3341

Εβδομαδιαία εφημερίδα της Ανανεωτικής Αριστεράς • Κυριακή 21 Ιουνίου 2015 • Αρ. φ. 1256 • 2 €

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ

Στ. Παπαγιαννόπουλος:Τι είναι το «συμπληρωματικόνόμισμα»Τα πλεονεκτήματα των τίτλωνέναντι φορολογικών υποχρεώ-σεων σελ. 6

...Σ. Βιδάλη: «Επαχθή»παιγνίδια; «Στημένο» χρέος;Το ποδόσφαιρο ως εργαλείοιδεολογικής και όχι μόνονηγεμονίας γιατην καθημερινότητα σελ. 15

...Ο. Αθανασίου: Η ΕΡΤεπαναλειτουργεί, το στοίχημαδεν έχει κερδηθείΣτόχος η ΕΡΤ1 να έχειενημερωτικό χαρακτήρα, η ΕΡΤ2ψυχαγωγικό και η ΕΡΤ3να παρουσιάζει θέματατης περιφέρειας σελ. 14

...Μ. Ρένεσης: Ως το 2018ο αγωγός φυσικού αερίουστην ΕλλάδαΤα συμπεράσματα απότο διεθνές οικονομικό φόρουμΑγίας Πετρούπολης σελ. 22

...Γκ. Στάντινγκ: Κάτι σάπιουπάρχει στο βασίλειοτης Γηραιάς ΑλβιώναςΜε αφορμή την επέτειοτων 800 χρόνων από τη συγγραφήτης Μεγάλης Χάρτας σελ. 30, 31

...Προδημοσίευση: «Άλμπα»Μια ποιητική συλλογήτου Θωμά Τσαλαπάτη σελ. 26

Οι κόκκινεςγραμμέςυπάρχουν,όταντηρούνται

Αυτή η πρωτοβουλίασυλλογής υπογραφώνκατά οποιασδήποτε

συμφωνίας με τους δανειστές,που θα περιλαμβάνει νέαμέτρα λιτότητας απευθύνεταιστον κόσμο της Αριστεράς καιτων κινημάτων, που δεν τουαξίζει να παραμένει σε αυτήτην παραλυτική αναμονή, ούτενα ανεχτεί –πολύ περισσότερονα αναγκαστεί ναυπερασπιστεί– μορφέςμνημονιακής διολίσθησης.Στη σημερινή συγκυρία δεναρκεί να διεξάγεται ησυζήτηση με επιθετικούςπροσδιορισμούς του τύπου

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙ∆Α 2

Σ. Ρομπόλης:Το ασφαλιστικόδεν θα σωθείμε τη λογικήτων δανειστών

σελ. 10, 11

Για μια Ευρώπητης δημοκρατίαςΣτη συγκέντρωση διαμαρτυρίας των

συνδικάτων, σήμερα στις 19:30, καλείκαι ο ΣΥΡΙΖΑ, τονίζοντας ότι: «Οι ερ-

γαζόμενοι, οι άνεργοι, η νεολαία, ο ελ-ληνικός λαός ,αλλά και οι υπόλοιποι

λαοί της Ευρώπης, δίνουμε ένα ηχηρόμήνυμα αντίστασης στον δήθεν μονό-

δρομο της λιτότητας, μήνυμα αντί-στασης στους εκβιασμούς και στην

καλλιέργεια κλίματος φόβου. Αγωνι-ζόμαστε για τις ζωές μας και το για

μέλλον των παιδιών μας. Παλεύουμεγια μια Ευρώπη της δημοκρατίας και

της αλληλεγγύης. Παραμένουμεακλόνητοι στη μάχη για τον τερματι-

σμό της λιτότητας και την υπερά-σπιση της αξιοπρέπειας της χώρας».

Αντίστασηστα τελεσίγραφα

Τάκης Καφετζής:Η πολλαπλότητα του ΣΥΡΙΖΑδυναμώνει τη διαπραγμάτευση

Σελίδες 12, 13

Γιώργος Καπόπουλος:Τελεσίγραφα χωρίςημερομηνία λήξης

Σελίδα 9

ΜΜΙΙΣΣΕΕΛΛ ΙΙΣΣΟΟΝΝ

Το ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει λάβει μέχρι στιγμής κανένα μέτροελέγχου φυγής κεφαλαίων, καταδεικνύει τη βούληση της να παίξει πλήρωςτο παιχνίδι της διαπραγμάτευσης. σελ. 7

Η αναλγησία γεννά κινδύνουςΌταν η μεταναστευτική πολιτική εξαρτάταιαπό τον προϋπολογισμό. Μιλούν στην “Εποχή”αρμόδιοι υπουργοί και φορείς. σελ 16-17

Πίσω από την τελεσιγραφική μορφή των δηλώσεων πολλώνπολιτικών παραγόντων της ευρωζώνης και της ΕΕ και του πολ-λαπλασιασμού τους από τον «ενισχυτή» των συστημικών μίντια,εύκολα διακρίνει κάποιος την πραγματική ανησυχία που προκα-λεί το ενδεχόμενο να μην υπάρξει τελικά πεδίο συμφωνίας Ελ-λάδας και θεσμών μέσα στην επόμενη εβδομάδα ή ως το τέλοςτου μήνα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε αυστηρή προειδοποίηση προςτην ελληνική κυβέρνηση ότι πρέπει να προσέλθει χωρίς καθυ-στέρηση με «σοβαρές προτάσεις» επί ποινή εγκατάλειψης στοέλεος της χρεοκοπίας και της εξόδου από την ευρωζώνη, συνο-δεύεται αμέσως μετά από κινήσεις και δηλώσεις προθέσεων γιασυνέχιση των διαπραγματεύσεων. Κάθε απόρριψη των συμβιβα-στικών προτάσεων της Αθήνας συνοδεύεται αμέσως μετά απόανακοινώσεις για νέες συγκλήσεις ανώτερων κοινοτικών οργά-νων για νέες συζητήσεις.

Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα προγραμματίστηκε η αυριανή

έκτακτη σύνοδος κορυφής και αμέσως λάβαμε, από τα πιο αρ-μόδια χείλη, της κ. Μέρκελ, τη διαβεβαίωση ότι τίποτε δεν τε-λειώνει τη ∆ευτέρα εάν δεν υπάρξει συμφωνία. Ήδη δείχνουν ωςνέο ορόσημο την τακτική σύνοδο της 25ης Ιουνίου.

Με τον κ. Ντράγκι να επισημαίνει ότι χωρίς συμφωνία και μεχρεοκοπία της Ελλάδας «μπαίνουμε σε αχαρτογράφητα νερά»και τη δήλωσή του ότι η εντολή που έχει ως διοικητής της ΕΚΤ«εξαρτάται από τη θέληση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων», φαί-νεται ότι κινούμαστε στο έδαφος της αναζήτησης λύσης στο πο-λιτικό επίπεδο ή ακόμα και μετάθεσης της λύσης για το εγγύςμέλλον με πρόνοια για την εκπλήρωση των άμεσων δανειακώνυποχρεώσεων της Αθήνας.

Με δεδομένο ότι στην πολιτική αναμέτρηση παίρνει ήδη μέροςκαι ο λαϊκός παράγοντας, είναι φανερό ότι η επίδραση της συμ-μετοχής του θα μετράει από εδώ και πέρα σημαντικά στην έκ-βαση αυτής της κρίσιμης μάχης.

•

Μονομερές μορατόριουμ, σε περίπτωση μη συμφωνίας

ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ, ΜΕ ΤΟ ΝΟΥ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ

22 Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015ΘΕΜΑΤΑ

ΕΒ∆ΟΜΑ∆ΙΑΙΑ ΕΦΗΜΕΡΙ∆Α ΤΗΣ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣΙδιοκτήτης: Εκδοτικός - ∆ημοσιογραφικός Συνεταιρισμός Κοινωνικών,Πολιτικών και Πολιτιστικών Μελετών και ∆ραστηριοτήτων Η ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝ Π.Ε.

Βλαχάβα 11 & Αθηνάς, 3ος όροφος,Αθήνα 105 51

ΤΗΛΕΦΩΝΑ 3630523, 3619513 - 3619514 •FAX: 3619610

Εκδότρια:Ασημίνα ∆αβάκη - Κλαυδιανού

Συνδρομές (σε ευρώ)• Εσωτερικού: 150 • Kύπρος: 250

• Ευρώπη: 250 • Λοιπός κόσμος: 250Α.Φ.Μ. 096207018 - ∆ΟΥ: ΣΤ’ Αθηνών

Αρ. Λογαριασμού: 72038528658ΙΒΑΝ GR 3801107200000072038528658

ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑΗλεκτρονική ∆ιεύθυνση:

epohigr@gmail.comwww.epohi.gr

Κωδικός εντύπου: 3341ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ ΚΛΕΝΙΚ Ε.Ε.

Στο μεταξύ η Ελλάδα ταξιδεύειολοένα ταξιδεύεικι αν «ορώμεν ανθούν πέλαγοςΑιγαίον νεκροίς»είναι εκείνοι που θέλησαν να πιάσουντο μεγάλο καράβι με το κολύμπιεκείνοι που βαρέθηκαν να περιμένουντα καράβια που δεν μπορούννα κινήσουντην ΕΛΣΗ τη ΣΑΜOΘΡΑΚΗτον ΑΜΒΡΑΚΙΚO.

(Γιώργος Σεφέρης,Με τον τρόπο του Γ.Σ.)

Του Θωμά Τσαλαπάτη

Ηταν την περίοδο εκείνη, που οιφωνές για έξοδο της Ελλάδας απότην Ευρώπη όλο και πύκνωναν.

Πολλές από τις φωνές αυτές διατυπώνον-ταν ως κίνδυνος, σαν μια τελευταία προει-δοποιητική κραυγή πριν από τη σύγκρουση,άλλες ανέμιζαν το συμπέρασμα ως απειλή,περιέγραφαν την έξοδο ως την ύστατη τι-μωρία και καταδίκη ενός λαού που ξαστό-χησε. Τέλος, ήταν οι φωνές αυτών που πε-ριέγραφαν την έξοδο περίπου ως ευλογία,ως απαραίτητη προϋπόθεση για μια νέααρχή της χώρας και της οικονομίας σε νέεςβάσεις και νέα θεμέλια. Οι περισσότεροι με-τεωρίζονταν κάπου ανάμεσα σε αυτές τιςαπόψεις, άλλοτε αβέβαιοι και άλλοτε θυ-μωμένοι, άλλοτε σίγουροι και άλλοτε φοβι-σμένοι. Τα νέα από τον ευρωπαϊκό τύπο συ-νηγορούσαν υπέρ της μίας ή της άλλης με-ριάς, συνιστούσαν ψυχραιμία στις πολιτι-κές κινήσεις ή απλώς άπλωναν δάχτυλααπειλής ή βλαστήμιας προς το νοτιοανατο-λικό άκρο της ηπείρου. Άσχετα όμως με τιςγνώμες, τις προβλέψεις και τις ευχές τουκαθενός, κανείς δεν περίμενε την εξέλιξηπου ακολούθησε.

Μια ρωγμή που εξαπλώθηκε

Όλα ξεκίνησαν από μία ρωγμή, κάπουστα δυτικά στο νομό Θεσπρωτίας. Μιαρωγμή απότομη, που κατέληξε να γίνειρήγμα. Σίγουρα από την αρχή η εξέλιξηπροκάλεσε εντύπωση, αφού η περιοχή δενήταν γνωστή για τη σεισμοπαθή της ιστο-ρία. Το ρήγμα όμως άρχισε να μεγαλώνεικαι να εξαπλώνεται, να βαθαίνει και να μα-κραίνει κατά μήκος των συνόρων με τηνΑλβανία. Η ταχύτητα της εξάπλωσης επι-ταχύνθηκε. Σύντομα το ρήγμα αγκάλιασεκαι τους γειτονικούς νομούς των Ιωαννίνωνκαι της Καστοριάς με μια ταχύτητα, που δενέλεγε να κοπάσει. Όταν πια κάλυψε ολό-κληρο το βορειοδυτικό τμήμα της χώραςκατά μήκος των συνόρων, οι προθέσεις τουφάνηκαν ξεκάθαρες. Το ρήγμα τεντωνόταν,ξεκινώντας από λακκούβα, να γίνει τελικάαμετάκλητο σύνορο, σαν μια κλωστή πουπροεξέχει και ενώ μηχανικά την τραβάς κα-ταλήγεις να ξηλώσεις ολόκληρο το πουλό-βερ. Ολόκληρη η χώρα ξεκόλλησε από τηνήπειρο. Μόνο το βόρειο κομμάτι του νομούΕύρου επέμεινε στην ηπειρωτική του ταυ-τότητα, κάνοντας ολόκληρη τη χώρα να με-τεωρίζεται ως εκκρεμές, μια προς ανατολήκαι μια προς δύση, αβέβαιη για την ταυτό-τητα και τον προσανατολισμό της. Μαμόλις για λίγο. Σύντομα η αποκόλληση ολο-κληρώθηκε και αυτό που τα μαθήματα τηςγεωγραφίας μας έμαθαν να αποκαλούμεχερσόνησο, ήταν πια νησί.

Η Ελλάδα πλέει στη Μεσόγειο μόνη,πλωτό νησί της μοναξιάς και της εσωστρέ-φειας, νησί ξαφνιασμένων κατοίκων και

αμφίβολης κατεύθυνσης. Οι πρώτοι πουένιωσαν το πρόβλημα της νέας αυτής κατά-στασης, ήταν οι εθνικιστές (όλων των πα-ρατάξεων). Βλέπετε, η απώλεια των συνό-ρων αφαίρεσε το μεγαλύτερο κομμάτι τηρητορικής τους σε σχέση με εχθρούς καικινδύνους. Μονίμως ετεροπροσδιοριζόμε-νοι, έμειναν τελικά, χωρίς χαρακτηριστικάνα γκρινιάζουν για τον καιρό και τη φου-σκοθαλασσιά της Μεσογείου, σαν απομο-νωμένοι γέροντες στην άκρη του καφε-νείου. Η αλήθεια είναι πως η αποκόλλησηαπό την ήπειρο έφερε αρκετές αλλαγές, οιεισαγωγές και οι εξαγωγές δέχτηκανπλήγμα, αφού ενώ η χώρα ταξίδευε κανείςδεν ήταν σίγουρος που θα τη συναντήσει γιανα ανταλλάξει. Κάτι παρόμοιο συνέβη καιμε τον τουρισμό, μια και η συνεχής μετακί-νηση προκαλούσε ανησυχία στους επισκέ-πτες. Αλλά μόνο στην αρχή. Στη συνέχειατο ενδεχόμενο διαμονής στα περιπλανώ-μενα νησιά, έγινε από μόνο του πόλοςέλξης τόσο διαφορετικός, ώστε να εκτινά-ξει τον αριθμό επισκέψεων παρά τις αντι-κειμενικές δυσκολίες, που προκλήθηκαναπό το αβέβαιο του γεωγραφικού προσδιο-ρισμού.

Μια αξεπέραστη δυσκολίαστα όρια της εξαφάνισης

Τώρα η χώρα πλέει δυτικά, ίσα προς ταστενά του Γιβραλτάρ, ζητώντας πιο ευρύ-χωρες θάλασσες. Κανείς δεν γνωρίζει καικανείς δεν ρυθμίζει την κατεύθυνσή της. Τανησιά ακολουθούν το κύριο σώμα τηςχώρας όπως οι μονάδες του στόλου τηναυαρχίδα. Σύντομα όλοι οι κάτοικοι άρχι-σαν να αυτόπροσδιορίζονται ως νησιώτες.Άλλωστε, αυτό που τις πρώτες μέρες έμοι-αζε με τον ερχομό της αποκάλυψης και μεμια αξεπέραστη δυσκολία στα όρια της εξα-φάνισης, σταδιακά υποβαθμίστηκε σε κα-θημερινότητα, σε ένα συνήθειο σαν όλα ταάλλα. Εδώ, οι κάτοικοι ανεβαίνουν στις ψη-λότερες κορυφές, να αγναντέψουν τα κα-θημερινά νέα τοπία, τα παιδιά (αν και κα-νείς δεν τα ρώτησε) είναι χαρούμενα, γιατίέχουν περισσότερο χώρο για βουτιές και ταπουλιά ακολουθούν την πέτρινη σχεδία μεπρόθεση φιλική, αποδημώντας μαζί τηςπρος άγνωστη κατεύθυνση. Και αν η πορείατης χώρας παραμένει άγνωστη, το ίδιο συμ-βαίνει και με την πορεία της ζωής εδώ καιχιλιάδες χρόνια. Αυτό οι κάτοικοι το συνει-δητοποίησαν ήδη από τις πρώτες μέρες και

έμαθαν να ζουν με αυτή την απόφαση, πλέ-οντας μακριά από φόβους και εκβιασμούς,τραβώντας κουπί πάνω σε ένα πλωτό νησί,με τον καιρό –άλλοτε ευνοϊκό και άλλοτεκόντρα- να συνομιλεί με τα πανιά τους. Γιαπολλούς αυτό ήταν άλλωστε και το πραγ-ματικό μεγάλο ρήγμα.

Στο πλωτό παρόν αυτής της επικράτειαςη ζωή συνεχίζεται, άγνωστη, θλιμμένη καιόμορφη, όπως και σε κάθε άλλο σημείο τουκόσμου.

(το άρθρο δανείζεται την ιδέα του από τομυθιστόρημα του Σαραμάγκου ‘’Η πέτρινησχεδία’’)

http://tsalapatis.blogspot.gr/

«έντιμη – επώδυνη», καθώςείναι πασιφανές ότι η όποιασυμφωνία –ή η μη επίτευξήτης– θα σφραγίσει την πορείατου κόσμου της εργασίας,αλλά και της Αριστεράς γιαπολλά χρόνια. Θεωρούμε ότιη πρόσφατη συνάντηση τωνΒρυξελλών και η εξωφρενικήστάση των δανειστώνεπιβεβαιώνει τηνπροηγούμενη διαπίστωση.Για εμάς, η συμφωνία πουμπορεί να γίνει αποδεκτήείναι αυτή που:Θα επιτρέπει τις αυξήσειςστους κατώτερους μισθούςκαι συντάξεις, τη θέσπισησυλλογικών συμβάσεων καιτην απαγόρευση τωνομαδικών απολύσεων.Θα εντείνει τη φορολόγησητων μεγάλων εισοδημάτωνκαι του πλούτου, μειώνονταςαντίστοιχα την έμμεσηφορολογία.Θα περιλαμβάνει δραστικήμείωση του χρέους καιεπιμήκυνση του χρόνουαποπληρωμής τουυπόλοιπου.Θα βάζει τέλος στιςιδιωτικοποιήσεις και τηνπεραιτέρω εκποίηση τωνκοινών αγαθών.Αν δεν εξασφαλίζονται αυτάτα στοιχειώδη λαϊκάδικαιώματα, δεν πρέπει νασυναφθεί συμφωνία καιβεβαίως δεν πρέπει ναπληρωθούν οι επόμενεςδόσεις.Προφανώς,αντιλαμβανόμαστε τιςδυσκολίες μιας τέτοιας λύσηςκαι τις ενδεχόμενεςσυνέπειές της, ωστόσοαρνούμαστε να αποδεχτούμετη συνέχιση της μνημονιακήςκαταστροφής τωνεργασιακών και κοινωνικώνδικαιωμάτων στο όνομα τηςπαραμονής στο ευρώ. Σεαυτές τις συνθήκες, ηκινητοποίηση των κινημάτωνκαι του κόσμου τηςΑριστεράς, η ενεργοποίησητου λαϊκού παράγοντα είναιεξαιρετικά αναγκαίες.Μετά από πρωτοβουλία του∆ικτύου για τα Πολιτικά καιΚοινωνικά ∆ικαιώματα, τοπαρόν κείμενο έχειυπογραφθεί από τουλάχιστον600 στελέχη και μέλη τουΣΥΡΙΖΑ, πανεπιστημιακούςκαι ανένταχτους τηςΑριστεράς και του κινήματος.Η συλλογή υπογραφώνσυνεχίζεται στο ψήφισμαAvaaz(https://secure.avaaz.org/el/petition/Stin_elliniki_kyvernisi_Sas_kaloyme_na_tirisete_tis_kokkines_grammes/ )

•

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η ΣΕΛΙ∆Α

Η ελληνική σχεδία: όταν η χώραξεκόλλησε από την Ευρώπη

Το συνειδητοποί-ησαν ήδη από τιςπρώτες μέρες καιέμαθαν να ζουν μεαυτή την απόφαση,πλέοντας μακριάαπό φόβους και εκ-βιασμούς, τραβών-τας κουπί πάνω σεένα πλωτό νησί.

“

Οι κόκκινεςγραμμέςυπάρχουν,όταντηρούνται

Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 33ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ποιοι αποφάσισαν, αμέσως, μετάτη λήξη του Γιούρογκρουπ τηνΠέμπτη, τη σύνοδο κορυφής,

αύριο ∆ευτέρα; Ποιοι το επεδίωξαναυτό; Είναι μια ειλικρινής, ύστατη ίσως,προσπάθεια να επιτευχθεί συμφωνία;Μια διάσκεψη όπου θα συζητηθούν νέεςπροτάσεις και των δύο πλευρών; Ή είναιένα τελεσίγραφο από τη μεριά των δα-νειστών και τίποτε περισσότερο, τοοποίο καλεί την ελληνική πλευρά νααποδεχθεί τις προ δεκαημέρου προτά-σεις των θεσμών, διαφορετικά θα κη-ρυχθεί χρεοστάσιο;

Όσο και αν επιχειρήθηκε να εμφανι-σθεί και από τον αντικυβερνητικό ελλη-νικό Τύπο, ιδίως τον ηλεκτρονικό!– ωςτελεσίγραφο προς την Ελλάδα, ως στρί-μωγμα της ελληνικής πλευράς να φέρεινέες προτάσεις που θα ταυτίζονται μ’αυτές των δανειστών, δύο πράγματαείναι εντελώς καθαρά.

Προς τι το στρίμωγμα;

Πρώτον, την παραπομπή του ελληνι-κού προβλήματος όσο είναι δυνατόν σεπιο υψηλό και πολιτικό επίπεδο την επε-δίωκε σταθερά η ελληνική κυβέρνηση.Και τώρα το πέτυχε με τον πιο σαφήτρόπο: «Επιδιώξαμε οι τελικές διαπραγ-ματεύσεις να γίνουν στο ανώτατο πολι-τικό επίπεδο της Ευρώπης κι εργαζόμα-στε τώρα για την επιτυχία της Συνόδουαυτής», σημείωναν από το Μαξίμου μεφανερή ικανοποίηση.

∆εύτερον, το λεγόμενο τελεσίγραφο,που έχει σταλεί προς την Ελλάδα, πολ-λές φορές, αποδείχτηκε ότι δεν είναι καιτόσο τελεσίγραφο. Καταρχάς αποφασί-στηκε μετά το αδιέξοδο του Γιούρογ-κρουπ της Πέμπτης και ενώ ο κ. Τουσκ,ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβου-λίου, βέβαια, θέλησε με δηλώσεις του νατο εμφανίσει ως ένα είδος τελεσίγρα-φου. Ήδη, όμως, η ίδια η κ. Μέρκελ σχο-λίασε, αποδραματοποιώντας το, ότι ανδεν είναι δυνατόν να υπάρξει την ∆ευ-

τέρα συμφωνία θα θεωρηθεί διαβού-λευση και οι διαπραγματεύσεις θα συνε-χιστούν. Ήδη, διάφορα σενάρια έχουνπέσει στην πιάτσα και συζητιούνται.

Οι δανειστές είναι οι ίδιοι αμήχανοιμπροστά στα τελεσίγραφά τους, καιακόμη χειρότερο διαφωνούντες. Γι’ αυτόκαι δεν τα υλοποιούν καιρό τώρα που ταεκπέμπουν. Αυτό, ασφαλώς, δεν σημαί-νει ότι ο κίνδυνος ατυχήματος, που θαβλάψει και την

Ελλάδα και την Ευρώπη, έχει εκλείψει.Όπως πολύ εύστοχα παρατήρησε ο Γ.Βαρουφάκης «βρισκόμαστε επικίνδυνακοντά σε νοοτροπία που αποδέχεται έναατύχημα». Αυτό είναι αλήθεια. Όμως,ταυτόχρονα υπάρχουν κι αυτοί, και είναιισχυροί, που θέλουν λύση και διέξοδο.Που γνωρίζουν ότι όχι η Ελλάδα αλλά ηΕυρώπη έχει πρόβλημα, και μάλιστα μεί-ζον. Τελευταίο συμβάν των συνεπειώντης νεοφιλελεύθερης και με έντονα ρα-τσιστικά στοιχεία πολιτικής της είναι ηάνοδος των ακροδεξιών στην ∆ανία.

Συγκρατημένα αισιόδοξη

Έχει λόγους η ελληνική πλευρά, επο-μένως, να είναι συγκρατημένα αισιό-δοξη. «Όσοι επενδύουν στην κρίση καισε σενάρια τρόμου θα διαψευστούν. Θαυπάρξει λύση στη βάση του σεβασμούτων κανόνων της ΕΕ αλλά και της δημο-κρατίας που θα επιτρέψει στην Ελλάδανα επιστρέψει στην ανάπτυξη μέσα στοευρώ», σχολίαζαν από το Μαξίμου. Σχε-τικά αισιόδοξος εμφανίστηκε και ουπουργός Οικονομικών της Ιταλίας,Πιερ Κάρλο Πάντοαν, δηλώνοντας στηνιταλική RAI: «Το γεγονός ότι συγκαλεί-ται έκτακτη σύνοδος κορυφής της ΕΕ γιατην Ελλάδα είναι ένα θετικό μήνυμα ότιυπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση για ναβρεθεί μια λύση».

Ωστόσο, οι δανειστές έχουν πολιτικάσχέδια. Παρακολουθούν τις πολιτικέςεξελίξεις στην Ελλάδα και παρεμβαίνουνπολύ συγκεκριμένα, προσπαθώντας να

φθείρουν την αξιοπιστία της κυβέρνη-σης και το κύρος του πρωθυπουργού. Ναδιαμορφώσουν ένα ρήγμα μεταξύ κυβέρ-νησης και ελλήνων πολιτών.

Έχουν προφανώς αντιληφθεί ότι ηστάση της ελληνικής κυβέρνησης μετάτην αποτυχία των συζητήσεων των Βρυ-ξελλών και την προκλητικότητα τωνπροτάσεων των θεσμών που κατέθεσε οκ. Γιούνκερ έχει σκληρύνει και μάλιστααυτή τη μετατόπιση — με τον πιο σαφήτρόπο ο ίδιος ο πρωθυπουργός ΑλέξηςΤσίπρας, όταν σημείωσε ότι η ελληνικήπλευρά, όπως εργάζεται ειλικρινά γιαμια συμφωνία αμοιβαία επωφελή, τοίδιο είναι αποφασισμένη να πει αν χρει-αστεί και το μεγάλο Όχι. Στην ομιλία τουστη Μόσχα, επίσης, τοποθετήθηκε μετην ίδια σταθερότητα.

«Θέλω να σας πω ότι η Ελλάδα δίνειμια σπουδαία και γενναία μάχη, αυτές τιςημέρες και τους τελευταίους μήνες. Έχειπεράσει και περνάει ακόμη μια μεγάληοικονομική κρίση και μεγάλες δυσκο-λίες. Αλλά, εσείς γνωρίζετε πολύ καλάαπό δυσκολίες, τις οποίες ξεπεράσατεκαι καταφέρατε να σταθείτε στα πόδιασας», τόνισε για τις διαπραγματεύσειςανάμεσα στην Ελλάδα και τους δανει-στές που είναι σε εξέλιξη.

«Βρισκόμαστε εν μέσω φουρτούνας,αλλά είμαστε λαός της θάλασσας και δενφοβόμαστε να ανοιχτούμε σε καινούρ-γιες θάλασσες για να φτάσουμε σε νέακαι ασφαλή λιμάνια», κατέληξε.

Γι’ αυτό επεξεργάζονται και υλοποιούνένα σχέδιο φθοράς. Πολύ χαρακτηρι-στική είναι η αναφορά της κ. Λαγκάρντ,που έσπευσε να πει: «Το επείγον, κατάτην άποψή μου, είναι να αποκαταστή-σουμε το διάλογο ως ενήλικες στην αί-θουσα». Επίσης, η αναφορά του κ. Ντάι-σελμπλουμ: «Μόνο αν οι Έλληνες κατα-λήξουν σε μια νέα και σοβαρή πρόταση,θα μπορούσαμε να οδηγηθούμε σε νέασυμφωνία, αλλά προς το παρόν είμαστεμακριά απ’ αυτό».

Στο ίδιο μήκος κινήθηκαν και οι δη-

λώσεις κατά τις τελευταίες μέρες τουίδιου του κ. Γιούνκερ. Αλλά όλους τουςξεπέρασαν σε εμπάθεια και δηλητη-ριώδη βέλη οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκρά-τες!

Μένουμε Μνημόνιο

Το μεγάλο πρόβλημα των μνημονια-κών δυνάμεων, και των έξω από τηχώρα αλλά και των μέσα, είναι ότι δενδιαθέτουν μία πολιτική δύναμη στηνοποία μπορούν να επενδύσουν, συγκεν-τρώνοντας όλη τη φθορά που μπορεί ναπροκαλείται στην κυβέρνηση. Για το Πο-τάμι δεν μπορεί να μιλάει πια κανείς στασοβαρά. Μένει μόνο η Ν∆, η οποία όμωςέχει σημαντικά προβλήματα ενότητας,συσπείρωσης και, πάνω από όλα, γραμ-μής. Η ταύτισή της με τις θέσεις των δα-νειστών την έχει βλάψει αποφασιστικά,όπως φαίνεται και σε όλες τις δημοσκο-πήσεις. Γι’ αυτό επιχειρεί να εμφανιστείως η εγγύηση της ευρωπαϊκής πορείαςτης χώρας έναντι μιας κυβέρνησης πουμε τη γραμμή της την οδηγεί εκτός. Ησυγκέντρωση της Πέμπτης στο Σύν-ταγμα – που θα επαναληφθεί αύριο ∆ευ-τέρα – ήταν μια πρώτη προσπάθεια πα-ρουσίας και σε επίπεδο κινητοποιήσεων.Η συνάντηση του κ. Σαμαρά με τονπρώην πρωθυπουργό κ. Σημίτη είναι επί-σης μια ενίσχυση της πρωτοβουλίας πουαναφέραμε. Η Ν∆, όπως φαίνεται, θαεπιδιώξει να συγκροτήσει το λεγόμενο«ευρωπαϊκό μέτωπο». Ήταν ένα σχέδιοαπό παλιά, που δεν μπόρεσε να υλοποι-ήσει.

Ουσιαστικά, ποντάρει στην αποτυχίατης κυβέρνησης να καταλήξει η δια-πραγμάτευση σε μια καλή συμφωνία.Όμως, αυτόματα, κάτι τέτοιο τη φέρνειξανά στο στρατόπεδο των δανειστών.Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να μας κάνεινα υποτιμούμε το παραπάνω σχέδιο.

Παύλος Κλαυδιανός

Αμήχανοι και διστακτικοί μπροστάστα δικά τους τελεσίγραφα

Εφόσον τα σενάρια που υπήρχαν, για να υπο-χρεωθεί η ελληνική κυβέρνηση να δεχθείτις απαράδεκτες προτάσεις των δανειστών,

το ένα μετά το άλλο, διαψεύστηκαν, επιστρατεύ-τηκε η κινδυνολογία με ειδικό στόχο τις τράπε-ζες. Η συμμαχία είναι πολύ ευρεία. Τα ελληνικάμέσα ενημέρωσης δεν θα μπορούσαν να λείπουνμε επικεφαλής τα, αδιάντροπα, πια «Νέα» στονέντυπο Τύπο, το αφερέγγυο και βάναυσο Megaστον ηλεκτρονικό. Καθημερινά με σχόλια και κιν-δυνολογικά ρεπορτάζ, έμμεσα και άμεσα, επιδιώ-κουν να δημιουργηθεί ένα κλίμα αβεβαιότητας,γενικευμένης. Τον ίδιο δρόμο ακολουθούσε και οξένος Τύπος. Οι ελληνικές τράπεζες στο χείλοςτης κατάρρευσης» ήταν το πρωτοσέλιδο της Πα-ρασκευής των «Times», «Φόβοι για τις τράπεζεςκαθώς οι διαπραγματεύσεις καταρρέουν» έγραφεο «Guardian».

Προφανώς, τον φόβο των καταθετών τροφο-δοτούσε και η γενική κινδυνολογία της Ν∆ και ησυνεχής ανακίνηση του ενδεχόμενου ατυχήματοςκαι Grexit. Η ηγεσία της Ν∆ επέλεγε όλη αυτή τηνπερίοδο, για να σταθεροποιηθεί η ίδια, την απο-σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας.

Το αποκορύφωμα, όμως, καταγράφηκε στο Γι-ούρογκρουπ της Πέμπτης. ∆εν είχε ακόμη, σχε-δόν, τελειώσει, και μια διαρροή έφτανε στο Reu-ters, που ανέφερε ότι σε ερώτηση υπουργού Οι-κονομικών προς το μέλος του ∆Σ της ΕΚΤ. κ.Μπενουά Κερέ για το αν θα ανοίξουν οι τράπεζεςτη ∆ευτέρα, απάντησε ότι δεν το γνωρίζει! Ενω-ρίτερα, ο ίδιος ο Μάριο Ντράγκι, της ΕΚΤ, είχε μι-

λήσει για μια «τρομερή πίεση που υπάρχει στο ελ-ληνικό τραπεζικό σύστημα». Η εντελώς προβλη-ματική, για άλλη μια φορά, τοποθέτηση του Γ.Στουρνάρα, για την ελληνική οικονομία, πρό-σθεσε ακόμη ένα βαθμό αβεβαιότητας.

Η ανησυχία στην κυβέρνηση ήταν φανερή καιδικαιολογημένη. Ο υπουργός Οικονομικών Γ. Βα-ρουφάκης διέψευσε, με μια οργισμένη δήλωση, τηδιαρροή στο Reuters, ενώ ένα non paper του Μα-ξίμου μιλούσε για την ύπαρξη ενός «σχεδίουάσκοπης και τεχνητής φυγής κεφαλαίων, μεστόχο την πρόκληση αναταραχών και οικονομι-κής αποσταθεροποίησης». Η επίσκεψη του ανα-πληρωτή υπουργού Εξωτερικών Ευκλείδη Τσα-καλώτου στην Τράπεζα της Ελλάδος υποχρέωνετον διοικητή της να «επιβεβαιώσει τη σταθερό-τητα του τραπεζικού συστήματος που διασφαλί-ζεται πλήρως από τις κοινές δράσεις τόσο τηςΤράπεζας της Ελλάδος όσο και της ΕΚΤ».

Η απόφαση, τελικά, της ΕΚΤ για έκτακτη πα-ροχή ρευστότητας 3,3 δισ. ευρώ την Παρασκευή,ενόψει της σημαντικής διάσκεψης κορυφής της∆ευτέρας, έβαλε ένα σοβαρό φρένο στην αβεβαι-ότητα και, ως ένα βαθμό, εξουδετέρωσε την κιν-δυνολογία. Αλλά οι πάσης φύσεως αντίπαλοι τηςελληνικής κυβέρνησης, εγχώριοι και εξωχώριοι,δεν θα αφήσουν εύκολα το πιο εύκολο, όσο καιάθλιο, όπλο που διαθέτουν. Οι ίδιοι οι πολίτες,μόνο, μπορούν να αφοπλίσουν τους δολιοφθο-ρείς.

Π. Κ.

Άθλια παιχνίδια με τις τράπεζες

Του Νίκου Τσαγκρή

Περιμένοντας το οριστικό αποτέ-λεσμα αυτής της ιστορικής δια-πραγματευτικής Οδύσσειας

(στην οποία όλοι οι Έλληνες, ο καθέ-νας με τον τρόπο του, συμμετέχουμε,)οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι οι επιλο-γές είναι τρεις: ή «συμφωνία – συμβι-βασμός» στο πλαίσιο των θεσμών, ή«πολιτική λύση» με τους όρους του ΣΥ-ΡΙΖΑ, ή «ρήξη» και ταξίδι στο άγνωστομε… βάρκα την ελπίδα. Και ότι η δικιάμας «Ιθάκη» βρίσκεται στην περιοχήτης πολιτικής λύσης, καθώς μια πολι-τική λύση δεν μπορεί παρά να περιέχειμια συμφωνία με τους όρους του ΣΥ-ΡΙΖΑ. Και όχι μόνον…

Από τις πρώτες μέρες αριστερής δια-κυβέρνησης της χώρας, εκτιμώνταςεκείνη την σουρεαλιστική συνάντησηΒαρουφάκη – Ντάισελμπλουμ και τηνάλλη, την ανατρεπτική συνάντηση μετον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε (μ’ εκείνη«την αξιοθαύμαστη διπλωματική πλα-γιοκόπηση – απομόνωση του γερμανούγκαουλάιτερ της ευρωζώνης από τονΈλληνα ομόλογό του», όπως σημει-ώναμε τότε), καταγράψαμε την αρχήμιας νέας διαπραγματευτικής τακτικής.Μιας τακτικής έμπρακτης αμφισβή-τηση της γερμανικής ηγεμονίας εντόςκαι εκτός διαπραγμάτευσης, με στόχοτην αποκατάσταση της πολιτικής ισο-τιμίας Ελλάδας – Γερμανίας.

Προσθέταμε ότι η κυβέρνηση, μέσωτης διαπραγμάτευσης (με εργαλείο τηδιαπραγμάτευση, αν θέλετε), «ανα-πτύσσοντας μια περίτεχνη, πολυδιά-στατη – απρόβλεπτη και απροσδόκητηγια το ελληνικό και το ευρωπαϊκό κα-τεστημένο – πολιτική διπλωματία, επι-χειρούσε κάτι που, τηρουμένων τωναναλογιών, είναι μια σύγχρονη επανά-σταση εν εξελίξει: αντί να χτυπάει τοκεφάλι της στο νεοφιλελεύθερο τοίχογια να τον σπάσει, σκάβει σ’ αυτόν μιαπόρτα και τον διασχίζει».

Η μισαλλόδοξη δύναμη

Από τη στιγμή που «άνοιξε η πόρτα»και η ελληνική ομάδα διαπραγμάτευ-σης τη διέσχισε και άρχισε να ξεδιπλώ-νει τα χαρτιά της, η στρατηγική της κυ-βέρνησης έγινε σαφής: διαπραγμά-τευση για μια συμφωνία που θα κινεί-ται στο πλαίσιο των προγραμματικώνδεσμεύσεων της κυβέρνησης. Ένας«έντιμος συμβιβασμός», όπως τον απο-κάλεσε ο Αλέξης Τσίπρας, που δεν θαπαραβιάζει τις «κόκκινες γραμμές»προστασίας του έσχατου εισοδήματοςτων μισθωτών και των συνταξιούχων,θα επαναφέρει τα απολεσθέντα εργα-σιακά και ασφαλιστικά κεκτημένα, τοκοινωνικό κράτος και, κυρίως, θα απο-μειώνει, σε βαθμό βιωσιμότητας, τοχρέος…

Και πέρασαν μέρες πολλές μέσα σελίγες ώρες και άρχισαν τα μαφιόζικα«take it or leave it» και τα εξουσια-

στικά «grexit», αυτό το πανευρωπαϊκόπανδαιμόνιο παραπληροφόρησης γύρωαπ’ το «ελληνικό ζήτημα», ένα όργιοθεσμικών και παραθεσμικών εκβια-σμών με την ελληνική κυβέρνηση στοστόχαστρο· να απαντά με εκείνο το πε-ρήφανο «δεν εκβιάζουμε – δεν εκβια-ζόμαστε. Και τον Αλέξη Τσίπρα ναδιεκδικεί πια, ξεκάθαρα, πολιτικήλύση.

Τι τα θέλετε, η «ελληνική απόπειραδημοκρατίας», όπως εκδηλώθηκε μέσωτης διαπραγμάτευσης με τους ευρω-παίους «εταίρους», απασχόλησε βασα-νιστικά την ντόπια και ξένη ελίτ, τηνδιέστρεψε σε μια μισαλλόδοξη εξου-σιαστική δύναμη που αποστρέφεται καιπολεμά λυσσαλέα την πολιτική λύσηστο ελληνικό ζήτημα: τα έδωσαν και ταδίνουν όλα για να οδηγήσουν σε απο-τυχία την «ελληνική απόπειρα δημο-κρατίας» και σε συνθηκολόγηση τονΣΥΡΙΖΑ, να μη γίνει παράδειγμα γιατους υπόλοιπους Ευρωπαίους, ιδίωςγια τους Ισπανούς στην τωρινή συγκυ-ρία.

Η ανατρεπτική συμφωνία

«Εντάξει, να υποχωρήσουμε, αλλάόχι και να μας κάνει κουμάντο ο Τσί-πρας», λέει τώρα ο αυτοπροσδιοριζό-μενος και ως φιλέλλην θεσμικός κυρι-ούλης και μας στέλνειαδιάβαστα drafts οικονομικής ευθανα-σίας. Ο άλλος στρίβει δια του… γάμουπετώντας το μπαλάκι στους Έλληνες,

και ο τρίτος στρουθοκαμηλίζει χωμέ-νος στο θησαυροφυλάκιο της Euro-bank. Η Μέρκελ φοβάται το grexit όσοκαι ο Σταύρος, και υπόσχεται όμως νακρατήσει την Ελλάδα στο ευρώ όπως κιο Σταύρος, με την προϋπόθεση «ναυπογράψει ο Τσίπρας μια συμφω-νία», που λέει κι ο Σταύρος…

«Μια συμφωνία», σου λέει. Αλλά τισυμφωνία, σύντροφε της απέναντιόχθης του…ποταμιού; Μια συμφωνίαστο πλαίσιο «της πολιτικής των θε-σμών» ή μια συμφωνία στο πλαίσιο τηςπολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ;

Μάθε λοιπόν, ότι η πολιτική των θε-σμών είναι μια «επανάσταση από ταπάνω », μια προληπτική αντεπανά-σταση για να εξουδετερωθούν από πρινοι λαϊκές αντιδράσεις. Ενώ η πολιτικήτου ΣΥΡΙΖΑ, είναι «μια επανάστασηαπό τα κάτω », η πολιτική και κυβερ-νητική έκφραση των ελληνικών καιτων ευρωπαϊκών λαϊκών αντιδράσεωνστους θεσμούς και την πολιτική τους.

Και μάθε ότι μια συμφωνία που θαφέρει την υπογραφή αυτής της κυβέρ-νησης δεν μπορεί παρά να είναι μια πο-λιτική συμφωνία: μια πολιτική λύσητου «ελληνικού ζητήματος» που θα δι-καιώνει τη στρατηγική της ελληνικήςκυβέρνησης αφού, θα ανατρέπει τηστρατηγική του διευθυντηρίου τωνΒρυξελλών, θα παρακάμπτει τους «κα-νόνες», θα υπερβαίνει την τρόικα καιτα «τεχνικά κλιμάκια», θα αμφισβητεί

την ηγεμονίατης Μέρκελ, θαανατρέπει τοννεοφιλελεύ-θερο μύθο τηςλιτότητας.

* Φράσειςτου Ετιέν

Μπαλιμπάρ.

Τελικά, υπάρχουν φορέςπου το περιοδικό «Unfol-low» όχι μόνο να μην το

ακολουθήσεις σε προτρέπει,όπως καλεί ο τίτλος του, αλλάούτε να παρακολουθήσεις τηλογική του δεν μπορείς. Και τιμας νοιάζει εμάς, θα πείτε. Μαςκαίει και μας κόφτει ό,τι κινεί-ται στο χώρο της Αριστεράς,γιατί οι όποιες συνέπειες απόστραβοτιμονιές ποτέ δεν περιο-ρίζονται σε μεμονωμένα τμή-ματα του σώματός της. Επιπί-πτουν επί των κεφαλών όλωνμας, όπως αποδεικνύει η πιοπικρή εμπειρία.

Όταν, λοιπόν, στο όνομα τηςΑριστερής κριτικής πραγματο-ποιείται μια προσωπική επί-

θεση με ανοίκειο τρόπο καιπλήρη αδιαφορία για την προ-σκόμιση οποιουδήποτε αποδει-κτικού υλικού, καμιά μεταμον-τέρνα διάθεση για «διαβα-στερή» ύλη δεν μπορεί να τη δι-καιολογήσει.

Για όσους δεν κατάλαβανακόμα περί τίνος ο λόγος, ανα-φερόμαστε σε ένα απίστευτογια αριστερό έντυπο κείμενο,που δημοσιεύτηκε στις σελίδεςτου περιοδικού με την υπο-γραφή του Λ. Χαραλαμπόπου-λου και αποτελεί ευθεία προ-σωπική επίθεση στον Θ. Μιχό-πουλο. Η ανάγκη που αισθανό-μαστε να μιλήσουμε γι’ αυτό,δεν προκύπτει μόνο από το γε-γονός ότι ο τελευταίος είναι γιαπολλά χρόνια βασικός συνεργά-της της «Εποχής» και δικαιού-μαστε να τον γνωρίζουμε καλύ-τερα από το δαιμόνιο συντάκτητου περιοδικού. Προκύπτειπολύ περισσότερο από τη μεθο-δολογία που διαπνέει το κεί-μενο, η οποία κατά τη γνώμημας καμιά σχέση δεν έχει με τοήθος που διεκδικεί η σύγχρονηΑριστερά.

Ο Λ. Χαραλαμπόπουλος, λοι-πόν, ανακαλύπτει και αποκαλύ-πτει ότι «εξακολουθεί να λει-τουργεί η μονταζιέρα» στο Μα-ξίμου, όπως και επί Ν.∆. Καιαντί να επιτεθεί κατά του… συ-στήματος, επιτίθεται εναντίοντου υποτιθέμενου χειριστή της!

Προφανώς, γιατί δεν πιστεύειότι αν δεν μπορεί να εξαφανι-στεί το εργαλείο, ας εξοντωθείο άνθρωπος. Και με τι τρόπο!Με μια λογική που δεν ξέρουμεαν θα τη ζήλευαν περισσότεροοι σχεδιαστές των «δικών της

44 Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ανατρεπτική δύναμητης πολιτικής λύσηςΜια ματιά στη στρατηγική της διαπραγμάτευσης, καθώς περιμένουμε το “μεγάλο ναι” ή το “μεγάλο όχι”

Του

ΚΩΣΤ

Α Μ

ΗΤΡ

ΟΠ

ΟΥΛ

ΟΥ

από

«Τα

Νέα

»

“Εποχή”: Συναντήσειςθερινής νυκτόςΤην Τετάρτη, πρώτη μέρα του Ιουλίου, από τις 9

μ.μ., στον κήπο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαι-ολόγων (Ερμού 134-136, στο σταθμό του Θη-

σείου) οργανώνουμε τη θερινή συνάντηση της«Εποχής» σε τόπο δροσερό, με μουσική, ποτόκαι λιτό φαγητό κατάλληλο για τις κλιματο-λογικές και γενικότερες συνθήκες. Τομόνο που μπορούμε να πούμεγι’ αυτό είναι ότι θα το συ-νεισφέρουν φίλοι καιφίλες μας και θα είναι σπι-τικό. Για να εξασφαλί-σουμε, μάλιστα, την απα-ραίτητη ποικιλία, οι εθε-λοντές και εθελόντριεςκαλό θα είναι να επικοινωνήσουνμαζί μας στο 210-3619513 και 514.

Όσοι και όσες δεν τα καταφέρνετε με τη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική, αςπροσέλθετε μόνοι και μόνες, αρκεί να έχετε μαζί σας καλή διάθεση για συζήτησηζωηρή, όχι όμως αγχώδη με όσο κέφι μπορείτε να συγκεντρώσετε και -κυρίως- μετην επίγνωση ότι η συμμετοχή σας θα βοηθήσει ηθικά και υλικά τη συλλογική πο-λυετή προσπάθειά μας.

Σας περιμένουμε έτοιμοι για όλα.

Την Παρασκευή το μεγάλοπάρτυ των “Ενθεμάτων”

Μεγάλο καλοκαιρινό πάρτυ, στον κήπο των Αρχαιολόγων (Ερμού 132-134),την Παρασκευή 26 Ιουνίου. Πρώτη φορά Αριστερά, τέταρτη φορά πάρτυ των«Ενθεμάτων»! Είσοδος: 10 ευρώ (προαιρετική, με ποτό). ENTΗexit (έξοδος): ανυ-πολόγιστες οι συνέπειες, γι’ αυτό και επιτρέπεται μετά τις 3 το πρωί, με έγ-γραφη βεβαίωση του κηδεμόνος -και αφού στον ενδιαφερόμενο έχει γίνει αντι-λυσσικός-φιλοευρωπαϊκός ορός. Θα δοθούν βεβαιώσεις συμμετοχής. Φιλικήσυμμετοχή: Αρμαγεδδών, ∆αμόκλειος Σπάθη και Καυδιανά ∆ίκρανα.

