ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ

Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΣΤΙΧΟΙ 384-581

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΣΤΙΧΟΙ 441 -501

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΙΓΙΝΙΟΥ

ΣΧΟΛ ΕΤΟΣ 2016-17

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ

ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΔΙΔΑΧΘΕΙΣΑ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΕΝ ΕΤΕΙ 441 πΧ

ΤΑΞΗ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ

ΔΙΔΑΧΘΕΙΣΑ ΕΝ ΑΙΓΙΝΙΩι ΕΝ ΕΤΕΙ 2017 μΧ

Δομή Β΄ επεισοδίου στίχ 384-581

Α΄ μέρος στίχ 384-440 (από μετάφραση) ο φύλακας φέρνει την Αντιγόνη δέσμια και αφηγείται τη σύλληψή της

Β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) Β΄ amp Γ΄ σκηνή

στίχ 441-581

α) Β΄ σκηνή α΄ μέρος στίχ 441-455 laquoΗ σύγκρουση των δύο κόσμωνraquo

Σχέδιο μαθήματος 1

Φύλλο εργασίας 1 - διαφάνειες 20-23

β) Β΄ σκηνή β΄ μέρος στίχ 456-470 laquoΟι θνητοί

απολογούνται στους θεούς Τα επιχειρήματα hellipraquo

Φύλλο εργασίας 2 - διαφάνειες 32-36

γ) Β΄ σκηνή γ΄ μέρος στίχ 471-485 laquoΑλλrsquo έχει δύναμη η

εξουσίαhellip ιδίως προς τους hellipδούλουςraquo

Φύλλο εργασίας 3 ndash διαφάνειες 40-43

δ) Β΄ σκηνή δ΄ μέρος στίχ 486-501 laquoH Αντιγόνη κι η

αδελφή της δεν θα γλυτώσουν απrsquo τον θάνατοhellipraquo

Φύλλο εργασίας 4 - διαφάνειες 46-50

ε) Β΄ σκηνή ε΄ μέρος στίχ 502-516 laquoΟ τύραννος μπορεί να λέει και να κάνει ότι θέλειraquo

στ) Β΄ σκηνή στ΄ μέρος στίχ 517-530 laquoΟὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυνraquo

ζ) στίχ 531-560 laquoΗ Ισμήνη στον αγώνα των λόγων με τον Κρέοντα - την Αντιγόνηraquo

η) στίχ 561-573 laquoΟ Κρέων κατά των συγγενικών δεσμών Ισμήνη- Αντιγόνηraquo

θ) στίχ 574-581 Και ο χορός είναι αμήχανος μπροστά στην laquoὕβρινraquo

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΙΓΙΝΙΟΥ

ΣΧΟΛ ΕΤΟΣ 2016-17

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ

ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΔΙΔΑΧΘΕΙΣΑ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΕΝ ΕΤΕΙ 441 πΧ

ΤΑΞΗ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ

ΔΙΔΑΧΘΕΙΣΑ ΕΝ ΑΙΓΙΝΙΩι ΕΝ ΕΤΕΙ 2017 μΧ

Δομή Β΄ επεισοδίου στίχ 384-581

Α΄ μέρος στίχ 384-440 (από μετάφραση) ο φύλακας φέρνει την Αντιγόνη δέσμια και αφηγείται τη σύλληψή της

Β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) Β΄ amp Γ΄ σκηνή

στίχ 441-581

α) Β΄ σκηνή α΄ μέρος στίχ 441-455 laquoΗ σύγκρουση των δύο κόσμωνraquo

Σχέδιο μαθήματος 1

Φύλλο εργασίας 1 - διαφάνειες 20-23

β) Β΄ σκηνή β΄ μέρος στίχ 456-470 laquoΟι θνητοί

απολογούνται στους θεούς Τα επιχειρήματα hellipraquo

Φύλλο εργασίας 2 - διαφάνειες 32-36

γ) Β΄ σκηνή γ΄ μέρος στίχ 471-485 laquoΑλλrsquo έχει δύναμη η

εξουσίαhellip ιδίως προς τους hellipδούλουςraquo

Φύλλο εργασίας 3 ndash διαφάνειες 40-43

δ) Β΄ σκηνή δ΄ μέρος στίχ 486-501 laquoH Αντιγόνη κι η

αδελφή της δεν θα γλυτώσουν απrsquo τον θάνατοhellipraquo

Φύλλο εργασίας 4 - διαφάνειες 46-50

ε) Β΄ σκηνή ε΄ μέρος στίχ 502-516 laquoΟ τύραννος μπορεί να λέει και να κάνει ότι θέλειraquo

στ) Β΄ σκηνή στ΄ μέρος στίχ 517-530 laquoΟὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυνraquo

ζ) στίχ 531-560 laquoΗ Ισμήνη στον αγώνα των λόγων με τον Κρέοντα - την Αντιγόνηraquo

η) στίχ 561-573 laquoΟ Κρέων κατά των συγγενικών δεσμών Ισμήνη- Αντιγόνηraquo

θ) στίχ 574-581 Και ο χορός είναι αμήχανος μπροστά στην laquoὕβρινraquo

Δομή Β΄ επεισοδίου στίχ 384-581

Α΄ μέρος στίχ 384-440 (από μετάφραση) ο φύλακας φέρνει την Αντιγόνη δέσμια και αφηγείται τη σύλληψή της

Β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) Β΄ amp Γ΄ σκηνή

στίχ 441-581

α) Β΄ σκηνή α΄ μέρος στίχ 441-455 laquoΗ σύγκρουση των δύο κόσμωνraquo

Σχέδιο μαθήματος 1

Φύλλο εργασίας 1 - διαφάνειες 20-23

β) Β΄ σκηνή β΄ μέρος στίχ 456-470 laquoΟι θνητοί

απολογούνται στους θεούς Τα επιχειρήματα hellipraquo

Φύλλο εργασίας 2 - διαφάνειες 32-36

γ) Β΄ σκηνή γ΄ μέρος στίχ 471-485 laquoΑλλrsquo έχει δύναμη η

εξουσίαhellip ιδίως προς τους hellipδούλουςraquo

Φύλλο εργασίας 3 ndash διαφάνειες 40-43

δ) Β΄ σκηνή δ΄ μέρος στίχ 486-501 laquoH Αντιγόνη κι η

αδελφή της δεν θα γλυτώσουν απrsquo τον θάνατοhellipraquo

Φύλλο εργασίας 4 - διαφάνειες 46-50

ε) Β΄ σκηνή ε΄ μέρος στίχ 502-516 laquoΟ τύραννος μπορεί να λέει και να κάνει ότι θέλειraquo

στ) Β΄ σκηνή στ΄ μέρος στίχ 517-530 laquoΟὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυνraquo

ζ) στίχ 531-560 laquoΗ Ισμήνη στον αγώνα των λόγων με τον Κρέοντα - την Αντιγόνηraquo

η) στίχ 561-573 laquoΟ Κρέων κατά των συγγενικών δεσμών Ισμήνη- Αντιγόνηraquo

θ) στίχ 574-581 Και ο χορός είναι αμήχανος μπροστά στην laquoὕβρινraquo

β) Β΄ σκηνή β΄ μέρος στίχ 456-470 laquoΟι θνητοί

απολογούνται στους θεούς Τα επιχειρήματα hellipraquo

Φύλλο εργασίας 2 - διαφάνειες 32-36

γ) Β΄ σκηνή γ΄ μέρος στίχ 471-485 laquoΑλλrsquo έχει δύναμη η

εξουσίαhellip ιδίως προς τους hellipδούλουςraquo

Φύλλο εργασίας 3 ndash διαφάνειες 40-43

δ) Β΄ σκηνή δ΄ μέρος στίχ 486-501 laquoH Αντιγόνη κι η

αδελφή της δεν θα γλυτώσουν απrsquo τον θάνατοhellipraquo

Φύλλο εργασίας 4 - διαφάνειες 46-50

ε) Β΄ σκηνή ε΄ μέρος στίχ 502-516 laquoΟ τύραννος μπορεί να λέει και να κάνει ότι θέλειraquo

στ) Β΄ σκηνή στ΄ μέρος στίχ 517-530 laquoΟὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυνraquo

ζ) στίχ 531-560 laquoΗ Ισμήνη στον αγώνα των λόγων με τον Κρέοντα - την Αντιγόνηraquo

η) στίχ 561-573 laquoΟ Κρέων κατά των συγγενικών δεσμών Ισμήνη- Αντιγόνηraquo

θ) στίχ 574-581 Και ο χορός είναι αμήχανος μπροστά στην laquoὕβρινraquo

ε) Β΄ σκηνή ε΄ μέρος στίχ 502-516 laquoΟ τύραννος μπορεί να λέει και να κάνει ότι θέλειraquo

