Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής

http://e-taksh.blogspot.gr

Ιστορία Ε΄ Τάξης - Ενότητα 2 - Κεφάλαιο 10:

΄΄ Το παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι ΄΄

Σχεδιαγράμματα

Θεωρία

Ανάπτυξη μαθήματος

Παρουσιάσεις

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής

Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»

Ενότητα Β΄: Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μεταμορφώνεται – Κεφάλαιο 10ο

Σαμούχος Πέτρος©

κατοικία αυτοκράτορα

κρατικές υπηρεσίες

χώροι φιλοξενίας

εκκλησίες

ιερό παλάτι εργαστήρια

αίθουσες υποδοχής – τραπεζαρίες

χώροι διαμονής φρουράς – αξιωματούχων

αυλές – κήποι

πρότυπο το Κολοσσαίο

ιππόδρομος μαρμάρινες κερκίδες

ιπποδρομίες, αγώνες, εκδηλώσεις

ιπποδρομίες

οργανώνονται από τους Δήμους

σε καθορισμένες ημερομηνίες

εκτάκτως για ευχάριστα γεγονότα ή

τιμή σε ξένους άρχοντες

οι θεατές επευφημούν ή εκφράζουν παράπονα στον αυτοκράτορα

Δήμοι (αθλητικά σωματεία)

Πράσινοι

Βένετοι (Γαλάζιοι)

Λευκοί

Κόκκινοι

Το Παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 1

Ιστορία Ε΄ Δημοτικού – «Στα βυζαντινά χρόνια»

Ενότητα Β΄: Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία μεταμορφώνεται – Κεφάλαιο 10ο

Σαμούχος Πέτρος©

Περίληψη μαθήματος

Ερωτήσεις

Τι ήταν το «ιερό παλάτι» και από ποια κτίρια αποτελούνταν;

Τι ήταν ο ιππόδρομος, κάθε πότε διοργανώνονταν ιπποδρομίες

και από ποιους;

Οι θεατές τι έκαναν κατά τη διάρκεια των αγώνων;

Τι ήταν οι Δήμοι, ποιες ήταν οι ονομασίες τους και από πού τις

έπαιρναν;

Φαντάσου ότι είσαι ένας πολίτης που παρακολουθεί ιπποδρομίες

και κερδίζει ο Δήμος που υποστηρίζεις. Περιέγραψε τι συμβαίνει

στον ιππόδρομο και τι νιώθεις για τη νίκη του αγαπημένου σου

σωματείου;

Υπάρχουν αντίστοιχες ομάδες σήμερα με του Δήμους εκείνης της

εποχής;

Πώς φαντάζεσαι το «ιερό παλάτι»;

Το παλάτι είναι ο τόπος διαμονής του αυτοκράτορα, αλλά και το

κέντρο διοίκησης της αυτοκρατορίας. Ο ιππόδρομος είναι ο

χώρος έκφρασης και ψυχαγωγίας του λαού. Τα σωματεία των

Δήμων οργανώνουν τους αγώνες που γίνονται εκεί.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 2

eva -edu

Το Παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι

Ο αυτοκράτορας έμενε στο παλάτι που είχε πολλά δωμάτια και αυλή.

Δίπλα στο παλάτι ήταν ο ιππόδρομος. Στις κερκίδες ήταν τα καθίσματα των ανθρώπων.

Από εκεί ο κόσμος έβλεπε τους αγώνες και τις γιορτές.

Οι ιπποδρομίες ήταν αγώνισμα με άλογα.

Τις ιπποδρομίες τις έκαναν οι Δήμοι.

1) Οι Πράσινοι

2) Οι Βένετοι = Γαλάζιοι

3) Οι Λευκοί= Άσπροι

4) Οι Κόκκινοι

Ερωτήσεις για το σχολείο

Πού έμενε ο αυτοκράτορας;

Τι υπήρχε δίπλα στο παλάτι;

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 3

Β΄ ΕΝΟΤ. “Η ΡΩΜΑΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ” - ΚΕΦ. 10

ΙΣΤΟΡΙΑ Ε΄ - “ΣΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ”

Το Παλάτι, ο Ιππόδροµος και οι ∆ήµοιΤο Παλάτι, ο Ιππόδροµος και οι ∆ήµοιΤο Παλάτι, ο Ιππόδροµος και οι ∆ήµοιΤο Παλάτι, ο Ιππόδροµος και οι ∆ήµοι

Ιερό παλάτιΙερό παλάτιΙερό παλάτιΙερό παλάτι

• Κατοικία του αυτοκράτορα

• Κρατικές υπηρεσίες

• Αίθουσες υποδοχής - τραπεζαρίες

• Εκκλησίες

• Χώροι διαµονής φρουράς & αξιωµατικών

• Εργαστήρια τεχνιτών

• Αυλές - κήποι

ΙππόδροµοςΙππόδροµοςΙππόδροµοςΙππόδροµος

• Πρότυπό του το Κολοσσαίο της Ρώµης

• Ιπποδροµίες, αγώνες, εκδηλώσεις

(οι ιπποδροµίες οργανώνονταν από τους ∆ήµους)

Καθορισµένες ηµεροµηνίες

Με την ευκαιρία ευχάριστων γεγονότων, τιµή σε ξένους άρχοντες

Θεατές: επευφηµίες & παράπονα στον αυτοκράτορα

∆ήµοι∆ήµοι∆ήµοι∆ήµοι

αθλητικά σωµατεία

• Πράσινοι

• Βένετοι (Γαλάζιοι)

• Λευκοί

• Κόκκινοι

© Γρηγόρης Ζερβός

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 4

10. Το Παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι

Ιερό παλάτι (έργο Κωνσταντίνου)

Κατοικία αυτοκράτορα Κρατικές υπηρεσίας Αίθουσες υποδοχής – τραπεζαρίες Εκκλησίες Χώροι διαμονής φρουράς – αξιωματούχων Εργαστήρια τεχνιτών Αυλές – κήποι

Ιππόδρομος

Μαρμάρινες κερκίδες Ιπποδρομίες, αγώνες, εκδηλώσεις

Ιπποδρομίες (Οργανώνονταν από Δήμους) Καθορισμένες ημερομηνίες Με την ευκαιρία ευχάριστων γεγονότων, τιμή σε ξένους άρχοντες Οι θεατές εξέφραζαν αιτήματα και παράπονα προς τον αυτοκράτορα

Δήμοι (αθλητικά σωματεία)

Πράσινοι Βένετοι (Γαλάζιοι) Λευκοί Κόκκινοι

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 5

¨Παιδίον Τόπος¨ paidio.blogspot.com

κατοικία του αυτοκράτορα διοικητικό κέντρο της

αυτοκρατορίας κτίρια για τη στέγαση των κρατικών υπηρεσιών αίθουσες υποδοχής των επισκεπτών τραπεζαρίες και χώροι για τη φιλοξενία τους εκκλησίες και παρεκκλήσια. κτίσµατα για τη διαµονή της φρουράς και των αξιωµατούχων εργαστήρια τεχνιτών που φρόντιζαν και συντηρούσαν το παλάτι

πρότυπο του το Κολοσσαίο της Ρώµης βρισκόταν δίπλα στο Ιερό Παλάτι και συνδέονταν µε αυτό σχήµα U, µήκος 450 µ., χωρητικότητα 100.000 θεατές γίνονταν ιπποδροµίες, αγώνες και άλλες εκδηλώσεις - σε καθορισµένες ηµεροµηνίες - σε έκτακτες περιπτώσεις (εορτασµός ευχάριστων γεγονότων, απόδοση τιµών σε ξένους άρχοντες και πρεσβείες) τις ιπποδροµίες παρακολουθούσε συχνά ο αυτοκράτορας\ υπεύθυνοι των ιπποδροµιών ήταν οι ∆ήµοι οι θεατές επευφηµούσαν τον αυτοκράτορα και εξέφραζαν τα

αιτήµατα και τα παράπονά τους

αθλητικά σωµατεία

Πράσινοι Βένετοι (Γαλάζιοι)

Λευκοί Κόκκινοι

Ιερό Παλάτι

Ιππόδροµος

∆ήµοι

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 6

Μάθημα 10ο

ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ, Ο ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΗΜΟΙ

Μεγάλο παλάτι. Ήταν μια μικρή πόλη που είχε όλα τα παρακάτω

διαμερίσματα για τον αυτοκράτορα

κατοικίες για τους αξιωματούχους, τους υπαλλήλους, τους τεχνίτες και τους υπηρέτες

εκκλησίες και βιβλιοθήκη

αποθήκες, εργαστήρια και στάβλους

πάρκα, κήπους και φάρο

Ιππόδρομος. Ένα μεγάλο παραλληλόγραμμο κτίριο με αρένα στη μέση

χωρούσε 40.000 θεατές

εκεί γινόντουσαν αθλητικά δρώμενα όπως: αρματοδρομίες, κονταρομαχίες, αγώνες δρόμου

αλλά και ψυχαγωγικά δρώμενα: ακροβατικά, παντομίμες, χορευτικά

ο λαός παρακολουθούσε τις εκδηλώσεις με δωρεάν εισιτήρια

ο αυτοκράτορας στον ιππόδρομο άκουγε τα αιτήματα του λαού

Δήμοι. Οργανωμένες ομάδες λαού – αθλητικά σωματεία (σαν πολιτικά κόμματα)

Βένετοι (γαλάζιοι)

Λευκοί

Πράσινοι

Ρούσσιοι (κόκκινοι)

Χαράλαμπος Δ. Δημόπουλος

Βένετοι

Πράσινοι

Φρόντιζαν τους δημόσιους χώρους και τα τείχη

Έκαναν τη δουλειά της σημερινής αστυνομίας

Συμμετείχαν σαν αθλητές στον ιππόδρομο

Επηρέαζαν τον αυτοκράτορα στις αποφάσεις

του

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 7

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 8

18/11/10

10.ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ, Ο ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΗΜΟΙ

Το Παλάτι:

ήταν το σημαντικότερο από τα έργα του Κωνσταντίνου στη νέα πρωτεύουσα.

