Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 1

Η ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΞΥΛΩΝ

ΞΕΝΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ kseniax96@hotmail.com

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η εργασία αυτή αφορά τον προσδιορισμό της σκληρότητας διαφόρων ειδών ξύλων . Έχει διαπιστωθεί ότι ενώ γίνεται ευρεία χρήση του ξύλου δεν υπάρχουν εργασίες οι οποίες να δίνουν μια ποσοτικοποιημένη εικόνα για την σκληρότητα διαφόρων ειδών ξύλων .Η εργασία, προσπαθεί να καλύψει αυτό το κενό. Για τον έλεγχο των πειραματικών αποτελεσμάτων προσδιορίστικε η υγρασία των δοκιμίων η οποία αποτελεί σημαντικό κριτίριο στην συμπεριφορά των ξύλων. Η εργασία έγινε έγινε για το μάθημα των Ειδικών Θεμάτων Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών(Τμήμα Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ-5ο εξάμηνο), και υλοποιήθηκε στο Εργαστήριο Τεχνικών Υλικών το φθινώπορο του 2016.

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ.................................................................................................3 2. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑ................................................................3 3. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΞΥΛΟ..............................................................................3 4. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ...........................................................7 5. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ.....................................................................9 6. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ.................................10 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ....................................................................................12 8. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.........................................................................................14

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 3

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην εργασία αυτή μετρήθηκε τόσο η σκληρότητα όσο και το ποσοστό υγρασίας διαφόρων ειδών ξύλων. Η εργασία έγινε με σκοπό τον ποσοτικό προσδιορισμό των "σκληρών" και "μαλακών" ξύλων, ενώ παράλληλα μετρήθηκε η υγρασία ως ένας παράγοντας που επηρεάζει τη σκληρότητα τους. Παρακάτω εξηγούνται αναλυτικά τα βήματα και οι μεθόδοι που ακολουθήθηκαν, και παριστάνονται γραφικά τα αποτελέσματα που ευρέθησαν.

2. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑ Σκληρότητα ενός υλικού ορίζεται η αντίσταση που εμφανίζει το υλικό στη διείσδυση ενός

ξένου σώματος που πιέζεται στην επιφάνεια του υλικού με κάποια συγκεκριμένη δύναμη και

για ορισμένη χρονική διάρκεια.

Το σώμα αυτό που επιχειρεί να διεισδύσει στο προς εξέταση υλικό ονομάζεται διεισδυτής ή

εντυπωτής. Η αρχή λειτουργίας των περισσότερων δοκιμών σκληρότητας βασίζεται στη

μέτρηση των διαστάσεων του αποτυπώματος, που δημιουργεί ο διεισδυτής στο υλικό. Αν το

αποτύπωμα αυτό είναι μικρό, σημαίνει ότι το υλικό αντιστέκεται στη διείσδυση και επομένως

είναι σκληρό, ενώ αν το αποτύπωμα είναι μεγαλύτερο, το υλικό αντιστέκεται λιγότερο και

επομένως είναι λιγότερο σκληρό.

Ο έλεγχος της σκληρότητας των υλικών γίνεται με διάφορες μεθόδους και εξαρτάται από τη

φύση του υλικού και από τις ειδικές απαιτήσεις, τις οποίες πρέπει να ικανοποιεί το υλικό. Για

κάθε υλικό ο έλεγχος είναι διαφορετικός.

Έτσι έχουμε τον έλεγχο της σκληρότητας σε εγχάραξη,σε λείανση,σε κρουστικά φορτία και σε

διείσδυση.

Ο έλεγχος που γίνεται για την σκληρότητα των ξύλων η οποία αφορά την παρούσα μελέτη

είναι με διείσδυση και είναι με τη μέθοδο κατα Brinell.

3. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΞΥΛΟ

Το ξύλο είναι ένα από τα παλαιότερα δοµικά υλικά, το οποίο εξακολουθεί να κατέχει

ξεχωριστή θέση στις κατασκευές µέχρι σήµερα παρά τη µεγάλη τεχνολογική πρόοδο και την

ύπαρξη ανταγωνιστικών υλικών, όπως σκυρόδεµα, πλαστικά κ.λ.π.

Αποτελείται από ίνες σωληνωτών κυττάρων που συνενώνονται μεταξύ τους με λιγνίνη σε

δέσμες.(βλ.Εικόνα 1)

Είναι πολύ σηµαντικό σε όλους τους τοµείς της τεχνολογίας, παρά την ευπάθειά του στους

µικροοργανισµούς σήψης.(βλ.Εικόνα 2).

Αυτό οφείλεται σε ιδιότητές του, οι οποίες δεν είναι καθόλου εύκολο να αντικατασταθούν από

άλλα τεχνητά υλικά.

Ειδικότερα αυτό ισχύει σχετικά µε τις δυναµικές καταπονήσεις και το αίσθηµα «ζεστασιάς»,

το οποίο προσδίδει στις κατασκευές.

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 4

Το ξύλο ως δομικό υλικό παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήματα .Τα οποία σχετίζονται με το οτι:

είναι εύκολα ανανεώσιμο από τη φύση με ρυθμό μεγαλύτερο από την κατανάλωση

έχει υψηλές αντοχές

οι κατασκευές από ξύλο εντάσσονται αρμονικά στο περιβάλλον λόγω του ότι είναι ενα

δομικό υλικό αρκετά φιλικό προς αυτό ακόμα και αχρηστευόμενο να είναι το υλικό

αυτό κάτω από κατάλληλες συνθήκες αποσυντίθεται

υπάρχει σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και υφών,έχει θερμομονωτικές ικανότητες

είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού

έχει καλές ακουστικές ιδιότητες

έχει μικρή θερμική διαστολή και συστολή

έχει αντοχή σε αραία διαλύμματα οξέων

είναι εύκολο σε επεξεργασία με μικρή κατανάλωση ενέργειας.

Ωστόσο δεν μπορόυν να λείπουν και κάποια μεινεκτήματα :

Η υγροσκοπικότητα του εξαιτίας της οποίας οι διαστάσεις του μεταβάλλονται μέσα σε

όρια ανάλογα με την πρόσληψη ή την απώλεια υγρασίας καθώς επίσης υπάρχει

πιθανότητα εμφάνισης στρέβλωσης και ραγάδων εξαιτίας απότομων μεταβολών

υγρασίας (βλ.Εικόνα 3)

κίνδυνος προσβολής του ξύλου από μύκητες και έντομα κατα συνέπεια

αλλοιώνεται(βλ.Εικόνα 4)

το ξύλο είναι ανισότροπο υλικό, δηλαδή διαφέρει η δομή του, η μηχανική αντοχή του

και άλλες ιδιότητές του στις τρεις κύριες διευθύνσεις / τομές του(βλ.Εικόνα 5),καίγεται

εύκολα

συχνής συντήρησης κάποιου δομικού έργου φτιαγμένο από ξύλο.

Σημειώνεται όμως ότι όλα αυτά μπορούν να περιοριστούν με τα κατάλληλα μέτρα .

Μία σημαντική παράμετρος που απατεί ιδιαίτερη προστασία είναι για τα ξύλα που

χρησιμοποιούνται σε εξωτερικούς χώρους,η προστασία τους από βιολογικούς κινδύνους,η

οποία γίνεται με εμποτισμό. Ιδιαίτερα στο ξύλο που χρησιμοποιείται σε εξωτερικούς χώρους

γίνεται με εμποτισμό. Για το σκοπό αυτό εφαρμόζονται χημικές ουσίες, ανόργανες και

οργανικές, σε ειδικές εγκαταστάσεις, τα εμποτιστήρια, με πίεση ώστε να διεισδύσουν στη

μάζα του ξύλου,ενώ σε μερικές περιπτώσεις γίνεται επίσης και εμποτισμός με αντιπυρικές

ουσίες ώστε να μειωθεί η ευφλεκτότητα του ξύλου.