στ) Β΄ σκηνή στ΄ μέρος στίχ 517-530 laquoΟὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυνraquo

ζ) στίχ 531-560 laquoΗ Ισμήνη στον αγώνα των λόγων με τον Κρέοντα - την Αντιγόνηraquo

η) στίχ 561-573 laquoΟ Κρέων κατά των συγγενικών δεσμών Ισμήνη- Αντιγόνηraquo

θ) στίχ 574-581 Και ο χορός είναι αμήχανος μπροστά στην laquoὕβρινraquo

Β΄ επεισόδιο β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

στίχ 441-581

α) στίχ 441-455 ndashΗ σύγκρουση δύο

κόσμωνΣχέδιο μαθήματος 1 Φύλλο εργασίας 1

Υποφορά

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος Σχέδιο μαθήματος

Η σύγκρουση δύο κόσμων (Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 α) στίχ 441-455)

Α Στόχοι της ενότητας (1η σελίδα)

Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο θέμα της τραγωδίας που είναι πέρα από την παρουσίαση των γεγονότων και πράξεων η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα των προσώπων που προκύπτει από την προσωπική τους βούληση και επιλογή

Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ α΄ μέρος Σχέδιο μαθήματος

Η σύγκρουση δύο κόσμων(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 α) στ 441-455)

Α Στόχοι της ενότητας (συνέχεια 2η amp τελ σελίδα) Νrsquo ανακαλύψουν πίσω από τους διαλόγους τη στάση

του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμωνκαι στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων τουμύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Β Πορεία διδασκαλίας (1η σελίδα)

Αφόρμηση από την laquoπεριπέτειαraquo που προκύπτει από τη χαρά του φύλακα γιατί έσωσε τον εαυτό του στη σκληρή αντιμετώπιση της αλήθειας για την Αντιγόνη

Ανάγνωση του νέου αποσπάσματος 441-455

Χωρισμός σε δύο μέρη σύμφωνα με τη δομή του διαλόγου

Β Πορεία διδασκαλίας (2η σελίδα συνέχεια amp

ολοκλήρωση)

α) στο πρώτο μέρος της σύντομης ανάκρισης (441-449) Ο διάλογος εδώ βασίζεται σε στιχομυθίες και αντιλαβές περιορίζεται στην εξωτερική εικόνα του σώματος και του ύφους προαναγγέλλει τη μεγάλη και αναπόφευκτη σύγκρουση μέσω της επανάληψης των ρημάτων και καί φημί κοὐκ ἀπαρνοῦμαι και της έμφασης στην συνειδητή επιλογή της μετωπικής σύγκρουσης

β) στον laquoαγωνιστικόraquo διάλογο των στίχων 450-455 και 456-470 όπου η Αντιγόνη laquoοικοδομείraquo το ήθος και τη διάνοιά της αναπτύσσοντας το σκεπτικό και τα επιχειρήματα για την πράξη της

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (1)

Αίρονται οι βασικές δυσκολίες μέσω και των σχολίων του βιβλίου

Επισημαίνουμε τα βασικά φῂς μή δεδρακέναι και την έμφαση που επιτυγχάνεται με την υποφορά ndash ανθυποφορά -απάντηση (καί φημί κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) οι σκηνοθετικές οδηγίες που δίνονται μέσω της εικόνας του σώματος της Αντιγόνης εικόνας που δημιουργεί αντιφατικές προσδοκίες για τον Κρέοντα και προκαλεί την τραγική ειρωνεία Επανάληψη επίσης υποφορά στο laquoᾒδησθαraquo και laquoᾒδηraquo καθώς και η έμφαση των συνδέσμων laquoκαιraquo στην αρχή της πρότασης (τέλος της laquoσύντομης ανάκρισηςraquo)

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (2)

bull Στον laquoαγωνιστικό λόγοraquo της Αντιγόνης 450-455 παρατηρούμε ότι αποφεύγεται η εστίαση σε προσωπική αιτιολόγηση (αδελφική αγάπη) αλλά η πράξη συνδέεται άμεσα με τις μεγάλες σταθερές και πανάρχαιες θεϊκές εντολές που αποτελούν το άγραφο δίκαιο

bull Άμεσα συνδέεται η πράξη της ταφής με τον Δία και τη Δίκη

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (3)

bull Ο Αριστοτελικός ορισμός περί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo έχει βρει την εφαρμογή του τέλεια Η κοσμική ανθρώπινη εντολή φαντάζει μικρή και ασήμαντη Η αντίθεση είναι εντολές θνητού έναντι εντολών θεών Η εισαγωγή στη σύγκρουση αναδεικνύει τη σφοδρότητά της (455)

bull Επισημαίνονται τα στοιχεία της λέξης 443 448 υποφορά 446 σχήμα εκ παραλλήλου 445 μεταφορά 446 πλεονασμός 455 παρομοίωση

bull Ανακεφαλαίωση ώστε να αναδειχθεί το ήθος των προσώπων και οι διαστάσεις της τραγικότητάς τους

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (1)

1) Όταν η Αντιγόνη οδηγείται στον Κρέοντα έχει σκυμμένο το κεφάλι Πώς εξηγείτε τη στάση του σώματός της όπως τη σκηνοθετεί ο Σοφοκλής και ποιες προσδοκίες γεννώνται και γιατί στον Κρέοντα

2) Πώς ματαιώνεται κάθε προσδοκία του Κρέοντα μέσrsquo απrsquo τα λόγια της Αντιγόνης

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (2)

3) Να επιβεβαιώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω

προτάσεων σημειώνοντας Χ με βάση το στίχο 443

Με τη φράση της αυτή η Αντιγόνη

α) Αρνείται ότι παραβίασε την εντολή του Κρέοντα

β) Απαντά με θάρρος στον Κρέοντα

γ) Αρνείται να απαντήσει στον Κρέοντα

δ) Αναλαμβάνει τις ευθύνες της πράξης της

ε) Αποδεικνύει την γενναιότητα του χαρακτήρα της

Να αιτιολογήσετε μια σωστή κατά τη γνώμη σας πρόταση

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (3)

4) Ασκήσεις κλειστού τύπου για τις

γραμματικές

συντακτικές και

ετυμολογικές παρατηρήσεις

δίνονται στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας που έχει δοθεί στους μαθητές κατά την παράδοση του μαθήματος

5) Τελική άσκηση Να μεταφραστεί το κείμενο

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος Σχέδιο μαθήματος

Η σύγκρουση δύο κόσμων (Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 α) στίχ 441-455)

Α Στόχοι της ενότητας (1η σελίδα)

Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο θέμα της τραγωδίας που είναι πέρα από την παρουσίαση των γεγονότων και πράξεων η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα των προσώπων που προκύπτει από την προσωπική τους βούληση και επιλογή

Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ α΄ μέρος Σχέδιο μαθήματος

Η σύγκρουση δύο κόσμων(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 α) στ 441-455)

Α Στόχοι της ενότητας (συνέχεια 2η amp τελ σελίδα) Νrsquo ανακαλύψουν πίσω από τους διαλόγους τη στάση

του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμωνκαι στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων τουμύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Β Πορεία διδασκαλίας (1η σελίδα)

Αφόρμηση από την laquoπεριπέτειαraquo που προκύπτει από τη χαρά του φύλακα γιατί έσωσε τον εαυτό του στη σκληρή αντιμετώπιση της αλήθειας για την Αντιγόνη

Ανάγνωση του νέου αποσπάσματος 441-455

Χωρισμός σε δύο μέρη σύμφωνα με τη δομή του διαλόγου

Β Πορεία διδασκαλίας (2η σελίδα συνέχεια amp

ολοκλήρωση)

α) στο πρώτο μέρος της σύντομης ανάκρισης (441-449) Ο διάλογος εδώ βασίζεται σε στιχομυθίες και αντιλαβές περιορίζεται στην εξωτερική εικόνα του σώματος και του ύφους προαναγγέλλει τη μεγάλη και αναπόφευκτη σύγκρουση μέσω της επανάληψης των ρημάτων και καί φημί κοὐκ ἀπαρνοῦμαι και της έμφασης στην συνειδητή επιλογή της μετωπικής σύγκρουσης

β) στον laquoαγωνιστικόraquo διάλογο των στίχων 450-455 και 456-470 όπου η Αντιγόνη laquoοικοδομείraquo το ήθος και τη διάνοιά της αναπτύσσοντας το σκεπτικό και τα επιχειρήματα για την πράξη της

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (1)

