Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

i

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΟΡΙΣΜΟΙ ΕΝΝΟΙΩΝ .................................................................................................................................................................................2

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ.............................................................................................................................................................................. 2 ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ ............................................................................................................................................................................... 2 Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ....................................................................................................................... 2 ΤΥΠΟΙ – ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ .......................................................................................................................... 2 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ............................................................................................................................................ 4 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ............................................................................................................................................... 5 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ................................................................................................... 6 ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ............................................................................................................................................... 6 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ................................................................................................... 6 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ .......................................................................................................................................................... 7 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ .................................................................................................................................................... 7

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ................................................................................................................................7

ΝΟΜΟΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ .....................................................................................................................................................8

ΝΟΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ...................................................................................................................... 8 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ – ΜΝΗΜΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ .............................................................. 8 ΜΟΥΣΕΙΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ .......................................................................................................................................... 9 ΠΕΡΙΠΑΤΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ...................................................................................................................................... 11 Η Πόλη της Θεσσαλονίκης στο πέρασμα των αιώνων ............................................................................................ 12 1ος Περίπατος Από την Παραλία και το Λευκό Πύργο στο Σιντριβάνι, στην Αγίου Δημητρίου και την Αγίας Σοφίας .......................................................................................................................................................................... 12 2ος Περίπατος Από την Αγίας Σοφίας και την Αγίου Δημητρίου στην Ίωνος Δραγούμη και την Παραλία ................................................................................................................................................................................... 12 3ος Περίπατος Από την Αγορά του Λιμανιού στην Αγίου Δημητρίου, στα Δυτικά Τείχη και το Φρούριο Βαρδαρίου .............................................................................................................................................................................. 12 4ος Περίπατος Από τα Ανατολικά Τείχη και την Αγίου Δημητρίου στις Παρυφές της Άνω Πόλης – Ολυμπιάδος ............................................................................................................................................................................ 12 5ος Περίπατος Η Άνω Πόλη από την Ολυμπιάδος στα Τείχη της Ακρόπολης................................................. 12 6ος Περίπατος Η Ακρόπολη και το Επταπύργιο ....................................................................................................... 12 ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ................................................................................................................................................................ 13

ΝΟΜΟΣ ΠΙΕΡΙΑΣ .................................................................................................................................. 16 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ - ΜΟΥΣΕΙΑ............................................................................................................................... 16 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ............................................................................................................................................... 18 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ .......................................................................................... 19

ΝΟΜΟΣ ΣΕΡΡΩΝ .................................................................................................................................. 20 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ - ΜΟΥΣΕΙΑ............................................................................................................................... 20 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ............................................................................................................................................... 21 ΜΟΝΕΣ ..................................................................................................................................................................................... 22 ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ................................................................................................................................................................ 23

ΝΟΜΟΣ ΚΙΛΚΙΣ .................................................................................................................................... 24 ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ .................................................................................................................................................... 24 ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ................................................................................................................. 24 ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ................................................................................................................................................................ 25

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

ii

ΝΟΜΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ......................................................................................................................... 27 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ – ΜΝΗΜΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ............................................................ 27 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ............................................................................................................................................... 30 ΗΘΗ - ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ................................................................................................................................................... 30

ΝΟΜΟΣ ΠΕΛΛΑΣ .................................................................................................................................. 31 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ..................................................................................................................................................... 31 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ............................................................................................................................................... 32 ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ................................................................................................................................................................ 32

ΝΟΜΟΣ ΗΜΑΘΙΑΣ ............................................................................................................................... 34 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ..................................................................................................................................................... 34 ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ .................................................................................................................................................... 37 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ........................................................................................................................................... 37 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ................................................................................................................................................ 38 ΧΟΡΟΙ ΗΜΑΘΙΑΣ .................................................................................................................................................................. 38

ΝΟΜΟΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ....................................................................................................................................................... 40

ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ............................................................................................................................. 40 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ - ΜΟΥΣΕΙΑ............................................................................................................................... 40 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ............................................................................................................................................... 42 ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ................................................................................................................................................................ 43 Έθιμα ........................................................................................................................................................................................ 43

ΝΟΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ........................................................................................................................... 45 ΜΟΥΣΕΙΑ - ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ............................................................................................................................... 45 ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ................................................................................................................................................. 46 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ................................................................................................................................................ 47 ΕΘΙΜΑ ...................................................................................................................................................................................... 47

ΝΟΜΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ............................................................................................................................. 48 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ..................................................................................................................................................... 48 ΜΟΥΣΕΙΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ................................................. 48 ΟΙΚΙΣΜΟΙ – ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ....................................................................................... 48 ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΉΘΗ & ΈΘΙΜΑ ............................................................................................................................................. 48

ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ............................................................................................................................... 49 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ-ΜΟΥΣΕΙΑ................................................................................................................................. 49 ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΜΟΝΕΣ .................................................................................................................................................... 51 ΑΛΛΑ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ............................................................................................................................................................... 52 ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΚΟΖΑΝΗΣ .............................................................................................................................................. 54 ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ .................................................... 54 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ............................................................................................................................................... 55 ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ................................................................................................................................................................ 56

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

iii

ΝΟΜΟΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ .............................................................................................................................................. 58

ΝΟΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ............................................................................................................................... 58 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ......................................................................................................................................................... 58 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ-ΜΟΥΣΕΙΑ................................................................................................................................. 58 ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ........................................................................................................................................................... 59 ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ – ΜΝΗΜΕΙΑ................................................................................................................................................... 59 ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΉΘΗ & ΈΘΙΜΑ ............................................................................................................................................. 60 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ. ..................................................................................................................................................... 60

ΝΟΜΟΣ ΔΡΑΜΑΣ ................................................................................................................................. 61 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ-ΜΟΥΣΕΙΑ................................................................................................................................. 61 ΟΙΚΙΣΜΟΙ- ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ......................................................................................... 61 ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΉΘΗ & ΈΘΙΜΑ ............................................................................................................................................. 62

ΕΠΟΧΕΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΠΟΥ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΟΧΗ ..................................................................................................................................... ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΕΝΤΟΝΗ ΖΗΤΗΣΗ ..................................................................................................................................................... 63

ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΣΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΝΟΜΑΡΧΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ .... 64

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ...................................... 66

ΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΑΥΤΗΣ (ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ,

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ) .........................................................................................................................................................................................

ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ .......................................................................................................................................................................... 67 ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ..................................................................................................................................................................... 67

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...................................................................................................................................................................... 68 ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ .................................................................................................................................................................... 68

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

i

Τα τελευταία χρόνια οι υφιστάμενες πολιτικοοικονομικές συνθήκες έχουν μεταβάλει

σημαντικά τον τρόπο ζωής των πολιτών, οι οποίοι έχουν, ως τουρίστες, πολύ διαφορετικές συνήθειες σε σύγκριση με άλλες δεκαετίες.

Παρόλα αυτά ως τουρίστες δεν χάνουν τον ενδιαφέρον τους για τα αρχαιολογικά μνημεία ενός τόπου. Μπορούν πλέον να ενημερωθούν, να συγκρίνουν και να επιλέξουν τις καλύτερες τουριστικές προτάσεις ανάλογα με τις απαιτήσεις και την οικονομική τους κατάσταση, ενώ η ανάπτυξη και διάδοση του Διαδικτύου έχει μεταβάλλει τον τρόπο με τον οποίο οι τουρίστες αναζητούν, ενημερώνονται, συγκρίνουν και επιλέγουν τουριστικά προϊόντα.

Εξαιτίας όλων των παραπάνω παραγόντων, ο ανταγωνισμός αυξάνεται συνεχώς και η προσέλκυση των τουριστών γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη διαδικασία. Ειδικά στην Ελλάδα, όπου τα έσοδα από την τουριστική βιομηχανία αποτελούν σημαντική πηγή εθνικού πλούτου απ’ τη μία και το τουριστικό προϊόν της χώρας αντιμετωπίζει σημαντικό ανταγωνισμό σε επίπεδο εποχικότητας, τιμών, υπηρεσιών και ποιότητας απ’ την άλλη, είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η ανάδειξη του Πολιτιστικών Μνημείων ενός τόπου και να δοθεί προσοχή από την πολιτεία, τους αρμόδιους φορείς αλλά και τις τουριστικές επιχειρήσεις όσον αφορά την ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του ελληνικού αλλά και του τοπικού τουρισμού.

Οι μαθητές

Οι επιβλέποντες καθηγητές

Αναστασοπούλου Βιβή Αναστασοπούλου Πολυξένη Διαμαντίδου Λίτσα Κάτσι Λεονόρα Λάχανη Τζένη Λιακόπουλος Αποστόλης Μάγου Ιωάννα Μπαλτζή Κλειώ Παπαδοπούλου Σαββίνα Πιτσιάβα Χρύσα Σπανού Ελένη Σφέλιουρα Αναστασία Τάσι Άντζελα Τσακίρη Έλλη

ΤΑΣΤΣΟΓΛΟΥ ΒΗΘΛΕΕΜ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ ΠΕ09 ΛΙΟΥΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΕ18.35

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

2

ΟΡΙΣΜΟΙ ΕΝΝΟΙΩΝ

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Ο τουρισμός είναι αποτέλεσμα μεμονωμένης ή ομαδικής μετακίνησης ανθρώπων σε διάφορους τουριστικούς προορισμούς και η διαμονή τους σε αυτούς επί τουλάχιστον ένα 24ωρο με σκοπό την ικανοποίηση των ψυχαγωγικών τους αναγκών.

Ο τουρισμός είναι ένας πολύ διαδεδομένος τρόπος ψυχαγωγίας, ειδικά

στον Δυτικό Κόσμο ενώ παράλληλα αποτελεί μια πολύ μεγάλη βιομηχανία και σημαντικότατη πηγή εσόδων για παραδοσιακά τουριστικές χώρες όπως την Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία και την Ελλάδα.

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ

Τουρίστες είναι τα άτομα που επισκέπτονται μια χώρα και διαμένουν σε

αυτήν τουλάχιστον επί ένα 24ωρο, και των οποίων οι λόγοι επίσκεψης είναι τις περισσότερες φορές διακοπές, επαγγελματικοί, υγείας, σπουδές, συμμετοχή σε αποστολή ή σύσκεψη ή συνέδριο, επίσκεψη φίλων ή συγγενών, θρησκευτικοί και άθληση. Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Αν μιλήσουμε για την εμφάνιση του τουριστικού φαινομένου στην Ελλάδα

θα πρέπει να ανατρέξουμε στις αρχές του 19ου αιώνα και όχι στη σύγχρονη μεταπολεμική περίοδο που ακολούθησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου στρέφεται αυτόματα η σκέψη, καθότι υπήρξε όντως ραγδαία άνοδος των τουριστών στη χώρα μας. ΤΥΠΟΙ – ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Ο τουρισμός μπορεί να ταξινομηθεί σε πολλές κατηγορίες και με πολλά και διαφορετικά κίνητρα. Καθότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να παρουσιαστούν όλες οι κατηγορίες, θα αναλύσουμε τις κυριότερες από αυτές. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Εγχώριος τουρισμός : ο τουρισμός των κατοίκων μίας χώρας όταν ταξιδεύουν μόνο εντός αυτής (πχ. ένας Αθηναίος πηγαίνει στην Τρίπολη) Εξερχόμενος τουρισμός : αφορά στους μόνιμους κατοίκους μίας χώρας οι οποίοι ταξιδεύουν σε μία άλλη χώρα (πχ. ένας Έλληνας που ταξιδεύει στη Γαλλία) Εισερχόμενος τουρισμός : ο τουρισμός των αλλοδαπών οι οποίοι ταξιδεύουν σε δεδομένη χώρα (πχ. ένας Γάλλος που ταξιδεύει στην Ελλάδα) Διεθνής τουρισμός : το σύνολο του εισερχόμενου και του εξερχόμενου τουρισμού.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

3

Εσωτερικός τουρισμός : το σύνολο του εγχώριου και του εισερχόμενου τουρισμού Εθνικός τουρισμός : το σύνολο του εγχώριου και του εξερχόμενου τουρισμού.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΚΙΝΗΤΡΑ

Η ανάλυση των επιμέρους κινήτρων που ενεργοποιούν τα άτομα να

συμμετέχουν στις τουριστικές μετακινήσεις και να καταναλώνουν τα ετερογενή τουριστικά προϊόντα, δίνει τη δυνατότητα να ταξινομήσουμε τον τουρισμό σε μεγάλες κατηγορίες.

Τα κίνητρα βάσει των οποίων οι άνθρωποι αποφασίζουν να επισκεφθούν ένα τόπο εντός ή εκτός των συνόρων της χώρας συνοψίζονται ως εξής: ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

Κίνητρο γι ’αυτή τη μορφή τουρισμού είναι η διάθεση του ανθρώπου να διασκεδάσει, να ψυχαγωγηθεί, να ξεκουραστεί, να ξεφύγει από την καθημερινότητα και γενικότερα να αναζητήσει ένα διαφορετικό τρόπο ζωής έστω και για λίγες μέρες. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Αυτός ο τύπος τουρισμού περιλαμβάνει όλες εκείνες τις κατηγορίες ατόμων που μετακινούνται για επαγγελματικούς λόγους. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΥΓΕΙΑΣ

Αυτός ο τύπος τουρισμού αφορά τα άτομα που μετακινούνται για λόγους θεραπείας, αναζωογόνησης και υγιεινής διαβίωσης. ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ

Πρόκειται για τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, τις κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες που αποτελούν ισχυρή έλξη για τον τουρίστα-καταναλωτή. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα στοιχεία εκείνα που συνθέτουν την πολιτιστική κληρονομιά μιας χώρας, όπως μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι , παραδοσιακές εκδηλώσεις, φεστιβάλ, φολκλόρ και θα πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι τα κίνητρα της κατηγορίας αυτής ασκούν περιορισμένη επίδραση στο σημερινό σύγχρονο μαζικό τουρισμό, που στην πλειοψηφία του είναι «αντιπνευματικός», σε αντίθεση με τον τουρισμό των περασμένων ετών, όπου τα πολιτιστικά κίνητρα ήταν σε μια από τις πρώτες θέσεις για την τελική απόφαση του τουριστικού προορισμού.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

4

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ

τα κίνητρα αυτά χρησιμοποιούνται σαν βασικά στοιχεία κάθε διαφημιστικής εκστρατείας προσέλκυσης τουριστών, γιατί απευθύνονται κυρίως στην ευαισθησία που έχουν οι άνθρωποι μπροστά σε κάθε προσφορά, που τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και προβολής έχουν τη δυνατότητα να την εμφανίζουν σαν προσφορά σε «τιμή ευκαιρίας». ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΚΙΝΗΤΡΑ

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι εσωτερικές παρορμήσεις των τουριστών που οφείλονται στην ψυχολογική ανάγκη της εναλλαγής, αναζητώντας κάτι το νέο, κάτι το διαφορετικό.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Η αστικοποίηση του ανθρώπου συνέτεινε στην ανάπτυξη του πολιτισμού του, του συνόλου δηλαδή των τεχνικών και πνευματικών του επιτευγμάτων ανά την υφήλιο. Το έδαφος που καλλιεργήθηκε ο ανθρώπινος πολιτισμός ήταν η συγκέντρωση ανθρώπων σε πόλεις και η προσαρμογή τους στον εξελιγμένο αυτό τρόπο ζωής εκεί: Λόγω της διαβίωσης με συνανθρώπους και της αναγκαστικής εγγύτητας (γειτονίας), ισχυροποιούνται και εδραιώνονται καταρχήν οι καλοί τρόποι ώστε να προκύπτει ένα πρώτο δυναμικό ευστάθειας. Η ασφάλεια που παρέχεται σε συνδυασμό με τη δυνατότητα να μην εργάζονται σκληρά όλοι για τα προς το ζειν δίνουν τη δυνατότητα της ανάπτυξης των τεχνών, του συστήματος παιδείας, της φιλοσοφίας και των επιστημών.

Η πολιτισμική ανάπτυξη του ανθρώπινου γένους, διαιρούμενη γεωγραφικά, είναι η πολιτιστική δράση (υλικά και πνευματικά έργα, δραστηριότητες και έθιμα) και η πνευματική καλλιέργεια ή «culture» (αξίες, παραδόσεις, παιδεία, μόρφωση, αισθητική, εκλέπτυνση συμπεριφοράς) που συνισταμένα διαμορφώνουν τον τρόπο ζωής των ανθρώπων κατά τόπους. Ένας πολιτισμός δεν έχει απαραίτητα τοπικό χαρακτήρα. Μπορεί να διαχέεται γεωγραφικά και με άλλα κοινωνικά κριτήρια που του δίνουν ταυτότητα, όπως η φυλή, η εθνικότητα, η θρησκεία, η γλώσσα, η μόδα ή κάποιος άλλος παράγοντας κοινωνικής συνοχής. Ένας πολιτισμός μπορεί να χαθεί, αν αλλοιωθούν σε μεγάλο ποσοστό στοιχεία της πολιτισμικής του ταυτότητας. Παρόλο που οι πολιτισμοί χάνονται ή εξελίσσονται σε νέα πολιτισμικά μορφώματα, κάποιοι αφήνουν πίσω τους πνευματικά επιτεύγματα ως παγκόσμια κληρονομιά όπως για παράδειγμα η Δημοκρατία ή το Ρωμαϊκό δίκαιο.

Σήμερα η παγκοσμιοποίηση, κάτω από την ομπρέλα ενός πανανθρώπινου πολιτισμού, υπόσχεται και ως ένα σημείο δημιουργεί συνθήκες για την ανάπτυξη κοινών στοιχείων με ενωτικό ρόλο σε παγκόσμια κλίμακα όπως οι ηθικές αξίες, η κοινωνική νοημοσύνη και η οικολογική συνείδηση. Η προσπάθεια για ενιαία πνευματική καλλιέργεια της παγκόσμιας κοινότητας μέσα σε δυναμικό συνοχής κοινού συστήματος αξιών έχει την έννοια της «συλλογικής

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

5

νοημοσύνης» προς χάριν, πέραν του «ευ ζειν», της ίδιας της επιβίωσης του ανθρώπινου πολιτισμού στα δύσκολα σημεία της εξέλιξής του.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Ο πολιτιστικός τουρισμός ορίζεται ως η κυκλοφορία των ατόμων στα πολιτιστικά αξιοθέατα μακριά από τον τόπο κανονικής διαμονής, με την πρόθεση να συλλέξουν νέες πληροφορίες και εμπειρίες για να ικανοποιήσουν τις πολιτιστικές τους ανάγκες. Αυτή η μορφή τουρισμού είναι όλο και πιο δημοφιλής σε ολόκληρο τον κόσμο και επιβεβαιώνεται από μια έκθεση του ΟΟΣΑ το 2009, η οποία αναφέρεται στο ρόλο του πολιτιστικού τουρισμού για την περιφερειακή ανάπτυξη διαφόρων περιοχών του κόσμου.

Η ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού δεν δημιουργεί μόνο μια αίσθηση γνώσης και υπερηφάνειας για την τοπική ιστορία και ταυτότητα αλλά βοηθά στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, στην οικονομική ανάπτυξη και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε και στέλνει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για έγκριση την Πρόταση: ότι το Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς θα απονέμεται σε μνημεία και φυσικούς, αρχαιολογικούς, αστικούς ή πολιτιστικούς χώρους, οι οποίοι έχουν διαδραματίσει ένα σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή ιστορία, στον ευρωπαϊκό πολιτισμό και στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Το Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς θα μπορεί να απονέμεται και σε τόπους μνήμης, καθώς και στην άυλη κληρονομιά ως συνδεόμενη με ένα τόπο, συμπεριλαμβανομένης της σύγχρονης πολιτιστικής κληρονομιάς. Μεταξύ των στόχων αυτής της νομοθετικής πρότασης είναι η ενίσχυση των γνώσεων των νέων για την κοινή πολιτιστική τους κληρονομιά και η τόνωση της συνείδησης της ευρωπαϊκής τους ταυτότητας, καθώς και η προβολή των χώρων ως τουριστικών προορισμών, περιορίζοντας ταυτόχρονα τις δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις εις βάρος των χώρων ή της περιοχής η οποία τους περιβάλλει.

Στη πρωτοβουλία αυτή θα συμμετάσχουν μόνο τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη δυνατότητα να προεπιλέξουν το πολύ δύο χώρους ανά διετία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιλέγει ένα χώρο ανά κράτος και επί πλέον δίνεται η δυνατότητα στα κράτη μέλη να μπορούν να επιλέγουν χώρους από κοινού (διεθνικοί χώροι) στους οποίους θα δίνεται ιδιαίτερη προσοχή.

Για την Ελλάδα το Σήμα Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς πρέπει να αποτελέσει τον καταλύτη για τη δημιουργία ενός Δικτύου Περιοχών Πολιτιστικής Κληρονομιάς το οποίο εμπλουτιζόμενο με ειδικές μορφές τουρισμού, όπως ο Αθλητικός Τουρισμός, θα μπορέσει να αναπτύξει ένα καινοτόμο τουριστικό προϊόν, το οποίο θα συμβάλλει άμεσα στην Οικονομική Ανάπτυξη της Ελλάδος.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

6

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Οι κλάδοι που επωφελούνται σε μεγαλύτερο βαθμό από τον τουρισμό είναι το εμπόριο, ο κλάδος της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.

Θετικά επηρεάζεται η επιχειρηματική δραστηριότητα στις κατασκευές και τις τηλεπικοινωνίες ενώ σημαντική είναι η συνεισφορά του τουρισμού στον Πρωτογενή Τομέα (Γεωργία, Κτηνοτροφία και Αλιεία) και στην εγχώρια βιομηχανική παραγωγή.

Η προκαλούμενη επίδραση από την αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών εκτιμάται στα 13,9δισ ευρώ.

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η τουριστική ανάπτυξη επιδρά στο κοινωνικό σύστημα τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Αυτό εξαρτάται από το είδος του τουρισμού που αναπτύσσεται στην περιοχή, αλλά και από το βαθμό συνοχής των εσωτερικών κοινωνικών δομών των κοινοτήτων υποδοχής. Καθοριστικός είναι και ο ρόλος των κρατικών φορέων, αφού με τη θέσπιση μέτρων μπορούν να περιορίσουν τις αρνητικές επιδράσεις.