στο εσωτερικό του υπήρχαν: η κατοικία του αυτοκράτορα και της οικογένειάς του, κρατικές

υπηρεσίες, τραπεζαρίες, χώροι για φιλοξενία των επισκεπτών και εκκλησίες.

ακόμη υπήρχαν κτίρια για τη διαμονή της φρουράς και των αξιωματούχων του Παλατιού και

εργαστήρια τεχνιτών που συντηρούσαν το Παλάτι.

τα κτίρια συνδέονταν με στοές, διαδρόμους, εσωτερικές αυλές και κήπους.

ήταν διακοσμημένα με κρήνες, έργα τέχνης και σπάνια φυτά.

Ο Ιππόδρομος:

ήταν προέκταση του Παλατιού και είχε πρότυπό του το Κολοσσαίο της Ρώμης.

στον Ιππόδρομο γίνονταν αρκετές φορές το χρόνο ιπποδρομίες, αγώνες και άλλες

εκδηλώσεις.

οι θεατές καθόταν σε μαρμάρινες κερκίδες και ο Αυτοκράτορας παρακολουθούσε από το

ειδικό θεωρείο του.

ιπποδρομίες γίνονταν και σε έκτακτες περιπτώσεις για να γιορταστούν ευχάριστα γεγονότα ή

να τιμηθούν ξένοι άρχοντες και πρέσβεις.

στη διάρκεια των ιπποδρομιών οι θεατές επευφημούσαν τον αυτοκράτορα ή εξέφραζαν σ’

αυτόν αιτήματα και παράπονα.

Οι Δήμοι:

ήταν αθλητικά σωματεία, που είχαν μέλη και οπαδούς πολίτες που τους άρεσαν οι

ιπποδρομίες.

από τα χρώματα των στολών και των λαβάρων τους, οι Δήμοι ονομάζονταν Πράσινοι,

Βένετοι (Γαλάζιοι), Λευκοί και Κόκκινοι.

Σκάρπα Ηλέκτρα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 9

10. Το παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι

1. Πώς ήταν το ιερό παλάτι της Κωνσταντινούπολης;

Εσωτερικά υπήρχε η κατοικία του αυτοκράτορα και της οικογένειάς του, κτίρια για τη στέγαση

των κρατικών υπηρεσιών, αίθουσες υποδοχής των επισκεπτών, τραπεζαρίες και χώροι

φιλοξενίας, εκκλησίες και παρεκκλήσια. Επίσης υπήρχαν κτίσματα για τη διαμονή της φρουράς

και των αξιωματούχων και εργαστήρια τεχνιτών.

2. Πώς συνδέονταν μεταξύ τους όλα αυτά τα κτίσματα;

Συνδέονταν με υπαίθριες στοές, διαδρόμους, εσωτερικές αυλές και κήπους, διακοσμημένους με

κρήνες, ψηφιδωτούς διαδρόμους, έργα τέχνης, άνθη και φυτά.

3. Ποια ήταν η φυσική συνέχεια του παλατιού και πώς λειτουργούσε;

Η φυσική συνέχεια του παλατιού ήταν ο ιππόδρομος,που είχε μαρμάρινες κερκίδες. Αρκετές

φορές το χρόνο γίνονταν ιπποδρομίες και άλλες εκδηλώσεις τις οποίες παρακολουθούσε ο

λαός, αλλά και ο αυτοκράτορας από ειδικό θεωρείο. Συνήθως γίνονταν με την ευκαιρία

ευχάριστων γεγονότων ή προς τιμή ξένων αρχόντων.

4. Τι γινόταν στη διάρκεια των ιπποδρομιών;

Οι θεατές επευφημούσαν τον αυτοκράτορα και εξέφραζαν σ’ αυτόν τα αιτήματα και τα

παράπονά τους.

5. Ποιος είχε αναλάβει την οργάνωση των ιπποδρομιών;

Την οργάνωση των ιπποδρομιών είχαν αναλάβει οι Δήμοι, οι οποίοι ήταν αθλητικά σωματεία,

που είχαν μέλη και οπαδούς πολίτες που τους άρεσαν οι ιππικοί αγώνες.

6. Ποιοι ήταν οι γνωστότεροι Δήμοι και ποια προβλήματα δημιουργούνταν από τη

λειτουργία τους;

Οι Δήμοι, από τα χρώματά τους, ονομάζονταν Πράσινοι, Βένετοι (Γαλάζιοι), Λευκοί και

κόκκινοι. Το πάθος τους για τη νίκη των ομάδων τους τους έκανε να φιλονικούν μεταξύ τους.

Πηγή: http://21skandalies.blogspot.gr/

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 10

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 11

10. Το Παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι

1. Πώς ήταν το ιερό παλάτι της Κωνσταντινούπολης;

Εσωτερικά υπήρχε η κατοικία του αυτοκράτορα και της οικογένειάς του,

κτίρια για τη στέγαση των υπηρεσιών, αίθουσες υποδοχής των επισκεπτών,

τραπεζαρίες και χώροι φιλοξενίας, εκκλησίες και παρεκκλήσια. Επίσης

υπήρχαν κτίσματα για τη διαμονή της φρουράς και των αξιωματούχων και

εργαστήρια.

2. Πώς συνδέονταν μεταξύ τους όλα αυτά τα κτίσματα;

Συνδέονταν με υπαίθριες στοές, διαδρόμους, εσωτερικές αυλές και κήπους,

διακοσμημένους με κρήνες, ψηφιδωτούς διαδρόμους, έργα τέχνης, άνθη και

φυτά.

3. Ποια ήταν η φυσική συνέχεια του παλατιού και πώς λειτουργούσε;

Η φυσική συνέχεια του παλατιού ήταν ο ιππόδρομος. Αρκετές φορές το χρόνο

γίνονταν ιπποδρομίες και άλλες εκδηλώσεις τις οποίες παρακολουθούσε ο

λαός, αλλά και ο αυτοκράτορας από ειδικό θεωρείο.

4. Τι γινόταν στη διάρκεια των ιπποδρομιών;

Οι θεατές επευφημούσαν τον αυτοκράτορα και εξέφραζαν σ’ αυτόν τα

αιτήματα και τα παράπονά τους.

5. Ποιος είχε αναλάβει την οργάνωση των ιπποδρομιών;

Την οργάνωση των ιπποδρομιών είχαν αναλάβει οι Δήμοι, οι οποίοι ήταν

αθλητικά σωματεία, που είχαν μέλη και οπαδούς πολίτες που τους άρεσαν οι

ιππικοί αγώνες.

6. Ποιοι ήταν οι γνωστότεροι Δήμοι και ποια προβλήματα δημιουργούνταν

από τη λειτουργία τους;

Οι Δήμοι, από τα χρώματά τους, ονομάζονταν Πράσινοι, Βένετοι (Γαλάζιοι),

Λευκοί και κόκκινοι. Το πάθος τους για τη νίκη των ομάδων τους τους έκανε

να φιλονικούν μεταξύ τους.

Το παλάτι χτισμένο στην πλευρά ενός λόφου Οι ιπποδρομίες

eimet08

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 12

Εγκύκλιος Παιδεία

ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ, Ο ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΗΜΟΙ Πολύ λίγα γνωρίζουμε για τα άλλοτε περίφημα αυτοκρατορικά και αριστοκρατικά παλάτια που στόλιζαν την Κωνσταντινούπολη.

Το Μέγα Παλάτι που χρησίμευε ως αυτοκρατορική κατοικία και διοικητικό κέντρο, ήταν ένα συγκρότημα κτιρίων χρονολογούμενο σε διάφορες εποχές και με διάφορες μορφές.

Το σημαντικότερο λοιπόν έργο του Κωνσταντίνου ήταν αυτό το Μέγα Παλάτι, το ιερό παλάτι.

Σ' αυτό πιθανώς υπήρχαν τα διαμερίσματα της αυτοκρατορικής οικογένειας, καθώς και κτίρια για κρατικές υπηρεσίες, αίθουσες για επισκέπτες, τραπεζαρίες, εκκλησίες και παρεκκλήσια, κτίρια για τη φρουρά και εργαστήρια τεχνιτών.