Ένα φάουλ του «Unfollow»

Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 55ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τα μεγάλα συμφέρονταδεν έχουν πατρίδαΠοιοι εφαρμόζουν το σχέδιο “όσο χειρότερα, τόσο καλύτερα”

Πέμπτη πρωί στα περίπτερα κρε-μόταν ένα ασυνήθιστο πρωτοσέ-λιδο των «Νέων». Με «ξύλινα»

γράμματα, που έχουν εγκαταλειφθεί προαμνημονεύτων χρόνων, πληροφορεί τονδιαβάτη, όχι μόνο τον αγοραστή και ανα-γνώστη, ότι σημειώνεται «φυγή 30 δισ.ευρώ». Θα πρέπει κάποιος να αγοράσειτην καλή εφημερίδα και να ψάξει σταψιλά, για να διαπιστώσει ότι τα 30 δισ.αναλήφθηκαν από τις τράπεζες μέσα σεένα εξάμηνο και όχι σε… μία μέρα.

Η παρατήρηση αυτή δεν είναι σχολα-στική. Έχει σημασία γιατί την προηγού-μενη ακριβώς μέρα η εφημερίδα είχε κατ’αποκλειστικότητα «προδημοσίευση» τηςέκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδος –μευπογραφή του κ. Στουρνάρα– που προ-ανείγγειλε τη χρεοκοπία της Ελλάδας καιτην αποβολή της από την ευρωζώνη,αλλά και από την ΕΕ, γιατί αυτά –λέει–πάνε μαζί. Ο πρωτοσέλιδος τίτλος, μάλι-στα, εκείνης της ημέρας προεξοφλούσεερμηνεύοντας αυθεντικά τον κ. Στουρ-νάρα ότι «δεν υπάρχει χρεοκοπία εντόςτου ευρώ».

Γαία πυρί μιχθήτω…

Αν κάποιος, μετά από όλα αυτά, ισχυ-ριζόταν ότι απλώς επρόκειτο να για τηνικανοποίηση της ανάγκης των πολιτώνγια ενημέρωση, δεν θα τον πίστευε κα-νείς. Και, ορθά, γιατί πρόκειται για μιαοφθαλμοφανή επιχείρηση πρόκλησηςπανικού, ο οποίος είχε προαναγγελθείήδη από ακραίους πολιτικούς της δεξιάς.Τώρα, απλώς εφαρμόζεται στην πράξη.Επειδή, παρά τις προσπάθειες, η διαρροήκαταθέσεων είχε διατηρηθεί σε σημαν-τικά, αλλά όχι ικανά να προκαλέσουν πα-νικό επίπεδα, ενώ ταυτόχρονα η ΕΚΤ –μετο στανιό– φρόντιζε πάντοτε να συμπλη-ρώνει έγκαιρα τα κενά ρευστότητας,χρειαζόταν τώρα μια ισχυρότατη παρέμ-βαση σε βαθμό εγκληματικής προβοκά-τσιας.

Πού απέβλεπε αυτή η κίνηση; Εν όψειτου Γιούρογκρουπ της περασμένης Πέμ-πτης και της έκτακτης συνόδου κορυφήςτης ΕΕ για την Ελλάδα, η οποία προ-αναγγελόταν από ημέρες, η ελληνική κυ-βέρνηση έπρεπε να φτάσει σ’ αυτές τιςσυσκέψεις με τη μεγαλύτερη δυνατήπίεση πάνω της. Υπάρχει μεγαλύτερηπίεση από την απειλή κατάρρευσης τωντραπεζών; Και υπό την πίεση αυτή ναεξαναγκαστεί στη χειρότερη δυνατή συμ-φωνία ή σε ανοιχτή σύγκρουση με τουςχειρότερους όρους.

∆εν ήταν, όμως, μόνον αυτό. Υπήρχαντουλάχιστον άλλα δύο στοιχεία που κα-θιστούσαν επείγουσα αυτή την πρό-κληση. Πρώτον, οι συνεδριάσεις αυτώντων δύο κοινοτικών οργάνων πραγμάτω-ναν την σταθερή επιδίωξη της ελληνικήςκυβέρνησης να κλείσει η διαπραγμά-τευση σε πολιτικό επίπεδο και να μην πα-ραμείνει στο επίπεδο των τεχνοκρατών.

∆εύτερον, υπήρχαν από μέρες σημάδιαότι πλησιάζοντας στο πολιτικό επίπεδομειώνονται σε σημαντικό βαθμό οι απο-κλίσεις και μια βιώσιμη συμφωνία θαμπορούσε να προκύψει. Κι αν προέκυ-πτε, τότε όλα θα είχαν χαθεί για όσουςήλπιζαν σε μια ρήξη, τουλάχιστον για τοεπόμενο διάστημα. Ειδικά, μάλιστα, γιατην ηγεσία της Ν∆, τη μιντιακή διαπλοκήχωρίς ισχυρές οικονομικές πλάτες καιτον κ. Στουρνάρα, που αντιλαμβάνεταιότι δεν μπορεί να τον σώζει στο διηνεκέςτο αντιδημοκρατικό καθεστώς προστα-σίας του στη θέση του διοικητή της ΤτΕ.Γι΄ αυτούς όλους η μετά από μία βιώσιμησυμφωνία εποχή θα ήταν οδυνηρή περίο-δος.

«Θεματοφύλακες»και υπονομευτές

Θα μπορούσε να αντιτάξει κάποιος ότιπρόκειται για αβάσιμες υποθέσεις καιαστήριχτους ισχυρισμούς. Αν προχωρή-σουμε σε μια προσεκτική ανάγνωσηόσων συμβαίνουν, θα δούμε ότι δεν είναιέτσι.

Η ηγεσία της Ν∆, παρότι θέλει να εμ-φανίζεται ως θεματοφύλακας της ευρω-παϊκής πορείας και νομίζει ότι με τηνανάληψη αυτού του ρόλου θα βγει από τηδύσκολη θέση, φαίνεται ότι τελευταίαασπάζεται την εκτίμηση πως επίκειταισυμφωνία. Επομένως, ως θεματοφύλα-κας δεν θα έχει μάλλον πολλή δουλειά.Εκτός αν μπορέσει να την αποτρέψει…

Ο φόβος να υπάρξει συμφωνία, πουμάλιστα δεν θα περιλαμβάνει τις τελευ-ταίες ανάλγητες απαιτήσεις των δανει-στών, δεν προέρχεται μόνο από τουςισχυρισμούς της κυβέρνησης. Κυρίωςοφείλεται σε εκτιμήσεις φίλιων προς τηΝ∆ (όχι όμως και στην ηγεσία της) δυνά-μεων.

Είναι χαρακτηριστική ανάλυση του κ.Μπ. Παπαδημητρίου («Καθημερινή»,18/6, στην οποία περιέχονται πρωτοφα-νείς, για τα όσα μας έχει συνηθίσει, δια-πιστώσεις:

α) Η ελληνική κυβέρνηση «έχει ήδηεξασφαλίσει σειρά βελτιώσεων συγκρι-τικά με όσα ζητούσαν οι τεχνοκράτες τηςτρόικας από την προηγούμενη κυβέρ-νηση».

β) «Η συμφωνία για μικρότερο πρωτο-

γενές πλεόνασμα είναι καλή, κυρίωςγιατί προσφέρει ρεαλιστική βάση, επίτης οποίας μπορούμε να επιτύχουμε μα-κρόπνοη συμφωνία “κουρέματος” τουχρέους».

γ) «Στο τραπέζι υπάρχει και μια σπου-δαία λύση για το χρέος. Αντί τα δάνεια νακρατήσουν 30 χρόνια, να λήξουν σε 60.Επιπλέον, τα επιτόκια να αναδιαμορφω-θούν, ώστε το βάρος των τόκων τους ναισούται με το πρωτογενές πλεόνασμα».

δ) «Ο πρωθυπουργός πράττει ορθά πουδιαπραγματεύεται μέχρι την τελευταίαώρα».

ε) «Είμαι σίγουρος ότι ο κ. Τσίπραςδιαθέτει εντός του κόμματός του την εμ-πιστοσύνη» που χρειάζεται.

Συμφέροντα που ταυτίζονται

Πρόκειται για μια αντιδιαμετρικά αντί-θετη εκτίμηση, που εξηγεί και γιατί ο κ.Σαμαράς δεν έχει τις καλύτερες σχέσειςμε ένα σημαντικό τμήμα της ∆εξιάς, αλλάκαι υποστηρικτών του κόμματός του ει-δικότερα.

Άραγε, έχουμε μπροστά μας απλώς γιασυνηθισμένη διαφορά πολιτικών εκτιμή-σεων ή εκφράζεται και κάποια διαφοράκοινωνικοοικονομικών συμφερόντων;Μία τουλάχιστον βαθύτερη διαφορά είναιήδη εκ πρώτης όψεως ορατή: ανάμεσα σεαυτούς που έχουν πρόσβαση στον παρα-γωγικό ιστό και αντλούν από εκεί τη χρη-ματοδότηση των επιχειρήσεών τους, καιαυτούς που έζησαν, πλούτισαν και επι-βιώνουν κυρίως χάρη στη σχέση διαπλο-κής τους με την πολιτική εξουσία. Οι τε-λευταίοι, καταδικάζονται στην ποινή τουοικονομικού θανάτου, αν αυτή η σχέσηχαθεί ή αδυνατίσει επικίνδυνα. Και είναιφανερό ότι με την εδραίωση ενός νέουπολιτικού σκηνικού και νέων κοινωνι-κοοικονομικών συσχετισμών, η σχέσηαυτή περνάει σε επικίνδυνη φάση αστά-θειας και αβεβαιότητας.

Προκειμένου να την αποφύγουν και ναπροφυλάξουν τα ιδιοτελή συμφέροντάτους, είναι έτοιμοι να τα παίξουν όλα γιαόλα, χωρίς προσχήματα. Οι σχεδιασμοίτου Σόιμπλε ωχριούν μπροστά στη δίψατους να διασφαλίσουν, με κάθε τίμημα,τα «ιερά» και «όσιά» τους.

Χ. Γεωργούλας

Μόσχας» ή οι διευθυντές υπο-κίτρινων «αποκαλυπτικών» εν-τύπων.

Ο Θ. Μιχόπουλος, λοιπόν,παρουσιάζεται ως υπεύθυνοςγια πολιτικές επιθέσεις εναν-τίον στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ μεμόνο αποδεικτικό στοιχείο ότιτα σχετικά εναντίον τους δημο-σιεύματα «δεν μπορεί να ταείχαν φανταστεί» οι συντάκτεςτους! Το απαραίτητο υλικό θαπρέπει να «μοιράστηκε απόπηγές του Μαξίμου», κατά τοναναπόδεικτο ισχυρισμό του Λ.Χαραλαμπόπουλου.

Κι αφού «μοιράστηκε» απόεκεί, δεν μπορεί παρά να τοπροώθησε ο Θ. Μιχόπουλος!Γιατί; ∆ιότι… «έχει καταφέρεινα εντυπωσιάσει» τους πολιτι-κούς προϊστάμενους και «έχεικαταστεί απαραίτητος». «Είναιο άνθρωπος που συνήθως(!) εν-νοούν τα ρεπορτάζ, όταν κά-νουν λόγο για πηγές του Μαξί-μου». Όπερ έδει δείξαι…

Αν αυτοί οι ισχυρισμοί σάςθυμίζουν αμυδρά σκοτεινέςεποχές σταλινισμού, δεν έχετεδίκιο. Ο δαιμόνιος συντάκτηςέχει μια πειστική εξήγηση γιατο λόγο που δεν του επιτρέπεινα προσκομίσει υλικό αποδει-κτικό των ισχυρισμών του. Ο«κατηγορούμενος», λέει, «προ-τιμά να δρα στα παρασκήνια»,για να μπορεί «να κρύβει πιοεύκολα τις προσωπικές στρα-τηγικές του».

Να, λοιπόν, και η λύση τουδράματος: ένας κακός δαίμο-νας, που έχει χωθεί στο Μαξί-μου, με προσωπικές στρατηγι-κές και επιδιώξεις αρκεί να εκ-βληθεί και όλα θα αρχίσουν ναπαίρνουν το σωστό δρόμο.Εξαιρετική αριστερή κριτικήαντίληψη, εξαιρετικά διεισδυ-τική δημοσιογραφία, εξαιρε-τικά φωτεινό το μέλλον τούπρωταγωνιστή στο έργο «απο-καλυπτικό ρεπορτάζ» με σκοπότον ερεθισμό «αριστερών» ανα-κλαστικών.

Το απογοητευτικό είναι ότικανείς ως τώρα από τους εξαί-ρετους συνεργάτες του περιοδι-κού δεν ένιωσε την ανάγκη νααναρωτηθεί για το εν λόγω κεί-μενο – «μωρέ, τι είναι τούτοπάλι;» - και να διαμαρτυρηθείμε κάποιο δημόσιο τρόπο. Πλη-ροφορούμαστε, μάλιστα, ότιεπιστολή διαμαρτυρίας πουστάλθηκε στη διεύθυνση τουπεριοδικού, δεν δημοσιεύτηκεποτέ, με το ατράνταχτο επιχεί-ρημα ότι ο αποστολέας της –αναγνώστης του «Unfollow» -δεν είχε έννομο συμφέρον νααπαιτήσει τη δημοσίευσή της!

Εν πάση περιπτώσει, δεν κρί-νουν σκόπιμο οι συνάδελφοικαι συναγωνιστές ότι κάποιαεξήγηση οφείλουν, ότι κάπωςπρέπει να αποκατασταθούν ταπράγματα; Και τα πρόσωπα,προφανώς.

Η βάρδια της Παρασκευής

Υπήρχαν από μέρες σημάδια ότι πλησιάζονταςστο πολιτικό επίπεδο μειώνονται σε σημαντικόβαθμό οι αποκλίσεις και μια βιώσιμη συμφωνίαθα μπορούσε να προκύψει. Κι αν προέκυπτε,τότε όλα θα είχαν χαθεί για όσους ήλπιζαν σεμια ρήξη, τουλάχιστον για το επόμενο διάστημα.

“

Με «ξύλινα» γράμματα,που έχουν εγκαταλειφθείπρο αμνημονεύτων χρό-νων, το πρωτοσέλιδο των«Νέων» (18/6/2015), πλη-ροφορεί τον αναγνώστη,ότι σημειώνεται «φυγή 30δισ. ευρώ».

66 Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΤου Σταύρου Παπαγιαννόπουλου

Πριν ακόμα και από την υιοθέτησήτου ήταν γνωστό ότι το ευρώ δενθα υπηρετούσε τις ανάγκες της

ανάπτυξης οικονομιών με διαφορετικάεπίπεδα ανταγωνιστικότητας, παραγωγι-κότητας και χρηματοοικονομικής δυνα-μικής, αν δεν συνοδευόταν από ένα σύ-στημα στενής συνεργασίας και αλληλεγ-γύης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ειδικά από το ξέσπασμα και μετά τηςχρηματοοικονομικής κρίσης του 2007-8και της μεγάλης ύφεσης που ακολού-θησε, το ενιαίο νόμισμα πιο πολύ εμπό-δισε παρά βοήθησε την ανάκαμψη, ει-δικά της περιφέρειας. Η ντεφάκτο στα-θερή ισοτιμία, η οποία επί πλέον συνο-δεύεται από ολόκληρο συνεχές επιτο-κίων για τα χρεόγραφα και άνισο κόστοςδανεισμού του ιδιωτικού τομέα της κάθεχώρας, η απουσία δημοσιονομικής πολι-τικής ικανής να απορροφά κραδασμούςκλπ, ήταν οι λόγοι που το ευρωσύστημααποδείχτηκε ανεπαρκές για τις αναπτυ-ξιακές ανάγκες, με φυσιολογική συνέ-πεια τις εντεινόμενες ανισορροπίες στοισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών, στηνκίνηση κεφαλαίων και στην διόγκωσητου δημόσιου χρέους.

Το κριτήριο της ασφαλούςρευστότητας

Ειδικά οι κυβερνήσεις των χωρών τηςπεριφέρειας που αντιμετωπίζουν υψηλάεπίπεδα δημόσιου χρέους αποτιμημένοσε νόμισμα που οι ίδιες δεν ελέγχουν αυ-τοτελώς (δηλ. ντεφάκτο ξένο νόμισμα),αναγκάζονται από τους ισχυρούς και«ενάρετους» εταίρους τους, οι οποίοιέχουν εμπλέξει και το ∆ΝΤ σε αυτόν τονπαραλογισμό, να ακολουθήσουν περιο-ριστική οικονομική πολιτική (μνημόνια),η οποία, μέσω της στέρησης ρευστότη-τας επιδεινώνει ακόμα πιο πολύ τις οι-κονομίες τους και, αργά ή γρήγορα, θαπαρασύρει τις οικονομίες και των «ενά-ρετων». Οποιοδήποτε νομισματικό κα-θεστώς, αν δεν προσφέρει επαρκή καιασφαλή ρευστότητα στην πραγματική οι-κονομία, είναι κακό νομισματικό καθε-στώς. Το νομισματικό καθεστώς της ευ-ρωζώνης, συνεπώς, είναι κακό νομισμα-τικό καθεστώς.

∆εν είναι περίεργο που η συζήτηση,κάτω από αυτές τις συνθήκες, οδηγείταιστο αν η εγκατάλειψη του ευρώ, συνο-λικά ή μεμονωμένα, θα αποτελούσελύση.

Έχουν γραφτεί πολλά πάνω σε αυτό τοτελευταίο. Υπέρ και κατά. ∆εν είναι οσκοπός του παρόντος να τα επαναλά-βουμε. Πέρα από το ότι η αλλαγή νομί-σματος δεν είναι αρκετή, αλλά χρειάζε-ται αλλαγή νομισματικού καθεστώτος,αρκεί να θυμίσουμε ότι το κυριότερο επι-χείρημα «υπέρ» είναι η δυνατότητα πουσου δίνεται να ασκήσεις κυρίαρχη νομι-σματική πολιτική, ενώ ισχυρότατα επι-χειρήματα «κατά» είναι η συνεπαγόμενημείωση του εισοδήματος των εργαζομέ-νων και η έκθεση στον υπαρκτό κίνδυνονα γίνεις έρμαιο των κερδοσκόπων.

Ας ξεκινήσουμε από την αρχή. Νομι-σματική πολιτική στην ευρωζώνη εξα-σκείται μόνο από την ΕΚΤ. Οι κεντρικέςτράπεζες στις χώρες μέλη είναι, στηνουσία, υποκαταστήματα της ΕΚΤ καιαπλά διαμεσολαβούν με το σύστημαTARGET στις κινήσεις κεφαλαίων με-ταξύ των χωρών μελών. Έτσι, οι κυβερ-νήσεις δεν μπορούν να αυξήσουν την κυ-κλοφορία του χρήματος παρά μόνο εκδί-δοντας κρατικούς τίτλους, τους οποίουςοι τράπεζες δίνουν ως εγγύηση, εφόσοντους δέχεται, στην ΕΚΤ, για να αντλή-σουν τη ρευστότητα με την οποία θα εκ-πληρωθούν οι κρατικές υποχρεώσεις.Επιπλέον, στην Ελλάδα υπάρχει νόμοςαπό το 1927 που απαγορεύει στο κράτοςνα κυκλοφορεί νόμισμα. Φυσικά, οι με-ταβολές στην κυκλοφορία του χρήματος,που προκύπτουν π.χ. από τις καθημερι-νές τραπεζικές συναλλαγές, δεν απαγο-ρεύονται. Επίσης παρέχεται στις κυβερ-νήσεις της Ευρωζώνης πλήρης (μνημο-

νίων επιτρεπόντων) ελευθερία στις εκ-πτώσεις ή επιστροφές φόρων, ή άλλωνυποχρεώσεων των πολιτών απέναντι στοκράτος.

Το «συμπληρωματικό νόμισμα»

Μπορεί, λοιπόν το κράτος να εκδώσειή και να διανείμει τίτλους έναντι φορο-λογικών υποχρεώσεων. Αυτοί οι τίτλοιμπορούν να έχουν την μορφή των TaxAnticipation Notes, που προτείνουν οιΤροντ Άντερσεν και Ρόμπερτ Παρεν-τάου. Μπορεί να είναι τα GovernmentReimbursement Exchange Credits τουΆλαν Χάρβεϊ, τα Future Tax Coins τουΒαρουφάκη, τα Tax Credit Certificatesκαι τα Tax-Backed Bonds των ΜπιάτζιοΜποσόνε, Μάρκο Κατανέο, ΛουτσιάνοΓκαλίνο, Ενρίκο Γκρατσίνι, ΣτέφανοΣϊλος Λαμπίνι ή ακόμα και τα ΟμόλογαΕιδικού Σκοπού όπως τα ΤουριστικάΟμόλογα του ∆. Μάρδα, και άλλα πολλά.

Όλα τα παραπάνω έχουν, άλλο λιγό-

τερο άλλο περισσότερο, τα παρακάτωκοινά χαρακτηριστικά.

1. Είναι, στην τελική, μέσο αποπληρω-μής υποχρεώσεων προς το Κράτος, καιόχι, όπως πολλοί ίσως νομίζουν, μέσογια να συμπληρώσει το Κράτος τα χρή-ματα που του λείπουν για μισθούς τουδημοσίου και συντάξεις.

2. Η συμμετοχή είναι εθελοντική. Τημόνη υποχρέωση την έχει το κράτος πουτα αποδέχεται για πληρωμή υποχρεώ-σεων προς αυτό.

3. ∆εν έχουν τόκο. Ενώ η διάρκειά τουςμπορεί να είναι πεπερασμένη, με ισότιμηή όχι δυνατότητα ανανέωσης, ή και ναείναι χωρίς λήξη.

4. ∆εν είναι ευρώ (ή άλλο νόμισμα)ούτε, κατά κανόνα, αποτιμούνται σεευρώ. Πάλι μόνο το κράτος έχει την υπο-χρέωση να αποδεχτεί μία μονάδα απόαυτά για ένα ευρώ φόρου. Φυσικά, θαλαμβάνεται μέριμνα, με κατάλληλες πα-ρεμβάσεις, η «ισοτιμία» προς του ευρώνα κυμαίνεται σε λογικά επίπεδα.

5. Μπορεί να εκδίδονται, όπως οι ομο-

λογίες, προς το κοινό, έναντι είσπραξηςτης (για φορολογικούς λόγους) αξίαςτους σε ευρώ, ή και να διανέμονται μέσωτου συστήματος πληρωμών των υποχρε-ώσεων του ∆ημοσίου. Φυσικά θα πρέπεινα μπουν ποσοστώσεις και περιορισμοίπου νομικά θα δεσμεύουν το ∆ημόσιοστο να τα κρατήσει μέσα στα όρια τηςσύνεσης και της χρηστής διαχείρισης. Ηδε «ισοτιμία» προς το Ευρώ μπορεί ναελέγχεται με κατάλληλες παρεμβάσεις.

6. Τέλος, είναι πλήρως ανταλλάξιμαμεταξύ των ενδιαφερομένων, δηλαδήμπορούν να χρησιμοποιηθούν για αγορα-πωλησίες αγαθών και υπηρεσιών (πληντραπεζικών) από εργαζόμενους και επι-χειρήσεις, και δεν είναι απαραίτητο το∆ημόσιο να υποχρεούται να τα κάνειαποδεκτά μόνο για αποπληρωμή φόρων,αλλά με αυτά το κοινό μπορεί να πληρώ-νει λογαριασμούς ρεύματος και ύδρευ-σης. Βεβαίως πάλι χρειάζεται νομική μέ-ριμνα για προστασία όσων πρέπει ναπροστατευτούν από όσους βρουν ευκαι-ρία για αυθαιρεσίες και κατάχρηση.

Τα τεχνικά ζητήματα

Τα πλεονεκτήματα των τίτλων έναντιφορολογικών υποχρεώσεων, όποιαμορφή και να τους δώσουμε, ξεκινάνεαπό το γεγονός ότι με αυτούς μπορούννα εξοφληθούν φόροι. Και επειδή η κυ-κλοφορία τους βασίζεται στην εθελον-τική αποδοχή από το κοινό, δεν τίθεταιθέμα εμπιστοσύνης. Αν μάλιστα, το σύ-στημα αυτό εφαρμοστεί ηλεκτρονικά μετη διακίνηση των τίτλων από ειδικό ορ-γανισμό με τον κατάλληλο εξοπλισμό(π.χ. η ΓΓΠΣ βάζει τον σέρβερ και η ΓΓΕσόδων τους λογαριασμούς των φορο-λογουμένων), λύνονται τα ζητήματαασφάλειας συναλλαγών, κόστους εκτύ-πωσης, κινδύνου παραχάραξης κλπ. Οισυναλλασσόμενοι που αποδέχονται τοΤΕΦΥ για τις μεταξύ τους συναλλαγές,αποφασίζουν μεταξύ τους ποιο ποσό θαπληρωθεί σε ευρώ (λογικά μικρότερο ήίσο της καθαρής αξίας) και ποιο ποσό σεΤΕΦΥ (λογικά μεγαλύτερο ή ίσο τουΦΠΑ ή του όποιου άλλου φόρου). Έτσικαι αλλιώς οι συναλλαγές πάνω από500€ δεν γίνονται με μετρητά, για λό-γους φορολογικού ελέγχου, και οι έμπο-ροι έχουν προτείνει με την ον λάιν σύν-δεση να χρεοπιστώνεται ο ΦΠΑ. Μπορείαυτή η χρεοπίστωση να μη γίνεται στουςτραπεζικούς λογαριασμούς των ενδια-φερομένων, αλλά στους λογαριασμούςσε ΤΕΦΥ που κρατιούνται ηλεκτρονικάαπό τον ειδικό οργανισμό.

Θεωρητικά λοιπόν, η κυβέρνηση εκδί-δει, περιοδικά, τίτλους μαζεύοντας ή καιεξοικονομώντας ευρώ λέγοντας ότι μετάαπό χ μήνες και μέχρι τη λήξη τους (ανέχουν λήξη) θα τους δέχεται για εξό-φληση των φορολογικών υποχρεώσεωντου φέροντα, όποιος και να είναι αυτός.Αυτοί οι τίτλοι καταστρέφονται, ότανπροσκομιστούν για εξόφληση φόρων ήγια πληρωμή ∆ΕΗ κλπ. Επειδή ίσως ναυπάρχει το κίνητρο πληρωμής και λογα-ριασμών, είναι συμφέρουσα η είσπραξημισθών του δημοσίου, συντάξεων κλπ ενμέρει με ΤΕΦΥ. Άλλες υποχρεώσεις του∆ημοσίου, προς προμηθευτές κλπ., γί-νονται και αυτές συμφέρουσες, επειδήείτε θα χρησιμοποιηθούν από τον ίδιοτον εισπράττοντα για τους φόρους του,είτε θα τους μεταβιβάσει (επί πιστώσειίσως) σε προμηθευτή του, συνεργάτη τουκλπ, που καίγεται περισσότερο άμεσα ναεκπληρώσει τις φορολογικές του υπο-χρεώσεις. Ακόμα και τις «εκατό δόσεις»μπορούμε να τις δούμε ως κάτι θεωρη-τικά ισοδύναμο του ΤΕΦΥ, αν αναλογι-στούμε ότι αφήνουν ή μάλλον δεν αφαι-ρούν παραπάνω ρευστότητα από τηναγορά.

Γιατί αυτό είναι το ζητούμενο. Οποι-οδήποτε νομισματικό καθεστώς, αν δενπροσφέρει επαρκή και ασφαλή ρευστό-τητα στην πραγματική οικονομία, είναικακό νομισματικό καθεστώς. Το νομι-σματικό καθεστώς της ευρωζώνης, είναικακό νομισματικό καθεστώς.

•

Τι είναι το«συμπληρωματικόνόμισμα» καιποια η σχέση τουμε το ευρώ

Τα πλεονεκτήματα των τίτλων έναντιφορολογικών υποχρεώσεων, όποια μορφή καινα τους δώσουμε, ξεκινάνε από το γεγονός ότιμε αυτούς μπορούν να εξοφληθούν φόροι. Καιεπειδή η κυκλοφορία τους βασίζεται στηνεθελοντική αποδοχή από το κοινό, δεν τίθεταιθέμα εμπιστοσύνης.

“

Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 77OIΚΟΝΟΜΙΑ

Τη συνέντευξη πήρεη ∆ανάη Ψωμοπούλου

Στη διάρκεια των διαπραγματεύσεωνΕλλάδας και δανειστών, το τελευταίοδιάστημα αναδείχθηκαν σημαντικές δια-φορές απόψεων μεταξύ των «θεσμών».Πώς τις εκτιμάτε;

Οι διαφορές ανάμεσα στους δανειστέςδεν αφορούν τα βασικά. Αυτό που τουςενώνει είναι κάτι πολύ πιο σημαντικό. Ηβούληση να κάμψουν τον ελληνικό λαόκαι να δείξουν με οριστικό τρόπο ότι δενυπάρχει εναλλακτική στις πολιτικές τηςλιτότητας και των νεοφιλελεύθερων με-ταρρυθμίσεων. Οι θεσμοί της τρόικαςδεν αντιπροσωπεύουν απλώς τους δα-νειστές, που κρατούν σήμερα περίπου το80% του ελληνικού χρέους. Είναι υπερα-σπιστές των θεμελιωδών συμφερόντωντου οικονομικού κεφαλαίου και εν ολί-γοις του καπιταλισμού. Οι αποκλίσειςείναι, κατά ένα μεγάλο μέρος τους, τε-χνητές και αποκαλύπτουν περισσότερομια τακτική του καλού και του κακούαστυνομικού, με την απόπειρα διαμεσο-λάβησης να αποτυγχάνει γρήγορα απότον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.

Ας κάνουμε για λίγο ένα βήμα πίσω: αντο ζήτημα ήταν πράγματι η εξεύρεσημιας συμφωνίας, αυτή θα μπορούσε εδώκαι καιρό να έχει επιτευχθεί, δεδομένωντων σημαντικών παραχωρήσεων στιςοποίες έχει ήδη συναινέσει η ελληνικήκυβέρνηση. Μπορούμε ακόμη να υπο-στηρίξουμε ότι οι «κόκκινες γραμμές»που προσδιορίστηκαν από τους έλληνεςδιαπραγματευτές, κυρίως στο ΦΠΑ καιτις συντάξεις, θα επέτρεπαν να βελτιω-θεί κάπως η βιωσιμότητα του προγράμ-ματος, ακόμη και από την οπτική γωνίατων θεσμών.

Πρόκειται όμως για κάτι διαφορετικό:οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στοπλαίσιο της Επιτροπής Αλήθειας για τοελληνικό δημόσιο χρέος έδειξαν ότι οιόροι που θέλει να επιβάλει σήμερα ητρόικα βασίζονται στις ίδιες λανθασμέ-νες υποθέσεις με εκείνες του πρώτουΜνημονίου του 2010, οι οποίες οδήγη-σαν στην οικονομική και κοινωνική κα-ταστροφή που γνωρίζουμε. Σήμερα,όπως τότε, δεν έχουμε να κάνουμε με θε-ωρητικά λάθη, αλλά με την κινητοποί-ηση του οικονομικού δογματισμού προςόφελος ενός πολιτικού εγχειρήματος κα-ταστολής κάθε εναλλακτικής.

Η τρόικα είχε συνηθίσεισε υποταγή

Πώς κρίνετε τη διαδικασία της δια-πραγμάτευσης ανάμεσα στην Αθήνα καιτους δανειστές μέχρι στιγμής;

Η ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο έχεικάνει παραχωρήσεις, αλλά έχει κάνειαπό την αρχή και προτάσεις τις οποίεςπολλοί οικονομολόγοι, όχι κατ’ ανάγκηριζοσπάστες, θεωρούν απολύτως λογι-κές. Η πρώτη είναι ο μετασχηματισμόςτου χρέους σε χρέος εις το διηνεκές. Πιο

συγκεκριμένα, πρόκειται για την μετα-τροπή των δανείων της ΕΚΤ και του ∆ΝΤσε δάνεια μακράς διάρκειας του ESM μεπολύ χαμηλό επιτόκιο. Η δεύτερη πρό-ταση είναι ο συσχετισμός των αποπλη-ρωμών με την επίτευξη μιας αποτελε-σματικής ανάπτυξης. Τέλος, μια τρίτηπρόταση αναφέρεται σε επενδύσεις απότην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. ΗΕΚΤ θα μπορούσε, εν συνεχεία, να αντι-σταθμίσει τις υποχρεώσεις, που προκύ-πτουν στο πλαίσιο της ποσοτικής χαλά-ρωσης, επιτρέποντας τη διατήρηση τωνεπιτοκίων σε ένα πολύ χαμηλό επίπεδο.

Η γραμμή της ελληνικής κυβέρνησηςβασίστηκε, λοιπόν, στην πραγματικό-τητα στην κατάφαση ενός ορισμένουαριθμού απαραβίαστων αρχών, κάνονταςτην ίδια στιγμή προτάσεις που θα μπο-

ρούσαν να αποτελέσουν τη βάση της δια-πραγμάτευσης. Αυτή η στάση θα μπο-ρούσαμε να πούμε ότι εξέπληξε τηντρόικα που είχε συνηθίσει σε περισσό-τερη υπακοή από τις προηγούμενες ελ-ληνικές κυβερνήσεις ή άλλες χώρες τηςζώνης του ευρώ με τις οποίες είχε να«διαπραγματευτεί».

Αυτή η περιφρόνηση και αυτό τοπνεύμα της κυριαρχίας αντανακλάται σεπολλές δηλώσεις, όπως εκείνη του ευ-ρωπαίου επιτρόπου οικονομικών θεμά-των, του γάλλου Πιερ Μοσκοβισί, πουθεώρησε καλό να δηλώσει πρόσφατα:«Αγαπώ πολύ την ελληνική τραγωδία,πιστεύω όμως ότι τώρα πρέπει πραγμα-τικά να περάσουμε στο happy ending».Φαίνεται ότι οι έλληνες διαπραγματευ-τές εξεπλάγησαν και εκείνοι που βρήκαναπέναντί τους μια τόσο ολική και τόσοβίαιη αδιαλλαξία.

Πολλοί, όπως ο Πιερ Καλφά στο πε-

ρασμένο μας φύλλο, υποστηρίζουν πωςυπάρχει ένας τρίτος δρόμος ανάμεσαστην παράδοση στις απαιτήσεις των δα-νειστών και την έξοδο της χώρας από τοευρώ, σε περίπτωση που δεν επιτευχθείσυμφωνία. Πώς σχολιάζετε αυτήν τηνεναλλακτική;

Ο Πιερ Καλφά έχει απόλυτο δίκιο ναεπικαλείται τη δυνατότητα ενός «τρίτουδρόμου» που βασίζεται στην έκδοσηένας παράλληλου νομίσματος (την ευρω-δραχμή) που θα προοριζόταν για τιςεσωτερικές συναλλαγές και το οποίο θαεγγυάται το κράτος. Μοιραζόμαστε καιοι δύο την ιδέα ότι δεν υπάρχει αυτόματησύνδεση ανάμεσα στη μη-αποπληρωμήτου χρέους και την έξοδο από το ευρώκαι ότι αυτή η τελευταία δεν πρέπει ναπαρουσιάζεται ως η προϋπόθεση κάθεεναλλακτικής πολιτικής. Αναβολή ήακύρωση των πληρωμών του χρέους καιέξοδος από το ευρώ είναι δύο διαφορε-τικά πράγματα.

Ορισμένοι προτείνουν μια έξοδο απότο ευρώ χωρίς να θέτουν το ζήτημα τουχρέους που θα έπρεπε να είναι η πραγ-ματική προϋπόθεση. Με μια έξοδο απότο ευρώ, μια χώρα μπορεί βεβαίως να ξα-ναβρεί την νομισματική της κυριαρχία,αλλά αυτό αφορά τα μελλοντικά ελλείμ-ματα τα οποία θα μπορούσε να χρηματο-

δοτήσει μέσα από την Κεντρική Τράπεζακαι όχι το χρέος που ήδη υπάρχει. Καιδεν μπορεί να φανταστεί κανείς ότι οιδανειστές θα δέχονταν να αποπληρω-θούν σε υποτιμημένες δραχμές και όχι σεευρώ, με συνέπεια το πραγματικό βάροςτου χρέους να αυξηθεί αναλογικά με τηνυποτίμηση του νέου νομίσματος. Το ζή-τημα του χρέους είναι, λοιπόν, εκείνοπου πρέπει να επιλυθεί πριν από κάθεάλλο.

Η επιστροφή στη δραχμή θα είχε εξάλ-λου αρνητικές συνέπειες, μεταξύ αυτώνκαι μία που σπανίως αποτελεί αντικεί-μενο συζήτησης. Από τη στιγμή που τοεμπορικό ισοζύγιο δεν θα είναι ισορρο-πημένο, το νέο νόμισμα θα είναι εκτεθει-μένο χωρίς καμία προστασία στην κερ-δοσκοπία, που θα μπορούσε να χρησιμο-ποιηθεί για να οδηγηθεί σε αποτυχία μιαεναλλακτική εμπειρία.

Απολύτως μη βιώσιμο χρέος

Είστε μέλος της Επιτροπής ΛογιστικούΕλέγχου του ελληνικού χρέους, η οποίαπαρουσίασε τα προκαταρκτικά της συμ-περάσματα. Πώς μπορούν αυτά να βοη-θήσουν στη διαπραγμάτευση;

Η συμμετοχή μου στην Επιτροπή Αλή-θειας του χρέους, μέσα σε ένα πνεύμαδιεθνούς αλληλεγγύης, ήταν μια μεγάλητιμή και μια ενθουσιώδης εμπειρία. Υπο-στηρίζω απολύτως το βασικό συμπέρα-σμα της πρώτης έκθεσης το οποίο θαμπορούσε να συνοψίσουμε στο εξής: τοελληνικό δημόσιο χρέος είναι σήμερααπολύτως μη βιώσιμο. ∆εν θεωρώ ότιαπέχω πολύ από τη σκέψη των ελλήνωνκαι ξένων συναδέλφων μου όταν λέω ότιδεν υποκύψαμε ποτέ στην πλάνη μιας«διακυβέρνησης των εμπειρογνωμό-νων». ∆εν είμαστε ωστόσο εδώ για να δί-νουμε μαθήματα. ∆εδομένου ότι το ζή-τημα του χρέους είναι στενά συνδεδε-μένο με το ζήτημα της δημοκρατίας, ηεργασία μας δεν είχε άλλη φιλοδοξίαεκτός από το να παράσχει επιχειρήματα,όσο το δυνατόν πιο τεκμηριωμένα, σεεκείνους και εκείνες που θέλουν η δημο-κρατία των πολιτών να επικρατήσει απέ-ναντι στις εγκληματικές επιταγές τωνδιεθνών οικονομικών κύκλων.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΙΣΕΛ ΙΣΣΟΝ, ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ATTAC

Μονομερές μορατόριουμ,σε περίπτωση μη συμφωνίαςΟι θεσμοί είναι υπερασπιστές των θεμελιωδών συμφερόντων τουοικονομικού κεφαλαίου, και γι’ αυτό απορρίπτουν τις -κατά τηγνώμη πολλών οικονομολόγων- λογικές υποχωρήσεις της ελληνικήςκυβέρνησης, κατά τον Μισέλ Ισόν, οικονομολόγο του Ινστιτούτοοικονομικών και κοινωνικών ερευνών (IRES) και μέλος τουεπιστημονικού συμβουλίου της ATTAC. Όπως τονίζει «η μόνηπραγματική επιλογή για την ελληνική κυβέρνηση είναι να κηρύξειένα μονομερές μορατόριουμ διαπιστώνοντας ότι το χρέος είναι μηβιώσιμο».

Για νααποφευχθείτο bank run

Ποιες είναι οι επιλογές που έχειμπροστά της η ελληνική κυβέρνησησε περίπτωση που δεν επιτευχθείσυμφωνία μέχρι το τέλος του μήνα;

Εάν δεν υπάρξει συμφωνία στοτέλος Ιουνίου, η ελληνική κυβέρνησημπορεί ακόμη να καθυστερήσει μερι-κές εβδομάδες, αλλά η μόνη πραγμα-τική επιλογή θα είναι να κηρύξει έναμονομερές μορατόριουμ διαπιστώ-νοντας ότι το χρέος είναι μη βιώσιμο,ότι οι όροι που ζητά η τρόικα το καθι-στούν ακόμη περισσότερο μη βιώσιμοκαι ότι είναι ακριβώς αυτές οι «παρά-λογες» απαιτήσεις (όπως τις χαρα-κτήρισε δικαίως ο Αλέξης Τσίπρας)που κατέστησαν αδύνατη μια συμφω-νία. Η ΕΚΤ θα μπορούσε τότε να θέσεισε εφαρμογή το μοιραίο της όπλο, δη-λαδή την αναστολή του ELA που επι-τρέπει στις ελληνικές ιδιωτικές τρά-πεζες να αναχρηματοδοτούνται απότην ΕΚΤ, δηλαδή να αποκτούν ρευστό-τητα. Αυτή η νέα κατάσταση θα καθι-στούσε αναγκαία μια εθνικοποίησητουλάχιστον μερική των βασικών ελ-ληνικών τραπεζών και ελέγχους κε-φαλαίων για να αποφευχθεί το bankrun. Αναφορικά με αυτό το τελευταίοσημείο, το γεγονός ότι η ελληνική κυ-βέρνηση δεν έχει λάβει μέχρι στιγμήςκανένα μέτρο ελέγχου, τη στιγμή πουη φυγή κεφαλαίων άρχισε από τηνάνοδό της στην εξουσία, καταδεικνύειτη βούληση της να παίξει πλήρως τοπαιχνίδι της διαπραγμάτευσης. Αλλάαυτό το σενάριο θα οδηγούσε την κυ-βέρνηση σε έναν άλλο δρόμο, για τονοποίο δεν φαίνεται να είναι πραγμα-τικά προετοιμασμένη.

Το γεγονός ότι η ελλη-νική κυβέρνηση δενέχει λάβει μέχρι στιγ-μής κανένα μέτροελέγχου, τη στιγμήπου η φυγή κεφαλαίωνάρχισε από την άνοδότης στην εξουσία, κα-ταδεικνύει τη βούλησητης να παίξει πλήρωςτο παιχνίδι της δια-πραγμάτευσης.

“

88 Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το δόγμα του σοκχρειάζεται σενάρια τρόμουΑνυποχώρητοι και απειλητικοί οι δανειστές μάς δείχνουν πάλι το ρολόι, για να μας πουν ότι ο χρόνος μαςτελειώνει, αλλά το ίδιο ισχύει και για όσους προσπαθούν απλά να αποποιηθούν τις ευθύνες τουςΤου ∆ημήτρη Σμυρναίου

Είναι αναμφίβολα πολύ διαφορε-τικό να διαβάζεις πολυσέλιδα βι-βλία για το «δόγμα του σοκ» και

εντελώς διαφορετικό να βλέπεις τα σχε-τικά σενάρια να ξεδιπλώνονται στηνπραγματική ζωή, με εσένα τον ίδιο ωςπρωταγωνιστή και θύμα ταυτόχρονα. Καιαν οι έλληνες πολίτες σε μεγάλο βαθμόδεν είχαν απολέσει τα πολιτικά τους αν-τανακλαστικά, μετά από τόσα χρόνιαμνημονιακής προπαγάνδας σεμιναρια-κού επιπέδου, ίσως και να καταλάβαινανότι ουσιαστικά την τελευταία εβδομάδαέζησαν την εμπειρία της κορύφωσηςενός σεναρίου τρόμου, που επιδιώκει νααμβλύνει εντελώς την αίσθησή τους περίπολιτικής και να τους μετατρέψει σεάβουλα και φοβισμένα υποχείρια ενόςσυστήματος που από τις 25 Ιανουαρίουκαι μετά έχει ορκιστεί να κερδίσει μιαμάχη, που δεν αφορά μόνο την υστερο-φημία του, αλλά την πορεία ολόκληρηςτης ηπείρου.

Γερμανικά και ελληνικά ΜΜΕ, αναπα-ράγοντας δημοσιεύματα το ένα τουάλλου έστησαν ένα σκηνικού τρόμου καιχάους για όσα περιμένουν τους Έλληνεςαν οι κυβερνήτες τους δεν λογικευτούνκαι δεν χωνέψουν αμάσητη την πρότασητων θεσμών, που εδώ και πέντε μήνεςτους σερβίρεται ξαναζεσταμένη αλλάπάντα ίδια και απαράλλαχτη. Αυτή τηφορά δεν χρειάστηκαν κάποιες ιδιαίτε-ρες δηλώσεις του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε,αλλά το απλό δημοσιογραφικό αναμά-σημα του ερωτήματος «αν θα ανοίξουν οιελληνικές τράπεζες τη ∆ευτέρα», αν θαμας επιβληθούν περιορισμοί στην κί-νηση κεφαλαίων, αν θα χάσουμε την ευη-μερία μας εξαιτίας της «ανεύθυνης στά-σης» μιας αριστερής κυβέρνησης, πουΒρυξέλλες και Βερολίνο δεν θα σταμα-τήσουν ποτέ να την βλέπουν ως μια ενο-χλητική αλλά σύντομη παρένθεση.

«Ασυνήθιστα γενναιόδωρηπροσφορά»

∆εν έφταιγαν μόνο κάποιες «παρεξη-γήσεις», όπως σωστά επεσήμανε το σχό-λιο της «Νόιες Ντόιτσλαντ», αφού εδώέχουμε πια να κάνουμε με μια από τις τε-λευταίες πράξεις της σφοδρής σύγκρου-σης τριών διαφορετικών κόσμων, πουαδυνατούν να βρεθούν σε παράλληλεςπορείες γιατί είναι τόσο διαφορετικοίμεταξύ τους. ∆εν ήταν λοιπόν οι παρα-νοήσεις μεταξύ Τσίπρα και Γιούνκερ πουέκαναν τα χαρτιά να πηγαινοέρχονται

«αδιάβαστα» και τον έντιμο συμβιβασμόνα μην μπορεί να βρεθεί παρά τις ελλη-νικές υποχωρήσεις. Είναι, κυρίως, η ενο-χική αμηχανία μιας Κομισιόν, που παρα-δέχεται, άλλοτε έμμεσα και άλλοτε πιοάμεσα, ότι έκανε και «ουσιαστικά λάθη»στην μέχρι τώρα πολιτική της, αλλά δενδιαθέτει ούτε τα όπλα, ούτε τα κότσια ναυπερβεί τη σκληρή επιμονή του «άξοναΣόιμπλε», που επιμένει ότι η πρότασηγια περαιτέρω αφαίμαξη και φτωχοποί-ηση του ελληνικού λαού αποτελεί μια«ασυνήθιστα γενναιόδωρη προσφορά».Αυτή την πρόταση βρήκε απέναντί τουγια μια ακόμα φορά την περασμένη Πέμ-πτη ο Γιάνης Βαρουφάκης και ήταν γνω-στό εκ των προτέρων ότι αν την δεχότανθα ήταν καλό για τον ίδιο, αλλά και γιαμας τους υπόλοιπους, να αναχωρούσεαμέσως για οποιαδήποτε άλλη χώρα τουκόσμου, πλην της Ελλάδας. Την ίδιαστιγμή τα γερμανικά μέσα προεξοφλού-σαν ότι ο έλληνας πρωθυπουργός θαγυρνούσε με άδεια χέρια από το ταξίδιτου στη Ρωσία σε μια κακή επανάληψητου δράματος, που είχαν ζήσει κάποτε οιπολιτικοί άρχοντες στην Κύπρο και θαύ-μαζαν αυτό το γεμάτο ...αλτρουισμό πλή-θος, που διαδήλωνε στο Σύνταγμα τηναπόφασή του να υποθηκεύσει το μέλλονμερικών ακόμα μερικών γενεών προκει-μένου να «μείνουμε Ευρώπη».

Έμοιαζε λίγο με κακόγουστο αστείοτην ώρα που στο Βερολίνο ολοκληρώ-νονταν οι προετοιμασίες για μια συγκέν-τρωση αλληλεγγύης με την Ελλάδα αυτήτην Κυριακή, κάποιοι να οργανώνουν εκ-δηλώσεις αλληλεγγύης στο... Σόιμπλε,ταυτίζοντας την ιδέα της Ευρώπης μετον αυτάρεσκο σαδισμό κάποιων «ανέν-δοτων» υπουργών που έμπαιναν την ίδιασχεδόν ώρα στην αίθουσα συνεδριάσεωντου Eurogroup με στόχο να απολαύσουνγια μια ακόμα φορά το «πολιτικό ξυλο-κόπημα» του έλληνα Υπουργού Οικονο-μικών.

Το σκηνικό έχει όλα τα στοιχεία τουδράματος, αποτελεί την επιτομή της

απειλής που θα κάνει τα πόδια και τουπιο αποφασισμένου πρωθυπουργού ναλυγίσουν και να εκλιπαρεί να του φέ-ρουν μια οποιαδήποτε συμφωνία για ναγλυτώσει αυτό το μαρτύριο. Αυτό είναιτο πλαίσιο μέσα στο οποίο ανακοινώ-θηκε η έκτακτη σύνοδος κορυφής γιατην Ελλάδα, αύριο ∆ευτέρα. «Η ώρα τωνενηλίκων» έγραψε το «Σπίγκελ», αφούεδώ που έφτασαν τα πράγματα μόνο σεανώτατο πολιτικό επίπεδο μπορεί ναβρεθεί λύση. Κάτι που όταν το ζητούσε ηελληνική κυβέρνηση μάλλον δεν το φαν-ταζόταν έτσι.