Αίρονται οι βασικές δυσκολίες μέσω και των σχολίων του βιβλίου

Επισημαίνουμε τα βασικά φῂς μή δεδρακέναι και την έμφαση που επιτυγχάνεται με την υποφορά ndash ανθυποφορά -απάντηση (καί φημί κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) οι σκηνοθετικές οδηγίες που δίνονται μέσω της εικόνας του σώματος της Αντιγόνης εικόνας που δημιουργεί αντιφατικές προσδοκίες για τον Κρέοντα και προκαλεί την τραγική ειρωνεία Επανάληψη επίσης υποφορά στο laquoᾒδησθαraquo και laquoᾒδηraquo καθώς και η έμφαση των συνδέσμων laquoκαιraquo στην αρχή της πρότασης (τέλος της laquoσύντομης ανάκρισηςraquo)

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (2)

bull Στον laquoαγωνιστικό λόγοraquo της Αντιγόνης 450-455 παρατηρούμε ότι αποφεύγεται η εστίαση σε προσωπική αιτιολόγηση (αδελφική αγάπη) αλλά η πράξη συνδέεται άμεσα με τις μεγάλες σταθερές και πανάρχαιες θεϊκές εντολές που αποτελούν το άγραφο δίκαιο

bull Άμεσα συνδέεται η πράξη της ταφής με τον Δία και τη Δίκη

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (3)

bull Ο Αριστοτελικός ορισμός περί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo έχει βρει την εφαρμογή του τέλεια Η κοσμική ανθρώπινη εντολή φαντάζει μικρή και ασήμαντη Η αντίθεση είναι εντολές θνητού έναντι εντολών θεών Η εισαγωγή στη σύγκρουση αναδεικνύει τη σφοδρότητά της (455)

bull Επισημαίνονται τα στοιχεία της λέξης 443 448 υποφορά 446 σχήμα εκ παραλλήλου 445 μεταφορά 446 πλεονασμός 455 παρομοίωση

bull Ανακεφαλαίωση ώστε να αναδειχθεί το ήθος των προσώπων και οι διαστάσεις της τραγικότητάς τους

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (1)

1) Όταν η Αντιγόνη οδηγείται στον Κρέοντα έχει σκυμμένο το κεφάλι Πώς εξηγείτε τη στάση του σώματός της όπως τη σκηνοθετεί ο Σοφοκλής και ποιες προσδοκίες γεννώνται και γιατί στον Κρέοντα

2) Πώς ματαιώνεται κάθε προσδοκία του Κρέοντα μέσrsquo απrsquo τα λόγια της Αντιγόνης

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (2)

3) Να επιβεβαιώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω

προτάσεων σημειώνοντας Χ με βάση το στίχο 443

Με τη φράση της αυτή η Αντιγόνη

α) Αρνείται ότι παραβίασε την εντολή του Κρέοντα

β) Απαντά με θάρρος στον Κρέοντα

γ) Αρνείται να απαντήσει στον Κρέοντα

δ) Αναλαμβάνει τις ευθύνες της πράξης της

ε) Αποδεικνύει την γενναιότητα του χαρακτήρα της

Να αιτιολογήσετε μια σωστή κατά τη γνώμη σας πρόταση

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (3)

4) Ασκήσεις κλειστού τύπου για τις

γραμματικές

συντακτικές και

ετυμολογικές παρατηρήσεις

δίνονται στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας που έχει δοθεί στους μαθητές κατά την παράδοση του μαθήματος

5) Τελική άσκηση Να μεταφραστεί το κείμενο

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ α΄ μέρος Σχέδιο μαθήματος

Η σύγκρουση δύο κόσμων(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 α) στ 441-455)

Α Στόχοι της ενότητας (συνέχεια 2η amp τελ σελίδα) Νrsquo ανακαλύψουν πίσω από τους διαλόγους τη στάση

του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμωνκαι στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων τουμύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Β Πορεία διδασκαλίας (1η σελίδα)

Αφόρμηση από την laquoπεριπέτειαraquo που προκύπτει από τη χαρά του φύλακα γιατί έσωσε τον εαυτό του στη σκληρή αντιμετώπιση της αλήθειας για την Αντιγόνη

Ανάγνωση του νέου αποσπάσματος 441-455

Χωρισμός σε δύο μέρη σύμφωνα με τη δομή του διαλόγου

Β Πορεία διδασκαλίας (2η σελίδα συνέχεια amp

ολοκλήρωση)

α) στο πρώτο μέρος της σύντομης ανάκρισης (441-449) Ο διάλογος εδώ βασίζεται σε στιχομυθίες και αντιλαβές περιορίζεται στην εξωτερική εικόνα του σώματος και του ύφους προαναγγέλλει τη μεγάλη και αναπόφευκτη σύγκρουση μέσω της επανάληψης των ρημάτων και καί φημί κοὐκ ἀπαρνοῦμαι και της έμφασης στην συνειδητή επιλογή της μετωπικής σύγκρουσης

β) στον laquoαγωνιστικόraquo διάλογο των στίχων 450-455 και 456-470 όπου η Αντιγόνη laquoοικοδομείraquo το ήθος και τη διάνοιά της αναπτύσσοντας το σκεπτικό και τα επιχειρήματα για την πράξη της

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (1)

Αίρονται οι βασικές δυσκολίες μέσω και των σχολίων του βιβλίου

Επισημαίνουμε τα βασικά φῂς μή δεδρακέναι και την έμφαση που επιτυγχάνεται με την υποφορά ndash ανθυποφορά -απάντηση (καί φημί κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) οι σκηνοθετικές οδηγίες που δίνονται μέσω της εικόνας του σώματος της Αντιγόνης εικόνας που δημιουργεί αντιφατικές προσδοκίες για τον Κρέοντα και προκαλεί την τραγική ειρωνεία Επανάληψη επίσης υποφορά στο laquoᾒδησθαraquo και laquoᾒδηraquo καθώς και η έμφαση των συνδέσμων laquoκαιraquo στην αρχή της πρότασης (τέλος της laquoσύντομης ανάκρισηςraquo)

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (2)

bull Στον laquoαγωνιστικό λόγοraquo της Αντιγόνης 450-455 παρατηρούμε ότι αποφεύγεται η εστίαση σε προσωπική αιτιολόγηση (αδελφική αγάπη) αλλά η πράξη συνδέεται άμεσα με τις μεγάλες σταθερές και πανάρχαιες θεϊκές εντολές που αποτελούν το άγραφο δίκαιο

bull Άμεσα συνδέεται η πράξη της ταφής με τον Δία και τη Δίκη

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (3)

bull Ο Αριστοτελικός ορισμός περί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo έχει βρει την εφαρμογή του τέλεια Η κοσμική ανθρώπινη εντολή φαντάζει μικρή και ασήμαντη Η αντίθεση είναι εντολές θνητού έναντι εντολών θεών Η εισαγωγή στη σύγκρουση αναδεικνύει τη σφοδρότητά της (455)

bull Επισημαίνονται τα στοιχεία της λέξης 443 448 υποφορά 446 σχήμα εκ παραλλήλου 445 μεταφορά 446 πλεονασμός 455 παρομοίωση

bull Ανακεφαλαίωση ώστε να αναδειχθεί το ήθος των προσώπων και οι διαστάσεις της τραγικότητάς τους

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (1)

1) Όταν η Αντιγόνη οδηγείται στον Κρέοντα έχει σκυμμένο το κεφάλι Πώς εξηγείτε τη στάση του σώματός της όπως τη σκηνοθετεί ο Σοφοκλής και ποιες προσδοκίες γεννώνται και γιατί στον Κρέοντα

2) Πώς ματαιώνεται κάθε προσδοκία του Κρέοντα μέσrsquo απrsquo τα λόγια της Αντιγόνης

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (2)

3) Να επιβεβαιώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω

προτάσεων σημειώνοντας Χ με βάση το στίχο 443

Με τη φράση της αυτή η Αντιγόνη

α) Αρνείται ότι παραβίασε την εντολή του Κρέοντα

β) Απαντά με θάρρος στον Κρέοντα

γ) Αρνείται να απαντήσει στον Κρέοντα

δ) Αναλαμβάνει τις ευθύνες της πράξης της

ε) Αποδεικνύει την γενναιότητα του χαρακτήρα της

Να αιτιολογήσετε μια σωστή κατά τη γνώμη σας πρόταση

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (3)

4) Ασκήσεις κλειστού τύπου για τις

γραμματικές

συντακτικές και

ετυμολογικές παρατηρήσεις

δίνονται στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας που έχει δοθεί στους μαθητές κατά την παράδοση του μαθήματος

5) Τελική άσκηση Να μεταφραστεί το κείμενο

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Β Πορεία διδασκαλίας (1η σελίδα)