Χάρτης της περιοχής του Μεγάλου Παλατιού της Κωνσταντινούπολης στον οποίο διακρίνεται και ο

Ιππόδρομος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 13

Ανάμεσα στα κτίρια επίσης θα πρέπει να υπήρχαν στοές, αυλές, κήποι με κρήνες, έργα τέχνης, καθώς και άνθη και σπάνια φυτά.

Παρακάτω παρουσιάζονται φωτογραφίες από πιθανή αναπαράσταση του παλατιού

Στοές, κήποι, αυλές, κρήνες και πολλά διαμερίσματα θα αποτελούσαν το ιερό Παλάτι

Πιθανή διαμόρφωση του χώρου γύρω από το Παλάτι

Το Αυγουσταίον ήταν δημόσια πλατεία, νότια της Αγίας Σοφίας και ήταν κατά κάποιο τρόπο το προαύλιο

του παλατιού

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 14

Το αρχαιότερο τμήμα του Μεγάλου Παλατιού, το Παλάτι της "Δάφνης", όπως λέγονταν

Τα λουτρά του Ζεύξιππου βρισκόταν κοντά στο Αυγουσταίο και στο Παλάτι

Η είσοδος για το "Κάθισμα", την ειδική θέση του αυτοκράτορα στον ιππόδρομο. Χρησιμοποιούνταν μόνο

από τα μέλη της βασιλικής οικογένειας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 15

Η είσοδος για το "Κάθισμα" και δίπλα ο Άγιος Στέφανος

Κοντά στο παλάτι ήταν ο ιππόδρομος. Ήταν φτιαγμένος με πρότυπο τοΚολοσσαίο και είχε σχήμα U. Η χωρητικότητά του εκτιμάται πως έφθανε τις 100.000 θεατές, ενώ το συνολικό μήκος του ήταν περίπου 450 μέτρα.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 16

Στο βορειοανατολικό άκρο του υπήρχαν δώδεκα πύλες ή θύρες εξοπλισμένες με μηχανισμό που επέτρεπε το ταυτόχρονο άνοιγμά τους. Αυτές ήταν και το σημείο εκκίνησης των αρματοδρόμων. Στο κέντρο της αρένας βρισκόταν ένα χαμηλό φράγμα γύρω από το οποίο γίνονταν οι αρματοδρομίες, καθώς σε κάθε άκρο του ένας πάσσαλος οριοθετούσε το σημείο στροφής.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 17

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 18

Στο μέσο της ανατολικής πλευράς του ιπποδρόμου, βρισκόταν το αυτοκρατορικό θεωρείο (Κάθισμα), το οποίο συνδεόταν με το Μεγάλο Παλάτι μέσω σπειροειδούς σκάλας.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 19

Το κυριότερο θέαμα του ιπποδρόμου ήταν οι ιπποδρομίες, που τις παρακολουθούσαν χιλιάδες θεατές από τις κερκίδες και ο αυτοκράτορας από το θεωρείο του. Μερικές φορές γίνονταν και κονταρομαχίες ή αρματοδρομίες και σπανιότερα άλλες εκδηλώσεις όπως παραστάσεις τσίρκου. Δε γίνονταν όμως πλέον ποτέ μονομαχίες, αφού δε συμβάδιζε αυτό το "θέαμα" με τις ιδέες του Χριστιανισμού.

Κατά τη διάρκεια των ιπποδρομιών οι θεατές υπέβαλλαν αιτήματα ή παράπονα στον αυτοκράτορα. Τις ιπποδρομίες οργάνωναν οι δήμοι, που ήταν αθλητικά σωματεία με μέλη και οπαδούς. Κάθε δήμος διακρινόταν από το χρώμα των στολών και των λαβάρων που χρησιμοποιούσε και έπαιρναν το όνομά τους από αυτό. Έτσι ονομάζονταν Βένετοι(γαλάζιοι), Πράσινοι, Λευκοί καιΚόκκινοι. Μάλιστα το κοινό πάθος τους για νίκη των ομάδων τους είχε σαν αποτέλεσμα τις φιλονικίες μεταξύ τους.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 20

Ο ιππόδρομος της Κων/πολης

Ο ιππόδρομος έχει γίνει σήμερα ένας πολύ τουριστικός τόπος περίπατου, γνωστός με το όνομα «Sultanahmet Meydanı» (θέση του Sultan-Ahmet), ή ακόμη «At Meydanı» (θέση στα άλογα). Σώζονται δε οι δυο στήλες που είχε στο κέντρο του, του Θεοδοσίου(οβελίσκος) και του Κωνσταντίνου(κολόνα)

Ο ιππόδρομος σήμερα

Μια παράξενη ιπποδρομία

Πάνω από την αφετηρία των ιπποδρομιών ήταν τέσσερα χάλκινα άλογα που είχαν κατασκευαστεί από τον γλύπτη της αρχαιότητας Λύσιππο

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 21

Τα είχε φέρει από τη Χίο ο Θεοδόσιος Α' για να στολίσει τον ιππόδρομο. Το 1204 όμως, όταν την Πόλη κατέλαβαν οι Βενετοί τα άρπαξαν και τα μετέφεραν στην πατρίδα τους. Στη

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 22

συνέχεια ο Γάλλος αυτοκράτορας Ναπολέων τα μετέφερε για λίγα χρόνια στο Παρίσι.

Το 1814, όταν ο Ναπολέων νικήθηκε τα ξανάφεραν στη Βενετία και τα τοποθέτησαν στην πλατεία του Αγίου Μάρκου, όπου βρίσκονται ως σήμερα.

Η ιπποδρομία όμως δεν πρέπει να τελειώσει παρά μόνο όταν τα άλογα θα επιστρέψουν στη Χίο, για τη διακόσμηση της

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 23

οποίας είχαν κατασκευαστεί αρχικά, αφού είναι η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας

Γνωρίζεις τα παρακάτω έργα τέχνης; ξέρεις τι το κοινό έχουν;

Πώς νιώθεις και τι προτείνεις γι αυτό;

Αναρτήθηκε από ΝΙΚΟΣ στις Τετάρτη, Οκτωβρίου 20, 2010

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 24

Το Παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι

Τι θα μάθουμε

- Πώς ήταν το παλάτι στην Κωνσταντινούπολη και ποιες ήταν οι λειτουργίες του.

- Τι ήταν ο ιππόδρομος, τι παρακολουθούσαν σε αυτόν οι θεατές και

ποιος ο ρόλος του στην πολιτική ζωή του Βυζαντίου.

- Τι ήταν οι Δήμοι και ποιες οι αρμοδιότητές τους.

Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Κωνσταντίνου ήταν το Ιερό Παλάτι (Μέγα Παλάτιον) (η κατοικία του αυτοκράτορα). Το Παλάτι ήταν χτισμένο στην πλευρά ενός λόφου, πάνω από το Βόσπορο και

την Προποντίδα. Το όνομα του προέρχεται από το παλάτι των Ρωμαίων αυτοκρατόρων στο Παλατίνο λόφο της Ρώμης.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 25

Εκτός από κατοικία του αυτοκράτορα ήταν και το διοικητικό κέντρο της αυτοκρατορίας, καθώς στο εσωτερικό του υπήρχαν:

- κτίρια για τη στέγαση των κρατικών υπηρεσιών

- αίθουσες υποδοχής των επισκεπτών

- τραπεζαρίες και χώροι για τη φιλοξενία τους

- εκκλησίες και παρεκκλήσια

- κτίσματα για τη διαμονή της φρουράς και των αξιωματούχων

- εργαστήρια τεχνιτών που φρόντιζαν και συντηρούσαν το παλάτι

Ήταν ένα συγκρότημα κτιρίων που συνδέονταν με υπαίθριες στοές, διαδρόμους, εσωτερικές αυλές και κήπους, οι οποίοι ήταν διακοσμημένοι με κρήνες, ψηφιδωτούς διαδρόμους και έργα τέχνης,

αλλά και με σπάνια φυτά και άνθη.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 26

Κοντά στο παλάτι υπήρχε ο ιππόδρομος. Συνδεόταν με το χώρο του

παλατιού μέσω μιας πόρτας, που οδηγούσε στο αυτοκρατορικό θεωρείο, από όπου παρακολουθούσε τις ιπποδρομίες ο αυτοκράτορας.

Ως πρότυπο του είχε το Κολοσσαίο της Ρώμης, είχε σχήμα U και

μήκος 450 μ. Στις μαρμάρινες κερκίδες του φιλοξενούσε αρκετές φορές το χρόνο χιλιάδες θεατές (η χωρητικότητα του εκτιμάται σε 100.000 θεατές), που συνέρρεαν για να παρακολουθήσουν τις ιπποδρομίες, τους αγώνες και τις άλλες εκδηλώσεις που γίνονταν εκεί.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 27

Η είσοδος του αυτοκράτορα στον ιππόδρομο. Χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά

από τα μέλη της βασιλικής οικογένειας.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 28

Οι μονομαχίες που ήταν καθιερωμένες στη Ρώμη είχαν καταργηθεί, μιας και δεν συμβάδιζαν με τη νέα θρησκεία, το Χριστιανισμό.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 29

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 30

Αγαπημένο αγώνισμα των Βυζαντινών αποτελούσαν οι ιπποδρομίες. Αυτές γίνονταν σε καθορισμένες ημερομηνίες και τις παρακολουθούσε συχνά και ο αυτοκράτορας.