Συζήτηση στο Μπούντεσταγκ

Το είχε ουσιαστικά προεξοφλήσει ηΑνγκέλα Μέρκελ από το βήμα τουΜπούντεσταγκ, ζητώντας για μια ακόμαφορά από την Αθήνα να «εφαρμόσει τιςμεταρρυθμίσεις που ζητούν οι δανειστέςτης». Τα ίδια κλισέ, οι ίδιες απαιτήσεις,η ίδια ψυχρή αδιαφορία για ένα λαό πουτιμωρείται εδώ και μια πενταετία πλημ-μύρισαν πάλι την αίθουσα του γερμανι-κού κοινοβουλίου. Οι βουλευτές της Αρι-στεράς που ξεδίπλωσαν πλακάτ αλλη-λεγγύης με τη χώρα μας αντιμετώπισαντις αυστηρές επιπλήξεις του προεδρείουκαι οι προειδοποιήσεις του ΓκρέγκορΓκύζι ότι η γερμανική κυβέρνηση θέτεισε κίνδυνο όχι μόνο το ευρώ αλλά καιτην ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσηςσκεπάστηκαν από το αυτάρεσκο βουητότων εμμονικών οπαδών του Grexit.

Βεβαίως, θα μπορούσε κανείς να βρεικαι κάποια ακόμα παρήγορα στοιχείαμέσα στον βομβαρδισμό τρομακτικών ει-δήσεων. Η παρέμβαση του Αλέξη Τσίπραστη εφημερίδα του Βερολίνου «Τάγκε-σπίγκελ» με επίκεντρο το ασφαλιστικόφαίνεται ότι έπιασε κάποιους... στο φι-λότιμο. Έτσι, το βράδυ της Πέμπτης δύοάλλες εφημερίδες η «ντι Τσάιτ» αλλά καιτο Σπίγκελ, παραδέχονταν ουσιαστικάότι ο έλληνας συνταξιούχος δεν είναι κά-

ποιος πολίτης πολυτελείας, αλλά εξίσουφτωχός με τον Γερμανό, που εδώ και μιαδεκαετία σχεδόν έχει δει τα εισοδήματάτου καθηλωμένα και το βιοτικό του επί-πεδο να τραβάει την κατηφόρα.

Ενθαρρυντική θα μπορούσε να χαρα-κτηριστεί και η παραδοχή, λίγες ώρεςνωρίτερα, πάλι από το «Σπίγκελ» ότι τοχρέος θα πρέπει να αναμορφωθεί για νακαταστεί διαχειρίσιμο, ότι τα αποκαλού-μενα «προγράμματα βοηθείας» δεν οδη-γούν πουθενά, ότι τις μεταρρυθμίσειςπου χρειάζονται θα πρέπει να τις επιλέ-ξουν οι ίδιοι οι Έλληνες. Αλλά όλα ταπαραπάνω τα γεράκια του Βερολίνουφρόντιζαν να τα διαψεύδουν άμα τη εμ-φανίσει τους στο διαδίκτυο. Όπως καικάποια άλλα σενάρια για χαλάρωση τηςχρηματοπιστωτικής ασφυξίας και παρά-ταση του προγράμματος στο πλαίσιοαναζήτησης μιας συνολικότερης λύσης,βασισμένης στη συναίνεση.

Είναι πλέον πρόδηλο ότι στόχος τηςέκτακτης συνόδου κορυφής δεν είναιπρωτίστως να βρουν μια πραγματικάβιώσιμη λύση, αλλά να σύρουν την Ελ-λάδα τρομαγμένη στο τραπέζι της δια-πραγμάτευσης για να ξεμπερδεύουν μετην υποχρέωση της συμφωνίας, την ώραπου φοβισμένοι και άπραγοι οι Έλληνεςαπλά θα περιμένουν να ξανανοίξουν...κλειστές τράπεζες. Οι φανατικοί της μο-νόπλευρης λιτότητας ξέρουν άλλωστεότι και αν δεν τα καταφέρουν τη ∆ευτέραο χρόνος πάλι θα κυλάει υπέρ τους.Αλλά όταν το ρολόι θα χτυπήσει ορι-στικά δώδεκα, θα φανεί πόσο ειλικρινάεννοούσε η «διαλλακτική» καγκελάριοςτην πολυχρησιμοποιημένη φράση «όπουυπάρχει θέληση, υπάρχει και ο δρόμος»ή αν όλα όσα είπε τις τελευταίες εβδο-μάδες δεν ήταν παρά μια παράσταση μεστόχο την ολική αποποίηση των ευθυ-νών της.

•

Είναι πλέον πρόδηλο ότι στόχος της έκτακτηςσυνόδου κορυφής δεν είναι πρωτίστως ναβρουν μια πραγματικά βιώσιμη λύση, αλλά νασύρουν την Ελλάδα τρομαγμένη στο τραπέζιτης διαπραγμάτευσης για να ξεμπερδεύουν μετην υποχρέωση της συμφωνίας, την ώρα πουφοβισμένοι και άπραγοι οι Έλληνες απλά θαπεριμένουν να ξανανοίξουν... κλειστέςτράπεζες.

“Έμοιαζε λίγο με κα-κόγουστο αστείοτην ώρα που στοΒερολίνο ολοκλη-ρώνονταν οι προ-ετοιμασίες για μιασυγκέντρωση αλλη-λεγγύης με την Ελ-λάδα αυτή την Κυ-ριακή, κάποιοι ναοργανώνουν εκδη-λώσεις αλληλεγ-γύης στο... Σόιμπλε.

Οι βουλευτές της Αριστεράς, που ξε-δίπλωσαν πλακάτ αλληλεγγύης με τη

χώρα μας, αντιμετώπισαν τις αυστηρέςεπιπλήξεις του προεδρείου και οι προει-

δοποιήσεις του Γκρέγκορ Γκύζι ότι ηγερμανική κυβέρνηση θέτει σε κίνδυνο

όχι μόνο το ευρώ, αλλά και την ιδέα τηςευρωπαϊκής ολοκλήρωσης σκεπάστηκαν

από το αυτάρεσκο βουητό των εμμονι-κών οπαδών του Grexit.

Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 99ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τη συνέντευξη πήρεο Παύλος Κλαυδιανός

Μπορούμε να βάλουμε σε κάποια λο-γική τάξη όσα βλέπουμε να συμβαίνουντις τελευταίες μέρες;

Νομίζω πως ναι. Βλέπουμε μια αμηχα-νία των εταίρων μας, κυρίως της Γερμα-νίας, των ευρωπαϊκών θεσμών, του ∆ΝΤκαι της Γαλλίας, δευτερευόντως, στοπώς να αντιμετωπίσουν τη διαπραγμά-τευση με την Αθήνα. Ενυπάρχουν πολλάκαι αντιφατικά στοιχεία μεταξύ τους. Ορεαλισμός, πρώτον, που λέει πως ό,τικαι να λες δημόσια, ότι τα συμφωνη-θέντα πρέπει να τηρούνται, δεν μπορείςνα αγνοήσεις ολοκληρωτικά τη λαϊκήετυμηγορία σε μια χώρα, μάλιστα που εν-τάσσει την όποια λαϊκή βούληση για με-ταρρύθμιση και διαχείριση της κρίσης σεευρωπαϊκό πλαίσιο. ∆εύτερο, οι εταίροιμας κινούνται σε αχαρτογράφητα νερά.Είναι η πρώτη φορά, μετά το ξέσπασματης κρίσης το 2010, που υπάρχει αλλαγήστην κυβερνητική εξουσία, από τηνοποία δεν προκύπτουν δευτερεύουσεςαποχρώσεις, αλλά υπάρχει αίτημα γιαεπαναδιαπραγμάτευση των όρων δανει-οδότησης μιας χώρας. Τρίτον, όλοι γνω-ρίζουν ότι αυτό το πρόγραμμα έχει απο-τύχει.

Υπάρχει ένας γρίφος που πραγματικάθέτει σε δοκιμασία την κοινή λογική.Έχουν γίνει πολύωρες επαφές του πρω-θυπουργού και υπουργών της κυβέρνη-σης με ευρωπαίους ηγέτες, με τον Γι-ούνγκερ, τον Ντράγκι, τη Μέρκελ. Καιαυτό το δίχτυ ασφαλείας των πολιτικώναρχηγών, από τότε που στήθηκε, δεν έχειυποστεί τις περιπέτειες και τα σκαμπα-νεβάσματα των τεχνικών κλιμάκιων. Καιαναρωτιέται κανείς: Είναι τέτοιες οι δια-χωριστικές γραμμές ανάμεσα στο πολι-τικό επίπεδο κορυφής, στο Γιούρογ-κρουπ, που αποτελείται από τους υπουρ-γούς Οικονομικών των κυβερνήσεων, μετους ηγέτες των οποίων συνδιαλλάσσε-ται ο έλληνας πρωθυπουργός, και τα τε-χνικά κλιμάκια έχουν ένα τεχνικό αυτο-ματισμό ανεπηρέαστο από την πολιτική;Όχι.

Όμως και οι πολιτικοί ηγέτες συχνάυπεκφεύγουν και παραπέμπουν στα τε-χνικά κλιμάκια...

Σήμερα είχαμε ένα χαρακτηριστικόπαράδειγμα εκφοβισμού, χωρίς πραγ-ματικό αντίκρισμα, που πλησιάζει ταόρια του τυχοδιωκτισμού και της μπλό-φας. Μάθαμε, ανεπισήμως, ότι η ΕΚΤέδωσε επιπρόσθετη βοήθεια στο πλαίσιοτου ELA 3,3 δισ. ευρώ στο ελληνικό τρα-πεζικό σύστημα!

Γιατί δεν το λένε επισήμως; Νομίζω για δύο λόγους. Ο ένας είναι

να μη θεωρηθεί ακύρωση του κλεισίμα-τος της στρόφιγγας, διότι αυτό είναι τομήνυμα που στέλνεται από τότε που οELA λειτουργεί με τη λογική της σταγό-νας. Ο άλλος λόγος, που αφήνεται να εν-νοηθεί, είναι ότι η τράπεζα κινείται έτσιαλλά χωρίς αυτό να εκλαμβάνεται ωςπολιτικό μήνυμα. Θυμίζει το σουρεαλι-στικό πίνακα του Μαγκρίτ, που δείχνειμια πίπα καπνίσματος και η λεζάντα λέειαυτό δεν είναι μια πίπα.

Έχεις κάποια εκτίμηση για το ποιοςπροκάλεσε τη σύνοδο κορυφής της ∆ευ-τέρας;

Έμοιαζε να είναι προαποφασισμένη.Aνακοινώθηκε ενώ διαρκούσε η συνέν-τευξη Τύπου του Γιούρογκρουπ. Είναιαυτονόητο ότι υπήρχε συναίνεση Μέρ-κελ, Ολάντ και Γιούνκερ. Είναι οι τρειςπου έχουν να χάσουν πολιτικά, σε δια-φορετικό βαθμό ο καθένας, αλλά ναπληρώσουν πολύ δυνατό κόστος για μιακακή εξέλιξη. Η Μέρκελ είναι στα δέκαχρόνια θητείας της στην καγκελαρία καιδεν επιθυμεί μια κρίση στην ευρωζώνη, η

οποία δεν θα σταματούσε στην Ελλάδακαι στην κυριολεξία θα αμαύρωνε την ει-κόνα της.

Τη ∆ευτέρα τι να περιμένουμε; Κατ’ αρχάς, σήμερα είχαμε και ένα νέο

κλίμα απαισιοδοξίας, που λέει ότι αν δεντα βρουν στα τεχνικά κλιμάκια ή στο Γι-ούρογκρουπ, τότε στη σύνοδο κορυφήςθα γίνει μια γενική συζήτηση. Ο εκπρό-σωπος της Μέρκελ έσπευσε να διευκρι-νίσει ότι αν δεν τα βρουν τη ∆ευτέρα, θαξανασυζητήσουν στην τακτική σύνοδοκορυφής, στις 25 και 26 Ιουνίου.

Μήπως προβλέπει ότι η ελληνική κυ-βέρνηση, δεν θα κάνει πίσω;

Όπως διαμορφώνεται το σκηνικό,είναι σαν να λένε ξαναελάτε στο επόμενοΓιούρογκρουπ, για να δεχτείτε αυτά ταοποία απορρίψατε στο προηγούμενο.∆εν ξέρουμε αν θα είναι, τελικά, έτσι.Έχει ανακοινωθεί ότι Ολάντ και Μέρκελμιλούν στα τηλέφωνα. Τώρα δεν ξέρω τικέρδος θα προκύψει αν το αναβάλουνκαι δεν βγει τη ∆ευτέρα η συμφωνία,αλλά την Πέμπτη ή την Παρασκευή. Ηίδια η κίνηση της ΕΚΤ να δώσει στιςτράπεζες την πιο αυξημένη δόση ρευ-στότητας που έχει δώσει όλο αυτό τοπεντάμηνο, δείχνει ότι έχουν καταλάβειπως οι πιέσεις προς την Ελλάδα μπορείνα γίνουν ανεξέλεγκτο μπούμερανγκπρος το ευρωπαϊκό τραπεζικό και χρη-ματοπιστωτικό σύστημα.

Άρα, λογικά δεν πρέπει να θέλουν να

φύγουν από τη ∆ευτέρα χωρίς απόφαση; Μέχρι που θα αρχίσει το Γιούρογκρουπ

και η σύνοδος κορυφής τη ∆ευτέρα, θαέχουμε μια ένταση της πίεσης, με στόχονα παρουσιαστεί ένα σκηνικό τελεσίγρα-φου take it or leave it. Αλλά ξέρουμεπολύ καλά ότι δεν είναι αυτή η πραγμα-τικότητα.

Χάνουν την αξιοπιστία τους. Κάθεφορά λένε τελεσίγραφο και, όταν εμφα-νίζεται η ελληνική πλευρά να μην κάνειπίσω, μεταθέτουν τις ημερομηνίες.

Έχουν χτίσει το μύθο ότι κλείνουν τακοινοβούλια για θερινές διακοπές. Θυ-μίζω, ότι τον Οκτώβριο 1998, ενώ είχανγίνει εκλογές στη Γερμανία τον Σεπτέμ-βριο και είχε βγει ο Σρέντερ, έπρεπεεπειγόντως, για να σταθεί η απόφασητου ΝΑΤΟ για απειλή επέμβασης στη Γι-ουγκοσλαβία λόγω του Κοσόβου, να συ-νέλθει η γερμανική βουλή και να δώσειτην άδεια για τη χρησιμοποίηση του γερ-μανικού στρατού σε στρατιωτική επέμ-βαση εκτός συνόρων. Συγκλήθηκε ηπροηγούμενη βουλή, που είχε διαλυθεί,και έδωσε την έγκρισή της!

Υπάρχει πολλαπλή ανάγκη να βρεθείλύση...

Το αδύνατο σημείο της ελληνικήςπλευράς δεν είναι να φοβηθεί τις μπλό-φες των εταίρων, είναι η κατάσταση τηςπραγματικής οικονομίας στην Ελλάδα. Ηευρωπαϊκή πλευρά έχει να αντιμετωπίσειμπροστά της σοβαρά πράγματα. Το Bre-xit ξαναέρχεται, με έναν στους τρεις βου-λευτές του Κάμερον να θέλουν έξοδοαπό την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ δημι-ουργείται ευρωσκεπτικιστική πτέρυγαστο Εργατικό Κόμμα. Στη Γαλλία η κυ-βέρνηση Βαλς περνά νομοσχέδιο για τοάνοιγμα των καταστημάτων την Κυριακήκαι απορρύθμιση των εργατικών σχέ-σεων με διαδικασίες έκτακτης ανάγκηςπου είχε σοφιστεί ο Ντε Γκολ, για να αν-τιμετωπίσει προβλήματα από τον πό-λεμο της Αλγερίας. Το έκανε για δεύτερηφορά σε τρεις μήνες η γαλλική κυβέρ-νηση. ∆ηλαδή, κίνδυνος Brexit, κατά-σταση έκτακτης ανάγκης στη Γαλλία, βε-βαιότητα ήττας του Ραχόι στην Ισπα-νίας... Ποιος εχέφρων θα ήθελε να χαθείη μπάλα και ο έλεγχος από το χειρισμότης διαπραγμάτευσης στην Ελλάδα; Καιγια να κερδίσει τι;

Από τότε που ο Αλ. Τσίπρας είπε ότιμπορούμε να πούμε και το μεγάλο όχι ανχρειαστεί, υπάρχει μια αλλαγή φάσηςστις διαπραγματεύσεις.

Η ελληνική πλευρά δεν ήρξατο χειρώναδίκων. Η θέση της είναι πως δεν νοείταιη έξοδος μιας χώρας από την ευρωζώνη.Όταν φτάνουν, όμως, να σε απειλούν μεμπλόφες, έστω και σε επικοινωνιακόεπίπεδο, λες ότι θα δοκιμάσεις την αξιο-πιστία της μπλόφας, και εκεί αρχίζουντα προβλήματα. Αυτό δεν είναι πολιτική,είναι εικονική πραγματικότητα. Αυτόείναι θέατρο σκιών και δείχνει σε μεγάλοβαθμό την έκπτωση της πολιτικής συζή-τησης και αντιπαράθεσης σε μεγάλες ευ-ρωπαϊκές χώρες. Ωστόσο, το πιο θλι-βερό θέαμα που είδαμε από τη Γερμανίαδεν ήταν ο κ. Σόιμπλε, αλλά ο σοσιαλδη-μοκράτης Γκάμπριελ. Μας θύμισε τιςχειρότερες στιγμές της ιστορίας τουSPD, την ψήφιση των πολεμικών πι-στώσεων στον πρώτο παγκόσμιο πό-λεμο, και τη σφαγή των Σπαρτακιστώναπό τους ίδιους τους σοσιαλδημοκράτες.

•

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ∆ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΓΙΩΡΓΟ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟ

Τελεσίγραφαχωρίς ημερομηνία λήξης

Το στυλ «μπολσεβίκ» δεν έπαψε ποτέ να εξασκεί μιαν ιδι-αίτερη γοητεία σε στελέχη και μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, παράτο γεγονός ότι ο προσωπικός βίος αυτών των στελεχών

και μελών δεν διαφέρει σε τίποτα από εκείνον ενός μικροα-στού γραφειοκράτη. Έτσι, αν όχι οργή, προκαλεί τουλάχιστονθυμηδία το γεγονός ότι η Αριστερή Πλατφόρμα είχε το θράσοςνα ονομάσει το μέσο επικοινωνίας της Ίσκρα, θεωρώντας πωςέτσι επικυρώνει την επαναστατική της ταυτότητα ! Σίγουρα,τα κόκαλα του Λένιν θα τρίζουν από το σύνδρομο «επαναστα-τικής» μεγαλομανίας που έχει καταλάβει τα κομματικά εκείναστελέχη, τα οποία πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος του βίουτους στρογγυλοκαθισμένα στα γραφεία τής Κουμουνδούρου,στα βουλευτικά έδρανα και τώρα σε υπουργικούς θώκους!

Ίσως θα πρέπει να ξαναδιαβάσουν το «Τι να κάνουμε;», γιανα καταλάβουν ότι αυτό που ο Λένιν αποκαλεί «αποκαλυπτικήφιλολογία», η οποία αποτελεί τη βασική προϋπόθεση κάθεεπαναστατικού έντυπου λόγου που στοχεύει στην ανάπτυξητης πολιτικής συνείδησης και δράσης, αφορά στην ολόπλευρηανάλυση και μετάδοση γνώσης των σημαντικών εκείνων πο-λιτικών, θεσμικών, κοινωνικών, πολιτισμικών και ιδεολογι-κών πρακτικών, που καθορίζουν τη συνείδηση και τη ζωή όχι

μόνο των εργαζομένων, αλλά όλων των τάξεων. Με άλλαλόγια, αυτό που θεωρεί καθήκον κάθε επαναστατικού έντυ-που λόγου ο Λένιν, είναι να μάθει στους αναγνώστες του πώςνα διαβάζουν την πραγματικότητα μέσα στην οποία καλούνταινα ζήσουν και να την κατανοήσουν, προκειμένου να την υπερ-βούν.

∆υστυχώς, τίποτα από όλα αυτά δεν εξυπηρετεί το ψευδε-πίγραφο έντυπο που διακινείται. Η όλη προσπάθεια επικεν-τρώνεται αφενός σε έναν άγονο, εσωστρεφή, εσωκομματικόανταγωνισμό, και αφετέρου στην «καθοδήγηση» εκείνων τωνσυντρόφων και συντροφισσών, που έχουν αναλάβει την ανέ-ξοδη αναπαραγωγή στο φαντασιακό των Οργανώσεων Μελώντου στυλ «μπολσεβίκ». Πέρα από το «Τι να κάνουμε;» δεν θαέβλαπτε και μια ανάγνωση της σημαντικής μελέτης του Τρό-τσκι Η πάλη ενάντια στο φασισμό στη Γερμανία.

Οι καιροί ζητούν από την κυβέρνηση και την κομματική ελίττου ΣΥΡΙΖΑ αταλάντευτη πολιτική περίσκεψη και όχι «επανα-στατικούς» φαμφαρονισμούς στα τηλεπαράθυρα. Στην Ελ-λάδα, και όχι μόνο, το πολιτικό σύστημα καταρρέει. Μια απο-τυχία του ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει δεν θα σημάνει μόνο το τέλοςτης Αριστεράς και της δημοκρατίας στην Ευρώπη. Θα σημά-νει και το τέλος του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα. Η ευ-θύνη είναι βαριά.

Τζίνα Πολίτη

Το στυλ “μπολσεβίκ”

Μέ χρι που θα αρ χί σει το Γιού ρο γ-κρουπ και η σύ νο δος κο ρυ φής τη∆ευ τέ ρα, θα έ χου με μια έ ντα ση τηςπίε σης, με στό χο να πα ρου σια στεί έ -να σκη νι κό τε λε σί γρα φου take it orleave it. Αλλά ξέ ρου με πο λύ κα λά ό τιδεν εί ναι αυ τή η πραγ μα τι κό τη τα.

“

1100 Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Τη συνέντευξη πήρεο Παύλος Κλαυδιανός

Είναι όντως το ελληνικό ασφαλιστικόσύστημα το ακριβότερο στην Ευρωζώνη,όπως υποστηρίζουν οι εκπρόσωποι τωνθεσμών;

Είτε σε επίπεδο πολιτικών αντιπροσω-πειών, είτε σε επίπεδο τεχνικών κλιμα-κίων, υποστηρίζουν, μεταξύ άλλων, ότιτο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στηνΕλλάδα είναι γενναιόδωρο, χορηγεί πολύυψηλές συντάξεις και το κράτος διαθέ-τει ένα μεγάλο ποσό (9% του ΑΕΠ) για νακαλύπτει τα ελλείμματά του.

Παλαιότερα, νομίζω, έλεγαν 14% τουΑΕΠ.

Τώρα επικαλούνται 9% του ΑΕΠ, ενώτο γερμανικό κράτος, όπως αναφέρουν,διαθέτει 3% του ΑΕΠ και κατά μέσο όροστην ΕΕ οι κρατικοί προϋπολογισμοί επι-χορηγούν τα συστήματά τους για κάλυψητων ελλειμμάτων με 2,5% του ΑΕΠ. Ηπραγματικότητα είναι ότι το κράτος στηνΕλλάδα, όντως, διαθέτει 9% του ΑΕΠ,αλλά το 4,5%, αντιστοιχεί στην θεσμοθε-τημένη τριμερή χρηματοδότηση (εργαζό-μενοι, εργοδότες, κράτος). Το υπόλοιπο4,5% είναι για την κάλυψη των ελλειμ-μάτων.

Θα απαντούσαν ότι είτε ως τμήμα γιατην τριμερή χρηματοδότηση, είτε ως κά-λυψη ελλειμμάτων, το αποτέλεσμα δεναλλάζει δημοσιονομικά. Άλλες χώρεςέχουν τριμερή συστήματα;

Όντως, προβάλλουν, κατά βάση, τηδημοσιονομική διάσταση. Εμείς υποστη-ρίζουμε ότι έχουμε ένα σύστημα το οποίοέχει οργανωθεί, χρηματοδοτικά, σ’ αυτήτη βάση. Σ’ όλες τις χώρες έχουμε τριμε-ρείς χρηματοδοτικές συμμετοχές. Αλλάαυτό που απασχολεί ειδικά τους δανει-στές, είναι η κάλυψη των ελλειμμάτων.Στο κείμενό τους η ακριβής διατύπωσηείναι «για κάλυψη των ελλειμμάτων»στην Ελλάδα το κράτος διαθέτει 9% τουΑΕΠ, χωρίς όμως να αναλύουν την εσω-τερική διάρθρωση αυτής της δαπάνης.

Όταν λένε «γενναιόδωρο» από που τοσυνάγουν;

Στο κείμενό τους, πράγματι, αναφέ-ρουν ότι ο Έλληνας εργαζόμενος συνει-σφέρει με 100 μονάδες, αλλά το ασφαλι-στικό σύστημα του επιστρέφει 275 μονά-δες! Στη Γερμανία, ένας ασφαλισμένοςκαι ο εργοδότης του, μετά από 35 χρό-νια, καταβάλλουν εισφορές 100 μονάδεςκαι το ασφαλιστικό σύστημα επιστρέφειστον εργαζόμενο, μέχρι που να πεθάνει,125 μονάδες. Εμείς αναλύοντας αναλο-γιστικά τα σχετικά στοιχεία, διαπιστώ-σαμε ότι σήμερα στην Ελλάδα το ασφα-λιστικό σύστημα επιστρέφει στον ασφα-λισμένο μέχρι τον θάνατό του, κατά μέσοόρο, 124 μονάδες. Επιπλέον, θα ήθελανα σημειώσω ότι και άλλα στοιχείααυτού του κειμένου των δανειστών δενανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.

Συνδέουν το ασφαλιστικό με το δημο-σιονομικό

Οι δανειστές επιλέγουν το ασφαλι-στικό, διογκώνοντάς το μάλιστα, ως ένααπό τα βαρύτερα ζητήματα για το δημο-σιονομικό.

Πράγματι, από το 2010 οι δανειστέςσυνέδεσαν τη διαχείριση της κρίσης χρέ-ους, δηλαδή τη δημοσιονομική πειθαρ-χία, με τη μακροχρόνια βιωσιμότητα τουασφαλιστικού συστήματος. Στην αναλο-γιστική μελέτη που έχουν εκπονήσει γιατην Ελλάδα, προβλέπουν ότι σήμερα τοποσοστό αναπλήρωσης κύριας και επι-κουρικής σύνταξης, από 64,5%, θα πρέ-πει να μειωθεί σταδιακά και το 2060 ναγίνει 58,5%. Έτσι, το 2060 η συνταξιο-δοτική δαπάνη θα αντιστοιχεί στο 15,5%του ΑΕΠ, έναντι 16,2% του ΑΕΠ πουείναι σήμερα. Επικαλούνται την εικόναπου ισχύει τώρα για όλη την Ευρώπη. ΗΓαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία έχουν συντα-ξιοδοτικές δαπάνες περίπου στο 16%. ΗΓερμανία έχει περίπου στο 10%. Τοθέμα, όμως, είναι ότι στην Ελλάδα υπάρ-χουν κάποιες δαπάνες, που είναι προ-νοιακές και υπολογίζονται ως συνταξιο-δοτικές. Για παράδειγμα, στο γερμανικόσύστημα, παρατηρούμε σήμερα ότι το10,3% του ΑΕΠ είναι συνταξιοδοτικέςδαπάνες και 11,5% του ΑΕΠ είναι δαπά-νες πρόνοιας και υγείας, οι οποίες δενσυμπεριλαμβάνονται στη συνταξιοδο-τική δαπάνη. Στην Ελλάδα επομένως, θαπρέπει στο πλαίσιο αυτής της συγκρισι-μότητας των κοινωνικών δαπανών σεΕυρωπαϊκό επίπεδο, να κατατμηθούν θε-σμικά οι κοινωνικές δαπάνες ανάλογαμε τον σκοπό τους και να μη συμπερι-λαμβάνονται στην συνταξιοδοτική δα-

πάνη.

Είναι και το ΕΚΑΣ, δηλαδή, μέσα σ’αυτό τον υπολογισμό;

Ναι, είναι και το ΕΚΑΣ. Αν υπολογί-ζονταν διαφορετικά οι προνοιακές δα-πάνες, τότε η συνταξιοδοτική δαπάνηπου θα προέκυπτε, θα ήταν 12%-13% τουΑΕΠ και το υπόλοιπο 3% ή 4% του ΑΕΠθα ήταν προνοιακή. Αυτό παρατηρείταισε όλες τις χώρες και νομίζω ότι απ’ τηστιγμή που σε όλες τις χώρες η συντα-ξιοδοτική δαπάνη συγκρίνεται σ’ αυτή τηβάση θα πρέπει και η Ελλάδα να αντα-ποκριθεί.

Καμιά πρόταση των δανειστώνχωρίς περικοπές συντάξεων

Έτσι ασκείται και ισχυρή πολιτικήπίεση από του δανειστές.

Βέβαια. Το επιχείρημα είναι: «η συντα-ξιοδοτική δαπάνη π.χ. στην Γερμανία αν-τιστοιχεί στο 10,3% του ΑΕΠ και στηνΕλλάδα αντιστοιχεί στο 16% του ΑΕΠ»,χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η μείωσητου ΑΕΠ κατά 25%, που έχει συντελεσθείστην Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια.Στο πλαίσιο αυτό προτείνουν την κατάρ-γηση του ΕΚΑΣ, τη ρήτρα μηδενικού ελ-λείμματος κλπ, προκειμένου να μει-ωθούν σταδιακά και σημαντικά μέχρι το2060 οι κύριες και οι επικουρικές συν-τάξεις. Στην κατεύθυνση αυτή επικα-λούνται τα αποτελέσματα της αναλογι-στικής μελέτης του γερμανικού συντα-ξιοδοτικού συστήματος, σύμφωνα με ταοποία με ασφαλιστική εισφορά για τονκλάδο σύνταξης 18,9% (2014) αντιστοι-χεί ποσοστό αναπλήρωσης 48,5% και το2019 με εισφορά 22% του μισθού το πο-

σοστό αναπλήρωσης θα μειωθεί στο43%. Αυτή όμως η προοπτική είναι αδιέ-ξοδη, γιατί καθιστά το συνταξιοδοτικόσύστημα ακριβό για τους ασφαλισμέ-νους και τους συνταξιούχους, επιδεινώ-νει το βιοτικό τους επίπεδο και διευρύνειτην φτωχοποίηση του πληθυσμού. Μεάλλα λόγια, τα ελλείμματα που προκαλείστο συνταξιοδοτικό σύστημα το υψηλόεπίπεδο της ανεργίας και η γήρανση τουπληθυσμού, επιλέγεται να καλύπτονται,λανθασμένα, από τη συνεχή μείωση τωνσυντάξεων και τη διεύρυνση των κοινω-νικών ανισοτήτων.

Βέβαια λένε –δεν είναι αληθές– ότι δενζητούν νέες περικοπές στις συντάξεις,θέτουν όμως ταυτόχρονα τον στόχο τηςμείωσης, κάθε χρόνο, κατά μια μονάδατου ΑΕΠ της δαπάνης που καλύπτειτώρα ο προϋπολογισμός.

Το 1% του ΑΕΠ αντιστοιχεί σε 1,85δισ. ευρώ. Είναι αδύνατο να εξασφαλι-στεί αυτό το ποσό, εάν δεν γίνουν πα-ρεμβάσεις στο επίπεδο των συντάξεων.Θα πρέπει ή να μειωθούν οι κύριες συν-τάξεις κατά 8% ή να μειωθούν οι επι-κουρικές συντάξεις κατά 50%. Όμως,όπως είναι γνωστό, μέχρι σήμερα οι συν-τάξεις έχουν υποστεί μειώσεις της τάξηςτου 45%. Πώς θα έλθει τώρα η ασφαλι-στική πολιτική να προσθέσει μειώσεις8% για τις κύριες ή 50% για τις επικου-ρικές συντάξεις; Από την άποψη αυτήείναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι στηνΕλλάδα σήμερα το 37% της συνταξιοδο-τικής δαπάνης για κύριες συντάξεις αν-τιστοιχεί σε επίπεδο σύνταξης 1000ευρώ και κάτω το μήνα ακαθάριστα καιαναφέρεται στο 60% του συνολικού συν-ταξιοδοτικού πληθυσμού (2.024 εκατ.άτομα). Με άλλα λόγια, αποδεικνύεται

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΣΑΒΒΑ ΡΟΜΠΟΛΗ, ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΕΠΙ ΤΡΟΠΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Το ασφαλιστικό δε ν θα σωθείμε τη λογική των δ ανειστώνΟ Σάββας Ρομπόλης, ομότιμος καθηγητής του Παντείου, πρώην επιστημονικός δι-ευθυντής του ΙΝΕ ΓΣΕΕ και επικεφαλής της επιτροπής μελέτης για το ασφαλιστικόσύστημα περιγράφει τις απαιτήσεις των δανειστών για το ασφαλιστικό σύστημα,τα αδιέξοδα στα οποία έχουν οδηγήσει οι εφαρμοζόμενες πολιτικές το σύστημακοινωνικής ασφάλισης και προτάσσει ως λύση για την διάσωση του ασφαλιστικούτην αλλαγή της πολιτικής στην κατεύθυνση της αναδιανομής, της ανάπτυξης καιτης δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας

Οι δανειστές συνέ-δεσαν τη διαχείρισητης κρίσης χρέους,δηλαδή τη δημοσιο-νομική πειθαρχία,με τη μακροχρόνιαβιωσιμότητα τουασφαλιστικού συ-στήματος.

“

Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015 1111ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

ότι οι παραμετρικές αλλαγές είναι αδιέ-ξοδες, γιατί έχουν εξαντλήσει τα όριάτους αλλά και το βιοτικό επίπεδο ασφα-λισμένων και συνταξιούχων. Σε αυτή τηβάση, που υποστηρίζεται και ποσοτικά,απαιτείται να συγκροτηθεί η απάντησητης Ελληνικής Κυβέρνησης.

Βάρος σε ανακοπή της ύφεσηςκαι νέες θέσεις εργασίας

Τι απαντάει η ελληνική πλευρά σ’ όλααυτά;

Η έρευνα της μακροχρόνιας βιωσιμό-τητας των κοινωνικο-ασφαλιστικών συ-στημάτων αποκαλύπτει ότι οι μέχρι σή-μερα παρεμβάσεις στις παραμετρικές αλ-λαγές, όπως η αύξηση των ορίων ηλικίαςσυνταξιοδότησης, η μείωση των συντά-ξεων, η αύξηση των εισφορών κ.τ.λ, δεναποκατέστησαν τη χρηματοοικονομικήισορροπία του κοινωνικο-ασφαλιστικούσυστήματος. Στην Ελλάδα, την περίοδο2010-2014, μειώθηκε η συνταξιοδοτικήδαπάνη κατά 12 δις. ευρώ, χωρίς ταυτό-χρονα να αντιμετωπίζεται η χρηματοοι-κονομική ανισορροπία του συστήματος,δεδομένης της διατήρησης του υψηλούεπιπέδου της ανεργίας, της ύφεσης, τηςμείωσης των μισθών και των δυσμενώνδημογραφικών εξελίξεων. Επομένως, οιόποιες παρεμβάσεις συντελούνται στιςπαραμετρικές αλλαγές, δεν πρόκειται νααποκαταστήσουν την ισορροπία του κοι-νωνικού-ασφαλιστικού συστήματος. Αν-τίθετα, εάν μετατοπισθεί το κέντρο βά-ρους της αντιμετώπισης των χρηματοοι-κονομικών προβλημάτων της κοινωνικήςασφάλισης στην ανάπτυξη, τη δημιουρ-γία νέων θέσεων εργασίας, τις επενδύ-σεις κλπ, τότε η χρηματοοικονομικήπίεση στο σύστημα χαλαρώνει και τα ελ-λείμματα περιορίζονται, παράλληλα μετον εσωτερικό εξορθολογισμό του συ-στήματος, όπως προκύπτει από τηνέρευνα. Στην κατεύθυνση αυτή για παρά-δειγμα, στην ελληνική οικονομία απαι-τείται μια ανάπτυξη τα επόμενα χρόνιατουλάχιστον, κατά μέσο όρο, 2%-2,5% τοχρόνο. Επομένως, το βασικό συμπέρα-σμα είναι ότι μια ουσιαστική και μεσομα-κροπρόθεσμη υγιής χρηματοοικονομικήκατάσταση των ασφαλιστικών ταμείωνδεν μπορεί να στηριχθεί πλέον σε νέεςπαραμετρικές παρεμβάσεις, αλλά πρέπεινα μετατοπισθεί το κέντρο βάρους τηςασκούμενης πολιτικής στην κατεύθυνσητης ανάπτυξης και της δημιουργίας νέωνθέσεων εργασίας.

Έχει αναφερθεί ότι στα τεχνικά κλιμά-κια επιμένουν όχι απλώς να βρεθούνμέτρα ισοδύναμα, αλλά να είναι οπωσδή-ποτε από το ασφαλιστικό.

Τους δανειστές δεν τους ενδιαφέρουντόσο τα μέτρα, όσο το αποτέλεσμα, πχ το1% του ΑΕΠ. Τους ενδιαφέρει όμως αυτόνα ισχύει για κάθε χρόνο. Μ’ αυτή την έν-νοια επιμένουν, τα περιοριστικά μέτρανα αφορούν το ασφαλιστικό. Ταυτό-χρονα, ικανοποιούν την αρχική τους σύλ-

ληψη, που συνδέει τη βιωσιμότητα τουασφαλιστικού με τη δημοσιονομική πει-θαρχία και τη διαχείριση της κρίσης χρέ-ους. Όμως, αυτή η συσχέτιση στην Ελ-λάδα δημιούργησε τις συνθήκες ενόςφαύλου κύκλου, που τροφοδοτεί τηνύφεση, ανεργία κλπ καθώς και τα ελ-λείμματα του κοινωνικο-ασφαλιστικούσυστήματος. Η παρατήρηση αυτή σημαί-νει ότι η σταδιακή ανακοπή των ελλειμ-μάτων στην κοινωνική ασφάλιση θα επι-τευχθεί, κατά βάση, με την ανακοπή τηςυφεσιακής πολιτικής.

Κάτι περισσότερο για το δημογραφικό;Σε μια προσέγγισή μας διαπιστώθηκε

ότι σήμερα, εξαιτίας των δυσμενών δη-μογραφικών εξελίξεων (γήρανση τουπληθυσμού), οι συνταξιοδοτικές δαπάνεςέχουν αυξηθεί κατά 15%. Επομένως, ανθέλει κανείς να συγκρατήσει αυτή τηντάση θα πρέπει στην Ελλάδα να ανα-πτυχθεί μια ολοκληρωμένη δημογραφικήπολιτική. ∆ιαφορετικά, θα επιλέγεται οδρόμος των πρόσθετων περικοπών στιςσυντάξεις.

Απαντάμε ότι αργότερα, από τον Σε-πτέμβρη, πχ, θα πρέπει να ξεκινήσει μιασυζήτηση για το ασφαλιστικό. Σε ποιαβάση θα συγκροτηθούν οι προτάσειςμας;

Η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι σε βρα-χυπρόθεσμο επίπεδο θα μπορούσε ναγίνει μια παρέμβαση στις πρόωρες συν-ταξιοδοτήσεις. Να γίνει, επίσης, η ενο-ποίηση των 13 ταμείων (5 κύρια, 6 επι-κουρικά και 2 εφάπαξ) σε 3 κύρια (αγρο-τών, επαγγελματιών, μισθωτών) και απότον Σεπτέμβρη του 2015, εφόσον έχειολοκληρωθεί η μελέτη της ομάδας εργα-σίας, που έχει συγκροτηθεί στα πλαίσιατης αντιπροεδρίας της κυβέρνησης, νασυζητηθεί η προοπτική της μακροχρό-νιας βιωσιμότητας του κοινωνικο-ασφα-λιστικού συστήματος.

•

Πρέπει να μετατοπισθεί το κέντρο βάρους τηςασκούμενης πολιτικής στην κατεύθυνση της ανά-πτυξης και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας.“

Εκτός από το Ασφαλιστικό, τα μέτρα των 47 σελίδων που προτείνει η κυβέρ-νηση, ως συνόψιση των διαπραγματεύσεων, έχουν αναδιανεμητικό στοιχείο;

Θα έλεγα ότι δεν έχουν σημαντικά στοιχεία αναδιανομής. Γι αυτό επιβάλλεται, ηδημοσιονομική διάσταση να αντισταθμιστεί με την προοπτική της αναδιάρθρωσηςτους χρέους και ενός συγκροτημένου σχεδίου αξιοσημείωτης χρηματοδότησηςτου προγράμματος επενδύσεων στην χώρα μας.

Σχετικά με το αναπτυξιακό της στοιχείο τι μπορούμε να πούμε;Ανάκαμψη θα υπάρξει. Η ελληνική οικονομία θα επανεκκινηθεί, αλλά η πρόβλεψη

των δανειστών για αύξηση του ΑΕΠ 2,9% το 2016 δεν νομίζω ότι θα επιτευχθεί.Για μια οικονομία, όπως η ελληνική, που έχει μέσα σε πέντε χρόνια απώλεια παρα-γόμενου πλούτου 25%, δεν είναι εύκολα εφικτό. Είναι όμως εφικτή η αύξηση τουΑΕΠ το 2016 να είναι της τάξης του 1,5%-2%.

Υπάρχει και η εκτίμηση ότι ακριβώς γι’ αυτό η ανάπτυξη θα είναι δυναμική.Μια δυναμική ανάπτυξη προϋποθέτει συγκροτημένο αναπτυξιακό σχέδιο και ση-

μαντικούς πόρους χρηματοδότησης. Οι πόροι, όμως, χρησιμοποιούνται περισσό-τερο για την κάλυψη των ελ-λειμμάτων (νεοφιλελεύθερη αν-τίληψη των δανειστών) και λιγό-τερο για την ανάπτυξη. Ένα ανα-πτυξιακό πρόγραμμα που θαφέρει την οικονομία από τηνύφεση στην ανάπτυξη, μπορεί ναεπιτευχθεί, μεταξύ 2016 και2020, ξεκινώντας τα πρώτα χρό-νια από μια ανάκαμψη της τάξηςτου 1% - 1,5%. Αλλά απαιτείταισχεδιασμένη παρέμβαση. Αυτόσημαίνει ότι στις 13 Περιφέρειεςαπαιτείται να εκπονηθούν 13master plan ανάπτυξης. Με άλλαλόγια, απαιτείται να απαντηθούνποιες είναι οι αναπτυξιακές δυ-νατότητες κάθε περιφέρειας καικάθε κλάδου, προκειμένου ναπραγματοποιηθούν συγκεκριμέ-νες επενδύσεις. Η αντίληψη τηςεπιδοματικής επιχειρηματικότη-τας του παρελθόντος δεν μπορείνα επαναληφθεί.

Αυτό αν επιτευχθεί τι αποτέ-λεσμα μπορεί να φέρει;

Θα φέρει μία ανάκαμψη τηςτάξης του 1% το 2015 και 2% το2016, υπό την προϋπόθεση ότι ηεσωτερική διάρθρωση της συμ-φωνίας θα περιλαμβάνει τρειςπυλώνες. Το δημοσιονομικό, τηναναδιάρθρωση του χρέους και τοχρηματοδοτικό-επενδυτικό πυ-λώνα.

Αν πάμε ανάποδα; Οι προτάσεις των δανειστών που οδηγούν την οικονομία;Εάν κυριαρχήσει ο δημοσιονομικός πυλώνας και δεν τηρηθεί μια ισορροπία με-

ταξύ των τριών, τότε θα δημιουργηθούν περισσότερο συσταλτικές δυνάμεις στοεσωτερικό της κοινωνικο-οικονομικής λειτουργίας και αναπαραγωγής και λιγό-τερο διασταλτικές και επεκτατικές δυνάμεις της κοινωνικο-οικονομικής δραστη-ριότητας. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας προοπτικής θα αποτυπωθεί στο χαμηλόρυθμό αύξησης του ΑΕΠ, του εισοδήματος, της δαπάνης και της δημιουργίας νέωνθέσεων εργασίας.

Ο κίνδυνος είναι να προκύψει συμφωνία, έστω καλύτερη από όσα πρότειναν οιδανειστές, που όμως να μην μας βγάζει από την παγίδα της ύφεσης.

Σε μία τέτοια περίπτωση θα διαφοροποιηθούν οι ρυθμοί των οικονομικών καικοινωνικών εξελίξεων, χωρίς όμως να είναι σε θέση να συρρικνώσουν τον πυρήνατου φαύλου κύκλου της ύφεσης ή της στασιμότητας. Για να συμβεί αυτό απαιτεί-ται ποιοτικά στη διάρθρωση της συμφωνίας, το μείζον να είναι η αναδιάρθρωσητου χρέους και το χρηματοδοτικό-επενδυτικό πρόγραμμα και το έλασσον να είναιτο δημοσιονομικό.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΣΑΒΒΑ ΡΟΜΠΟΛΗ, ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΕΠΙ ΤΡΟΠΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Το ασφαλιστικό δε ν θα σωθείμε τη λογική των δ ανειστών

Αναδιανομήκαι τρειςπυλώνεςγια συμφωνία

Απαιτείται ποιοτικά στηδιάρθρωση της συμφω-νίας, το μείζον να είναι ηαναδιάρθρωση του χρέ-ους και το χρηματοδο-τικό-επενδυτικό πρό-γραμμα και το έλασσον ναείναι το δημοσιονομικό.

“

1122 Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ∆ρόσου

Βρισκόμαστε τέσσερις μήνες υπό συ-νεχή διαπραγμάτευση. Ποιο θα ήταν έναπρώτο σχόλιο;

Μια διαπραγμάτευση δεν έχει προδια-γεγραμμένο χρόνο και όσο περισσότεροείναι κυριολεκτικά διαπραγμάτευση,τόσο περισσότερο χρόνο χρειάζεται.Όσοι λένε ότι έχει υπάρξει καθυστέρησηκαι έπρεπε ήδη να έχουμε καταλήξει σεσυμφωνία, αυτό που κάνουν είναι ναεπαναλαμβάνουν τη δική τους πρα-κτική: με την πρώτη μέρα υπογράφουμετο οτιδήποτε. Υπάρχει σαφώς μια παρά-πλευρη επενέργεια αυτής της «μακρό-συρτης» διαπραγμάτευσης, που μετα-φράζεται από ορισμένους –υποτίθεται-αναλυτές σε απώλεια υλικών μεγεθών,όμως δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά.Και αυτοί οι οποίοι κάνουν αυτή τη δια-πραγμάτευση είχαν συνυπολογίσει ότιαυτό θα πάρει χρόνο γι’ αυτό και ηπρώτη ενέργεια της κυβέρνησης ήταν ναζητήσει συμφωνία γέφυρα.

Γιατί οι ευρωπαίοι εταίροι συνεχώς εν-τείνουν τις πιέσεις;

Οπωσδήποτε η εκλογή αυτής της κυ-βέρνησης δυσαρέστησε τους κυρίαρχουςΕυρωπαίους, και αναφέρομαι κατεξοχήνστον άξονα του Βορρά. Το είπαν εξάλ-λου. Αυτός ο άξονας συμφωνεί σε μίαιδέα: έγιναν εκλογές και δεν έχουμε οι-κεία πρόσωπα στην κυβέρνηση. Ο κ.Σοίμπλε το είπε αυτό πιο βάρβαρα: «Λυ-πάμαι για τους Έλληνες που έχουν αυτήτην κυβέρνηση». Ο κ. Γκάμπριελ έκανελόγο για «εν μέρει κομμουνιστική κυ-βέρνηση», λες και είμαστε στην εποχήτου πολέμου της Κορέας. Είναι, λοιπόν,σίγουρο ότι δεν τους αρέσει αυτή η κυ-βέρνηση, ότι θέλουν να την οδηγήσουνσε αδιέξοδο, ίσως ακόμα και –όπως είπεο πρωθυπουργός- να θέλουν να εξευτε-λίσουν την κυβέρνηση και να ταπεινώ-σουν τη χώρα. ∆εν αποκλείω τίποτα,όμως όταν πας στο λάκκο των λεόντωνδεν πας με το ένδυμα της Μαρίας Μα-γδαληνής. Η κομμουνιστογενής αρι-στερά αν έχει κάτι ιστορικά είναι μιαπολύ συγκεκριμένη αντίληψη του τι ση-μαίνει ο όρος πολιτική εξουσία. Αυτάπρέπει να το έχει στο νου της η ελληνικήκυβέρνηση.