Αφόρμηση από την laquoπεριπέτειαraquo που προκύπτει από τη χαρά του φύλακα γιατί έσωσε τον εαυτό του στη σκληρή αντιμετώπιση της αλήθειας για την Αντιγόνη

Ανάγνωση του νέου αποσπάσματος 441-455

Χωρισμός σε δύο μέρη σύμφωνα με τη δομή του διαλόγου

Β Πορεία διδασκαλίας (2η σελίδα συνέχεια amp

ολοκλήρωση)

α) στο πρώτο μέρος της σύντομης ανάκρισης (441-449) Ο διάλογος εδώ βασίζεται σε στιχομυθίες και αντιλαβές περιορίζεται στην εξωτερική εικόνα του σώματος και του ύφους προαναγγέλλει τη μεγάλη και αναπόφευκτη σύγκρουση μέσω της επανάληψης των ρημάτων και καί φημί κοὐκ ἀπαρνοῦμαι και της έμφασης στην συνειδητή επιλογή της μετωπικής σύγκρουσης

β) στον laquoαγωνιστικόraquo διάλογο των στίχων 450-455 και 456-470 όπου η Αντιγόνη laquoοικοδομείraquo το ήθος και τη διάνοιά της αναπτύσσοντας το σκεπτικό και τα επιχειρήματα για την πράξη της

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (1)

Αίρονται οι βασικές δυσκολίες μέσω και των σχολίων του βιβλίου

Επισημαίνουμε τα βασικά φῂς μή δεδρακέναι και την έμφαση που επιτυγχάνεται με την υποφορά ndash ανθυποφορά -απάντηση (καί φημί κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) οι σκηνοθετικές οδηγίες που δίνονται μέσω της εικόνας του σώματος της Αντιγόνης εικόνας που δημιουργεί αντιφατικές προσδοκίες για τον Κρέοντα και προκαλεί την τραγική ειρωνεία Επανάληψη επίσης υποφορά στο laquoᾒδησθαraquo και laquoᾒδηraquo καθώς και η έμφαση των συνδέσμων laquoκαιraquo στην αρχή της πρότασης (τέλος της laquoσύντομης ανάκρισηςraquo)

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (2)

bull Στον laquoαγωνιστικό λόγοraquo της Αντιγόνης 450-455 παρατηρούμε ότι αποφεύγεται η εστίαση σε προσωπική αιτιολόγηση (αδελφική αγάπη) αλλά η πράξη συνδέεται άμεσα με τις μεγάλες σταθερές και πανάρχαιες θεϊκές εντολές που αποτελούν το άγραφο δίκαιο

bull Άμεσα συνδέεται η πράξη της ταφής με τον Δία και τη Δίκη

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (3)

bull Ο Αριστοτελικός ορισμός περί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo έχει βρει την εφαρμογή του τέλεια Η κοσμική ανθρώπινη εντολή φαντάζει μικρή και ασήμαντη Η αντίθεση είναι εντολές θνητού έναντι εντολών θεών Η εισαγωγή στη σύγκρουση αναδεικνύει τη σφοδρότητά της (455)

bull Επισημαίνονται τα στοιχεία της λέξης 443 448 υποφορά 446 σχήμα εκ παραλλήλου 445 μεταφορά 446 πλεονασμός 455 παρομοίωση

bull Ανακεφαλαίωση ώστε να αναδειχθεί το ήθος των προσώπων και οι διαστάσεις της τραγικότητάς τους

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (1)

1) Όταν η Αντιγόνη οδηγείται στον Κρέοντα έχει σκυμμένο το κεφάλι Πώς εξηγείτε τη στάση του σώματός της όπως τη σκηνοθετεί ο Σοφοκλής και ποιες προσδοκίες γεννώνται και γιατί στον Κρέοντα

2) Πώς ματαιώνεται κάθε προσδοκία του Κρέοντα μέσrsquo απrsquo τα λόγια της Αντιγόνης

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (2)

3) Να επιβεβαιώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω

προτάσεων σημειώνοντας Χ με βάση το στίχο 443

Με τη φράση της αυτή η Αντιγόνη

α) Αρνείται ότι παραβίασε την εντολή του Κρέοντα

β) Απαντά με θάρρος στον Κρέοντα

γ) Αρνείται να απαντήσει στον Κρέοντα

δ) Αναλαμβάνει τις ευθύνες της πράξης της

ε) Αποδεικνύει την γενναιότητα του χαρακτήρα της

Να αιτιολογήσετε μια σωστή κατά τη γνώμη σας πρόταση

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (3)

4) Ασκήσεις κλειστού τύπου για τις

γραμματικές

συντακτικές και

ετυμολογικές παρατηρήσεις

δίνονται στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας που έχει δοθεί στους μαθητές κατά την παράδοση του μαθήματος

5) Τελική άσκηση Να μεταφραστεί το κείμενο

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Β Πορεία διδασκαλίας (2η σελίδα συνέχεια amp

ολοκλήρωση)

α) στο πρώτο μέρος της σύντομης ανάκρισης (441-449) Ο διάλογος εδώ βασίζεται σε στιχομυθίες και αντιλαβές περιορίζεται στην εξωτερική εικόνα του σώματος και του ύφους προαναγγέλλει τη μεγάλη και αναπόφευκτη σύγκρουση μέσω της επανάληψης των ρημάτων και καί φημί κοὐκ ἀπαρνοῦμαι και της έμφασης στην συνειδητή επιλογή της μετωπικής σύγκρουσης

β) στον laquoαγωνιστικόraquo διάλογο των στίχων 450-455 και 456-470 όπου η Αντιγόνη laquoοικοδομείraquo το ήθος και τη διάνοιά της αναπτύσσοντας το σκεπτικό και τα επιχειρήματα για την πράξη της

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (1)

Αίρονται οι βασικές δυσκολίες μέσω και των σχολίων του βιβλίου

Επισημαίνουμε τα βασικά φῂς μή δεδρακέναι και την έμφαση που επιτυγχάνεται με την υποφορά ndash ανθυποφορά -απάντηση (καί φημί κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) οι σκηνοθετικές οδηγίες που δίνονται μέσω της εικόνας του σώματος της Αντιγόνης εικόνας που δημιουργεί αντιφατικές προσδοκίες για τον Κρέοντα και προκαλεί την τραγική ειρωνεία Επανάληψη επίσης υποφορά στο laquoᾒδησθαraquo και laquoᾒδηraquo καθώς και η έμφαση των συνδέσμων laquoκαιraquo στην αρχή της πρότασης (τέλος της laquoσύντομης ανάκρισηςraquo)

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (2)

bull Στον laquoαγωνιστικό λόγοraquo της Αντιγόνης 450-455 παρατηρούμε ότι αποφεύγεται η εστίαση σε προσωπική αιτιολόγηση (αδελφική αγάπη) αλλά η πράξη συνδέεται άμεσα με τις μεγάλες σταθερές και πανάρχαιες θεϊκές εντολές που αποτελούν το άγραφο δίκαιο

bull Άμεσα συνδέεται η πράξη της ταφής με τον Δία και τη Δίκη

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (3)

bull Ο Αριστοτελικός ορισμός περί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo έχει βρει την εφαρμογή του τέλεια Η κοσμική ανθρώπινη εντολή φαντάζει μικρή και ασήμαντη Η αντίθεση είναι εντολές θνητού έναντι εντολών θεών Η εισαγωγή στη σύγκρουση αναδεικνύει τη σφοδρότητά της (455)

bull Επισημαίνονται τα στοιχεία της λέξης 443 448 υποφορά 446 σχήμα εκ παραλλήλου 445 μεταφορά 446 πλεονασμός 455 παρομοίωση

bull Ανακεφαλαίωση ώστε να αναδειχθεί το ήθος των προσώπων και οι διαστάσεις της τραγικότητάς τους

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (1)

1) Όταν η Αντιγόνη οδηγείται στον Κρέοντα έχει σκυμμένο το κεφάλι Πώς εξηγείτε τη στάση του σώματός της όπως τη σκηνοθετεί ο Σοφοκλής και ποιες προσδοκίες γεννώνται και γιατί στον Κρέοντα

2) Πώς ματαιώνεται κάθε προσδοκία του Κρέοντα μέσrsquo απrsquo τα λόγια της Αντιγόνης

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (2)

3) Να επιβεβαιώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω

προτάσεων σημειώνοντας Χ με βάση το στίχο 443

Με τη φράση της αυτή η Αντιγόνη

α) Αρνείται ότι παραβίασε την εντολή του Κρέοντα

β) Απαντά με θάρρος στον Κρέοντα

γ) Αρνείται να απαντήσει στον Κρέοντα

δ) Αναλαμβάνει τις ευθύνες της πράξης της

ε) Αποδεικνύει την γενναιότητα του χαρακτήρα της

Να αιτιολογήσετε μια σωστή κατά τη γνώμη σας πρόταση

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (3)