Η αφετηρία

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 31

.

Πάνω από την αφετηρία του ιπποδρόμου υπήρχαν τέσσερα χάλκινα άλογα, κατασκευασμένα από

τονΛύσιππο (370-300 π.Χ.). Τα άλογα είχαν μεταφερθεί στην Κωνσταντινούπολη από τη Χίο,

όταν αυτοκράτορας ήταν ο Θεοδόσιος Α΄.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 32

Όταν οι Φράγκοι κατέλαβαν την Πόλη το 1204, οι Βενετοί μετέφεραν τα άλογα στη Βενετία.

Αργότερα ο Γάλλος αυτοκράτορας Ναπολεών τα μετέφερε στο Παρίσι. Τα άλογα επέστρεψαν στη Βενετία το 1814. Από τότε βρίσκονται στην πλατεία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία.

Τα αντίγραφα των αλόγων του Λύσιππου που βρίσκονται στην πλατεία του Αγ. Μάρκου.

Τα αυθεντικά άλογα του Λύσιππου στο Μουσείο.

Σε κάποιες έκτακτες περιπτώσεις (εορτασμός ευχάριστων γεγονότων, απόδοση τιμών σε ξένους άρχοντες και πρεσβείες) γίνονταν εκτός προγράμματος ιπποδρομίες με άδεια του παλατιού.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 33

Στη διάρκεια των ιπποδρομιών οι θεατές επευφημούσαν τον

αυτοκράτορα και εξέφραζαν σ΄αυτόν τα αιτήματα ή και τα παράπονά

τους.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 34

Υπεύθυνοι για την οργάνωση και διεξαγωγή των ιπποδρομιών ήταν

οι Δήμοι. Οι Δήμοι ήταν αθλητικά σωματεία. Είχαν μέλη και οπαδούς πολίτες που τους άρεσαν οι ιππικοί αγώνες. Τα ονόματά τους τα έπαιρναν από τα χρώματα των στολών και των λαβάρων του. Oνομάζονταν Πράσινοι, Βένετοι (Γαλάζιοι), Λευκοί και Κόκκινοι. Συχνά οι οπαδοί των Δήμων φιλονικούσαν μεταξύ τους.

Αναρτήθηκε από Αδάμ Δημήτριος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10

Το Παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι

Γιώργος Παπαδόπουλος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 36

• Το Παλάτι είναι ο τόπος διαμονής του αυτοκράτορα αλλά και το κέντρο διοίκησης της αυτοκρατορίας.

• Ο Ιππόδρομος είναι ο χώρος έκφρασης και ψυχαγωγίας.

• Τα σωματεία των Δήμων οργανώνουν τους αγώνες που γίνονται εκεί.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 37

• Στο ιερό παλάτι υπήρχε η κατοικία του αυτοκράτορα, στεγάζονταν κρατικές υπηρεσίες και τα εργαστήρια των τεχνιτών ακόμη εκεί διέμενε η φρουρά και οι αξιωματούχοι του παλατιού

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 38

• Τα κτίρια και οι χώροι του παλατιού συνδέονταν με υπαίθριες στοές, διαδρόμους, εσωτερικές αυλές και κρήνες. Το παλάτι ήταν διακοσμημένο με ψηφιδωτά, έργα τέχνης, φυτά και άνθη.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 39

• Ο Ιππόδρομος οικοδομήθηκε σύμφωνα με το Κολοσσαίο της Ρώμης. Εκεί διαδραματίζονταν ιπποδρομίες, αγώνες και άλλες εκδηλώσεις

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 40

• Σημαντική θέση στη καθημερινή ζωή των ανθρώπων κατείχαν οι ιπποδρομίες καθώς τις παρακολουθούσε ο αυτοκράτορας, γίνονταν σε συγκεκριμένες ημερομηνίες αλλά και εκτάκτως με την άδεια του παλατιού σε ειδικές περιστάσεις.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 41

• Οι ιπποδρομίες αποτελούσαν μέσο εκτόνωσης για τους κατοίκους καθώς εκεί εξέφραζαν παράπονα και αιτήματα προς τον αυτοκράτορα.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 42

• Οι Δήμοι ήταν αθλητικά σωματεία, με μέλη και οπαδούς. Η διάκριση γίνονταν με βάση τα χρώματα των στολών και των λαβάρων τους σε Πράσινους, Βένετους, Λευκούς και Κόκκινους.

• Διοργάνωναν τις ιπποδρομίες και συχνά φιλονικούσαν μεταξύ τους εξαιτίας του κοινού πάθους τους για τη νίκη των ομάδων τους.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 43

Ο βυζαντινός Ιππόδρομος

Γιάννης Φερεντίνος

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 44

Μακέτα του Ιππόδρομου

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 45

Το χαμηλό φράγμα Εύριππος γύρω από το οποίο γινόταν οι ιπποδρομίες

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 46

Θέα του Ιππόδρομου

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 47

Η Σφενδόνη, το ΝΑ ημικυκλικό άκρο του

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 48

Κερκίδες

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 49

Πύλες του Ιππόδρομου

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 50

Στοά από το ιερό (μέγα) παλάτιο που κατέληγε στον Ιππόδρομο

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 51

Είσοδος του Ιππόδρομου

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 52

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 53

Κερκίδες που καταλάμβαναν οι Δήμοι απέναντι από τον αυτοκράτορα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 54

Το αυτοκρατορικό Κάθισμα

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 55

Αγάλματα αυτοκρατόρων

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 56

Θέα προς το μέγα παλάτιο

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 57

Η φτερωτή Νίκη

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 58

Αγάλματα και οβελίσκοι στο κέντρο του ιππόδρομου

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 59

Το ιερό (μέγα) Παλάτιον

Γιάννης Φερεντίνος Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 60

Κήποι με σπάνια φυτά και άνθη, σιντριβάνια του Παλατιού, δίπλα στον

Ιππόδρομο

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 61

Υπαίθριες στοές, ψηφιδωτοί διάδρομοι, εσωτερικές αυλές

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 62

Το κεντρικό κτίριο του Παλατιού, η Δάφνη, έργο του Μ. Κωνσταντίνου

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 63

Βεράντα του παλατιού της Δάφνης

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 64

Εσωτερική αυλή. Στο βάθος το Οκτάγωνο, που οδηγούσε στον

Ιππόδρομο

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 65

Το πέρασμα για το αυτοκρατορικό Κάθισμα στον Ιππόδρομο

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 66

Το πέρασμα για το Κάθισμα και η εκκλησία του Αγίου Στεφάνου

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 67

Η Αυγουσταίος αίθουσα. Μπροστά το Ονοπόδιο και η πλατεία του

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 68

Το Ονοπόδιο, όπου δέχονταν συγχαρητήρια οι νέες αυτοκράτειρες

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 69

Τα λουτρά ή θέρμες του Ζευξίππου

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 70

Η εξωτερική αυλή του Ζευξίππου

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 71

10. To Παλάτι, ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι Thomas Barba

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 72

Το ιερό παλάτι

• Υπήρχαν κτίρια για τη στέγαση των κρατικών υπηρεσιών, αίθουσες υποδοχής των επισκεπτών, τραπεζαρίες και χώροι για τη φιλοξενία τους.

Τo σημαντικότερο από τα έργα του Κωνσταντίνου στη νέα πρωτεύουσα ήταν το ιερό παλάτι. Ήταν η κατοικία του αυτοκράτορα και της οικογένειάς του. Ήταν επίσης διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 73

• Υπήρχαν και άλλα κτίσματα όπου έμενε • η φρουρά και οι αξιωματούχοι του

παλατιού και • εργαστήρια για τους τεχνίτες που

φρόντιζαν και συντηρούσαν το παλάτι.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 74

• Όλα αυτά συνδέονταν με διαδρόμους, εσωτερικές αυλές και κήπους,

• οι οποίοι ήταν διακοσμημένοι με κρήνες, ψηφιδωτούς διαδρόμους και έργα τέχνης,

• και με σπάνια φυτά και άνθη.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 75

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 76

Ο ιππόδρομος

• Ο ιππόδρομος ήταν προέκταση του παλατιού. Στις μαρμάρινες κερκίδες του κάθονταν χιλιάδες θεατές.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 77

• Οι ιπποδρομίες γίνονταν σε καθορισμένες ημερομηνίες και τις παρακολουθούσε συχνά και ο αυτοκράτορας από το ειδικό θεωρείο του.

• Ιπποδρομίες γίνονταν και σε κάποιες έκτακτες περιπτώσεις για να γιορταστούν ευχάριστα γεγονότα ή για να τιμηθούν ξένοι άρχοντες ή πρεσβείες που επισκέπτονταν την Πόλη.

• Στη διάρκεια των ιπποδρομιών οι θεατές επευφημούσαν τον αυτοκράτορα και συχνά εξέφραζαν σ' αυτόν τα αιτήματα ή και τα παράπονά τους.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 78

Οι Δήμοι • Η οργάνωση των ιπποδρομιών είχε ανατεθεί στους

Δήμους. • Οι Δήμοι ήταν αθλητικά σωματεία, που είχαν μέλη και

οπαδούς πολίτες που τους άρεσαν οι ιππικοί αγώνες. • Από τα χρώματα των στολών και των λαβάρων τους, οι

Δήμοι ονομάζονταν Πράσινοι, Βένετοι (Γαλάζιοι), Λευκοί και Κόκκινοι.