Η πυκνότητα του ξύλου είναι πολύ σημαντική ιδιότητα γιατί επηρεάζει όλες τις άλλες ιδιότητες

και χρήσεις του ξύλου.Σημειώενται ότι : τα ξύλα με μεγάλη πυκνότητα παρουσιάζουν

μεγάλη σκληρότητα.

Η ιδιότητα αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για την επιλογή του κατάλληλου είδους ξύλου ανάλογα

με τη χρήση του π.χ για δάπεδα.

Τα ξύλα τα ταξινομούμε σύμφωνα με τη σκληρότητα τους σε : εξαιρετικά σκληρα π.χ έβενος)

,σκληρα (π.χ δρυς,οξιά,ελιά) ,μέτριας σκληρότητας (π.χκαρυδιά,κέδρος,oregon pine,πευκος),

μαλακά (π.χ ελάτη,καστανιλα) πολυ μαλακά (π.χ λεύκα).

Η σκληρότητα του ξύλου επηρεάζει τη δυνατότητα επεξεργασίας του και εξαρτάται από το

ειδικό βάρος του ξύλου, την υγρασία και την κατεύθυνση φόρτισης. Αυξάνεται καθώς

αυξάνεται το ειδικό βάρος και ελαττώνεται µε την αύξηση του ποσοστού της περιεχόµενης

υγρασίας. Για το λόγο αυτό μελετήθηκε και το ποσοστό υγρασίας των διαφόρων ειδών ξύλου.

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 5

Α = Εγκάρσια τομή Β = Ακτινική τομή Γ = Εφαπτομενική τομή

1. Ετήσιος δακτύλιος 1ος 2. Ετήσιος δακτύλιος 2ος 3. Κάμβιο 4. Εξωτερικός φλοιός 5. Εντεριώνη 6. Κύτταρα ξύλου 7. Πρώιμο ξύλο 8. Όψιμο ξύλο

Εικόνα 2: Δράση σηπτικών μυκήτων Εικόνα 3: Στρέβλωση και ραγάδες σε ξύλο

εξαιτίας απότομων μεταβολών υγρασίας

Εικόνα 1: Σχηματική παράσταση τομών τμήματος κορμού.

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 6

Εικόνα 4: Ξύλο που έχει προσβληθεί από μύκητες

(αλλοίωση)

Εικόνα 5: Ανισοτροπία του ξύλου: πολλές ιδιότητες

του ξύλου διαφέρουν ανάλογα με την

διεύθυνση στην οποία αναφερόμαστε

(L=αξονική,R=ακτινική,Τ=εφαπτομενική)

Πηγές εικόνων :

http://docplayer.gr/2608467-V-i-v-l-i-o-g-r-a-f-i-a-tehnitis-xyloyrgos.html http://portal.tee.gr/portal/page/portal/MATERIAL_GUIDES/KSILO

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 7

3. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Για την μελέτη της σκληρότητας του κάθε ξύλου χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος Brinell. Η μελέτη

αυτή έγινε σε 32 διαφορετικά ξύλα. Διατηρώντας σταθερά τα ακόλουθα στοιχεία: οι συνθήκες

του περιβάλλοντος κατά την εκτέλεση της δοκιμής οι οποίες ήταν 19% και 47% υγρασία,η

σκληρότητα του διεισδυτή,το πάχος του εξεταζόμενου δοκιμίου που ήταν 2 εκ. , ο χρόνος

επιβολής της φόρτισης στο δοκίμιο 2 λεπτά και όπως επίσης το φορτίο P για τη διείσδυση στα

υλικά που ήταν 51kg.