4) Ασκήσεις κλειστού τύπου για τις

γραμματικές

συντακτικές και

ετυμολογικές παρατηρήσεις

δίνονται στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας που έχει δοθεί στους μαθητές κατά την παράδοση του μαθήματος

5) Τελική άσκηση Να μεταφραστεί το κείμενο

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (1)

Αίρονται οι βασικές δυσκολίες μέσω και των σχολίων του βιβλίου

Επισημαίνουμε τα βασικά φῂς μή δεδρακέναι και την έμφαση που επιτυγχάνεται με την υποφορά ndash ανθυποφορά -απάντηση (καί φημί κοὐκ ἀπαρνοῦμαι) οι σκηνοθετικές οδηγίες που δίνονται μέσω της εικόνας του σώματος της Αντιγόνης εικόνας που δημιουργεί αντιφατικές προσδοκίες για τον Κρέοντα και προκαλεί την τραγική ειρωνεία Επανάληψη επίσης υποφορά στο laquoᾒδησθαraquo και laquoᾒδηraquo καθώς και η έμφαση των συνδέσμων laquoκαιraquo στην αρχή της πρότασης (τέλος της laquoσύντομης ανάκρισηςraquo)

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (2)

bull Στον laquoαγωνιστικό λόγοraquo της Αντιγόνης 450-455 παρατηρούμε ότι αποφεύγεται η εστίαση σε προσωπική αιτιολόγηση (αδελφική αγάπη) αλλά η πράξη συνδέεται άμεσα με τις μεγάλες σταθερές και πανάρχαιες θεϊκές εντολές που αποτελούν το άγραφο δίκαιο

bull Άμεσα συνδέεται η πράξη της ταφής με τον Δία και τη Δίκη

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (3)

bull Ο Αριστοτελικός ορισμός περί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo έχει βρει την εφαρμογή του τέλεια Η κοσμική ανθρώπινη εντολή φαντάζει μικρή και ασήμαντη Η αντίθεση είναι εντολές θνητού έναντι εντολών θεών Η εισαγωγή στη σύγκρουση αναδεικνύει τη σφοδρότητά της (455)

bull Επισημαίνονται τα στοιχεία της λέξης 443 448 υποφορά 446 σχήμα εκ παραλλήλου 445 μεταφορά 446 πλεονασμός 455 παρομοίωση

bull Ανακεφαλαίωση ώστε να αναδειχθεί το ήθος των προσώπων και οι διαστάσεις της τραγικότητάς τους

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (1)

1) Όταν η Αντιγόνη οδηγείται στον Κρέοντα έχει σκυμμένο το κεφάλι Πώς εξηγείτε τη στάση του σώματός της όπως τη σκηνοθετεί ο Σοφοκλής και ποιες προσδοκίες γεννώνται και γιατί στον Κρέοντα

2) Πώς ματαιώνεται κάθε προσδοκία του Κρέοντα μέσrsquo απrsquo τα λόγια της Αντιγόνης

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (2)

3) Να επιβεβαιώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω

προτάσεων σημειώνοντας Χ με βάση το στίχο 443

Με τη φράση της αυτή η Αντιγόνη

α) Αρνείται ότι παραβίασε την εντολή του Κρέοντα

β) Απαντά με θάρρος στον Κρέοντα

γ) Αρνείται να απαντήσει στον Κρέοντα

δ) Αναλαμβάνει τις ευθύνες της πράξης της

ε) Αποδεικνύει την γενναιότητα του χαρακτήρα της

Να αιτιολογήσετε μια σωστή κατά τη γνώμη σας πρόταση

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (3)

4) Ασκήσεις κλειστού τύπου για τις

γραμματικές

συντακτικές και

ετυμολογικές παρατηρήσεις

δίνονται στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας που έχει δοθεί στους μαθητές κατά την παράδοση του μαθήματος

5) Τελική άσκηση Να μεταφραστεί το κείμενο

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (2)

bull Στον laquoαγωνιστικό λόγοraquo της Αντιγόνης 450-455 παρατηρούμε ότι αποφεύγεται η εστίαση σε προσωπική αιτιολόγηση (αδελφική αγάπη) αλλά η πράξη συνδέεται άμεσα με τις μεγάλες σταθερές και πανάρχαιες θεϊκές εντολές που αποτελούν το άγραφο δίκαιο

bull Άμεσα συνδέεται η πράξη της ταφής με τον Δία και τη Δίκη

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (3)

bull Ο Αριστοτελικός ορισμός περί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo έχει βρει την εφαρμογή του τέλεια Η κοσμική ανθρώπινη εντολή φαντάζει μικρή και ασήμαντη Η αντίθεση είναι εντολές θνητού έναντι εντολών θεών Η εισαγωγή στη σύγκρουση αναδεικνύει τη σφοδρότητά της (455)

bull Επισημαίνονται τα στοιχεία της λέξης 443 448 υποφορά 446 σχήμα εκ παραλλήλου 445 μεταφορά 446 πλεονασμός 455 παρομοίωση

bull Ανακεφαλαίωση ώστε να αναδειχθεί το ήθος των προσώπων και οι διαστάσεις της τραγικότητάς τους

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (1)

1) Όταν η Αντιγόνη οδηγείται στον Κρέοντα έχει σκυμμένο το κεφάλι Πώς εξηγείτε τη στάση του σώματός της όπως τη σκηνοθετεί ο Σοφοκλής και ποιες προσδοκίες γεννώνται και γιατί στον Κρέοντα

2) Πώς ματαιώνεται κάθε προσδοκία του Κρέοντα μέσrsquo απrsquo τα λόγια της Αντιγόνης

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (2)

3) Να επιβεβαιώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω

προτάσεων σημειώνοντας Χ με βάση το στίχο 443

Με τη φράση της αυτή η Αντιγόνη

α) Αρνείται ότι παραβίασε την εντολή του Κρέοντα

β) Απαντά με θάρρος στον Κρέοντα

γ) Αρνείται να απαντήσει στον Κρέοντα

δ) Αναλαμβάνει τις ευθύνες της πράξης της

ε) Αποδεικνύει την γενναιότητα του χαρακτήρα της

Να αιτιολογήσετε μια σωστή κατά τη γνώμη σας πρόταση

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (3)

4) Ασκήσεις κλειστού τύπου για τις

γραμματικές

συντακτικές και

ετυμολογικές παρατηρήσεις

δίνονται στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας που έχει δοθεί στους μαθητές κατά την παράδοση του μαθήματος

5) Τελική άσκηση Να μεταφραστεί το κείμενο

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Γ Αναλυτική ερμηνευτική προσέγγιση κατά τμήματα (3)

bull Ο Αριστοτελικός ορισμός περί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo έχει βρει την εφαρμογή του τέλεια Η κοσμική ανθρώπινη εντολή φαντάζει μικρή και ασήμαντη Η αντίθεση είναι εντολές θνητού έναντι εντολών θεών Η εισαγωγή στη σύγκρουση αναδεικνύει τη σφοδρότητά της (455)

bull Επισημαίνονται τα στοιχεία της λέξης 443 448 υποφορά 446 σχήμα εκ παραλλήλου 445 μεταφορά 446 πλεονασμός 455 παρομοίωση

bull Ανακεφαλαίωση ώστε να αναδειχθεί το ήθος των προσώπων και οι διαστάσεις της τραγικότητάς τους

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (1)

1) Όταν η Αντιγόνη οδηγείται στον Κρέοντα έχει σκυμμένο το κεφάλι Πώς εξηγείτε τη στάση του σώματός της όπως τη σκηνοθετεί ο Σοφοκλής και ποιες προσδοκίες γεννώνται και γιατί στον Κρέοντα

2) Πώς ματαιώνεται κάθε προσδοκία του Κρέοντα μέσrsquo απrsquo τα λόγια της Αντιγόνης

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (2)

3) Να επιβεβαιώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω

προτάσεων σημειώνοντας Χ με βάση το στίχο 443

Με τη φράση της αυτή η Αντιγόνη

α) Αρνείται ότι παραβίασε την εντολή του Κρέοντα

β) Απαντά με θάρρος στον Κρέοντα

γ) Αρνείται να απαντήσει στον Κρέοντα

δ) Αναλαμβάνει τις ευθύνες της πράξης της

ε) Αποδεικνύει την γενναιότητα του χαρακτήρα της

Να αιτιολογήσετε μια σωστή κατά τη γνώμη σας πρόταση

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (3)