• To κοινό πάθος για τη νίκη των ομάδων τους όμως

τους έκανε να φιλονικούν συχνά μεταξύ τους.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 79

Μια παράξενη «ιπποδρομία» • Στον ιππόδρομο της

Κωνσταντινούπολης, πάνω από την αφετηρία των ιπποδρομιών, ήταν στημένα τα τέσσερα χάλκινα άλογα του αρχαίου γλύπτη Λυσίππου.

• Εδώ τα έφερε (το 390 μ.Χ.) ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α‘ από τη Χίο, την πατρίδα του Ομήρου. Κι έμειναν 800 περίπου χρόνια, ως το 1204 μ.Χ. Τότε κατέλαβαν την Πόλη οι Βενετοί και τα μετέφεραν στην πατρίδα τους.

Ο Γάλλος αυτοκράτορας Ναπολέων τα μετέφερε για κάποια χρόνια στο Παρίσι.

To 1814 ξαναγύρισαν στη Βενετία και ως σήμερα κοσμούν την πλατεία του προστάτη της Αγίου Μάρκου. Η ιπποδρομία δεν τελείωσε.

To τέρμα της είναι στη Χίο...

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 80

Διαβάστε το κείμενο 4, παρατηρήστε την εικόνα με τα άλογα του Λυσίππου και συζητήστε στην τάξη την «οδύσσειά» τους. Αναφέρετε περιπτώσεις

και άλλων ελληνικών έργων τέχνης που βρίσκονται σε ξένες χώρες. Πώς νιώθετε γι' αυτό και τι προτείνετε;

• Οι Ρωμαίοι είχαν τη συνήθεια να στολίζουν τις πρωτεύουσες τους με μεταφερόμενα έργα τέχνης. Τα τέσσερα χάλκινα άλογα του αρχαίου γλύπτη Λύσιππου πέρασαν μια περιπέτεια καθώς μεταφέρθηκαν πολλές φορές.

• Η διαδρομή τους ήταν Χίος – Κωνσταντινούπολη – Βενετία – Παρίσι – Βενετία.

• Αρκετά ελληνικά έργα τέχνης βρίσκονται σε ξένες χώρες. Τα μάρμαρα του Παρθενώνα (γνωστά ως ελγίνεια από το όνομα του Άγγλου

λόρδου Έλγιν που τα πήρε από την Ελλάδα) βρίσκονται στο Βρετανικό μουσείο (Λονδίνο).

• Η Νίκη της Σαμοθράκης και η Αφροδίτη της Μήλου βρίσκονται στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.

• Η μεταφορά έργων τέχνης από μια χώρα μας προκαλεί αισθήματα λύπης και θυμού, ιδίως όταν τα έργα αρπάζονται και μεταφέρονται βίαια ή ύστερα από εξαγορά. Μπορεί να σκεφτεί κανείς στο εξωτερικό ότι τα έργα αυτά διαφημίζουν τη χώρα μας. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει δεκτό εφόσον συμφωνεί και η χώρα μας για την παραμονή τους εκεί. Επιπλέον οι ξένοι πρέπει να τα σέβονται προστατεύοντας και φροντίζοντας τα.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 81

Κωνσταντινούπολη Ένα αθλητικό σωματείο ήταν και αυτοί.

Παλάτι Αυτό ήταν το πρότυπο του ιπποδρόμου.

Βόσπορος Πήρε το όνομα από τον ιδρυτή της.

Κολοσσαίο Εκεί έμενε ο αυτοκράτορας.

Πράσινοι Στενό θαλάσσιο πέρασμα, κοντά στην Πόλη.

Προποντίδα Αυτοί οργάνωναν τις ιπποδρομίες.

Δήμοι Από εκεί έβλεπαν τις ιπποδρομίες οι θεατές.

Κερκίδες Πολλοί πήγαιναν να δουν τη νέα πρωτεύουσα.

Ιππόδρομος Σημαντικός κόλπος για την Πόλη.

Επισκέπτες Εκεί γίνονταν ιπποδρομίες και εκδηλώσεις

Κεράτιος Θάλασσα μεταξύ Βοσπόρου και Ελλησπόντου.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 82

Χωριστείτε σε μικρές ομάδες στην τάξη και συζητήστε τις ομοιότητες και τις διαφορές ανάμεσα στους Δήμους του Βυζαντίου και στα σημερινά

αθλητικά σωματεία. Ανακοινώστε τα συμπεράσματά σας στους συμμαθητές σας.

• Οι Δήμοι του Βυζαντίου (λαϊκά αθλητικά σωματεία) και τα σημερινά αθλητικά σωματεία έχουν αρκετές ομοιότητες και διαφορές.

• Ομοιότητες Κάθε σωματείο έχει: • Το δικό του χρώμα στη στολή των αθλητών του • Το δικό του σήμα • Το δικό του λάβαρο (σημαία) • Οπαδούς και φιλάθλους, οι οποίοι ψυχαγωγούνται κοντά

τους, αλλά και παθιάζονται για τη νίκη της ομάδας τους.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 83

Διαφορές • Οι Δήμοι του Βυζαντίου είχαν την αποκλειστική ευθύνη

της οργάνωσης των αγώνων. Αντίθετα τα σημερινά αθλητικά σωματεία δεν την έχουν.

• Οι Δήμοι του Βυζαντίου είχαν και άλλες αρμοδιότητες, σε αντίθεση με τα σημερινά αθλητικά σωματεία. Για παράδειγμα σε έκτακτες περιπτώσεις κινδύνου της πρωτεύουσας αναλάμβαν την υπεράσπισή της παίρνοντας θέση σε ορισμένο μέρος των τειχών.

• Οι Δήμοι απέκτησαν (αργότερα) πολιτική δύναμη. Αντίθετα τα σημερινά αθλητικά σωματεία δεν ανακατεύονται σε πολιτικές υποθέσεις.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 84

Ο ιππόδρομος γινόταν και τσίρκο

• Σε περιόδους που δε γίνονταν ιπποδρομίες, ο ιππόδρομος μετατρέπονταν σε τσίρκο, που έμοιαζε πολύ με τα σημερινά. Ένας επισκέπτης της πόλης γράφει γι' αυτό:

• «Σ' αυτό τον τόπο εμφανίζονται δεξιοτέχνες απ' όλα τα μέρη του κόσμου, για να παρουσιάσουν τα νούμερά τους (ακροβατικές ασκήσεις, ταχυδακτυλουργίες, χορευτικά νούμερα και κωμικές παντομίμες).

• Φέρνουν, ακόμη, λιοντάρια και λεοπαρδάλεις, αρκούδες και ονάγρους (ασιατικούς αγριογάιδαρους) και τα βάζουν να παλεύουν μεταξύ τους. Σε κανένα μέρος του κόσμου δεν μπορεί να απολαύσει κανείς ένα παρόμοιο θέαμα».

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 85

Αντιστοιχίστε τις λέξεις της πρώτης στήλης με την

πρόταση της δεύτερης στήλης που ταιριάζει σε καθεμιά.

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 86

7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Εργασία Ιστορίας Α΄ & Β΄ Τριμήνου

2006-2007 Θέμα: Ο Ιππόδρομος και οι Δήμοι του Ιπποδρόμου

ΣΤΡΑΤΗΣ ΒΑΡΒΑΓΙΑΝΝΗΣ

ΤΜΗΜΑ:Β1

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΗΡΟΔΟΤΟΥ Ν.

-1- Βαρβαγιάννης Στρατής 7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 87

Περιεχόμενα

Κεφάλαιο Ι: Οι Δήμοι .................................................................................... 3 Οι Δήμοι και η συμπεριφορά τους .................................................................... 3 Η οργάνωση των Δήμων ................................................................................... 3 Η διασπορά των Δήμων στην επαρχία ............................................................. 3 Οι οικονομικοί πόροι......................................................................................... 3 Άλλα καθήκοντα των Δήμων ............................................................................. 4 Η σχέση τους με την εξουσία ............................................................................ 4

Κεφάλαιο IΙ: Ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης και άλλοι Ιππόδρομοι .... 5 Ο αριθμός των ιπποδρόμων στο κέντρο και στην επαρχία.............................. 5 Η αρχιτεκτονική του Ιππόδρομου της Κωνσταντινούπολης ............................ 5 Η διακόσμηση του ιπποδρόμου ........................................................................ 5 Η Δραματοποίηση στον Ιππόδρομο ................................................................. 6 Το χρονικό των καταστροφών που έχει υποστεί ο Ιππόδρομος ..................... 6

Κεφάλαιο ΙΙI: Γλώσσα-Λογοτεχνία ................................................................. 7 Τα άσματα.......................................................................................................... 7 Η συνομιλία Πράσινων και Ιουστινιανού .......................................................... 7

Κεφάλαιο IV: Παραλληλισμός με σημερινά ποδοσφαιρικά σωματεία ............... 8 Εικόνες ........................................................................................................ 9 Βιβλιογραφία .............................................................................................. 11 Βιβλία .............................................................................................................. 11 Ιστοσελίδες ...................................................................................................... 11