Για τη μέτρηση της σκληρότητας χαλύβδινος σφαιρικός διεισδύτης διαμέτρου D 10mm με

καθορισμένο φορτίο P διεισδύει στο κάθε υλικό για διάστημα 2 λεπτών προκαλώντας

καθορισμένο μέγεθος πλαστικής παραμόρφωσης. (Βλ. Εικόνα 6)

Η πειραµατική διάταξη αποτελείται από χαλύβδινο ορθοστάτη, ο οποίος στο πάνω µέρος

φέρει τη διάταξη φόρτισης. Στο άκρο της συσκευής φόρτισης στηρίζεται ο διεισδυτής. Στο

κάτω µέρος του ορθοστάτη υπάρχει η τράπεζα δοκιµής, κάτω ακριβώς από το διεισδυτή,

όπου τοποθετείται το δοκίµιο για τον έλεγχο της σκληρότητας σε διείσδυση. Η συσκευή φέρει

και µηχανισµό ανύψωσης της τράπεζας δοκιµής. Για τον προσδιορισµό του βαθµού

κληρότητας του εξεταζόµενου δοκιµίου επιβάλλεται στο διεισδυτή καθορισµένο φορτίο P, σε

Κg και υπολογίζεται η τιμή της της ουλής d σε mm. (Βλ. Εικόνα 7)

Η υγρασία μετρήθηκε με τη βοήθεια της συσκευής Holzsorten-Tabelle (Ηλεκτρικό

υγρόμετρο).H συσκευή έχει στην κορυφή της 2 βελόνες οι οποίες εισχωρούν στο ξύλο και στη

συνέχεια πατώντας το κουμπί μας δίνει ηλεκτρονικά το ποσοστό υγρασίας του κάθε

ξύλου.(βλ.Εικόνα 8)

Εικόνα 6: Διαδικασία μέτρησης σκληρότητας.

Εικόνα 7: Πειραματική διάταξη για μέτρηση της

σκληρότητας κατά τη μέθοδο Brinell.

Πηγές εικόνων :

Κορωναίος Αίμ. και Γ.Ι. Πουλάκος

(2006), Τεχνικά Υλικά Τόμος 4,Αθήνα

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 8

Εικόνα 8: Ηλεκτρικό υγρόμετρο και

τοποθέτησή του πάνω σε στοιβαγμένη

ξυλεία για μέτρηση της περιεχόμενης

υγρασίας

Πηγές εικόνων :

http://docplayer.gr/2608467-V-i-v-l-i-o-g-r-a-f-i-a-tehnitis-xyloyrgos.html http://portal.tee.gr/portal/page/portal/MATERIAL_GUIDES/KSILO

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 9

4. ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Η πειραματική διαδικασία αρχίσε με την τοποθέτηση του εξεταζόμενου δοκιμίου στην τράπεζα

δοκιμής. Η τράπεζα ανυψώθηκε με το μοχλό ανύψωσης έως ότου το δοκίμιο να έρθει σε

επαφή με τον διεισδύτη. Αμέσως μετά έγινε απελευθέρωση του φορτίου με τον μοχλό για 2

λεπτά (Βλ. Εικόνα 9). Για την μέτρηση του βάθους διείσδυσης μετρήθηκε η διάµετρος d της

ουλής η οποία προσδιορίστηκε µε τη βοήθεια µικροµετρικής διόπτρας και με αυτό τον τρόπο

μέσω του εξής τύπου HB=

υπολογίστηκε ο βαθμός σκληρότητας για κάθε ένα από

τα 32 δοκίμια. Η υγρασία μετρήθηκε με τη βοήθεια της συσκευής Holzsorten-Tabelle (Βλ.

Εικόνα 10).

Εικόνα 9: Τοποθέτηση του

εξεταζόμενου δοκιμίου στην

τράπεζα δοκιμής και

απελευθέρωση του φορτίου κατα

την μέτρηση της σκληρότητας.

Εικόνα 10: Συσκευή Holzsorten-

Tabelle, για τη μέτρηση της

υγρασίας του ξύλου.