4) Ασκήσεις κλειστού τύπου για τις

γραμματικές

συντακτικές και

ετυμολογικές παρατηρήσεις

δίνονται στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας που έχει δοθεί στους μαθητές κατά την παράδοση του μαθήματος

5) Τελική άσκηση Να μεταφραστεί το κείμενο

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (1)

1) Όταν η Αντιγόνη οδηγείται στον Κρέοντα έχει σκυμμένο το κεφάλι Πώς εξηγείτε τη στάση του σώματός της όπως τη σκηνοθετεί ο Σοφοκλής και ποιες προσδοκίες γεννώνται και γιατί στον Κρέοντα

2) Πώς ματαιώνεται κάθε προσδοκία του Κρέοντα μέσrsquo απrsquo τα λόγια της Αντιγόνης

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (2)

3) Να επιβεβαιώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω

προτάσεων σημειώνοντας Χ με βάση το στίχο 443

Με τη φράση της αυτή η Αντιγόνη

α) Αρνείται ότι παραβίασε την εντολή του Κρέοντα

β) Απαντά με θάρρος στον Κρέοντα

γ) Αρνείται να απαντήσει στον Κρέοντα

δ) Αναλαμβάνει τις ευθύνες της πράξης της

ε) Αποδεικνύει την γενναιότητα του χαρακτήρα της

Να αιτιολογήσετε μια σωστή κατά τη γνώμη σας πρόταση

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (3)

4) Ασκήσεις κλειστού τύπου για τις

γραμματικές

συντακτικές και

ετυμολογικές παρατηρήσεις

δίνονται στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας που έχει δοθεί στους μαθητές κατά την παράδοση του μαθήματος

5) Τελική άσκηση Να μεταφραστεί το κείμενο

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (2)

3) Να επιβεβαιώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω

προτάσεων σημειώνοντας Χ με βάση το στίχο 443

Με τη φράση της αυτή η Αντιγόνη

α) Αρνείται ότι παραβίασε την εντολή του Κρέοντα

β) Απαντά με θάρρος στον Κρέοντα

γ) Αρνείται να απαντήσει στον Κρέοντα

δ) Αναλαμβάνει τις ευθύνες της πράξης της

ε) Αποδεικνύει την γενναιότητα του χαρακτήρα της

Να αιτιολογήσετε μια σωστή κατά τη γνώμη σας πρόταση

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (3)

4) Ασκήσεις κλειστού τύπου για τις

γραμματικές

συντακτικές και

ετυμολογικές παρατηρήσεις

δίνονται στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας που έχει δοθεί στους μαθητές κατά την παράδοση του μαθήματος

5) Τελική άσκηση Να μεταφραστεί το κείμενο

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Δ Ασκήσεις ανοικτού και κλειστού τύπου (3)

4) Ασκήσεις κλειστού τύπου για τις

γραμματικές

συντακτικές και

ετυμολογικές παρατηρήσεις

δίνονται στο αντίστοιχο φύλλο εργασίας που έχει δοθεί στους μαθητές κατά την παράδοση του μαθήματος

5) Τελική άσκηση Να μεταφραστεί το κείμενο

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Αντιγόνη Κρέων γέροντες και στρατιώτες ndashαπό την ταινία Αντιγόνη του Γ Τζαβέλλα

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Η σύγκρουση δύο κόσμωνΕ 1ο Φύλλο εργασίας 1η σελίδα

Ονοματεπώνυμο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Ημερομηνία helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Κείμενο

βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72 στιχ 441-455

Παρατηρήσεις

1 Δίνονται σκηνοθετικές οδηγίες στο απόσπασμα

Τι είδους διάλογο έχουμε (Δομή των

laquoαγωνιστικών λόγωνraquo)

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

1ο Φύλλο εργασίας (2η σελίδα)

2 α Να σχολιάσετε το ύφος του Κρέοντα και τη στάση

του απέναντι στην Αντιγόνη καθώς και την αντίδραση

της Αντιγόνης (τις προσδοκίες του από την αντίδρασή της

και τις αρχικές του σκέψεις για την αντιμετώπισή τους)

β Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη

της

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

1ο Φύλλο εργασίας (3η σελίδα)

3 μὴ δεδρακέναι ndash σεαυτόν ndash κηρυχθέντα - ἐμφανῆ- σθένειν συντακτική αναγνώρηση

4 α κομίζοις - ὥρισεν να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β τοιούσδε νόμους - κηρύγματα να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) δρᾶσαι - ὁ κηρύξας να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

1ο Φύλλο εργασίας (4η σελίδα - τελευταία)

5 α) συντόμως - ἄγραπτος - ἀσφαλής ετυμολογία λέξεων

β) Βρείτε στο κείμενο συνώνυμα των παρακάτω ομάδων α) λέγω φάσκω φράζω β) πράττω ποιῶ ἐργάζομαι γ) βιόω-ῶ

6 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

β) υποενότητα στίχ 456-470

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών

Τα επιχειρήματαhellip

Σχέδιο μαθήματος 2ΦΕ2

β΄ μέρος (από το πρωτότυπο) στίχ 441-581

Υπογραμμίζω Επιχείρημα 1ο στ 456-8

Επιχείρημα 2ο στ 459

Επιχείρημα 3ο στ 460-1

Επιχείρημα 4ο στ 463-5

Επιχείρημα 5ο στ 466-8

Επιχείρημα 6ο στ 469-70

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισ Β΄ σκηνή β΄ β΄ μέρος(Κείμενο βλ σχολ βιβλ σ 72 β) στίχ 456-470 )

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (1) Να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των μαθητών στο κύριο

θέμα της τραγωδίας που είναι η επιχειρηματολογία-αιτιολόγηση της πράξης της ταφής ως η ηθική διαφορά των ηρώων στην οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς

Να εμβαθύνουν στην τραγικότητα της Αντιγόνης που προκύπτει από την προσωπική της βούληση και επιλογή Να θαυμάσουν το ήθος και τη γενναιότητα του φρονήματός της την οικοδόμηση των σκέψεών της από τις πιο σημαντικές- καθολικές προς τις ατομικές προσωπικές

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Α Στόχοι της ενότητας (2)

Νrsquo ανακαλύψουν τη στάση του Σοφοκλή απέναντι στην αξία των θεϊκών νόμων και στη συνακόλουθη ευσέβεια των ανθρώπων την οποία θεωρεί ως δείγμα σωφροσύνης

Να εμβαθύνουν στη σημασία των λέξεων και εκφράσεων μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα που λειτουργούν υπαινικτικά για την υπηρέτηση των μεγάλων νοημάτων και των κατά ποιόν στοιχείων του μύθου του ήθους της διάνοιας και της λέξης

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Οι άγραφοι νόμοι υπερτερούν των γραπτών Τα επιχειρήματαhellip

Β Πορεία διδασκαλίας

Αφόρμηση Σύνδεση με την προηγούμενη εισαγωγή στην επιχειρηματολογία της Αντιγόνης όπου η σύγκρουση τοποθετείται ανάμεσα σε θεούς και τη Δίκη και τον θνητό (άρα υποδεέστερο) Κρέοντα

Ανάθεση στην ανάγνωση σε μαθητές υποδυομένους τους ρόλους και τη μετάφραση των λόγων τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Β Πορεία διδασκαλίας Ανάγνωση της νέας ενότητας από τον καθηγητή Διαλεύκανση

διασάφηση των δυσκολιών με βάση και τα λεξικολογικά σχόλια του

βιβλίου- στην αιτιολογική μετοχή laquoδείσασαraquo και τη σημασία της

υποβάθμισης της απολογίας της προς τον Κρέοντα μέσω του φόβου

που συνεπάγεται την υπεράσπιση της απολογίας της μπροστά στη

Δίκη στους θεούς

Έμφαση στο laquoθανουμένηraquo ως κατηγορηματικής μετοχής στο

laquoκέρδοςraquo που αιτιολογείται από τις αλλεπάλληλες συμφορές της

Αντιγόνης

Μετατόπιση από το επίπεδο των θεών στον προσωπικό της laquoμόροraquo

Έμφαση στην επανάληψη του θέματος του άλγους στο ουσιαστικό

και ρήμα 465 468

Επισήμανση στην ειρωνεία laquoμώρῳraquo laquoμωρίανraquo που επιβεβαιώνει

την περιφρόνησή της προς τον Κρέοντα και τις εντολές του

απαξιώνοντάς τες ηθικά

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Γ Ανακεφαλαίωση στα επιχειρήματα 450-455

1) Οι ανθρώπινοι νόμοι είναι υποδεέστεροι μπροστά στους άγραφους σταθερούς θεϊκούς