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Ο τουρισμός, μέσα από τις δραστηριότητές του, επιδρά σε πολύ μεγάλο βαθμό με το φυσικό περιβάλλον, σε σημείο που όταν υποβαθμίζεται το φυσικό περιβάλλον να πλήττει το τουριστικό προϊόν. Αυτό οφείλεται στην μορφή του μαζικού – βιομηχανοποιημένου που έχει πάρει ο τουρισμός τις τελευταίες δεκαετίες.

Οι αρνητικές επομένως επιδράσεις του τουρισμού στο φυσικό περιβάλλον εμφανίζονται όταν ο τουρισμός ξεπερνά τη φέρουσα ικανότητα του φυσικού περιβάλλοντος, όταν δηλαδή η τουριστική ανάπτυξη ξεπεράσει τα όρια αντοχής του τόπου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της τουριστικής ανάπτυξης, την υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και του φυσικού περιβάλλοντος.

Από την άλλη πλευρά όμως υπάρχουν παραδείγματα όπου η τουριστική ανάπτυξη ωφέλησε το φυσικό περιβάλλον, προστατεύοντας το, για λόγους διατήρησης ή βελτίωσης της ελκυστικότητας του τουριστικού προϊόντος.

Έχουν δημιουργηθεί πολλές πλατείες και πάρκα στις τουριστικές περιοχές. Σε άλλες περιπτώσεις κάποιες περιοχές ανακηρύσσονται προστατευόμενες όπως το δασικό πάρκο της Βάλια Κάλντα το οποίο θεωρείται κιβωτός άγριας ζωής, το φαράγγι της Πορτίτσας , το φαράγγι του Σπηλαίου στο Ζιάκα, το φαράγγι στο κάστρο Σερβίων Κοζάνης κ.τ.λ.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

7

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ

Γενικά, με τον όρο τουριστική ζήτηση ορίζεται η ποσότητα ενός

τουριστικού προϊόντος που ένα σύνολο ατόμων μπορεί και θέλει να αγοράσει σε μια συγκεκριμένη τιμή, κατά τη διάρκεια μίας δεδομένης χρονικής περιόδου.

Η ζήτηση τουριστικών προϊόντων μιας χώρας προορισμού είναι το αποτέλεσμα της καταναλωτικής συμπεριφοράς των τουριστών. Οι τουρίστες με τη χρήση ή κατανάλωση των τουριστικών προϊόντων επιδιώκουν να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή ωφέλεια ή χρησιμότητα. Αυτό επιτυγχάνεται με την ορθολογική τους συμπεριφορά η οποία συνίσταται στην επιλογή εκείνων των τουριστικών προϊόντων και στις επιθυμητές ποσότητες και ποικιλίες που τους επιτρέπει το εισόδημά τους. Σε περίπτωση που οι τιμές των τουριστικών προϊόντων ή το εισόδημά των τουριστών μεταβληθούν τότε αλλάζουν την καταναλωτική τους συμπεριφορά και έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν το τουριστικό προϊόν, που στην πρώτη περίπτωση είχαν επιλέξει, με κάποιο άλλο υποκατάστατο προϊόν ή να αγοράσουν διαφορετικές ποσότητες αυτού δηλ. αγορά μερικών στοιχείων του τουριστικού προϊόντος.

ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ

Με τον όρο τουριστική προσφορά εννοούμε την ποσότητα των

τουριστικών προϊόντων (αγαθών και υπηρεσιών) που προσφέρονται σε μια αγορά σε συγκεκριμένη τιμή. Τα τουριστικά προϊόντα που προσφέρονται αποσκοπούν στην ικανοποίηση των τουριστικών αναγκών των ανθρώπων. Εννοιολογικά η προσφορά τουριστικών προϊόντων δεν διαφέρει από την αντίστοιχη προσφορά άλλων προϊόντων της οικονομίας, όπως για παράδειγμα των βιομηχανικών, αγροτικών προϊόντων κλπ. Η διαφορά αυτή προκύπτει από το γεγονός ότι η τουριστική προσφορά χαρακτηρίζεται από μεγάλη ετερογένεια, δηλαδή από μεγάλο αριθμό διαφορετικών προϊόντων, που άλλοτε είναι αγαθά, όπως για παράδειγμα τα τουριστικά βιομηχανικά αγαθά (π.χ. παραγωγή αμοιωμάτων αρχαίων αγαλμάτων), που άλλοτε είναι φυσικοί πόροι, (π.χ. το φυσικό φως) και που άλλοτε είναι υπηρεσίες, (π.χ. ξενοδοχειακές υπηρεσίες).

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Η ιστορία της Μακεδονίας έχει τις ρίζες της στους πολύ παλιούς χρόνους. Αρχίζει απ' την αρχαιότητα και φτάνει, μέσα απ' τους αιώνες, γεμάτη λαμπρές ενδιαφέρουσες σελίδες αγώνων, ηρωισμού, πολιτισμού, δράσης, καταστροφών, νικών και δόξας, στις δικές μας μέρες.Τα ονόματα Μακεδονία και Μακεδόνας προέρχονται απ' τη δωρική λέξη μάκος (που σημαίνει μήκος) και δήλωνε ότι η Μακεδονία είναι η χώρα με τους ψηλούς, μακριούς, ανθρώπους. Άλλη τους ονομασία ήταν Μακέτες και η χώρα Μακετία. Με τον όρο Μακεδονία εννοείται το αρχαίο βασίλειο της Μακεδονίας των Δωριέων Ελλήνων. Eνώ η έννοια Μακεδονία, σαν γεωγραφική και πολιτική οντότητα, ολοκληρώθηκε κατά τους κλασικούς χρόνους. Η Μακεδονία μπαίνει στην ιστορία της Ελλάδας με το γιο του Αμύντα, τον Αλέξανδρο τον Α' (498-454), το γνωστό ως Φιλέλληνα (=

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

8

πατριώτη), που ήταν αρκετά δραστήριος, έξυπνος και δυναμικός κι έβαλε τις στρατιωτικές και πολιτικές βάσεις του μακεδονικού κράτους.

ΝΟΜΟΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΝΟΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ – ΜΝΗΜΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

ΚΑΜΑΡΑ-ΡΟΤΟΝΤΑ-ΓΑΛΕΡΙΑΝΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ

H Pοτόντα θυμίζει το Πάνθεον και ο τρούλος της δημιουργεί συναισθήματα ψυχικής ανάτασης. O μιναρές προστέθηκε το 1550-1, όταν ο Σουλεϊμάν Xορτατζή Eφέντης τη μετέτρεψε σε τζαμί. Ένα από τα πιο σημαντικά ορόσημα της Θεσσαλονίκης και τμήμα ενός ευρύτερου συγκροτήματος ανακτόρων με μεγάλη ιστορία. Χτίστηκε ως ένα τεράστιο συγκρότημα ανακτόρων στις αρχές του 4ου αιώνα στο νοτιοανατολικό τμήμα της τότε περιτειχισμένης πόλης. Τα κτίρια έγιναν διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της πόλης. Έφταναν από τη Ροτόντα έως τη θάλασσα και από το ανατολικό τείχος της πόλης ως την περιοχή μεταξύ πλατείας Ναβαρίνου - Αγίας Σοφίας. Το συγκρότημα περιλάμβανε τη Ροτόντα (ονομάζεται και Άγιος Γεώργιος, καθώς πήρε το όνομα από το εκκλησάκι που υπάρχει απέναντι από τη δυτική της είσοδο), τη θριαμβική αψίδα, δηλαδή την Καμάρα και το ανακτορικό σύνολο στην πλατεία Ναβαρίνου. Ο ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Προστάτης της Θεσσαλονίκης και των κατοίκων της, γιορτάζει στις 26 Οκτωβρίου. Στις βυζαντινές εικόνες και στη σύγχρονη αγιογραφία απεικονίζεται ως καβαλάρης με κόκκινο άλογο που πατάει τον άπιστο Λυαίο. Εντυπωσιακή είναι η κρύπτη του ναού, όπου θα ανακαλύψετε ένα από τα πιο εντυπωσιακά αξιοθέατα της Θεσσαλονίκης με ατμόσφαιρα ιδιαίτερα υποβλητική.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

9

Η έκθεση με τη γλυπτή διακόσμηση του ναού αφορά διάφορες φάσεις της ιστορίας του - έργα που διασώθηκαν από την καταστροφική πυρκαγιά του 1917 ή βρέθηκαν στις ανασκαφικές έρευνες. Τον ναό θα τον δείτε στην οδό Αγίου Δημητρίου, ανεβαίνοντας την Αριστοτέλους. ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

Ο αύλειος χώρος της είναι υπέροχος και χρησιμοποιείται ως πάρκο στο κέντρο της πόλης. Ο ναός, αφιερωμένος στον Χριστό και στη Σοφία του Θεού, υπολογίζεται ότι κτίστηκε στα τέλη του 7ου αιώνα. Από το 1000-1500 ήταν μητρόπολη και το 1523-24 μετατράπηκε σε τζαμί. Το 1890 έπαθε ζημιές από πυρκαγιά και αναστηλώθηκε το 1907-1909 από το βυζαντινολόγο Κάρολο Ντηλ. Το 1913 αποδόθηκε στους χριστιανούς και μετά από τους σεισμούς του 1978 έγιναν εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης. Ο άμβωνας, έργο του 5ου αιώνα, μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1905. Βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία στη συμβολή των οδών Αγίας Σοφίας και Ερμού.

ΜΟΥΣΕΙΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

• ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης είναι κρατικό μουσείο του

Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και αποτελεί ανεξάρτητη Υπηρεσία από το 2001. Στεγάζεται από το 1962 σε κτήριο του αρχιτέκτονα Πάτροκλου Καραντινού και είναι κηρυγμένο ως διατηρητέο μνημείο νεότερης κληρονομιάς, καθώς αντιπροσωπεύει ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα του μοντερνισμού στην Ελλάδα. Στις συλλογές του περιλαμβάνονται αντικείμενα και ανασκαφικά σύνολα από έρευνες οι οποίες έχουν διενεργηθεί από την Αρχαιολογική Υπηρεσία σε ολόκληρη τη Μακεδονία από το 1912 μέχρι σήμερα. Στις συλλογές του περιλαμβάνονται επίσης αντικείμενα που ανήκαν σε ιδιώτες και δωρήθηκαν στο ΑΜΘ.

Μετά από μία μακρά περίοδο εργασιών, απαραίτητων για την αναδιοργάνωση των χώρων έκθεσης, αποθήκευσης, συντήρησης και διοίκησης, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης άνοιξε τις πύλες του στο κοινό, τον Σεπτέμβριο του 2006. Στο διάστημα που προηγήθηκε, εκτός από την κτηριακή επέκταση, σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε η επανέκθεση των μόνιμων συλλογών του Μουσείου με τρόπο που να καλύπτει τις ανάγκες του σύγχρονου επισκέπτη.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

10

Επτά ενότητες συνθέτουν την εκθεσιακή πρόταση του Μουσείου, μέσω της οποίας ο επισκέπτης έρχεται σε επαφή με τον κόσμο της αρχαίας Μακεδονίας, τον πολιτισμό και τους ανθρώπους της:

1. Προϊστορική Μακεδονία 2. Προς τη γένεση των πόλεων 3. Η Μακεδονία από τον 7ο αι. π.Χ. έως την ύστερη αρχαιότητα 4. Θεσσαλονίκη, Μακεδονίας μητρόπολις 5. Ο χρυσός των Μακεδόνων 6. Αγρός-Οικία-Κήπος-Τόπος 7. Μακεδονία: από τις ψηφίδες στα pixels

• ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ Στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτίριο, έργο του Ερνέστου Τσίλερ. Το ισόγειο φιλοξενεί φωτογραφικό υλικό σε μεγέθυνση (μέρος της εντυπωσιακής συλλογής του Μουσείου), χάρτες, ιστορικά έγγραφα, μικρά διοράματα, ποικιλία οπλισμού και στολών καθώς και προσωπικά αντικείμενα Μακεδονομάχων. Το υλικό παρουσιάζεται σε χρονολογική σειρά σε έξι αίθουσες και καλύπτει την περίοδο 1870-1912. Σε μια από αυτές αναπαρίσταται το γραφείο του Γενικού Προξένου Λάμπρου Κορομηλά, ενώ σε μια άλλη λειτουργεί βάση δεδομένων με την τεχνική των πολυμέσων για χρήση των επισκεπτών, η οποία περιλαμβάνει στοιχεία και τεκμήρια για 4,500 Μακεδονομάχους. Στο υπόγειο παρουσιάζονται τέσσερα διοράματα σε φυσικό μέγεθος με σκηνές του Αγώνα. Στον πρώτο όροφο, στην αίθουσα διαλέξεων φιλοξενείται μέρος της συλλογής μοντέλων των οπλικών συστημάτων του ελληνικού στρατού του Α. Χαΐτογλου. Το Μουσείο διοργανώνει ή φιλοξενεί σχεδόν κάθε χρόνο περιοδικές εκθέσεις ιστορικών ντοκουμέντων. Ξεναγήσεις προσφέρονται καθημερινά δωρεάν κατόπιν προσυνεννόησης.

• ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ Στεγάζεται σε έπαυλη ιδιοκτησίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Ο συγκεκριμένος χώρος είχε χρησιμοποιηθεί ως Γενικό Στρατηγείο κατά τη φάση εξέλιξης των επιχειρήσεων στους Α' Βαλκανικούς Πολέμους, από τις 24 έως τις 27 Οκτωβρίου 1912. Ο χώρος, το κτίσμα και τα πολύτιμα εκθέματα μας παραπέμπουν στην ατμόσφαιρα εκείνων των ημερών. Σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα γίνεται παρουσίαση και ανάλυση των ιστορικών γεγονότων της περιόδου εκείνης.

• ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΚΥΡΙΩΝ

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

11

Εκτίθενται κεντήματα, προικιά, ρούχα, επιτολές και άλλα αντικείμενα από τα κειμήλια των Ποντίων κυριών που ήρθαν πρόσφυγες από την Τραπεζούντα, αλλά και νεότερα χειροτεχνήματα.

• ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΕΣΤΙΑ Η Αγιορείτικη Εστία στεγάζεται σε ένα διατηρητέο κτίσμα στην οδό Εγνατίας 109, το γνωστό ως μέγαρο Νεδέλκου, έργο του αρχιτέκτονα Ξενοφών Παιονίδη (1909). Στο κτίριο αυτό φιλοξενούνται οι υπηρεσίες της Αγιορείτικης Εστίας, το Βιβλιοπωλείο, το αρχείο και το Βιβλιοστάσιό της, καθώς και δύο υπηρεσίες του Αγίου Όρους: το Γραφείο Προσκυνητών και το Επιτροπικό του Αγίου Όρους. Λειτουργεί μόνιμη Έκθεση, η οποία ενημερώνει με τρόπο άμεσο και επαγωγικό τους επισκέπτες για το Άγιο Όρος, τις σχέσεις του με την Θεσσαλονίκη, τη σημερινή πνευματική και πολιτιστική παρουσία του, την μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά και την ιστορία της Αγιώνυμης Πολιτείας. Παράλληλα δίνει χρήσιμες πληροφορίες στο κοινό.

ΠΕΡΙΠΑΤΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Για να γνωρίσουμε καλύτερα την Θεσσαλονίκη, τον τόπο με συγκεκριμένες διαδρομές ιστορικού ενδιαφέροντος, προτείνονται οι παρακάτω διαδρομές (περίπατοι) οι οποίες αποτυπώνονται και σε κατατοπιστικούς χάρτες της Εθνικής Χαρτοθήκης, περιγράφονται διεξοδικά, με κατατοπιστικά κείμενα, όλα τα μνημεία, οι αρχαιολογικοί χώροι και τα αξιοθέατα που περιλαμβάνονται.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

12

Περίπατοι Κληρονομιάς στη Θεσσαλονίκη Η Πόλη της Θεσσαλονίκης στο πέρασμα των αιώνων

1ος Περίπατος Από την Παραλία και το Λευκό Πύργο στο Σιντριβάνι, στην Αγίου Δημητρίου και την Αγίας Σοφίας

2ος Περίπατος Από την Αγίας Σοφίας και την Αγίου Δημητρίου στην Ίωνος Δραγούμη και την Παραλία

3ος Περίπατος Από την Αγορά του Λιμανιού στην Αγίου Δημητρίου, στα Δυτικά Τείχη και το Φρούριο Βαρδαρίου

4ος Περίπατος Από τα Ανατολικά Τείχη και την Αγίου Δημητρίου στις Παρυφές της Άνω Πόλης – Ολυμπιάδος

5ος Περίπατος Η Άνω Πόλη από την Ολυμπιάδος στα Τείχη της Ακρόπολης

6ος Περίπατος Η Ακρόπολη και το Επταπύργιο

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

13

Οι επισκέπτες αλλά και οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης έχουν τη δυνατότητα να περιηγηθούν στη πόλη ακολουθώντας αυτούς τους 6 μαγικούς περίπατους, να ενημερωθούν για τα μνημεία και τα αξιοθέατά της αισθανόμενοι κάτι από την αύρα που αναδύεται μέσα από τη μακραίωνη ιστορική διαδρομή της Θεσσαλονίκης. ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ

• Το έθιμο της βασιλόπιτας

Το κόψιμο της βασιλόπιτας είναι από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν. Στην αρχαιότητα υπήρχε το έθιμο του εορταστικού άρτου, τον οποίο σε μεγάλες αγροτικές γιορτές οι αρχαίοι Έλληνες προσέφεραν στους θεούς. Τέτοιες γιορτές ήταν τα Θαλύσια και τα Θεσμοφόρια. Στα Κρόνια, εορτή του θεού Κ(Χ)ρόνου, που λατρεύονταν στην Ελλάδα και στα Σατουρνάλια (saturnalia) της Ρώμης, έφτιαχναν γλυκά και πίττες, μέσα στα οποία έβαζαν νομίσματα και σε όποιον τύχαινε το κομμάτι, ήταν ο τυχερός της παρέας... Η ορθόδοξη παράδοση συνέδεσε το έθιμο με τη βασιλόπιτα.

• Έθιμο της Καμήλας Τοποθεσία: Κουφάλια Θεσσαλονίκης

Τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου Καβακλή των Κουφαλίων Θεσσαλονίκης τηρούν τα έθιμα και τις παραδόσεις του τόπου τους. Κάθε χρόνο, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ξεχύνονται στους δρόμους της πόλης. Δεν λένε τα κάλαντα. Μεταμφιέζονται σε καμήλες και φωνάζουν δυνατά διάφορα συνθήματα. Σκοπός τους είναι να παραπλανήσουν τους στρατιώτες του Ηρώδη που ψάχνουν να βρουν το νεογέννητο Ιησού, ώστε να μην μπορέσουν να τον σκοτώσουν.

• Γιορτή στη μνήμη της Γενοκτονίας των Ποντίων Τοποθεσία: Κουφάλια Θεσσαλονίκης

Με απόφαση της Βουλής τιμώνται κάθε χρόνο στις 19 Μαΐου οι Πόντιοι που σφαγιάστηκαν με τα γεγονότα του 1922. Ο ελληνισμός του Πόντου ανατρέχει στη Βυζαντινή εποχή. Πέρασε υπό τουρκική κατοχή το 1461 με την πτώση της Τραπεζούντας και πλήχθηκε σημαντικά το 1922, χρονιά του ξεριζωμού των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Εις μνήμη της γενοκτονίας, ο οικισμός Καστανά του δήμου Κουφαλίων πραγματοποιεί εκδηλώσεις στις 19 Μαΐου υπό την αιγίδα του συλλόγου Άγιος Γεώργιος. Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν επιμνημόσυνη δέηση, κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο του οικισμού και ομιλία στο πνευματικό κέντρο. Ποντιακοί χοροί συμπληρώνουν τα δρώμενα της ημέρας.

• Τα Αναστενάρια του Λαγκαδά Θεσσαλονίκης Τοποθεσία: Λαγκαδάς Θεσσαλονίκης

Κάθε χρόνο, ανήμερα της γιορτής των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, οι κάτοικοι του Λαγκαδά οργανώνουν μεγάλο γλέντι στα πλαίσια του οποίου

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

14

πυροβατούν. Τα Αναστενάρια του Λαγκαδά διατηρούν μέχρι σήμερα τον τελετουργικό τους χαρακτήρα και κλιμακώνονται έτσι ώστε οι αναστενάρηδες να έρχονται σε έκσταση και μετά να περπατούν πάνω στα κάρβουνα με τη γνωστή ακαΐα. Το έθιμο προσελκύει επισκέπτες από μακρινές περιοχές.

• Η ημέρα των Γερόντων Τοποθεσία: Πρόχωμα Κουφαλίων

Κάθε χρόνο, την παραμονή των Φώτων, ο οικισμός Πρόχωμα του δήμου Κουφαλίων γιορτάζει σύσσωμος μια διαφορετική, πρωτότυπη αλλά και πολύ συγκινητική ημέρα. Στις 5 Ιανουαρίου, οι κάτοικοι τιμούν τους ηλικιωμένους και αφιερώνουν την ημέρα τους στην αναγνώριση της προσφοράς των παλιότερων γενεών. Με τη φροντίδα του πολιτιστικού συλλόγου Οδυσσέας, τοπικά πιάτα μαγειρεύονται και προσφέρονται στους γέροντες του χωριού ενώ ακολουθεί γλέντι με παραδοσιακούς χορούς και τοπικά ακούσματα.

ΧΟΡΟΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΧΟΡΟΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Αρ. Χορός

(Περιοχή) Σύντομη περιγραφή του χορού Ρυθμός

1 Παρτάλω (Πυλαία)

Γυναικείος κυκλικός χορός. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες. Ο χορός αποτελείται από 6 κινήσεις που εκτελούνται σε 3 μουσικά μέτρα.

2/4

2 Καπουτζήδων - ή Συρτός (Πυλαία)

Γυναικείος κυκλικός χορός. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με τα χέρια τεντωμένα κάτω και έχουμε άρση των χεριών από το 7ο έως το 12ο βήμα. Ο χορός αποτελείται από 12 κινήσεις που εκτελούνται σε 4 μουσικά μέτρα.

7/8

3 Τρεχάτος ή Φιδίσιος (Νεοχωρούδα)

Μικτός κυκλικός χορός. Ο χορός έχει αργό και γρήγορο μέρος. Το πρώτο μέρος αποτελείται από 6 κινήσεις που εκτελούνται σε 3 μουσικά μέτρα, ενώ το δεύτερο μέρος αποτελείται από 20 κινήσεις που εκτελούνται σε 9 μουσικά μέτρα.