-2- Βαρβαγιάννης Στρατής 7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 88

Κεφάλαιο Ι: Οι Δήμοι

Οι Δήμοι και η συμπεριφορά τους Οι δήμοι ήταν αθλητικά σωματεία, τα οποία μεταφέρθηκαν απ’ τη Ρώμη στην Κωνστα-

ντινούπολη μαζί με το έθιμο των ιπποδρομικών αγώνων. Αρχικά είχαν τα ίδια χαρακτηριστι-κά με τα αθλητικά σωματεία της Ρώμης και ήταν τέσσερις, οι Πράσινοι, οι Βένετοι (κυανοί), οι Ρούσσοι (ερυθροί) και οι Λευκοί. Αργότερα παρουσιάστηκαν δύο σημαντικές διαφορές μεταξύ των αθλητικών σωματείων της Ρώμης με της Κωνσταντινούπολης. Τα αθλητικά σω-ματεία της Κωνσταντινούπολης μειώθηκαν μόνο σε δύο, του Πράσινους και τους Βένετους, αφού οι Ρούσσοι και οι Λευκοί άρχισαν να αποκτούν σιγά σιγά παθητικό ρόλο και να παρα-τάσσονται στο πλευρό των Πράσινων και των Βένετων αντίστοιχα. Επίσης λόγω του φανα-τισμού του πλήθους, άρχισαν να δημιουργούνται φατρίες και οι δήμοι να αποκτούν πολιτικό χαρακτήρα. Αυτό προκάλεσε τη Στάση του Νίκα όπου Δήμοι άρχισαν να εκφράζουν τα πα-ράπονα τους για τον για την πολιτική του Τριβωνιανού και του Καππαδόκη και ζητούσαν την αντικατάσταση τους με βίαιους και χουλιγκανιστικούς τρόπους. Στη συνέχεια απαιτού-σαν να πάρουν την εξουσία οι ανιψιοί του Αναστάσιου και ο Ιουστινιανός να παραιτηθεί. Ο Ιουστινιανός παραλίγο να ενδώσει, μα ύστερα απ’ άρνηση της Θεοδώρας αποφάσισε να τους αντιμετωπίσει. Ο πολιτικός ρόλος των Δήμων είχε σαν αποτέλεσμα τη σφαγή 30.000 ανθρώπων από τον Βελισάριο και τον Μούνδο.

Από τα λεγόμενα του Προκόπιου μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι η συμπεριφορά των οπαδών των Δήμων ήταν βάρβαρη. Ο Προκόπιος λοιπόν γράφει ότι οι φανατικοί οπαδοί των Δήμων προκαλούσαν συνεχώς ζημιές και εμπρηστικές επιθέσεις στους δρόμους και τα κοινωφελή κτίρια της Κωνσταντινούπολης, ενώ όσον αφορά την εξωτερική τους εμφάνιση, ήταν άθλιοι καθώς ντύνονταν με σχισμένα ρούχα, άφηναν μεγάλες γενειάδες και μακρια μαλλιά που ήταν χτενισμένα προς τα πίσω, σύμφωνα με την περσική μόδα (είχαν μορφή βαρβάρων, όπως υποστηρίζει). Γι’ αυτό και αργότερα ειπώθηκε πως η Κωνσταντινούπολη είχε ξεπέσει στην κατάσταση που ήταν η παρηκμασμένη Ρώμη.

Η οργάνωση των Δήμων Οι Δήμοι είχαν μια συγκεκριμένη οργάνωση. Κάθε δήμος αποτελούνταν από έναν δή-

μαρχο (σαν αρχηγό) και στη συνέχεια μία ολόκληρη ιεραρχία από αξιωματούχους, δημοσί-ους υπαλλήλους, ταμίες, γραμματείς, αρχειοθέτες, ποιητές, μουσικούς, χορωδούς, ζωγρά-φους και γλύπτες, ηνιόχους και διασκεδαστές καθώς και κάποια απλά μέλη τα οποία ανα-γράφονταν σε ένα χαρτί το οποίο καταθέτονταν στο επαρχείο της πόλης. Παρόλα αυτά, οι δήμοι είχαν πολλά ακόμα μέλη τα οποία δεν καταγράφονταν σε εκείνο το χαρτί. Κατά το τέλος του έκτου αιώνα υπολογίζονται περίπου 1500 Βένετοι και 900 Πράσινοι.

Η διασπορά των Δήμων στην επαρχία Οι Δήμοι αναπτύχθηκαν και σε περιοχές που δεν είχαν ιππόδρομο, δημιουργώντας εκεί

κάποια συνδικάτα. Πολλοί υποστηρίζουν πως σε πολλές επαρχίες οι Δήμοι έπαιζαν το ρόλο πολιτοφυλακής. Επίσης σε κάθε περιοχή κάθε δήμος είχε και γυμνάσια όπου εκπαίδευε τους έφηβους και τους νέους της περιοχής.

Οι οικονομικοί πόροι ΟΙ κύριοι οικονομικοί πόροι που είχαν οι δήμοι για να επιτυγχάνουν να διοργανώνουν

αθλητικούς αγώνες προέρχονταν από διάφορους χορηγούς. Στις επαρχίες οι χορηγοί ήταν κοινωφελή ιδρύματα και, ενώ οι Δήμοι εξασφάλιζαν λεφτά και από κρατικές επιχορηγήσεις

-3- Βαρβαγιάννης Στρατής 7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 89

καθώς και από δημοτικούς φόρους. Στην ίδια την Κωνσταντινούπολη, όμως, μόνος χορηγός ήταν ο αυτοκράτορας, δηλ. στην προκειμένη περίπτωση ο Ιουστινιανός.

Άλλα καθήκοντα των Δήμων Οι Δήμοι εκτός από αθλητικά σωματεία και πολιτικές φατρίες είχαν πολλές φορές και

αμυντικά καθήκοντα. Έτσι είτε με δική τους πρωτοβουλία είτε με κρατική διαταγή παρατη-ρούνται πολλές φορές να συμβάλλουν στην οργάνωση της άμυνας της πόλης. Το 447 8000 μέλη των δήμων εργάστηκαν για την ανοικοδόμηση του κατεστραμμένου τείχους της Κων-σταντινούπολης. Κατά τη διάρκεια που αυτοκράτορας ήταν ο Μαυρίκιος, φρουρούσαν τα Μακρά τείχη ενώ το 602 συμμετείχαν σε μια εξέγερση του στρατού στο στρατόπεδο του Δούναβη στο πλευρό του Φωκά.

Ακόμα είχαν σημαντικό ρόλο στον γάμο του αυτοκράτορα αφού συνέθεταν και απήγγει-λαν το «επιθαλάμιο άσμα» κατά τη διάρκεια του γάμου καθώς και συνόδευαν την αυτοκρά-τειρα στο δρόμο για το μπάνιο της τις 3 πρώτες μέρες του γάμου σύμφωνα με το έθιμο.

Τέλος συνόδευαν τον αυτοκράτορα στις έφιππες παρελάσεις ή στα προσκυνήματα του στις εκκλησίες, συμμετείχαν στους χορούς του παλατιού.

Η σχέση τους με την εξουσία Ο Ιουστινιανός, φημολογείται ότι είχε μια ιδιαίτερη προτίμηση στους Βένετους λόγω των

θρησκευτικών τους πεποιθήσεων, γιατί ήταν ορθόδοξοι, καθώς και γιατί θεωρούνταν ανώ-τερης κοινωνικής τάξης σε σχέση με τους λαϊκότερους Πράσινους. Ακόμα και γιατί οι Πρά-σινοι ήταν μονοφυσίτες και ο Ιουστινιανός, όπως ξέρουμε, καταδίωκε συνεχώς τις αιρέσεις, ενώ οι Βένετοι θεωρούνταν ορθόδοξοι. Αργότερα αυτές οι φήμες διαψεύστηκαν σύμφωνα με τη στάση που κράτησε ο Ιουστινιανός απέναντι και στους δύο Δήμους, όσο η Στάση του Νίκα βρισκόταν σε εξέλιξη.

.

.

-4- Βαρβαγιάννης Στρατής 7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 90

Κεφάλαιο IΙ: Ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης και άλλοι Ιππόδρομοι

Ο αριθμός των ιπποδρόμων στο κέντρο και στην επαρχία Ο ιππόδρομοι που καταγράφονται κατά την εποχή του Ιουστινιανού ήταν πάρα πολλοί

με πιο γνωστούς αυτούς της Κωνσταντινούπολης, της Αντιόχειας, της Αλεξάνδρειας, της Θεσσαλονίκης, της Χαλκηδόνας, της Νικομήδειας, της Έδεσσας, της Λαοδίκειας, της Απά-μειας, της Βηρυτού, της Τύρου, της Καισαρείας, της Παλαιστίνης, της Γέρασας, της Βό-στρας, του Οξύρρυγχου της Αιγύπτου μα και της μικρής Γορτυνίας. Δηλαδή ξεπερνούσαν τους 15 ιπποδρόμους.