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 10

5. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

Στον Πίνακα 1 φαίνονται η διάμετρος d της ουλής του κάθε δοκιμίου (Βλ. Εικόνα 11), το

ποσοστό υγρασίας του και ο βαθμός σκληρότητας ο οποίος βρέθηκε μέσω του τύπου

HB=

.

Πίνακας 1:

Διάμετρος Σκληρότητα Υγρασία

1.Οξιά d: 5mm HB=2,42 8,8%

2.Σιμομαόνι d: 4mm HB=3,89 7,7 %

3.Δεσποτάκι d: 4mm HB=3,89 9%

4.Μαόνι ογκομές d: 5,5mm HB=1,97 8,6%

5.Λίμπα d: 6,5mm HB=1,35 10,5%

6.Καρυδιά d: 4,5mm HB=3,04 9%

7.Σουηδικό πεύκο d: 6mm HB=1,62 8,4%

8.Δρυς Αμερικής d: 4mm HB=3,89 8,3%

9.Όρεϊγκον d: 6mm HB=1,62 9,3%

10.Λιμπαλι d: 4mm HB=1,14 5,5%

11.Πεύκο Φιλανδίας d: 7mm HB=2,42 5,5%

12.Κελεμπέκ d: 5mm HB=1,97 6%

13.Συκιά d: 5,5mm HB=1,62 5%

14.Φλαμούρι d: 6mm HB=3,04 4,3%

Εικόνα 11: Μέτρηση διαμέτρου

d της ουλής που προκλήθηκε

κατα τη πειραματικη διαδικασία

στο ξύλο Λίμπα

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 11

15.Ιρόκο d: 4,5mm HB=3,04 5,1%

16.Πιτς Παϊν d: 4,5mm HB=3,04 4,8%

17.Κερασιά d: 5mm HB=2,42 4,9%

18.Κέδρος d: 5mm HB=2,42 5%

19.Καραγάτσι d: 5mm HB=2,42 5,3%

20.Λεύκη d: 8mm HB=0,81 4,8%

21.Οπεπε d: 4mm HB=3,89 5,5%

22.Τετρ d: 5mm HB=2,42 4%

23.Έλατο d: 6mm HB=1,62 4,8%

24.Έλαια d: 4mm HB=3,89 5,3%

25.Οξιά Εγχώρια d: 4mm HB=3,89 4%

26.Κυπαρισσος d: 6mm HB=1,62 5,2%

27.Λεμονιά Αφρικής d: 4mm HB=3,89 4,4%

28.Μουριά d: 4mm HB=3,89 5,6%

29.Καστανιά d: 5,5mm HB=1,97 6,2%

30.Νιαγκόν d: 4,5mm HB=3,04 4,5%

31.Λοβόα d: 5mm HB=2,42 5,5%

32.Ακακία d: 4,5mm HB=3,04 5,5%

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 12

6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Αρχειοθετώντας τα αποτελέσματα που έχουν προκύψει σε μια γραφική παράσταση

(Βλ.Εικόνα 12) καταλαβαίνουμε ότι όσο μεγαλύτερη είναι η διάμετρος d της ουλής που έχει

προκληθεί στο κάθε δοκίμιο τόσο μικρότερη είναι η σκληρότητα του δοκιμίου δηλαδή d↓άρα

ΗΒ ↑ και ισχυεί και το αντίθετο.Αυτό το καταλαμβαίνουμε και από τη σχέση που συνδέει τις