7/8

4 Παναγιώτα (Δρυμό-Άσυρο)

Κυκλικός γυναικείος χορός. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με λυγισμένους αγκώνες ή και αγκαζέ. Αποτελείται από 6 κινήσεις που εκτελούνται σε 3 μουσικά μέτρα.

7/8

5 Έβγα Σουλτάνα μου στο παραθύρι

Αντικριστός γυναικείος χορός που χορεύεται ελεύθερα στο χώρο.

9/8

6 Πρωτόψωμο (Τρίλοφος –

Είναι γυναικείος κυκλικός χορός του γάμου που χορεύεται στο σπίτι του γαμπρού ή και της νύφης την παραμονή του γάμου. Η

2/4

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

15

Επανωμή)

λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με λυγισμένους αγκώνες. Αποτελείται από 6 κινήσεις που εκτελούνται σε 3 μουσικά μέτρα.

7 Καμπάνα (Ξηρότοπου)

Βλέπε Τσουράπια 9/8

8 Αντικριστός Μακεδονίας

Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες σε ζευγάρια αντικριστά. Αποτελείται από 4 βήματα που επαναλαμβάνονται προς διάφορες κατευθύνσεις.

9/8

9 Τ’ άστρι κι του φεγγαράκι ή Πηδηχτός (Δρυμός)

Κυκλικός γυναικείος χορός. Η λαβή των χεριών είναι από τα ζωνάρια. Εκτελείται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος που είναι αργό αποτελείται από 8 κινήσεις που εκτελούνται σε 2 μουσικά μέτρα. Το δεύτερο μέρος αποτελείται από δύο κινήσεις σε κάθε μουσικό μέτρο, που επαναλαμβάνονται οκτώ φορές.

1ο : 4/4 2ο : 2/4

10 Γαϊτάνι (Δρυμός)

Έχει καταγραφεί από το θέατρο Δώρας Στράτου.

11 Σιγανός (Σοχός)

Αντρικός κυκλικός χορός. Έχει καταγραφεί από το θέατρο Δώρας Στράτου.

12 Στράτα (Δρυμός)

Γυναικείος κυκλικός χορός. Η λαβή των χεριών είναι από τα ζωνάρια. Εκτελείται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος εκτελούνται 8 βήματα και στο δεύτερο μέρος 6 βήματα.

13 Αραδιαστός χορός (Δρυμός)

Γυναικείος κυκλικός χορός με λαβή των χεριών από τους αγκώνες. Ο χορός αποτελείται από 8 βήματα που εκτελούνται δύο φορές προς τη φορά του κύκλου και δύο φορές αντίθετα στη φορά.

14 Ρουμιουσούδα (Δρυμός)

Γυναικείος κυκλικός χορός. Η λαβή των χεριών είναι από τις ζώνες. Ο χορός αποτελείται από 6 βήματα.

15 Κατέβα Λένκου (Δρυμός)

Γυναικείος κυκλικός χορός. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες. Ο χορός αποτελείται από 6 βήματα.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

16

ΝΟΜΟΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ - ΜΟΥΣΕΙΑ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΤΟΥ ΔΙΟΝ Το περίφημο Δίον, ο προϊστορικός οικισμός του Μακρύγιαλου, η αρχαία και βυζαντινή Πύδνα, οι γειτονικές Λουλουδιές, τα αρχαία Λείβηθρα είναι οι γνωστότεροι επισκέψιμοι αρχαιολογικοί τόποι. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο, που χτίστηκε το 1983, στεγάζονται τα κινητά ευρήματα των ανασκαφών. Βρίσκεται μέσα στο σύγχρονο οικισμό του Δίου, σε απόσταση 500 μ. από την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου. Τα ευρήματα των ανασκαφών εκτίθενται σε ενότητες αντίστοιχες με το χώρο ανεύρεσής τους (δημόσια κτήρια, αστικό κέντρο, ιερά, νεκροταφεία, κ.ά) Στον όροφο φιλοξενούνται επίσης ενδεικτικά ευρήματα από τις ανασκαφές στην αρχαία Πύδνα και άλλες θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στην Πιερία. Στο υπόγειο λειτουργεί εκπαιδευτική έκθεση με θέμα Η καθημερινή ζωή στο αρχαίο Δίον. Σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα γίνονται προβολές οπτικοαουστικού υλικού σχετικού με το αρχαίο Δίον και τον Όλυμπο. ΑΡΧΑΙΑ ΠΥΔΝΑ Η πρώτη κατοίκηση του χώρου χρονολογείται στο τέλος της ύστερης εποχής του χαλκού. Ο οικισμός επεκτάθηκε σημαντικά ενώ η περίοδος της μεγάλης ακμής της Πύδνας έρχεται στα χρόνια των Μακεδόνων βασιλιάδων. Με τις ανασκαφές της που άρχισαν μόλις πριν λίγα χρόνια αποκαλυφτήκαν εκατοντάδες τάφοι της πρώιμης εποχής του σιδήρου, της κλασικής, της ελληνιστικής και της ρωμαϊκής εποχής. Πολλοί από τους τάφους ήταν ασύλητοι και έδωσαν πλούσια ευρήματα όπως, σιδερένια και χάλκινα όπλα, κοσμήματα από χρυσό, ασήμι και χαλκό, πήλινα, γυάλινα, ασημένια και οριχάλκινα αγγεία, πήλινα ειδώλια, νομίσματα κ.ά. Πρόκειται για μερικά από τα πιο αξιόλογα σύνολα ευρημάτων που έχουμε τα τελευταία χρόνια από το χώρο της Μακεδονίας.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

17

ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΠΛΑΤΑΜΩΝΑ Ο Πύργος του, που δεσπόζει πάνω στην εθνικό οδό, είναι ένα επιβλητικό μεσαιωνικό φρούριο. Σημαντικά ευρήματα αποτελούν ο βυζαντινός ναός του 10ου - 11ου αιώνα, οι οικίες 10ου αιώνα, ο ναός του 18ου αιώνα, το τμήμα ελληνιστικού τείχους και η πύλη στο τείχος του ακροπυργίου. Στο κάστρο του Πλαταμώνα το καλοκαίρι πραγματοποιούνται θεατρικές παραστάσεις, μουσικές συναυλίες και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις στα πλαίσια του Φεστιβάλ Ολύμπου. ΛΕΙΒΗΘΡΑ Ο αρχαιολογικός χώρος συμπεριλαμβάνει την πόλη, την ακρόπολη και το νεκροταφείο, περιβάλλεται από χειμάρρους που καλύπτονται από αιωνόβιο πλατανόδασος, η έκτασή του είναι 1.500 τ.μ. περίπου και αποτελεί τμήμα του κηρυγμένου αρχαιολογικού και ιστορικού χώρου του ορεινού όγκου του Ολύμπου. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΟΛΙΝΔΡΟΥ Το Μουσείο ιδρύθηκε στις 3 Απριλίου 1992 με απόφαση του τότε Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κολινδρού. Στεγάζεται σε ένα αναπαλαιωμένο παραδοσιακό αρχοντικό των αρχών του 19ου αιώνα ιδιοκτησίας Παναγιώτη Γαλατσόπουλου. Το μουσείο σκοπό έχει τη συλλογή στοιχείων τα οποία έχουν σχέση με την ιστορία και τη λαογραφία του Κολινδρού και της ευρύτερης περιοχής της Μακεδονίας. Περιλαμβάνει ιστορική αναδρομή ανά τους αιώνες, έκθεση σπάνιων ειδών, αγροτικών-επαγγελματικών και οικιακών αντικειμένων, χειρόγραφα βιβλία, ενθυμήματα παιδείας, εργαστήριο υφαντουργίας, έκθεση εργόχειρων, αναπαραστάσεις από την κοινωνική και οικογενειακή ζωή. Ο αύλειος χώρος διαμορφώθηκε κατάλληλα για την δυνατότητα φιλοξενίας των επισκεπτών.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

18

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

Η Ένωση Ποντίων Πιερίας, ένα από τα παλαιότερα και ιστορικότερα σωματεία του Νομού Πιερίας και της Ελλάδας, ιδρύθηκε το 1928. αποτελεί σημείο αναφοράς αλλά και δημιουργικής δύναμης για τον Ποντιακό Ελληνισμό της Κατερίνης και της Πιερίας. Η Ένωση διαθέτει ένα αρκετά ενδιαφέρον λαογραφικό μουσείο το οποίο δημιουργήθηκε το 1990. Στο μουσείο εκτίθενται περισσότερα 600 περίπου αντικείμενα κοινωνικού, λαογραφικού και ιστορικού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για κειμήλια τα οποία μετέφεραν οι Πόντιοι της Πιερίας από διάφορες περιοχές των αλύτρωτων πατρίδων τους. Τα αντικείμενα που εκτίθενται στο μουσείο περιγράφουν γλαφυρά την ιστορία και τις καθημερινές συνήθειες των Ποντίων. Ανάμεσά τους θα θαυμάσετε παλιές στολές και φορεσιές, οικιακά σκεύη, αναπαράσταση δωματίων με παλιά έπιπλα, διακοσμητικά και υφαντά, σερβίτσια, οικιακά σκεύη, υφαντά κεντήματα καθώς και παλιές φωτογραφίες. Η συλλογή εκτίθεται μόνιμα στο 2ο όροφο του ιδιόκτητου κτιρίου της Ένωσης Ποντίων Πιερίας, σε χώρο 200 μ², στο κέντρο της Κατερίνης, πίσω από το Δημοτικό Πάρκο. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Οι παραδοσιακοί οικισμοί, που απλώνονται στον Όλυμπο και τα Πιερία, είναι εύκολα προσπελάσιμοι και απέχουν λίγα χιλιόμετρα από την Κατερίνη και τις ακτές. Διαθέτουν εξαιρετική κουζίνα και άνετα καταλύματα. Επιβραβεύουν τον επισκέπτη με το εξαιρετικό φυσικό τοπίο. Περιβάλλονται από εντυπωσιακά δάση, χαρακτηρίζονται από ενδιαφέρουσα μακεδονική αρχιτεκτονική, στην οποία επικρατεί η πέτρα, και διαφυλάσσουν όψεις της παραδοσιακής ζωής. ΠΑΛΑΙΟΙ ΠΟΡΟΙ Ένα μικρό γραφικό χωριό με πετρόχτιστα σπίτια και εκκλησιές του 18ου αιώνα, στημένο ανάμεσα σε μια υπέροχη παρθένα φύση. Τα δέντρα και τα τρεχούμενα νερά, προσφέρουν την απόλυτη ηρεμία και χαλάρωση στον επισκέπτη με τα γραφικά ξωκλήσια του να στολίζουν κορφές και ρεματιές. Ξενώνες φτιαγμένοι από πέτρα και ξύλο, που διατηρούν την τοπική αρχιτεκτονική όπου τα πέτρινα τζάκια μαζεύουν τις συντροφιές τις κρύες νύχτες του χειμώνα, χαρίζουν απόλαυση με γεύση σπιτικού λικέρ, ντόπιου κόκκινου κρασιού και γλυκών του κουταλιού. ΠΑΛΑΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑΣ Σε ένα καταπράσινο περιβάλλον, στις πλαγιές του κάτω Ολύμπου βρίσκεται ο παραδοσιακός οικισμός του Παλιού Παντελεήμονα. Απέχει από τον Εθνικό δρόμο 6 χιλιόμετρα. Βρίσκεται στα 700 μέτρα

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

19

υψόμετρο και από το 1978 έχει χαρακτηρισθεί παραδοσιακός. Με την ανάπτυξη του αγροτουρισμού τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πλέον οι υποδομές να φιλοξενηθούν τουρίστες με επαγγελματικές υπηρεσίες σε παραδοσιακά κτισμένα νέα κτίρια η αναπαλαιωμένα. Οι επισκέπτες παρκάρουν το αυτοκίνητο τους σε parking έξω από το χωριό και περπατούν γύρω στα 300 μέτρα. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Μορφωτικός & Πολιτιστικός Σύλλογος Κάτω Μηλιάς Πιερίας "ΟΙ ΛΑΖΑΙΟΙ" Αψευδής μάρτυρας της ζωής και της δράσης τους απόμειναν τα ερείπια του ξακουστού Πύργου τους, στο επάνω μέρος του χωριού, καθώς και του σπιτιού και της θολόκτιστης βρύσης, λίγο παρακάτω, που έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Στο χρονικό διάστημα που πέρασε από την ίδρυσή του, ο Σύλλογος ανέπτυξε αξιόλογη δράση και η παρουσία του είναι έντονα αισθητή στο πιερικό πολιτιστικό γίγνεσθαι. Πολιτιστικός Σύλλογος Ελατοχωριτών Θεσσαλονίκης "Η Σκουτέρνα"

Βασικός σκοπός του συλλόγου είναι η σύσφιξη των δεσμών και της επικοινωνίας των Ελατοχωριτών που διαμένουν στη Θεσσαλονίκη τόσο μεταξύ τους όσο και με την γενέτειρα, η διατήρηση των ηθών και εθίμων και η ανάπτυξη πνεύματος αλληλεγγύης. Μνημονεύοντας την ίδρυση του συλλόγου και τους ανθρώπους που βοήθησαν με όλες τους τις δυνάμεις για να παραλάβουμε τον σύλλογο και να τον παραδώσουμε στις επόμενες γενιές, αξίζει να αναφέρουμε ότι η πρώτη συνάντηση των Ελατοχωριτών έγινε τον Ιανουάριο του 1995. Πολιτιστικός σύλλογος Ράχης Πιερίας "Τα Πάτρια"

Σε μια εποχή που διασταυρώνεται η γνώση με την αμφισβήτηση, η πίστη με την ανεπαρκή ομολογία, η πρόοδος με την ψυχρότητα, το ουσιαστικό με το επιφανειακό, άνοιξε, ο Σύλλογος της Ράχης, στο βαθμό που το μπορούσε, υγιείς δρόμους και κατηύθυνε, στο μέτρο που του αναλογούσε, τα λαογραφικά και πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

20

ΝΟΜΟΣ ΣΕΡΡΩΝ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ - ΜΟΥΣΕΙΑ

Α. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφίπολης στεγάζεται σε σύγχρονο κτίριο και λειτουργεί από το 1995. Στους εκθεσιακούς χώρους του εκτίθενται με χρονολογική ταξινόμηση τα ευρήματα από το γειτονικό αρχαιολογικό χώρο, τα οποία καλύπτουν την ιστορία της περιοχής από τους προϊστορικούς μέχρι τους υστεροβυζαντινούς χρόνους. Β. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΕΡΡΩΝ Το Αρχαιολογικό Μουσείο Σερρών στεγάζεται από το 1970 στο Μπεζεστέν κλειστή στεγασμένη αγορά του β' μισού του 15ου αι. που βρίσκεται στο σημερινό κέντρο της πόλης. Χτίστηκε κατά το πρότυπο των βυζαντινών αγορών και το όνομα του σημαίνει αγορά υφασμάτων. 2. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ Α. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ Το μουσείο είναι ένα από τα πέντε Μονογραφικά Μουσεία στην Ευρώπη σύμφωνα με το εγχειρίδιό του συμβουλίου Μουσείων της Ευρώπης. Ιδρύθηκε το 1979 και λειτούργησε σε ένα νεοκλασικό αρχοντικό μέχρι το 1993. Είναι το μοναδικό στην Ελλάδα που κτίστηκε από θεμέλια για τη στέγαση Λαογραφικού Μουσείου. Β. Το Λαογραφικό Μουσείο Θέματα Λαογραφικού Μουσείου: Γέννηση-Παιδί, Παιδικά Παιχνίδια, Ο νέος στο κοπάδι, Γυναίκα και Αργαλειός, Γάμος, Δείπνο, Τροφή και Σκεύη.Με το πέρασμα των χρόνων, έθιμα ξεθωριάζουν, χωριά εγκαταλείπονται, αλλάζει ο τρόπος ζωής και η ενδυμασία αφήνοντας

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

21

αχρησιμοποίητα παραδοσιακά εργαλεία που τόσα πρόσφεραν επί αιώνες. Όλα αυτά συλλέγονται και εκτίθενται στο Μουσείο μας για να μην αγνοείται σε λίγα χρόνια η χρήση τους και ο σκοπός τους.

Η συλλογή του Λαογραφικού Μουσείου ξεκινάει με παλιές φωτογραφίες που είναι δεξαμενή πληροφοριών. Αυθεντικές φορεσιές, καθημερινές και επίσημες, ολοκληρώνουν την ενδυματολογική εικόνα. Τα υφαντά παρουσιάζονται από την πρώτη ύλη ως το τελικό προϊόν με την έκθεση της οικοτεχνίας της βλάχικης οικογένειας. Η αναπαράσταση της ζωής του κτηνοτρόφου με τα εργαλεία που χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του, τα αυθεντικά αντικείμενα με την πλήρη αναπαράσταση της χρήσης τους και γενικότερα η αναπαράσταση της ζωής των Βλάχων, από μωρό στην σαρμανίτσα μέχρι την γαμήλια πομπή, βοηθούν τον επισκέπτη να αντιληφθεί την πολιτιστική μας ιστορία σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Α. ΣΦΕΛΙΝΟΣ Σφελινός: αρχαία πόλη με κάστρο, που ονομαζόταν Σφολενός. Ευρήματα: αρχαία αγγεία διαφόρων περιόδων της ελληνικής Ιστορίας. Β. ΝΕΟ ΣΟΥΛΙ Νέο Σούλι: κοντά στο χωριό, στη θέση "Πύργος", σώζονται ίχνη νεολιθικού οικισμού, όπου έχουν βρεθεί εργαλεία από λειασμένο λίθο και τεμάχια νεολιθικών και άλλων αγγείων.

Γ. ΜΥΡΚΙΝΟΣ Μύρκινος: αρχαία Ηδωνική πόλη, ονομαστή για τα μεταλλεία αργυρού και την άφθονη ναυπηγήσιμη ξυλεία. Κατά τον Πελοπονησιακό πόλεμο η Μύρκινος ήταν η πρωτεύουσα των Ηδώνων. Επί Βυζαντινής εποχής αναφέρεται ως "Δοξόμπους". Δ. ΝΕΑ ΖΙΧΝΗ Νέα Ζίχνη: Βυζαντινή πόλη πάνω στην αρχαία "ίχναι".

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

22

ΜΟΝΕΣ Α. ΜΟΝΗ ΕΙΚΟΣΙΦΟΙΝΙΣΣΑΣ Είναι ένας από τους δυο (2) ιερούς χώρους της Ανατολικής Μακεδονίας, που συνεχίζει και σήμερα να αποτελεί πόλο έλξης πλήθους πιστών, που έρχονται να προσκυνήσουν την "αχειροποίητο εικόνα της Θεοτόκου" και να ηρεμήσουν μέσα στο γαλήνιο περιβάλλον της. Το όνομα της Μονής, κατά μία από τις τρεις (3) εκδοχές, οφείλεται στο θαύμα της εικόνας της Παναγίας, η οποία έλαμπε και σκορπούσε φως "φοινικούν", δηλαδή κόκκινο, όπως η πορφυρά των Φοινίκων. Απ' αυτό προέρχεται και η ονομασία: Εικών φοινίσσουσα - Εικών - φοίνισσα -Εικοσιφοίνισσα. Β. ΜΟΝΗ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Σε απόσταση 12 χλμ. βορειοανατολικά των Σερρών στο βάθος χαράδρας του Μενοικίου Όρους βρίσκεται η Μονή Τιμίου Προδρόμου, ένα από τα ιστορικότερα μοναστήρια της Μακεδονίας. Ιδρύθηκε περί τα 1270-1278 από το μοναχό Ιωαννίκιο, Σερραίο στην καταγωγή, ο οποίος εχρημάτισε αρχικά μοναχός στο Άγιο Όρος και κατόπιν επίσκοπος Εζεβών (σημερινή Δάφνη νομού Σερρών). Γ. ΆΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ Στο χωριό, Μόνοικο ή Μονόσπητο των Βυζαντινών, βρέθηκαν ίχνη προϊστορικού οικισμού, όστρακα νεολιθικών αγγείων, νεολιθικά εργαλεία κ.λπ. Ο συνοικισμός αυτός χρονολογείται από το 4000π.Χ. και είναι ο αρχαιότερος και ο σπουδαιότερος απ' όσους ανακαλύφθηκαν στο νομό Σερρών. Οι ανασκαφές ανακάλυψαν πολυάριθμα νομίσματα με επιγραφές όπως: "ΚΟΙΝΟΝ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