Η αρχιτεκτονική του Ιππόδρομου της Κωνσταντινούπολης Ο ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης αποτελούσε τμήμα του παλατιού. Υπήρχε μάλι-

στα και εσωτερικός δρόμος που συνέδεε την Δάφνη, το κεντρικό σημείο του παλατιού με τον Ιππόδρομο. Στη θέση του Ιππόδρομου της Κωνσταντινούπολης σήμερα βρίσκεται το τζαμί Ατ-Μεϊδάν που έφτιαξε ο σουλτάνος Αχμέτης

Φτιάχτηκε απ’ τον Μ. Κωνσταντίνο με πρότυπο το Circus Maximus της Ρώμης. Το κτί-σμα κλείνει στα ΝΔ από τη σφενδόνη, οι κερκίδες της οποίας στηρίζονται σε ναι ψηλή και ογκώδη υποδομή, που εξισορροπεί την διαφορετική κλίση του εδάφους στα δύο άκρα του Ιπποδρόμου. Βρισκόταν στον άξονα ΝΔ-ΒΑ και κατέληγε στα ΒΑ σε μια πολυώροφη κατα-σκευή με πύλες τοξωτές. Στο ισόγειο βρισκόταν το «μαζζανιον» με 10 ή 12 θύρες και στον πάνω όροφο βρισκόταν οι χώροι για τα μέλη των 4 δήμων.

Άλλες είσοδοι προς τον Ιππόδρομο και τις Κερκίδες βρισκόταν στις μακρές πλευρές: στα Δ η Νεκρά Πύλη ( από όπου μπήκε ο Βελισσάριος στον Ιππόδρομο για να σκοτώσει 30000 ανθρώπους και να σημάνει το τέλος της Στάσης του Νίκα) και η Lausos Πύλη, στα Α, μία πύλη προς το «κάθισμα» (Μονόπορτα) και προς το μεγάλο παλάτι. Περίπου στη μέση της ΝΑ πλευράς, απέναντι από τον Οβελίσκο του Θεοδοσίου βρισκόταν στο επίπεδο της αρένας το «στάμμα», μία ανοιχτή στοά από κίονες. Πάνω στη στοά βρισκόταν το «κάθι-σμα», το αυτοκρατορικό θεωρείο, χωριστά από τις υπόλοιπες κερκίδες και πιθανώς τονι-σμένο από πλουσιότερα αρχιτεκτονικά στοιχεία, το οποίο μέσω μίας πύλης και μιας μεγά-λης σκάλας συνδεόταν απευθείας με τα υπόλοιπα τμήματα του παλατιού. Μπροστά βρισκό-ταν το «κάγκελλον» , δηλαδή η εξέδρα του αυτοκράτορα και των ακόλουθών του. Στη μέση της αρένας υπήρχε μια χαμηλή κρηπίδα, όπου ήταν στημένα μνημεία και αγάλματα.

Το μήκος του ήταν 420-440 μέτρα και το πλάτος του 177 με 125 μέτρα, ενώ η αρένα άγγιζε σε πλάτος τα 80 μέτρα. Υπολογίζεται ότι η χωρητικότητα του ήταν γύρω στα 30.000 άτομα.

Η διακόσμηση του ιπποδρόμου Ο Ιππόδρομος διακοσμούνταν από διάφορα αξιόλογα έργα τέχνης, κυρίως αγάλματα

ομηρικών θεών και ηρώων, ανδριάντες εθνικών χριστιανών βασιλιάδων, μαρτύρων του Ευ-αγγελίου, ηνιόχων, φιλοσόφων και γιατρών. Τα κυριότερα έργα τέχνης που βρίσκονταν στον Ιππόδρομο ήταν οι τέσσερις χρυσοί ίπποι, έργο του Λύσιππου, που ήταν τοποθετημέ-νοι στο κέντρο του Ιππόδρομου, όπου γίνονταν οι αγώνες, η πορφυρένια κολώνα που είχε πάει εκεί ο Μ. Κωνσταντίνος (η οποία διασώζεται ως και σήμερα), η χάλκινη στήλη με τα τρία κεφάλια φιδιών, που ήταν τοποθετημένη στο μαντείο των Δελφών, ο αξιοθαύμαστος χάλκινος Ηρακλής, επίσης έργο του Λύσιππου, ο Καλυδώνιος Κάπρος, επίσης από χαλκό, ο χάλκινος αετός, μια νεαρή κοπέλα που κρατούσε έναν έφιππο στρατιώτη και ένα άγαλμα

-5- Βαρβαγιάννης Στρατής 7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 91

της Άρτεμης, όπου γύρω του γυμνάζονταν οι παλαιστές. Το 390, επί Θεοδοσίου του Α, στή-θηκε στη σπίνα του Ιπποδρόμου το μεγαλύτερο άνω τμήμα ενός οβελίσκου από το Καρνάκ της Αιγύπτου, σαν Μνημείο της νίκης του εναντίον του Μάξιμου και του Βίκτορα. Ο οβελί-σκος, 19,6 μέτρα ψηλός, στηρίζεται σε μια τετράγωνη, μαρμάρινη βάση που είχε ανάγλυφες παραστάσεις και στις 4 πλευρές της. Στη βάση απεικονίζονται ο Θεοδόσιος και οι αυλικοί του στο κάθισμα, καθώς και η ανέγερση του οβελίσκου και αγώνες στον Ιππόδρομο.

Η Δραματοποίηση στον Ιππόδρομο Πολλές φορές στους Ιπποδρόμους λάμβαναν μέρος και θεατρικές παραστάσεις, από

σπουδαίους μίμους. Κυρίως, τα θέματα με τα οποία ασχολούνταν οι ηθοποιοί ήταν η πα-ντομίμα, ενώ έλειπε η τραγωδία που είχε αναπτυχθεί απ’ τους Αρχαίους Έλληνες. Ακόμα και στα θέατρα υπήρχε συμμετοχή των Δήμων, άρα μεγάλος φανατισμός του πλήθους, ο οποίος οδηγούσε σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Γι’ αυτό και η εκκλησία αποδοκίμαζε το θέ-ατρο και τους ηθοποιούς, στους οποίους δεν επέτρεπε να μεταλάβουν παρά μόνο τη στιγμή του θανάτου τους. Ήταν μια εποχή παρακμής για αυτήν την σπουδαία τέχνη.

Το χρονικό των καταστροφών που έχει υποστεί ο Ιππόδρομος Κατά το χρονικό της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και της Τουρκοκρατίας ο Ιππόδρομος

υπέστη πολλές καταστροφές από βιαιότητες του φανατισμένου πλήθους, είτε από του κατα-κτητές (Φράγκους-Τούρκους). Το 406 κάηκαν πολλές θέσεις, τον 6ο αιώνα καίγονται πάλι πολλές ξύλινες θέσεις ενώ το 507 οι θόλοι καταρρέουν. Το 532 δέχεται πολλές ζημιές από τους φανατισμένους οπαδούς των Δήμων κατά τη διάρκεια της Στάσης του Νίκα τις οποίες επισκευάζει ο Ιουστινιανός. Το 12ο αιώνα δέχεται πλήγμα από πολλούς σεισμούς ενώ το 1203-1204, υπέστη μεγάλες ζημιές από την πυρκαγιά που έβαλαν στην πόλη οι Φράγκοι, ενώ καταστρέφονται όλα τα καθίσματα της Δ πλευράς. Το τέθριππό που διακοσμούσε τον πύργο της βόρειας πρόσοψης μεταφέρθηκε στη Βενετία. Επίσης ένας μεγάλος αριθμός χάλκινων αγαλμάτων έλιωσαν για να μετατραπούν σε νομίσματα. Το 13ο-15ο αιώνα, επειδή ο Ιππόδρομος χρησιμοποιείται για γυμναστικούς αγώνες, γίνονται ορισμένες αλλαγές, οπό-τε το παλιό αρματόριο μετατρέπεται σε εξέδρα των γυναικών της αυλής, ενώ οι κίονες στη σφενδόνη μειώνονται από 37 σε 14. Το μήκος της αρένας μικραίνει στα 370 μ. ενώ το πλά-τος κυμαίνεται από 68-180 μ. Τον 15ο με 16ο αιώνα, ύστερα απ’ την άλωση της Πόλης, πολλά μέρη του ιπποδρόμου, κίονες κλπ χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία άλλων κτι-σμάτων ή τζαμιών. Τον 19ο αιώνα γίνονται αναστηλωτικές και αρχαιολογικές εργασίες. Ύ-στερα από όλες αυτές τις καταστροφές το έδαφος της αρένας εντοπίζεται 5 μ. ψηλότερα απ’ το σημείο που βρισκόταν παλιά.

-6- Βαρβαγιάννης Στρατής 7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 92

Κεφάλαιο ΙΙI: Γλώσσα-Λογοτεχνία

Τα άσματα Καθώς ο αυτοκράτορας έμπαινε μέσα στον Ιππόδρομο, κατά τον μήνα Μάιο οι Πράσι-

νοι τον χαιρετούσαν πρώτοι ψάλλοντας: « Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλει ». Και συ-νέχιζαν οι Βένετοι λέγοντας : « Φέρον υγειά και χαρά και την ευημερία ». Και συνέχιζαν και οι δύο ψάλλοντας έναν έναν τους στίχους του πανάρχαιου δημοτικού αυτού τραγουδιού, που δεν μας έχει διασωθεί όλο, παρά μόνο οι δύο αυτοί πρώτοι στίχοι.