Καλλιέργεια ηθικού πανικού

Τα σκήπτρα της κινδυνολογίας τακρατούν τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Μάλιστα,πλέον παρουσιάζεται ως έγκυρη πολι-τική ανάλυση, τα πρωτοσέλιδα ξένωνεφημερίδων. Γιατί αυτό;

Η ατζέντα που καταρτίζεται στα τηλε-οπτικά δελτία των 8 έχει σαφείς ιδεολο-γικές και πολιτικές αφετηρίες και στο-χεύσεις, είναι η ατζέντα της πενταετίαςτων μνημονίων. Η εμμονή ότι η Bild ή τοBloomberg είπε ότι «η χώρα πάει σταβράχια» είναι καλλιέργεια ηθικού πανι-κού στο κοινό. Την περασμένη βδομάδαέγιναν ουκ ολίγα ρεπορτάζ για τιςεκροές καταθέσεων. Επειδή, όπως λένεοι τεχνοοικονομολόγοι, η οικονομία

Η αντιπολίτευσηχαρακτηρίζεται από μιασυνολική μη στάση. Ηαξιωματικήαντιπολίτευση έχει ένακαι μόνο στόχο: Νασυντηρήσει μεαπίστευτηεσωστρέφεια τηνκομματική ολιγαρχία.

“

Του Νάσου Χατζητσάκου

«Θύμα προσχεδιασμένης επί-θεσης» χαρακτηρίζεται ηΕλλάδα στην προκαταρ-

κτική έκθεση της Επιτροπής Αλήθειας∆ημόσιου Χρέους, την οποία έδωσε στηδημοσιότητα την περασμένη Πέμπτη ηπρόεδρος της Βουλής, Ζωή Κωνσταν-τοπούλου. Σ’ αυτή διατυπώνονται οιλόγοι για τους οποίους, σύμφωνα μετην Επιτροπή, το ελληνικό δημόσιοχρέος είναι παράνομο, αθέμιτο, επο-νείδιστο και μη βιώσιμο.

Αλήθεια 1η: Παραβιάζονται θεμε-λιώδη ανθρώπινα δικαιώματα

Όλα τα στοιχεία της Προκαταρκτι-κής Έκθεσης καταδεικνύουν ότι η Ελ-λάδα όχι μόνο δεν είναι σε θέση ναπληρώσει το χρέος, αλλά και δεν πρέ-πει να το κάνει, επειδή, πρωτίστως, τοχρέος που προκάλεσαν οι ρυθμίσειςτης Τρόικας παραβιάζει ευθέως τα θε-μελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα τωνκατοίκων της Ελλάδας.

Αλήθεια 2η: Οι δανειστές γνώριζαναπό την αρχή…

Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η μη βιω-σιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέ-ους ήταν, εξαρχής, προδήλως γνωστήστους διεθνείς δανειστές και τις ελλη-νικές αρχές. Μολαταύτα, δεν προχώρη-σαν στην αναδιάρθρωσή του το 2010,προκειμένου να προστατεύσουν ταχρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Αλήθεια 3η: Ο ρόλος των συστημι-κών ΜΜΕ

Τα συστημικά μέσα ενημέρωσηςέκρυψαν την αλήθεια από τους πολίτεςπαριστάνοντας ότι, δήθεν, η διάσωσηαφορούσε στην Ελλάδα και όχι στιςτράπεζες, εξυφαίνοντας, ταυτόχρονα,μια αφήγηση, που στόχευε να εμφανί-σει τον ελληνικό πληθυσμό άξιο τωναδικοπραξιών των δανειστών.

Αλήθεια 4η: Μόλις το 10% των δα-νείων κάλυψε πραγματικές ανάγκες

Τα ποσά που διατέθηκαν μέσω τωνπρογραμμάτων διάσωσης του 2010 και2012, ελέγχονταν από το εξωτερικόμέσα από περίπλοκες διευθετήσεις, οιοποίες απέκλειαν κάθε δημοσιονομικήαυτονομία. Οι δανειστές υπαγόρευσαναυστηρά τον τρόπο διάθεσης των δα-νειακών κεφαλαίων «διάσωσης» καιείναι αποκαλυπτικό ότι κατευθύνθη-

καν στην κάλυψη των τρεχουσών δη-μόσιων δαπανών, λιγότερα από τα 10%των κεφαλαίων που εισπράχθηκαν.

Αλήθεια 5η: Ο ρόλος του ευρώ καιτου Γιώργου Παπανδρέου

Σύμφωνα με την έκθεση, η υιοθέτησητου ευρώ οδήγησε σε δραστική αύξησητου ιδιωτικού χρέους στην Ελλάδα, εκ-θέτοντας τις ελληνικές και μεγάλες ευ-ρωπαϊκές ιδιωτικές τράπεζες. Το γεγο-νός αυτό κλιμάκωσε την τραπεζικήκρίση του 2009, που με τη σειρά τηςεπιβάρυνε το ελληνικό δημόσιο χρέος.Η κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου,υπερτονίζοντας τη σημασία των δημό-σιων ελλειμμάτων και του δημόσιουχρέους, βοήθησε το 2009 να παραστα-θεί η εξελισσόμενη τραπεζική κρίσησαν κρίση δημόσιου χρέους.

Αλήθεια 6η: «Σωσίβιο» για τις τρά-πεζες, βαρίδι για την κοινωνία

Η πρώτη δανειακή σύμβαση, του2010, αποσκοπούσε πρωταρχικά στηδιάσωση των ελληνικών και άλλων ευ-ρωπαϊκών ιδιωτικών τραπεζών, μει-ώνοντας την έκθεσή τους σε ομόλογατου ελληνικού δημοσίου.

Αλήθεια 7η: Καταχρηστικά κόστηΟι μηχανισμοί που κατασκευάστηκαν

μέσα από τις δανειακές συμβάσεις,από τον Μάιο του 2010 και μετά, δημι-ούργησαν ένα βαρύ φορτίο νέου χρέουςπρος τα άλλα κράτη της ευρωζώνηςκαι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπι-στωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ, EFSF),ενώ παράλληλα παρήγαγαν καταχρη-στικά κόστη, βαθαίνοντας περισσότεροτην κρίση.

Αλήθεια 8η: Παραβιαστικές αιρεσι-μότητες

Οι δανειστές επέβαλαν, μαζί με τιςδανειακές συμβάσεις, παραβιαστικέςαιρεσιμότητες, στις οποίες οι δανει-στές εξακολουθούν να επιμένουν, μει-ώνοντας το ΑΕΠ και αυξάνοντας το δη-μόσιο δανεισμό, επιβαρύνοντας επομέ-νως την αναλογία δημόσιου χρέ-ους/ΑΕΠ.

Αλήθεια 9η: Τα μνημόνια «κούρε-ψαν» τις συνθήκες διαβίωσης

Οι δραστικές προσαρμογές, που επι-βλήθηκαν στην ελληνική οικονομία καισε ολόκληρη την κοινωνία, προκάλε-σαν ραγδαία υποβάθμιση του επιπέδουζωής.

Αλήθεια 10η: Παρέκαμψαν το Σύν-ταγμα μέσω… αγγλικού ∆ικαίου

Οι συμφωνίες συμπεριλαμβάνουνκαταχρηστικούς όρους, που πρακτικάκαταναγκάζουν την Ελλάδα να παρα-δώσει στους δανειστές σημαντικέςπλευρές της εθνικής της κυριαρχίας.Αυτό αποτυπώνεται στη ρήτρα εφαρ-μογής του αγγλικού δικαίου ως εφαρ-μοστέου στις δανειακές συμβάσεις, ηοποία διευκόλυνε την παράκαμψη τουελληνικού Συντάγματος.

Γιατί είναι παράνομο, αθέμιτο, επο-νείδιστο και μη βιώσιμο το δημόσιοχρέος

Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρα-σμα ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος, τονΙούνιο του 2015, είναι μη βιώσιμο γιατους εξής λόγους:

Α. Το χρέος προς το ∆ΝΤ πρέπει ναχαρακτηριστεί παράνομο, διότι η σύ-ναψή του έγινε κατά παράβαση του κα-ταστατικού του, του ελληνικού Συντάγ-ματος, του διεθνούς εθιμικού δικαίουκαι των συνθηκών, που έχει κυρώσει ηΕλληνική ∆ημοκρατία. Επίσης, είναιεπονείδιστο (απεχθές), διότι το ∆ΝΤγνώριζε ότι τα μέτρα, τα οποία επέβαλ-λαν οι πολιτικές του θα οδηγούσαν σεσοβαρές παραβιάσεις των κοινωνικώνκαι οικονομικών δικαιωμάτων.

Β. Το χρέος προς την ΕΚΤ πρέπει ναχαρακτηριστεί παράνομο, διότι η ΕΚΤυπερέβη τις αρμοδιότητές της επιβάλ-λοντας, μέσω της συμμετοχής στηντρόικα, την εφαρμογή των προγραμμά-των μακροοικονομικής προσαρμογής.Το χρέος προς την ΕΚΤ είναι επίσηςαθέμιτο και επονείδιστο, διότι ο κύριοςλόγος ύπαρξης του ΠρογράμματοςΑγοράς Ομολόγων (Securities MarketProgramme, SMP) ήταν να εξυπηρετη-θούν συμφέροντα των χρηματοπιστω-τικών οργανισμών επιτρέποντας στιςμεγαλύτερες ευρωπαϊκές (κυρίως γερ-μανικές και γαλλικές) και ελληνικέςιδιωτικές τράπεζες να απαλλαγούν απότα ελληνικά ομόλογα.

Γ. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπι-στωτικής Σταθερότητας παρέχει δά-νεια χωρίς μετρητά (cash-less loans), ταοποία πρέπει να θεωρηθούν παράνομα,επειδή παραβιάζουν το Άρθρο 122(2)της Συνθήκης για τη Λειτουργία τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ/TFEU) καιπολλά κοινωνικά και οικονομικά δι-καιώματα, καθώς και πολιτικές ελευ-θερίες.

•

10 αλήθειες για τα μνημόνιακαι το δημόσιο χρέοςΓιατί στην έκθεση της Επιτροπής Αλήθειας χαρακτηρίζεται παράνομο, αθέμιτο επονείδιστο και μη βιώσιμο

Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015 1133ΠΟΛΙΤΙΚΗ

είναι κλίμα, βεβαίως αν στα δελτία των 8παράγονται και αναπαράγονται ηθικοίπανικοί, τότε θα βλέπουμε εκροή κατα-θέσεων και γκρέμισμα του χρηματιστη-ρίου. Μια άλλη κυβέρνηση θα είχε κινη-τοποιήσει την εισαγγελία. Η κυβέρνησητης αριστεράς δεν θα το κάνει, γιατί έχειάλλη κουλτούρα. Όμως θα πρέπει νασκεφτούν αυτοί που βγάζουν τα δελτίατων 8 ότι πριονίζουν το κλαδί πάνω στοοποίο κάθονται, διότι και οι ίδιοι είναιίσως καταθέτες.

Η κυβέρνηση να φροντίσειτη συνοχή της

Ένα από τα επιχειρήματα που ακού-στηκαν για την ομιλία του Αλ. Τσίπραστην Κοινοβουλευτική Ομάδαήταν πως το κάνει για ναελέγξει τους βουλευτέςτου. Είναι απαραί-τητη η κομματικήπειθαρχία;

Η προχθεσινήομιλία τουπρωθυπουρ-γού στην ΚΟτου ΣΥΡΙΖΑαποτέλεσεπαράδειγμαπολιτικήςσύνθεσης ιδεο-λογικών από-ψεων και αξια-κών συνισταμέ-νων, με ισχυρό τομήνυμα προς τα έξω.Και δεν πρέπει να ψά-χνουμε να βρούμε προς ποιαμεριά έγειρε η σύνθεση, καθώς ήτανενιαία και σαφής. Και δεν θα υπήρχεαυτού του είδους η ομιλία αν δεν υπήρ-χαν οι πολλές συνιστώσες. Η διαδικασίαπλέον είναι αντίστροφη. ∆εν αποφασίζειτο κυβερνητικό συμβούλιο οικονομικήςπολιτικής, αποφασίζει συλλογικά τουπουργικό συμβούλιο, αφού έχει περά-σει από τη βάσανο και τη ΚΟ και της ΚΕτου ΣΥΡΙΖΑ. Βέβαια, η κυβέρνηση πρέ-πει να φροντίσει τη συνοχή της. Θα πρέ-πει και οι 162 να ψηφίσουν το νόμο γιατην ιθαγένεια, χωρίς επιφυλάξεις, για ναμην τεθεί ζήτημα δεδηλωμένης.

Φαίνεται πως οι ΑΝΕΛ έχουν ενστά-σεις και πιέζουν να υπάρξουν υποχωρή-σεις…

Οι 13 βουλευτές των ΑΝΕΛ αποτελούνμια κοινοβουλευτικά υπολογίσιμη δύ-ναμη, δεν παύει όμως είναι στο 4,8%. Ανισχύει ο κανόνας του συσχετισμού τωνδυνάμεων θα πρέπει να δει και ο κ. Καμ-μένος με ποιο τρόπο θα μαζέψει τουςβουλευτές του. Το νομοσχέδιο, έστω και

με υποχωρήσεις, θα πρέπει να ψηφιστείαπό όλους.

Η μη στάση της αντιπολίτευσης

Πώς κρίνεις τη στάση της αξιωματικήςαντιπολίτευσης; Αδυνατεί να διαχειρι-στεί την ήττα της ή έχει χάσει κάθε επι-χείρημα;

Η αντιπολίτευση χαρακτηρίζεται απόμια συνολική μη στάση. Η αξιωματικήαντιπολίτευση έχει ένα και μόνο στόχο:Να συντηρήσει με απίστευτη εσωστρέ-φεια αυτό που ο Ρομπέρτο Μικέλς όριζεως κομματική ολιγαρχία. Και αυτό φά-νηκε από την πρώτη δήλωση του κ. Σα-μαρά το βράδυ της Κυριακής στο Ζάπ-πειο, ο οποίος περίπου είπε πως έχει τη

συνείδησή του ήσυχη, τα έκανεόλα καλά και έχασε λιγό-

τερο από δύο μονάδες.Αυτό σημαίνει συντή-

ρηση της κομματι-κής ολιγαρχίας

χωρίς καμίαπροοπτική,ούτε πολιτι-κής επιβίω-σης ούτε γιανα σταθείέστω στο επί-πεδο τηςάσκησης μιας

ουσιαστικήςαντιπολίτευσης.

Προσπαθούν,όμως, να κερδίσουν

την εύνοια της Ευρώ-πης, διοργανώνοντας

ακόμα και συγκεντρώσεις, όπωςαυτή της περασμένης Πέμπτης.

Νομίζω ότι αυτό το σενάριο να κρατη-θούν κάποιοι κύκλοι ολιγαρχικοί στηνηγεσία τους έχει πολύ λίγες πιθανότη-τες. Οι σημερινοί κυρίαρχοι κύκλοι τηςΕυρώπης, στους οποίους δυνητικά θααπευθυνόταν αυτό το μέτωπο, του κό-βουν τα πόδια, διότι δεν δίνουν τίποταστη χώρα και η χώρα δεν μπορεί να με-τατραπεί σε μια απλή διοικητική επαρ-χία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα δείγ-ματα από την ΕΕ είναι πολλαπλά και σχι-σματικά: ∆είτε το δημοψήφισμα της Βρε-τανίας, την άνοδο της Μαρί Λεπέν, τουΠέπε Γκρίλο και του Μπερλουσκόνι, τηνανάπτυξη αυτονομιστικών κινημάτωνστην Ισπανία και την εξέλιξη του Ποδέ-μος, την άνοδο της ακροδεξιάς σε Φιν-λανδία, Ολλανδία και Αυστρία.

Το ΠΑΣΟΚ, ύστερα και από την συγ-κυβέρνηση, έχει ταυτιστεί πλήρως με τηΝ∆. Πώς θα ξεφύγει από αυτό;

Το ΠΑΣΟΚ βιώνει τις συνέπειες απότις οσμώσεις της παραδοσιακής κεντρο-δεξιάς με την παραδοσιακή κεντροαρι-στερά υπό την επίνευση του νεοφιλελεύ-θερου πιστεύω. Αυτό συμβαίνει αυτή τηστιγμή και στη Γερμανία, γι’ αυτό βλέ-πουμε τον αντικαγκελάριο ΖίγκμαρΓκάμπριελ να είναι ορισμένες φορές πιοεπιθετικός απέναντι στην ελληνική κυ-βέρνηση από ότι είναι ο ακραίος κ. Σόιμ-πλε. Υπάρχει, ωστόσο, μια μερίδα στοεσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, και δεν μιλάωμόνο σε επίπεδο στελεχών, που εξακο-λουθεί να επιδιώκει να σταματήσει ηταύτιση με την πολιτική και ιδεολογικήσκευή της Ν∆. Και νομίζω ότι αυτό απο-τυπώθηκε με την εκλογή της ΦώφηςΓεννηματά στην προεδρία του κόμματος.

Το πολιτικό κεφάλαιο του ΣΥΡΙΖΑ

Είναι αναστρέψιμη αυτή η κατάσταση;Σε επίπεδο εκλογικής κοινωνιολογίας

μπορώ να πω ότι το μεγάλο μέρος τουεκλογικού σώματος του ΠΑΣΟΚ έχει με-τακομίσει στις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ. Να ξέ-ρουμε όμως ότι το εκλογικό σώμα τουΣΥΡΙΖΑ διαγράφεται εύθραυστο, χωρίςιστορικές αναφορές για το κόμμα, κατάσυνέπεια θα πρέπει με πάρα πολύ προ-σεκτικό τρόπο ο ΣΥΡΙΖΑ και η κυβέρ-νηση να διαχειριστούν αυτές τις εύθραυ-στες κοινωνικές συμμαχίες. Τίποτα δενείναι δεδομένο, μπορεί ανά πάσα στιγμήνα σπάσει ο οποιοσδήποτε άτυπος συνα-σπισμός κοινωνικών δυνάμεων τονέφερε στο 37%. Τολμώ, ωστόσο, νακάνω την πρόβλεψη πως αν γίνουν εκλο-γές, και δεν υπάρχουν πάσης φύσεωςανωμαλίες, τότε ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί ναφτάσει στο 42%.

∆ημοσκοπικά ο κόσμος φαίνεται πωςστηρίζει, με κριτική ματιά, την πολιτικήπου ασκεί η κυβέρνηση…

Όλοι σχεδόν συμφωνούν για το πολι-τικό κεφάλαιο που εξακολουθεί να δια-τηρεί η κυβέρνηση σε μια πολύ κρίσιμη,ασταθή και αβέβαιη συγκυρία. Όμως,δεν είναι αλώβητο, καθώς σε κάποιεςδημοσκοπικές μεταβλητές έχουμε πτω-τικές τάσεις. Και το κρισιμότερο είναιπως αυτό το πολιτικό κεφάλαιο, πουαπολαμβάνει η κυβέρνηση, δεν έχει θε-τικό πρόσημο, αλλά αρνητικό, λόγω τηςαπουσίας εναλλακτικής λύσης, αλλά καιγιατί ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιά-νεται. Αυτό η κυβέρνηση πρέπει να τολάβει υπόψη.

Απελπισμένη απόπειρα σύνθεσης

Για να επιστρέψουμε στην αντιπολί-τευση, το Ποτάμι είναι ένα νέο σχήμα,που γέρασε πρόωρα;

Επειδή είναι ένας νέος σχηματισμός,έχει το πλεονέκτημα ότι δεν φέρνει πίσωτου τα βαρίδια στα οποία καταλήγει έναςιστορικός σχηματισμός. Από την άλληπλευρά, είναι ένα πολυτασικό σχήμα σταόρια μεταξύ ενός κλασικού κομματικούοργανισμού και ενός άυλου, ενός διαδι-κτυακού σχήματος και αυτό του δημι-ουργεί προβλήματα, τα οποία συνοψί-ζονται σε μια φράση του κ. Θεοδωρά-κου: Φέρτε όποια συμφωνία και εμείςτην υπογράφουμε. Είναι μια απελπι-σμένη απόπειρα σύνθεσης των μη συν-θέσιμων στο εσωτερικό του Ποταμιού.Είναι η επιτομή της μη στάσης. Φαίνεταιότι εξαρχής το Ποτάμι είναι καταδικα-σμένο σε αυτή την αντίληψη.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑ, ΤΑΚΗ ΚΑΦΕΤΖΗ

Στο λάκκο των λεόντων δεν παςμε το ένδυμα της Μαρίας Μαγδαληνής

Ο καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης στο πανε-πιστήμιο Πελοποννήσου, Τάκης Καφετζής,σχολιάζει τη στάση της κυβέρνησης, αλλάκαι της αντιπολίτευσης στη διαπραγμάτευ-σης. Όσον αφορά την κυβέρνηση τονίζει ότιπρέπει να φροντίσει τη συνοχή της, ενώυπογραμμίζει πως η αντιπολίτευση χαρα-κτηρίζεται από μια συνολική μη στάση. «Ηπολλαπλότητα στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑπιστεύω ότι προσθέτει δύναμη στη δια-πραγμάτευση», καταλήγει και προσθέτειπως χωρίς αυτή «η διαπραγμάτευση θα ήτανασθενέστερη».

Η πολλαπλότητατου ΣΥΡΙΖΑ δυναμώνειτη διαπραγμάτευση

Συνεχώς ασκείται κριτική στον ΣΥ-ΡΙΖΑ περί πολυφωνίας, και ότι η κυ-βέρνηση τηρεί αυτή τη στάση για να δια-τηρήσει τη συνοχή στο εσωτερικό της.Ποια η γνώμη σου;

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια πολιτική δύναμη μεπολλές φωνές στο εσωτερικό της, γι’αυτό είναι αναγκαίες οι συνθέσεις. Είναιη πρώτη φορά, μετά τη μεταπολίτευσητουλάχιστον, που καθιερώνεται έναμοντέλο διακυβέρνησης που δεν έχεικαμία σχέση με τα προηγούμενα. Πλέονη αρχή του ενός ανδρός δεν αποτελείπυξίδα για το κυβερνητικό σχήμα, ούτεο πρωθυπουργός λειτουργεί ως κυνη-γός δικών του κεφαλών επιβάλλονταςκομματική πειθαρχία, ούτε η κυβέρνησηλειτουργεί με τη λογική ενός άρθρουγια όλα τα μνημόνια ή δημοσίευσης πρά-ξεων νομοθετικού περιεχομένου. ∆ενείναι αυτό η κουλτούρα της αριστεράς,δεν μπορεί και δεν το κάνει.

Από την άλλη, η πολλαπλότητα στοεσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ πιστεύω ότιπροσθέτει δύναμη στη διαπραγμάτευση.Υπάρχουν, βέβαια ζητήματα τα οποίαμπορεί να δείξει κανείς, όπως το ότιπιάνουν στασίδι στα πρωινάδικα δέκασυγκεκριμένα άτομα, και ορισμένεςφορές μπερδεύομαι αν μιλά ο Σαμαράςή βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως ο ΣΥ-ΡΙΖΑ κυβερνά σύμφωνα με την κουλ-τούρα της αριστεράς και αυτό είναι τοπλεονέκτημα του. Πιστεύω πως αν δενυπήρχε π.χ. η Αριστερή Πλατφόρμα στοεσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και στουςκόλπους του υπουργικού συμβουλίου, ηφωνή της κυβέρνησης στη διαπραγμά-τευση θα ήταν ασθενέστερη.

Πόσο σημαντικό είναι να κινητοποι-ηθεί και ο κόσμος απέναντι σε αυτή τηνασφυξία που προσπαθούν να μας επι-βάλλουν;

Η φράση του πρωθυπουργού ότι «όσομας στηρίζει ο ελληνικός λαός τόσο θαυπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα τηςχώρας», συνοψίζει στο ακέραιο τη νέααντίληψη που καθιερώνει ο ΣΥΡΙΖΑ περίδιακυβέρνησης, την ανάγκη οι πολίτεςνα υποστηρίζουν έμπρακτα όσο ποτέάλλοτε την πολιτική της κυβέρνησηςστις διαπραγματεύσεις. Βεβαίωςοφείλω να εκφράσω μια διαφωνία, πολ-λούς μήνες τώρα ενώ έχει καθιερωθείενημέρωση του κυβερνητικού εκπρο-σώπου προς τους συντάκτες, εκδίδον-ται συνεχώς non paper και ανακοινώ-σεις από κυβερνητικές πηγές. Αυτό αν-τιβαίνει στην αξιακή σκευή της αριστε-ράς σε ότι αφορά τη δημοσιότητα, είναιένας ολισθηρός δρόμος που πρέπει νασταματήσει. Χρειάζεται πλήρης διαφά-νεια παντού και ενυπόγραφες ανακοι-νώσεις.

1144 Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η ΕΡΤ επαναλειτουργεί,το στοίχημα δεν έχει κερδηθείΣτόχος είναι η ΕΡΤ1 να έχει ενημερωτικό χαρακτήρα, η ΕΡΤ2 ψυχαγωγικόκαι η ΕΡΤ3 να παρουσιάζει θέματα της περιφέρειας

Του Ορέστη Φ. Αθανασίου

Το σήμα της ΕΡΤ βρίσκεται ξανά εδώκαι 12 μέρες πάνω αριστερά στηνοθόνη μαζί με μερικά νέα και πολλάπαλιά πρόσωπα στο γυαλί και πίσωαπό τις κάμερες. Το χρονικό διά-στημα είναι ασφαλώς πολύ μικρό γιανα κάνει κανείς απολογισμό, πολύπερισσότερο που μόλις την περα-σμένη Τρίτη ολοκληρώθηκε η επα-νένταξη των εργαζομένων. Αλλά αυτό το διάστημα αρκεί για νασυνειδητοποιήσουν -τουλάχιστοναυτοί που βρέθηκαν τα δύο τελευ-ταία χρόνια στην «αντίπερα όχθη»της ERT open- πόσα ερείπια άφησεπίσω του το 15μηνο του μαύρου. Ηνέα ΕΡΤ υπολείπεται κατά πολύ τουπροηγούμενου φορέα σε τεχνικάμέσα και ειδικότητες. Πολύτιμοςεξοπλισμός έχει εξαφανιστεί -ακόμηκαι πομποί- ενώ η νέα διοίκηση θαχρεωθεί και το κλείσιμο των ισολο-γισμών των τριών διοικήσεων τηςΝΕΡΙΤ που καμία από αυτές δενφρόντισε να συντάξει. Εγχείρημα πουκρύβει πολλές παγίδες, καθώς πίσωαπό κάθε σύμβαση, από τις πολλέςπου υπέγραψαν οι τότε ιθύνοντες,θεωρείται σίγουρο, αν και προς τοπαρόν δεν έχει αρχίσει η εξονυχι-στική έρευνα, πως κρύβονται πολλέςπαρατυπίες.

Για παράδειγμα, πονοκέφαλος γιατη νέα διεύθυνση ειδήσεων είναι οιαμοιβές που είχαν δοθεί σε εξωτε-

ρικούς συνεργάτες της επαρχίας πουέσπευσαν να εκμεταλλευθούν τη διά-λυση του περιφερειακού δικτύου των αν-ταποκριτών. Σε ορισμένες περιπτώσειςτα ποσά των αμοιβών τους είναι εξό-φθαλμα υπέρογκα. Η νέα διοίκηση πρέ-πει πολύ σύντομα να ξεκαθαρίσει τοτοπίο, συνάπτοντας καινούργιες συμβά-σεις με μικρότερο κόστος, καθώς η ΕΡΤδεν θα είναι σε θέση για αρκετό διά-στημα να ανασυγκροτήσει το δικό της δί-κτυο. Σύμφωνα μάλιστα με κάποιες εκτι-μήσεις, για την επαναφορά της ΕΡΤ στοσημείο που βρισκόταν το 2013 θα χρει-

αστούν περίπου δύο χρόνια. Και αυτόγιατί η προκήρυξη νέων διαγωνισμών γιατην προμήθεια εξοπλισμού απαιτεί του-λάχιστον έξι με οκτώ μήνες, καθώς θαπρέπει να εγκριθούν οι δαπάνες από τοΕλεγκτικό Συνέδριο.

Παράλληλα, μήνες αναμένεται ότι θαδιαρκέσει η διαδικασία σύνταξης τουνέου οργανογράμματος (οι κανονικοί δι-ευθυντές στη θέση των προσωρινών συν-τονιστών), η έκδοση της Κοινής Υπουρ-γικής Απόφασης που θα ρυθμίζει τιςαμοιβές και τις αποζημιώσεις του προ-σωπικού και πολλά άλλα.

Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, ηδιοίκηση Ταγματάρχη θα πρέπει να βρειτρόπους να λειτουργήσει τη δημόσια ρα-διοτηλεόραση με τα διαθέσιμα που θααπομείνουν μετά τη μεταφορά των 100εκατ. ευρώ στον κρατικό προϋπολογι-σμό. Πρόκειται για ρύθμιση που εισήχθηεπί ΝΕΡΙΤ και διατηρήθηκε και με το νέονόμο. Αυτή τη στιγμή, κανείς στην ΑγίαΠαρασκευή δεν γνωρίζει το ακριβέςύψος των διαθέσιμων της ΕΡΤ και τούψος των υποχρεώσεών της.

Πόσο νέα;

Αυτά είναι μερικά από τα κρίσιμα ζη-τήματα που καλείται να διαχειριστεί ηνέα διοίκηση. Αλλά αυτή είναι η μέσαμεριά του λόφου. Για τους απέξω, γιατους πολίτες, που αισθάνθηκαν βαθύ-τατα πληγωμένοι από το κλείσιμο τηςΕΡΤ, έστω και αν στην πλειονότητά τουςδεν την παρακολουθούσαν, για όλουςεμάς που το μαύρο στις οθόνες ήταν έναβαρύτατο πλήγμα κατά της ίδιας της δη-μοκρατίας και της έννοιας της ενημέρω-σης ως δημόσιου αγαθού, η νέα ΕΡΤ κρί-νεται πρωτίστως από το περιεχόμενότης. Από το προϊόν που βγαίνει στοναέρα. Εκεί θα κριθεί και θα δικαιωθεί τονέο εγχείρημα. Πόσο πιο ανοικτό θαείναι στην κοινωνία, πόσο πιο πλουραλι-στική θα είναι η ενημέρωση, κατά πόσοθα είναι φορέας πολιτισμού και δεν θαλειτουργεί με το κριτήριο του «ό,τι που-λάει» και φέρνει τηλεθέαση και διαφη-μίσεις. Αυτή είναι και η ουσία της εξαγ-γελίας για ανασύσταση της ΕΡΤ «χωρίςτις παθογένειες του παρελθόντος».

Ραντεβού τον Σεπτέμβριο

Μια τέτοια αποτίμηση είναι λογικό ναμην μπορεί να γίνει αυτή τη στιγμή. Του-λάχιστον για την τηλεόραση και ιδίως τοενημερωτικό της τμήμα, οι νέοι ιθύνον-τες δηλώνουν πως το πλήρες πρόγραμμαπου έχουν σχεδιάσει δεν θα μπει σε λει-τουργία πριν τον Σεπτέμβριο. Στόχοςείναι η ΕΡΤ1 να έχει ενημερωτικό χαρα-κτήρα με πολλά δελτία ειδήσεων καιενημερωτικές εκπομπές (όχι μόνο πολι-τικές αλλά και για τον πολιτισμό), ηΕΡΤ2 ψυχαγωγικό και η ΕΡΤ3 θα παρου-σιάζει θέματα της περιφέρειας και θαδίνει έμφαση στον πολιτισμό και την τε-χνολογία.

Στις ενημερωτικές εκπομπές και σταδελτία ειδήσεων ήδη είναι εμφανής ηπροσπάθεια για περισσότερο πλουραλι-σμό (ο χρόνος που αφιερώνεται στα κόμ-ματα της αντιπολίτευσης έχει αυξηθείκατακόρυφα), ενώ σε επίπεδο προσώ-πων έχουν υπάρξει αλλαγές μπροστά καιπίσω από τις κάμερες χωρίς ρεβανσιστι-κές διαθέσεις. Παρ’ όλα αυτά υπήρξανπρόσωπα της παλιάς ΕΡΤ που δεν δεί-χνουν προθυμία να συμβάλουν και θεω-ρούν οποιαδήποτε αλλαγή του στάτουςπου είχαν επί ΝΕΡΙΤ ως δίωξη εναντίοντους. Οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ, όμως, θυ-μούνται και κρίνουν τη στάση του καθε-νός. ∆εν έλειψαν πάντως και μερικάφάουλ που έσπευσε να εκμεταλλευθεί ηΝ∆ για να καταγγείλει την «κομματικήΕΡΤ». Όπως, όμως, λένε άνθρωποι πουγνωρίζουν πολύ καλά πρόσωπα καιπράγματα στο Ραδιομέγαρο, η μη προ-βολή της δήλωσης Σαμαρά σε απογευ-ματινό δελτίο της ΕΡΤ1 δεν οφείλεται σε«δάκτυλο του ΣΥΡΙΖΑ». Κάθε άλλο.

Εκείνο το οποίο λείπει από τις εκπομ-πές της ΕΡΤ δεν είναι τόσο η πλουραλι-στική εκπροσώπηση των κομμάτων σταπάνελ (τουλάχιστον τις πρώτες μέρεςσημειώθηκε ένα άτυπο εμπάργκο απόστελέχη της Ν∆ που πρόσκεινται στονΑντ. Σαμαρά), αλλά η ανάδειξη θεμάτων,το ρεπορτάζ, η φωνή αυτού που γενικάθα ονομάζαμε «κοινωνία». Αλλά αυτόείναι θέμα στο οποίο θα κριθεί το προ-σωπικό της ΕΡΤ καθώς, τουλάχιστονμέχρι στιγμής, για τους διευθύνοντες δεν

υπάρχουν «απαγορευμένα» θέματα.

Το φάντασμα της ΥΕΝΕ∆

Γι’ αυτό δημιούργησε προβληματισμόο κύκλος επαφών του ∆ιονύση Τσακνή(όπως αυτές με τον Π. Καμμένο και τοναρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο). Ο μεν υπουρ-γός Άμυνας μετά τη συνάντηση με τονπρόεδρο της ΕΡΤ έσπευσε να προαναγ-γείλει πως στο πρόγραμμα της ΕΡΤ θαενταχθεί εκπομπή για τις ένοπλες δυνά-μεις, ενώ πληροφορίες θέλουν και τηνΕκκλησία να ζητά επαναφορά εκπομπήςανάλογης με το «Αρχονταρίκι» που συμ-πτωματικά είχε καταργηθεί στην προ-ηγούμενη θητεία του Λάμπη Ταγματάρχηως διευθύνοντα συμβούλου της ΕΡΤ.Προβληματισμός που γίνεται ακόμη πιοέντονος μετά τη διευκρινιστική ανακοί-νωση που έβγαλε το γραφείο Τύπου τηςΕΡΤ. «Οι συναντήσεις του ∆. Τσακνή μεπολιτειακούς και θεσμικούς παράγοντεςδεν σημαίνει ότι έχουν ή θα μπορούσαννα έχουν οποιαδήποτε σχέση με το υπόδιαμόρφωση πρόγραμμα της δημόσιαςραδιοτηλεόρασης» λέει το γραφείοΤύπου. Αυτό ίσα-ίσα κάνει πιο επιτα-κτικό να προχωρήσει η ΕΡΤ όσο πιο γρή-γορα στη διαμόρφωση εκείνου του προ-γράμματος που θα διασκεδάσει τις ανη-συχίες για αναβίωση της ΥΕΝΕ∆.

«Ο στόχος είναι το δυναμικό κοινό πουτο κλείσιμο της ΕΡΤ έκανε δώρο στονΣκάι που έχει επίσης δελτίο ειδήσεωνστις 9 το βράδυ» λένε στην Αγία Παρα-σκευή, θέλοντας να επισημάνουν πωςθέλουν να φτιάξουν ένα πρόγραμμα πουθα μπορεί να ανταγωνιστεί σε επίπεδοτηλεθέασης τα ιδιωτικά κανάλια χωρίςνα αντιγράφει το ύφος τους. Την πρώτηεβδομάδα, το ποσοστό τηλεθέασης τηςΕΡΤ ανέβηκε σε σχέση με τη ΝΕΡΙΤ (γιακάποιες εκπομπές αυτό σήμαινε πως κα-ταγράφηκαν για πρώτη φορά στις με-τρήσεις ενώ πριν δεν τις έβλεπε κανείς),αλλά αυτό δεν είναι αρκετό.

Πάντως, το πόσο νέα θα είναι η ΕΡΤδεν θα κριθεί μόνο από το διορισμό τουΛάμπη Ταγματάρχη που τόσες και δι-καιολογημένες αντιρρήσεις προκάλεσε.

•

Για όλους εμάς που τομαύρο στις οθόνες ήτανένα βαρύτατο πλήγμακατά της ίδιας τηςδημοκρατίας και τηςέννοιας τηςενημέρωσης ωςδημόσιου αγαθού, η νέαΕΡΤ κρίνεταιπρωτίστως από τοπεριεχόμενό της. Από τοπροϊόν που βγαίνει στοναέρα.

“Eρείπιαάφησε πίσωτου το15μηνο τουμαύρου.

Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 1155ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ

Της Σοφίας Βιδάλη

Ενώ όλος ο κόσμος στη κυριολεξίαέχει στραμμένο το ενδιαφέρον τουστο «ελληνικό ζήτημα», αποκαλύ-

πτονται άλλα γεγονότα, που συνδέονταιευθέως ή εμμέσως ή οριακά με το «ελλη-νικό ζήτημα». Η εξέτασή τους αποκαλύ-πτει και μερικούς από τους παράγοντες,που τα προηγούμενα χρόνια κυριάρχη-σαν στην κοινωνική και πολιτική ζωή,δημιούργησαν πρότυπα κοινωνικής καιπολιτικής πρακτικής και συμπεριφοράς,χρησιμοποιήθηκαν ποικιλοτρόπως μέσωτων ΜΜΕ για να δείξουν την ικανότητα,την επιτυχία, την ανάπτυξη ή την ανικα-νότητα, την αποτυχία ή την υποανά-πτυξη.

Για να μην μακρηγορώ, έχει ενδιαφέ-ρον αυτόν τον καιρό, που όλοι ασχολού-μαστε με το χρέος και την κρίση, ότιεθνικές, αλλοδαπές και διεθνείς αρχέςαπό τη μία, η επιτροπή της Βουλής γιατο χρέος από την άλλη, φέρνουν στοφως της δημοσιότητας λεπτομέρειεςυποθέσεων που, εάν αποδειχθεί ότι αλη-θεύουν τα στοιχεία και οι καταθέσεις, εν-τάσσονται στο χώρο του κρατικά οργα-νωμένου εγκλήματος: είτε με τη μορφήοικονομικού εγκλήματος είτε με μορφήτου κρατικού εταιρικού εγκλήματος,χωρίς να λείπουν ορισμένες πτυχές κά-ποιων υποθέσεων, που αγγίζουν ή δια-πλέκονται ευθέως με τον εγκληματικόυπόκοσμο και τη δράση του.

Αναφέρομαι φυσικά στις υποθέσειςπου στο δημόσιο λόγο χαρακτηρίστηκαν– ως συνήθως- ως «σκάνδαλα» και που ηποινική τους διάσταση βρίσκεται στοστάδιο της διερεύνησης ή δεν υπάρχειακόμα: ∆ηλαδή σε άσχετες (ποινικά) με-ταξύ τους υποθέσεις, όπως το σκάνδαλοτης FIFA, τα στημένα παιχνίδια στην Ελ-λάδα και οι εξελίξεις που «τρέχουν», ηδιερεύνηση του επαχθούς χαρακτήρατου ελληνικού χρέους.

Υπό την ανοχή αρμόδιωναρχών και φορέων

Να εξηγήσω, ότι η προσέγγισή μουαυτή δεν αντιστοιχεί απαραίτητα σε κά-ποιους ποινικούς χαρακτηρισμούς, αλλάβασίζεται σε καθαρά θεωρητικές κατη-γορίες της Εγκληματολογίας που δεν δε-σμεύονται από τον ποινικό νόμο. Βέβαια,όλες αυτές οι υποθέσεις δεν συνδέονταιεπιχειρησιακά μεταξύ τους, αλλά ουσια-στικά ως προς τα ποιοτικά χαρακτηρι-στικά και τη μορφολογία τους. ∆ηλαδή,η απαρχή κάθε μιας πάει αρκετά πίσωστο χρόνο· η εμβέλεια δράσης των εμ-πλεκομένων δεν περιορίζεται σε ένασυγκεκριμένο τόπο, αλλά αναπτύχθηκεμέσα από διεθνικές, διατοπικές ή διε-θνείς ή και παγκόσμιες (κατά περίπτωσηδιασυνδέσεις)· το βασικό κοινό διακύ-βευμα για τους εμπλεκόμενους, εκτόςαπό την εξουσία και το κέρδος, αφοράτην επικράτηση και διασφάλιση συγκε-κριμένου τύπου οικονομικών σχέσεων,δηλαδή, της ελεύθερης αγοράς. Στοπλαίσιο αυτό, το πεδίο –κλειδί όλων

αυτών είναι η σχέση δημόσιου και ιδιω-τικού τομέα (ανεξάρτητα εάν πρόκειταιγια εταιρείες, στοιχήματα, τράπεζες):σχέση η οποία διαμορφώθηκε τις τελευ-ταίες δεκαετίες μέσα από την προνο-μιακή «μεταχείριση» του τελευταίου απόεθνικές και διεθνείς αρχές, με όρους«αρχηγού κράτους».

Αλλά δεν είναι μόνον αυτά: Οι δράστεςή φερόμενοι ως δράστες των συγκεκρι-μένων εγκλημάτων ή παραβάσεων είναιάνθρωποι των ανώτερων κοινωνικώνστρωμάτων, ιδιαίτερα εύποροι κατά κα-νόνα, με κύρος, εξουσία, εξειδικευμένεςγνώσεις κατά περίπτωση, που όταν χρει-άζεται εμπλέκουν και ομάδες ατόμωντης μικρής γραφειοκρατίας, του υποκό-σμου για να κάνουν τη «βρώμικη» δου-λειά, αλλά και μαζικά ομάδες πληθυ-σμού (στην περίπτωση του ποδοσφαί-ρου), οι οποίες λειτουργούν ως στρατόςστήριξης.

Τυπικό γνώρισμα όλων αυτών τωνυποθέσεων είναι ότι αναπτύσσονται στηβάση μιας ανοχής, αδυναμίας ή απροθυ-μίας των αρμοδίων αρχών και φορέων ναενεργήσουν ελεγκτικά, προληπτικά, κα-τασταλτικά.

Χαρακτηριστική τους συνέπεια είναιότι η κοινωνική βλάβη που προκαλούν,δεν περιορίζεται χρονικά και ποιοτικά,επειδή οι πρωτογενείς και δευτερογενείςτους συνέπειές (οικονομικές, πολιτικές,κοινωνικές) έχουν απροσδιόριστη εμβέ-λεια, τοπικά και χρονικά. Στην περί-πτωση του χρέους, π.χ. είναι ανυπολόγι-στες οι ζημιές για την ελληνική κοινωνίακαι την οικονομία και δύσκολα μπορείνα «μετρηθούν» επί της ουσίας και μεακρίβεια. Το βασικό είναι, ότι πρόκειται,όπως φαίνεται και υπό τον όρο ότι θαπροκύψουν ποινικά αξιοποιήσιμα στοι-χεία, για μια υπόθεση και με τυπικά ποι-νικές διαστάσεις σε βάρος του ελληνι-κού κράτους.

Στην περίπτωση του ποδοσφαίρου,των στημένων παιχνιδιών κλπ., να θυμί-σουμε εδώ, ότι το σύστημα αυτό είναιλάθος να το προσεγγίζει κάποιος με

όρους αθλητικού ιδεώδους.

Εγκλήματα εξωραϊσμένασε «σκάνδαλα»

Η πραγματικότητα είναι ότι το ποδό-σφαιρο ως επαγγελματική – εμπορικήκατηγορία, αποτελεί μια ελεύθερη οικο-νομία, ουσιαστικά ανεξέλεγκτη και αρ-ρύθμιστη, που ανταγωνίζεται και τηνιδέα του αθλητισμού και την ιδέα τουκράτους. ∆ιαμόρφωσε πρότυπα ζωής,εργαζόμενους - εμπόρευμα· έθισε στηνιδέα ότι τα κέρδη δεν έχουν όριο και ταυ-τόχρονα, καλλιέργησε ένα προσωπείοαθωότητας και ψυχαγωγίας, δημιούρ-γησε ολόκληρους «στρατούς» φανατι-κών, που θα πέθαιναν για τον «πρόεδρο»την ομάδα, τη φανέλα: μια λούμπεν ιδε-ολογία ενός εύκολα χειραγωγήσιμουπλήθους, που συχνά απαξιώνει την πο-λιτική ως «κακό». Το ποδόσφαιρο, λοι-πόν, όπως είναι σήμερα, είναι ένα εργα-λείο άτυπου κοινωνικού ελέγχου νέωνανδρών υπό τον έλεγχο του μεγάλου συ-νήθως κεφαλαίου. Είναι ένα εργαλείοιδεολογικής και όχι μόνον ηγεμονίας γιατην καθημερινότητα.

Το πιο σοβαρό, όμως, σε τέτοιες περι-πτώσεις είναι, ότι ενώ πρόκειται ουσια-στικά για εγκληματικές υποθέσεις, η εμ-πλοκή σε αυτές μεγάλων οικονομιών ήεπιχειρήσεων, ιδιωτικών ή δημόσιων,συμβάλλει ώστε, οι δράστες τους να μηνστιγματίζονται κοινωνικά (όπως π.χ οληστής – εξαρτημένος), οι ίδιες οι υπο-θέσεις να μην αποτελούν πάντοτε αντι-κείμενο του ποινικού δικαίου. Αντίθετα,συχνά αντιμετωπίζονται ως μέρος τωναστικών διαφορών ή διακρατικών συμ-βατικών σχέσεων. Τέλος, οι ίδιες οι υπο-θέσεις στο δημόσιο λόγο δεν χαρακτηρί-ζονται ως εγκλήματα, αλλά εξωραΐζεταιο δημόσιος χαρακτηρισμός τους με πα-ραπλανητικές ονομασίες, όπως σκάν-δαλα, επαχθές χρέος κλπ: προφανώς κα-τάλοιπα εποχών, όταν θεωρείτο ότι ηαστική τάξη το κράτος και οι καθώς πρέ-

πει πολίτες δεν εγκληματούν, χρήσιμοεξάλλου για να ξεχαστούν όλα γρή-γορα...

Τα όρια νομιμότηταςκαι παρανομίας

Και ποια ποινή θα ήταν ανάλογη με τοεύρος της βλάβης που προκαλούν τέ-τοιες υποθέσεις; Προφανώς το σωφρο-νιστικό σύστημα δεν έχει φτιαχτεί γι’αυτόν τον κόσμο, ούτε θα πίστευε κά-ποιος ότι πρόκειται για «ατύχημα»,λάθος πολιτικές κλπ, ώστε οι ποινές ναεπιτρέψουν, να ανανήψουν οι δράστες:εξάλλου οι δράστες (πολιτικοί, επιχει-ρηματίες, τραπεζίτες) είναι «αναλώσι-μοι», καθώς είναι η Εταιρεία που προ-στατεύεται όχι ο εταίρος.

Τέτοιες υποθέσεις μάς δείχνουν όχιμόνον τα όρια μεταξύ νομιμότητας καιπαρανομίας και τη συμβιωτική τουςσχέση, όχι μόνον τα όρια του πολιτικούμας συστήματος, αλλά και του ποινικού,όπως και της αστυνομίας και την ανε-πάρκειά τους, να ρυθμίσουν τις σχέσειςμέσα στο Κεφάλαιο. Στις πρώτες δεκαε-τίες του 20ου αιώνα φαίνεται ότι ο ∆ια-φωτισμός όχι μόνον δεν «νιώθει καλά»,αλλά ότι σε συνθήκες καταστροφικούκαπιταλισμού αδρανοποιείται διαταξικά.Προκύπτει, έτσι, η ανάγκη να «εφευρε-θεί» κάτι άλλο, πέρα από τα γνωστά πουδιέπουν ποινικά τη σχέση νομιμότηταςκαι παρανομίας: κάτι που να «εκπαι-δεύει» την εξουσία (την όποια εξουσία)να αυτοπεριορίζεται. Κάτι πέρα από τογνωστό κοινωνικό συμβόλαιο και τηνεπανάσταση, κάτι που θα οδηγήσει σενέους κανόνες, που θα ξαναθέτουν τηνανθρώπινη ζωή στο επίκεντρο. Προςαυτήν την κατεύθυνση πρέπει να εργα-στούμε.

* Η Σ. Βιδάλη είναι καθηγήτρια Εγκλη-ματολογίας και Αντεγκληματικής Πο-λιτικής στο ∆ημοκρίτειο Πανεπιστή-μιο Θράκης.