23

ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ

Α. Γυναικοκρατία Το έθιμο της γυναικοκρατίας, αρκετά γνωστό σ' ολόκληρη την Ελλάδα, γίνεται κάθε χρόνο, στις 8 Ιανουαρίου, γιορτή της Οσίας Δομνίκης, σε διάφορες κοινότητες του Ν.Σερρών, όπως τη Μονοκκλησιά, τη Ν.Πέτρα και την Άνω Καμήλα. Το έθιμο είναι θρακικό και το έφεραν εδώ οι θρακιώτες πρόσφυγες. Αποτελεί μιά μακρινή ανάκλαση του μητριαρχικού πνεύματος της πρωτόγονης εποχής που ήταν έκδηλο στη θρησκεία των Μικρασιατών της προϊστορικής εποχής. Πιθανώς επίδρασε και στις βόρειες περιοχές (Θράκης) και διατηρήθηκε στη ζωή με αυτό το έθιμο. Το έθιμο της Μονοκκλησιάς είναι ήδη περισσότερο γνωστό σαν "γυναικοκρατία". Στην πραγματικότητα, πρόκειται γιά μιά ημέρα αφιερωμένη στη μπάμπω (την πιό ηλικιωμένη γυναίκα). Οι γυναίκες που βοηθήθηκαν από τις υπηρεσίες της μπάμπως, θέλοντας να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη και την αγάπη τους, την ραντίζουν με βρεγμένο βασιλικό και της δίνουν δώρα, που είχαν συγκεντρώσει. Ύστερα την τοποθετούν πάνω σε ένα αμάξι, κατάλληλα στολισμένο και τη γυρίζουν στους δρόμους του χωριού. Ο χορός του εθίμου ξεκινά από αυτό ακριβώς το σημείο. Δηλαδή, κατά την περιφορά της μπάμπως, οι παντρεμένες γυναίκες ακολουθούν αυτή την πομπή χορεύοντας στο ρυθμό της παραδοσιακής γκάιντας. Το γλέντι ανάβει και μεταφέρεται στην κεντρική πλατεία χωριού, μπροστά στο οίκημα των αμαζόνων. Οι χοροί που κυριαρχούν στο γλέντι αυτό είναι κυρίως οι θρακιώτικοι, όπως ο "ζουναράδικος" ("κουσάκ χαβασί") και η "μπαϊτούσκα", ενώ ακολουθούν ο συρτός και ο και ο καρσιλαμάς. Οι χοροί αυτοί χορεύονται μόνο από γυναίκες, ειδικά την ημέρα αυτή, και σε περίπτωση που "τολμούσε" άνδρας να πάρει μέρος στο γλέντι, καταβρεχόταν με νερό από τις γυναίκες. Τις απογευματινές ώρες και μέχρι τα ξημερώματα της επομένης, το γλέντι και ο χορός μεταφέρονται μέσα στο οίκημα των αμαζόνων, μακρυά από κάθε αδιάκριτο μάτι ή παρουσία των ανδρών. Εκεί οι χοροί συνεχίζονται σε ένα ξέφρενο ρυθμό, συνοδευόμενοι από ελευθερόστομα τραγούδια και αστεία. Παλιότερα, το μουσικό όργανο που κυριαρχούσε στη γιορτή, ήταν η γκάιντα. Εδώ και λίγα χρόνια, όμως, αντικαταστάθηκε από άλλα μουσικά όργανα, όπως το νταούλι, το ζουρνά, το κλαρίνο και το ακορντεόν, λόγω έλλειψης γκαϊτατζή. Τους οργανοπαίκτες, κυρίως αθίγγανους στην καταγωγή, τους καλούν από την κοντινή κωμόπολη της Ηράκλειας.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

24

ΝΟΜΟΣ ΚΙΛΚΙΣ

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΙΛΚΙΣ Στις16 Φεβρουαρίου 2010 το μουσείο άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό. Σήμερα στεγάζει εκτός από τη λαογραφική συλλογή του Χρήστου Κετσετζή και δωρεές άλλων ιδιωτών όπως π.χ. τη βιβλιοθήκη του καθηγητή του ΑΠΘ Παναγιώτη Μουλλά. Στις αίθουσες του μουσείου ο επισκέπτης θα έρθει σε επαφή με διάφορες πτυχές του παραδοσιακού μας πολιτισμού. Οι μεγαλύτεροι θα αναπολήσουν στιγμές του παρελθόντος ενώ οι νεότεροι θα πληροφορηθούν για τις συνήθειες και τις δραστηριότητες των προγόνων τους. Οι συλλογές του μουσείου χωρίζονται στις ακόλουθες κατηγορίες οι οποίες φιλοξενούνται σε χωριστές αίθουσες:

• Μουσικά όργανα, ήχος, τεχνολογία • Εκκλησιαστικά αντικείμενα, εκπαίδευση,

φωτογραφικό υλικό • Επαγγέλματα, στρατιωτικά αντικείμενα • Οικοσκευή, καθημερινή ζωή, υφαντική • Συλλογή νομισμάτων, συλλογή έντυπου

υλικού ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑΣ Το 1991 ιδρύεται ένα μουσείο λαογραφίας στην Γουμένισσα, μια γραφική μικρή πόλη στο νομαρχιακό διαμέρισμα του Κιλκού 85 χλμ από Θεσσαλονίκη. Στεγάζεται σε ένα νέο διώροφο κτήριο στο δρόμο από Γουμένισσα προς το κοντινό χωριό Γρίβα, και ο σκοπός του είναι να συντηρήσει την λαϊκή παράδοση και τον πολιτισμό και να μυήσει τη νεώτερη γενιά στα μυστικά και τις ομορφιές του λαϊκού Πολιτισμού. ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΙΛΚΙΣ Το Πολεμικό Μουσείο του Κιλκίς βρίσκεται στον πευκόφυτο λόφο του Ηρώου που απέχει 2.5 χλμ. νοτιοδυτικά από το κέντρο της πόλης. Κύριο θέμα του μουσείου είναι η τριήμερη μάχη του Κιλκίς-Λαχανά κατά των Βουλγάρων (19-21 Ιουνίου 1913). Τα εκθέματα του μουσείου περιλαμβάνουν ντοκουμέντα από το 1912-1913, προσωπικά αντικείμενα των αξιωματικών που πήραν μέρος στη μάχη του Κιλκίς, στολές, όπλα (όλμους, οβίδες, πυροβόλα κ.α.), και σημαίες συνταγμάτων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ανάγλυφος χάρτης και η οπτικοακουστική παρουσίαση της μάχης. Το μουσείο ανήκει στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και λειτουργεί από το 1966 (το 1971 επεκτάθηκε).

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

25

ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΞΙΟΥΠΟΛΗΣ Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας που διοικείται από την Εταιρία Ανάπτυξης Πολιτισμού - Τουρισμού Αξιούπολης, αναπτύσσει ενεργό δράση στους τομείς της μελέτης του φυσικού περιβάλλοντος και της διαφύλαξης της πολύτιμης κληρονομιάς του φυσικού πλούτου της περιοχής. Περιλαμβάνει συλλογές με θέμα το περιβάλλον και το φυσικό πλούτο της περιοχής. Τα εκθέματα του μουσείου παρουσιάζονται στις ενότητες: - βοτανική, πανίδα, γεωλογία, παλαιοντολογία, πετρώματα & ορυκτολογία

ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ

Έθιμο του Μπέη Το πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου αναβιώνει στο χωριό Μάντρες το έθιμο του Μπέη (ή Αγά), του Τούρκου αξιωματούχου. Το έθιμο είναι αποκριάτικο, με περιπαικτικό χαρακτήρα και σχετίζεται με τη λατρεία του Διονύσου. Γιορτή κερασιού Στη Φιλυριά (Γουμένισσα), το τελευταίο Σάββατο του Μαΐου πραγματοποιείται η γιορτή του Κερασιού που περιλαμβάνει γλέντι, ορχήστρα με τα χάλκινα της Γουμένισσας και παραδοσιακούς χορούς από χορευτικούς Συλλόγους της περιοχής. Στόχος της γιορτής η διαφήμιση του προϊόντος, η αύξηση της παραγωγής και η περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη του τόπου. «Στου Φεγγαριού το φώς» Από την 1η Ιουλίου μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου πραγματοποιείται από τον Οργανισμό Πολιτισμού του Δήμου Κιλκίς το καλοκαιρινό φεστιβάλ «Στου Φεγγαριού το φώς ». Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν θεατρικές, μουσικές παραστάσεις, εκθέσεις, ομιλίες. Έθιμο της Βαρβάρας Στις 4 Δεκεμβρίου, αναβιώνει το έθιμο «Βαρβάρα» στην Ξυλοκερατιά του Δήμου Πικρολίμνης, στο νότιο μέρος του Νομού Κιλκίς. Πρόκειται για θρακιώτικο έθιμο, από την Βιζυή 40 Εκκλησιών της Ανατολικής Θράκης, που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και αναφέρεται στην πανσπερμία. Οι νοικοκυρές από

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

26

βραδύς βράζουν σιτάρι με κανέλα, καρύδια, σύκα και άλλα υλικά μέχρι να γίνει ένας παχύρρευστος χυλός. Ανήμερα της γιορτής βάζουν την «Βαρβάρα» (τον κολυβόζωμο) σε βαθύ πιάτο και πρέπει να την μοιράσουν τουλάχιστον σε 3 σπίτια. Με τον τρόπο αυτό εύχονται για μια καλή σοδειά. Δρόμοι του Κρασιού στη Γρίβα Από τον Οκτώβριο του 1997, το χωριό Γρίβα συμμετέχει στις εκδηλώσεις της Ένωσης Οινοπαραγωγών του Αμπελώνα της Μακεδονίας «Δρόμοι του κρασιού της Μακεδονίας». Στα πλαίσια των εκδηλώσεων προτείνονται στον επισκέπτη τουριστικές διαδρομές στους αμπελώνες της Μακεδονίας, γίνονται ξεναγήσεις και γευστικές δοκιμές σε οινοποιεία της περιοχής. Επίσης άλλα έθιμα και πολιτιστικές εκδηλώσεις είναι: Ελευθέρια, Πολυκαστρινά, Γυναικοκάστρεια, Αξιουπολίτικα.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

27

ΝΟΜΟΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ – ΜΝΗΜΕΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

Μοναδικοί αρχαιολογικοί χώροι, αλώβητα μνημεία της Χριστιανοσύνης και πολλοί ανεξερεύνητοι θησαυροί συνθέτουν τον καμβά της Χαλκιδικής.

Άγιο Όρος

Το Άγιον Όρος είναι η ανατολικότερη από τις τρεις χερσονήσους της Χαλκιδικής. Έχει μήκος περίπου 60 χλμ., πλάτος 8 μέχρι 12 χλμ. και καλύπτει μια έκταση περίπου 360 τ.μ. Είκοσι παγκοσμίως μοναδικά μοναστήρια αναλλοίωτα στο χρόνο στέκουν αγέρωχα στο Άγιο Όρος, έναν από τους πιο σπουδαίους τόπους της Ορθοδοξίας. Προτείνουμε σε όλους τους άντρες, καθώς η είσοδος απαγορεύεται στις γυναίκες, να επισκεφτούν αυτόν τον ξεχωριστό τόπο για να νιώσουν τη γαλήνη, τη σοφία αλλά και την ιερή πνευματικότητα της πίστης. Οι κυριότερες Ιερές Μονές Αγίου Όρους είναι : η Μονή Μεγίστης Λαύρας , η Μονή Βατοπεδίου, η Μονή Ιβήρων, η Μονή Εσφιγμένου, η Μονή Διονυσίου και η Μονή Ξηροπόταμου. Σπήλαιο των Πετραλώνων

Το Σπήλαιο των Πετραλώνων αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά σπήλαια στην Ευρώπη. Τα ευρήματα που έχουν ανακαλυφθεί στο εσωτερικό του αποκαλύπτουν ότι η Χαλκιδική κατοικείται ήδη από την παλαιολιθική εποχή. Μουσείο Πετραλώνων

Το Μουσείο Πετραλώνων χτίστηκε το 1978, ενώ ξεκίνησε να λειτουργεί για πρώτη φορά το 1979. Βρίσκεται σε απόσταση 1 χλμ. από την κοινότητα των Πετραλώνων Χαλκιδικής, στη θέση που εντοπίζεται και το ομώνυμο σπήλαιο, γνωστό για το κρανίο του Αρχανθρώπου που περιείχε. Σκοπός του Μουσείου είναι η ανάδειξη των ευρημάτων του σπηλαίου, καθώς και του Προϊστορικού ελληνικού και ευρωπαϊκού πολιτισμού. Στα εκθέματα του Μουσείου συμπεριλαμβάνονται:

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

28

• Ομοιώματα του μαυσωλείου του Αρχανθρώπου των Πετραλώνων. • Τα αρχαιότερα δείγματα φωτιάς (πάνω από 1 εκατομμύρια χρόνια). • Απολιθωμένα φύλλα πουρναριών και βελανιδιών. • Οστά ρινόκερων, ελεφάντων, ελαφοειδών, λεόντων και ιπποειδών. • Λίθινα και οστέινα εργαλεία από τη Νέα Τρίγλια της Χαλκιδικής. • Τοιχογραφίες του λαϊκού ζωγράφου Χρήστου Καγκαρά, με θέματα από

την εμφάνιση της ζωής στη γη μέχρι την παράδοση μαθημάτων κατασκευής λίθινων και οστέινων εργαλείων από τον Αρχάνθρωπο στα παιδιά του, τοιχογραφίες για τη εξέλιξη της ζωής σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, καθώς και μια τοιχογραφία για την εξέλιξη του ανθρώπινου γένους τα τελευταία 11 εκατομμύρια χρόνια.

Αρχαία Όλυνθος

Μια από τις πιο καλοδιατηρημένες κλασικές ελληνικές πόλεις και θαυμάστε τα αρχαιότερα γνωστά ελληνικά ψηφιδωτά δάπεδα που αποτέλεσαν τον πρόδρομο των εντυπωσιακών ψηφιδωτών του Δίου, των Αιγών και της Πέλλας. Όλυνθος, για έναν αιώνα, υπήρξε η σπουδαιότερη πόλη της Χαλκιδικής. Η κτίση της χάνεται στα μυθικά χρόνια. Από αρχαιολογικά ευρήματα προκύπτει ότι στη θέση της πόλης υπήρχε ένας αξιόλογος προϊστορικός οικισμός, του οποίου συνέχεια υπήρξε η πόλη των κλασικών χρόνων. Αρχαιολογικό Μουσείο Πολυγύρου

Το Μουσείο λειτουργεί από το 1998 στο κέντρο της πόλης. Στο ισόγειο, εκτίθενται αγροτικά εργαλεία που χρησιμοποιούνταν για το όργωμα, τη σπορά, το θέρισμα, το αλώνισμα και το λιομάζωμα, καθώς και παραδοσιακές ενδυμασίες από την πόλη αλλά και από την επαρχία. Στον πρώτο όροφο αναπλάθεται το εσωτερικό ενός αστικού σπιτιού του 19ου αιώνα και των αρχών του 20 αιώνα. Στάγειρα Η πατρίδα του Αριστοτέλη, τα Στάγειρα Χαλκιδικής όπου γεννήθηκε το 384 π.Χ. ένας από τους μεγαλύτερους φιλόσοφους όλων των εποχών, αποτελεί ένα από τα πιο οργανωμένα πολεοδομικά συγκροτήματα των κλασικών χρόνων. Ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ακρόπολη, την οχύρωση της πόλης, τον αρχαϊκό ναό, καθώς και κλασικές και ελληνιστικές οικίες. Σπηλαίο Διονύσου και Νυμφών

Το σπήλαιο «Διονύσου και Νυμφών» (γνωστό και ως «σπήλαιο του ιερού του Διονύσου») βρίσκεται ανατολικά του οικισμού Καλλιθέα, στην παράλια ζώνη του, και εντάσσεται στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο του ιερού του Άμμωνα

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

29

Δία. Εντοπίστηκε το 1971, κατά τη διάρκεια ανασκαφών που προηγήθηκαν της ανέγερσης παρακείμενου ξενοδοχείου. Ανοίγεται στη βάση απόκρημνου πρανούς. Πρόκειται για οριζόντιο σπήλαιο με διττό αίτιο γένεσης (φυσικό και τεχνητό-ανθρωπογενές). Αποτελείται από ένα τραβερτινικό επίμηκες, φυσικά διαμορφωμένο τμήμα, διεύθυνσης Α-Δ, και μια τεχνητή σήραγγα με διεύθυνση Β-Ν, πιθανόν υδρομαστευτικού χαρακτήρα. Οι κλάδοι του έχουν συνολικό μήκος 31μ. περίπου. Η σημερινή είσοδος του σπηλαίου είναι αψιδωτή και στενή, ενώ μια δεύτερη, που ήταν πιθανότατα και η κύρια, έχει πληρωθεί με φερτά υλικά. Στα σπηλαιοθέματά του κυριαρχούν οι παραπετασματοειδείς σταλακτίτες και τα κοράλλια. ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΤΑΦΟΣ ΠΟΤΙΔΑΙΑΣ

Ο μικρός μακεδονικός τάφος της Ποτίδαιας βρίσκεται περίπου 4 χιλ. νότια του ομώνυμου οικισμού της Χαλκιδικής. Χρονολογείται γύρω στο 300 π.Χ. και είναι ιδιαίτερα σημαντικός για το περιεχόμενό του, καθώς μας προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την αρχαία ελληνική ζωγραφική. Η πρόσοψή του, ύψους 4,25 μ. και πλάτους 3,80 μ., είναι απλή, δωρικού ρυθμού, με δύο παραστάδες στα άκρα και αέτωμα στην κορυφή. Τρεις ογκόλιθοι έφραζαν την είσοδο εξωτερικά, ενώ εσωτερικά υπήρχε δίφυλλη πώρινη πόρτα. Ο τάφος είναι μονοθάλαμος, στεγασμένος με ημικυλινδρική κάμαρα και οι εσωτερικές του διαστάσεις είναι 2,75 x 3 x 3,30 μ. Είναι κτισμένος με πωρόλιθους κατά το ισοδομικό σύστημα και όλες οι εσωτερικές του επιφάνειες, όπως και η πρόσοψη, ήταν επιχρισμένες με λευκό κονίαμα. Το δάπεδό του είναι στρωμένο με πώρινες πλάκες, ενώ στη γένεση της καμάρας υπάρχει μια έγχρωμη ζωγραφιστή ταινία, διακοσμημένη με βλαστούς, φύλλα και καρπούς αμπελιού και κισσού. Αν και ο τάφος είχε συληθεί πρόσφατα, στο εσωτερικό του βρέθηκαν ένα χάλκινο επίχρυσο στεφάνι, δύο αλάβαστρα, ένα πήλινο ειδώλιο και αγγεία. Το σημαντικότερο, όμως, εύρημα ήταν δύο ζωγραφισμένες μαρμάρινες κλίνες, που σήμερα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Ήταν τοποθετημένες σε ορθή μεταξύ τους γωνία μέσα στο μνημείο, και επάνω τους βρέθηκαν τα οστά δύο νεκρών.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

30

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

ΑΜΟΥΛΙΑΝΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ Η Αμμουλιανή είναι ένα νησάκι στον κόλπο του Αγίου Όρους, απέναντι από την Τρυπητή. Πρόκειται για το μοναδικό κατοικημένο νησί στη Χαλκιδική.

ΑΡΝΑΙΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ Η Αρναία είναι κωμόπολη και πρωτεύουσα του ομώνυμου Δήμου της Χαλκιδικής. Είναι ένα από τα γραφικότερα χωριά της Βόρειας Χαλκιδικής και έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αδραμερίου.

ΓΑΛΑΤΙΣΤΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ Η Γαλάτιστα είναι κωμόπολη και ομώνυμο Δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Ανθεμούντα, στο νομό Χαλκιδικής, με 2.662 κατοίκους σύμφωνα με την πληθυσμιακή απογραφή του 2001.

ΗΘΗ - ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ

Το σημαντικότερο Πασχαλινό έθιμο στην Ιερισσό είναι “ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΥ ΝΙΟΥ Τ’ ΑΛΩΝΙ”. Γιορτάζεται την Τρίτη ημέρα του Πάσχα, στην ομώνυμη τοποθεσία πάνω στους λόφους. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας, οι γεροντότεροι αρχίζουν τον χορό. Σιγά-σιγά πιάνονται όλοι οι κάτοικοι και πολλές φορές ο χορός έχει μήκος τετρακόσια μέτρα. Τραγουδούν και χορεύουν όλα τα Πασχαλινά τραγούδια και τελειώνουν με τον “ΚΑΓΚΕΛΕΥΤΟ” χορό, που είναι η αναπαράσταση της σφαγής 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους, κατά την επανάσταση του 1821. Ο χορός περνά κάτω από δάφνινη αψίδα όπου υπάρχουν δύο παλικάρια με υψωμένα σπαθιά. ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΚΑΜΗΛΑΣ Το έθιμο της Καμήλας αναβίωσε για 71η χρονιά στη Γαλάτιστα, έδρα του Δήμου Ανθεμούντα, ανήμερα των Θεοφανείων. Μετά τον Αγιασμό των Υδάτων, κάτοικοι και πολυάριθμοι επισκέπτες συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία, όπου νέοι μετέφεραν το ομοίωμα της καμήλας για να ξεκινήσει το παραδοσιακό γλέντι.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

31

ΝΟΜΟΣ ΠΕΛΛΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ

Ο Νομός Πέλλας είναι παράλληλα «γεμάτος» από αρχαιολογικούς χώρους που ζητούν αποκάλυψη και ανάδειξη, σε τέτοιο βαθμό ώστε να χαρακτηρίζεται από την αρμόδια εφορεία προϊστορικών και κλασικών αρχαιοτήτων, ως Νομός «αρχαιολογικός» αντίστοιχης σημασίας με αυτούς της Ηλείας (Ολυμπία) και Φωκίδας (Δελφοί). Σπουδαιότερος αρχαιολογικός χώρος του νομού είναι αυτός της αρχαίας πρωτεύουσας, του ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΠΕΛΛΑΣ. Αρχαία Πέλλα Βρίσκεται πολύ κοντά στη σύγχρονη πρωτεύουσα της Μακεδονίας και αποτελεί μια τεράστια ανασκαμμένη έκταση στην οποία οι επισκέπτες θα μπορούσαν να δουν το πολεοδομικό σύστημα, το ανάκτορο, την αγορά, τα ιερά, τα δημόσια κτίρια, τα νεκροταφεία, κ.λ.π. αν είχε αναπλασθεί ο αρχαιολογικός χώρος της Πέλλας με συνδυασμένες εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης. Η Αρχαία Πέλλα ήταν κτισμένη με το γνωστό «Ιπποδάμειο» σύστημα των κανονικών ορθογώνιων οικοδομικών τετραγώνων και η μορφή των οικοδομών είχε την τυπική μορφή της ελληνικής οικίας με τον κεντρικό περίστυλο χώρο που περιβάλλεται από αστικές στοές. Η διατήρηση των αρχιτεκτονικών μελών του πρώτου κτιρίου επέτρεψε την αναστήλωση των ραδινών ιωνικών κιόνων που προβάλουν σήμερα μέσα στον μακεδονικό κάμπο. Το ΝΕΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΛΛΑΣ http://www.pella-museum.gr/ είναι ανοιχτό, χωρίς διαχωριστικούς τοίχους παρά μόνο επίπεδα, και διαθέτει αρκετούς χώρους θέασης. Η έκθεση θα πληροφορεί τον επισκέπτη για τη ζωή στην περιοχή κατά την προϊστορική εποχή και τα ιστορικά χρόνια, πριν δηλαδή γίνει η Πέλλα πρωτεύουσα, εν συνεχεία θα παρουσιάζει αναλυτικά την ιδιωτική ζωή (αρχιτεκτονική, διακόσμηση, λειτουργία κατοικιών, οικιακά ιερά, χώροι συμποσίων, ενδυμασία, κόμμωση, άθληση, εκπαίδευση, πόλεμος), τη δημόσια ζωή (διοίκηση, δημόσια έγγραφα, επιγραφές, νομίσματα, εμπόριο), τη θρησκευτική ζωή (αστικά ιερά, λατρείες υπαίθρου) και τα νεκροταφεία της πόλης από την εποχή του Χαλκού ως το τέλος των ελληνιστικών χρόνων. Σε ψηλότερο επίπεδο, όπως συμβαίνει και για τον επισκέπτη του αρχαιολογικού χώρου, θα υπάρχει η ενότητα στην οποία θα εκτίθεται το υλικό από το ανακτορικό συγκρότημα.