2) 456-7 Οι θεϊκοί νόμοι είναι αιώνιοι

3) 458-460 Αξίζει να σεβαστεί κανείς τους θεϊκούς νόμους ακόμη κι αν έχουν τίμημα τον θάνατο

4) 461-2 Κέρδος λογαριάζεται ο πρόωρος αλλά τιμημένος θάνατός της από μια βασανισμένη ζωή

5) 465-467 Άλγος θα προκαλούσε η ανοχή του νεκρού αδελφού της ατάφου

6) 469-470 Μόνο ένας μωρός θα χαρακτήριζε την πράξη της μωρά

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Δ Ερμηνευτικά σχόλια

Επισήμανση του πάθους της τόλμης της της βεβαιότητάς της για μια μεταθανάτια συνέχιση της ζωής μέσω των αξιών ώστε να αποκαλυφθεί και η υποστήριξη του ήθους και της διάνοιας αυτής από τον Σοφοκλή

Είναι η καρδιά της τραγωδίας σrsquo αυτούς τους στίχους και η επαλήθευση του Αριστοτελικού ορισμού (hellipπερί laquoπράξεως σπουδαίας και τελείαςraquo)

Η λειτουργία του ελέου και του φόβου στους ακροατές φθάνει στο κορυφαίο σημείο του Γιrsquo αυτό και ο χορός θα σχολιάσει την κορύφωση της αναμέτρησης με τα

διφορούμενα επόμενα λόγια του

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Ε ΑσκήσειςΌπως στο φύλλο εργασίας Επιλογή των ανοικτού και κλειστού τύπουπχ τη διαμόρφωση της Αντιγόνης ως συμβόλου στη

μεταγενέστερή της τέχνη και η χρήση των επιχειρημάτων της με φιλοσοφική πολιτική ή καλλιτεχνική δύναμη Ο καθηγητής μπορεί να μιλήσει για την Αντιγόνη του Ανούιγ του Μπρεχτ ή τη χρήση του συμβόλου της από τον Χέντελ τους πολιτικούς σε δύσκολες καταστάσεις τραγούδια νεότερα ελληνικά κλπ

Μία κλειστού τύπου Να συνδέσετε τις λέξεις της στήλης Α με την απόδοσή τους στα

νέα ελληνικά στη στήλη Β (Δύο λέξεις περισσεύουν)Στήλη Α1 ἀλγύνομαι 2 ἀσφαλής 3 μόρος 4 δείσασα 5 μέλλω 6 μωρίαΣτήλη Βα) σταθερός β) θάνατος γ) θλίβομαι δ) ανοησία ε) αφοβία ζ)

λύπη η) φόβος θ)σκοπεύωhellip

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Σοφοκλέους Αντιγόνη Β΄ Επεισ σκηνή Β΄ β΄μέρος

ΣΤ 2ο Φύλλο εργασίας Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 72-74 στίχ 456-470

laquoοὐκ ἀλγύνομαιraquohellip γιατίhellip

Παρατηρήσεις1 α Με ποια επιχειρήματα η Αντιγόνη υποστηρίζει την πράξη της Είναι ισχυρά

β Να σχολιάσετε την προσβολή της Αντιγόνης προς τον Κρέοντα

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

2 ταῦτα (ζῇ) ndash τούτων ndash θανουμένη - κέρδος- τοῦ μόρου

τυχεῖν συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

3 α προὐκήρυξας - ἐφάνη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση

στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)β ὅστις ndash πολλοῖς κακοῖς - μητρός να κλιθούν στον αριθμό που

βρίσκονται

γ θανοῦμαι ndash τυχεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια)

4 α) μόρος lt μείρομαι = παίρνω μερίδιο

Βρείτε άλλες συγγενείς ετυμολογικά λέξεις της νε

β) δέδοικα (δέδια lt δείδω) = φοβάμαι Με δύο από τις

ομόρριζες λέξεις δέος άδεια δειλός δεινός

δεισιδαίμονας σχηματίστε προτάσεις στα νε

helliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

2ο Φύλλο εργασίας (συνέχεια και τέλος)

γ) δοκέω-ῶ lt δόξα δόγμα δόκιμος αδόκητος - τυγχάνω lt

συνέντευξη επίτευγμα τυχόν σχηματίστε δύο προτάσεις στα νε

με τα παραπάνω ομόρριζα

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

δ) ὀφλισκάνω βρείτε 2-3 ομόρριζα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Θέματα ανοικτού τύπου στ 456-7

Να σχολιάσετε τη σχετικότητα του χρόνου σε σχέση με τις ηθικές αξίες και τους άγραφους νόμους κατά το Σοφοκλή

Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες θα δένατε στους ηθοποιούς που θα υποδύονταν τα δύο πρόσωπα της σκηνής

Πώς λειτούργησε η Αντιγόνη ως σύμβολο στη μεταγενέστερή της Τέχνη Θέατρο Μουσική Ζωγραφική ή στην Πολιτική τη Φιλοσοφία κλπ

Νομίζετε ότι ο Σοφοκλής είναι ένας συντηρητικός ή προοδευτικός ποιητής

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Και ο Κρέων

Ο ήρωας γίνεται τραγικός

laquoδιrsquo ἁμαρτίαντινάraquo

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Β΄ μέρος

(από το πρωτότυπο)

Υποενότητα γ

στίχ 471-485

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ γ΄ μέροςΟ laquoδούλοςraquo δεν πρέπει να υπερηφανεύεταιhellipΚείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 74 στίχ 471-485

3ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος2 α Πώς χαρακτηρίζει ο Κρέων την Αντιγόνη και τι εκφραστικά μέσα

χρησιμοποιεί

β Με ποια επιχειρήματα ο Κρέων υποστηρίζει την επιβολή τιμωρίας στην Αντιγόνη

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 2η σελίδα

3 πίπτειν ndash θραυσθέντα ndash δοῦλος - ὑβρίζειν - νόμους συντακτική αναγνώριση

4 α εἰσίδοις - ἐστί να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο

β αὕτη - ὕβρις - ἀνήρ να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

γ) πίπτειν ndash φρονεῖν να γίνει χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

3ο Φύλλο εργασίας 3η σελίδα

5 α) Να γράψετε 2 προτάσεις με τις ομόρριζες λέξεις του ῥαγέντα

ρωγμή διαρρήκτης ρηξικέλευθος ρήξη

hellip

β) ἴσθι ndash φρονήματα ndashῥαγέντα - ἐξηπίστατο ndash δέδρακεν

από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Παρατηρήσεις (συνέχεια) 4η σελίδα

γ) ἀνατί να ετυμολογήσετε τη λέξη

hellip

δ) χαλινῷ βρείτε 2 ομόρριζα απλά ή σύνθετα στα νε

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Θέματα κριτικής στην πρόσληψη και παράσταση της Αντιγόνης

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Β΄ μέρος(από το

πρωτότυπο)Υποενότητα δ στίχ 486-501

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Σοφοκλέους Αντιγόνη Επεισόδιο Β΄ σκηνή β΄ δ΄ μέρος Η Ισμήνηhellip γιατίhellip

Κείμενο βλέπε σχολικό βιβλίο σελ 76 στίχ 486-501

4ο Φύλλο εργασίας (1η σελίδα)

Παρατηρήσεις 1 Να γράψετε τη μετάφραση του αποσπάσματος

2 α Να δικαιολογήσετε από το απόσπασμα ότι ο Κρέων περιφρονεί τον συγγενικό δεσμό

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

4ο φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 2η σελίδα

2β Γιατί ο Κρέων κατηγορεί την Ισμήνη Πού στηρίζει την κατηγορία (δείτε σχόλια βιβλίου σ 162-163)

3 τοῦ Ζηνός ndash μόρου ndash λυσσῶσαν - ἤ κατακτεῖναι -ἀφανδάνοντα συντακτική αναγνώριση (στο βιβλίο)

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 3η σελίδα

4 α καλεῖτε - ἀρεσθείη να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον ίδιο χρόνο και πρόσωπο helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

β παντόςndash φρενῶν ndash κλοπεύς - τι να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 4η σελίδα

4 γ) κακίστου ndash μεῖζον Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί των επιθέτων

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

5 α) ἕρκειος από το ἕρκος (= περίφραγμα περίβολος) lt εἴργωή εἵργω = εμποδίζω Ποια η σημασία των λέξεων laquoκάτεργαraquo και laquoκάθειρξηraquo

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

4ο Φύλλο εργασίας Παρατηρήσεις 5η σελίδα

5 β) ἀλύξετον - ᾑρῆσθαι ndash τεχνωμένων - ἑλών - ἔφυ από ποια ρήματα προέρχονται οι τύποι

hellip

γ) ἐπήβολον (ἐπήκοος ὑπήκοος ἐπήρεια) - ὁμαιμονεστέρα να ετυμολογήσετε τις λέξεις