Το ποδόσφαιρο αποτελεί μια ελεύθερη οικονο-μία, ουσιαστικά ανεξέλεγκτη και αρρύθμιστη,που ανταγωνίζεται και την ιδέα του αθλητισμούκαι την ιδέα του κράτους. Είναι ένα εργαλείοάτυπου κοινωνικού ελέγχου νέων ανδρών υπότον έλεγχο του μεγάλου συνήθως κεφαλαίου,ένα εργαλείο ιδεολογικής και όχι μόνον ηγεμο-νίας για την καθημερινότητα.

“«Επαχθή» παιγνίδια; «Στημένο» χρέος;

1188 Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015∆ΙΕΘΝΗ

Ως το 2018 ο αγωγός φυσικούαερίου στην ΕλλάδαΠραγματοποιήθηκε το ετήσιο 19ο διεθνές οι-κονομικό φόρουμ, το επονομαζόμενο και «ρώ-σικο Νταβός» σελ. 22ΚΟΣΜΟΥ

Ο γύρος τού

Η Ιτα λία δεν φη μί ζε ται ι διαί τε ραγια τη φι λό ξε νη στά ση της α πέ να ντιστους με τα νά στες, πα ρά τις πά μ-πολ λες αν θρω πι στι κές ορ γα νώ σειςκαι πα ρά την αυ το θυ σία των ε θε λο -ντών που κά θε μέ ρα α γω νί ζο νταιγια να βο η θή σουν πρό σφυ γες καιμε τα νά στες. Ο ι τα λι κός βορ ράς,που έ χει μα κρά πα ρά δο ση α φι λό ξε- νης α ντι με τώ πι σης α κό μη και τωνε σω τε ρι κών με τα να στών α πό τονό το, με την ά νο δο του Μα τέο Σαλ- βί νι και της Νέ ας Λέ γκας, δί νει νέαδείγ μα τα ρα τσι σμού και μη α νο χήςα πέ να ντι στους πρό σφυ γες καιτους με τα νά στες. Ο νέ ος πε ρι φε- ρειάρ χης του Βέ νε το, Λού κα Τζάια,που ε κλέ χτη κε με πο λύ με γά ληπλειο ψη φία, ζη τά ει την α πο μά -κρυν ση των προ σφύ γων α πό τιςτου ρι στι κές πε ριο χές, για τί δη μι-ουρ γούν ά σχη μη ει κό να στουςτου ρί στες, ε νώ ο πε ρι φε ρειάρ χηςτης Λομ βαρ δίας, Ρο μπέρ το Μα ρό νιδη μιουρ γεί με γά λο πρό βλη μα με τιςε μπρη στι κές δη λώ σεις του καιπολ λοί δή μαρ χοι πό λεων του βορ ράι σχυ ρί ζο νται ό τι δεν θα δε χτούν ού -τε έ ναν με τα νά στη στην πό λη τους.

Εί ναι γε γο νός ό τι η Ιτα λία έ χει δε -χτεί τις με γα λύ τε ρες ροέςπρο σφύ γων α πό τις ε μπό λε μες

ζώ νες της Αφρι κής και της Ασίας, ι δι-αί τε ρα τα τε λευ ταία χρό νια. Η ΕΕ δενδέ χε ται πα ρά 24.000 πρό σφυ γες α πότην Ιτα λία προς άλ λες χώ ρες της ΄Ενω -σης. Το 2014, 170.00 με τα νά στεςέ φθα σαν στην Ιτα λία και το 2015 έ χουνφθά σει μέ χρι στιγ μής 73.000. Πολ λοία πό αυ τούς τους πρό σφυ γες δεν θέ -λουν να μεί νουν στην Ιτα λία καιθέ λουν να βρε θούν μα ζί με τους συγ γε -νείς και τους φί λους τους σε άλ λεςχώ ρες της EE. Όμως, κι αυ τοί που θέ -

λουν να πα ρα μεί νουν στην Ιτα λία, συ -να ντούν τε ρά στιες δυ σκο λίες. Πολ λοία πό τους νε ο α φι χθέ ντες κοι μού νταιστους σι δη ρο δρο μι κούς σταθ μούς, στοδρό μο, κά τω α πό γέ φυ ρες. Η Γαλ λίαδεν ε πι τρέ πει την εί σο δό τους στη χώ -ρα, ε νώ πολ λοί με τα νά στες πε ρι μέ νουνμια ευ και ρία για να δια σχί σουν τα ι τα -λο-γαλ λι κά σύ νο ρα. Στην πλειο ψη φίατους εί ναι Ερυ θραίοι, Σου δα νοί και Σύ -ροι. Κά ποιοι απ’ αυ τούς άρ χι σανα περ γία πεί νας. Κά ποιοι άλ λοι κα τόρ -θω σαν να μπουν στη Γαλ λία, αλ λά τουςέ στει λαν πί σω στην Ιτα λία.

Ρα τσι στι κή α να κοί νω ση - σο κ

Στα ι τα λι κά σύ νο ρα, στο Βε ντι μί λια,στή θη καν υ παί θριες δο μές α πό αν θρω -πι στι κές ορ γα νώ σεις, με τουα λέ τες καιντους ό που δια νέ με ται τρο φή και νε ρό.Σύμ φω να με γαλ λι κές πη γές, τις τε λευ- ταίες ε βδο μά δες, η με τα να στευ τι κήπίε ση στα ι τα λο-γαλ λι κά σύ νο ρα έ χειξε πε ρά σει κα τά πο λύ τις ε βδο μά δεςρε κόρ του 2014. Ο σταθ μός Τι μπουρ τί -να της Ρώ μης έ χει με τα βλη θεί σεκα ταυ λι σμό προ σφύ γων. Οι αρ χές έ -χουν στή σει σκη νές για την προ σω ρι νήτους δια μο νή.

Το ι τα λι κό υ πουρ γείο Εσω τε ρι κών υ -πο γραμ μί ζει ό τι «οι με τα νά στες δενμπο ρούν να φύ γουν α πό την Ιτα λία για -τί, σύμ φω να με τη συν θή κη του∆ου βλί νου, πρέ πει να μεί νουν στηνπρώ τη χώ ρα στην ο ποία α πο βι βά στη -καν και, ε πο μέ νως, δεν πρέ πει νατρέ φουν ψευ δαι σθή σεις». Η Ντέ μπο ραΣε ρα κιά νι, α πό το ∆η μο κρα τι κό Κόμ -μα, κα τη γο ρεί την Κο μι σιόν γιαπο λι τι κή μυω πία.

Με γά λη έ ντα ση και στο σι δη ρο δρο μι -κό σταθ μό του Μι λά νου, ό πουοι κο γέ νειες με παι διά κοι μού νται καιζουν γύ ρω απ’ αυ τόν, ε νώ ο δή μος α πο- φά σι σε να θέ σει στη διά θε σή τους δύο

ά δεια κα τα στή μα τα. Ο δή μαρ χος,Τζου λιά νο Πι ζα πία δη λώ νει ό τι «ε νώ υ -πάρ χουν αυ τοί που ουρ λιά ζουν καισπέρ νουν φό βο και μί σος, ε μείς δενστα μα τά με να δου λεύου με σκλη ρά, μέ -ρα - νύ χτα».

Ο δή μος Μι λά νου α πευ θύ νει έκ κλη -ση στις υ πη ρε σίες υ γιει νής και στηνπε ρι φέ ρεια για να βελ τιω θεί η ροή τωνπρο σφύ γων που κα θη με ρι νά φθά νουνστην πό λη: 64.000 άν θρω ποι πέ ρα σανκαι δέ χτη καν υ πη ρε σίες υ γείας τουςτε λευ ταίους 20 μή νες, 10.000 α πό τηναρ χή της χρο νιάς. Ο δή μος ζη τά α πότον πε ρι φε ρειάρ χη Ρο μπέρ το Μα ρό νι(Λέ γκα) να «α φή σει τους τό νους γη πέ -δου και να βο η θή σει συ γκε κρι μέ να τηνπό λη του Μι λά νου», α να φε ρό με νος σεπρο η γού με νες δη λώ σεις του πε ρι φε -ρειάρ χη, σύμ φω να με τις ο ποίεςπρο τί θε ται να δια κό ψει την ε πι χο ρή γη -ση των δή μων που θα πε ρι θάλ ψουνμε τα νά στες.

Ο Ρο μπέρ το Μα ρό νι δεν παύει να ι -σχυ ρί ζε ται ό τι «χρειά ζε ται στρα τό πε δοπρο σφύ γων στη Λι βύη ή ναυ τι κός α πο -κλει σμός». Επί σης, ο πε ρι φε ρειάρ χηςεκ φρά ζει την αλ λη λεγ γύη του με τη ρα -τσι στι κή α να κοί νω ση - σοκ τουσυν δι κά του των ο δη γών των δη μο τι -κών λεω φο ρείων (Α ΤΜ) του Μι λά νου,που κα λεί τους συ να δέλ φους να μη με -τα φέ ρουν πρό σφυ γες, διό τι υ πήρ ξανπε ρι πτώ σεις ψώ ρας με τα ξύ των προ- σφύ γων και «πρέ πει να ε ξα σφα λι στούνοι συν θή κες υ γιει νής για τους ερ γα ζο -μέ νους και για τις οι κο γέ νειές τους».

Πα νευ ρω παϊκό ζή τη μα

Ο Μπέ πε Γκρί λο, α πό το μπλο γκ τουπρο τεί νει να «αλ λά ξει τά χι στα η συν θή -κη του ∆ου βλί νου και να βγει για έ ναδιά στη μα η Ιτα λία α πό τη συν θή κη τουΣέν γκεν».

Σύμ φω να με την ε φη με ρί δα «Le

Monde», ο γάλ λος υ πουρ γός Εσω τε ρι -κών, Μπερ νάρ Κουσ νέ β, «προ σπα θείνα πεί σει τον ι τα λό ο μό λο γό του γιατην α νά γκη να δη μιουρ γη θούν στηνΙτα λία και την Ελλά δα κέ ντρα υ πο δο -χής που θα τα δια χει ρί ζε ται η ΕΕ, γιανα δια χω ρι στούν οι οι κο νο μι κοί με τα -νά στες α πό τους αι τού ντες ά συ λο ή δηα πό την ά φι ξή τους, ού τως ώ στε οιπρώ τοι να στα λούν α μέ σως πί σω στηνπα τρί δα τους και οι άλ λοι να κα τα νε -μη θούν στις διά φο ρες ευ ρω παϊκέςχώ ρες».

Ο Πά πας Φρα γκί σκος α πό την πλα- τεία Αγίου Πέ τρου α πευ θύ νει έκ κλη σηπρος ό λη την Ευ ρώ πη: «Ζη τεί στε συγ- χώ ρε ση για τους θε σμούς και τα ά το μαπου κλεί νουν την πόρ τα σε αν θρώ πουςπου ζη τά νε βοή θεια και προ στα σία».Σε α πά ντη σή του ο γραμ μα τέ ας της ξε -νο φο βι κής Λέ γκας και ελ πί δα της νέ αςα κρο δε ξιάς, Μα τέο Σαλ βί νι, δη λώ νει:«Αυ τός ο Πά πας μου ά ρε σε, τώ ρα δενξέ ρω…»

Ο Πιέ ρο Γκρά σο, πρό ε δρος της ι τα -λι κής Γε ρου σίας, στέλ νει ε πί σης μιαη χη ρή α πά ντη ση στις ρα τσι στι κές κο -ρώ νες και στο νέο τεί χος κα τά τωνμε τα να στών που θέ λει να χτί σει ο πρω- θυ πουρ γός Β. Όρμπαν στα σύ νο ρα τηςΟυγ γα ρίας με τη Σερ βία: «Νο μί ζω ό τιέ χου με συ νη θί σει να γιορ τά ζου με τηνπτώ ση των τει χών και ό τι σή με ρα το νακα τα σκευά ζο νται νέα εί ναι πραγ μα τι κάα πο καρ διω τι κό. Το ό νει ρο μιας ε νω μέ -νης και αλ λη λέγ γυας Ευ ρώ πηςγεν νή θη κε σε έ να νη σί, το Βε ντο τέ νε,και κιν δυ νεύει να πε θά νει στα βρά χιατου Βε ντι μί λια. Εί μαι με το μέ ρος τουΠά πα υ πέρ της αλ λη λεγ γύης με τουςμε τα νά στες, που πρέ πει να θεω ρού νταιάν θρω ποι, ό χι ζώα».

Τό νια Τσί τσο βι τς

ΚΟΣΜΟΥH ITAΛΙΑ ΣΤΟ ΜΑΤΙ ΤΟΥ ΚΥΚΛΩΝΑ

Η ευρωπαϊκή υποκρισίαχτίζει νέα τείχη ρατσισμού

Κροατία: φύτρωσεσβάστικα στο χορτάρι Ενα περίεργο σχήμα, που είχαν χαράξει άγνωστοιστον αγωνιστικό χώρο του γηπέδου του Σπλιτ την προ-ηγούμενη Παρασκευή έκλεψε, την παράσταση. σελ. 19

Πρόσφυγες στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Μιλάνου.

Στα ιταλικά σύνοραστήθηκαν υπαίθριεςδομές από ανθρωπι-στικές οργανώσεις,με τουαλέτες καιντους όπου διανέμε-ται τροφή και νερό.Σύμφωνα με γαλλι-κές πηγές, τις τε-λευταίες εβδομά-δες, η μεταναστευ-τική πίεση σταιταλο-γαλλικά σύ-νορα έχει ξεπεράσεικατά πολύ τις εβδο-μάδες ρεκόρ του2014.

“

Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 1199∆ΙΕΘΝΗ

Ενα περίεργο σχήμα, που είχαν χαράξει άγνωστοιστον αγωνιστικό χώρο του γηπέδου του Σπλιττην προηγούμενη Παρασκευή έκλεψε, δυστυχώς,

την παράσταση. ∆εν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικάγιατί το σχήμα δεν ήταν τίποτα άλλο από τη ναζιστικήσβάστικα. Το παιχνίδι της Κροατίας με την Ιταλία γιατα προκριματικά του Euro 2016 πέρασε σε δεύτερημοίρα και η UEFA αναγκάστηκε να ανοίξει ειδική δια-δικασία για να διαπιστώσει τι έχει συμβεί. Η αλήθειαείναι ότι οι δημιουργοί αυτής της απεχθούς έμπνευ-σης είχαν οίστρο.

Μπήκαν στο γήπεδο πιθανότατα 48 ώρες πριν από τησέντρα του ματς και χάραξαν το σύμβολο, που ξυπνάανατριχιαστικές μνήμες, με τέτοιον τρόπο έτσι ώστενα είναι ορατό κατά τη διάρκεια του αγώνα. Τα κατά-φεραν...περίφημα καθώς στο πρώτο ημίχρονο από τητηλεόραση άρχισε να αχνοφαίνεται η σβάστικα, γεγο-νός που όπως ήταν λογικό σχολιάστηκε εκτενώς στοtwitter και στα άλλα social media. Οι κροάτες ιθύνον-τες το φυσούσαν αλλά δεν κρύωνε με τίποτα.

Επίδειξη δύναμης

Ο εκπρόσωπος της Κροατικής ομοσπονδίας ποδο-

σφαίρου σε δηλώσεις του έκανε λόγο για σαμποτάζκαι για γεγονός που ντροπιάζει τη χώρα και τους πο-λίτες της. Αναγκάστηκε δε να ζητήσει δημοσίως συγ-γνώμη, καθώς η κατακραυγή σε όλη την Ευρώπη ήταντεράστια. Το θέμα σχολιάστηκε και από την πρόεδροτης Κροατίας Κολίντα Γκράμπαρ Κιτάροβιτς, η οποίατόνισε ότι η φήμη της χώρας της δέχθηκε πλήγμα.“Καταδικάζω με την πιο δυνατή φωνή μου τέτοιου εί-δους περιστατικά και εκφράζω την πεποίθηση ότιπρέπει να τελειώνουμε μ’ αυτά τα φαινόμενα”.

Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι όλα αυτά έλαβανχώρα σε παιχνίδι που διεξήχθη κεκλεισμένων τωνθυρών, καθώς η Κροατία είχε τιμωρηθεί από την UEFAεπειδή κατά τη διάρκεια του αγώνα με τη Νορβηγίαπαρατηρήθηκαν φαινόμενα βίας, ενώ ακούστηκαν καιρατσιστικά συνθήματα από τους φανατικούς της εξέ-δρας. Προφανώς με τη σβάστικα οι ακραίες φωνέςπου υπάρχουν στα γήπεδα της Κροατίας θέλησαν ναεκφραστούν, αλλά και να δώσουν το δικό τους μήνυμαότι παραμένουν ενεργές ακόμα και αν δεν βρίσκονταιστις εξέδρες. Κοντολογίς μία επίδειξη δύναμης απόνεοφασίστες φανατικούς, για να λέμε τα πράγματα μετ’ όνομά τους.

Πρόσφορο έδαφος

Είναι σαφές ότι στην Κροατία υπάρχει μεγάλο πρό-βλημα με τους ναζιστικούς θύλακες στα γήπεδα, οοποίος όμως εκτρέφεται και από φαινόμενα μέσα σ’αυτά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα όσαέκανε ο κροάτης διεθνής Γιόζιπ Σίμουνιτς μετά τοναγώνα της Κροατίας με την Ισλανδία το 2013 που ση-ματοδότησε την πρόκριση των Βαλκάνιων στο Μουν-τιάλ της Βραζιλίας. Ο έμπειρος στόπερ πήρε το μι-κρόφωνο μετά το τέλος του ματς και φώναξε συνθή-ματα που παρέπεμπαν στην περίοδο της Ουστάσα, τηςακραίας, φασιστικής οργάνωσης που έδρασε στηνΚροατία την περίοδο του μεσοπολέμου, αλλά και του

δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Τα μέλη της εν λόγωοργάνωσης φόνευσαν κατά τους χρόνους της δράσηςτους χιλιάδες Σέρβους, Εβραίους αλλά και Τσιγγά-νους. Ο Σίμουνιτς τότε τιμωρήθηκε με αποκλεισμόαπό το Μουντιάλ (10 αγωνιστικές η τιμωρία του) αλλάη πληγή από ότι φαίνεται παρέμεινε ορθάνοιχτη και αι-μορραγούσα. ∆εν είναι τυχαίο βέβαια που ένας παί-κτης με τη δική του εμπειρία προτίμησε να απευθυνθείστο κοινό με τα συγκεκριμένα συνθήματα. Ήξερε ότιθα βρει αυτιά πρόθυμα να τον ακούσουν και να τοναποθεώσουν. Και αυτό είναι και το μεγαλύτερο πρό-βλημα. Ότι οι φασιστικές ιδέες στην Κροατία βρίσκουνπρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν και να κερδί-σουν χώρο στη δημόσια συζήτηση.

Νίκος Γιαννόπουλος

Παλιότερα ο στόπερ Γιό-ζιπ Σίμουνιτς φώναξεσυνθήματα που παρέπεμ-παν στην περίοδο της Ου-στάσα, της ακραίας, φασι-στικής οργάνωσης.

ΚΡΟΑΤΙΑ

Φύτρωσεσβάστικαστο χορτάρι

Τελικά τόσα χρόνια φαίνεται ότιόλες οι κυβερνήσεις αντιμετώπι-ζαν λάθος το πρόβλημα των

αστέγων, που προσπαθούσαν να κρύ-ψουν και να παραγκωνίσουν, θεωρών-τας πως έτσι τους ξεφορτώνονταν.Λειτουργούσαν ξεκάθαρα σαν τηστρουθοκάμηλο που κρύβει το κεφάλιτη στην άμμο. Αυτήν τη νοοτροπίαήρθε να ανατρέψει μια και καλή η κυ-βέρνηση του Καναδά, παραδίδονταςμαθήματα ήθους, πρωτότυπου σχεδια-σμού, και αποτελεσματικής κινητοποί-ησης.

Οι Καναδοί σκέφτηκαν: Μήπως γιανα μη ξεχωρίζει αυτή η μειονότητα απότο υπόλοιπο κοινωνικό περιβάλλον,πρέπει να βρεθεί κάποιος που αντί νατην κρύβει, να προσπαθεί να την ομο-γενοποιήσει με το σύνολο; Μήπως επί-σης θα μας βγει και πιο οικονομική μιαένταξη από μια συντήρηση; Μήπωςέχει πρόβλημα η μέχρι πρότινος στρα-τηγική και πρέπει να την αλλάξουμε;Την τοποθέτηση αυτή φάνηκε να επι-βεβαιώνει κάποια χρόνια μετά η Σο-βιετική ∆ημοκρατία της Αλμπέρτα(επαρχίας του Καναδά) που απέδειξεότι ο περιπλανώμενος άστεγος κοστί-ζει στο κράτος 100.000 καναδέζικα δο-λάρια ετησίως, έναντι του ‘’σπιτωμέ-νου’’ που στοιχίζει περίπου 35.000

δολ. καν.

Ανταγωνιστικός Καναδάς

Ένα νέο εγχείρημα αναπτύχθηκε στοπλαίσιο ενός πλάνου δημιουργίας θέ-σεων εργασίας και ανάπτυξης τηςχώρας, με βασικό στόχο τη δημιουργίαενός Καναδά ισχυρότερου, που είναι σεθέση να μετατρέψει όλους τους κατοί-κους του σε ανταγωνιστικά παραγωγι-κούς και δημιουργικούς ανθρώπουςπου προάγουν μια ζωή ανωτέρου επι-πέδου (mission Employment and SocialDevelopment Canada). Το Homeless-ness Partnering Strategy (HPS), ενταγ-μένο στην παραπάνω γραμμή είναι ένατρέχον πρόγραμμα διαχείρισης τωναστέγων, το οποίο είναι σχεδιασμένογια να παρέχει στέγη, εγκαινιασμένοτο 2007 με προϋπολογισμό 750 εκατ.δολ.καν. και επανατροφοδοτημένο μεάλλα 600 εκατ. το 2014 για το ανανεω-μένο πενταετές πλάνο του, εφαρμό-ζοντας την τακτική ‘’Housing First’’,δηλαδή ‘’πρώτα η εύρεση στέγης’’.

Σπίτια διαφορετικώνπροδιαγραφών

Οι κατοικίες που παρέχονται πλέον

είναι κάτι διαφορετικό από τα συνηθι-σμένα καταφύγια αστέγων, διότι είναιπρωτοποριακά συνυφασμένες με τοχαρακτηριστικό της μονιμότητας. Ένασταθερό περιβάλλον έχει ως αποτέλε-σμα τη στήριξη της ανάκαμψης και στησυνέχεια της ομαλής επανένταξης τωνιδιαίτερων αυτών ατόμων στο υπό-λοιπο κοινωνικό σύνολο. Το HPS δενπροωθεί ενιαίο σχεδιασμό, αλλά προ-βλέπει την ελευθερία αξιοποίησης τωνκονδυλίων από τις αρμόδιες αρχές τηςκάθε περιοχής, όπως αυτές θεωρούναναγκαίο σεβόμενο τις ιδιαίτερες, ξε-χωριστές ανάγκες της. Με αυτόν τοντρόπο έχουν ήδη επιτευχθεί χιλιάδεςεπανεντάξεις αστέγων σε μόνιμη κα-τοικία, εργασιακό περιβάλλον ακόμακαι σε εκπαιδευτικό σύστημα.

Το παραπάνω πρόγραμμα εν μέρεισυμπορεύτηκε με το ‘’At Home/ChezSoi’’ (Σπίτι σου) που ολοκληρώθηκε το2013 και χρηματοδοτήθηκε από κον-δύλια ύψους 110 εκατ. για 5 χρόνια μεπιλοτικά προγράμματα σε πέντε πό-λεις όπως το Βανκούβερ, το Γουίνι-πεγκ, το Τορόντο, το Μόντρεαλ και τοΜόνκτον. Από την εφαρμογή του προ-γράμματος συμπέραναν πως η εύρεσημόνιμης κατοικίας (Housing First), επί-σης αποτελεί το σωστότερα θεμελιω-μένο δρόμο προς την οριστική λύση

του φαινομένου.

Καινοτομία

Τη στιγμή που στην Αγγλία τοποθε-τούνται διαχωριστικά στα παγκάκια(τρόπος αποτροπής της κατάκλισης),καρφιά σε πιθανούς χώρους στάσηςαστέγων και πρόστιμα επαιτείας, φο-ρέας του Βανκούβερ (RainCity Hou-sing) τροποποιεί τα παραδοσιακά παγ-κάκια σε καταφύγια με έναν καινοτόμοσχεδιασμό. Τη μέρα τα παγκάκια αυτάφέρουν επιγραφή «αυτό είναι ένα παγ-κάκι» και τη νύχτα φέρουν μηχανισμόπου τα μετατρέπει σε υπόστεγα ικανάνα προφυλάξουν αυτόν που τα χρησι-μοποιεί από τα καιρικά φαινόμενα μεφωτεινή επιγραφή «αυτό είναι έναυπνοδωμάτιο», «βρείτε καταφύγιοεδώ» ή «βρείτε ένα σπίτι εδώ» και ανα-φορά σε κάποια διεύθυνση που παρέ-χει μόνιμη στέγη.

Τέλος, η παράθεση όλων των παρα-πάνω προσπαθειών ίσως θα μπορούσενα λειτουργήσει ως πρότυπο τωνδικών μας φορέων κάποια στιγμή στομέλλον.

Κωνσταντίνα Ειρήνη Ζούνη

ΚΑΝΑ∆ΑΣ: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΣΤΕΓΟΥΣ

Προτεραιότηταη εύρεση στέγης

Τη μέρα τα παγκάκια φέρουν επιγραφή«αυτό είναι ένα παγκάκι» και τη νύχτα με-τατρέπονται σε υπόστεγα με φωτεινή επι-γραφή «αυτό είναι ένα υπνοδωμάτιο».

2200 Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015∆ΙΕΘΝΗ

www.twitter.com/hashtag/YoDefiendoMiRevolucion

Για το σο σια λι σμότου 21ου αιώ να

Υπε ρα σπι ζό με νοι το σο -σια λι σμό του 21ου αιώ -

να, έ ναν σο σια λι σμό που ε πι -διώ κει την κοι νω νι κή δι καιο -σύ νη για ό λους, χι λιά δες άν -θρω ποι συμ με τέ χουν στηνεκ στρα τεία υ πε ρά σπι σης τηςκυ βέρ νη σης του Ιση με ρι νού,ε νά ντια στο κλί μα α πο στα θε -ρο ποίη σης που καλ λιερ γεί ταια πό την α ντι πο λί τευ ση με τις«αυ θόρ μη τες» α ντι δια δη λώ -σεις που προ σπα θεί να ορ γα -νώ σει. Τα σχέ δια α να τρο πήςτης κυ βέρ νη σης ε πα νήρ θαντις τε λευ ταίες μέ ρες με α -φορ μή τη νο μο θε τι κή πρό τα -ση του Ρα φαέλ Κο ρέα για τοφό ρο κλη ρο νο μιάς, που ε πη -ρεά ζει μό νο το 2% των πο λι -τών.

www.pang.org.fj

Ενά ντιαστη συμ φω νία

Συ νε χί ζε ται η εκ στρα -τεία δε κά δων ορ γα νώ -

σεων α πό διά φο ρες μι κρέςχώ ρες του Ει ρη νι κού (Φίτ ζι,Πα πούα Νέα Γουι νέα, Βα νουά -του, Σα μόα, κλπ) ε νά ντια στην«Pacer Plus», τη νέα πε ρι φε -ρεια κή συμ φω νία ε λεύ θε ρουε μπο ρίου. Όπως κα ταγ γέλ -λουν, η συμ φω νία ε ξυ πη ρε τείμό νο τα συμ φέ ρο ντα των δύομε γά λων κρα τών της πε ριο -χής, της Αυ στρα λίας και τηςΝέ ας Ζη λαν δίας, και α να φέ -ρουν ό τι εί ναι α πα ρά δε κτοκά ποιες α πό τις φτω χό τε ρεςοι κο νο μίες του κό σμου να έ -χουν το ί διο ε πί πε δο δε σμεύ -σεων και πε ριο ρι σμών μετους πλού σιους γεί το νέςτους.

www.facebook.com/suad.missini

Αλλη λεγ γύηστους πρό σφυ γες

Αυ ξά νε ται το κί νη μα αλ -λη λεγ γύης για τον

Σουά ντ Μι σί νι, έ ναν α πό τουςπιο εμ βλη μα τι κούς α κτι βι -στές για την υ πε ρά σπι ση τωναν θρω πί νων δι καιω μά τωνστην Μα κε δο νία, που α πό τηνΚυ ρια κή κά νει α περ γία πεί ναςέ ξω α πό το κοι νο βού λιο. Στααι τή μα τά του εί ναι το κλεί σι -μο του κέ ντρου κρά τη σηςΓκά ζι Μπά μπα και η ά με ση α -πε λευ θέ ρω ση ό λων των προ -σφύ γων και των με τα να στών,η αλ λα γή του νό μου για το ά -συ λο που θα ε πι τρέ πει την α -σφα λή διέ λευ ση και την πα -ρα μο νή τους στο μα κε δο νι κόέ δα φος, κλπ.

∆η μή τρης Γκι βί σηςgivisisdim@yahoo.gr

στα

δίκτ

υα τ

ου κ

όσµο

υ

«Ηκρίση της Ελλάδας οξύνεταικατά τρόπο επικίνδυνο.Κάθε μέρα που περνάει μπο-

ρεί να μας φέρει σε μια συμφωνία χρή-σιμη για όλη την Ευρώπη ή σε μια ρήξη,για την οποία κανείς δεν μπορεί να προ-βλέψει τι συνέπειες θα έχει. Η αδιαλλα-ξία των βασικών ηγετικών δυνάμεων τηςΕυρώπης μπορεί να μας οδηγήσει στοχείλος της αβύσσου. Είναι ζωτικήανάγκη να ξεφύγουμε γρήγορα από αυτήτην παγίδα. Η στιγμή είναι κρίσιμη. Καιη ευθύνη μεγάλη για τον κάθε παρά-γοντα που εμπλέκεται άμεσα σ’ αυτό τοπρόβλημα.

Θα ήταν πολύ βρώμικο –και μάταιο–να επιμένετε σε συνθηκολόγηση της ελ-ληνικής κυβέρνησης. Η εμπιστοσύνηπου απολαμβάνει από το λαό δεν είναιμειονέκτημα αλλά ένα παράδειγμα πουαξίζει να το ακολουθήσει κανείς. Μπο-ρεί να αρνείται τη συνθηκολόγηση, δεί-χνει, ωστόσο, έτοιμη, για ένα συμβιβα-σμό. Για μια λύση έντιμη και ρεαλιστική,την οποία άλλωστε έχει καταθέσει.Έφθασε η ύστατη στιγμή για να ολο-κληρωθεί. Σ’ αυτό το πλαίσιο σάς απευ-θύνουμε με έμφαση αυτή την έκκληση.Η Γαλλία δεν μπορεί σε μια τέτοιαστιγμή να παραμείνει αδρανής ή, το χει-ρότερο, να ακολουθεί τους ισχυρούς.

Το μήνυμα της Γαλλίας δεν μπορεί ναπεριορίζεται σε μια υπενθύμιση να σε-βαστεί και να πειθαρχήσει στους «κανό-νες», όταν το σπίτι του διπλανού καίγε-ται. Πολύ περισσότερο που αυτοί οι «κα-νόνες» απορρίπτονται μαζικά από τουςλαούς και αναγνωρίζεται η αναποτελε-σματικότητά τους από αρκετούς πρώηνηγέτες, πρωταγωνιστές για την επιβολήτους.

Σήμερα, τη στιγμή που η κρίση εμπι-στοσύνης μεταξύ των πολιτών και τωνευρωπαϊκών θεσμών έχει διαταραχθεί,θα πρέπει να φανούμε ικανοί να ακού-σουμε τις δίκαιες απαιτήσεις και να σε-βαστούμε την αξιοπρέπεια και τη λαϊκήκυριαρχία ενός λαού που στέκεται όρ-θιος. Μια χώρα σαν τη δική μας υπηρε-τεί την ευρωπαϊκή υπόθεση, αν κατα-νοήσει καλύτερα το πρόβλημα.

Σε αντίθετη περίπτωση, αυτοί που τα-πεινώνουν την Ελλάδα, προσθέτουν εμ-

πόδια στο μέλλον της ευρωπαϊκής οικο-δόμησης. Γιατί η άρνηση της λιτότηταςκαι η δημοκρατία είναι σήμερα στην Ευ-ρώπη οι μεγαλύτερες προσδοκίες. Γι’αυτό απευθυνόμαστε σ’ εσάς, να πάρετεμια πολιτική πρωτοβουλία, για να ξεμ-πλοκάρετε τις διαπραγματεύσεις μεταξύΓιούνκερ και της ελληνικής κυβέρνη-σης. ∆εν ζητάμε με αυτή μας την έκ-κληση να προχωρήσετε σε μια βαθιά με-ταρρύθμιση για να προωθήσετε την ευ-ρωπαϊκή ιδέα που αποτελεί αντικείμενοτης συζήτησης μεταξύ μας. Με την έκ-κλησή μας ζητάμε να προβείτε στην ανα-γκαία ενέργεια και να αρνηθείτε να συμ-μετάσχετε στη στρατηγική της απομό-νωσης της Ελλάδας σε ό,τι αφορά ιδιαί-τερα τις οικονομικές επιβαρύνσεις καιτις «μεταρρυθμίσεις» που απαιτούνταιαπό την κυβέρνηση και το κοινοβούλιοτης χώρας.

∆ώστε μια σαφή βοήθεια και αποδεχ-

θείτε τα δίκαια μέτρα που έχει πάρει ηελληνική κυβέρνηση, όπως αυτό για τηνκαταπολέμηση της ανθρωπιστικής κρί-σης στην Ελλάδα ή αυτό που επιτρέπειτελικά τον αγώνα κατά της φοροδιαφυ-γής. Μη στέκεστε αλληλέγγυοι σ’ αυτούςπου θέλουν να επιβάλουν μέτρα καιαπαιτήσεις απαράδεκτες στο Γιούρογ-κρουπ, όπως για την απορρύθμιση τηςαγοράς εργασίας, την αναθεώρηση τουσυνταξιοδοτικού συστήματος ή τις ιδιω-τικοποιήσεις.

Αποδεχθείτε, τέλος, την αρχή μιαςδιαπραγμάτευσης για το χρέος της Ελ-λάδας, του οποίου ένα μέρος είναι απο-δεδειγμένα μη νόμιμο. Αυτή η κατά-σταση είναι χωρίς προηγούμενο στηνΕΕ. Η Γαλλία θα πρέπει να σταθεί δίπλασ’ αυτούς που η ιστορία της επιτάσσει.Στο πλευρό τού ελληνικού λαού και τηςκυβέρνησής του.

•

Εβδομάδα αλληλεγγύης με την Ελλάδα

Πέντε μήνες η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει να διαπραγματεύεται με τους λε-γόμενους εταίρους της και το ∆ΝΤ. Η ελληνική πλευρά «δίνει μια άνιση μάχη,υπερασπίζεται με συνέπεια τις αρχές, που θα έπρεπε να διέπουν την Ευρώπη,

για να ξεσφίξει τη θηλιά της λιτότητας που έχουν περάσει στο λαό της», γράφουν οιΣαντρίκ Ντυράν, Ορελί Τρουβέ, Ρασμίγ Κοσεγιά, οικονομολόγοι, που μετέχουν στοκίνημα «αλληλεγγύης με τον ελληνικό λαό». Το κίνημα αυτό συνεχίζει να εκφράζειτη συμπαράστασή του με διάφορους τρόπους. Από τις 20 Ιουνίου έχει πραγματοποι-ήσει μια σειρά εκδηλώσεις συμπαράστασης, ξεκινώντας με μια μεγάλη διαδήλωση.Στόχος της είναι η γαλλική κυβέρνηση να πάρει ξεκάθαρα θέση στο πλευρό του ελ-ληνικού λαού. Μέχρι σήμερα παρατηρείται το φαινόμενο από τη μια να εκφράζει τηνκαλή της θέληση για την εξεύρεση μιας λύσης και την άλλη να καλεί τον πρωθυ-πουργό Αλέξη Τσίπρα να προχωρήσει ακόμα περισσότερο, δηλαδή να δεχθεί τα μέτραπου θέλουν να επιβάλλουν το ∆ΝΤ, η Κομισιόν και η ΕΚΤ. Ταυτόχρονα, με τη στάσητης αλλά και τα δημοσιεύματα στα μίντια καλλιεργείται η ανησυχία και ο φόβος σεμια πολύ κρίσιμη περίοδο. «Η Ευρώπη θα έχει πολλά να χάσει από μια χρεοκοπία τηςΕλλάδας, γιατί δεν αφορά μόνο την πορεία του ευρώ, αλλά αφορά κυρίως την ικανό-τητα να ζήσουμε μαζί με σεβασμό στη δημοκρατία, καθώς και το δικαίωμα να ζούμεμε αξιοπρέπεια», τονίζει και μια από τις συλλογικότητες που μετέχουν στις εκδη-λώσεις. Εκδηλώσεις γίνονται ταυτόχρονα και στις Βρυξέλλες και σε άλλες πόλειςτης Ευρώπης. Στη συνέχεια δημοσιεύουμε το κείμενο της έκκλησης των προσωπι-κοτήτων της πολιτικής, κινηματικής και συνδικαλιστικής δράσης. Μεταξύ αυτώνπου υπέγραψαν είναι οι Ζαν-Λικ Μελανσόν, Πιερ Λοράν, Εύα Ζολί των Οικολόγων,Πιερ Καλφά, Λι Χουαγκ Νγκον, πρώην ευρωβουλευτής, και ο Πιερ Λαρουτιρού (No-uvelle Donne).

Μ. Κ.

ΕΚΚΛΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΦΡΑΝΣΟΥΑ ΟΛΑΝΤ

Η θέση της Γαλλίας είναιστο πλευρό του ελληνικού λαούΠολιτικά στελέχη από το Μέτωπο της Αριστεράς, βουλευτές και ευρωβουλευτέςτου Σοσιαλιστικού Κόμματος, Οικολόγοι, μέλη συνδικαλιστικών οργανώσεων καικοινωνικών κινημάτων αλληλέγγυοι στον αγώνα του ελληνικού λαού.

Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 2211∆ΙΕΘΝΗ

Αυστηρότερους νόμους θεσπίζει η κυβέρνησητου Τόκιο, προκειμένου να εμποδίσει τους Ιάπω-νες να εργάζονται μέχρι θανάτου. Η ηθική τηςεργασίας που επικρατεί στην Ιαπωνία, με τηνπλήρη αφοσίωση στους κανόνες της εταιρείαςκαι τις εθελοντικές υπερωρίες, πληρώνεται τε-λικά πάρα πολύ ακριβά από τους ίδιους τους ερ-γαζόμενους καθώς, πέρα από τα κοινωνικά προ-βλήματα που έχει δημιουργήσει και τα ψυχολο-γικά στους ίδιους τους εργαζόμενους, επισήμωςπάνω από 200 άνθρωποι το χρόνο χάνουν τη ζωήτους λόγω εξάντλησης.

Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι μετά το οκτάωροτους οι Ιάπωνες εργάζονται χωρίς να πληρώ-νονται δύο ώρες για τον αυτοκράτορα, δύο ώρες

για την εταιρεία και μετά ακολουθούν οι κανονικέςυπερωρίες. Το γεγονός αυτό αναγκάζει πλέον την κυ-βέρνηση να επεξεργάζεται νόμους οι οποίοι θα επι-βάλλουν στις εταιρείες να φροντίζουν ώστε οι εργα-ζόμενοι να παίρνουν υποχρεωτικά τουλάχιστον πέντεημέρες άδεια το χρόνο...

«Στον δικό μας πολιτισμό θεωρείται αυτονότητο ναεργάζεται κάποιος πολλές ώρες κάθε μέρα» δήλωσε οιάπωνας πρωθυπουργός, Σίνζο Άμπε, σχολιάζοντας τονομοσχέδιο που πρόκειται να κατατεθεί στο κοινο-

βούλιο μέσα στον Ιούνιο. Σύμφωνα με το νόμο, θα μπο-ρεί να επιβάλλεται πρόστιμο στους εργοδότες αν οιεργαζόμενοι τους δεν παίρνουν τις ελάχιστες ημέρεςάδειας κάθε χρόνο.

«Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν έχουμε το δικαίωμαγια διακοπές, αλλά αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμεπάρουμε άδεια, διότι αυτό θα λειτουργήσει πιεστικάστους συναδέλφους μας που θα πρέπει να καλύψουντο κενό που αφήνουμε, καθώς και ανασταλτικά για ταοικονομικά της εταιρείας» αναφέρει ο Χιρόσι Καβα-χίτο, δικηγόρος της οργάνωσης Κaroshi Hotline, ηοποία έχει τηλεφωνικές γραμμές υποστήριξης ατό-μων που φοβούνται ότι είτε οι ίδιοι είτε φιλικά ή συγ-γενικά τους πρόσωπα βρίσκονται στα πρόθυρα τηςεξάντλησης από την πολύωρη εργασία.

Καθόλου τυχαία περιστατικά

Ο όρος «karoshi» (=εργασία μέχρι θανάτου) δημιουρ-γήθηκε τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, την πε-ρίοδο της υπερανάπτυξης της ιαπωνικής βιομηχανίας,όταν νέοι και υγιείς άνθρωποι έχαναν τη ζωή τους απόεγκεφαλικά επεισόδια ή καρδιακές προσβολές. Οι θά-νατοι αυτοί θεωρήθηκαν αρχικά «τυχαία περιστατικά»σύντομα, όμως, διαπιστώθηκε ότι οι νέοι αυτοί -ταπρώτα περιστατικά αναφέρονται μόνο σε νεαρούς άν-δρες- είχαν ξεπεράσει κάθε όριο αναφορικά με τοωράριο εργασίας. Αν υπολογίσει κάποιος ότι στις 90 –100 ώρες εργασίας την εβδομάδα θα πρέπει να προ-σθέσει και το χρόνο μετάβασης από και προς το χώροεργασίας, εύκολα διαπιστώνει ότι οι άνθρωποι αυτοίδεν είχαν χρόνο να χαλαρώσουν και να κοιμηθούν.

«Στην αρχή τηλεφώνησε και είπε ότι θα ήταν στοσπίτι για το βραδινό φαγητό. Μετά ξανατηλεφώνησεκαι είπε ότι θα έρθει να κάνει μπάνιο το παιδί, μετά γιανα το νανουρίσει. Μετά δεν τον ξανάκουσα. Αρκετέςεβδομάδες πριν πεθάνει ήταν στη δουλειά σχεδόν όλοτο 24ωρο» αναφέρει η Χιρόκο Ουτσίνο, ο σύζυγος της

οποίας πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 34ετών. Η Ουτσίνο υπέβαλε μήνυση κατά του εργοδότητου συζύγού της, της αυτοκινητοβιομηχανίας Toyotaκαι μέσω της ιαπωνικής Επιθεώρησης Εργασίας κατά-φερε μετά από πέντε χρόνια επίπονων δικαστικώνδιαδικασιών να χαρακτηριστεί ο θάνατος του ως ka-roshi.

Ο δικηγόρος Καζουνάρι Ταμάκι, ο οποίος έχει ανα-λάβει πολλές περιπτώσεις karoshi, θεωρεί ότι τουλά-χιστον 10.000 άτομα το χρόνο αυτοκτονούν καθώς ταέντονα προβλήματα ψυχικής υγείας που αποκτούνλόγω της υπερεργασίας δεν τους επιτρέπουν να χα-λαρώσουν ούτε, έστω, για μικρό χρονικό διάστημα.

Οι εργοδότες, από την πλευρά τους, αν και τυπικάαντιδρούν στο γράμμα του νόμου που καταθέτει η κυ-βέρνηση, θεωρούν ότι μακροπρόθεσμα αυτό θα λει-τουργήσει θετικά για τα οικονομικά των εταιρειώντους. Το κόστος των διακοπών των εργαζομένωνστην παραγωγή και στα επιδόματα μπορεί να καλυφθείαπό τη μείωση του κόστους που έχουν για την εται-ρεία τα εργατικά ατυχήματα και η ιατροφαρμακευτικήπερίθαλψη που είναι υποχρεωμένες να παρέχουνστους εργαζόμενους τους.

Πηγή: ETC, επιμέλεια Νίκος Σερβετάς

Εργασίαμέχρι θανάτουΜεταξύ 200 και 10.000 Ιάπωνεςπεθαίνουν κάθε χρόνοαπό εξάντληση

Του Νίκου Σερβετά

Είναι παράξενο ποιός μπορεί ναθεωρείται νικητής και ποιός ηττη-μένος σε μία εκλογική αναμέτρηση.Για παράδειγμα, στις βουλευτικέςεκλογές που έγιναν την Πέμπτηστη ∆ανία, οι Σοσιαλδημοκράτεςπου ήρθαν πρώτοι, αυξάνοντας μά-λιστα τα εκλογικά ποσοστά τουςθεωρούνται ηττημένοι, σε σημείοπου η επικεφαλής τους και απερ-χόμενη πρωθυπουργός, Χέλε Τόρ-νινγκ Σμιτ, παραιτήθηκε το ίδιοβράδυ από την ηγεσία του κόμμα-τος. Ενώ ο αρχηγός του κόμματοςπου ήρθε τρίτο στην προτίμησητων ψηφοφόρων χάνοντας τον έναστους τρεις ψηφοφόρους του, πα-νηγυρίζει και είναι έτοιμος να ανα-λάβει τη διακυβέρνηση της χώρας.

Ηπολιτική των κυβερνήσεων συ-νασπισμού είναι αυτή πουκάνει τον κύριο Ράσμουσεν,

αρχηγό του κόμματος των Φιλελευθέ-ρων, να υπολογίζει ως «δικές του»όλες τις ψήφους των συντηρητικώνκομμάτων, που συνολικά παίρνουν το51,5% της προτίμησης των ∆ανών και,έως την Παρασκευή το απόγευμα του-λάχιστον, να απειλεί τους νικητές Σο-σιαλδημοκράτες ότι αν δεν τον στηρί-ξουν στη Βουλή για πρωθυπουργό –όπως έκανε αυτός κατά την προηγού-

μενη περίοδο όταν το κόμμα του ήτανπρώτο- θα ζητήσει την ψήφο τωνακροδεξιών ξενόφοβων αντιευρωπαϊ-στών του Λαϊκού Κόμματος της ∆α-νίας. Το αστείο στην περίπτωση τουκυρίου Ράσμουσεν είναι ότι στη δανικήγλώσσα το κόμμα του ονομάζεται Αρι-στερά (Venstre), τίτλο που κρατάει γιαλόγους παράδοσης από τις αρχές τουπροηγούμενου αιώνα όταν οι τότε Φι-λελεύθεροι διασπάστηκαν σε «Συντη-ρητικούς» και «Προοδευτικούς».

Για την πραγματική Αριστερά, δη-λαδή το «Ενωτικό Ψηφοδέλτιο», όπουσυμμετέχει και η Κοκκινο-ΠράσινηΣυμμαχία, και τους πρωτοεμφανιζόμε-νους και όχι με σαφές ακόμα στίγμα«Εναλλακτικούς», τα αποτελέσματαήταν καλύτερα από τα αναμενόμενακαι αν δεν είχαν συντριβεί τα δύο κεν-τροαριστερά κόμματα, τα ονομαζόμενααστικά κόμματα θα ήταν αδύνατον νασχηματίσουν κυβέρνηση.

Ακροδεξιοί, οι μεγάλοι νικητές

Τώρα, η κυρία Τόρνινγκ Σμιτ απαλ-λάσσει από το (συντηρητικό) βάροςτης τους Σοσιαλδημοκράτες, για ναετοιμάσει τη «διεθνή καριέρα της» καιτους αφήνει να αποφασίσουν αν θαπροσαρμοστούν στις απαιτήσεις τωνΦιλελευθέρων προκειμένου να τους«φέρουν προς το Κέντρο» ή αν θα τουςαφήσουν να ακολουθήσουν το δρόμο

της Νορβηγίας και της Φιλανδίας,όπου τα ακροδεξιά κόμματα συμμετέ-χουν στις κυβερνήσεις των χωρώντους. Οι δανοί ακροδεξιοί είναι, ου-σιαστικά, οι μεγάλοι νικητές των εκλο-γών αυξάνοντας κατά πολύ τη δύναμητους, ειδικά στην περιφέρεια και στιςμικρές κοινωνίες όπου σχεδόν τα δι-πλασίασαν.