. i Μωσαϊκό δάπεδο με κυνήγι ελαφιού, Πέλλα, 4ος αι. π.Χ.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

32

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Ο παραδοσιακός οικισμός Παλιός Άγιος Αθανάσιος (ή Tσέγανη) στα 1200 μέτρα και πολύ κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο Bόρας. Tο χωριό είναι κτισμένο στους πρόποδες του βουνού Bόρας (ή Kαϊμάκτσαλαν) στην κορυφή Πιπερίτσα. Κτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα και κατοικούνταν έως τα τέλη της δεκαετίας του 1980 οπότε οι κάτοικοί του μεταφέρθηκαν στο νέο οικισμό που βρίσκεται 6 χλμ κάτω από τον παλιό οικισμό. O επισκέπτης που θα βρεθεί στον παραδοσιακό οικισμό, θα θαυμάσει τα κεραμοσκεπή κτίρια του χωριού, δείγματα της ενδιαφέρουσας παραδοσιακής Μακεδονικής Αρχιτεκτονικής που συνδυάζεται απόλυτα με το φυσικό τοπίο της περιοχής. Σημαντικό αξιοθέατο του χωριού είναι η εκκλησία της Αναλήψεως η οποία κτίστηκε στα τέλη του 1700. Η σπιτική παραδοσιακή φιλοξενία αλλά και η τοπική γαστρονομία σε παραδοσιακά κέντρα εστίασης είναι ότι καλύτερο στην όμορφη αυτή πλαγιά του όρους Βόρας. Σκι, trekking, περιηγήσεις, ιππασία και τοξοβολία είναι τα οργανωμένα σπορ που φέρνουν τον επισκέπτη σε καλύτερη επαφή με την φύση και τους ανθρώπους της. Εξαιρετική επίσης είναι και η φιλοξενία στον νέο οικισμό του Αγίου Αθανασίου σε απόσταση 5 χλμ και σε χαμηλότερο υψόμετρο. ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ

6 Ιανουαρίου: "Τζαμαλάρια" Παραδοσιακό έθιμο Γάμου με ... παρενοχλήσεις, του χωριού Άρνισσα ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ Χορός Διασκέδαση στην Έδεσσα (Μεγάλη Παρέλαση) την Σκύδρα & την Κρύα Βρύση Παραδοσιακό έθιμο "Λάμκες" Στο τελευταίο αποκριάτικο γλέντι σε χορούς στην Έδεσσα (Καταρράκτες) 2η ημέρα του Πάσχα: Μαργαρίτα Τοπικό Έθιμο" Σπάσιμο κόκκινων αυγών" στον βράχο του χωριού Μαργαρίτα. Τοπική Μουσική, Χορός, Παραδοσιακά Εδέσματα. 2η ημέρα του Πάσχα: Λύκοι Τοπικό Έθιμο " Κατρακύλισμα των αυγών" από τον πολιτιστικό σύλλογο το Βαλκογιάνοβο- Τοπική Μουσική -Χορός- Παραδοσιακά Εδέσματα 1η Παρασκευή μετά από το Πάσχα(Ζωοδόχου Πηγής): Παραδοσιακό Πανηγύρι με Μουσική, Χορό, Εδέσματα στον Άγρα (Τοποθεσία Αγ. Αθανάσιος) 23 Απριλίου (Αγ.Γεωργίου): Αφιέρωση Ζώων Σε μία πανέμορφη τοποθεσία στο χωριό Βρυττά γίνεται το τοπικό έθιμο "Αφιέρωση Ζώων -Δημοπρασία". Χορός, τοπική μουσική, εδέσματα, χορευτικά συγκροτήματα του χωριού &

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

33

ψήσιμο όλων των αφιερωμάτων 21 Μαΐου: Παραδοσιακό πανηγύρι με χάλκινα στο πανέμορφο χώρο του ναού Κων/νου & Ελένης στην τοποθεσία "κόστενο" Καρυδιάς. Εδέσματα, Χοροί & παραδοσιακή μουσική. «Αναλήψεως» (40 ημέρες μετά το Πάσχα): Παραδοσιακή Μουσική. Στην Πλ. Χωριού Αγ. Αθανάσιος & στην Κερασιά 10 Ιουνίου: Εορταστικές Εκδηλώσεις προς τιμή των μακεδονομάχων Άγρα-Μίγκα. Παραδοσιακή Μουσική στην πλατεία του χωριού Καρυδιά Τέλη Ιουνίου: Γιορτή Κερασιού. Παραδοσιακή Μουσική (Χάλκινα), Χορευτικά συγκροτήματα, χορός, εκθέσεις από την ζωή στο χωριό, παιδότοπος. Προσφέρονται άφθονα κεράσια (τραγανά Έδεσσας). Εδώ και χρόνια η γιορτή Κερασιού αποτελεί μια σημαντική εκδήλωση προβολής του τοπικού αυτού προϊόντος. Μέσα Ιουλίου: Μικρασιατική Βραδιά Συνάντηση Μικρασιατών – Χορός – Τραγούδια από τις αλησμόνητες πατρίδες – Μεζέδες. Στην παραλία της Περσίας με φόντο το μαγικό ηλιοβασίλεμα της λίμνης Βεγορίτιδος. 20 Ιουλίου; Παραδοσιακό Πανηγύρι – Ξανθόγεια Παραδοσιακή Μουσική – Χορός – Γλέντι (αντάμωμα των απανταχού Ξανθογειτών) Τέλη Αυγούστου: «Ποτσίφκα» - Τοπικό Πανηγύρι στην Μαργαρίτα Τέλη Αυγούστου: "ΧΡΥΣΑΝΘΕΙΑ" στο Γραμματικό Τέλη Αυγούστου: Ποζαρίτικα στο Λουτράκι, Γιορτές Λουδία στα Γιαννιτσά Οκτώβριος: Γιορτή τυριού στο Θεοδωράκι, "Γιορτή τσίπουρου" στο χωριό Μεσημέρι με Θεατρικά Δρώμενα, Γλέντι, Χορό & Ζωντανή Μουσική. 23 – 24 Δεκεμβρίου: "Φωτιά" Παραδοσιακό έθιμο με άναμμα φωτιάς, παραδοσιακή μουσική, γλέντι & χορό. Στα χωριά Μεσημέρι, Κλησοχώρι, Άγρας και στην πόλη της Έδεσσας (περιοχή Σ. Σταθμου & Αλώνια). 31 Δεκεμβρίου: "Σούρβα" - Παραδοσιακό Πανηγύρι στην Μαργαρίτα

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

34

ΝΟΜΟΣ ΗΜΑΘΙΑΣ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ

Από τα πανάρχαια χρόνια η γη της Μακεδονίας αποτέλεσε κέντρο ανάπτυξης πολλών πολιτισμών. Τα ευρήματα που έχουν ανακαλυφθεί σε όλη σχεδόν την περιοχή του Νομού Ημαθίας καταμαρτυρούν την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά που έχουμε δεχθεί από τους προγόνους μας. Οι ανακαλύψεις ξεκινούν από την 3η χιλιετία π.χ. με τα φρούρια και νεκροταφεία στην περιοχή ανατολικά των Πιερίων, συνεχίζονται στην εποχή των αρχαίων Μακεδόνων με πολύ σημαντικά ευρήματα όπως τα βασιλικά ανάκτορα και οι τάφοι των αρχαίων μακεδόνων βασιλέων στην Βεργίνα, οι τάφοι της Κρίσεως, Λύσωνος και Καλλικλέους, Ανθεμίων και του Kinch στα Λευκάδια, αλλά και η σχολή του Αριστοτέλη στην Μίεζα όπου ο αρχαίος φιλόσοφος δίδαξε τον Μέγα Αλέξανδρο. Στον ίδιο χώρο ανασκάφηκε και το αρχαίο θέατρο που είναι ένα πραγματικό στολίδι και απόδειξη της άνθησης του πολιτισμού της εποχής. ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΒΕΡΓΙΝΑΣ Στην περιοχή αυτή υπήρξε η παλιά πρωτεύουσα του αρχαίου Μακεδονικού κράτους, οι ΑΙΓΕΣ. Εδώ υπάρχουν τα Ανάκτορα, το αρχαίο θέατρο και οι Βασιλικοί Τάφοι. Ο Τάφος του Φιλίππου με τα μοναδικής αξίας ευρήματά του (χρυσή λάρνακα, υδρία, στεφάνια, ασπίδα κ.λ.π.), που αποτελούν στοιχεία παγκόσμιας ακτινοβολίας. Ο χώρος των Βασιλικών Τάφων με τα στέγαστρά του, είναι ιδιαίτερα επιβλητικός για τον επισκέπτη.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

35

ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΙ ΤΑΦΟΙ Στην περιοχή αυτή βρίσκονται τρεις σημαντικοί Μακεδονικοί Τάφοι. 1) Της Κρίσεως ο μακεδονικός τάφος της Κρίσεως βρίσκεται στον Κοπανό. Πρόκειται για έναν μνημειακό διθάλαμο τάφο με διόροφη πρόσοψη δωρικού και ιωνικού ρυθμού. 2) Των Ανθεμίων ο τάφος των Ανθεμίων βρίσκεται επίσης στην περιοχή του Κοπανού. Πρόκειται για έναν διθάλαμο καμαροσκεπή μακεδονικό τάφο με πρόσοψη ιωνικού ρυθμού. Πήρε το όνομα αυτό διότι στην οροφή του προθάλαμου εικονίζονται ανθέμια και νερολούλουδα σε λευκά και ιώδη χρώματα πάνω σε γαλάζιο φόντο. 3) Του Λύσωνος και Καλλικλέους με θαυμάσιες τοιχογραφίες και επιγραφές ο μακεδονικός τάφος του Λύσωνος Καλλικλέους βρίσκεται στα Λευκάδια. Είναι ένας μικρός διθάλαμος μακεδονικός τάφος, με απλή πρόσοψη και ζωγραφισμένο το εσωτερικό του μνημείου, που χρονολογείται γύρω στο 200 π.Χ. Το μνημείο παραμένει κλειστό για το ευρύ κοινό, ενώ επιτρέπεται η είσοδος μόνο στους αρχαιολόγους και στους φοιτητές.

. ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΜΙΕΖΑ

Κοντά στη Νάουσα, στη θέση "Ισβόρια" βρίσκεται η αρχαία μακεδονική πόλη Μίεζα, που το Νυμφαίο της έμεινε στην ιστορία γιατί εκεί δίδαξε ο φιλόσοφος Αριστοτέλης τον νεαρό Αλέξανδρο, λίγο μετά τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Αυτό το ιερό των Νυμφών βρίσκεται σε ένα θαυμάσιο τοπίο γεμάτο με πλούσια βλάστηση και πηγαία νερά. Εκεί σώζονται, το σπήλαιο, τα ερείπια των στοών και οι υπόσκιοι περίπατοι του βασιλικού σχολείου. Ανάμεσα σε δύο φυσικά σπήλαια λαξεύτηκε κάθετα ο βράχος, προστέθηκε μία ιωνική κιονοστοιχία και δημιουργήθηκε μία στεγασμένη στοά σε σχήμα Γ. Αν και οι ανασκαφές δεν έχουν ολοκληρωθεί, ωστόσο ο αρχαιολογικός χώρος είναι επισκέψιμος από το κοινό.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

36

Το θέατρο της Μίεζας

Το θέατρο αποκαλύφθηκε τυχαία το 1992 σε μία φυσική πλαγιά και πιθανότατα ανήκει στη μακεδονική πόλη Μίεζα. Χρονολογείται στα όψιμα ελληνιστικά χρόνια. Από το 1993 άρχισε ανασκαφική έρευνα, η οποία δεν ολοκληρώθηκε ακόμη. ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΤΗΣ Ν. ΝΙΚΟΜΗΔΕΙΑΣ Νεολιθικοί οικισμοί έχουν βρεθεί σχεδόν σε όλη την Ελλάδα. Ο παλιότερος όμως απ' όλους αυτούς και μάλιστα γεωργικός, σε ευρωπαϊκό έδαφος, εξακριβώθηκε έξω από τη Βέροια, στη Νέα Νικομήδεια (παλιά Μπρανιάτα) Ημαθίας και χρονολογείται στην 7η χιλιετία π.Χ. Ακόμα, εντοπίστηκαν στο νομό Ημαθίας και άλλοι προϊστορικοί οικισμοί όπως φαίνεται στο πίνακα που ακολουθεί. 1. Νέα Νικομήδεια 7. Πολυπλάτανος 13. Κυδωνοχώρι 2. Π. Λυκογιάννη 8. Τρίλοφος 14. Σχοινάς 3. Αγ. Γεώργιος 9. Λευκάδια 15. Πρασινάδα 4. Μονόσπιτα 10. Επισκοπή 16. Σφηκιά 5. Ζερβοχώρι 11. Μαρίνα 17. Κουμαριά 6. Αγγελοχώρι 12. Ροδοχώρι ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΕΡΟΙΑΣ Έχει σημαντικά εκθέματα από την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή εποχή. Στις συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνονται: • Ελληνιστική και ρωμαϊκή γλυπτική, ολόγλυφη και ανάγλυφη (επιτύμβια

ανάγλυφα, επιτύμβιοι και τιμητικοί βωμοί, πορτρέτα, τραπεζοφόρα, αγάλματα από την πόλη της Βέροιας αλλά και του υπόλοιπου νομού.

• Ελληνιστική κεραμική και κοροπλαστική από τα νεκροταφεία της Βέροιας. • Ελληνιστική και ρωμαϊκή αρχιτεκτονική (κίονες, επιστύλια, βάσεις κιόνων

κ.τ.λ. που εκτίθενται στο προαύλιο). • Επιγραφική (από την Βέροια και την γύρω περιοχή). • Λίγα ευρήματα από Βεργίνα (Αιγές) και από την περιοχή Κοπανού (Μίεζα).

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

37

ΑΡΑΠΙΤΣΑ Η ίδρυση της Νάουσας χρονολογείται στο α' μισό του 15ου αι. Συγκεκριμένα, οι Τούρκοι, αμέσως μετά την κατάληψη της περιοχής, παραχωρώντας ιδιαίτερα προνόμια, προσπάθησαν να συγκεντρώσουν στη θέση που βρίσκεται η σημερινή πόλη τους κατοίκους των γύρω ορεινών χωριών. Συγκεκριμένα, απηλλάγησαν από τους φόρους, απαγορεύθηκε η εγκατάσταση Οθωμανών, εκτός από τον στρατιωτικό διοικητή και τον δικαστή, ενώ παράλληλα επιτράπηκε στους Ναουσαίους να εκλέγουν μόνοι τους τους άρχοντές τους και να διατηρούν φρουρά στην πόλη. http://www.imathia.gr/tourism/archaeological.htm ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ

Ιστορικό λαογραφικό μουσείο ΝΑΟΥΣΑΣ Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Νάουσας ανήκει στον Δημοτικό Πολιτιστικό Οργανισμό Νάουσας. Σκοπός του είναι η διαφύλαξη των κειμηλίων της πόλης και η μετάδοση της ιστορίας και ως παράδοσης στις νεότερες γενιές. Έχει εκθέματα της πολιτιστικής κληρονομιάς της Νάουσας και τών περιχώρων. Στα εκθέματα συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων τοπικές στολές της πόλης και της περιοχής, υφαντά, αργαλειοί, όπλα και κοσμήματα. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

Στην Ειρηνούπολη κάθε χρόνο, πολιτιστικές εκδηλώσεις σε δύο κύκλους, τα «Κούλουμα» (απόκριες) και τα «Ειρηνουπόλεια» την 5η Μαΐου. Η Νάουσα κάθε χρόνο, ζει στο ρυθμό της Αποκριάς. «Οι Μπούλες» είναι ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην τουρκοκρατία, αλλά διασώζει και στοιχεία από τη λατρεία του Διονύσου. Εκδηλώσεις για το Καρναβάλι πραγματοποιούνται στο Μακροχώρι και στο Δήμο Μελίκης, όπου παρουσιάζεται και το παραδοσιακό δρώμενο «Καλόγερος». Τις παραμονές των Χριστουγέννων γιορτάζεται το έθιμο του «Καρτσούνου». Στις αρχές Ιουλίου γίνεται στη Νάουσα το Διεθνές Φεστιβάλ του Πυρσού και του CIOFF με χορευτικά συγκροτήματα από όλο τον κόσμο. Το καλοκαίρι υπάρχουν τα «Ημαθιώτικα».

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

38

Τα «Αναστενάρια», ο χορός πάνω στα αναμμένα κάρβουνα, στη Μελίκη, συγκεντρώνουν πολλούς επισκέπτες και δημιουργούν κάθε χρόνο το ίδιο αίσθημα δέους. http://www.golden-greece.gr/places/makedonia/vergina/map.html ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Στα μέσα του 19ου αιώνα η πόλη είχε 16 "μαχαλάδες" (συνοικίες). Καθ' όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, τα εμπορικά καταστήματα ήταν συγκεντρωμένα στη Βυζαντινή αγορά, στο παζάρι. Οι πιο γνωστές από αυτές που διασώζονται σήμερα είναι η εβραϊκή και η χριστιανική. Μαζί με αυτές, πολυάριθμες χριστιανικές και μουσουλμανικές συνοικίες συνέθεταν τον αστικό ιστό εκείνης της εποχής. Έλληνες, Τούρκοι, εβραίοι και αθίγγανοι κατοικούσαν στους περιμαντρωμένους μαχαλάδες της, διατηρώντας τα δικά τους έθιμα και συνήθειες. Η Μπαρμπούτα είναι η εβραϊκή συνοικία, που χρονολογείται από τα ρωμαϊκά χρόνια (50 μ.Χ.) και οφείλει το όνομά της σε μία βρύση στην περιοχή, που διατηρείται ακόμα και σήμερα. Τοποθετείται βορειοδυτικά στο χάρτη της πόλης, πλάι στον ποταμό Τριπόταμο. Η Μπαρμπούτα αποτελούσε ένα περίκλειστο και απομονωμένο "γκέτο", με τη συναγωγή και το μοναδικό εμπορικό δρόμο της εποχής, την οδό Χάβρας. Εικόνες από τη ζωή της πόλης κατά τον 18ο αιώνα, φέρει η χριστιανική συνοικία Κυριώτισσα, με τα στενά καλντερίμια της, τα λιθόστρωτα σοκάκια και τις στέγες των σπιτιών που μοιάζουν να ακουμπούν μεταξύ τους. Πίσω από τους ψηλούς αυλόγυρους και δίπλα στα σοκάκια ξεπροβάλλουν μικρές λιθόκτιστες εκκλησίες. Η συνοικία απαριθμεί πολλές χριστιανικές και βυζαντινές εκκλησίες. http://el.wikipedia.org/wiki/Βέροια ΧΟΡΟΙ ΗΜΑΘΙΑΣ

ΧΟΡΟΙ Ζαλιστός Είναι η πρώτη μελωδία που ακούγεται από τους ζουρνάδες κατά την τέλεση του παλαιότατου αποκριάτικου χορευτικού δρώμενου "Μπούλες" στη Νάουσα. Μακρινίτσα Είναι κυκλικός χορός, γυναικείος που χορεύεται μόνο στη Νάουσα Νιζάμικος Ο Νιζάμικος είναι από τους πιο αγαπητούς χορούς της Νάουσας. Χορεύεται και σήμερα από όλους τους Ναουσαίους, άνδρες, γυναίκες, παιδιά σε κάθε γλέντικαι διασκέδαση Μελικές Είναι κυκλικός, αργός χορός της Νάουσας. Πατινάδα Είναι ο πιο αγαπητός χορός στη Νάουσα. Υπάρχει πληθώρα παραδοσιακών τραγουδιών που χορεύονται πατινάδες Μουσταμπέϊκος Είναι κυκλικός χορός, αργός συρτός. Η λαβή είναι από τις παλάμες με λυγισμένους αγκώνες Ρουγκάτσια

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

39

Τα Ρουγκάτσια είναι ένα από τα ωραιότερα ελληνικά χορευτικά δρώμενα. Τελείται από μια ομάδα φουστανελοφόρων οι οποίοι φέροντας σπαθιά περιφέρονται στα χωριά του κάμπου κατά την διάρκεια του Δωδεκαήμερου, χορεύοντας με τη συνοδεία ζουρνάδων σε κάθε σπίτι που επισκέπτονταν. http://xoroimakedonias.blogspot.gr/2009/06/blog-post_6364.html

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

40

ΝΟΜΟΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ Η Φλώρινα είναι πόλη της Δυτικής Μακεδονίας και πρωτεύουσα του νομού Φλώρινας. Η πόλη της βρίσκεται σε υψόμετρο 680 μέτρων και έχει πληθυσμό περίπου 22.000 κατοίκους ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ - ΜΟΥΣΕΙΑ

Η περιοχή της Φλώρινας είναι γεμάτη από αρχαιολογικούς χώρους όλων των ιστορικών περιόδων. Περιδιαβαίνοντας την περιοχή, έχεις την εντύπωση οτι σε κάθε κομμάτι της υπάρχει και ένα αρχαιολογικό εύρημα. Οι πινακίδες που κατευθύνουν προς αρχαιολογικούς χώρους είναι πάρα πολλές ενώ οι περισσότεροι χώροι είναι επισκέψιμοι και προστατευόμενοι. Ας δούμε όμως μερικούς από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς τόπους της Φλώρινας. Η Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου Τα ερείπια tns βασιλικής βρίσκονται στη βορειοανατολική πλευρά του ομώνυμου νησιού της λίμνης Μικρή Πρέσπα. Ο ναόs ιδρύθηκε από τον τσάρο των Βουλγάρων Σαμουήλ το 983 n 986 μ.Χ., ο οποίος, μετά τη νίκη του κατά των Βυζαντινών και την κατάληψη tns Λάρισας, μεταφέρει από εκεί τα λείψανα του Αγίου Αχιλλείου (Επισκόπου Λαρίσnς στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου) στην Πρέσπα, που εκείνη την εποχή αποτελούσε τον πυρήνα του βουλγαρικού κράτους. Παρά τις αλλεπάλλnλες καταστροφές και λεnλασίες του ναού από διάφορους επιδρομείς, οι κάτοικοι της περιοχnς τον ανακατασκευάζουν πολλές φορές και συνεχίζουν να τον χρησιμοποιούν ωs το βασικό λατρευτικό κέντρο μέχρι τα μέσα του 150υ αιώνα. Βυζαντινό Μουσείο Φλώρινας Η βυζαντινή εποχή εκπροσωπείται στο Βυζαντινό Μουσείο Φλώρινας με έκθεση τοιχογραφιών, τμήματα από τέμπλα, βημόθυρα ναών της νησίδας του Αγίου Αχίλλειου Πρεσπών, αλλά και αγγεία και κοσμήματα από ανασκαφές στην ίδια περιοχή. Τα σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου είναι:

• Έξι τεμάχια τοιχογραφιών προερχόμενα από Ναούς της νησίδας του Αγίου Αχιλλείου της Μικρής Πρέσπας.