Η συνομιλία Πράσινων και Ιουστινιανού Η παρακάτω συνομιλία θεωρείται απ’ τις πιο περίεργες συνομιλίες αυτοκράτορα με το

λαό του, αφού αντί για τον Ιουστινιανό μιλάει ο Μανδάτωρ. Η συνομιλία αυτή ήταν και η αρχή της Στάσης του Νίκα, αφού μετά τις συνεχείς προσβολές οι Πράσινοι ξεσηκώθηκαν:

Πράσινοι: Έτη πολλά Ιουστινιανέ Αύγουστε του βίνκας. Αδικούμαι, μόνε αγαθέ, ου βα-στάζω. Οίδε ο Θεός φοβούμαι ονομάσαι μη πλέον ευτηχήση και μέλλω κινδινεύειν.

Ιουστινιανός: Τι εστίν; Ουκ οίδα Πράσινοι: Ο πνεονεκτών με, Τρισαύγουστε εις τα τσαγγάρια ευρίσκεται. Μανδάτωρ: Τις εστιν εκείνος, ουκ οίδαμεν. Πράσινοι: Συ και μόνος οίδας, Τρισαύγουστε, τις πλεονεκτεί με σήμερον. Καλοπόδιος, ο

σπαθάριος αδικεί με δέσποτα. Μανδάτωρ: Ουκ έχει πράγμα ο Καλοπόδιος. Πράσινοι: Ει τις ποτέ εστίν, τον μωρόν ποιήσοι του Ιούδα, Ο Θεός ανταποδώσοι αυτώ

αδικούντι με δια τάχους Μανδάτωρ: Υμείς ουκ ανέρχεσθε εις το θεωρήσαι ειμή εις το υβρίσαι τους άρχοντας Πράσινοι: Ει τις δήποτε αδικεί με, τον μόρον ποιήσοι του Ιούδα Μανδάτωρ: Ησυχάσατε, Ιουδαίοι, Μανιχαίοι και Σαμαρείται Πράσινοι: Ιουδαίους και Σαμαρείτες αποκαλείς; Η Θεοτόκος μετά όλων Μανδάτωρ: Έως πότε εαυτούς καταράσθε. (Οι Πράσινοι εξαγριώνονται και φωνάζουν) Μανδάτωρ: Όντως ει μη ησυχάζετε αποκεφαλίζω υμάς. Πράσινοι: Και ει τι αν ειπώμεν θλιβόμενοι μη αναγκαστεί το κράτος σου, γαρ το θείον

πάντων ανέχεται. Λόγον έχοντες αυτοκράτωρ, ονομάζομεν άρτι τα πάντα. Που εστιν ουκ οίδαμεν ούδε το παλάτιον, Τρισαύγουστε, ούδε πολιτείας κατάστασις.

Μανδάτωρ: Έκαστος ελεύθερος όπου θέλει ακινδύνως δημοσιεύει. Μανδάτωρ: Ετοιμοθάνατοι, ούδε των ψυχών υμών φείδεσθε. Πράσινοι: Επορθήτω το χρώμα τούτο. Και η δίκη ου χρηματίζει. Άνες το φονεύεσθαι και

άφες κολαζόμεθα. Ίδε πηγή βρύουσα και όσους θέλεις κόλαζε. Αληθώς δύο ταύτα φέρει ανθρώπινη φύσις, είθε Σαββάτιος μη εγεννήθη υιό φονεά. (Ο Σαββάτιος ήταν ο πατέρας του Ιουστινιανού).

Ύστερα από αυτή τη βλασφημία οι Βένετοι ξεσηκώθηκαν παίρνοντας το μέρος του Ιου-στινιανού, κάτι πάνω στο οποίο βασίζεται η υποστήριξη του Ιουστινιανού στους Βένετους.

Πράσινοι: Πότε ου σφάζεις και αποδημείς Βένετοι: Συ δε σφάζεις και διακενής. Τους φονείς γαρ του σταδίου υμείς μόνοι έχετε. Πράσινοι: Δέσποτα Ιουστινιανέ αυτοί παρακάλουσι και ουδείς αυτούς φονεύει. Νοήσοι ο

μη θέλων. Τον Ξυπώλην τον εις το ζεύγμα τις φόνευσε αυτοκράτωρ; Μανδάτωρ: Υμείς αυτόν φονεύσατε Πράσινοι: Τον υιό του Επάφάθου τις εφόνευσεν αυτοκράτωρ; Μανδάτωρ: Και αυτόν υμείς φονεύσατε και του Βένετους εμπλέκετε. Πράσινοι: Άρτι Κύριε, ελέησον, τυρανείται η αλήθεια. […] Πόθεν αυτή η δυστυχία. Μανδάτωρ: Βλάσφημοι και θεοχάλοτοι ως πότε ουχ ησυχάζετε;

-7- Βαρβαγιάννης Στρατής 7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 93

Κεφάλαιο IV: Παραλληλισμός με σημερινά ποδοσφαιρικά σω-ματεία

Οι Δήμοι του Ιπποδρόμου (πριν βέβαια αποκτήσουν πολιτική εξουσία) ήταν για τότε κάτι σαν τα σημερινά ποδοσφαιρικά σωματεία, με μόνη διαφορά ότι ασχολούνταν με τις αρματο-δρομίες γιατί τότε το ποδόσφαιρο δεν είχε ανακαλυφθεί. Γι΄ αυτό και υπάρχουν ακόμα πολ-λές ομοιότητες. Π.χ.

• Το όνομα μιας ομάδας πολλές φορές το λέμε ανάλογα με το χρώμα της φανέλας των ποδοσφαιριστών (π.χ. κυανόλευκοι ή ερυθρόλευκοι)

• Το κοινό φανατίζεται, έτσι, δημιουργούνται οι οπαδοί μα και τα βίαια επεισόδια που συχνά συμβαίνουν στα γήπεδα και τους δρόμους και συχνά μας θυμίζουν τη Στάση του Νίκα σε μια πιο ήπια μορφή.

• Ο πιο πολύς κόσμος ασχολείται με αυτά και όσοι δεν υποστηρίζουν τη μια ομάδα υποστηρίζουν την άλλη, καθώς οι μικρότερες έχουν πολύ λίγο κοινό.

• Όπως και οι Δήμοι τότε ήταν τέσσερις, έτσι και τώρα οι μεγάλες ομάδες είναι τέσσε-ρις, η Α.Ε.Κ., ο Π.Α.Ο.Κ., ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός.

• Παρόμοια με τη σημερινή εποχή βρέθηκαν πλίνθοι και κομμάτια ελεφαντοστού με συνθήματα υπέρ των Δήμων. Το πιο περίεργο είναι μια κτένα με το σύνθημα «νικά η τύχη + Ελλαδίας κε Βένετων + αμήν», κάτι που μαρτυρά ότι υποστηρίκτριες των Δήμων ήταν και οι γυναίκες!

Αν τώρα συγκρίνουμε τα ποδοσφαιρικά σωματεία με τους Δήμους μόλις αυτοί απέκτησαν πολιτική εξουσία, παρατηρούμε πως αυτή είναι και η μόνη διαφορά.

-8- Βαρβαγιάννης Στρατής 7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 94

Εικόνες

1

2

3

1- Αρματοδρομίες στον Ιππόδρομο (ανάγλυφο). 2- Η Θεοδώρα παροτρύνει το Ιουστινιανό να μην εγκαταλείψει το θρόνο (σύγχρονη απεικόνιση) 3- Αναμέτρηση Βένετων και Πράσινων μέσα στον Ιππόδρομο

-9- Βαρβαγιάννης Στρατής 7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 95

4

5

6

7

4- Ο οβελίσκος του Τούθμωση ΙΙΙ από το Κάρνακ 5- Περίγραμμα της σφενδόνης 6- Άποψη της Σφενδόνης του Ιπποδρόμου από τα νότια. Κάτω βρίσκεται ο τούρκικος μαχα-λάς 7- Άποψη του Ιπποδρόμου κατά τον 15ο αιώνα

-10- Βαρβαγιάννης Στρατής 7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 96

Βιβλιογραφία

Βιβλία Ιστορία Παπαρηγόπουλου Papyrus Larousse Britannica Ιστορία του Ελληνικού Έθνους Η εποχή του Ιουστινιανού (J.A.S. Evans) Γενική Ιστορία Παλιό βιβλίο Ιστορίας Β’ τάξης Γυμνασίου Bilexikon zur topographie Istanbuls (Wolfgang Muller-Wiener)1 Constantinople (Philip Sherrard)2

Ιστοσελίδες Homepages.pathfinder.gr/AKADEMIA/site/history/nika.htm - 25k -

1 Τα αποσπάσματα από το συγκεκριμένο βιβλίο καθώς και η μετάφραση τους στα ελληνικά πα-

ραχωρήθηκαν ευγενώς από ομάδα αρχαιολόγων της 1ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. 2 Ως ανωτέρω

-11- Βαρβαγιάννης Στρατής 7ο Γυμνάσιο Γλυφάδας

Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής σελ. 97