δύο αυτές παραμέτρους οι οποίες είναι αντιστρόφως ανάλογες. HB=

0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5

Λεύκη

Πεύκη Φιλανδίας

Λίμπα

Φλαμούρι

Σουηδικό πεύκο

Όρεϊγκον

Κυπαρισσός

Ελατο

Συκιά

Μαόνι ογκομές

Καστανιά

Τετρ

Λοβόα

Κερασιά

Κελεμπέκ

Κέδρος

Καραγάτσι

Oξιά

Πιτς Παϊν

Νιαγκόν

Καρυδιά

Ιρόκο

Ακακία

Σιμομαόνι

Οπεπε

Οξια Εγχώρια

Μουριά

Λιμπαλι

Λεμονιά Αφρικής

Ελαια

Δρυς Αμερικής

Δεσποτάκι

Σ κ λ η ρ ό τ η τ α

Σκληρότητα

Εικόνα 12: Σκληρότητα σε διάφορα είδη ξύλου

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 13

Έτσι σύμφωνα με τα δικά μας δεδομένα τα ξύλα τα οποία έχουν μεγαλύτερο βαθμό

σκληρότητας από τα υπόλοιπα είναι αυτά με τη διάμετρο της ουλής ίση με 4mm τα οποία είναι

το σιμομαόνι, το δεσποτάκι,ο δρυς Αμερικής ,το λιμπάλι, το οπεπε,έλαια,η οξια εγχώρια ,η

λεμονιά και η μουριά.

Ειδικά Θέματα Τεχνολογίας Δομήσιμων Υλών 5ο Εξάμηνο 2016-2017

Page 14

7. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γεωργίου Μ,(2016) ,' Αναγνώριση ξύλου', <

http://users.teilar.gr/~mantanis/News.Wood_identification.pdf> τελευταία επίσκεψη : 28/11/16

Κακαράς Ι., Προστασία Ξύλινων κατασκευών από έντομα σε διατηρητέα κτίρια και

μοναστήρια, «Ξύλο – Έπιπλο»,

Κακαράς Ι., Τυποποίηση ξύλου – επίπλου στην Ελλάδα και στην Ευρώπη,

Κατσαραγάκης Ε.Σ. ,(2000), Ξύλινες Κατασκευές,Αθήνα

Κορωναίος Αίμ. και Γ.Ι. Πουλάκος (2006), Τεχνικά Υλικά Τόμος 4,Αθήνα

Μαντάνη Γ. ,(2003), Δομή και ιδιότητες του ξύλου,Καρδίτσα

Μαντάνης Γ. ,(199), Επιστήμη του Ξύλου. Μέρος Ι. Δομή του ξύλου & Μέρος ΙΙ. Ιδιότητες του

ξύλου

Μέντρια Κ. και Πανταζοπούλου Π., 'Σκληρομέτρηση'

<https://eclass.upatras.gr/modules/document/file.php/CMNG2156/%CE%92%CE%99%CE%

92%CE%9B%CE%99%CE%9F%CE%93%CE%A1%CE%91%CE%A6%CE%99%CE%91/A_

4_5%20%CE%A3%CE%BB%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%84%CE%B7%CF%84%CE

%B1%20ROUTOULAS%20TEI%20PEIRAIAS.pdf> τελευταία επίσκεψη : 28/11/16

Μουτσόπουλος Ν.(1997), Οικοδομική Ξυλεία Διαχρονική Διερεύνηση, Θεσσαλονίκη

Ρίζος Δ. ,(1998), Οι Ξύλινες Κατασκευές και τα Αντικολλητά Ξύλα

Σιμόπουλος Κ., (1985), Για να καταλάβεις το ξύλο,Αθήνα

Τουλιάτος Π., Τσακανίκα Ε, Κοντεας Ζ. , Το ξύλο και η ξύλινη κατασκευή, Αθήνα

Τσουμής Γ., (1983), Επιστήμη του Ξύλου. Τόμος Α – Δομή και Ιδιότητες,Θεσσαλονίκη

Τσουμής Γ.,(1992) Επιστήμη και Τεχνολογία του Ξύλου, Τόμοι Α΄ κ Β΄, Θεσσαλονίκη

Τσουμής Γ.,(1997) Το ξύλο ως υλικό: Δομή και Ιδιότητες, Θεσσαλονίκη