• Δύο μικρά τμήματα ξυλόγλυπτου τέμπλου προερχόμενα από το ασκηταριό της Μεταμόρφωσης.

• Βημόθυρο του 16ου αιώνα προερχόμενο από το Ναό του Αγίου Αθανασίου της κοινότητας του Αγίου Γερμανού. Θωράκιο τέμπλου από τη βασιλική του Αγίου Αχιλλείου.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

41

• Ευρήματα από τη βασιλική του Αγίου Αχιλλείου (χάλκινα δακτυλίδια και σκουλαρίκια, χάλκινα βραχιόλια κλπ.)

Αρχαιολογικό Μουσείο Φλώρινας Το Αρχαιολογικό Μουσείο Φλώρινας περιλαμβάνει αρχαιολογικά ευρήματα από την ευρύτερη περιοχή της Φλώρινας, αρχαίας Λυγκηστίδος. Το 1998 οργανώθηκε νέα έκθεση στο ισόγειο του Μουσείου με παράλληλες εργασίες επισκευής και βελτίωσης του κτιρίου του Μουσείου, και η οποία εντάσσεται σ' ένα ευρύ πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού, που αποβλέπει στην οργάνωση και βελτίωση των εκθεσιακών χώρων των Μουσείων, με στόχο τη συμμετοχή του επισκέπτη όχι ως απλού θεατή, αλλά κοινωνού του έργου τόσο του αρχαιολόγου όσο και του ιστορικού. Η έκθεση περιλαμβάνει τρεις βασικές ενότητες. Στην πρώτη, ο επισκέπτης ενημερώνεται για τη γεωμορφολογία και ιστορία της περιοχής που καλύπτει σήμερα ο νομός της Φλώρινας, από την εποχή της εμφάνισης των πρώτων αρχαιολογικών λειψάνων (5800 π.Χ. περίπου) ως το τέλος της ρωμαϊκής περιόδου, καθώς και για την ως σήμερα αρχαιολογική έρευνα. Στις δύο γειτονικές αίθουσες εκτίθενται αντιπροσωπευτικά δείγματα γλυπτικής, κυρίως των ρωμαϊκών χρόνων, από διάφορες περιοχές του νομού Φλώρινας. Ανάγλυφες επιτύμβιες και αναθηματικές στήλες με ποικίλα θέματα (ιππείς, πορτραίτα, νεκρόδειπνο, θεοποιήσεις θνητών), ολόγλυφα έργα και επιγραφές στο σύνολό τους ελληνικές, που προσφέρουν πλήθος στοιχείων για ονόματα ανθρώπων, πόλεων, θρησκευτικές αντιλήψεις, κοινωνικές συνθήκες, πολιτικές καταστάσεις. Στην τέταρτη αίθουσα εκτίθεται το ψηφιδωτό που διακοσμούσε το δάπεδο κτιρίου ρωμαϊκών χρόνων από τις Κάτω Κλεινές, που αποκολλήθηκε από τη θέση του και συντηρήθηκε. Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Φλώρινας ιδρύθηκε το 1977 και περιλαμβάνει μια σημαντική συλλογή 480 έργων ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής και καλλιτεχνικής φωτογραφίας. Πινακοθήκη Φλωριναίων Καλλιτεχνών Η Πινακοθήκη Φλωριναίων Καλλιτεχνών ιδρύθηκε το 1985. Σκοπός της είναι η συλλογή, προβολή και προώθηση της καλλιτεχνικής κίνησης της πόλης δια μέσου του έργου των τοπικών καλλιτεχνών. Στεγάζεται σε παλιό κτήριο που έχει παραχωρήσει ο Ο.Σ.Ε. πολύ κοντά στο αρχαιολογικό μουσείο της πόλης. Στα εκθέματα περιλαμβάνονται έργα ζωγραφικής, γλυπτά, σχέδια τα οποία και αποτελούν δημιουργίες φλωριναίων καλλιτεχνών. Η συλλογή περιλαμβάνει έργα των τοπικών καλλιτεχνών. ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΠΟΛΥΠΟΤΑΜΟΥ Η διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι υπόθεση συλλογική, είναι υπόθεση που απαιτεί κόπους και θυσίες , μόχθο, μεράκι και αγάπη για να μπορέσει να επιτευχθεί και να συγκεντρώσει κοντά της όλους εκείνους που αγνοούν , αλλά θέλουν να μάθουν , να γνωρίσουν τις ρίζες τους, να συλλέξουν

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

42

πληροφορίες για την ζωή των κατοίκων τα προηγούμενα χρόνια και να αφουγκραστούν τον τόπο τους αγγίζοντας και βλέποντας. Το ενδιαφέρον της Λαογραφικής Συλλογής μας επικεντρώθηκε σε ότι αφορά την περιοχή, συγκεντρώνοντας υλικό κυρίως από τις αγροτικές δραστηριότητες της υπαίθρου οι οποίες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην κοινωνικοοικονομική ζωή κι εξέλιξη της περιοχής. Το υλικό αυτό αποτελείται από εργαλεία της αγροτικής ζωής, έπιπλα της λαϊκής κατοικίας και αντικείμενα καθημερινής χρήσης, μέσα μεταφοράς καθώς επίσης και εργαστήρια στα οποία γινόταν η επεξεργασία των αγροτικών προϊόντων, η παραγωγή χρηστικών αντικειμένων και κάθε είδους εργόχειρα.Το υλικό είναι κατανεμημένο κατά ενότητες οι οποίες περιγράφονται ακολούθως, προκειμένου να είναι επισκέψιμες από τους συμπολίτες μας και να έχουν παιδευτικό χαρακτήρα για τους μαθητές, τους επισκέπτες ακόμη και τους ερευνητές. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Στην ανατολική πλευρά του Βαρνούντα, τόσο στις παρυφές του όσο και ψηλότερα, συναντούμε αρκετούς οικισμούς που διατηρούν μέχρι σήμερα τον παραδοσιακό χαρακτήρα με πολλά παραδείγματα της μακεδονικής αρχιτεκτονικής, χτισμένα με τα παραδοσιακά υλικά, την πέτρα, το τούβλο, το πλιθί και το ξύλο. Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στους ορεινούς οικισμούς του Βαρνούντα έχει ο Ακρίτας, όπου με έκπληξη κανείς συναντά μια πολύ μεγάλη ποικιλία αρχιτεκτονικών τύπων. Συναντούμε τα απλά λαϊκά κτίρια της παράδοσης, τη χαρακτηριστική μετεξέλιξή τους στο γύρισμα του 19ου προς τον 20ό αιώνα με σαφείς νεοκλασικές επιρροές και τέλος μεγάλο αριθμό εκλεκτικιστικών κτισμάτων, με πλήθος μορφολογικών και διακοσμητικών στοιχείων, που κάποιες φορές φτάνουν σε βαθμό υπερβολής, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα λιθανάγλυφα που συναντούμε σε πολλά κτίρια. Από όλα τα κτίρια του οικισμού ξεχωρίζει το διατηρητέο επιβλητικό κτίριο του Δημοτικού Σχολείου που χτίστηκε με δαπάνες και εργασία των κατοίκων και η μεγάλη Στους οικισμούς της ευρύτερης περιοχής του Αμυνταίου, κυρίαρχη θέση όσον αφορά την αρχιτεκτονική κατέχει το Νυμφαίο, που διατηρεί σχεδόν αναλλοίωτη την εικόνα που είχε κατά το μεσοπόλεμο και το οποίο είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός και ιστορικός τόπος. Η εικόνα του οικισμού είναι επιβλητική με το σύνολο των κτιρίων κτισμένων από εμφανή πέτρα και ιδιόμορφες στέγες από λαμαρίνα. Εντυπωσιακός είναι ο εσωτερικός χώρος των κατοικιών με τον αξιόλογο ζωγραφικό διάκοσμο, τα μιντέρια και τα τζάκια στα υπνοδωμάτια και στην μεγάλη κεντρική σάλα. Ξεχωριστή θέση στον οικισμό κατέχει η Νίκειος Σχολή (1928) που χτίστηκε με σχέδια που έφερε από την Σουηδία ο ευεργέτης Ι. Νίκου και λειτούργησε ως διδασκαλείο και η τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα σε σχήμα «Π» του Αγίου Νικολάου (1867). Σύμφωνα με την τοπική παράδοση για την κατασκευή της εκκλησίας οι τεχνίτες και τα σχέδια έφτασαν στο Νυμφαίο από την Κωνσταντινούπολη. Ο ναός κάηκε το 1947 και πρόσφατα επισκευάστηκε ριζικά. Ανάλογη παράδοση υπάρχει και για

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

43

τους ναούς του Αγίου Γεωργίου (1867) στο Σκλήθρο και του Αγίου Δημητρίου (1856) στην Κλεισούρα που παρουσιάζουν μεγάλες τυπολογικές ομοιότητες. ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ

Ο χορός και το τραγούδι αποτελούν πολιτιστικά χαρακτηριστικά άμεσα συνδεδεμένα μεταξύ τους και αναπόσπαστα συστατικά στοιχεία όλων των πολιτισμικών πρακτικών που έχουν καταγραφεί στην περιοχής της Φλώρινας. Οι Φλωρινιώτες χορεύουν και τραγουδούν αποδίδοντας πολύ συχνά συμβολικό περιεχόμενο στις ενέργειες τους, οι οποίες αποτελούν ένα τρόπο διαχείρισης και διαπραγμάτευσης της σχέσης τους με τη φύση, την καθημερινότητα και τα σημαντικά γεγονότα στη διάρκεια της ζωής. Ειδικότερα, η λέξη χορός έχει πολλαπλές σημασίες στη φλωρινιώτικη κοινωνία. Μπορεί να σημαίνει ένα συγκεκριμένο κινητικό σχήμα, μία ιδιαίτερη απόδοση αυτού του σχήματος ή ένα γεγονός στο σύνολο του. Το παρόν κείμενο ασχολείται κύρια και πρωταρχικά με τις διάφορες χορευτικές μορφές και σχήματα που εμφανίζονται στον νομό Φλώρινας και τα τραγούδια που τα συνοδεύουν. Αυτή η σημασία του χορού έχει εννοιολογική εγκυρότητα για τους κατοίκους της περιοχής, καθώς παίζει αποφασιστικό ρόλο για τον ατομικό και τον συλλογικό προσδιορισμό του Φλωρινιώτη και την ανάδειξη της τοπικής του ταυτότητας. Λειτουργεί ως ιδίωμα μίας σχέσης με τον τόπο, μέσα από την οποία σηματοδοτείται η διαφορά του από άλλους τόπους. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για χορούς και τραγούδια των αγροτικών κοινοτήτων της περιοχής, που, όταν χορεύονται και τραγουδιούνται στις διάφορες ομαδικές δραστηριότητες τόσο των ίδιων των κοινοτήτων όσο και των αστικών κέντρων της περιοχής, έχουν λειτουργική αξία και κοινωνική σημασία για τα άτομα. Συνιστούν τρόπους κοινωνικής μνήμης και θυμίζουν τοπία, συγγενικές και κοινοτικές σχέσεις, τοπικές ιστορίες, εικόνες και ενσωματωμένες εμπειρίες, που, σε κάποιες περιπτώσεις, οι επίσημες ιστορίες έχουν κατά καιρούς αποκλείσει ή αποσιωπήσει. Είναι οι χοροί και τα τραγούδια που οι κάτοικοι της περιοχής θεωρούν «δικά τους», γιατί τους συνδέουν με τις «ρίζες» και το «παρελθόν» τους και αποτυπώνουν με την εξέλιξή τους την ιστορία και τις συνήθειες της περιοχής. Έθιμα

Στην πόλη της Φλώρινας αλλά και στα γύρω χωριά τις παραμονές των Χριστουγέννων στις 23 Δεκεμβρίου ανάβουν φωτιές με μεγαλύτερη τη φωτιά στην Πλατεία Ηρώων. Οι φωτιές αυτές ανάβονται με κλεμμένα ξύλα και η προετοιμασία ξεκινά πολύ καιρό πριν. Γύρω από τις φωτιές στήνεται γλέντι και φαγοπότι και συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι αλλά και πάρα πολλοί τουρίστες. Το έθιμο αυτό λένε μερικοί πως γίνεται με σκοπό να διώξουν τα κακά πνεύματα. Ένα άλλο έθιμο που υπάρχει σε χωριά της Φλώρινας είναι το μασκάρεμα την εποχή των γιορτών των Χριστουγέννων. Οι κάτοικοι εφοδιασμένοι με πλαστικά

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

44

ρόπαλα χτυπούν τους περαστικούς. Το έθιμο αυτό λέγεται ότι επικράτησε από την εποχή που ήθελαν να φυγαδεύσουν τους αντάρτες, οπότε και τους μασκάρευαν για να χαθούν στο πλήθος

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

45

ΝΟΜΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ

ΜΟΥΣΕΙΑ - ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ

Στο Αρμενοχώρι της Καστοριάς, βορειοδυτικά του σύγχρονου οικισμού του Άργους Ορεστικού, τοποθετείται η πόλη την οποία ίδρυσε τον 3ο αιώνα ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός. Αποκαλύφθηκε η περίμετρος των τειχών η οποία ανέρχεται σε 3 χλμ. Πρόκεται για διπλό τείχος το πάχος του οποίου κυμαίνεται από 2,40 έως 2,80 μ. Εδράζεται σε φυσικό βράχο, προσαρμοσμένο ως προς την κατεύθυνση και την κλίση του στις ανισοσταθμίες του εδάφους, και παρακολουθεί με κύρια κατεύθυνση ΒΔ – ΝΑ τη βραχώδη ακμή των πρανών του παραρρέοντος ποταμού Αλιάκμονα. Κατά τη διάρκεια ανασκαφικών ερευνών ήρθαν στο φως και τμήματα των λατρευτικών κτιρίων της πόλης. Δυτικά της εξωτερικής παρειάς του τείχους ερευνήθηκε τμήμα νεκροταφείου με 55 ταφές εκ των οποίων οι 36 ήταν κεραμοσκεπείς και οι 19 λακκοειδείς.

• Λαογραφικό Μουσείο Νεράντζη

Στην οδό Καπετάν Λάζου 12, στην παραδοσιακή συνοικία Ντολτσό, βρίσκεται το αρχοντικό όπου στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο Καστοριάς και που τα παλαιότερα χρόνια είχε πρόσβαση στη λίμνη. Ανήκει στο Δήμο Καστοριάς και την επίβλεψή του έχει ο Μουσικοφιλολογικός Σύλλογος "Αρμονία".

Το αρχοντικό χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '60 ανήκε στην οικογένεια Ν. Αϊβάζη. Το Μουσείο είναι ανοικτό καθημερινές και Κυριακές καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Η ξενάγηση στους χώρους του αρχοντικού γίνεται από τον κ. Ευτύχιο

Μπαλλή. Ο πλούσιος διάκοσμος του δοξάτου, τα ζεστά φιλόξενα δωμάτια, οι παλιές φωτογραφίες, ο καλός οντάς, το μαγαζάκι όπου ράβονταν τα αποκόμματα γούνας με το βελόνι, καθώς και τα εφόδια των υπογείων, μεταφέρουν τον επισκέπτη νοερά στο παρελθόν, προσφέροντας πλήθος στοιχείων για τον πολιτισμό και την ευμάρεια των κατοίκων της Καστοριάς.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

46

• Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς

Διεύθυνση: Πλατεία Δεξαμενής Ιστότοπος: Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς Το Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς περιέχει μια από τις πλουσιότερες συλλογές βυζαντινών και μεταβυζαντινών εικόνων στην Ελλάδα που εκτίθεται σε μουσειακό χώρο του Υπουργείου Πολιτισμού. Η συλλογή του μουσείου αποτελείται από φορητές εικόνες από βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς ναούς της πόλης της Καστοριάς, αποτοιχισμένες αγιογραφίες, αποσπασμένα παλαιοχριστιανικά ψηφιδωτά της Διοκλητανούπολης, αρχιτεκτονικά μέλη από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια μέχρι την Οθωμανοκρατία, εκκλησιαστικά κειμήλια και ξυλόγλυπτα, ευρήματα από ανασκαφές από διάφορες ιστορικές περιόδους. ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

Η Καστοριά με τις 72 εκκλησίες της είναι η μόνη πόλη στην Ελλάδα που σώζει σε μεγάλο βαθμό αδιάλειπτα τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή μνήμη. Με εξαίρεση το Άγιον Όρος μόνο στην Καστοριά υπάρχουν φορητές εικόνες της Κρητικής Σχολής και μάλιστα πρώιμης χρονολογίας. Οι εκκλησίες, οι τοιχογραφίες,οι φορητές εικόνες και τα αρχοντικά, είναι μάρτυρες οικονομικής ακμής και πολιτισμού σχεδόν 10 αιώνες περίπου. H ανέγερση των εκκλησιών της Καστοριάς, όπως του Αγίου Γεωργίου 1085 από τον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Αλέξιο Κομνηνό[62] συνεχίστηκε από μια πλειάδα της εκάστοτε μακραίωνης τοπικής αριστοκρατίας ως κτητόρων, όπως π.χ. των Αγίων Αναργύρων και του Νικολάου Κασνίτζη.[63] Το μοναστήρι της Μαυριώτισσας του 11ου αιώνα είναι τοιχογραφημένο και στην εξωτερική όψη, όπως συνηθίζεται στη Βόρεια Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Στις τοιχογραφίες του ναού, επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας, είχαν αφαιρεθεί τα μάτια από όλα τα εικονιζόμενα πρόσωπα. Μερικές από τις βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες που σώζονται σήμερα στη Καστοριά είναι οι: • Η Παναγία η Καστριώτισσα, γνωστή ως Κουμπελίδικη, αρχές του 11ου αι.

(1020-1025). Είναι η μοναδική εκκλησία της Καστοριάς με τρούλο και η μοναδική με την απεικόνιση της Αγίας Τριάδας.

• Ιερά Μονή της Μαυριώτισσας (περί τα τέλη του 11ου αι.) που προϋπήρχε της Κουμπελίδικης ως Μοναστηρικό συγκρότημα.

• Ο Άγιος Στέφανος του (11ου αι.) είναι η μοναδική παλιά εκκλησία με γυναικωνίτη.

• Ο Ταξιάρχης Μητροπόλεως (11ου αι.) • Οι Άγιοι Ανάργυροι (12ου αι.) είναι ο μοναδικός ναός στην Καστοριά που έχει μαρμάρινο διάκοσμο, αμφικιόνια, επίκρανα και περιθυρώματα με ποικίλα ανάγλυφα σ΄όλες τις πύλες.

• Ο Άγιος Νικόλαος του Κασνίτζη (δεύτερο ήμισυ 12ου αι.). • Άγιος Αθανάσιος του Μουζάκη κοντά στη Μητρόπολη (1392) • Ναός Αγίων Τριών (14ου αι.) • Ναός Αγ. Νικολάου Μαγαλειού (16ου αι.)

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

47

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Το Δισπηλιό είναι μεγάλος οικισμός του Δήμου Μακεδνών στο νομό Καστοριάς. Αποτελεί ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα και στην απογραφή του 2001 βρέθηκε να έχει 1.186 κατοίκους. Βρίσκεται περίπου στο 4χλμ του δρόμου Καστοριάς - Άργους Ορεστικού. Στην περιοχή έχουν ανασκαφεί νεολιθικά ευρήματα, ανάμεσα στα οποία και η πινακίδα του Δισπηλιού. Oι συστηματικές ανασκαφές (1992 και εξής) αποκαλύπτουν τα λείψανα ενός εκτεταμένου λιμναίου οικισμού της Μέσης και Νεότερης Νεολιθικής, από τους σημαντικότερους και παλαιότερους του είδους στην Ευρώπη.

ΕΘΙΜΑ

ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ Τα Ραγκουτσάρια, όπως ονομάζονται τα καρναβάλια, γιορτάζονται από τις 6 μέχρι τις 8 Ιανουαρίου και διατελούν αναβίωση των αρχαίων Διονυσιακών τελετών, που γίνονταν από αρχαιοτάτων χρόνων και σύμφωνα με τους ντόπιους είναι γιορτή που σκοπό έχει να ξεχάσουν τα προβλήματα της χρονιάς. Η ονομασία Ραγκουτσάρια, προέρχεται από το λατινικό rogatores, δηλαδή ζητιάνοι, (ακόμη rogatio στα Λατινικά σημαίνει ζητώ), αφού οι μεταμφιεσμένοι ζητούν απ'τους νοικοκύρηδες να τους δώσουν δώρα προκειμένου να διώξουν τα κακά πνεύματα.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

48

ΝΟΜΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ

Ο αρχαιολογικός χώρος στην τοποθεσία «Καστρί»

ΜΟΥΣΕΙΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

Το Λαογραφικό Εκθετήριο της Ποταμιάς, το Λαογραφικό Μουσείο του Αγίου Κοσμά, το λαογραφικό μουσείο αγροτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς Δράκειας, Λαογραφικό Μουσείο Αγίου Γεωργίου, το πρώτο «Μουσείο Μανιταριών» στην Ελλάδα, στο Λάβδα Γρεβενών.