δ) Να σχηματίσετε παράγωγες λέξεις στα νε από τη λέξη ἡ φρήν(θέματα φρεν- φρον- πχ σώφρων φροντίζω φρενήρης ) και τη λέξη ἁλούς (ἁλίσκομαι ἁλω-)

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

Στίχοι 508-581

(σε 3 ενότητες)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 508 ndash 530ΚΡ Εσύ αυτό μόνη από αυτούς εδώ τους Καδμείους το βλέπεις έτσι

ΑΝΤ Το βλέπουν κι αυτοί αλλά για χάρη σου κλείνουν το στόμα τους

ΚΡ Εσύ λοιπόν δεν ντρέπεσαι διαφορετικά από αυτούς εδώ που σκέφτεσαι 510

ΑΝΤ (Όχι) γιατί καμιά ντροπή δεν είναι τα αδέρφια του να τιμά κανείς

ΚΡ Αδερφός από το ίδιο αίμα δεν ήταν και αυτός που απέναντι ακριβώς σκοτώθηκε

ΑΝΤ Από το ίδιο αίμα ήταν από μια μάνα και από τον ίδιο πατέρα

ΚΡ Πώς λοιπόν προσφέρεις τιμές (στον Πολυνείκη) που είναι ασέβεια για εκείνον

ΑΝΤ Δεν θα συμφωνήσει με αυτά ο σκοτωμένος 515

ΚΡ (Θα συμφωνήσει) βέβαια αν τον τιμάς εξίσου με τον ασεβή

ΑΝΤ (Τιμώ τον Πολυνείκη) γιατί βέβαια όχι σαν δούλος αλλά σαν αδελφός σκοτώθηκε

ΚΡ Προσπαθώντας όμως να υποτάξει αυτήν εδώ τη χώρα ενώ ο άλλος υπερασπίζοντάς την

(σκοτώθηκε)

ΑΝΤ Όμως ο Άδης θέλει τους νόμους ίσους για όλους

ΚΡ Μα ο καλός δεν είναι στην ίδια θέση με τον κακό ώστε να λάβει την ίδια τιμή 520

ΑΝΤ Ποιος ξέρει αν στον Κάτω Κόσμο αυτές οι διακρίσεις είναι δίκαιες

ΚΡ Ποτέ όμως ο εχθρός ούτε κι όταν πεθάνει δεν είναι φίλος

ΑΝΤ Δεν γεννήθηκα εγώ για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά για να αγαπώ μαζί με άλλους

ΚΡ Όταν λοιπόν πας στον Κάτω Κόσμο αν πρέπει να αγαπάς αγάπα

εκείνους όσο όμως εγώ ζω δεν θα κυβερνήσει γυναίκα 525

ΧΟ Αλλά να η Ισμήνη μπροστά στις πύλες

δάκρυα από αδερφική αγάπη χύνοντας

και ένα σύννεφο πάνω από τα φρύδια της το κατακόκκινο

πρόσωπό της ασχημίζει βρέχοντας τα ωραία μάγουλά της 530

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 531 ndash 555ΚΡ Εσύ που μέσα στο σπίτι μου σαν οχιά κρυμμένη

χωρίς να γίνεσαι αντιληπτή μου έπινες το αίμα και δεν καταλάβαινα

ότι έτρεφα δύο συμφορές και (δύο) επαναστάτριες ενάντια στον θρόνο μου

εμπρός πες μου λοιπόν και συ σε τούτη τη ταφή

θα ομολογήσεις ότι πήρες μέρος ή θα ορκιστείς ότι δεν ξέρεις τίποτα 535

ΙΣΜ Το έχω κάνει αυτό αν βέβαια και τούτη συμφωνεί

κι έχω μερίδιο και δέχομαι την κατηγορία

ΑΝΤ Όμως δεν θα στο επιτρέψει αυτό η δικαιοσύνη γιατί

ούτε και συ θέλησες ούτε και εγώ σε έκανα συνεργό

ΙΣΜ Μα μέσα στις συμφορές σου δεν ντρέπομαι 540

συμμέτοχο στο πάθος σου να κάνω τον εαυτό μου

ΑΝΤ Ο Άδης και οι θεοί του Κάτω Κόσμου ξέρουν καλά ποιοι έκαναν αυτήν την πράξη

και με λόγια όποια αγαπάει δεν την θεωρώ εγώ δικό μου άνθρωπο

ΙΣΜ Αδερφή μη μου στερήσεις την τιμή

να πεθάνω μαζί σου και να εξαγνίσω τον νεκρό 545

ΑΝΤ Να μη πεθάνεις μαζί μου ούτε αυτά που δεν άγγιξες

να κάνεις δικά σου θα είναι αρκετό ότι θα πεθάνω εγώ

ΙΣΜ Και ποια χαρά θα έχω στη ζωή αν στερηθώ εσένα

ΑΝΤ Τον Κρέοντα ρώτα γιατί για αυτόν εσύ νοιάζεσαι

ΙΣΜ Γιατί με πικραίνεις με αυτά χωρίς να έχεις κανένα κέρδος 550

ΑΝΤ Πονώντας βέβαια αν γελώ σε βάρος σου

ΙΣΜ Σε τι λοιπόν έστω και τώρα θα μπορούσα ακόμη να σε ωφελήσω εγώ

ΑΝΤ Σώσε τον εαυτό σου δεν αρνούμαι από φθόνο εσύ να διαφύγεις (τον κίνδυνο)

ΙΣΜ Αλίμονο η δύστυχη και να μη συμμεριστώ τη δική σου μοίρα

ΑΝΤ Ναι γιατί εσύ προτίμησες να ζεις εγώ όμως να πεθάνω 555

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Β΄ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στ 556 ndash 581ΙΣΜ Αλλά όχι χωρίς να εκφράσω τις δικαιολογίες μου

ΑΝΤ Σωστά εσύ στα μάτια αυτών εδώ (φαινόσουν ότι σκέφτεσαι) ενώ εγώ στα μάτια των άλλων φαινόμουν ότι σκέφτομαι (σωστά)

ΙΣΜ Και όμως ίσο για τις δυο μας είναι το παράπτωμα

ΑΝΤ Πάρε θάρρος εσύ ζεις η δική μου όμως ψυχή από καιρό έχει πεθάνει ώστε στους νεκρούς να είναι ωφέλιμη 560

ΚΡ Απrsquo αυτές τις δύο κόρες λέω ότι η μια πριν από λίγο αποδείχτηκε άμυαλη και η άλλη από την πρώτη στιγμή της γέννησής της

ΙΣΜ Ναι βασιλιά γιατί ποτέ δε μένει ούτε η φρόνηση που έχουμε έμφυτη σε όσους δυστυχούν αλλά φεύγει από τη θέση της

ΚΡ Εσένα λοιπόν σου σάλεψε από τη στιγμή που προτίμησες με τους κακούς να κάνεις παράνομα έργα 565

ΙΣΜ Και πώς μπορώ μόνη μου να ζήσω χωρίς αυτήν εδώ

ΚΡ Όμως μη λες laquoαυτή εδώraquo γιατί δεν είναι πια στη ζωή

ΙΣΜ Θα σκοτώσεις λοιπόν τη μνηστή του δικού σου παιδιού

ΚΡ Ναι γιατί κατάλληλα για καλλιέργεια είναι και άλλων τα χωράφια

ΙΣΜ [Όμως ο γάμος με άλλη] δεν [θα είναι τόσο ταιριαστός] όσο ήταν ταιριαστός μεταξύ εκείνου και αυτής εδώ 570

ΚΡ Εγώ μισώ γυναίκες κακές για τους γιους

ΑΝΤ Πολυαγαπημένε Αίμονα πόσο σε προσβάλλει ο πατέρας σου

ΚΡ Πολύ πράγματι [με] στεναχωρείς και συ και ο γάμος σου

ΧΟ Αλήθεια θα στερήσεις από αυτήν εδώ το σπλάχνο σου

ΚΡ Ο Άδης [είναι] αυτός που θα διαλύσει το γάμο αυτό για μένα 575

ΧΟ Έχει αποφασιστεί όπως φαίνεται αυτή εδώ να πεθάνει

ΚΡ Και από σένα βέβαια και από μένα [έχει αποφασιστεί] Μην καθυστερείτε άλλο αλλά

οδηγήστε τις μέσα δούλοι δεμένες πρέπει να είναι αυτές εδώ και όχι ελεύθερες γυναίκες

Γιατί προσπαθούν βέβαια να ξεφύγουν και οι τολμηροί όταν 580

βλέπουν πια το Χάρο κοντά στη ζωή τους