Οι συνέπειες της πολιτικής που επι-βάλλουν οι ακροδεξιοί, σε όποια κυ-βέρνηση συμμετέχουν, δεν έχει αλλοι-ώσει μόνο το κράτος πρόνοιας καιίσων ευκαιριών, αλλά αρχίζει να ανα-φέρεται και ως παράδειγμα διακυβέρ-νησης καθώς «ούτε σκοτώνουν στουςδρόμους», «ούτε βασανίζουν», απλώς

«είναι κύριοι που φροντίζουν να αντα-μείβεται όποιος πραγματικά δουλεύεικαι να μην πληρώνουν οι εργατικοίτους τεμπέληδες», «δέχονται στα καλάσχολεία τους μαθητές που μπορούν νααναδειχθούν αύριο σε ηγέτες και όχιτον καθένα», επιβάλλουν ως αντίληψητη λογική: «όσα χρήματα πληρώσειςτόση ασφαλιστική κάλυψη θα έχειςόταν αρρωστήσεις». Απλοποιημένη λο-γική η οποία εύκολα εισπράττεται, ει-δικά στην περιφέρεια, και που μπορείνα αποτελέσει σημείο αναφοράς γιατην κυρία Λε Πεν και αργότερα για ολ-λανδούς και γερμανούς ομοϊδεάτεςτης.

ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗ ∆ΑΝΙΑ

Σύννεφααπό το Βορρά

«∆ικαίωμαστην ασφά-λεια και στηνεργασία», τοκεντρικόσύνθημα τηςΚοκκινο-ΠράσινηςΣυμμαχίας.

2222 Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015∆ΙΕΘΝΗ

∆ΙΕΘΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΑΓΙΑΣ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ

Ως το 2018 ο αγωγόςφυσικού αερίου στην ΕλλάδαΤου Μιχάλη Ρένεση

Πραγματοποιήθηκε 18-20 Ιούνηστην Αγία Πετρούπολη της Ρω-σίας το ετήσιο 19ο διεθνές οι-

κονομικό φόρουμ, το επονομαζόμενοκαι «ρώσικο Νταβός». Στο φόρουμ συμ-μετέχουν πολιτικοί, επιστήμονες, καιεκπρόσωποι μεγάλων επιχειρήσεων. Ανκαι υπήρξε προσπάθεια να μποϊκοταρι-στεί από τη ∆ύση, η φετινή συμμετοχήξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Συμμετεί-χαν πάνω από επτά χιλιάδες άτομα από115 χώρες.

Την παράσταση έκλεψε η παρουσίατου πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, οοποίος συνοδευόταν από τους υπουρ-γούς Π. Λαφαζάνη, Γ. Σταθάκη, Ν. Βα-λαβάνη, Κ. Ήσυχο και Γ. Σακελλαρίδη,υπηρεσιακούς παράγοντες και πολυ-μελή αντιπροσωπεία επιχειρηματιών.Κατά τη διάρκεια του φόρουμ έγιναν εν-διαφέρουσες συζητήσεις, των οποίωντα συμπεράσματα θα αποτελέσουν αν-τικείμενο ενδιαφέροντος και έρευναςκατά τα προσεχή έτη.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ πέρυσι κά-λεσε τους εκπροσώπους των αμερικα-νικών επιχειρήσεων να μη συμμετέχουν,διαφορετικά θα αντιμετώπιζαν συνέ-πειες. Φέτος ακολούθησε πιο μετριο-παθή στάση. ∆εν τους προέτρεψε νασυμμετέχουν, αλλά ούτε όμως απείλησεμε συνέπειες όσους συμμετείχαν.

Η διάθεση για υπογραφή μεγάλωνσυμφωνιών με ρώσικες εταιρείες ήτανπολύ μεγάλη.

Οι συνέπειες των κυρώσεων

Οι αντιρώσικες κυρώσεις και τοαπαντητικό εμπάργκο στάθηκαν τροχο-πέδη για την υπογραφή αρκετών συμ-φωνιών στον τραπεζικό και αγροτικότομέα, αλλά και στις νέες τεχνολογίες.Εκπρόσωποι της ρώσικης κυβέρνησηςανακοίνωσαν ότι η ΕΕ σκοπεύει να επε-κτείνει τις κυρώσεις για άλλο μισόχρόνο και δήλωσαν ότι η Μόσχα θααπαντήσει ανάλογα, αν συμβεί κάτι τέ-τοιο. Αν οι κυρώσεις συνεχιστούν γιαμεγάλο χρονικό διάστημα, όλοι ανεξαι-ρέτως έχουν να χάσουν. Αν στα προ-ηγούμενα φόρουμ (πλην του περυσινού)οι εκπρόσωποι των δυτικών χωρώναποτελούσαν την πλειοψηφία, φέτος,μεταξύ των εισηγητών, ήταν κυρίως εκ-πρόσωποι από την Ανατολική Ευρώπη,

την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Ορι-σμένοι μάλιστα μίλησαν για στροφή τουφόρουμ προς Ανατολάς, αν και οι εκ-πρόσωποι της ρώσικης πλευράς ήτανιδιαίτερα προσεκτικοί, όταν αναφέρον-ταν σ’ αυτό το θέμα. Ο πρώτος αναπλη-ρωτής πρωθυπουργός, Ίγκορ Σουβά-λοφ, δήλωσε ότι η Ρωσία δεν επιθυμείστροφή προς Ανατολάς, αλλά να υπάρ-χει ισορροπία στις εμπορικές σχέσειςτης με την Ανατολή και τη ∆ύση. Ρώσοιαξιωματούχοι απέδιδαν την ευθύνη στιςδυτικές χώρες, αναφερόμενοι στη χει-ροτέρευση των σχέσεων της χώρας τουςμε αυτές. Αναφερόμενοι στις κυρώσεις,τόνιζαν ότι πλέον συνήθισαν να συμ-βιώνουν μαζί τους και ότι η επιβολήτους είχε και θετικά αποτελέσματα,όπως η αύξηση της εγχώριας αγροτικήςπαραγωγής. Η πλέον αρνητική συνέ-πεια ήταν ο αποκλεισμός των μεγάλωνρωσικών επιχειρήσεων από την πρό-σβαση στις δυτικές χρηματαγορές.

Οι υδρογονάνθρακες

Από ένα τέτοιο φόρουμ δεν θα μπο-ρούσαν να απουσιάζουν οι συζητήσειςγια τους υδρογονάνθρακες. Το πετρέ-λαιο χαρακτηρίστηκε ως η μητέρα καιτο φυσικό αέριο ως ο πατέρας της οι-κονομικής ανάπτυξης. Σύμφωνα με τονΒλαντίμιρ Πούτιν, οι τιμές θα παραμεί-νουν στα σημερινά επίπεδα ( η τιμή τουBrent είναι γύρο στα 64 δολ/βαρέλι), ανδεν συμβεί κάτι συνταρακτικό. Ανάλο-γες εκτιμήσεις έγιναν και από τους εκ-προσώπους των μεγάλων πετρελαϊκώνεταιρειών, οι οποίοι υποστήριξαν ότι ταεπόμενα τρία χρόνια η τιμή του θα κυ-μαίνεται μεταξύ 60-70 δολ/βαρέλι. Ηπροσφορά του «μαύρου χρυσού», σύμ-φωνα με όλες τις ενδείξεις, δεν πρόκει-ται να μειωθεί και η διεθνής οικονομίαδεν δείχνει σημάδια σταθερής ανάκαμ-ψης. Ο υπουργός ενέργειας της Ρωσίας,Αλεξάντρ Νόβακ, ανέφερε ότι μεγάλεςπολυεθνικές εταιρείες υδρογονανθρά-κων επιθυμούν συνεργασία με τηΡωσία, όπως η Eni, η Shell, η BP, ηExxon και η Statoil,που κάνουν προ-σπάθειες σύσφιξης των σχέσεών τουςμε τη Ρωσία, αψηφώντας τις κυρώσεις.Κατά την πρώτη μέρα του φόρουμ, υπο-γράφτηκε μνημόνιο σκοπιμότητας με-ταξύ της Γκαζπρομ, της Ε.Ο.Ν., τηςShell και της OMV για κατασκευή νέουαγωγού φυσικού αερίου, που θα συν-

δέει τη Ρωσία με τη Γερμανία μέσω τηςΒαλτικής. Ο αγωγός αυτός θα μεταφέ-ρει 55 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αε-ρίου το χρόνο και σύμφωνα με δηλώ-σεις του Αλ. Νόβακ, θα ακολουθήσειπαράλληλη πορεία με τον «Νόρθ Στριμ»και δεν θα επηρεάσει τον «ΤέρκιςΣτριμ».

Νότιος Ευρωπαϊκός Αγωγός

Ο υπουργός παραγωγικής ανασυγ-κρότησης, περιβάλλοντος και ενέρ-γειας (ΠΑΠΕΝ), Παναγιώτης Λαφαζά-νης, και ο υπουργός ενέργειας της Ρω-σίας, Αλεξάντρ Νόβακ, υπέγραψαν μνη-μόνιο συνεργασίας, την Παρασκευή 19Ιούνη για την κατασκευή του ελληνικούτμήματος του αγωγού φυσικού αερίου,που πλέον θα ονομάζεται «Νότιος Ευ-ρωπαϊκός Αγωγός-ΝΕΑ». Προβλέπεταιότι γι’ αυτό το σκοπό, θα δημιουργηθείΕταιρεία Ειδικού Σκοπού, όπου κατά τησύστασή της οι δύο πλευρές θα έχουναπό 50% η καθεμία. Θα είναι συνέχειατου «Τέρκις Στριμ», που θα έχει δυνα-τότητα μεταφοράς 63 δισ. κυβικών μέ-τρων το χρόνο από τη Ρωσία στην Τουρ-κία μέσω της Μαύρης Θάλασσας, σύμ-φωνα με τους αρχικούς σχεδιασμούς. Ο«Τέρκις Στριμ» θα έχει μήκος 1100 χι-λιόμετρα, θα αποτελείται από τέσσεριςδιακλαδώσεις και θα μεταφέρει στα ελ-ληνοτουρκικά σύνορα 57 δισ. κυβικάμέτρα. Η ρώσικη Τράπεζα ∆ιεθνών Οι-κονομικών Σχέσεων (Vnesnekonom-bank-VEB) θα χρηματοδοτήσει εξ ολο-κλήρου την κατασκευή του αγωγού στοέδαφος της Ελλάδας. Για το σκοπόαυτό θα δημιουργηθεί μεικτή ρωσοελ-ληνική εταιρεία, στην οποία θα συμμε-τέχουν η θυγατρική της VEB-Capital καιμια νέα εταιρεία του ελληνικού δημο-σίου με την επωνυμία «∆ημόσια Επιχεί-ρηση Ενεργειακών Επενδύσεων-∆Ε-ΠΕΝΕ ΑΕ). Η μεικτή αυτή εταιρία ειδι-κού σκοπού θα έχει την ευθύνη για τοσχεδιασμό, τη χρηματοδότηση, την κα-τασκευή, τη λειτουργία και τη συντή-ρηση του έργου. Η αξία της επένδυσηςυπολογίζεται στα 2 δισ.. ευρώ. Η κατα-σκευή του ΝΕΑ θα ξεκινήσει το 2016και θα ολοκληρωθεί το 2018. Το προ-σύμφωνο μεταξύ της ελληνικής και τηςρωσικής πλευράς συντάχθηκε σύμφωναμε τις προδιαγραφές του 3ου ενεργει-ακού πακέτου της ΕΕ.

•

Τα κύρια σημείατης ομιλίαςτου ΑλέξηΤσίπρα

Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε ηομιλία του Έλληναπρωθυπουργού στην

κατάμεστη μεγάλη αίθουσα τουφόρουμ, παρόντος του ΒλαντίμιρΠούτιν στο προεδρείο. Τα κύριασημεία ήταν τα παρακάτω:-Η Ελλάδα πρέπει να έχειπολυδιάστατη πολιτική.-Η Ευρώπη έχει την ψευδαίσθησηότι αποτελεί τον ομφαλό τηςγης.Το οικονομικό κέντρο βάρουςτου πλανήτη έχει μετατοπιστείκαι νέες αναδυόμενες δυνάμειςδιαδραματίζουν ολοένα καισημαντικότερους ρόλους (G20,περιφερειακή συνεργασία σε Ασία,Λατινική Αμερική, Αφρική, BRICS).Η μετατόπιση του οικονομικούκέντρου βάρους ή θα γεννήσεινέες δυνατότητες ή θα επιταχύνειτην ανεξέλεγκτη πορεία της«οικονομίας-καζίνο».-H Ευρασιατική Ένωση αποτελείνέο εγχείρημα περιφερειακήςοικονομικής ολοκλήρωσης.-Φτώχεια, ανεργία, κοινωνικήπεριθωριοποίηση καιπεριφερειακές συγκρούσειςεπιτείνονται.-Η κρίση στην Ουκρανία άνοιξενέα πληγή στην καρδιά τηςΕυρώπης. Να εφαρμοστούν οισυμφωνίες του Μίνσκ.Η Ελλάδα σεβόμενη τιςδεσμεύσεις της, θα επιδιώξει νακαταστεί γέφυρα συνεργασίας μετη Ρωσία, αλλά και με νέουςπαγκόσμιους και περιφερειακούςοργανισμούς.-Η Ελλάδα βρίσκεται στο μέσομιας φουρτούνας, αλλά σαν λαόςτης θάλασσας ξέρει να βγαίνειαπό φουρτούνες και δε φοβάταινα ανοιχτεί σε νέα πελάγη, για ναφτάσει σε νέα και πιο ασφαλήλιμάνια.-Η ΕΕ οφείλει να ξαναβρεί τοδρόμο της γυρνώντας στιςκαταστατικές αρχές και τιςδιακηρύξεις της.-Το λεγόμενο ελληνικό πρόβλημαείναι ευρωπαϊκό πρόβλημα.-Ο νέος αναδυόμενοςπολυπολικός κόσμος θα είναιπραγματικά νέος, αν κατορθώσεινα απαλλαγεί από τα δεινά και τιςαμαρτίες του κόσμου πουυποχωρεί.Ο ρώσος πρόεδρος συμφώνησεότι το πρόβλημα της κρίσης δενείναι ελληνικό, αλλά ευρωπαϊκόκαι πρόσθεσε ότι «το πρόβλημα τοέχουν οι πιστωτές και όχι ηΕλλάδα».

Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 2233KOINΩΝΙΑ

Στα χρόνια του μνημονίου δομές αλ-ληλεγγύης αναδείχτηκαν, σχεδόν,σε κάθε πόλη της Ελλάδας. Κά-

ποια χρόνια πριν, η ελληνική κοινωνίααντιμετώπιζε με ταμπού τις δομές πουδρούσαν βοηθητικά σε άπορους. ΣτοΒόλο προκαλούσε λύπηση, αλλά καισυγκαλυμμένη αποστροφή, ο συμπολί-της που έτρωγε σε σισίτια της εκκλησίαςή είχε βιβλιάριο απορίας . Στην πόλη δενυπήρχαν δομές αλληλεγγύης πριν τομνημόνιο, αλλά μόνο δομές φιλανθρω-πίας, από τον χώρο της εκκλησίας κατά

κύριο λόγο.Κάτι που αντιμετωπίστηκε ως δυσκο-

λία στην αρχή, ήταν να γίνει κατανοητή ηέννοια της αλληλεγγύης και να ξεπερα-στεί η αντίληψη πως πρόκειται για μιαακόμη φιλανθρωπική μονάδα που ελε-ούσε τους αδύναμους. Αυτό χτίστηκεσιγά – σιγά, μέσα από την εμπλοκή τουίδιου του κόσμου που ωφελούταν σεδράσεις αλληλεγγύης, συλλογή τροφί-μων, ρούχων κτλ.

Πολλοί για να προσέλθουν σε κάποιαδομή αλληλεγγύης και να εγγραφούν

έπρεπε να νικήσουν την μεγάλη αίσθησητης ντροπής που νιώθανε. Αρκετοί φο-βόντουσαν πως θα αντιμετωπιστούν σανεπαίτες. Πέρασε καιρός, ώστε να αντι-ληφθούν πως δεν ήταν εκείνοι που θαέπρεπε να ντρέπονται για την ανέχειακαι την εξαθλίωση στην οποία βρισκό-ταν, λόγω μνημονίου, (για το οποίο τουςείχαν πείσει οι μαθητευόμενοι δημοσιο-γράφοι του ∆ΝΤ). Ταυτόχρονα, δεν ήτανεύκολο να γίνει από όλους κατανοητόότι δεν έπρεπε να επαναπαυτούν στηνύπαρξη των δομών αυτών, ως πανάκειαστην ανέχεια. Αξίζει να σημειωθεί τοπώς ανταποκρίνονται στις ανάγκες τωνδομών φέρνοντας τρόφιμα, φάρμακα,ρούχα κ.α., αλλά και το ότι συμμετέχουνενεργά ως εθελοντές, κατά πλειοψηφίαχαμηλοσυνταξιούχοι, άνεργοι και χαμη-λόμισθοι.

Η αλληλεγγύη πολλαπλασιάζεταικαι επεκτείνεται

Στο Βόλο λειτουργούν αρκετές δομέςαλληλεγγύης, με δράσεις που ξεκινούναπό συλλογή τροφίμων, ρούχων, φαρμά-κων και επεκτείνονται μέχρι τα αλλη-λέγγυα μαθήματα για τις πανελλήνιεςκαι τον αυτοδιαχειριζόμενο παιδικόσταθμό.Μέσα σε λίγα, μόλις, χρόνια οιδομές αλληλεγγύης στην πόλη πολλα-πλασιάστηκαν, εκπλήσσοντας τους πάν-τες θετικά. Αντίστοιχα, παρατηρείται

ακόμη πιο έντονα η αλληλεγγύη σε ερ-γασιακές διεκδικήσεις τα τελευταία χρό-νια. Κινήματα ενάντια σε απολύσεις,απεργιακοί αγώνες, υπεράσπιση ανθρω-πίνων, εργασιακών και κοινωνικών δι-καιωμάτων. (Κίνημα για το νερό, Απερ-γία διαρκείας της ΙΜΑΣ Α.Ε., Κίνημα ∆ενΠληρώνω, κ.α.). Άμεσες και μαζικές κι-νητοποιήσεις υπήρξαν και σε περιπτώ-σεις πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας,όπως και σε διακοπές νερού και ρεύμα-τος σε σπίτια ανέργων.

Τα παραπάνω περιγράφουν τηνύπαρξη του κινήματος αλληλεγγύης στοΒόλο ως ζωντανού κυττάρου της πόλης.Καταλήγοντας, η έννοια της αλληλεγ-γύης κερδίζει καθημερινά έδαφος καιεδραιώνεται στη συνείδηση του κόσμου,μέσα από την καθημερινότητα και τις δυ-σκολίες της. Αυτό αποτελεί όπλο ενάν-τια στην εξαθλίωση και την οικονομικήβαρβαρότητα. Αποτελεί, ακόμη, βασικόεργαλείο στην αναδόμηση των ανθρώπι-νων σχέσεων μέσα στην κοινωνία σεσυλλογικό επίπεδο.

Ας μην ξεχνάμε, όμως, πως η αξιοπρε-πής διαβίωση κάθε πολίτη και το δι-καίωμα του σε δωρεάν υγεία, παιδεία καικοινωνικές υπηρεσίες δεν διαπραγμα-τεύονται, ούτε και πρέπει να αντικαθί-στανται από δομές αλληλεγγύης, ούτεστην συνείδησή μας, αλλά ούτε και στηνπράξη.

Ηλέκτρα Προσήλια

Το «πρώτη φορά Αριστερά!» δεν έχει φανεί ακόμαστα ανθρώπινα δικαιώματα των αντιρρησιών συ-νείδησης. Αντιθέτως, οι σκανδαλώδεις διώξεις συ-

νεχίζονται, με καταδίκες από στρατοδικεία, ποινές φυ-λάκισης με αναστολή και υπέρογκα χρηματικά πρόστιμα.Οι αιτήσεις των περισσότερων αντιρρησιών συνείδησης,ακόμη, απορρίπτονται (πλέον με την υπογραφή του ανα-πληρωτή υπουργού Εθνικής Άμυνας, κ. Κώστα Ήσυχου),ενώ η εναλλακτική κοινωνική πολιτική υπηρεσία παρα-μένει τιμωρητική και εκδικητική. Το σχέδιο νόμου τουυπουργείου για τη θητεία δεν αλλάζει τίποτα σε όλα αυτάπου παραβιάζουν κατάφορα τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Χαρακτηριστική ήταν η δίκη του αντιρρησία συνείδη-σης ∆ημήτρη Κ. Σωτηρόπουλου, στις 16 Ιουνίου, στο ανα-θεωρητικό στρατοδικείο Αθηνών στο Ρουφ. Είναι ενδει-κτικό το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Γραφείο για την Αν-τίρρηση Συνείδησης, έστειλε τον αντιπρόεδρό του απότις Βρυξέλλες για μάρτυρα υπεράσπισης. Ο Σωτηρόπου-λος κρίθηκε ένοχος, και πάλι, με την κατηγορία της ανυ-ποταξίας και καταδικάστηκε σε 10 μήνες φυλάκιση μεαναστολή, μετά από μια σαφώς άδικη δίκη, με προβλημα-τικές διαδικασίες.

Πολίτες καταδικάζονται από στρατοδικείο

«Αυτή ήταν εξ ορισμού μια άδικη δίκη και μια δημόσιαεπίδειξη στρατοκρατίας. Όχι μόνο ένα στρατιωτικό δι-καστήριο δίκασε έναν πολίτη, το οποίο αποτελεί απόμόνο του μια μείζονα παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμά-των, αλλά δεν επέτρεψε καν την απρόσκοπτη υπεράσπισήτου. Το στρατιωτικό δικαστήριο επανειλημμένα περιό-ριζε, διέκοπτε και σταματούσε τους μάρτυρες, τον συνή-γορο υπεράσπισης και τον ίδιο τον κατηγορούμενο, ακόμακαι κατά τη διάρκεια της απολογίας του, όταν προσπα-θούσε να εξηγήσει τα κίνητρά του για τις πράξεις του»,

δήλωσε οαντιπρόεδρος, Sam Biesemans, μετά τη δίκη.Ως μάρτυρες υπεράσπισης κατέθεσαν επίσης, ο ΝίκοςΧρυσόγελος, πρώην ευρωβουλευτής των Πρασίνων και ηΑφροδίτη Σταμπουλή, Βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Σωτηρόπουλος, 48 ετών και ιδρυτικό μέλος του Συν-δέσμου Αντιρρησιών Συνείδησης, έχει αρνηθεί να στρα-τευτεί από το 1992. ∆ιακήρυξε δημόσια την εναντίωσήτου στη βία και τον μιλιταρισμό και ζήτησε να εκπληρώ-σει ισότιμη, εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία. Πρωτό-δικα, στις 13 Μαΐου 2014, και έχοντας ήδη απαλλαγεί τηςστράτευσης ως τρίτεκνος, καταδικάστηκε με την κατη-γορία της ανυποταξίας σε ποινή φυλάκισης 10 μηνών μεαναστολή.

∆υστυχώς, ο Σωτηρόπουλος δεν είναι ο μόνος αντιρ-ρησίας συνείδησης που αντιμετωπίζει δίωξη στην Ελ-λάδα, και μάλιστα από στρατοδικείο, σαν να έχουμεχούντα ή εμφύλιο πόλεμο. Επιπλέον, η απαράδεκτη πρα-κτική της απόρριψης των αιτήσεων για εναλλακτικήυπηρεσία είναι φαύλος κύκλος. Αυτά τα άτομα καλούν-ται στη συνέχεια για στρατιωτική θητεία, και εφόσον δενκατατάσσονται, διώκονται επανειλημμένα, αφού η ανυ-ποταξία θεωρείται διαρκές αδίκημα στην ελληνική νο-μοθεσία. Έτσι, ένας ατέρμονος κύκλος συλλήψεων καιποινικών καταδικών αρχίζει, με ποινές φυλάκισης μεαναστολή, συνοδευόμενες από τεράστια διοικητικά πρό-στιμα, των 6.000 ευρώ, για κάθε κατηγορία ανυποταξίας.

Η περίπτωση Σωτηρόπουλου αποτελεί χαρακτηριστικόπαράδειγμα κατάλοιπου σκοτεινών εποχών στο ελληνικόνομικό πλαίσιο και αποδεικνύει ανάγλυφα την αναντι-στοιχία μιας οπισθοδρομικής πολιτικής αντίληψης, σεπλήρη διάσταση με την κοινωνία. Την ώρα που το ζήτημαέχει λυθεί από το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο Ανθρωπίνων∆ικαιωμάτων και από τις νομοθεσίες, σχεδόν, όλων τωνχωρών της Ευρώπης, η Ελλάδα επιμένει να δείχνει πλήρηπεριφρόνηση προς θεσμούς και διαδικασίες. Τόσο απότην πλευρά της στρατιωτικής συντεχνίας, πράγμα ανα-μενόμενο, όσο από τη συντεταγμένη ελληνική πολιτεία.Με τις αποφάσεις εναντίον των αντιρρησιών συνείδη-σης, οι επιτροπές ελέγχου συνείδησης και τα στρατοδι-κεία επιτελούν στο ακέραιο τον ρόλο για τον οποίο υπάρ-χουν. Εναπόκειται στη νέα κυβέρνηση, ως φορέας λήψηςπολιτικών αποφάσεων, να ξεκαθαρίσει εάν και με ποιοτρόπο είναι διατεθειμένη να επιτελέσει τον δικό της.

Αλεξία Τσούνη

ResistanceFestival

Ολοκληρώνεται σήμερα το Resistance Festivalστη Γεωπονική, που διοργανώνει η εφημερίδα ∆ρό-μος της Αριστεράς, με τη συζήτηση (7.30 μ.μ.) «Από-γνωση και ελπίδα στη γειτονιά μας. Τι πραγματικάσυμβαίνει στη Μέση Ανατολή» και ομιλητές τουςΕρτουρούλ Κιουρτσιού, HDP Τουρκία, Μούνα Μα-τάρι, Λαϊκό Μέτωπο Τυνησία και Αποστόλη Φω-τιάδη. Την ίδια ώρα θα πραγματοποιηθεί συνέλευσημε θέμα «Η Ελλάδα μπορεί αλλιώς». Στη μουσικήσκηνή (10 μ.μ.) παίζουν οι Dub Inc (Γαλλία), Che Su-daka (Ισπανία) και Φωτεινή Βελεσιώτου.

Η στρατοκρατίακαλά κρατεί…

∆ΟΜΕΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΤΟΝ ΒΟΛΟ

Ένα κίνημα, κύτταρο της πόλης

2244 Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015ΘΕΜΑΤΑ

Είναι κοινός τόπος ότι ο αντιεξου-σιαστικός χώρος έχει μεγάλη ελ-κτική δύναμη στις νεαρές ηλικίες

κι αυτό οφείλεται στην ορμητική διά-θεση αμφισβήτησης της νεολαίας, στηναπαξίωση των επίσημων πολιτικών κομ-μάτων, στην ιδεολογική υποχώρηση τηςαριστεράς, στην ένταση της οικονομικήςκαι κοινωνικής κρίσης αλλά και σεπολλά γεγονότα έξαρσης της αστυνομι-κής-κρατικής βίας. Όταν μιλάμε, όμως,για τον αντιεξουσιαστικό χώρο, σίγουραδεν μιλάμε για κάτι ενιαίο. Υπάρχουνπολύ σοβαρές προσπάθειες, οι οποίεςαπλώνονται σε όλες σχεδόν τις πόλειςτης Ελλάδας, με αυτοδιαχειριζόμεναστέκια, τα οποία σφύζουν από ζωή καιδημιουργικότητα. Η λειτουργία τους κα-θορίζεται από τις αρχές της άμεσης δη-μοκρατίας, οι αποφάσεις παίρνονταιμέσα από διαδικασίες συνέλευσης κι οιδράσεις τους καλύπτουν πολλά πεδίαπέραν των πολιτικών παρεμβάσεων καιτου κοινωνικού ακτιβισμού. ∆ράσεις

όπως το ανταλλακτικό εμπόριο, η δω-ρεάν διδασκαλία μαθημάτων, οι αθλητι-κές δραστηριότητες κι οι θεματικές συ-ζητήσεις αυτομόρφωσης, αποτελούν κά-ποιους από τους τομείς που καλλιερ-γούνται, με μεγάλη συμμετοχή κι επιτυ-χία, σ’ αυτούς τους χώρους. Επίσης κά-ποιες από τις συλλογικότητες του αντιε-ξουσιαστικού χώρου έχουν ουσιαστικήπολιτική δραστηριότητα, με ιδιαίτερηέμφαση στην αντιφασιστική δράση καιστην έμπρακτη στήριξη τοπικών κινημά-των και εγχειρημάτων αυτοδιαχείρισης,με αυστηρά στοχευμένη χρήση βίας στιςενέργειές τους και με αυτοκριτική διά-θεση για παλιότερες λανθασμένες επι-λογές τους.

Υπάρχουν όμως και ομάδες που κατα-χωρίζονται σ’ αυτόν το χώρο αλλά έχουνδιαφορετική πολιτική συμπεριφορά.Ευαγγελίζονται την τυφλή βία την οποίαστηρίζουν σε θεωρίες ακραίων αναρχι-κών όπως ο Νετσάγιεφ, καταστρέφουνάκριτα οτιδήποτε βρεθεί μπροστά τους,

η συμπεριφορά τους εφάπτεται στονχουλιγκανισμό των γηπέδων, ενώ πολλοίαπό αυτούς είναι βασικά στελέχη σε συν-δέσμους ποδοσφαιρικών ομάδων. Προ-βάλουν ένα προφίλ ακραίας έπαρσης, μεαπόψεις που δεν επιδέχονται αμφισβή-τηση και θεωρούν τους πιο μετριοπαθείςαναρχικούς τους χειρότερους εχθρούςτους. Είναι, μάλιστα, συχνές οι περιπτώ-σεις επιθέσεων σε άλλα στέκια με τραυ-ματισμούς και βεντέτες, μέχρι του ύψι-στου σημείου γελοιοποίησης να επεμ-βαίνει η αστυνομία για να λήξει μια επι-κίνδυνη, πλέον, κόντρα μεταξύ αναρχι-κών ομάδων, όπως συνέβη πριν λίγοκαιρό στη Θεσσαλονίκη.

Το παρόν κείμενο δεν φιλοδοξεί ναδώσει απαντήσεις σε χρόνια και πολύ-πλοκα ζητήματα που αφορούν τον αντιε-ξουσιαστικό χώρο. Προσπαθεί απλώς νακαταλάβει γιατί συνέβησαν μια σειρά βί-αιων ενεργειών μετά την ανάληψη τηςκυβέρνησης από το ΣΥΡΙΖΑ. Αναίτιεςενέργειες όπως επιθέσεις σε γραφείατου ΣΥΡΙΖΑ, εμπρησμός αυτοκινήτου τηςτροχαίας στα Εξάρχεια, επίθεση εναντίοντου Γιάνη Βαρουφάκη σε ταβέρνα τωνΕξαρχείων, συχνές ρίψεις μολότοφ κιοδοφράγματα με φλεγόμενους κάδουςσκουπιδιών στην ίδια περιοχή, με τηναστυνομία να κρατά επιφυλακτικήστάση. Κι όλα αυτά ενόσω ψηφιζότανένας νόμος, που ικανοποιούσε χρόνια αι-

τήματα του χώρου όπως η αποσυμφό-ρηση των φυλακών, η κατάργηση τωνφυλακών υψίστης ασφαλείας, η δυνατό-τητα αποφυλάκισης κρατουμένων με με-γάλο ποσοστό αναπηρίας, η κατάργησητου κουκουλονόμου και άλλες διατάξειςσε θετική κατεύθυνση. Τελευταίο κατόρ-θωμα, ο εμπρησμός με μολότοφ ενόςβαν της ΕΡΤ στα Εξάρχεια, τρεις μέρεςμετά την επαναλειτουργία της δημόσιαςτηλεόρασης και την επιστροφή των πε-ρισσότερων εργαζομένων στις δουλειέςτους, γεγονός με σημαντικό συμβολισμόσε σχέση με τις πρακτικές των μνημο-νιακών κυβερνήσεων. Τσάμπα μαγκιά,θα έλεγε κάποιος, από ακραίους κι ανεγ-κέφαλους τσαμπουκάδες, που εκμεταλ-λεύονται την ανοχή της νέας κυβέρνη-σης, ίσως όμως να είναι κάτι βαθύτερο.Όπως και να ‘χει, όμως, τέτοιες «άκυ-ρες» ενέργειες δίνουν πρόσφορο έδαφοςστην αντιδραστική πολιτική του ανεκ-διήγητου υπουργού Γιάννη Πανούση,στοχοποιούν και δυσφημίζουν συνολικάτον αντιεξουσιαστικό χώρο, ο οποίοςπρέπει να βρει κάποιους τρόπους στοι-χειώδους αυτοπροστασίας. Η περίπτωσητης ΜΑΡΦΙΝ κι οι καταλυτικές επιπτώ-σεις της σ’, αυτόν, σε μια περίοδο ανά-τασης του κινήματος, θα πρέπει να πα-ραδειγματίσει…

Ο δικηγόρος του διαβόλου

∆ΑΙΜΟΝΙΚΑ

Η αυτοπροστασία του αντιεξουσιαστικού χώρου

Της Έρσης Χατ ζηαρ γυ ρού

Το Τμή μα Πο λι τι σμού τουΣΥ ΡΙ ΖΑ Θεσ σα λο νί κης εί χετην ευαι σθη σία να α να δεί -

ξει σε μια τό σο ζο φε ρή πε ρίο δοτον πο λι τι σμό, ως την άλ λη συ -νι στώ σα της πο λι τι κής. Η διη -με ρί δα που ορ γα νώ θη κε στις 6-7 Ιου νίου στο πο λι τι στι κό κέ -ντρο «Αλέ ξαν δρος,» με τον τίτ -λο «Τέ χνη, πο λι τι σμός και κυ -βέρ νη ση της Αρι στε ράς», συ γκέ -ντρω σε εκ προ σώ πους απ’ ό λουςτους χώ ρους του πο λι τι σμούκαι τους πε ρισ σό τε ρους φο ρείςτου κα θώς και πο λυά ριθ μοευαι σθη το ποιη μέ νο κοι νό.Η πρώ τη μέ ρα ε πι κε ντρώ θη κεσε θε σμι κά ζη τή μα τα και προ -βλή μα τα πο λι τι στι κών ορ γα νι -σμών. Η θε μα το λο γία της δεύ -τε ρης μέ ρας α φο ρού σε ερ γα -σια κά ζη τή μα τα καλ λι τε χνώνκα θώς και την καλ λι τε χνι κήπαι δεία. Από την ό λη διη με ρί δα προέ κυ -ψε ως κοι νός τό πος η α νά γκηδη μιουρ γίας ε νός α ντι νε ο φι λε -λεύ θε ρου με τώ που στο πε δίοτου πο λι τι σμού, που να μπο ρείνα ε να ντιω θεί στο λάι φ-στάιλκαι την υ πο κουλ τού ρα, που δια -χέ ο νται α πό τα ΜΜΕ, α να βαθ μί -ζο ντας την καλ λι τε χνι κή παι -δεία, και την εν γέ νει παι δεία ή -δη α πό το νη πια γω γείο, κα θώςκοι νή ή ταν η δια πί στω ση ό τι ηΠαι δεία ευ θύ νε ται για πολ λάδει νά, ι δίως για τη μη ευαι σθη -το ποίη ση των πο λι τών σε ό τι α -φο ρά καλ λι τε χνι κά και πο λι τι -στι κά ζη τή μα τα ό πως και για τοχα μη λό ε πί πε δο των νέων πουα κο λου θούν καλ λι τε χνι κέςσπου δές.

Θί χτη κε ε πί σης έ να ση μα ντι κόθέ μα, ο ε ρα σι τε χνι σμός και ο ε -παγ γελ μα τι σμός των καλ λι τε -χνών, οι θέ σεις του ΣΥ ΡΙ ΖΑ πά -νω σ’ αυ τό και η α νά γκη υιο θέ -τη σης μιας ξε κά θα ρης θέ σης, ηο ποία να συ νά δει με το αί τη μαδια βάθ μι σης των πτυ χίων τωνμου σι κών και θε α τρι κών σπου -δών. Επί σης ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ πρέ πει ναδια σα φη νί σει τη θέ ση του α πέ -να ντι στις πα ρεμ βά σεις της ι -διω τι κής πρω το βου λίας σε θέ -μα τα πο λι τι σμού, η ο ποία ε πεν -δύει στο ά με σο κέρ δος, με α πο -τέ λε σμα η καλ λι τε χνι κή α ξίατων έρ γων τέ χνης να εί ναι συ -νάρ τη ση της ε μπο ρι κής τους α -ξίας.Πέ ρα α πό τα ι δε ο λο γι κά ζη τή -μα τα θί χτη καν και τα τρέ χο νταπρα κτι κά προ βλή μα τα, ι δίωςτης χρη μα το δό τη σης η ο ποίατα λα νί ζει ό λους τους κρα τι κούςφο ρείς (θέ α τρο, κι νη μα το γρά -φος, ει κα στι κά, χο ρός, μου σι κή,βι βλίο). Συ ζη τή θη κε η α νά γκηνα βελ τιω θεί το θε σμι κό πλαί -σιο των σχε τι κών κρα τι κών ορ -γα νι σμών ώ στε να λει τουρ γούνδη μο κρα τι κά και με δια φά νεια. Έγι νε ι διαί τε ρη α να φο ρά σταχρο νί ζο ντα και δυ σβά στα κταπρο βλή μα τα της Σχο λής Κα λώνΤε χνών Θεσ σα λο νί κης κα θώςκαι στα ι διαί τε ρα προ βλή μα τατου Κρα τι κού Μου σείου Σύγ -χρο νης Τέ χνης Βο ρείου Ελλά -δος και του Μα κε δο νι κού Μου -σείου που α πο τε λούν τον ει κα -στι κό πνεύ μο να της βό ρειαςΕλλά δας. Οι πρώ τοι το μείς ό που έ δρα σεκα τα λυ τι κά ο νε ο φι λε λευ θε ρι -σμός ή ταν η γλώσ σα και ο πο λι -τι σμός, ε πι διώ κο ντας την ε ξάρ -

θρω ση και των δύο. Απέ να ντιστην ε πέ λα ση της νε ο φι λε λεύ -θε ρης κουλ τού ρας σε πα γκό -σμια κλί μα κα, η Αρι στε ρά δενμπό ρε σε να α ντι τα χθεί α πο τε -λε σμα τι κά και πα ρα γω γι κά: α κο -λού θη σε, εν σω μα τώ θη κε ή κα -τέ φυ γε σε μία πα ρω χη μέ νη καιμη πει στι κή γλώσ σα. Η ε ναλ λα -κτι κή πρό τα σή της δεν θα προ -κύ ψει α πό α το μι κά άρ θρα, ό σοε μπνευ σμέ να κι αν εί ναι, ού τε α -πό πα ρέες, των ο ποίων οι προ -τά σεις τα λα ντεύο νται με τα ξύλαϊκι σμού και νε ο φι λε λευ θε ρι -σμού, ό σο κι αν ι σχυ ρί ζε ται οΣαβ βό που λος ό τι φτιά χνουν «ι -στο ρία οι πα ρέες». Μια α ντι πα ρα θε τι κή προς το νε -ο φι λε λευ θε ρι σμό πρό τα ση θαπρο κύ ψει, πρώ τον, με τη δη -μιουρ γία κοι νού λε ξι λο γίου, ώ -στε να μπο ρού με να συ νεν νο η -θού με πού συμ φω νού με και πούδια φω νού με. Με την ε πι λο γή,κα τό πιν, ε φι κτών βρα χυ πρό θε -σμων στό χων, που θα προ δια -γρά ψουν τη στρα τη γι κή του πο -λι τι στι κού ο ρά μα τος, ό χη μα α -πα ραί τη το για την άρ θρω ση α ρι -στε ρής πο λι τι στι κής πο λι τι κήςπρό τα σης.Κα λό θα ή ταν αυ τή η συ νά ντη σητης Θεσ σα λο νί κης να βρει μι μη -τές σε ό λη την Ελλά δα. Για τί ε -νώ ο ΣΥ ΡΙ ΖΑ έ χει α να δει χτεί ηπο λι τι κή πρω το πο ρία της Ευ -ρώ πης, εί ναι κρί μα να μέ νει πί -σω στο ε πί πε δο του πο λι τι σμού.

* H Έρση Χατζηαργυρού(ersi.hatziargyrou@gmail.com )

είναι Γλύπτρια, Συντονίστριατης Ομάδας Εικαστικών ΣΥΡΙΖΑ

Η διημερίδα συγκέντρωσε εκπροσώ-πους απ’ όλους τους χώρους του πολι-τισμού και τους περισσότερους φορείςτου καθώς και πολυάριθμο ευαισθητο-ποιημένο κοινό.

“

Ξεκινώντας απότη Θεσσαλονίκη...

Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 2255ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΗΑντιγόνη συμπυκνώνει το μεγάλο ερώτηματης αρχαίας φιλοσοφίας: την αντίθεση ανά-μεσα στην φύσιν και τον νόμον, ανάμεσα

στο δίκαιο των θεών και το δίκαιο της πόλης. Ο πυ-ρήνας της βρίσκεται στο πρώτο στάσιμο, όταν οΧορός περιδιαβαίνει την ιστορία του ανθρώπινουγένους και καταλήγει στην κορωνίδα, στην έννοιατου πολίτη, τον οποίο ορίζει ως αυτόν που τηρεί τοθεϊκό και τον ανθρώπινο νόμο εξίσου. Υπ’ αυτή τηνέννοια, ο μόνος πραγματικά άξιος να ονομαστεί πο-λίτης μέσα στην τραγωδία είναι ο νεαρός Αίμονας.Οι άλλοι δύο (και παρακάμπτουμε προς στιγμήν τογεγονός ότι η αρχαία Αθήνα δεν επέτρεψε στις γυ-ναίκες την ιδιότητα του πολίτη, η λέξη «πολίτης»δεν έχει καν θηλυκό) βάζουν σε κίνδυνο την ίδιατην πόλιν εμμένοντας σε μια ακραία επιλογή: οΚρέων μέσα στη μονομέρεια του πολιτικού νόμουκαι η Αντιγόνη του θείου. Είναι χαρακτηριστικές οιλέξεις που χρησιμοποιεί ο Χορός (η φωνή τηςπόλης δηλαδή): υψίπολις -άριστος πολίτης- καιάπολις -ο αποστερημένος της πόλεως, συνώνυμοαυτό με την απώλεια της ταυτότητας. Εδώ ο άπολιςπλησιάζει την έννοια του υβριστή της πόλης και,για να θυμηθούμε ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα τουΚαστοριάδη (όχι όμως το δρόμο που τον οδηγεί σ’αυτό) όταν μελετά την Αντιγόνη: εδώ καταδικάζε-ται το μόνος φρονείν, δηλαδή η δημοκρατία κρύ-βεται στο διάλογο, στη σύνθεση της πολλαπλότη-τας σε δημιουργική και αείποτε εξελισσόμενη ενό-τητα.

Οι ριζικές αλλαγέςαπαιτούν διαπαιδαγώγηση

Ο Κρέοντας παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον ωςτραγικό πρόσωπο και ως πολιτική θέση (η μπρε-χτική Αντιγόνη έχει εδώ πολλά να μας διδάξει). Η

είσοδός του συνοδεύεται από μια σειρά προγραμ-ματικών δηλώσεων που συμπυκνώνουν θαυμάσιατην ηθική του κυβερνήτη ως υπουργού, υπηρέτηδηλαδή των συμφερόντων της πόλης του, πάνωαπό τα οποία δεν μπαίνουν επ’ ουδενί ούτε αγα-πητά πρόσωπα ούτε προσωπικά συμφέροντα. ΟΚρέων χάνει το παιχνίδι όταν καλείται να εφαρμό-σει τις αρχές του για τη διακυβέρνηση. Γνωρίζει τησημασία του Κανόνα στη σύσταση κοινότητας, συλ-λογικότητας αλλά ο Κανόνας τού ζητά να γκρεμίσειβίαια μια παράδοση αιώνων, χωρίς να έχει προ-ετοιμάσει το έδαφος. Ξεχνώντας μια βασική θέση,που εκφράζεται συνετά από τον συντηρητικό Σό-λωνα «όχι τον καλύτερο νόμο, αλλά αυτόν που αν-τέχει μια πόλη». Οι ριζικές αλλαγές απαιτούν δια-φώτιση και διαπαιδαγώγηση σε ένα διαφορετικότρόπο σκέψης. Κι αυτό συμβαίνει σε όλες τις επο-χές -και στη σημερινή φυσικά, ίσως περισσότερομάλιστα σήμερα.

Φυσικά η πολιτική ανάγνωση της τραγωδίας δενείναι η μόνη. Ψυχολογική ερμηνεία, φεμινιστικήπροσέγγιση, ψυχαναλυτική και άλλες ερμηνείεςείναι νόμιμες, ιδιαίτερα γόνιμος δε ο συνδυασμόςτους. Και μέσα στους αιώνες έχουν πολλά προταθείκαι έχουν χρησιμοποιηθεί κατά καιρούς από τουςσκηνοθέτες. Η μεταμοντέρνα προσέγγιση απελευ-θέρωσε από την ενιαία ερμηνεία, τη συγκεκριμένηερμηνευτική πρόταση και επέτρεψε τη συνύπαρξηστη σκηνή πολλών προσεγγίσεων ταυτόχρονα.Αυτό μπορεί να έδωσε κάποιες φορές ενδιαφέ-ροντα αποτελέσματα, συνήθως όμως καλύπτει τηνέλλειψη πραγματικού ερμηνευτικού μοντέλου μιαςτραγωδίας, δηλαδή, για να λέμε τα πράγματα με τοόνομά τους, την έλλειψη πραγματικού λόγου ναανεβάσει κανείς τη συγκεκριμένη τραγωδία. Έτσιτις περισσότερες φορές ισχύει ο λόγος του Σεφέρη:Την τέχνη μας την στολίσαμε με τόσα πολλά/ πουφαγώθηκε από τα μαλάματα το πρόσωπό της.

Αφρός εντυπώσεων

Η παράσταση, πληροφορούμεθα από το δί-γλωσσο (σε ελληνικά και αγγλικά) πρόγραμμα,είναι προϊόν συνεργασίας των φοιτητών του μετα-πτυχιακού προγράμματος από το τμήμα Κινηματο-γράφου, Τηλεόρασης και Σκηνογραφίας της σχο-λής Τεχνών, Σχεδίου και Αρχιτεκτονικής του πανε-πιστημίου Aalto (Aalto ARTS) με φοιτητές από τηνΑκαδημία Θεάτρου (TeaK) και την Ακαδημία Sibe-lius (SibA) του πανεπιστημίου Τεχνών του Ελσίνκι.Οι συντελεστές στο σύνολό τους έχουν εξαιρετικάακαδημαϊκά βιογραφικά, μολονότι πολύ νέοι, καιμικρή ή αρκετή θεατρική εμπειρία. Τη σκηνοθεσίαυπέγραψε ο Γιάννε Πέλινεν, με πολλές συμμετοχέςσε διεθνή φεστιβάλ.

∆εν επρόκειτο για Αντιγόνη παρά στις βασικέςγραμμές του μύθου: η απαγόρευση της ταφής και ηκαταδίκη της κόρης σε θάνατο. Χρησιμοποιήθηκανπληθωρικά στοιχεία της ποπ κουλτούρας για τηνανάγνωση των χαρακτήρων -ο Κρέοντας ως ροκσταρ με χρυσό σλιπάκι και βαριές χρυσές αλυσίδεςστο λαιμό, η Αντιγόνη με φόρμα νεαρής μοτοσυ-κλετίστριας, ο Αίμονας με βερμούδα ως απορημέ-νος, ανώριμος έφηβος και ο Χορός με κεφαλέςζώων. Το κλίμα γενικώς χαρίεν, με πολύ χιούμορπου προκαλούσαν οι υπερβολές, οι επαναλήψειςκαι η μουσική (ζωντανή από ένα εντυπωσιακόνεαρό μουσικό, τον Τουόμας Κετούνεν, μόλις 23ετών). Χιουμοριστική και η διαδραστικότητα πουεπωμίστηκε μόνο ο Κρέοντας.

Κι όμως όλο αυτό έμενε ένας αφρός εντυπώσεωνπου δεν οδηγούσε πουθενά. Πρώτη φορά είδα μιατόσο απλοϊκή, σχολική προσέγγιση της Αντιγόνηςντυμένης με πρωτοποριακό φουστανάκι. Μια απελ-πιστικά πεπαλαιωμένη προσέγγιση -ο Κρέοντας

(Ελίας Κερένεν) ρωτά το κοινό επίμονα, κουρα-στικά «είναι εύκολο να είναι κανείς βασιλιάς;»,αναλαμβάνοντας, μέσα από τη γελοιοποίηση τουήρωα, να δείξει ότι το άδικο είναι με τον πολιτικό(γιατί όχι και με την πολιτική). Η Αντιγόνη (ΑνΜαρί Αλάσπε), που η επιμονή της στην ταφή μοι-άζει έωλη, είναι μόνιμα θλιμμένη, έτοιμη να κλά-ψει, κουβαλά σχεδόν συνεχώς το φέρετρο με τοσώμα του αδερφού της και έχει την ιερή αγωνιστι-κότητα της χολιγουντιανής ηρωίδας, ο Φύλακαςκλοουνίζει τον λαϊκό τύπο που έπλασε ο Σοφοκλήςκαι το χειρότερο, ο φτωχός Αίμονας, είναι ένας κα-τακαημένος έφηβος που δεν μπορεί να υπερασπι-στεί τη γυναίκα που αγαπά και αυτοκτονεί και αυτήείναι η μόνη διάσταση που είδε ο σκηνοθέτης σεένα από τους πιο ενδιαφέροντες ήρωες του Σοφο-κλή. Και το πιο παράδοξο ο Χορός μετατράπηκε σεατομικές διελεύσεις ζωόμορφων πλασμάτων μεπνευστά όργανα(!!!).