ΟΙΚΙΣΜΟΙ – ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

Κάποιοι οικισμοί – περιοχές παραδοσιακής – πολιτιστικής κληρονομιάς είναι: ΟΙ Εκκλησιές – Μικρό Χωριό που με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού Εκκλησιές Γρεβενών ξεκίνησε μια φιλόδοξη προσπάθεια για τη δημιουργία ενός πρότυπου πέτρινου οικισμού, καμάρι για όλους τους Εκκλησιώτες (Βιβιστινούς), πόλος ανάπτυξης για την ευρύτερη περιοχή, καταφύγιο από το καθημερινό άγχος και σημείο άμεσης επαφής με τη φύση και την πολιτιστική μας κληρονομιά. Η δημιουργία του Πέτρινου Χωριού βασίζεται στη φιλοσοφία και στους στόχους που προωθεί το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με την ανάπτυξη Δασικών Χωριών σε επιλεγμένες δασικές περιοχές της χώρας μας, διευκολύνοντας την ολιγοήμερη διαμονή κοντά στο δάσος και συμβάλλοντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Σε κάθε Δασικό Χωριό κατασκευάζονται 20 οικήματα που μπορούν να φιλοξενήσουν έως 80 άτομα, προσαρμοσμένα στο φυσικό περιβάλλον και εφοδιασμένα με τα απαραίτητα μέσα για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών.

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΉΘΗ & ΈΘΙΜΑ

Χοροί του νομού είναι η Σαμαρίνα ο οποίος είναι κυκλικός χορός στα τρία. Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με λυγισμένους αγκώνες. Ο χορός αποτελείται από 8 βήματα. Είναι ο χορός Μπεράτι είναι και αυτός μεικτός χορός και χορεύεται ελεύθερα στο χώρο σκόρπια ή αντικριστά και αποτελείται από έξι κινήσεις που εκτελούνται σε δύο μουσικά μέτρα. Επίσης είναι και ο Συγκαθιστός ο οποίος είναι χορός γάμου χορεύεται ελεύθερα σκόρπια ή αντικριστά, ξεκινάει με ρυθμό 8/4 όπου αποτελείται από δέκα κινήσεις που εκτελούνται σε δύο μουσικά μέτρα και γυρίζει σε 2/4 και αποτελείται από 6 κινήσεις και εκτελούνται σε δύο μουσικά μέτρα και φυσικά υπάρχουν και άλλοι πολλοί. Έθιμα του νομού είναι ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΩΝ ΦΑΝΩΝ. Το βράδυ της Αποκριάς επικρατεί το άναμα των φανών, δηλαδή το άναμα μεγάλων κούτσουρων από πεύκο. Ο κόσμος μαζεύεται γύρω από τους φανούς και τραγουδά με χωρατά και πειράγματα. Αργότερα το γλέντι συνεχίζεται στα περίφημα "Ανακατωσάρια" των γειτονικών Γρεβενών. Το έθιμο των φανών ανάγεται στις αρχαίες Διονυσιακές γιορτές. Τη μέρα της γιορτής του Άη Γιώργη και μετά τη Θεία λειτουργία, οι κάτοικοι του χωριού πιάνονται από τα χέρια και όλοι μαζί στο μεγάλο προαύλιο του ξωκλησιού, τραγουδούν και χορεύουν σκοπούς και τραγούδια του τόπου τους.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

49

ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ Η Κοζάνη είναι η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, καθώς και της ομώνυμης περιφερειακής ενότητας. Είναι χτισμένη ανάμεσα στις οροσειρές του Βερμίου, του Μπούρινου και των Πιερίων, 15 χλμ βορειοδυτικά της λίμνης του Πολυφύτου, σε υψόμετρο 720 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Απέχει 120 χλμ από τη Θεσσαλονίκη και 470 χλμ από την Αθήνα. Έχει 41.066 κατοίκους, ενώ ο Καλλικρατικός Δήμος έχει 71.388 κατοίκους ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ-ΜΟΥΣΕΙΑ

1ο) ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΝΟΜΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ

Εικόνα 1 Από το Κέντρο της πόλης στο μουσείο Το Μουσείο στεγάζεται σε νεοκλασικό κτίριο, στην οδό Δημοκρατίας 8, γνωστό ως Παναγιωτίδειο Αρχοντικό δωρεά του Δήμου Κοζάνης στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Έχουν γίνει εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου και προσωρινά είναι μη επισκέψιμο. Στις συλλογές του

Μουσείου περιλαμβάνονται ευρήματα προϊστορικών μέχρι παλαιοχριστιανικών χρόνων από διάφορες θέσεις του νομού Κοζάνης. 2ο) ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Εικόνα 2 ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Περιλαμβάνει εκθέματα από την εποχή της Τουρκοκρατίας, που στην περιοχή κράτησε 523 χρόνια, καθώς και νεότερων χρόνων.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

50

3ο) ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Εικόνα 3 ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Περιλαμβάνει: Μικρό σπήλαιο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, ποικιλία από ορυκτά και μεταλλεύματα, συλλογή αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, απολιθώματα (θαλασσινών ειδών, δέντρων, φυτών και οστά μεγάλων ζώων) και τη συλλογή ζώων.

4ο) ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ Εικόνα 4 ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Σκοπός του είναι η παρουσίαση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων που έχουν χαθεί λόγω της βιομηχανοποίησης, καθώς και η προβολή των ηθών και των εθίμων της περιοχής μέσα από τις παραδοσιακές καθημερινές και γιορτινές ενδυμασίες και τα είδη λαϊκών οργάνων.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

51

ΚΑΣΤΡΑ 1ο) ΚΑΣΤΡΟ ΣΕΡΒΙΩΝ

Εικόνα 5 ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΤΑ ΚΑΣΤΡΑ ΣΕΡΒΙΩΝ Κτίστηκε μεταξύ 560-650 μ.Χ., δηλαδή στα χρόνια του Ιουστινιανού ή του Ηρακλείου.

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΜΟΝΕΣ

1ο) ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΙΚΡΟΚΑΣΤΡΟΥ Εικόνα 6 ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΤΗΝ

ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΙΚΡΟΚΑΣΤΡΟΥ Πολύ κοντά στο χωριό Μικρόκαστρο βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας Μικρικάστρου, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ως μοναστήρι αναφέρεται

σε έγγραφο του 1842 όπου και τοποθετείται η ίδρυση του.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

52

ΑΛΛΑ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ

1ο) ΓΡΑΦΙΚΟ ΧΩΡΙΟ ΣΙΑΤΙΣΤΑ

Εικόνα 7 ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΣΤΑΤΙΣΑ Απέχει μόνον 28 χλμ. από την Κοζάνη και έχει διατηρήσει στοιχεία από τη γοητεία της εποχής της ακμής της, το 18ο και 19ο αιώνα.

2ο)ΚΟΒΕΝΤΑΡΕΙΟΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Εικόνα 8 ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΤΗΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κοζάνης είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στην Ελλάδα μετά από αυτή της Αθήνας, και διαθέτει 153.000 τόμους,

περισσότερα από 380 χειρόγραφα, 315 κώδικες και πολλές σπάνιες εκδόσεις, μεταξύ των οποίων και ένα από τα 17 σωζόμενα πρωτότυπα της Χάρτας του Ρήγα Φεραίου. Για το λόγο αυτό η Κοζάνη είχε ενταχθεί στο Εθνικό Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεων με αντικείμενο προώθησης το Βιβλίο και την Ανάγνωση. Έτσι συστήθηκε το Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης και καθιερώθηκε η Κοζάνη ως πόλη του Βιβλίου.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

53

3ο) ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΩΝ

4ο) ΓΕΩΜΟΡΦΕΣ ΜΠΟΥΧΑΡΙΑ Πρόκειται για φυσικές γεωμορφές που προήλθαν από τη διάβρωση του εδάφους σε διάστημα χιλιάδων χρόνων. Το όνομα της τοποθεσίας Μπουχάρια προέρχεται από το σχήμα τους καθότι "μπουχάρι" στην τοπική διάλεκτο σημαίνει καμινάδα.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

54

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΚΟΖΑΝΗΣ

1ο) ΟΙ ΛΑΖΑΡΙΝΕΣ Ένα από τα πολλά παραδοσιακά έθιμα που διατηρούνται με όλη την παλιά τελετουργική μεγαλοπρέπεια και αξίζει ιδιαίτερης μνείας είναι οι «Λαζαρίνες». Έθιμο αρχαιοελληνικό που σχετίζεται με την αναγέννηση της φύσης και την ανανέωση της ζωής. 2ο) ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ ΚΟΖΑΝΗΣ Κάθε χρόνο την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς οι κάτοικοι αλλά και οι επισκέπτες της πόλης απολαμβάνουν τη μεγαλειώδη παρέλαση αρμάτων και ομάδων μεταμφιεσμένων. 3ο) Το έθιμο του κοζανίτικου Φανού, τις ημέρες της Αποκριάς

4ο) Ο ΚΛΗΔΟΝΑΣ Ο Κλήδονας είναι μία από τις γιορτές που ανοίγουν τον εορταστικό κύκλο των μεγάλων πανυγηριών και θρησκευτικών εορτών του καλοκαιριού. Γιορτάζεται παραδοσιακά στις 24 Ιουνίου, ανήμερα του Αι-Γιάννη. 5ο) «Γιορτές των Νερών» Τετραήμερο πολιτιστικών εκδηλώσεων 6ο) «Λασσάνεια»: πολιτιστικές εκδηλώσεις τον Αύγουστο, στην Κοζάνη ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ

Εκτός από την τοπική αυτοδιοίκηση και άλλους τοπικούς φορείς υπάρχουν διάφοροι σύλλογοι που δραστηριοποιούνται στο νομό διατηρώντας την πολιτιστική παράδοση του τόπου, συμβάλλοντας στην τουριστική προβολή – ανάπτυξη του νομού Κοζάνης.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

55

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΚΟΖΑΝΗΣ 1ο) Πολιτιστικός Σύλλογος Μηλοχωρίου "Η ΛΥΓΚΗΣΤΙΣ"

2ο) Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Αιανής «Η Πρόοδος» 3ο) Σύλλογος Κρητών Ν. Κοζάνης «Η Μεγαλόνησος» 4ο) Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Αθανασίου Κοζάνης 5ο) Λαογραφικός-Πολιτιστικός Σύλλογος "Η Κόζιανη" 6ο) Μορφωτικός Λαογραφικός Σύλλογος Τετραλόφου ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Ο Πεντάλοφος είναι το σημαντικότερο χωριό από τα Μαστοροχώρια του νομού Κοζάνης. Βρίσκεται πάνω στο πέρασμα από την δυτική Μακεδονία στην Ήπειρο και αυτή η προνομιακή του θέση βοήθησε το χωριό να αναπτυχθεί στο παρελθόν. Η ανάπτυξη του χωριού στο παρελθόν είναι αποτυπωμένη στην εικόνα του. Είναι σχεδόν εξ' ολοκλήρου πετρόχτιστο χωριό: οι κάτοικοί του ήταν ξακουστοί χτίστες, οι οποίοι μάλιστα ανέπτυξαν και δική τους γλώσσα, τα κουδαρίτικα. Λόγω της όμορφης αρχιτεκτονικής του, σήμερα έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός. Αρχαιολογικά ευρήματα υποδεικνύουν την ύπαρξη οικισμού από την αρχαιότητα. Ο νεότερος οικισμός προέκυψε τη μεταβυζαντινή περίοδο, από πληθυσμούς που κατέφυγαν βορειότερα για να ξεφύγουν από τους Τουρκαλβανούς. Το 1788, το χωριό πέρασε στα χέρια του Αλή Πασά.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

56

Στο βόρειο μέρος του χωριού βρίσκεται το ύψωμα Γκραντίσκα, που χρησιμοποιήθηκε και ως οχυρό. Στην είσοδο του χωριού βρίσκεται το μνημείο της Γυναίκας της Πίνδου, ενώ η εκκλησία του Αγίου Αχιλλείου αποτελεί το παλαιότερο σωζόμενο κτίσμα στο χωριό (1742). Η Σιάτιστα αν και κατέχει μια απομονωμένη θέση μέσα στη Δυτική Μακεδονία, αποτελεί, από το 1600 περίπου, ένα αξιόλογο βιοτεχνικό κέντρο. Οι κάτοικοί της ασχολούνται κυρίως με την υφαντική, τη γουνοποιία, τη βαφική τέχνη και την αμπελοκαλλιέργεια. Αρχίζει ταυτόχρονα μια εμποροαγωγιάτικη δραστηριότητα των Σιατιστινών προς τα Γιάννενα, που με τον καιρό επεκτείνεται προς τα βόρεια, τη Βενετία, τη Ρωσία και περισσότερο στην Κεντρική Ευρώπη, τη Βουδαπέστη και τη Βιέννη. Έτσι φτάνει να γνωρίσει κατά το 18ο και 19ο αιώνα τεράστια οικονομική ακμή, που υπέστη κάποια κάμψη στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν η Αυστρία, μετά τον ατυχή πόλεμο με τη Γαλλία, καταστράφηκε οικονομικά και παρέσυρε στην πτώχευση και πολλούς εμπορικούς οίκους της Σιάτιστας. Η επαφή αυτή των Σιατιστινών με τον πολιτισμό της ελεύθερης Ευρώπης είχε ως αποτέλεσμα την πνευματική και κοινωνική ανάπτυξή τους και την άνοδο του βιοτικού τους επιπέδου.

ΈΘΙΜΑ ΚΑΙ ΧΟΡΟΙ

Τα έθιμα του δωδεκαήμερου

Από τις αρχές του Δεκέμβρη ακούγονται στις γειτονιές οι παιδικές φωνές που προτρέπουν με τραγούδια να αρχίσουν οι ετοιμασίες για τις γιορτές που πλησιάζουν. Στις 23 Δεκεμβρίου το βράδυ ανάβονται σε όλες σχεδόν τις γειτονιές και στις πλατείες μεγάλες φωτιές, οι κλαδαριές, και όλος ο κόσμος χορεύει γύρω απ’ αυτές με τη συνοδεία τοπικών μουσικών οργάνων. Οι κλαδαριές ανάβονται στις πλατείες. Όσες γειτονιές έχουν πλατεία ανάβουν μια κλαδαριά. Τα ξύλα τα φέρναν παλιά με τα ζώα. Από την Τζερβένα και από άλλα δάση. Στο σούρουπο τα κουβαλάν και τα στοιβάζουν. Για τάμα. Το βράδυ, άμα νυχτώσει καλά, εξήμισι η ώρα, όταν τελειώσει η εκκλησία τα βάζουν φωτιά και μετά αρχίζει το γλέντι. Οι πολύ θαρραλέοι παίρνουν φόρα και πηδάν πάνω από την φωτιά. Ως τα μεσάνυχτα κρατούσε το γλέντι. Στο τέλος ρίχνανε πέτρες στην φωτιά να σβήσει. Το ξημέρωμα της άλλης μέρας βρίσκει τα παιδιά να λένε τα κόλιαντα (κάλαντα). Παιδιά μικρά, μεγάλα κρατούν τη τζιουμάκα (=ξύλινο σφυρί) και χτυπούν τις πόρτες των σπιτιών για να τους ανοίξουν οι νοικοκυρές και να τους δώσουν γλυκά, φρούτα ή ό,τι άλλο διαθέτει το κάθε νοικοκυριό για την περίσταση.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

57

Βέβαια, τα τελευταία χρόνια το ζητούμενο είναι τα χρήματα, αλλά πολλά παιδιά ακόμη παραμένουν πιστά στο παλιό έθιμο. Σε κάθε σπίτι λέγεται το τραγούδι που ταιριάζει. Έτσι υπάρχει ειδικό τραγούδι για τους γέρους, τους νιόπαντρους, τις νέες κοπέλες που βρίσκονται σε ηλικία γάμου, για τους ξενιτεμένους, τους κτηνοτρόφους κ.λ.π. Την ημέρα των Θεοφανείων γίνεται μεγάλο ξεφάντωμα με τα καρναβάλια, τα λεγόμενα “Μπουμπουσιάρια”. Άντρες, γυναίκες και παιδιά κρύβονται κάτω από παλιά ρούχα και καλύπτοντας το πρόσωπό τους με τούλινα υφάσματα γίνονται μη αναγνωρίσιμοι. Έτσι μπορούν να διασκεδάσουν και να κάνουν οτιδήποτε θελήσουν χωρίς κοινωνικούς ενδοιασμούς και ενοχές, αφού εκείνη την ημέρα όλα επιτρέπονται. Άλλα έθιμα

Το βράδυ της Αποκριάς οι άντρες επισκέπτονται τους γονείς, οι νύφες τα πεθερικά, τους κουμπάρους και τους άλλους συγγενείς, φιλώντας τους το χέρι, για να δείξουν σεβασμό και να ζητήσουν συγχώρεση, κατά το χριστιανικό έθιμο. Αργότερα όλα τα μέλη της οικογένειας συγκεντρώνονται γύρω από το τραπέζι και ο αρχηγός της οικογένειας κάνει το έθιμο του χάσκα. Κρεμάει δηλαδή σε έναν πλάστη ένα σκοινί, που στην απόληξή του έχει ένα βρασμένο αυγό. Το αυγό προσπαθεί κάθε μέλος της οικογένειας να το δαγκώσει, χωρίς να χρησιμοποιήσει τα χέρια του, προκαλώντας ο καθένας το γέλιο των άλλων. Το Δεκαπενταύγουστο οι Σιατιστινοί δίνουν εξαιρετική σημασία στο γραφικό έθιμο των καβαλάρηδων, με κέντρο το μοναστήρι της Παναγίας Μικροκάστρου, που απέχει από τη Σιάτιστα 12 χιλιόμετρα. Την ημέρα εκείνη μεγάλες παρέες με στολισμένα άλογα πηγαίνουν στο μοναστήρι, για να προσευχηθούν και να ασπαστούν τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Το μεσημέρι επιστρέφουν στην πόλη, όπου τους υποδέχονται οι αρχές και πολύς κόσμος. Ακολουθεί χορός και γλέντι μέχρι το πρωί. Έθιμα γίνονται και σε άλλες εκδηλώσεις, όπως στο γάμο, στη βάφτιση, στη θεμελίωση καινούριου σπιτιού, κατά την κατασκευή στέγης, κατά τη στρατολόγηση των νέων κ.λ.π.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

58

ΝΟΜΟΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΝΟΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ

Η ιστορία της Καβάλας ξεκινά από τους Προϊστορικούς χρόνους και εκτείνεται μέχρι σήμερα. Οι αναφορές για αυτήν από την μία χάνονται στις ομηρικές αφηγήσεις και από την άλλη καταγράφονται στα αρχεία της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Από την μία η πόλη έγινε παγκοσμίως γνωστή για την άφιξη των δημοκρατικών στρατευμάτων της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ενόψει της ιστορικής μάχης των Φιλίππων και από την άλλη για την άφιξη του Αποστόλου Παύλου, κάνοντας την Νεάπολη πρώτη ευρωπαϊκή πόλη που δέχτηκε το χριστιανισμό. Είναι διάσημη για τα μεγαλοπρεπή έργα Βυζαντινών και Τούρκων όσο και για το ότι αποτέλεσε γενέτειρα του Μεχμέτ Αλί, αντιβασιλέα της Αιγύπτου. Παράλληλα η νεότερη ιστορία της πόλης παρουσιάζει εξίσου ενδιαφέρον, τόσο για την καπνεργασία και τις πρώτες απεργίες στα Βαλκάνια όσο και για την πλούσια βιομηχανική δραστηριότητα με κυρίαρχη αυτή του μαύρου χρυσού.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ-ΜΟΥΣΕΙΑ

Αρχαιολογικός Χώρος Φιλίππων Σε απόσταση 17χιλ. από την Καβάλα, βρίσκεται η αρχαία πόλη των Φιλίππων. Η πρώτη επαφή με τον χώρο έγινε το 1861 και ολοκληρώθηκε το 1956 από Έλληνες αρχαιολόγους. Σημαντικά ευρήματα είναι η Εγνατία οδός, τα ερείπια της Ρωμαϊκής Αγοράς, η «φυλακή» του Απόστολου Παύλου, καθώς και το αρχαίο θέατρο το οποίο διαθέτει κυκλική ορχήστρα και παρόδους ισοδομικά χτισμένες Το αρχαίο θέατρο Φιλίππων είναι ένα αξιόλογο και σημαντικό μνημείο. Βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου της ακροπόλεως και στηρίζεται στο ανατολικό τείχος της πόλης των Φιλίππων. Η πόλη πέρασε από διάφορες φάσεις και το θέατρο έχει υποστεί πολλές αλλαγές στο πέρασμα των αιώνων. Η πρώτη φάση του θεάτρου είναι την εποχή του Φιλίππου Β’ το 356π.Χ. Την εποχή αυτή η ορχήστρα είχε σχήμα πετάλου. Την εποχή της ρωμαϊκής αποίκισης γίνονται αλλαγές στο θέατρο ώστε να προσαρμοστεί με τις απαιτήσεις των νέων θεαμάτων. Η ορχήστρα στρώνεται με μεγάλες μαρμάρινες πλάκες και κτίζεται ψηλό τείχος για την προστασία των θεατών κατά τις θηριομαχίες. Τελικά τον 3ομ.Χ. αιώνα το θέατρο μετατρέπεται σε αρένα για τις θηριομαχίες.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

59

Κατά τα παλαιοχριστιανικά χρόνια οι συνήθειες και τα ήθη του κόσμου για ακόμη μια φορά αλλάζουν και το θέατρο εγκαταλείπεται. Σήμερα σώζονται πολλά στοιχεία από το θέατρο. Έχει δεχθεί όμως διάφορες επεμβάσεις για να μπορέσει να φιλοξενήσει το φεστιβάλ Φιλίππων. Απέναντι από το αρχαίο θέατρο βρίσκονται τα ερείπια της ΑΡΧΑΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΦΙΛΙΠΠΩΝ. Η πόλη πήρε το όνομά της το 356 π.χ. από τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Φίλιππο Β’. Ο περίβολος των τειχών της πόλης ξεκινούσε από την κορυφή του λόφου και καθώς προχωρούσε στη νότια πλαγιά περιέκλειε στους πρόποδες του λόφου ένα τμήμα της πεδιάδας. Η αρχαιότερη φάση του περιβόλου ανάγεται στην εποχή του Φιλίππου Β΄ και η νεότερη στα χρόνια του Ιουστινιανού Α΄(527-565 μ.). Το συνολικό μήκος της περιμέτρου των τειχών φτάνει τα 3,5χλμ. Το τείχος ενισχύεται από ισχυρούς πύργους. Από πύργους πλαισιώνονται επίσης και οι τρεις πύλες που εντοπίστηκαν στις ανασκαφές. Στους επισκέπτες είναι προσιτή μόνο η τελευταία η οποία ονομάζεται από τους ανασκαφείς πύλη της Νεάπολης, γιατί από αυτήν ξεκινά ο δρόμος που οδηγεί στο λιμάνι της Νεάπολης (σημερινής Καβάλας).Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων μπορεί να προσφέρει στον επισκέπτη μια ανάμεικτη περιήγηση, αφού οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ερείπια από την ελληνιστική, τη ρωμαϊκή, τη βυζαντινή, και την παλαιοχριστιανική περίοδο. Το οκτάγωνο, η ρωμαϊκή αγορά, οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές, τμήματα των τειχών της πόλης, είναι τα πιο γνωστά από αυτά.

ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ

Αγροτικό Μουσείο Πετροπηγής Καβάλας Στις αίθουσες του, οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν παλιά αγροτικά εργαλεία αλλά και να δουν από κοντά ένα αγροτικό σπίτι της περιοχής του περασμένου αιώνα. Η δημιουργία του αγροτικού μουσείου ήταν όνειρο ζωής για τον κ. Κώστα Λαζαρίδη, κάτοικο της Πετροπηγής,ο οποίος για 23 χρόνια συγκέντρωνε ότι παλιό αγροτικό εργαλείο έβρισκε από φίλους και γνωστούς. Το 1999 το παλιό πέτρινο δημοτικό σχολείο της Πετροπηγής Καβάλας έκλεισε καθώς δεν υπήρχαν πολλά παιδιά και ο χώρος παραχωρήθηκε μετατράπηκε σε αγροτικό μουσείο.

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ – ΜΝΗΜΕΙΑ

Παλιά πόλη, Ιμαρέτ, νεοκλασικά αριστουργηματικά κτίρια, υπέροχες βελούδινες παραλίες, καταγάλανος ουρανός, Φάρος. Όλα τοποθετημένα αμφιθεατρικά συνθέτουν μια πολύχρωμη μαγευτική εικόνα που από όποια πλευρά και αν την κοιτάξετε θα μείνετε έκπληκτοι από την ομορφιά της.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

60

Η Καβάλα, έχει το μοναδικό πλεονέκτημα να συνδυάζει το παρελθόν και το μέλλον με τόση τέχνη, που δίνει την εντύπωση πως ο χρόνος έχει σταματήσει. Τα επιβλητικά μνημεία του παρελθόντος που κοσμούν την Καβάλα από τη μία άκρη στην άλλη, "δένουν" γλυκά με τους ρυθμούς μιας σύγχρονης, μα όχι κουραστικής, πόλης .Το φυσικό κάλλος της περιοχής είναι ένα ακόμα στοιχείο της σαγήνης, γιατί διαθέτει καταπράσινα δάση και υπέροχα ορεινά τοπία, αλλά και καταγάλανες θάλασσες και μικρά ξερονήσια, που έλκουν σαν μαγνήτες τους λάτρεις της φύσης. Ο τόπος αυτός έχει εμπνεύσει ποιητές, ζωγράφους και κάθε είδους καλλιτεχνική φύση κερδίζοντας την παντοτινή τους αγάπη. Είναι μια πόλη ιδανική για περιπάτους που θα σας μαγέψει και θα σας παρασύρει στο δικό της μοναδικό ρυθμό, χαρίζοντας σας πανέμορφες εικόνες ιδανικές για το φωτογραφικό σας άλμπουμ.

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΉΘΗ & ΈΘΙΜΑ

Η διατήρηση των παραδόσεων, κάνουν την Καβάλα μια από τις πιο ζωντανές πόλεις. Πόντιοι, Μικρασιάτες, Θρακιώτες και Σαρακατσάνοι, "χαρίζουν" τη δική τους πολύτιμη κληρονομιά που με τόση ευλάβεια μετέφεραν οι πρόγονοί τους στο πέρασμα των χρόνων και την διατηρούν μέσα από τα πολλά ήθη και έθιμά τους. Τα έθιμα, αφορούν κυρίως τις μεγάλες γιορτές της Ορθοδοξίας, όπως τα Χριστούγεννα και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ενώ και τα έθιμα που υπάρχουν για το γάμο ή τις παραμονές των γιορτών πολλών Αγίων, όπως του Αγίου Θεόδωρου, του Αι- Γιάννη κλπ. Πασίγνωστο είναι το έθιμο του Κλείδωνα, το οποίο αναβιώνουν αρκετοί πολιτιστικοί σύλλογοι, οι Αράπηδες που επίσης αναβιώνονται στην Νικήσιανη Παγγαίου κάθε χρόνο, ή ακόμα και το έθιμο του Κιοπέκ - Μπέη η αναπαράσταση του οποίο γίνεται επίσης κάθε χρόνο στην Χρυσούπολη. Οι γιορτές που πραγματοποιούνται στις διάφορες περιοχές του Νομού για όσα χαρίζει η φύση στον άνθρωπο είναι μία συνήθεια παλιά αλλά και εντυπωσιακή. Ξεχωρίζουν οι: «Γιορτή της Πατάτας». η «Γιορτή της κτηνοτροφίας» που πραγματοποιείται στις αρχές Οκτώβρη στον γραφικό Πλαταμώνα, η «Γιορτή του Κάστανου» πραγματοποιείται κάθε Οκτώβριο στο Παλαιοχώρι, η «Γιορτή του Σπαραγγιού» στην Κεραμωτή, η «Γιορτή του Καρπουζιού», η Αυγουστιάτικη «Γιορτή του Σταφυλιού» στο Ελαιοχώρι και το φεστιβάλ «Οίνος και Πολιτισμός» διοργανώνεται τον Αύγουστο στο Κοκκινοχώρι, με σκοπό την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ.

1.Στέγη Πολιτισμού Ν. Καβάλας 2. Λύκειο Ελληνίδων Καβάλας 3.Λέσχη Ποντίων Νομού Καβάλας 4.Θρακική Εστία Καβάλας 5.Σύνδεσμος Φίλων – Γραμμάτων – Τεχνών 6.Σύλλογος Φίλων μουσικής κ.λ.π 7. Τοπική αυτοδιοίκηση

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

61

ΝΟΜΟΣ ΔΡΑΜΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ-ΜΟΥΣΕΙΑ

Το αρχαιολογικό μουσείο της Δράμας καλύπτει χρονολογικά την ανθρώπινη παρουσία στο νομό Δράμας από τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή (50.000 χρόνια από σήμερα), με τα ίχνη ζωής των παλαιολιθικών κυνηγών στο σπήλαιο Πηγών του Αγγίτη, μέχρι τους νεότερους χρόνους (1913). Το Μουσείο φυσικής ιστορίας πρόκειται για ένα χώρο διαμορφωμένο με γνώση και μεράκι, όπου ο επισκέπτης μπορεί παρατηρώντας τις προθήκες και τα σχετικά διοράματα να σχηματίσει μια συνολική εικόνα για τoυs Βιότοπους τns περιοχής του ποταμού Νέστου και τns οροσειράς τns Ροδόπης. Το Ιερό του Διόνυσου παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον στο Δημοτικό Διαμέρισμα Καλής Βρύσης ιερού Διονυσιακής λατρείας πρώιμων ελληνιστικών χρόνων, που σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση. Η περιοχή πλούσια σε αρχαιότητες από τους προϊστορικούς μέχρι τους βυζαντινούς χρόνους, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτιστικής και ιστορικής φυσιογνωμίας του τόπου αυτού. ΟΙΚΙΣΜΟΙ- ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

Το Παγονέρι βρίσκεται 20 χλμ. ΒΔ του Κ. Νευροκοπίου σε υψόμετρο 750 μ. ενώ απέχει από την πόλη της Δράμας 65 χλμ. και από τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα 7 χλμ. Το παλαιότερο όνομά του ήταν Τσερέσοβο (=Κερασοχώρι). Το χωριό είναι χαρακτηρισμένο ως «παραδοσιακός οικισμός» από το 1983, λόγω της αρχιτεκτονικής των κτιρίων που διασώζονται. Οι κάτοικοί του στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι γηγενείς. Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν καταδιωκόμενοι από τους Τούρκους, Έλληνες από την Ήπειρο, γι’ αυτό και τα περισσότερα επίθετα είναι δισύλλαβα. Άριστοι τεχνίτες, έκτισαν με πέτρα τα σπίτια τους αλλά και τα δρομάκια του χωριού (καλντερίμια). Στο κέντρο του χωριού είναι κτισμένος ναός, σε τρίκλητη ξυλόστεγη βασιλική, με γυναικωνίτη (διαστάσεων 19,30 x 12,50μ.), αφιερωμένη στα Εισέδυα της Θεοτόκου, κτισμένη το 1835, σύμφωνα με επιγραφή.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

62

Το Περιθώρι, ανήκει στον δήμο ΚΑΤΩ ΝΕΥΡΟΚΟΠΙΟΥ της Περιφερειακής Ενότητας ΔΡΑΜΑΣ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας. Η επίσημη ονομασία είναι “το Περιθώριον”. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΉΘΗ & ΈΘΙΜΑ

6-8 Ιανουαρίου Τοπικά δρώμενα-μεταμφιέσεις του Δωδεκαημέρου στο Μοναστηράκι, Ξηροπόταμο, Πετρούσα, Πύργους, Βώλακα, Καλή Βρύση 18 Ιανουαρίου «Κουρμπάνι» στο Καλαμπάκι Καθαρά Δευτέρα Καρναβάλι στη Χωριστή 6 Απριλίου Επέτειος της μάχης Οχυρών Λίσε, στο Οχυρό 2 Μαϊου Ιπποδρομίες στο Δοξάτο 21 Μαϊου «Αναστενάρια» - Πυροβασίες στη Μαυρολεύκη Τέλος Ιουνίου «Ελευθέρια» στη Δράμα 20 Ιουλίου «Αντάμωμα» των Σαρακατσαναίων στο δασικό χωριό Ελάτια 25-27 Ιουλίου «Ακρίτεια» στο Κάτω Νευροκόπι 1-5 Αυγούστου «Νέστος» στο Παρανέστι Μέσα Σεπτεμβρίου Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στη Δράμα Μέσα Φθινοπώρου Ημέρες Πατάτας στο Κάτω Νευροκόπι Αρχές Οκτωβρίου Γιορτή κάστανου στη Μικρόπολη.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

63

ΕΠΟΧΕΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΠΟΥ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΕΝΤΟΝΗ ΖΗΤΗΣΗ

Ο αριθμός των διανυκτερεύσεων που προσφέρονται είναι συνάρτηση του αριθμού των κλινών που είναι διαθέσιμες και του χρόνου λειτουργίας των καταλυμάτων.

Ο αριθμός των ανά κλίνη διανυκτερεύσεων με κριτήριο το είδος του καταλύματος, την περιοχή κ.ο.κ. παρέχει χρήσιμες πληροφορίες όχι μόνο όσο αφορά σε γενικά θέματα, όπως είναι τα περιβαλλοντικά και τα κοινωνικό-πολιτιστικά αλλά και το βαθμό αποτελεσματικότητας, με τον οποίο χρησιμοποιείται το απόθεμα των καταλυμάτων.

Πίνακας 1

Αξιοποίηση Παραγωγικού Δυναμικού

ΕΤΟΣ 2007 Υφιστάμενες

Κλίνες (1)

Ημέρες Λειτουργίας

(2)

Εφικτές Διανυκτερεύσεις

(3)

Πραγματοποι-ηθείσες

Διανυκτερεύσεις (4)

Υπερβάλλον Δυναμικό

(5)

Α. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ & ΘΡΑΚΗ 18.941 294 5.574.206 1.549.024 259,9%

Ν. ΔΡΑΜΑΣ 917 365 334.705 74.267 350,7% Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ 11.523 255 2.940.109 806.958 264,3% Ν. ΕΒΡΟΥ 3.825 346 1.322.652 348.237 279,8% Ν. ΞΑΝΘΗΣ 1.324 365 483.260 158.737 204,4% Ν.ΡΟΔΟΠΗΣ 1.352 365 493.480 160.825 206,8% Κ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 81.717 273 22.371.019 6.743.571 231,7%

Ν.ΗΜΑΘΙΑΣ 1.284 365 468.660 112.901 315,1% Ν.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 13.386 358 4.790.315 1.903.798 151,6% Ν. ΚΙΛΚΙΣ 612 365 223.380 22.685 884,7% Ν. ΠΕΛΛΗΣ 2.137 348 743.890 85.598 769,1% Ν. ΠΙΕΡΙΑΣ 17.839 270 4.824.404 756.076 538,1% Ν. ΣΕΡΡΩΝ 1.695 365 618.675 126.433 389,3% Ν. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 44.764 239 10.701.695 3.736.080 186,4% Δ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 4.725 363 1.714.860 389.331 340,5%

Ν. ΓΡΕΒΕΝΩΝ 801 353 282.600 42.264 568,7% Ν. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 1.442 365 526.330 146.303 259,8% Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ 1.540 365 562.100 130.231 331,6% Ν. ΦΛΩΡΙΝΗΣ 942 365 343.830 70.533 387,5% Πηγή: Ε.Σ.Υ.Ε., Ξ.Ε.Ε.

Με βάση την τράπεζα δεδομένων του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος η στήλη 1 αναφέρεται στις διαθέσιμες κλίνες του κάθε νομού, Η στήλη 2 αναφέρεται στη μέση διάρκεια λειτουργίας των καταλυμάτων του νομό που αυτά ανήκουν, Η στήλη 3 αναφέρεται στις εφικτές διανυκτερεύσεις και είναι το γινόμενο των δύο προηγούμενων στηλών. Τέλος, η στήλη 4 αναφέρεται στις πραγματοποιθείσες διανυκτερεύσεις του νομού, με βάση τα στοιχεία της ΕΣΥΕ για το 2007.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

64

Οι διανυκτερεύσεις του 2007 κατατάσσονται στον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας. Με άλλα λόγια, το 2007 μπορεί να θεωρηθεί ως αντιπροσωπευτικό έτος, αφού δεν ήταν ούτε μια πολύ καλή ούτε μια πολύ κακή χρονιά. Η σύγκριση των στηλών 3 και 4 φανερώνει τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ του εφικτού αριθμού διανυκτερεύσεων και του πραγματοποιθέντος αριθμού διανυκτερεύσεων. Η στήλη 5 είναι αποκαλυπτική της κατάστασης που επικρατεί στη Μακεδονία, αναφορικά με την γεωγραφική αξιοποίηση του ξενοδοχειακού δυναμικού.

ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΣΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΝΟΜΑΡΧΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ

• Δημιουργία τουριστικού προϊόντος

• Συμμετοχή σε επιλεγμένες διεθνείς τουριστικές εκθέσεις στην Ελλάδα και

στο εξωτερικό Για παράδειγμα Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας πραγματοποίησε μια ακόμη επιτυχημένη συμμετοχή ση μεγαλύτερη παγκοσμίως Διεθνή Έκθεση Τουρισμού, την έκθεση Ι.Τ.Β. (Internationale Tourismus-Börse Berlin) στο Βερολίνο (5-9 Μαρτίου 2014). Με συντονισμένες δράσεις και διαρκή παρουσία σε διεθνείς εκθέσεις τουρισμού, προβάλλεται η περιοχή μας ως ένα ευρύ πεδίο προορισμών και επιλογών, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις θεματικές και εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως οι προσκυνηματικές περιηγήσεις, ο ιαματικός και συνεδριακός τουρισμός και ο τουρισμός city break. Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας σημείωσε επίσης μια επιτυχημένη παρουσία στη θεματική έκθεση "Holidays and Spa Expo", η οποία πραγματοποιήθηκε στη Σόφια της Βουλγαρίας από τις 13 έως τις 15 Φεβρουαρίου 2014. Ο Οργανισμός Τουρισμού Θεσσαλονίκης είναι μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρία - το επίσημο Tourism Board της πόλης, που πρωταρχικό σκοπό έχει την προβολή της πόλης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας με άξονα ένα συγκροτημένο πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης και προβολής, φιλοδοξεί να συμβάλει στην ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος, της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής των οικισμών της περιοχής. Έτσι συμμετέχει στην έκθεση Filoxenia

Ø με Έκθεση φωτογραφίας από τη Λέσχη Πολιτισμού Φλώρινας - φωτογραφική ομάδα ΡΟΕΣ, στο περίπτερο 15, καθ' όλη τη διάρκεια της Έκθεσης.

Ø Με γευστική παρουσίαση μανιταριών Γρεβενών, στο χώρο του περιπτέρου 13, στο σταντ της Δυτικής Μακεδονίας, το Νοέμβριο του 2011.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

65

• Τουριστική προβολή μέσω διαδικτύου (π.χ. Ιστοσελίδα Νομ.

Αυτοδιοίκησης Κοζάνης http://www.kozani.gr)

• Διαφημιστική καμπάνια στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο Για παράδειγμα η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Θεσσαλονίκης ανατύπωσε χάρτη «city map» ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ.

• Εκδηλώσεις Δημοσιότητας και δημοσίων σχέσεων

• Αξιολόγηση προγραμματισμένων δράσεων

• Έργα υποδομής π.χ. δρόμοι

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

66

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Συνήθως όταν μιλάμε για ανάπτυξη εννοούμε μια διαχρονική διαδικασία που είναι ευρύτερη της οικονομικής ανάπτυξης την οποία και συμπεριλαμβάνει. Λέγοντας λοιπόν ανάπτυξη, σε γενικές γραμμές εννοούμε ένα ελάχιστο επίπεδο ποιότητας ζωής που είναι ικανοποιητικό και ενιαίο ώστε να εξασφαλίσει την ευημερία σε όλα τα άτομα.

Αν θέλουμε τώρα να περιγράψουμε την οικονομική ανάπτυξη, αρκεί να αναφερθούμε σε κάποια βασικά χαρακτηριστικά της, μερικά από τα οποία είναι:

• Το επίπεδο της εκβιομηχάνισης μιας οικονομίας • Κατάσταση της τεχνολογίας, • η ύπαρξη και η ποιότητα των φυσικών πόρων κατάσταση του

ανθρωπίνου δυναμικού, • το μέγεθος της αγοράς στην οποία απευθύνεται ένα παραγόμενο προϊόν

ή υπηρεσία, • η πολιτιστική παράδοση, και • η δυνατότητα επίσης και νοοτροπία που έχει αναπτυχθεί μέσα σε μια

κοινωνία για την ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, κ.α. Οι τουριστικοί προορισμοί μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη με πολλούς τρόπους όπως:

• με την ικανοποίηση μορφωτικών αναγκών, • την γνωριμία ηθών και εθίμων, ανθρώπων, παιδείας αλλά και

νοοτροπίας, παροχή εργασίας, καταπολέμηση της ανεργίας, ενίσχυση της οικονομίας της υπαίθρου.

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

67

ΠΟΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΑΥΤΗΣ (ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ, ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ,

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ)

ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ü Ειρήνη ü Αξιοποίηση πλούτου ü Ανάπτυξη εμπορίου ü Βελτίωση μέσων συγκοινωνίας. ü Τουριστική προβολή τόπων με ιστορία. ü Έμφαση στο ποιοτικό κι όχι ποσοτικό τουρισμό. ü Εκσυγχρονισμός μεθόδων ανάπτυξης. ü Εκπαίδευση τουριστικών στελεχών προκειμένου να παρέχετε ποιοτικός

τουρισμός. ü Συνεργασία όλων των φορέων του νόμου ώστε να προβληθούν και να

αξιοποιηθούν αξιοθέατα και τόποι του νομού.

ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ü Το πρόβλημα της αποτελεσματικής ή αρίστης κατανομής ή χρησιμοποίησης των περιορισμένων τουριστικών πόρων.

ü Το πρόβλημα της διατήρησης της σταθερότητας της τουριστικής οικονομίας.

ü Το πρόβλημα της τουριστικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης. ü Εισαγόμενη εγκληματικότητα π.χ. βία ü Ψευδαίσθηση οικονομικής ανάπτυξης ü Παραμέληση άλλων παραγωγικών τομέων π.χ. γεωργία, αλιεία,

κτηνοτροφία ü Αλλοίωση παράδοσης π.χ. ήθη και έθιμα

Σχολικό Έτος 2013-2014 Ειδική Θεματική Δραστηριότητα Μαθητών της Β’ Τάξης Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών Θέμα Εργασίας : «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και του ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»

68

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Βιβλίο επιχειρηματικότητας και ανάπτυξης,Α. Καραγιάννη, Γ. Κορρέ – Α.Ζαρίφη. Ο.Ε.Δ.Β

• Εφαρμογές H/Y στον Τουρισμό, Β΄τάξη ΤΕΕ, Σ.Κουτσογεωργόπουλος, κ.α Ο.Ε.Δ.Β

• Ιστορία της Μακεδονίας / N. G. L. Hammond. Θεσσαλονίκη, Μαλλιάρης, 1995 • Μακεδονία : ιστορία, μνημεία, μουσεία / Ιωάννης Τουρατσόγλου . Αθήνα,

Εκδοτική Αθηνών, 1999 • Τουριστική γεωγραφία -ελληνική & παγκόσμια, ΚΟΛΤΣΙΔΟΠΟΥΛΟΣ

Γ.,HUDMAN L.,JACKSON R.:ΕΛΛΗΝ,2001 • Τουριστική Οικονομία, Β΄τάξη ΤΕΕ, Δ.Λαγός, Π.Λιαργκόβας, Ο.Ε.Δ.Β

ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

http://www.ethnos.gr http://1menemend.pbworks.com http://city-culture.gr http://na-thessalonikis.pkm.gov.gr http://www.thestival.gr http://www.wiw.gr http://www.imathiachamber.gr http://traveldailynews.gr