήτων.

Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α / ΙΕΠΈργο :

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού έργου της σχολικής μονάδας Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης (ΑΕΕ)

Πήραν μέρος 500 εκπαιδευτικές μονάδεςΗ πιλοτική φάση ολοκληρώθηκε σε 4 τετράμηνα από τον Σεπτέμβριο του 2010 μέχρι τον Ιούνιο του 2012

Ολοκλήρωση πιλοτικής εφαρμογής

Η αξιολόγηση ως «εκπαιδευτικό συμβόλαιο» μεταξύ Πολιτείας και εκπαιδευτικής κοινότητας

• Οι έννοιες της «εμπιστοσύνης» και της «ευθύνης» είναι θεμελιώδεις για την εφαρμογή του συστήματος αξιολόγησης.

• Η έννοια της «σχετικής αυτονομίας» συνδέεται με τις ιδιαιτερότητες, τις διαφορές και τις ανισότητες που υφίστανται μεταξύ των σχολικών μονάδων.

• Η έννοια του «βαθμού ελευθερίας» αφορά στην ελευθερία της διδασκαλίας και υφίσταται ως συστατικό στοιχείο αυτής.

• Εκπαιδευτικό συμβόλαιο σημαίνει εκ των προτέρων σαφώς διατυπωμένους και κοινά αποδεκτούς όρους (πλαίσιο, διαδικασίες και εργαλεία αξιολόγησης).

• Εμπιστοσύνη σημαίνει αποδοχή της σχετικής αυτονομίας και των βαθμών ελευθερίας και συνδέεται με την έμφαση στις διαδικασίες αυτοαξιολόγησης και τη διαμορφωτική αξιολόγηση, τον περιορισμό της εξουσίας του εξωτερικού αξιολογητή και την εισαγωγή πολλαπλών πηγών αξιολόγησης.

1η Η θεσμοθέτηση ενός συστήματος συνεχούς ενδοϋπηρεσιακής και ενδοσχολικής επιμόρφωσης

2η Η υποστήριξη του θεσμού του Σχολικού Συμβούλου

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ

3η Η υποστήριξη του θεσμού του Διευθυντή του σχολείου και του συλλόγου διδασκόντων

Έμμεση αυτο-αξιολόγηση

• Η έκθεση αυτο-αξιολόγησης της σχολικής μονάδας και ο ατομικός φάκελος/portfolio του εκπαιδευτικού αποτελούν τα βασικά τεκμήρια που λαμβάνονται υπόψη στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού από τον Διευθυντή του σχολείου και τον Σχολικό Σύμβουλο.

Η οργάνωση του ατομικού φακέλου/portfolio, η ατομική έκθεση αξιολόγησης του Διευθυντή σε συνδυασμό με την ετήσια έκθεση της Σχολικής μονάδας έχουν ως στόχο να επιβεβαιώσουν τα θετικά σημεία του εκπαιδευτικού έργου ή να επισημάνουν αδυναμίες ή παραλείψεις και να τον προτρέψουν να βελτιωθεί ενόψει της περιοδικής αξιολογικής διαδικασίας.

Περιοδική αξιολόγηση

• Η περιοδική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού πραγματοποιείται από τον Σχολικό Σύμβουλο στην οποία εντάσσει και την ετήσια αξιολόγηση του Διευθυντή της σχολικής μονάδας. Το τελικό αποτέλεσμα της αξιολογικής κρίσης βασίζεται στη συνεκτίμηση των δεδομένων που έχουν παραχθεί καθ’ όλη τη διάρκεια της αξιολογικής περιόδου (π.χ. 4 έτη, ανάλογα με τον προβλεπόμενο χρόνο για τις προαγωγές και την κρίση/επιλογή των στελεχών).

Για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών χρησιμοποιείται τετρά-βαθμη περιγραφική κλίμακα

α) «ελλιπής»: 0 έως 30 βαθμοί

β) «επαρκής»: 31 έως 60 βαθμοί

γ) «πολύ καλός»: 61 έως 80 βαθμοί και

δ) «εξαιρετικός»: 81 έως 100 βαθμοί.

• Όσοι μένουν «μετεξεταστέοι» κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης θα παρακολουθούν επιμορφωτικά προγράμματα και θα επαναξιολογούνται στον τομέα που υστερούν έπειτα από έναν χρόνο

Διαδικασίαα)Ο αξιολογούμενος συμπληρώνει και υποβάλλει έκθεση

αυτοαξιολόγησής του το αργότερο εντός πέντε (5) ημερών, πριν από την έναρξη της αξιολογικής περιόδου. Η έκθεση αυτοαξιολόγησης απευθύνεται προς τον αξιολογητή και κατατίθεται στη γραμματεία της σχολικής μονάδας ή του σχολικού συμβούλου ή της κεντρικής ή αποκεντρωμένης υπηρεσίας στην οποία υπηρετεί ο αξιολογητής.

β) Οι αξιολογητές πριν από την ολοκλήρωση της αξιολόγησης προσκαλούν εγγράφως τους αξιολογούμενους σε συνάντηση.

Οι εκπαιδευτικοί που υπηρετούν στις σχολικές μονάδες αξιολογούνται με τα

ακόλουθα, ανά κατηγορία αναφερόμενα, κριτήρια:

Εκπαιδευτικό περιβάλλον

• αα) Διαπροσωπικές σχέσεις και προσδοκίες.

• ββ) Παιδαγωγικό κλίμα στη σχολική τάξη.

• γγ) Οργάνωση της σχολικής τάξης.

Σχεδιασμός, προγραμματισμός και προετοιμασία της διδασκαλίας

• αα) Βαθμός πρόσληψης των δυνατοτήτων και αναγκών των μαθητών.

• ββ) Στόχοι και περιεχόμενο.

• γγ) Διδακτικές ενέργειες και εκπαιδευτικά μέσα.

Διεξαγωγή της διδασκαλίας και αξιολόγηση των μαθητών

• αα) Προετοιμασία μαθητών για τη διδασκαλία.

• ββ) Διδακτικές ενέργειες και εκπαιδευτικά μέσα.

• γγ) Ενέργειες μαθητών κατά τη διαδικασία μάθησης.

• δδ) Εμπέδωση της νέας γνώσης και αξιολόγηση των μαθητών.

Υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια

• αα) Τυπικές υπαλληλικές υποχρεώσεις.

• ββ) Συμμετοχή στη λειτουργία της σχολικής μονάδας και στην αυτο – αξιολόγησή της.

• γγ) Επικοινωνία και συνεργασία με γονείς και φορείς.

Επιστημονική και επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού

• αα) Τυπικά προσόντα και επιστημονική ανάπτυξη.

• ββ) Επαγγελματική ανάπτυξη

Σας Ευχαριστώ