Προς τι όλο αυτό;

Βεβαίως και ευτυχώς, δηλώθηκε εξ αρχής ότιεπρόκειτο για μια δουλειά στηριγμένη πάνω στηνσοφόκλεια Αντιγόνη και όχι για την Αντιγόνη κα-θαυτή. Μας προετοίμασαν πως «η παράστασηαφορά στο ζήτημα της προσαρμογής μιας αρχαίαςτραγωδίας στο σύγχρονο μετα-δραματικό πλαίσιο:ποια είναι η συνάφεια και το νόημα της μελέτης καιτου ανεβάσματος της Αντιγόνης σήμερα;». Αλλάκαι πάλι προς τι όλο αυτό; Τι νέο κόμισε στην ερ-μηνεία του μύθου και στη σκηνική του παρουσίαση;Μήπως όλα αυτά τα «μετά-» του μεταμοντερνισμούεξέπνευσαν πλέον και είναι καιρός να αφήσουμεκατά μέρος τους εντυπωσιασμούς και να συζητή-σουμε σοβαρά πώς θα συναντηθούν τα ερωτήματατης αρχαίας σκέψης με τη σημερινή εποχή και τουςσύγχρονους υλικούς όρους που παράγουν και οριο-θετούν μια παράσταση; Αλλιώς φοβάμαι ότι όλατούτα, που κατά καιρούς παρακολουθούμε ενεοίαπό θαυμασμό από ξένους καλλιτέχνες (αλλά δενθα συγχωρούσαμε ποτέ, και ίσως ορθά, σε Έλλη-νες) είναι οι ευκολίες του βηχός ψαλτών που, καλ-λίφωνοι μεν, ωστόσο δυσκολεύονται με τα ψηλάτείχη.

Μαρώ Τριανταφύλλουmaro33@otenet.gr

Μήπως όλα αυτά τα “μετά-”του μεταμοντερνισμούεξέπνευσαν πλέον και είναικαιρός να αφήσουμε κατάμέρος τους εντυπωσιασμούςκαι να συζητήσουμε σοβαράπώς θα συναντηθούν ταερωτήματα της αρχαίαςσκέψης με τη σημερινήεποχή;

“ΑΠΟ

ΤΗ

Ν Π

ΛΕΥΡ

Α ΤΟ

Υ Θ

ΕΑΤ

ΗΗ πα ρά στα ση «Αντι γό νη reloaded», που εί δα με στοΊδρυ μα Κα κο γιάν νης το προ η γού με νο Πα ρα σκευο -σάβ βα το, ή ταν μέ ρος του προ γράμ μα τος που «τρέ -χει» το Ίδρυ μα ε δώ και τέσ σε ρα χρό νια, με την ε πω -νυ μία «Αρχαίο ∆ρά μα: Επιρ ροές και σύγ χρο νες προ -σεγ γί σεις», και το ο ποίο ε ντάσ σε ται στο Επι χει ρη -σια κό Πρό γραμ μα «Αττι κή» του Ε ΣΠΑ 2007-2013 τουυ πουρ γείου Παι δείας και α φο ρά την Βελ τίω ση τωνΠο λι τι στι κών Υπη ρε σιών στην Πε ρι φέ ρεια Αττι κής.Στο πλαί σιο του προ γράμ μα τος, κα λού νται με γά λα

ξέ να πα νε πι στή μια να πα ρου σιά σουν τη δου λειάτους και τους προ βλη μα τι σμούς τους για το αρ χαίοδρά μα με σε μι νά ρια και πα ρα στά σεις. Φε τι νοί προ -σκε κλη μέ νοι ή ταν το Πα νε πι στή μιο Τε χνών της Φι -λαν δίας / Ακα δη μία Θεά τρου και το Πα νε πι στή μιοAalto / Σχο λή Τε χνών, Σχε δίου και Αρχι τε κτο νι κής.Το θέ μα των Ε ΣΠΑ που α φο ρούν τον πο λι τι σμό θαμας α πα σχο λή σει σε μελ λο ντι κό ση μείω μα. Σή με ραθα σχο λιά σου με μό νο την πα ρά στα ση. Η Αντι γό νη εί ναι α πό τις γνω στό τε ρες, αν ό χι η γνω -

στό τε ρη, τρα γω δία του αρ χαίου κό σμου. Έχει με λε -τη θεί ε ξο νυ χι στι κά α πό κά θε πλευ ρά της. Αυ τό κα -θι στά δύ σκο λη κά θε νέα προ σέγ γι ση και, ά ρα, δύ σκο -λο πο λύ το στοί χη μα της πρω το τυ πίας. Μο λο νό τικά θε γε νιά έ χει δι καίω μα -υ πο χρέω ση ί σως θα ή τανκα λύ τε ρα να πού με- να α να με τρη θεί με τα με γά λακεί με να της πα ρά δο σης, ο φεί λει να ξέ ρει τις πρό τε -ρες ερ μη νείες για να τις προ χω ρή σει ό σο και ό πο τεμπο ρέ σει. Οφεί λει, ε πί σης, να ξέ ρει κα λά τα κεί με ναστη συγ χρο νία και τη δια χρο νία τους.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «ΑΝΤΙΓΟΝΗ RELOADED»

Σχολική Αντιγόνημε μεταμοντέρνο φουστανάκι

2266 Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Στην πρώτη γειτονιά της Άλμπα, ταπουλιά βουλιάζουν σαν πέτρεςστον ουρανό. Στην πρώτη γειτονιά

της Άλμπα, αυτή που πρώτη συναντάςκαι τελευταία αφήνεις. Εδώ οι ανηφόρεςαρνούνται να γίνουνε κατηφόρες. Εδώ οιδιαδρομές διαρκούνε πάντοτε 10 λεπτά.Όλες οι διαδρομές. Άσχετα με την από-σταση, το μεταφορικό, άσχετα με τονρυθμό του βήματος, την ταχύτητα τουοχήματος. Πάντοτε 10 λεπτά. Εδώ. Στηνπρώτη γειτονιά της Άλμπα.

***

Εδώ τα δέντρα μεγαλώνουν γυμνά. Τασταφύλια γεννούν και γερνούν μέσα σελίγες ώρες. Χυμός, σάρκα, τα στοιβαγ-μένα τους δευτερόλεπτα. Κάποιεςφορές, μέρες της ήσυχης ανθοφορίας, τασύννεφα κατεβαίνουνε μέχρι κάτω. Βου-λιάζουν σε θάλασσες, λίμνες, φλιτζάνια.∆εν βρέχει, μα τα δοχεία παραμένουν γε-μάτα.

Το μόνο σίγουρο είναι πως κι εδώ νυ-χτώνει

Μα μόνο μέχρι τη μέση Έτσι, όσο πιο κοντός είσαιτόσο περισσότερο ξημερώνεις

***

Την ώρα αυτή η Άλμπα κοιμάται τονφοβερό κοιμισμένο της ύπνο

Εδώ προσευχή είναι η πέτραΚαι ο άνθρωπος μια κλωστή θαυμάτωνραμμένη σ’ ένα αντίο

******

Η κοπέλα αυτή με το όνομα Άλμπακάθε πρωί τρέχει στον καθρέφτηνα συμβουλευτεί την ελάχιστη ετούτη

ρυτίδαγια το πόση η χθεσινή νύχτακαι ποια η απόσταση που διένυσε μέσα στο όνειρο

Τρίτητων πραγμάτων

Όταν συναντήσεις τον εαυτό σου σταμουσεία της Άλμπα, το πρώτο που θαπαρατηρήσεις είναι η εμφανής έλλειψηεκθεμάτων. Τέντωσε το βλέμμα σου ναπλανηθεί στο άδειο. Σύντομα θα ανα-γνωρίσεις μια μέχρι πρόσφατα αδιόρατηστίξη. Μια σειρά επιγραφές στέκουνδίπλα στα ακατοίκητα βάθρα και στιςκενές προθήκες. Μα μην μπεις στονκόπο να τις αποκωδικοποιήσεις. Κάτιτέτοιο μοιάζει ακριβώς όσο μάταιο είναι.Εκεί κατοικεί μια γραφή ξεχασμένη ήανείπωτη, λέξεις που ποτέ δεν ειπώθη-καν ή ειπώθηκαν σε έναν χρόνο πουέσβησε και είναι τώρα Ποτέ. Εδώ κανείςδεν γνωρίζει αν όλα αυτά κάτι σημαί-νουν.

Και μέσα στην παύση οι άνθρωποι χά-νονται. Ευθείες γίνονται διακλαδώσεις,τροχιές παράλληλες διασταυρώνονται,τελείες καλύπτουν αχανείς επιφάνειες.Ενώ κοιτούν, επιστρέφουν το βλέμμαστην όψη τους. Ενώ προσπαθούν να ανα-γνώσουν σκαλίσματα, αρχίζουν να ανα-κατεύουν αναμνήσεις, επιθυμίες και φό-

βους. Ενώ ανασκαλεύουν επιγραφές, κα-ταλήγουν να αγναντεύουν τους εαυτούςτους.

(Πόσο χειροκρότημα απόψε για νααναβάλουμε μια ρυτίδα, πόση όψη για νααναβάλουμε την όψη μας)

Στο μουσείο αυτό οι άνθρωποι ελπί-ζουν όσα ξεχνάνε, γι’ αυτό και παραμέ-νουν ακίνητοι. Μέσα στο τόσο άδειο μα-θαίνουνε να απορούν. Και έτσι έκθετοιστη νεόκοπη απορία, οι άνθρωποι κατα-λήγουν εκθέματα.

******

Η γειτονιά αυτή στέκει εκτός αρίθμη-σης. Προστίθεται πάντα σε αυτό πουαφαιρείται, λιγοστεύει πάντα ενώ μεγα-λώνει.

Εδώ εισπνοή και εκπνοή ταυτίζονταιπρος ένα και μόνο σημείο. Τεμάχια αέρακαι φιμωμένοι οδοδείχτες, ο χρόνος κά-θετος στην ευθεία του εδάφους και κάθεκατεύθυνση επιστροφή.

Εδώ να προσέχεις την πτώση σου γιατίκανείς δεν γνωρίζει μέσα σε ποιο Εδώπρόκειται να σηκωθείς. Η φωνή μας εδώτίποτα άλλο, παρά απάντηση στην ηχώπου προηγήθηκε. Στην αυτόκλητη εκείνηηχώ, που κανένας ήχος δεν την έχει γεν-νήσει. Μην πετάς λοιπόν πέτρες στον ου-ρανό. Ίσως αργότερα τις δεις να βγαί-νουν με ταχύτητα μέσα απ’ τη γη

ή ακόμη και μέσα απ’ το στήθος σου

***

Η κοπέλα αυτή τώρα περπατά τον δρόμο με τα σημα-

δεμένα δέντραβήμα γυμνό και βάδισμά μισοντυμένοκρατώντας στα χείλημια πρέζα βροχή και μια αδιάβροχη παύση

Μα καθώς περπατά το γνωρίζειΕίναι τα δέντρα που ριζώνουνε τις ανά-

σες μαςΓι’ αυτό και τα φύλλα κουβαλούν τους

αναστεναγμούς μας

******

Αν περάσεις αρκετό καιρό στους δρό-μους της, ίσως ξεχωρίσεις ανάμεσαστους περαστικούς έναν από τους 20εκείνους ανθρώπους. Στο στομάχι τουςυπάρχει ένας κόκκινος συνδετήρας. Τηνίδια ώρα ξεκινούν από τα σημεία τηςπόλης αφήνοντας πίσω το πλήθος. Νασυναντηθούν στον βράχο και να στα-θούν. ∆εν μιλούν, ούτε σιωπούν μόνοχειρονομούν με τις ώρες. Έναν αργό κώ-δικα ξαφνιασμένο. Προσπαθώντας τηστιγμή εκείνη να ανακαλύψουνε τι ση-μαίνει.

******

Τώρα η σιωπή περπατά με σιδερένιατακούνια και συ βρίσκεσαι έξω από τονεκροταφείο της πόλης. Καθισμένος σεένα πεζούλι προσπαθείς να ξεμπλέξειςτον καιρό απ’ τον χρόνο. Είναι η ώρααυτή που ακούς τους νεκρούς να αλλά-ζουν πλευρό. Όλοι τους μαζί ταυτό-χρονα. Και μαζί να αλλάζει στον χάρτη ηΑνατολή και η ∆ύση. Σαν να μπήκαμε αγ-καλιασμένοι ξαφνικά σε καθρέφτη.

«Άλμπα»του Θωμά ΤσαλαπάτηΜια ποιητική συλλογή για την πολεοδομία του καθρέφτη, τη ρυμοτομίατης απώλειας και τους οδοδείχτες της ένωσηςΜια πόλη, που είναι μία κοπέλα,που είναι μία εβδομάδα. Είκοσιάνθρωποι με έναν κόκκινοσυνδετήρα στο στομάχι, ταβλέμματα που τρέχουνετρομαγμένα στο δάσος, έναμουσείο άδειο από εκθέματα καιμια γειτονιά που κατοικούναποκλειστικά Νίτσε. Μια

ποιητική συλλογή για τηνπολεοδομία του καθρέφτη, τηρυμοτομία της απώλειας καιτους οδοδείχτες της ένωσης.Η καινούργια ποιητική συλλογήτου βραβευμένου με το ΚρατικόΒραβείο ΠρωτοεμφανιζόμενουΣυγγραφέα για το πρώτο τουβιβλίο, με τίτλο «Το ξημέρωμα

είναι σφαγή Κύριε Κρακ»(εκδόσεις Εκάτη, ∆εκέμβριος2011), και συνεργάτη της«Εποχής», Θωμά Τσαλαπάτη, θακυκλοφορήσει, επίσης, από τιςεκδόσεις Εκάτη. Έχουμε τη χαράνα προδημοσιεύουμε σήμερααποσπάσματα από αυτή τη νέαδουλειά.

Κυριακή 21 Ιουνίου** Οι ΠΑ∆ΟΠ, ΕΣΒΕ, και Πρωτοβουλία STOP TTIP

CETA TISA συνδιοργανώνουν εκδήλωση με θέμα «Ηδιατλαντική οικονομική ένωση και οι επιδράσεις τηςστη διακίνηση ιδεών και στο χώρο του βιβλίου», στηνπαραλία Θεσσαλονίκης, στις 8.15 μ.μ. Μιλούν οι Κ. Νι-κολάου και Α. Γεωργόπουλος. Συντονίζει η Ελένη Κα-ρασαββίδου.

** Η δημοτική κίνηση Άνω Κάτω στο Καλαμάκι (Πα-λαμηδίου 12-16) φιλοξενεί την ομαδική έκθεση ζω-γραφικής των εικαστικών Λίλιαν Καίσαρη, ΓεωργίαςΚαλαθιανάκη, Βίκυς Σίμου και Αγλαΐας Τσάμη. Στις 7μ..μ. θα παρουσιαστεί και η ποιητική συλλογική τηςΠόπης ∆ιαμαντοπούλου «Εθελούσια έξοδος». Την πα-ρουσίαση θα κάνουν οι Β. Σωτηροπούλου και η ποι-ητρία. Συνοδεύουν οι μουσικοί Α. ∆ράκου, Α. Ολενικ καιΓ. Μπρουτζάκης.

∆ευτέρα 22 Ιουνίου** Εκδήλωση του ινστιτούτου Πουλαντζά με την Σίλ-

βια Φεντερίτσι με θέμα «Πρωταρχική συσσώρευση,παγκοσμιοποίηση, αναπαραγωγή και ριζοσπαστικοίορίζοντες στην εποχή της λιτότητας», στις 7 μ.μ., στην

αίθουσα τελετών του ΕΜΠ (Πατησίων 42). ** Η Νομαρχιακή Επιτροπή και το τμήμα ∆ικαιωμά-

των του ΣΥΡΙΖΑ Α Θεσσαλονίκης διοργανώνουν συζή-τηση με θέμα «∆ίκη Χρυσής Αυγής: Μια νεοναζιστικήεγκληματική οργάνωηση (επιτέλους) μπροστά στη δι-καιοσύνη», στις 7 μ.μ., στον «κήπο των εποχών»(πρώην πάρκο των σκύλων). Μιλούν οι Θ. Κούρκουλαςκαι ∆. Παπαδάτος Αναγνωστόπουλος.

** Παρουσίαση του βιβλίου του Π. Κουτρουβίδη«Σχολείο και χρήστες ναρκωτικών. Όταν οι απόβλη-του του εκπαιδευτικού συστήματος ξαναγυρίζουν σταθρανία«, στις 7 μ.μ., στο Polis art cafe. Μιλούν οι Α. Κόκ-κος και Α. Τσιμπουκλή.

Τρίτη 23 Ιουνίου ** Παρουσία του βιβλίου του Πέτρου Παπακωνσταν-

τίνου «Αριστερά, κυβέρνηση και κράτος. Κλασικέςαναλύσεις, σύγχρονες εμπειρίες»,στις 6.30 μ.μ., στην αίθουσα τηςΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20). Μιλούν οι Π.Λαφαζάνης, Ευ. Μπιτζάκης, ∆. Τσα-κνής και Θ. Σκαμνάκης. Συντονίζει ο Τ.Παππάς.

** Εκδήλωση του ΜΑΧΩΜΕ (Αγ.Κωνσταντίνου και Γερανίου 47, Ομό-νοια) με θέμα «Οι κόκκινες γραμμέςτης Αριστεράς στους εκβιασμούς τωνυπερεθνικών “θεσμών”», στις 8.30μ.μ. Μιλούν οι ∆. Στρατούλης και Γ.Τόλιος. Συντονίζει ο Κ. Μακαρώνας.

** Το rproject και το iskra.gr διοργανώνουν εκδήλωσημε θέμα «Ρήξη με τα μνημόνια. Τώρα είναι η ώρα τουλαού», στις 7 μ.μ., στο δημαρχείο Περιστερίου. Μιλούνοι Κ. Λαπαβίτσας και Μ. Μπόλαρη.

Τετάρτη 24 Ιουνίου ** Παρουσίαση του βιβλίου του Γ. Χρυσάφη «Ο κου-

τσός γενναίος κόκορας», στις 7.30 μ.μ., στο Εναλλα-κτικό Βιβλιοπωλείο (Θεμιστοκλέους 37). Μιλούν οι Θ.Καλαφάτης, Στ. Στεφάνου, Ε. Παπαδήμα και ο συγγρα-φέας.

Πέμπτη 25 Ιουνίου** Παρουσίαση του βιβλίου της Μ. Ρουκανά Αμπελά

«Στη Βενετιά τα ρούχα σου» οργανώνει η Ένωση Ζα-κυνθίων Αθήνας, στις 8.30 μ.μ., στη Στοά του Βιβλίου.Θα ακουστούν μελοποιημένα νανουρίσματα του βι-βλίου.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ εκδηλώσεων“

∆έσποινα Μπάτρη«Ή όλοι ή κανείς»Εκδόσεις ΜεταίχμιοΦεβ. 2015

Το πρώτο βιβλίο της ∆έσποιναςΜπάτρη αποτελεί την πρώτη πα-γκοσμιοποιημένη συλλογή ιστο-

ριών, που κυκλοφόρησε στα καθ’ ημάς.Αυτό, όσο τουλάχιστον ανακαλούμε μέ-σα στις τελευταίες δεκαετίες. Οι ιστο-ρίες τοποθετούνται στα τέσσερα σημείατου ορίζοντα. Για να ακριβολογούμε, σεπέντε σημεία, σε πέντε διαφορετικές χώ-ρες και σε τρεις ηπείρους. Αντίστοιχα, α-πομακρυσμένα χρονικά είναι μεταξύτους τα συμβάντα που ανιστορούνται.Σύμφωνα με συνέντευξη της συγγρα-φέως, έναυσμα για να γραφούν οι ιστο-ρίες στάθηκε η στάση ζωής του πατέρατης, στον οποίο και αφιερώνει το βιβλίο.Πιο συγκεκριμένα, μία ιστορία, γύρω α-πό ένα ατύχημα, όπου εκείνος έδειξε α-ξιοθαύμαστη αυταπάρνηση, σώζοντας τηζωή ενός φίλου του.

Όπως εξομολογείται, αυτή η υπέρβα-ση του προσωπικού συμφέροντος ή καιαπλώς, της προσωπικής άνεσης, χάριν ε-νός μέλους της οικογένειας ή ακόμη καιενός ξένου, γι’ αυτήν “ως παιδί αποτε-λούσε μυστήριο”. Έτσι, μετά από χρόνια,φαίνεται πως έβαλε στόχο να ανακαλύ-ψει από πού “πηγάζει αυτή η δύναμη αυ-τοθυσίας”. Άρχισε να αναζητάει ανθρώ-πους, που να θέτουν ιεραρχικά τον εαυ-τό τους σε δεύτερη μοίρα προς όφελοςτων άλλων. Κάνει λόγο για “εξαντλητικήέρευνα”, ώστε να γειώσει, τρόπον τινά,τις ιστορίες της, με την “αναφορά υπαρ-κτών προσώπων και συντελεσμένων γε-γονότων”. Κάπως έτσι εντόπισε “θυσίεςκαθημερινών ανθρώπων” και αφηγήθη-κε τις ιστορίες τους, πλάθοντας κάθεφορά έναν μυθιστορηματικό ήρωα, πουνα συνδιαλέγεται με το υπαρκτό πρόσω-πο. Με αυτόν τον τρόπο, η συγγραφέαςδιατείνεται πως “φωτίζει” συγκεκριμένηκάθε φορά πτυχή του πραγματικού προ-σώπου.

Γιατί, όμως, αποφάσισε, ειδικά τώρα,να εκδώσει ένα βιβλίο με αυτό το θέμα;Όπως η ίδια θέλει να το παρουσιάζει,πρόκειται για ακόμη ένα βιβλίο, που ηελληνική λογοτεχνία το οφείλει εν μέρειστην τρέχουσα κρίση. Την επιθυμία τηςνα υπογραμμίσει την πολυτιμότητα τηςαυταπάρνησης, που φτάνει στα όρια τηςαυτοθυσίας, την συσχετίζει με τον ατομι-κισμό, που εμφανίζεται υπερτροφικόςσε κάθε δύσκολη περίοδο, έναντι τουφθίνοντος αλτρουισμού. Η Μπάτρη δεντο βλέπει ως αναμενόμενη στάση, που υ-παγορεύεται και από το ένστικτο επιβίω-σης. Αντιθέτως, πιστεύει, ότι τη λύσηστα δύσκολα δεν τη δίνει η επικέντρωσηεις εαυτόν, αλλά η υπέρβαση του εγώ. Τοκατά πόσο τέτοιου είδους βιβλία θερα-πεύουν εγωκεντρικές συμπεριφορές, μέ-νει ζητούμενο. Το βασικό είναι πως χαι-ρετίστηκε από τους πρώτους βιβλιοπα-ρουσιαστές ως αξιόλογο, με την πρόβλε-ψη, μάλιστα, ότι θα συζητηθεί.

Ας δούμε αναλυτικότερα αυτές τις ι-στορίες, καθώς άλλες οι συγγραφι-

κές προθέσεις και ο συχνά εξωραϊσμένοςτρόπος παρουσίασής τους και άλλες οιπραγματώσεις τους. Κατ’ αρχήν, με τονχαρακτηρισμό καθημερινοί άνθρωποιγια εκείνους που της ενέπνευσαν τις ι-στορίες, δεν εννοεί “ανθρώπους της δι-πλανής πόρτας”. Εδώ, το καθημερινόςείναι αδόκιμο, καθώς παραπέμπει σε έ-ναν οποιονδήποτε ή και μέσο κοινό χα-ρακτήρα και όχι στις εξαιρετικές περι-πτώσεις χαρακτήρων, όπως είναι αυτές,που εκείνη επέλεξε. Κι αυτό, γιατί η “ε-ξαντλητική έρευνα”, όπως φαίνεται, δενέγινε στο καθημερινό της περιβάλλον,αλλά στα εξαιρετικά συμβάντα τωνΜΜΕ. Αυτό ισχύει για τις τέσσερις απότις πέντε ιστορίες, που διαδραματίζονταιεκτός Ελλάδος. Στις δυο από αυτές, η α-ναφορά γίνεται σε συγκεκριμένο διάση-

μο υπαρκτό πρόσωπο, ενώ, στις δυο άλ-λες, παραμένει κάπως αόριστη. Συνάγε-ται, ωστόσο, εμμέσως, από τα συμφρα-ζόμενα της κάθε ιστορίας σε συνδυασμόμε την αντίστοιχη σχετική ειδησεογρα-φία.

Η συγγραφέας πιστεύει πως “η πραγ-ματικότητα είναι πάντα πιο ενδιαφέρου-σα και πρωτότυπη από την φαντασία”αυτήν καθ’ εαυτήν. Αυτό το επαληθεύουνοι ιστορίες της, τις οποίες εφεξής θα α-ποκαλούμε διηγήματα, εφόσον η ίδια έ-τσι τις χαρακτηρίζει, καίτοι εκτενείς, ε-πιδεχόμενες συμπύκνωση, αλλά και μυ-θοπλαστικό άπλωμα. Το πρώτο, λοιπόν,διήγημα, που, εν μέρει, στηρίζεται σεπροσωπικές εμπειρίες, υπολείπεται σεενδιαφέρον, κυρίως, πάσχει μορφικά,δείχνοντας σε ορισμένα σημεία έλλειψηαφηγηματικής άνεσης. Σε αντίθεση με ταάλλα τέσσερα, που κερδίζουν τις εντυ-πώσεις με την πρωτοτυπία του θέματος.Σε αυτά, η Μπά-τρη επιδεικνύειφαντασία κατάτην ανάπλασητου πρωτογε-νούς υλικού.Τόση, μάλιστα,που, σε δυο ι-στορίες, υπερ-βαίνει τουςφραγμούς τηςαληθοφάνειας.Όσο για τον α-φηγηματικότρόπο, παραμέ-νει σταθερός.Ενιαία τριτο-πρόσωπη αφή-γηση, με διαδο-χικές αλλαγέςοπτικής γωνίαςαπό το ένα ή πε-ρισσότερα υ-παρκτά πρόσω-πα στο μυθιστο-ρηματικό. Η α-φήγηση χωρίζε-ται σε μικράτμήματα, με τίτ-λους στίχους α-πό τραγούδι ήκάποια παράμε-τρο, που να καταδεικνύει την παρέλευσητου χρόνου.

Το βασικό χαρακτηριστικό των ιστο-ριών είναι η υπερβάλλουσα συγκινησια-κή φόρτιση. Από μία άποψη, οι δραματι-κοί τόνοι είναι αναμενόμενοι. Για να α-ποτελέσει ένα γεγονός είδηση και μάλι-στα διεθνούς εμβέλειας, θα πρέπει κατάκανόνα να είναι τραγικής υφής, η οποίαδημοσιογραφικά διογκώνεται προς τοτραγικότερο. Αυτοί οι υψηλοί τόνοι μπο-ρούν να παρασύρουν έναν συγγραφέα, ι-διαίτερα τον νέο στη συγγραφική τέχνη,προς μία μελοδραματική αναδιήγηση. Ανκαι αυτό δεν αποτελεί αυτονόητα συγ-γραφική αδυναμία. Μπορεί, συνήθως, νααποδίδεται σε ό,τι αποκαλείται παραλο-γοτεχνία, αλλά, χάρις σε παρόμοια, τρό-πον τινά, μειονεκτήματα, το βιβλίο δια-δίδεται “από στόμα σε στόμα”, που ση-μαίνει πως αρέσει σε ένα πλατύτερο, κυ-ρίως γυναικείο, κοινό. Και οι ιστορίεςτης Μπάτρη, καθώς στρέφονται γύρω α-πό σχέσεις ερωτικές ή και οικογενεια-κές, διαθέτουν εκείνο το είδος του πά-θους ή και της απελπισίας, που συγκινεί.

Το πρώτο διήγημα ενσωματώνει την ι-στορία του πατέρα της συγγραφέως

και έχει ως τίτλο τα δικά του λόγια, πουαποτέλεσαν και τον τίτλο του βιβλίου.Είναι το μόνο, που τοποθετείται στηνΕλλάδα. Αν και δεν προσδιορίζεται η πό-λη, θα μπορούσε να συμβαίνει στην Αθή-να και τα περίχωρά της, ενώ η παρά-πλευρη ιστορία του πατέρα της γυναίκαςπου αποτελεί τον κεντρικό χαρακτήρατου διηγήματος, διαδραματίζεται στηνΜακρόνησο. Όπως και στο πρόσφατομυθιστόρημα του ∆ημήτρη Φύσσα, πρό-κειται για εκδρομή στο νησί. Όχι, όμως,

όπως σε εκείνο, για επίσκεψη στον ιστο-ρικό τόπο, αλλά για κυνήγι. Καμιά “δε-καριά άτομα” πηγαίνουν εκδρομή μεκαΐκι, “όλοι νέοι, νιόπαντροι οι περισσό-τεροι με μωρά παιδιά”. Ανέκαθεν γεμά-το οχιές το νησί, τσίμπησαν έναν, την ί-δια ώρα που σηκώθηκε αέρας. Μπροστάστο “μπουρίνι”, ο καπετάνιος και όλη ηομάδα των εκδρομέων σταύρωσαν τα χέ-ρια. Μόνο ο πατέρας, με την απειλή τουόπλου, έδωσε το σύνθημα, “Ή όλοι ή κα-νείς”. Έτσι, γύρισαν χωρίς αβαρίες, σώ-ζοντας και τον φιδιασμένο φίλο τους.

Την ιστορία την διηγείται δυο και πλέ-ον δεκαετίες αργότερα, ένας φίλος τουπατέρα της γυναίκας. Εκείνη την ανακα-λεί σε μία δύσκολη ώρα. Βρίσκεται στομαιευτήριο, έχοντας γεννήσει ένα νεκρόβρέφος. Η περιγραφή της περιβάλλου-σας χαρμόσυνης ατμόσφαιρας έναντι τηςδικής της θλίψης, καίτοι σχοινοτενής,δεν επιτυγχάνει να ενσωματώσει την πα-

τρική περιπέτεια σεμία συνειρμική δια-δοχή. Την αποδυ-ναμώνει, μάλιστα,καθώς την εναλ-λάσσει με μία πα-λαιότερη ιστορίαπου συνέβη στην ί-δια. Τότε, από δικήτης αμέλεια, ο σκύ-λος της είχε βρειτραγικό θάνατο. Οτρόπος που παρατί-θενται αναμνήσειςκαι ενοχές, πηδώ-ντας από τη μία ι-στορία στην άλλη,δείχνει μηχανιστι-κός, μόνο και μόνογια να φανεί η ε-γωιστική νοοτρο-πία της γυναίκας.Όσο για την εξο-μοίωση της αγάπηςπρος τον σκύλο καιτο βρέφος, έχει τηνζέση των σημερι-νών φιλόζωων, σεακραία έκφανση.Όπως και να έχει,το διήγημα δεν κα-τορθώνει να απο-

τυπώσει τη γυναικεία ψυχολογία. Πώςείναι δυνατό, πριν μερικές ώρες να έχειχάσει το βρέφος, που κυοφόρησε επί εν-νέα μήνες, και μόνο με την ανάμνηση τηςθαρραλέας στάσης του πατέρα της, νααρχίσει να ντύνεται και να βάφεται, έτοι-μη να αναχωρήσει από την κλινική μετον σύντροφό της, που οσονούπω θα ερ-χόταν να την πάρει. Όπου, υποτίθεται ό-τι εκείνος, ως πατέρας του νεκρού βρέ-φους, παρέμεινε παντελώς αμέτοχος. Ωςπρος αυτό το τελευταίο, μένει ζητούμε-νο κατά πόσο πρόκειται για εντύπωση,που δημιουργείται από τη συγγραφέα η-θελημένα ή από αφηγηματική αδεξιότη-τα.

Στη σειρά παράταξης των διηγημάτωνστο βιβλίο, το επόμενο διήγημα δια-

δραματίζεται στα βουνά της ΒόρειαςΑλβανίας. Η υπόθεση πλέκεται γύρω α-πό το έθιμο της σότας, άμεσα συσχετι-σμένο με το νόμο του αίματος. ∆ηλαδήτη βεντέτα, που απαντάται και στην Κρή-τη και η οποία ορίζει, στην περίπτωσηφόνου ή προσβολής της τιμής, η θιγμένηοικογένεια να παίρνει εκδίκηση. Ρητά α-παγορεύεται η εμπλοκή των γυναικών.Στην Αλβανία, ωστόσο, ελλείψει αρσενι-κών, μια κόρη ή αδελφή, που θέλει ναεκδικηθεί, μπορεί να γίνει σότα. Στα αλ-βανικά, η λέξη σημαίνει το ψεύτικο. Στησυγκεκριμένη περίπτωση, εκείνη κόβειτα μαλλιά της, ντύνεται ανδρικά και τοβασικότερο, ορκίζεται πως δεν θα τηναγγίξει αρσενικό χέρι.

Στην ιστορία της Μπάτρη, η μεγαλύτε-ρη από πέντε αδελφές, όταν σκοτώνουντον πατέρα τους για κτηματική διαφορά,γίνεται σότα και αναλαμβάνει επικεφα-λής της οικογένειας. Υπερβαίνει, όμως,

το ρόλο της, φθάνοντας να σκοτώσει τονάντρα που ερωτεύτηκε και μάλιστα, επίτόπου, μετά τη συνεύρεσή τους. Πράξηπου απαντάται μόνο στο βασίλειο τωνμελισσών. Ωστόσο, η δραματική όσο καιγλαφυρή αφήγηση το προβάλλει ως πρά-ξη αυταπάρνησης για τις αδελφές της. Ηιστορία παρουσιάζεται αναδρομικά, ότανγερόντισσα πλέον η σότα, αναζητά σεπαλαιό σεντούκι το τελευταίο φουστάνι,ένα βυσσινί, που είχε φορέσει. Έτσι, ό-μως, αντιπαρατίθεται μία συμπεριφοράπρωτόγνωρης αγριότητας, που θυμίζειμαινάδα, σε έναν υπερχειλίζοντα συναι-σθηματισμό, δημιουργώντας σύγχυσηστην όποια απόπειρα ψυχογράφησηςτης γυναίκας. Σε αντίθεση με την πραγ-ματικότητα, που εικάζουμε πως ενέπνευ-σε την ιστορία, όπου μία θαρραλέα σότα,που έμεινε γνωστή ως “η Σότα της Τρο-πόγιας”, θέρισε με καλάσνικοφ εκείνουςπου είχαν σκοτώσει τα αδέλφιά της. Ηπράξη της αποτέλεσε είδηση, γιατί αφο-ρούσε βεντέτα δυο οικογενειών στη γε-νέτειρα του Σαλί Μπερίσα και εκείνος ή-ταν που την είχε ξεκινήσει πριν κοντά εί-κοσι χρόνια. Άλλη ιστορία σότας, που νααπασχόλησε ευρύτερα τον Τύπο, δεν α-νακαλούμε.

Ακόμη πιο βάρβαρη δείχνει η τέταρτηιστορία, πάλι με αδελφές, αυτή τη φορά,τέσσερις Πακιστανές. Οι τρεις αυτοκτο-νούν για να μπορέσει η νεότερη, που εί-ναι ακόμη σε ηλικία γάμου, να πάρει τηλιγοστή προίκα, που έχει εξοικονομήσειο πατέρας τους, και να παντρευτεί. Πρά-ξη αυτοθυσίας, που έρχεται σε πλήρη α-ντίθεση με τον λιθοβολισμό της δεκαε-ξάχρονης ανιψιάς τους, γιατί ανταποκρί-θηκε στο χαμόγελο ενός άντρα, στον ο-ποίο και πρωτοστάτησαν. Το πιθανότε-ρο, η συγγραφέας εμπνεύστηκε την ιστο-ρία από τον σχετικά πρόσφατο λιθοβο-λισμό στην Λαχόρη εγκύου από τουςσυγγενείς της, που ως είδηση έκανε τογύρο του κόσμου. Ακόμη, όμως, και σεαυτές τις κοινωνίες, παρόμοιες πρωτό-γονες ενέργειες τις αναλαμβάνουν απο-κλειστικά άνδρες.

Μένουν δυο ιστορίες, στις οποίεςπροσδιορίζεται επακριβώς το έναυ-

σμα. Πρωταγωνιστούν άνδρες και η ανά-πλασή τους, εκτός από την προσθήκη ε-νός μυθιστορηματικού προσώπου, εκτε-νής, μένει πιστή ή έστω, παρά τις ευφά-νταστες μυθοπλαστικές προσθήκες, κο-ντά στα συμβάντα. Η πρώτη στρέφεταιγύρω από το αυτοκινητιστικό ατύχημαστη λίμνη Ερεβάν της Αρμενίας, που έ-βαλε οριστικό τέλος στην καριέρα “τουπαγκόσμιου πρωταθλητή κατ’ επανάλη-ψη στην ελεύθερη κατάδυση”, ΣαβάρςΚαραπετιάν. Στις 16 Σεπ. 1976, ένα λεω-φορείο με 92 επιβάτες βυθίστηκε σταπαγωμένα νερά της λίμνης, ο δύτης απε-γκλώβισε περί τους 30, 20 λέγεται πωςεπιβίωσαν. Ο ίδιος έμεινε ανάπηρος.

Η δεύτερη στηρίζεται στη θαρραλέαστάση του Πλοιάρχου Χανς Λάνγκσ-ντορφ, κυβερνήτη “του θωρηκτού τσέ-πης Γκραφ Σπέε”, στη ναυμαχία, που έγι-νε στα ανοιχτά, έξω από το λιμάνι τουΜοντεβιδέο, τον ∆εκ. του 1939. Εκείνος,αφού απελευθέρωσε τους αιχμαλώτουςκαι εξασφάλισε την τύχη του πληρώμα-τος, βύθισε το πλοίο του και αυτοκτόνη-σε. Ο διεθνής Τύπος τον αποκάλεσε“Πρίγκιπα της Τιμής” και έτσι καταγρά-φηκε στην Ιστορία του Β΄ ΠαγκοσμίουΠολέμου. ∆εκαέξι χρόνια αργότερα, ηπεριπέτειά του έγινε ταινία. Η Μπάτρηπλέκει μία εξόχως συγκινητική εκδοχή,τονίζοντας την ολιγοψυχία του Πλοιάρ-χου μπροστά στην αυτοκτονία, που απαι-τεί ο κώδικας τιμής. Έτσι καθιστά πιοανθρώπινο τον άτεγκτο Γερμανό στρα-τιωτικό.

Συνοψίζοντας, στις ιστορίες της Μπά-τρη υπάρχει το στοιχείο του εξαιρετικού,στα μάτια όμως ενός ∆υτικού με τη ση-μερινή νοοτροπία. Χάρις σ’ αυτό κερδί-ζουν το ενδιαφέρον.

Μ. Θεοδοσοπούλου

1097 Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 2277ΒΙΒΛΙΟ

Θη ρεύο ντας το ε ξαι ρε τι κό

Ένας α πό τους ή ρωες της Μπά τρη, ο Αρμέ- νιος πα γκό σμιος πρω τα θλη τής κο λύμ βη σηςΣα βά ρς Κα ρα πε τιάν.

2288 Η ΕΠΟΧΗ 21 Iουνίου 2015ΜΟΥΣΙΚΗ

Επιµέλεια: ΛΛιιάάνναα ΜΜααλλααννδδρρεεννιιώώττηη

lianam@otenet.gr

ΜΟ

ΥΣΙΚ

ΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Φεστιβαλίζεστε; Παραστάσεις μουσικής , θεάτρου και χορού παντού, σε όλες τις πόλεις από άκρη σε άκρη στηνΕλλάδα της κρίσης και κάτω από δυσμενείς συνθήκες αποδεικνύουν ότι τον πολιτισμό μας δενμπορεί κανείς να μας τον πάρει. Για το γεγονός ότι πολλά σχήματα επιβιώνουν χάρη στηγενναιότητα και την αυτοθυσία των καλλιτεχνών που τα απαρτίζουν, οφείλουμε να είμαστευπερήφανοι και αισιόδοξοι για την πορεία μας ως πολιτισμένη κοινωνία. Η τέχνη ανθεί και είναιμάλιστα υψηλού επιπέδου. Η παρούσα σελίδα αδυνατεί να καλύψει όλα τα δρώμενα, ωστόσο θαπροσπαθήσει να σας προτείνει αρκετά από αυτά.

Φεστιβάλ Αθηνών

To Φεστιβάλ Αθηνών, πιστό καιφέτος στο ραντεβού του με τοελληνικό τραγούδι, παρουσιά-

ζει μια σειρά από εξαιρετικά ενδια-φέρουσες συναυλίες στο θέατρο πουπαραδοσιακά τις φιλοξενεί: το Ηρώ-δειο. Κάτω από τη σκιά της Ακρόπο-λης, το αθηναϊκό κοινό -και όχι μόνο-θα έχει τη χαρά να σιγοτραγουδήσειμαζί με αγαπημένους καλλιτέχνεςτραγούδια που μας έκαναν συντροφιάτα τελευταία χρόνια και στιγμάτισανπολλές από τις προσωπικές μας στιγ-μές. Τα 20 χρόνια στη δισκογραφίαείναι η καλύτερη αφορμή για μια με-γάλη γιορτή και ακριβώς αυτό θασυμβεί στο πλαίσιο του ΦεστιβάλΑθηνών, όταν ο Γιάννης Κότσιρας συ-ναντηθεί με σπουδαίους μουσικούςγια να περιπλανηθούν μαζί στα χνά-ρια μιας μουσικής διαδρομής που συ-νεχίζεται. Με την πολύτιμη συνδρομήτης Καμεράτας - Ορχήστρας τωνΦίλων της Μουσικής σε μουσική δι-εύθυνση Γιώργου Πέτρου, τον ΓιάννηΚότσιρα θα συντροφεύσουν στησκηνή δύο εξαιρετικοί και αγαπημέ-νοι στο ελληνικό κοινό τραγουδο-ποιοί, η ισραηλινή Yasmin Levy καιο σέρβος Zeljko Joksimovic. Το μα-γικό ρόλο του ενορχηστρωτή έχειαναλάβει ο Vassilikos.

Τη ∆ευτέρα 22 Ιουνίου, στις 9μ.μ.,στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού. Τιμές ει-σιτηρίων: από 35 έως 8 ευρώ, 10 και5 ευρώ (φοιτητικό, άνεργοι, ΑΜΕΑ).

* Ένα από τα σημαντικότερα έργαμουσικού θεάτρου του 20ού αιώνα, το«Kiss Μe, Kate» με την εξαιρετικήμουσική του Κόουλ Πόρτερ, έργο μεστοιχεία της τζαζ, της συμφωνικήςμουσικής, της όπερας και της οπερέ-τας και με ένα ιδιοφυές σενάριο βα-σισμένο στην Στρίγγλα που έγινε αρ-νάκι, του Σέξπιρ, γίνεται αφορμήώστε η Καμεράτα να μας μεταφέρειστο Μπρόντγουέι. Πιστοί στην άποψηπως η ποιότητα και το κλασικό δενγνωρίζουν σύνορα, η Καμεράτα και οΓιώργος Πέτρου ξανοίγονται, με τογνωστό τους πάθος, στο νέο γι’ αυ-τούς πεδίο του αμερικανικού μουσι-κού θεάτρου που παρουσιάζεται γιαπρώτη φορά στην Ελλάδα στην αυ-θεντική γραφή του 1948. ∆ιάλογοιστα ελληνικά. Τραγούδια στα αγγλικάμε ελληνικούς υπερτίτλους.

Την Τετάρτη 24 Ιουνίου, στις 9μ.μ.,στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού. Τιμές ει-σιτηρίων: από 35 έως 8 ευρώ, 10 και5 ευρώ (φοιτητικό, άνεργοι, ΑΜΕΑ).

Ενας νέος θεσμός πολιτισμού, ένασημαντικό και πολυσυλλεκτικόφεστιβάλ έρχεται να προστεθεί

στον αστερισμό των καλοκαιρινών εκδη-λώσεων και να φωτίσει με το δικό τουλαμπρό φως τις βραδιές μας. Με φιλό-δοξο πρόγραμμα δίνει βήμα σε όλα ταείδη της μουσικής και φιλοξενείται σεδιαφορετικές τοποθεσίες της περιοχής.Θεμέλιος λίθος ο δραστήριος Σύλλογος«Φίλοι της Μουσικής» ο πρόεδρός του,ο αρχιμουσικός Πελοπίδας Μαυρόπου-λος χαρακτήρισε το όλο επίτευγμα ωςόραμα χρόνων και συνάμα μια πηγαίαανάγκη, ένας τρόπος έκφρασης και δη-μιουργίας. Ο δήμαρχος Λουτρακίου - Πε-ραχώρας - Αγίων Θεοδώρων, ΓεώργιοςΓκιώνης, ο οποίος κήρυξε και επίσηματην έναρξη του Φεστιβάλ, επισήμανε ότι«υλοποιούμε όραμα ετών» προσκαλών-τας μας παράλληλα «συνοδοιπόρους σ’αυτή τη διαδρομή τέχνης και πολιτι-σμού».

Συμφωνικές ορχήστρες, μουσικοί διε-θνούς φήμης, όπως η σοπράνο ΕλπινίκηΖερβού, ο πιανίστας Γιώργος Παπαχρι-στούδης, σημαντικοί έντεχνοι καλλιτέ-χνες, όπως η Ελευθερία Αρβανιτάκη, ηΝατάσσα Μποφίλιου, ο Μίλτος Πασχα-λίδης, η Ελένη Πέτα, το ανατρεπτικό

συγκρότημα The Burger Project, ομάδεςχορευτών, επώνυμα σχήματα από τοχώρο της ποπ, ροκ και μπλουζ μουσικής,συνδιαλέγονται δημιουργικά με το πλού-σιο καλλιτεχνικό δυναμικό της πόλης,δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για τηνκαθιέρωση ενός νέου σημαντικού πολι-τιστικού και τουριστικού προορισμού.Με έναρξή στις 20 Ιουνίου, το φεστιβάλολοκληρώνεται με την Πανσέληνο, στις29 Αυγούστου.

* Πιο συγκεκριμένα, η ΦιλαρμονικήΛουτρακίου θα παρουσιάσει έργα ελλή-νων συνθετών, υπό τη διεύθυνση του Πε-λοπίδα Μαυρόπουλου, την Κυριακή 21Ιουνίου, στις 12 το μεσημέρι, στην παρα-λία του Λουτρακίου.

* Συναυλία αφιερωμένη στο χορω-διακό τραγούδι, με οικοδέσποινα τηΜικτή Χορωδία Λουτρακίου και προσκε-κλημένες τρεις αξιόλογες χορωδίες: τηΜικτή Χορωδία Αλίμου, την Πολυφω-νική Χορωδία «Enchoir» και τη Μικτήχορωδία Σπάρτης, την Κυριακή 21 Ιου-νίου, στις 8μ.μ., στο Αλεξάνδρειο Συνε-δριακό Κέντρο.

* Στον τομέα της κλασικής μουσικής ηΣυμφωνική Ορχήστρα Νέων συμπράττειμε σημαντικούς νέους σολίστ από τοΛουτράκι, ενώ εγκαινιάζοντας τις συ-

νεργασίες με μουσικούς διεθνούς φήμηςέχει προγραμματιστεί ρεσιτάλ με τονκλαρινετίστα Σπύρο Μουρίκη, που συγ-καταλέγεται εδώ και χρόνια μεταξύ τωναπολύτως κορυφαίων ελλήνων μουσι-κών. Το πρόγραμμα του περιλαμβάνειέργα μουσικής δωματίου των συνθετών:Βέρντι, Ροσίνι, Μπιζέ κ.ά. Συνοδέυει στοπιάνο η Ελένη Νικολαΐδη. Τη ∆ευτέρα 22Ιουνίου, στις 9μ.μ., στο Πνευματικό Κέν-τρο Λουτρακίου.

1ο Φεστιβάλ Λουτρακίου

Με σκοπό να αποτελέ-σει μια άκρως ενδια-φέρουσα πρόταση

ενός ιδιαίτερου θεσμού γιατους μουσικόφιλους, οι συντε-λεστές του φεστιβάλ φρόντι-σαν να δημιουργήσουν μιασειρά εκδηλώσεων που θα κα-λύπτουν μεγάλο μουσικόεύρος και προσδοκούν απότην πρώτη κιόλας χρονιά ναδώσουν το στίγμα τους καθι-στώντας το φεστιβάλ θεσμό. Ο∆ήμαρχος Νίκαιας - Αγ. Ι.Ρέντη, Γιώργος Ιωακειμίδης,κάνοντας πράξη ένα πρό-γραμμα πολι-τιστικώνδράσεωνσε πείσματων αντί-ξοων συνθη-κών, κατά-φερε να ενώ-σει μεγά-λες δυ-νά-

μεις του καλλιτεχνικού χώρουκαι να ετοιμάσει ένα πολύ ελ-κυστικό φεστιβάλ για τοκοινό. Συμμετέχουν σπουδαίοικαλλιτέχνες: ∆αβίδ Ναχμίας,Λάκης Παπαδόπουλος, ΝίκοςΖιώγαλας, ∆ημήτρης Μπάσης,Κώστας Καραφώτης, Γρηγό-ρης Μπιθικώτσης, ΡαλλίαΧρηστίδου κ.ά.

* Ο Χρήστος Νικολόπουλοςφέτος έκλεισε 50 χρόνια στηνελληνική μουσική σκηνή, γε-μάτα επιτυχίες που αγαπήθη-καν και αγαπιούνται απ’ όλεςτις ηλικίες. Φέτος το καλο-καίρι παίρνει την ορχήστρατου και 3 αγαπημένους φίλους- συνεργάτες και μας χαρίζειόλες τις μεγάλες του επιτυ-χίες. Η Πίτσα Παπαδοπούλου,ο Κώστας Μακεδόνας και ηΖωή Παπαδοπούλου υπόσχον-ται μια βραδιά γεμάτη απόαγαπημένα λαϊκά τραγούδιατου μεγάλου μας συνθέτη.

Την Πέμπτη 25 Ιουνίου, στις8.30μ.μ., στο Ανοιχτό Θέατρο«Μίκης Θεοδωράκης» (Νάξουκαι Σταυράκη).Tιμές εισιτη-

ρίων: 12

ευρώ στα τα-μεία του θεάτρουκαι 10 προπώληση.

Για τη μέρα της Γιορτήςτης Μουσικής

Στη φετινή Γιορτή τηςΜουσικής, ανοίγειένα πολύχρωμο κα-

λειδοσκόπιο με τραγούδιακαι συνθέσεις από την Ελ-λάδα και όλο τον κόσμο,ορχηστρικά και χορω-διακά κομμάτια, κλασικάέργα και άφρο-τζαζ δημι-ουργίες. Το τμήμα χορω-δίας Polyphonica Voices(μουσική διεύθυνση: Μα-ρίζα Βαμβουκλή) και τοτμήμα κρουστών Polypho-nica Drums (μουσική διδα-σκαλία: Γιώργος Φασόλης) έχουν ετοιμάσει ένα μου-σικό ταξίδι που ξεκινά από την Ελλάδα και τη Βουλγα-ρία και φτάνει μέχρι την Αφρική και τη Νότια Αμερική,με γνωστά τραγούδια και κομμάτια από διαφορετικάμέρη του κόσμου. Από τη Γιορτή της Μουσικής δεν θαμπορούσε να λείπει η Kρατική Ορχήστρα Αθηνών πουπαρουσιάζει αποσπάσματα από τις δύο Σουίτες απότην Κάρμεν του Μπιζέ, καθώς και έργα Βιβάλντι καιΜόντι. Τα σολιστικά μέρη ερμηνεύουν οι τρομπετί-στες Παναγιώτης Καίσαρης και Γιάννης Καραμπέτσοςκαι ο βιολονίστας Γιώργος Μάνδυλας. Την ΚΟΑ διευ-θύνει ο Ουίλλιαμ Κούνχαρντ. Την ελληνική μουσικήσκηνή θα εκπροσωπήσει ένας ξεχωριστός ερμηνευ-τής, ο Βασίλης Γισδάκης, παρουσιάζοντας ένα πρό-γραμμα με τραγούδια από το νέο του άλμπουμ «Τηςημέρας τα σκοτάδια», αλλά και αγαπημένες δημιουρ-γίες των Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκου, Μαρκό-πουλου κ.ά. Η βραδιά θα κλείσει με το πάρτι τωνHappy Dog Project και την Esterina, τη special guestτης μπάνας.

Την Κυριακή 21 Ιουνίου, στις 8μ.μ., στον Κήπο τουΜεγάρου Μουσικής. Είσοδος ελεύθερη.

1ο ΜουσικόΦεστιβάλΡέντη

Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 2299KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

Του Στράτου Κερσανίδη

Το 1975, με το θάνατο του στρατη-γού Φρανθίσκο Φράνκο, καταλυό-ταν το τελευταίο φασιστικό καθε-

στώς στην Ευρώπη. ∆ύο χρόνια μετά οβασιλιάς Χουάν Κάρλος προκήρυξε τιςπρώτες δημοκρατικές εκλογές και ηΙσπανία μπήκε σε μια επίπονη διαδικα-σία επούλωσης των πληγών της. Πληγέςβαθιά χαραγμένες επάνω στο σώμα τηςισπανικής κοινωνίας, στα σώματα και τιςψυχές των ανθρώπων ως αποτέλεσμαενός αυταρχικού καθεστώτος, το οποίοπροέκυψε μετά από τον αιματηρό εμφύ-λιο πόλεμο που κράτησε τρία χρόνια(1936-1939) και στοίχισε τη ζωή σε εκα-τοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.

Ο ποταμός Γουαδαλκιβίρ, από την Αν-δαλουσία από όπου πηγάζει, μετά από

657 χιλιόμετρα εκβάλλει στον Ατλαντικόστον κόλπο Κάδιθ. Εκεί σχηματίζεται μιαελώδης περιοχή με ρηχά νερά και αμμό-λοφους η οποία έχει ανακηρυχθεί εθνικόπάρκο.

Σε μια απομονωμένη πόλη μέσα στουςβάλτους εξαφανίζονται δύο κορίτσια.Έχει προηγηθεί μια σειρά από δολοφο-νίες έφηβων κοριτσιών και για τη δια-λεύκανση της υπόθεσης φθάνουν από τηΜαδρίτη δύο αστυνομικοί του τμήματοςανθρωποκτονιών. Βρισκόμαστε στο1980, μια εποχή που στη χώρα παραμέ-νουν ακόμη ανοιχτές οι πληγές της πρό-σφατης δικτατορίας του Φράνκο. Οι δύοαστυνομικοί, ο Χουάν κι ο Πέδρο, αντι-προσωπεύουν το διχασμό της χώραςκαθώς έχουν μεταξύ τους βαθιές ιδεολο-γικές διαφορές. Πρέπει, όμως, να συ-νεργαστούν για να ανακαλύψουν το δο-

λοφόνο των κοριτσιών.Ο Αλμπέρτο Ροντρίγκεζ, με «Το μικρό

νησί» (La isla minima), σκηνοθετεί ένααστυνομικό θρίλερ που από τη μια βαδί-ζει σταθερά επάνω στα στοιχεία που χα-ρακτηρίζουν αυτό το κινηματογραφικόείδος και παράλληλα διατρέχει το διχα-σμένο σώμα της Ισπανίας.

Σκηνοθετεί υποβλητικά, ασθμαίνον-τας, δημιουργώντας ένα μυστήριο πουσυνεχώς μαγαλώνει. Ο βαλτότοπος ωςχωροταξική επιλογή του σκηνοθέτη επι-τείνει την ατμόσφαιρα του ζόφου και τουαπρόβλεπτου. Η έρευνα των δύο ανδρώνπροχωρά με δυσκολία, καθώς εκτός απότο δολοφόνο έχουν να αντιμετωπίσουνκαι την κλειστή τοπική κοινωνία. Με έν-τονες νουάρ πινελιές, σασπένς και ανα-τροπές, ο Ροντρίγκεζ οδηγεί με απαρά-μιλλη μαεστρία την ταινία φθάνοντας

μέχρι την τελική λύση. Ενώ οδηγεί στηναποκάλυψη του δολοφόνου, δεν αφήνειτους δύο ήρωές του να μετεωρίζονταιμέσα στα συντρίμμια του παρελθόντος.Μέσα από την τελική σύγκρουση θα επι-χειρήσει μια λύση συμφιλιωτική, η οποίαεμπεριέχει τόσο τη λήθη όσο και τημνήμη.

Αστυνομικό θρίλερ με πολιτικές καικοινωνικές προεκτάσεις, αλλά πάνω απόόλα πρόκειται για μια ταινία χαρακτή-ρων, βαθιά ουμανιστική. Ο σκηνοθέτηςσμιλεύει τους δύο ήρωές του, σκαλίζειτη μικρή κοινωνία των βάλτων, κοιτάζειτην Ιστορία. Ένας ιδανικός συνδυασμός,ένα απολύτως επιτυχημένο μείγμα χάρηστο ταλέντο του σκηνοθέτη ο οποίοςαποφεύγει τις υπερβολές. Ξέρει τι ακρι-βώς θέλει, στήνει τη βασική ιστορία τωνφόνων και της διαλεύκανσής τους καιύστερα προχωρά στο χτίσιμο των χαρα-κτήρων και στην πολιτική προσέγγιση.

Η ταινία είναι ένα λαμπρό δείγμα ενόςκινηματογράφου που δεν βολεύεται,αλλά αναζητά νέους δρόμους καλλιτε-χνικής έκφρασης, χωρίς μονομανίες καιαυτάρεσκους ακκισμούς, σίγουρος, στι-βαρός και εξελικτικός.

Κέρδισε 10 Βραβεία Γκόγια της Ισπα-νικής Ακαδημίας, μεταξύ των οποίωνΚαλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνο-θεσίας, Καλύτερου Πρωτότυπου Σενα-ρίου και Καλύτερης Φωτογραφίας, ενώέκανε εισπράξεις 6,3 εκατομμύρια ευρώστην Ισπανία.

strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com

«ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΝΗΣΙ»

Σκοτεινές υποθέσεις

ΟΟΙΙ ΝΝΕΕΕΕΣΣ ΤΤΑΑΙΙΝΝΙΙΕΕΣΣ«Καθηγητής με το ζόρι» (The rewrite) του Μαρκ Λόρενς: Ο Κιθ

Μάικλς είναι επιτυχημένος σεναριογράφος. Τουλάχιστοναυτό ίσχυε πριν από 15 χρόνια. Τώρα αναζητά απεγνωσμένατην έμπνευσή και ενώ τα οικονομικά προβλήματα τον ζώ-νουν, η ατζέντισσά του του βρίσκει δουλειά σε ένα πανεπι-στήμιο για να διδάξει σενάριο. Θα μπλέξει με μια νεαρή φοι-τήτρια και ενώ αρχίζει να συνηθίζει τη δουλειά του κινδυ-νεύει να την χάσει. Όμως, η γνωριμία του με μια χωρισμένημητέρα η οποία σπουδάζει στο τμήμα του θα τον βοηθήσει ναξεπεράσει τα προβλήματά του. Συμπαθής, αν και γεμάτηκλισέ, κωμωδία αποκλειστικά για τη θερινή περίοδο.

«Σφυρίζοντας από έρωτα» (Playing it cool) του ΤζάστινΡίαρντον: Εργάζεται ως συγγραφέας και έχει αναλάβει ναγράψει μια αισθηματική ιστορία. Όμως δυσκολεύεται να τοκάνει, επειδή στη ζωή του δεν έχει γνωρίσει τον έρωτα,αφού απλά δεν πιστεύει σ’ αυτόν! Ξαφνικά θα βρεθεί μπρο-στά σε μια γυναίκα η οποία θα τον γοητεύσει και θα αρχίσεινα αναθεωρεί τις απόψεις του. Όμως η αγαπημένη του έχειδεσμό και σχεδιάζει να παντρευτεί. Έτσι αποφασίζουν ναμείνουν απλοί φίλοι. Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Αισθημα-τική κομεντί, με συμπαθητικές ερμηνείες που βαδίζει επάνωσε γνωστά κλισέ.

«Spy» του Πολ Φιγκ: Η Σούζαν Κούπερ από απλή υπάλληλοςγραφείου στη Σι Άι Έι, μετατρέπεται ξαφνικά σε μυστικήπράκτορα. Από αφανής ήρωας θα βρεθεί στην πρώτη γραμμήδράσης όταν θα εξαφανιστεί ο συνεργάτης της και έναςάλλος πράκτορας θα βρεθεί σε κίνδυνο, δηλώνοντας εθε-λοντικά συμμετοχή σε μια επικίνδυνη μυστική αποστολή.

«Κουστωδία» (Entourage) του Νταγκ Έλιν: Μεταφορά στη με-γάλη οθόνη της ομώνυμης τηλεοπτικής σειράς.

«Λύσσα κακιά» του Νίκου Ζερβού: Η καθημερινότητα τωνσπουδαστών σε μια σχολή υποκριτικής, τα ερωτικά τους, ταθέματα της σχολής και γενικότερα τα προβλήματα πουέχουν και τα αντιμετωπίζουν πάντα με χιούμορ.

Σινεφίλ

Στο 50ο ∆ιεθνές Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι στην Τσεχία, τοοποίο διαξάγεται από τις 3 ως τις 11 Ιουλίου, θα κάνει πρε-μιέρα το ντοκιμαντέρ του Βασίλη Κατσούπη «My friend Larry

Gus». Η ταινία θα προβληθεί εκτός συναγωνισμού στο τμήμα ντοκι-μαντέρ του φεστιβάλ, το οποίο θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικάτης κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης και κομβικό σημείο συνάν-τησης για αγοραστές, διανομείς, προγραμματιστές φεστιβάλ, πρά-κτορες πωλήσεων, δημοσιογράφους και σκηνοθέτες. Το ντοκιμαν-τέρ έχει ως θέμα τον έλληνα μουσικό παραγωγό Λάρι Γκας. Είναι έναοδοιπορικό τεσσάρων χρόνων, που εξιστορεί το φλερτ ενός νέου τα-λαντούχου μουσικού από τη Βέροια Ημαθίας, με τη μουσική, τη ζωήαλλά και το μεγάλο όραμα μέσα από τη σκηνοθετική ματιά του κα-λύτερου του φίλου. Ο εικοσιεξάχρονος φοιτητής Πολυτεχνείου και«επίδοξος» μουσικός με το μουσικό όνομα Λάρι Γκας και το βαπτι-στικό Παναγιώτης, βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλημμα και σε μία ευ-καιρία: να ασχοληθεί σοβαρά με τη μουσική του. Αποφασίζει να πα-ρατήσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στη Βαρκελόνη και ξαναγυ-ρίζει στο παιδικό του δωμάτιο στη Βέροια για να ηχογραφήσει ένα

άλμπουμ. Ο φίλος του Βασίλης Κατσούπης αποφασίζει από τη δική του πλευρά να κινηματογραφή-σει την προσπάθεια του Λάρι, τα πάνω και τα κάτω, φιλικές σχέσεις και απλά κομμάτια καθημερινό-τητας. Θα τα καταφέρει ο Λάρι να γίνει αυτό που ήθελε ή θα παραδοθεί στη μοίρα του τραπεζικούυπαλλήλου; Στη διάρκεια τεσσάρων ετών γυρισμάτων, από την Αθήνα ως τη Νέα Υόρκη, τη Βέροια,τη Θεσσαλονίκη και το Μιλάνο, πολλά άλλαξαν. Και, κάπως μαγικά, πολλά έμειναν ακριβώς ίδια.

Αυτή είναι η ιστορία της ταινίας η οποία ξεκινά το 2010, όταν η αμερικανική DFA Records, μία απότις μεγαλύτερες ανεξάρτητες δισκογραφικές εταιρείες παγκοσμίως (LCD Soundsystem, Hot Chip,κ.ά.) ανακάλυψε το Λάρι Γκας μέσα από το myspace και του ζήτησε να γράψει ένα άλμπουμ για αυ-τούς.

Κι άλλες ελληνικές παρουσίες

Όμως οι ελληνικές παρουσίες στο Κάρλοβι Βάρι δεν περιορίζονται στην ταινία του Κατσούπη. Στοδιαγωνιστικό τμήμα θα βρεθεί ο Αλέξης Αλεξίου με το «Τετάρτη 04:45», στην οποία πρωταγωνιστείο Στέλιος Μάινας στο ρόλο ενός άνδρα που μέσα σε 32 ώρες χάνει τα πάντα. Στο διαγωνιστικό θα βρί-σκεται και η ταινία «Αντονία» του Φερντινάντο Σίτο Φιλομαρίνο, μια ελληνοϊταλική παραγωγή πουέχει θέμα τη ζωή της ποιήτριας Αντονία Πότσι. Επίσης, η πολύ καλή ταινία του Σύλλα Τζουμέρκα «Ηέκρηξη» επιλέχτηκε από το περιοδικό «Variety» και συμμετέχει στο τμήμα Επιλογές Κριτικών: 10Σκηνοθέτες Για Να ∆είτε Από Το Βαριάετι (Critics’ Choice: Variety’s 10 Directors to Watch).

Σ.Κ.

«MY FRIEND LARRY GUS»

Πρεμιέρα στο Κάρλοβι Βάρι

3300 Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015ΘΕΩΡΙΑ

Tου Γκάι Στάντινγκ*

ΗΜεγάλη Χάρτα πρέπει πάντα ναδιαβάζεται σε συνδυασμό με τηΧάρτα των ∆ασών, που εξασφά-

λιζε το δικαίωμα στα κοινά αγαθά τηςβόσκησης, του ψαρέματος, του νερούκαι των καυσόξυλων, όλα ζωτικά γιατον απλό λαϊκό άνθρωπο. Επρόκειτογια μια ριζοσπαστική αναγνώριση τουδικαιώματος στα κοινά αγαθά και τηναναπαραγωγική εργασία. Σήμερα, χρει-αζόμαστε μια εκστρατεία αναζωογόνη-σης των κοινών αγαθών, που να ανα-χαιτίσει τις ιδιωτικοποιήσεις που δια-δοχικές κυβερνήσεις θέσπισαν.

Ωστόσο, ίσως πιο σημαντικό από οτι-δήποτε άλλο, είναι ότι η Μεγάλη Χάρτακατοχύρωνε μια αρχή για τη βρετανικήδικαιοσύνη, που οι πρόσφατες κυβερ-νήσεις Εργατικών και Συντηρητικών αν-τιμετώπισαν με περιφρόνηση και κατα-χράστηκαν με ατιμωρησία. «Ένας ελεύ-θερος άνθρωπος δεν πρέπει να υπόκει-ται κυρώσεις για ένα ασήμαντο αδί-κημα, εκτός εάν αυτό γίνεται σε αναλο-γία με τη βαρύτητα του αδικήματος ...αλλά όχι τόσο ώστε να του στερήσει ταμέσα συντήρησής του». Σε επόμενοάρθρο διακηρύσσεται το δικαίωμα γιαδίκαιη δίκη και κρίση, από ανεξάρτη-τους κριτές, πριν επιβληθεί οποιαδή-ποτε κύρωση. Αυτό μερικές φορές χα-ρακτηρίζεται «βρετανική αξία».

Τέτοιες αρχές χρειάζεται να επαναβε-βαιωθούν στην καρδιά μιας Χάρτας τουΠρεκαριάτου, διότι οι επισφαλώς δια-βιούντες υπόκεινται κυρώσεις χωρίς σε-βασμό για τη δέουσα διαδικασία, στηναπασχόληση και στο σύστημα κοινωνι-κής πρόνοιας συμπεριλαμβανομένηςτης ανταποδοτικότητας της κοινωνικήςπρόνοιας.

Ωστόσο, οι τελευταίες κυβερνήσεις -

συνεργασίας και των Εργατικών- αύξη-σαν τις πράξεις που θεωρούνται εγκλη-ματικές ή επιδέχονται κυρώσεων, εισα-γάγοντας ένα καθεστώς ασύδοτων δια-κριτικών αποφάσεων που καταστρέ-φουν τις ζωές των ανθρώπων. Τα κοι-νωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά δι-καιώματα των προσφύγων και των αι-τούντων άσυλο εξανεμίστηκαν.

Πώς μια κυβέρνηση τολμά να ενδύε-ται το μανδύα της Μεγάλης Χάρτας,όταν διαπράττει τέτοιες αδικίες; Η συλ-λογική τιμωρία είναι αδικαιολόγητη.Είναι αδιανόητο το Εργατικό Κόμμα νασχεδιάζει την αφαίρεση κοινωνικών δι-καιωμάτων από τους άνεργους νέους, οιοποίοι δεν έκαναν τίποτα εκτός από τονα τελειώσουν τις σπουδές τους στολάθος τόπο, τη λάθος εποχή. Αντί-στοιχα, πρόσφυγες και Ρομά κυνηγήθη-καν και τιμωρήθηκαν χωρίς πρόσβασησε δίκαιη δίκη. Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν,χωρίς καθυστέρηση μια εκστρατεία:κάθε φορά που ένας υπουργός ή κυβερ-νητικός εκπρόσωπος αναφέρεται στηΜεγάλη Χάρτα, ας τον γιουχάρουμε. Αςγιορτάσουμε αυτό που πραγματικά ση-μαίνει η Μεγάλη Χάρτα για την Ιστορίαμας: τη δυνατότητα μιας αναδυόμενηςτάξης να αρθρώνει αιτήματα ενάντιαστο κράτος, για νέες ελευθερίες και δι-καιώματα. Τέτοιες ελευθερίες δεν θαέλθουν χωρίς αγώνα. Οι συλλογικέςδράσεις παραμένουν ο καλύτερος δρό-μος για να ξαναβρούμε το βήμα μαςπρος τη μεγάλη τριάδα της ελευθερίας,της ισότητας και της αλληλεγγύης.

1215 vs 2015

Είναι ειρωνικό ότι, ενώ η ΜεγάληΧάρτα θεωρείται βρετανικό επίτευγμα,οι περισσότεροι από όσους ενεπλάκη-σαν στη δημιουργία της ήταν μετανά-

στες ή απογονοί τους. Ίσως αυτό θαπρέπει να το σκεφτεί το UKIP και οπρόεδρός του Νάιτζελ Φάρατζ, που έχειγερμανική καταγωγή και γερμανίδα γυ-ναίκα. Εν τω μεταξύ, κάποιες ενδιαφέ-ρουσες αναλογίες μάς καλούν για τηνκαταγραφή μιας νέας Χάρτας αυτή τηχρονιά.

Η μνησικακία των βαρόνων το 1215βασιζόταν στο γεγονός ότι ο βασιλιάςΙωάννης είχε αλλοδαπούς συμβούλουςκαι στρατηγούς. Το ίδιο γίνεται και σή-μερα. Ο Ντ. Κάμερον πλήρωσε 500.000λίρες τον Αυστραλό Λίντον Κρόσμπι,για να ηγηθεί της εκλογικής στρατηγι-κής των Συντηρητικών. Υποστηρίχθηκε,επίσης, από έναν Αμερικανό, τον ΤζιμΜεσίνα, ο οποίος είχε αναλάβει τηνπροεκλογική εκστρατεία του Μπ. Ομ-πάμα το 2012. H κυβέρνηση συνεργα-σίας Συντηρητικών και Φιλελεύθερωνεπέλεξε τον Καναδό Μαρκ Κάρνεϊ γιανα διοικεί την Κεντρική Τράπεζα, μεαποδοχές 250.000 λίρες το χρόνο, συμ-περιλαμβανομένων των εξόδων «μετεγ-κατάστασης». Μπορεί κάποιος να φαν-ταστεί έναν αλλοδαπό να διορίζεται δι-οικητής της Ομοσπονδιακής Τράπεζαςτων ΗΠΑ; Μια ακόμα Καναδή, η ΜόγιαΓκριν, προσλήφθηκε για να απαξιώσεικαι να ιδιωτικοποιήσει τα βρετανικάκρατικά ταχυδρομεία. Πληρώθηκε 1,2εκατ. λίρες το χρόνο, από τα οποία250.000 για έξοδα «μετεγκατάστασης».

Το ίδιο ισχύει και για τον Εντ Μίλιμ-παντ, που προσέλαβε τον αμερικάνοΝτέιβιντ Άξελροντ, ο οποίος είχε ηγη-θεί της εκστρατείας του Ομπάμα «Ναι,μπορούμε» και πληρώθηκε 300.000λίρες, χωρίς έξοδα «μετεγκατάστασης».Μάλλον επειδή δυσκολεύεται να βρει τηχώρα: προς μεγάλη δυσαρέσκεια τωνπελατών του, δεν κατάφερε να παρί-σταται στο συνέδριο των Εργατικών στοΜάντσεστερ και έχει επισκεφτεί τηχώρα ελάχιστες φορές. Ο βασιλιάςΙωάννης ίσως είχε χάσει το κεφάλι του,εάν είχε πληρώσει τους αλλοδαπούςσυμβούλους του με τέτοια ποσά.

Ενώ, λοιπόν, οι ηγέτες μας φλυαρούνγια την ανάγκη να ανακοπεί η μετανά-στευση, επιμένουν να εισαγάγουν μετα-νάστες οι ίδιοι. Όπως και ο βασιλιάςΙωάννης, οι σημερινοί ηγέτες μας εμφα-νώς δεν δείχνουν εμπιστοσύνη στουςβρετανούς πολίτες. Βασίζονται σε αλ-λοδαπούς που ξέρουν λίγα για τη χώρα,τους ανθρώπους και τον πολιτισμό της.Αυτό ακριβώς καταλόγισαν οι βαρόνοιστον βασιλιά Ιωάννη.

Αντιπροσώπευση χωρίςφορολόγηση

Η Μεγάλη Χάρτα προέκυψε σαν αντί-δραση στο γεγονός ότι ο βασιλιάς στη-ρίχθηκε σε ένα κύκλο πλούσιων συμ-βούλων. Σήμερα, οι Συντηρητικοί στη-ρίζονται για χρηματοδότηση σε ένα

κύκλο ξένων ολιγαρχών, δηλαδή δια-χειριστές κεφαλαίων και βαρόνους τωνΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένου ενόςρώσου δισεκατομμυριούχου που κατα-ζητείται για φοροδιαφυγή και στονοποίο δόθηκε άσυλο σε ελάχιστο χρόνοσε σχέση με το χρόνο αναμονής των πε-ρισσοτέρων αιτούντων άσυλο.

Επιπλέον, οι σύμβουλοι του βασιλιάΙωάννη δεν εξασφάλισαν περικοπήφόρων αξίας 145 εκατομμυρίων, αντί-θετα του πρόσφεραν βοήθεια για να πα-ραμείνει στην εξουσία. Θα μπορούσεκάποιος να πει ότι η κατάσταση είναιχειρότερη σήμερα.

Το άρθρο 14 της Μεγάλης Χάρτας κα-τοχυρώνει την αρχή ότι δεν επιτρέπεταιφορολόγηση χωρις αντιπροσώπευση.Αυτή θα έπρεπε να συμπληρωθεί απότην αρχή ότι δεν θα πρέπει να υπαρχειαντιπροσώπευση χωρίς φορολόγηση.Οι πλουτοκράτες, οι ολιγάρχες και οιεταιρικοί μεγιστάνες, που δεν πληρώ-νουν φόρους στη Βρετανία όπως οι «μι-κροί άνθρωποι», θα πρέπει να αποκλει-στούν από τη χρηματοδότηση πολιτι-κών κομμάτων.

Αυτοί που ηγήθηκαν της εξέγερσηςενάντια στο βασιλιά το 1215, χαρακτή-ρισαν κάποιους από τους αξιωματού-χους του ηγέτη ως ακατάλληλους γιαδημόσιο αξίωμα. Έτσι το άρθρο 50 τηςΜεγάλης Χάρτας απέκλεισε ορισμέ-νους. Ένας κατάλογος με σύγχρονουςαποκλεισμένους θα μπορούσε να συν-ταχθεί μέσα στο 2015. Ας αρχίσουμε μεεκείνους τους βουλευτές που έχουν πια-στεί να φουσκώνουν τα έξοδά τους.

Αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση

Μια επιπλέον αντιστοιχία είναι η δυ-σαρέσκεια για αυθαίρετες κυρώσεις καιφόρους. Μια σπίθα στη φωτιά της εξέ-γερσης ενάντια στο βασιλιά αποτέλεσεη επιβολή κυρώσεων σε όσους χρησιμο-

Η Μεγάλη Χάρτα πρέ-πει πάντα να διαβάζε-ται σε συνδυασμό μετη Χάρτα των ∆ασών,που εξασφάλιζε το δι-καίωμα στα κοινάαγαθά. Επρόκειτο γιαμια ριζοσπαστική ανα-γνώριση του δικαιώ-ματος στα κοινά αγαθάκαι την αναπαραγω-γική εργασία.

“

Κάτι σά πιο υπάρχει στο βασίλειοτης Γηρ αιάς ΑλβιώναςΜε αφορμή την επέ τειο των 800 χρόνων από τη συγγραφή της Μεγάλης Χάρταςαναδύεται το αίτημ α για μια νέα Χάρτα του Πρεκαριάτου

Η επέτειος των 800 χρόνων από τη σύνταξη της Μεγάλης Χάρτας (MagnaCarta) θα εορταστεί με τυμπανοκρουσίες και κομπασμούς. Ο Ντέιβιντ Κάμε-ρον, που παραδέχτηκε σε αμερικάνικη τηλεοπτική εκπομπή ότι δεν ξέρει τισημαίνει «magna carta», έχει ήδη αρχίσει να διεκδικεί τα δικαιώματα της κλη-ρονομιάς της, με σωβινιστικά σχόλια για τις βρετανικές αξίες. Θα έπρεπε ναείναι πιο προσεκτικός. Υπάρχουν πολλά στις δύο χάρτες που αποτέλεσαν τοπρόπλασμα της Μεγάλης Χάρτας -τη Χάρτα των Ελευθεριών και τη Χάρτα των∆ασών, ίσως την πρώτη οικολογική χάρτα στην Ιστορία- τα οποία η Αριστεράμπορεί και χρειάζεται να χρησιμοποιήσει, ιδιαίτερα αυτή που έχει οικολογι-κές ανησυχίες.Πέρυσι, στον «Guardian», ο Όουεν Τζόουνς, αφού άσκησε κριτική στον Ντ. Κά-μερον για τις παρατηρήσεις του σχετικά με τις βρετανικές αξίες, υποστήριξεότι η Μεγάλη Χάρτα «είναι αμελητέας σημασίας για το μέσο βρετανό πολίτη».Ωστόσο, αυτή αποτέλεσε το προηγούμενο, ως η πρώτη ταξικά βασισμένηδέσμη αιτημάτων για ελευθερίες, που ακολουθήθηκε από τη ∆ιακήρυξη των∆ικαιωμάτων το 1689, την Οικουμενική ∆ιακήρυξη των ∆ικαιωμάτων τουΑνθρώπου το 1948 και ενέπνευσε τη Γαλλική ∆ιακήρυξη των ∆ικαιωμάτωντου Ανθρώπου και το Αμερικανικό Σύνταγμα.Το καθένα από αυτά ενσωματώνει ένα μανιφέστο της αναδυόμενης τάξηςκάθε εποχής, με νέες προτεραιότητες. Αυτός είναι ο λόγος που σήμερα χρει-αζόμαστε μια Χάρτα του Πρεκαριάτου, που να διέπεται από τις ανασφάλειεςκαι τις επιθυμητές ελευθερίες των επισφαλώς διαβιούντων, συμπεριλαμβα-νομένης μιας αναγέννησης των πολιτικών, πολιτιστικών, κοινωνικών και οι-κονομικών δικαιωμάτων του κάθε πολίτη.

Η ΕΠΟΧΗ 21 Ιουνίου 2015 3311ΘΕΩΡΙΑ

ποιούσαν τα δάση του Βορρά. Η ομάδαπου ηγήθηκε της εξεγειρόμενης τάξης,στην πορεία προς τη Μεγάλη Χάρτα,πήρε την ονομασία «Βόρειοι». Αυτό τοκίνημα οδήγησε στο άρθρο 14 της Χάρ-τας.

Αυτοί οι «Βόρειοι» μπορεί να μη ζή-τησαν δημοψήφισμα, αλλά ανταποκρι-νόμενο στην ενόχλησή τους ο βασιλιάςΙωάννης έσπευσε βόρεια με όλα τα γε-ράκια και τα κυνηγόσκυλά του για ναεπιδείξει το μεγαλείο του. Οι ιστορικοίερμήνευσαν αυτήν την κίνηση ως ση-μάδι πανικού. ∆εν είναι το ίδιο που απο-φάνθηκαν οι σχολιαστές όταν η αυλήτου Κάμερον έσπευσε τον περασμένοΣεπτέμβρη στη Σκοτία, με τον Μίλιμ-παντ και τον Κλεγκ να ακολουθούν;

Ένας ακόμα παραλληλισμός μπορείνα ανιχνευθεί στην εξάρτηση από ξέ-νους προστάτες. Οι βαρόνοι το 1215ενοχλήθηκαν από την αποδοχή τηςξένης παπικής εξουσίας. Οι σύγχρονοιπροστάτες βρίσκονται στο Στρα-σβούργο, όχι στη Ρώμη, αλλά παραμέ-νουν ξένοι.

Στις αρχές του 1215, ορισμένοι έμπο-ροι βασικών αγαθών με έδρα το Λον-δίνο, που είχαν υποστεί τις συνέπειεςακριβών και παράνομων πολέμων, οιοποίοι κόστισαν στο δημόσιο ταμείοένα τεράστιο «έλλειμμα», κατέλαβαν τοΛονδίνο, ενώ οι ξένοι υποστηρικτές τουβασιλιά αδρανούσαν. Οι έμποροι συν-τάχθηκαν αμέσως με τους βαρόνους και

απαίτησαν αυτοδιοίκηση, ή αυτό που θαμπορούσαμε να ονομάσουμε αποκέν-τρωση.

Eάν οι ηγέτες μας επεδείκνυαν συνέ-πεια στη μεταναστευτική τους πολιτική,θα μπορούσαν να ξεκινήσουν από τοΣίτι του Λονδίνου. Πρόκειται για τηνέκτη μεγαλύτερη γαλλική πόλη, με400.000 Γάλλους να διαβιούν στα όριάτου. Η υπουργός Εσωτερικών ΤερέζαΜέι, που είναι διατεθειμένη να αφήνειμετανάστες να πεθαίνουν στη Μεσό-γειο, θα έπρεπε να ντρέπεται για τις πε-νιχρές προσπάθειές της να κάνει κάτιγια τους «μετανάστες» που είναι τόσοκοντά στο κατώφλι της.

Υπάρχει και άλλη μια αναλογία πουίσως το παρατραβάει λιγάκι. Τον Ιούλιοτου 1212, μια φωτιά που ξέσπασε στηΓέφυρα του Λονδίνου ερμηνεύθηκε ωςσημάδι των αμαρτωλών καιρών. Μήπως

κάποιος βλέπει τον παραλληλισμό μετις φωτιές που ξέσπασαν στο Λονδίνοτον Αύγουστο του 2011, τις οποίες οΚάμερον απέδωσε σε «ηθική κατά-πτωση»; Οι σημερινοί κυβερνήτες ενήρ-γησαν πιο σκληρά από ό,τι ο βασιλιάςΙωάννης, προσβάλλοντας το πνεύμα τηςΜεγάλης Χάρτας με την επιβολή δυσα-νάλογων ποινών. Επιμέτρησαν εκατον-

τάδες έτη φυλάκισης για αδικήματαόπως κλοπή μπουκαλιών νερού, ενώτους πήρε πάνω από δύο χρόνια για τηδιερεύνηση του πυροβολισμού ενός άο-πλου άνδρα, γεγονός που πυροδότησετις ταραχές. Προφανώς, δεν είχαν δια-βάσει το άρθρο 40 της Μεγάλης Χάρτας,που στηλίτευε την καθυστέρηση τηςεφαρμογής του νόμου.

Επιπλέον, η Μεγάλη Χάρτα νομιμο-ποιήθηκε όταν ένα εννιάχρονο παιδίανέβηκε στο βασιλικό θρόνο. Όσοι τεί-νουν σε προκαταλήψεις ίσως να θέλουννα μάθουν ότι περίπου έναν αιώνα αρ-γότερα, το 1319, το σουηδικό αντί-στοιχο της Μεγάλης Χάρτας έγινε απο-δεκτό από έναν βασιλιά μόλις έξι ετών.Φαίνεται ότι για να κάνουν τέτοια ση-μαντικά βήματα, οι ηγέτες χρειάζεται ναείναι παιδιά.

Ένα ακόμα σύγχρονο ανάλογο βρί-

σκει το γεγονός ότι πηγή έμπνευσης γιατη Μεγάλη Χάρτα αποτέλεσαν οι εξε-γερμένοι στην Καταλονία που ζητούσανανεξαρτησία. Σήμερα, η πορεία του κι-νήματος για την ανεξαρτησία της Κατα-λονίας παρουσιάζει ενδιαφέρον, όπωςκαι του Ποδέμος.

Η Μεγάλη Χάρτα ήταν το πρώτο νο-μικό έγγραφο που αναγνώριζε το δι-

καίωμα μιας αναδυόμενης τάξης ναανοίξει πόλεμο με τους κυβερνήτες, ανδεν σέβονται τις ανάγκες της. ∆εδομέ-νου ότι οι κυβερνήτες μας καταπατούντις ανάγκες και τις προσδοκίες της σύγ-χρονης αναδυόμενης τάξης, του πρεκα-ριάτου, έχουμε τη δυνατότητα να επα-ναστατήσουμε, χάρη στο δικαίωμα πουοφείλουμε σε αυτούς τους βαρόνουςτου 13ου αιώνα.

Η Μεγάλη Χάρτα ήταν η πρώτη νομο-θετική πράξη που εκδόθηκε σε γλώσσαπου η εργατική τάξη θα μπορούσε νακαταλάβει. Παρότι αρχικά γραμμένηστα λατινικά και μεταφρασμένη σε αρι-στοκρατικά γαλλικά, τελικά εκδόθηκε,περίπου 40 χρόνια αργότερα, σε μιαγλώσσα κοντά στα αγγλικά.

* Ο Γκάι Στάντινγκ είναι καθηγητήςΕξελικτικών Σπουδών στο Πανεπιστή-μιο του Λονδίνου, ενώ στο παρελθόν δί-δαξε Οικονομική Ασφάλεια στο Πανε-πιστήμιο του Μπαθ. Είναι συνιδρυτήςκαι συμπρόεδρος του Basic IncomeEarth Network [(BIEN) =Παγκόσμιου∆ικτύου Βασικού Εισοδήματος] καιμέλος της Βρετανικής Ένωσης Κοινω-νικής Πολιτικής. Πρόσφατα εξέδωσε τοβιβλίο «The Precariat – The New Dan-gerous Class» (=Το πρεκαριάτο – Η νέαεπικίνδυνη τάξη)

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στον ιστό-τοπο Open Democracy, στις 22 Ια-νουαρίου 2015.

Κάθε φορά που ένας κυβερνητικός εκπρόσωποςαναφέρεται στη Μεγάλη Χάρτα, ας τον γιουχά-ρουμε. Ας γιορτάσουμε αυτό που πραγματικά ση-μαίνει η Μεγάλη Χάρτα για την Ιστορία μας: τηδυνατότητα μιας ανερχόμενης τάξης να αρθρώ-νει αιτήματα ενάντια στο κράτος για νέες ελευ-θερίες και δικαιώματα.

“

Κάτι σά πιο υπάρχει στο βασίλειοτης Γηρ αιάς ΑλβιώναςΜε αφορμή την επέ τειο των 800 χρόνων από τη συγγραφή της Μεγάλης Χάρταςαναδύεται το αίτημ α για μια νέα Χάρτα του Πρεκαριάτου

∆ύο αγγλόφωνα ηλεκτρονικά βιβλίαδημοσιεύτηκαν στα κοινωνικά δίκτυαμε συμβουλευτική διάθεση προςεπίδοξους νεαρούς τζιχαντιστές. Ηκυκλοφορία τους μέσα απόακροδεξιούς ιστότοπους και ηαπουσία κριτηρίων για τη μη-αυθεντικότητά τους, ευνόησαν για μίαεισέτι φορά τη δημιουργία ενόςηθικού πανικού για την επικείμενηεισβολή.

“

Του Γιάννη-Ορέστη Παπαδημητρίου

Ενας νέος πανικός προέκυψε αυτήτην εβδομάδα από την κυκλοφορίαδύο αγγλόφωνων ηλεκτρονικών

βιβλίων στα κοινωνικά δίκτυα με συμ-βουλευτική διάθεση προς επίδοξους νε-αρούς τζιχαντιστές. Τα “How to Survivein the West” («Πώς να επιβιώσεις στη∆ύση») και “Hijrah to Al Dawla” («Μετα-ναστεύοντας σε δυτικό κράτος») γρή-γορα βρήκαν θέση σε όλα τα ηλεκτρο-νικά παρατηρητήρια της τζιχαντιστικήςδραστηριότητας, συνοδευόμενα απόκραυγές αγωνίας για την προαγωγή τωνδράσεων του ISIS στον ∆υτικό Κόσμο.Παρότι απορρίφθηκαν από τα επίσημαειδησεογραφικά μέσα (πλην του ViceNews που ορθώς προτίμησε να δώσει έμ-φαση στις διασκεδαστικές όψεις του πε-ριεχομένου τους), η κυκλοφορία τουςμέσα από ακροδεξιούς ιστότοπους και ηαπουσία κριτηρίων για τη μη-αυθεντικό-τητά τους, ευνόησαν για μία εισέτι φοράτη δημιουργία ενός ηθικού πανικού γιατην επικείμενη εισβολή.

Τα ταξίδια του επίδοξουτζιχαντιστή

Ωστόσο, τόσο από άποψη θεματογρα-φίας, όσο κι από άποψη προέλευσης, ταδύο εγχειρίδια παρουσιάζουν μεγάλεςδιαφορές. Το “Hijrah” (αναφορά στοπροσκύνημα του Μωάμεθ απ’ τη Μέκκαστη Μεδίνα), αποσκοπεί στο να βοηθή-σει τον νεαρό επίδοξο τζιχαντιστή ναπραγματοποιήσει το ταξίδι από τιςχώρες της ∆ύσης προς τις γεωγραφικέςπεριοχές δράσης του Ισλαμικού Κρά-τους. Η πορεία που περιγράφεται προςτη Συρία και το Ιράκ διέρχεται από τηνΤουρκία και το μεγαλύτερο μέρος τουεγχειριδίου είναι αφιερωμένο στα συμ-περιφορικά «τρικ», ώστε να μην προκα-λέσουν οι ταξιδιώτες το ενδιαφέρον τηςαντιτρομοκρατικής και των μυστικώνυπηρεσιών. Το υπόλοιπο, περιέχει συμ-βουλές για εξοπλισμό και θρησκευτικάζητήματα (για τις ασυνόδευτες γυναίκες,για παράδειγμα), ενώ μεγάλο μέρος κα-ταλαμβάνει και μια συλλογή άρθρων απόδιάφορα ΜΜΕ με εμπειρίες τζιχαντιστώνπου πραγματοποίησαν το ταξίδι προς το

ISIS.To “Hijrah” δίνει μεγάλη έμφαση στο

twitter, μέσα απ’ το οποίο διαδόθηκε καιτο ίδιο το βιβλίο. Οι περισσότεροι λογα-ριασμοί που αναφέρονται μέσα, τόσο τουσυγγραφέα (@Abdul_Aliy_4), όσο καιτων «χρήσιμων επαφών» που συναντάειο αναγνώστης στο παράρτημα, έχουν πιαπέσει, με τον κάτοχο ενός εξ’ αυτών, ναέχει σκοτωθεί σε σύγκρουση με Κούρ-δους στη Ροζάβα. Τα «αποχαιρετιστή-ρια» σχόλια των χρηστών προς τους λο-γαριασμούς, δεν αφήνουν περιθώρια αμ-φιβολίας για την αφοσίωσή τους στηντζιχαντιστική προπαγάνδα. Το μόνοστοιχείο που μπορεί να αμφισβητήσειτην αυθεντικότητα του “Hijrah” είναι οι –ιδιαίτερα επιτυχημένοι ενίοτε – αστεϊ-σμοί του συγγραφέα σε σημεία του εγ-χειριδίου.

Το έτερο εγχειρίδιο, “How to Survivein the West”, δεν δίνει ιδιαίτερη έμφασηστις γεωγραφικές μετακινήσεις. Σκοπόςτου είναι να μυήσει τον νεαρό τζιχαντι-στή στις λεγόμενες “lone wolf” (μοναχι-κές) επιθέσεις στον τόπο διαμονής του.Παρότι αναφέρεται (και δήθεν απευθύ-νεται) στους οπαδούς του ISIS, το εγχει-ρίδιο προσπαθεί να «ξεκλειδώσει» τα μυ-στικά των πρωτοβουλιακών επιθέσεωντου μοντέλου της Αλ Κάιντα, όπου οι πυ-ρήνες αυτοστρατολογούνται, επιλέγουντις δράσεις τους και δεν έχουν καμίαεπαφή με το κέντρο της οργάνωσης.Συμβουλές απόκρυψης της μουσουλμα-νικής ταυτότητας αναμιγνύονται με οδη-γίες παρασκευής βομβιστικών μηχανι-σμών που φαίνεται να έχουν ξεσηκωθείαπό τον Τσελεμεντέ του Αναρχικού ή ταεξτρεμιστικά μπλογκς. Όπως σχολιά-στηκε ευρέως δε, η αντίληψη του εγχει-ριδίου για τις μεταμφιέσεις και την ιν-κόγκνιτο παρουσία, κουβαλάει όλα τακλισέ των υπερπαραγωγών του αμερικά-νικου κινηματογράφου.

Πλαστά εγχειρίδια;

Η διακίνηση του συγκεκριμένου εγχει-ριδίου είναι λίαν ασαφής. Το αρχείο προ-έρχεται από τον – σβησμένο πια – λογα-ριασμό Shahadah Stories στο Twitter, μεομώνυμο προφίλ να εμφανίζεται μόνοστο Facebook, ανήκοντας στο πρότζεκτ

μιας καλλιτέχνιδας απ’ τη Βόρεια Καρο-λίνα – γνωστή ως μία εκ των προοδευτι-κότερων αμερικάνικων πολιτειών – πουεκθέτει με ιδιαίτερα αισθητικοποιημένοτρόπο προσωπικές ιστορίες πιστών τουΙσλάμ. Σε κάποιες εκδοχές του δε, τοηλεκτρονικό βιβλίο κυκλοφορεί με τηστάμπα ενός ακόμα «αντι-τζιχαντιστι-κού» (ισλαμοφοβικού) παρατηρητηρίου.

Εν αντιθέσει με το “Hijrah”, το “Howto Survive in the West” έχει πολύ ισχυράεπιχειρήματα για την πλαστότητά του. Ηαπεύθυνση στους οπαδούς του ISIS μετακτικές της Αλ Κάιντα, η χολιγουντιανήγελοιότητα που διέπει το βιβλίο, η εξύ-μνηση της σφαγής του Charlie Hebdo,ίσως να αρκούσαν από μόνα τους ναυπονομεύσουν τις αξιώσεις αυθεντικό-τητας. Αλλά το στοιχείο που προδίδεικαταφανώς τον συγγραφέα του βιβλίουκαι τους σκοπούς του, είναι το κεφάλαιοόπου στοχοποιούνται οι αντιφασιστικέςκαι αντιρατσιστικέςοργανώσεις και πο-ρείες, τις οποίες μπο-ρούν δήθεν να καπη-λευτούν οι τζιχαντι-στές για να επιτε-θούν στους νεο-ναζίπου παρουσιάζονταιως το μεγαλύτεροανάχωμα στη δράσητους στον ∆υτικόΚόσμο.

∆ιαδικτυακήκινδυνολογία

Το “How to Sur-vive in the West”δεν είναι το πρώτουλικό που δημι-ουργούν και διακι-νούν διαδικτυακάφασιστικές οργα-νώσεις για να με-γιστοποιήσουντην κινδυνολογίαπου ευνοεί τα ισ-λαμοφοβικά αι-σθήματα. Κατάπολύ ενδιαφέ-ροντα τρόπο,ωστόσο, αυτό

που στερεί τη δυνατότητα να έχει κανείςκριτήρια αλήθειας για οποιοδήποτε σχε-τικό υλικό, βάσει του οποίου θα μπο-ρούσε να αξιολογηθεί η απειλή, είναι ηίδια η προσπάθεια των μεγάλων κοινω-νικών δικτύων να μπλοκάρουν τη δράσητου ISIS. Τον Απρίλιο, το Twitter διέ-γραψε μέσα σε μία ημέρα 10.000 λογα-ριασμούς που θεωρήθηκε πως συνδέον-ται με το ISIS, οι οποίοι έκτοτε ανασταί-νονται ξανά και ξανά, χωρίς κανένα πρό-βλημα. Αντίθετα, κάθε φορά που η δη-μοφιλής πλατφόρμα επιτίθεται σε τζι-χαντιστικό λογαριασμό, αυτό που εξα-φανίζεται είναι τα τεκμήρια που θα μπο-ρούσαν να διαλύσουν την ακροδεξιάπροπαγάνδα. Είναι, αλήθεια, ένας πε-ρίεργος κόσμος το ίντερνετ· και όσοπροσπαθεί κανείς να τον οργανώσει,τόσο γιγαντώνει την ασάφειά του.

•

Ο φόβος της τζιχάντ στο θερµοκήπιοτης ψηφιακής αβεβαιότητας