γλώσσες
Σελίδες
Νομικός
με θέμα: Παράδοση και παραδοσιακά επαγγέλματα της Κρήτης
2008- 20092008- 20092008- 20092008- 2009
Ομάδων Αγωγής Σταδιοδρομίας και Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Υπεύθυνοι καθηγητές :
Δημητριάδης Σωτήρης
Ζήκου Μαρία
Κομνιανίδου Μαρία
Διευθυντής Στυλιανίδης Γεώργιος
2ο Γυμνάσιο Ωραιοκάστρου
Διαθεματική εργασία των
Γενικός στόχος προγράμματος
Οι μαθητές θα γνωρίσουν την Κρητική παράδοση που αποτελεί μέρος του ιστού της ζωής των κατοίκων της Κρήτης. Γνωρίζοντας τα ήθη και τα έθιμα των κατοίκων του νησιού θα καταλάβουν ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης ότι διασώζεται σαν ανάμνηση εξακολουθεί να επηρεάζει την ύπαρξή μας. Θα έρθουν σε επαφή με κατοίκους του νησιού που εξασκούν μέχρι σήμερα λαϊκά παραδοσιακά επαγγέλματα, θα κατανοήσουν τον τρόπο της ζωής των κατοίκων της Κρήτης μέσα από τα πατροπαράδοτα έθιμα, τη μουσική, τα τραγούδια, τους χορούς και τις μαντινάδες.
• ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ• ΖΑΧΑΡΟΓΛΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΣ• ΓΙΑΝΝΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ• ΒΕΡΓΙΝΗ ΜΑΡΙΑ – ΕΙΡΗΝΗ• ΚΟΥΚΟΒΙΝΟΥ ΕΙΡΗΝΗ• ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ ΑΝΝΑ• ΚΑΤΣΑΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ• ΚΑΤΡΙΒΑΝΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ• ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ• ΝΑΤΣΙΟΠΟΥΛΟΥ ΒΙΡΓΙΝΙΑ• ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ• ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ ΕΙΡΗΝΗ• ΣΩΦΛΟΣ ΔΑΝΙΗΛ• ΣΑΧΠΕΛΙΔΗΣ – ΜΠΡΟΖΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ• ΤΣΑΚΙΡΙΔΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ• ΣΑΠΑΝΙΔΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ• ΣΑΡΑΦΙΔΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ• ΜΠΟΤΕΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ• ΜΥΣΤΑΚΙΔΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ• ΝΟΥΛΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ• ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ• ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΘΑ• ΠΑΡΙΚΟΓΛΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ• ΠΙΤΣΙΚΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ• ΠΑΤΕΛΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ• ΠΕΝΤΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ• ΡΕΝΤΙΝΑΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ• ΣΑΛΒΑΡΑ ΑΓΑΠΗ• ΣΑΜΑΡΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ• ΣΑΧΠΕΛΙΔΟΥ-ΜΠΡΟΖΟΥ ΜΑΡΙΑ• ΤΣΑΤΑΛΜΠΑΣΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ
• ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ• ΑΛΑΓΙΑΛΗ ΜΑΙΡΗ-ΑΦΡΟΔΙΤΗ• ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ• ΓΑΛΑΤΣΙΔΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ• ΔΗΜΟΥΛΙΑ ΜΑΡΙΑΝΑ• ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ• ΕΥΔΟΥ ΑΝΝΑ• ΚΕΣΙΔΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ• ΚΟΛΕΤΣΑ ΕΛΕΝΗ• ΚΡΟΥΣΤΑΛΑΚΗ ΜΑΡΙΑ• ΜΑΣΤΟΡΙΔΟΥ ΔΑΝΑΗ• ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ• ΜΠΑΤΟΥ ΔΑΦΝΗ• ΜΥΛΩΝΑΣ ΙΑΣΩΝ-ΦΙΛΙΠΠΟΣ• ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ ΡΑΦΑΗΛ• ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ• ΠEΡΛΑΝΤΙΔΗΣ-ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ• ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑΛΕΝΑ• ΠΙΠΕΡΙΔΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ• ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ• ΣΑΡΑΚΙΝΟΥ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗΣΑΡΑΦΙΔΟΥ ΑΦΡΟΔΙΤΗ• ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΡΟΔΗ• ΣΠΥΡΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ• ΣΩΤΗΡΕΛΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣΤ• ΑΞΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΗ• ΤΕΚΤΟΝΙΔΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ• ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ• ΤΣΙΑΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ• ΦΥΤΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ• ΦΩΤΙΑΔΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ• ΧΑΪΚΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ• ΧΑΤΖΗΒΑΚΑΛΕΛΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ• ΧΑΤΖΗΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ ΚΩΝ/ΝΑ
Κατάσταση περιβαλλοντικής ομάδας
Κατάσταση ομάδας αγωγής σταδιοδρομίας
Είναι μια γής κατάμεσα του μελανού Πελάγου η Κρήτη. η ώρια και παχειά κ' η τριγυρολουσμένη.Κατοίκους έχει αρίθμητους, και χώρες ενενήντα. Κάθε λαός κ' η γλώσσα του. Ζούν Αχαιοί στον τόπο, ζούν νησιώτες Κρητικοί, παλικαριάς ξεφτέρια, και Κύδωνες και Δωρικοί και Πελασγοί λεβέντες.Κ' είν' η Κνωσό, χώρα τρανή, που ο Μίνωας του μεγάλου του Δία σύντροφος εννιά, κ' εννιά κυβέρναε χρόνια" Οδύσσεια - Ραψωδία T
ΗΚρήτη έχει μια ιδιαίτερη σχέση με τη μυθολογία αφού σύμφωνα με τον μύθο είναι ο τόπος που γεννήθηκε ο Δίας. Ο βασιλιάς ουρανού και γης Κρόνος φοβούμενος ότι θα χάσει τον θρόνο, κατάπινε τα παιδιά του.
Κρόνος Ρέα
Κρήτη και μυθολογία
Γι’αυτό τον λόγο η γυναίκα του Ρέα κατέφυγε στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο Δικταίο Άνδρο για να γεννήσει το παιδί της κρυφά και στην συνέχεια έκρυψε το παιδί στο Ιδαίο Άνδρο. Έτσι γεννήθηκε και ανατράφηκε ο Δίας που ονομάστηκε Κρηταγενής Δίας, όπου στην συνέχεια πήρε τον θρόνο από τον πατέρα του και έγινε ο βασιλιάς των θεών.Κάποια από τα ονόματα της Κρήτης κατά την μυθολογία είναι : Αερία, για το εύκρατο κλίμα της. Δολιχή, από το στενόμακρο σχήμα της. Κουρήτης, ως χώρα των Κουρητών. Μακαρόνησος, ως χώρα ευτυχισμένων ανθρώπων.
Ένα άλλο στοιχείο της μυθολογίας που μπλέκεται με την πραγματικότητα είναι ο Μίνωας, όπου σύμφωνα με την μυθολογία είναι γιος του Δία.Ο Δίας ερωτεύθηκε την κόρη του βασιλιά Φοινίκης Αγήνορα, Ευρώπη. Για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε λευκό ταύρο και με την γοητεία του σαγήνεψε την Ευρώπη που έκατσε πάνω του. Τότε ο Δίας την απήγαγε και την πήγε στην Κρήτη όπου έκανε τον γάμο κάτω από ένα πλάτανο στην Γόρτυνα.
Από τον γάμο αυτό γεννήθηκαν οι Μίνωας, Ραδάμανθυς και Σαρπηδόνας. Ο Μίνωας έγινε βασιλιάς την Κνωσού όπου κάθε εννιά χρόνια μιλούσε με τον πατέρα του Δία για νέους νόμους. Από αυτό το σημείο και έπειτα ο μύθος μπλέκεται με τα ιστορικά στοιχεία. Ο βασιλιάς Μίνωας ζούσε στο ανάκτορο της Κνωσού και ήταν άρχοντας όλης της Κρήτης. Ήταν ακόμα διοικητής, αρχηγός στρατού, δικαστής και αρχιερέας. Πολλοί βασιλιάδες του νησιού είχαν το όνομά του όπου σήμαινε τίτλο όπως οι Φαραώ στην Αίγυπτο. Ο γιος του Ανδρόγεως δολοφονήθηκε στην Αθήνα και έτσι ύστερα από πολιορκία ο Μίνωας επέβαλε στους Αθηναίους κεφαλικό φόρο. Έπρεπε δηλαδή η Αθήνα να στέλνει εφτά νέες και εφτά νέους για τον Μινώταυρο
• Ο Μινώταυρος ήταν ένα τέρας που ήταν μισός άνθρωπος και μισός ταύρος, ενώ ζούσε μέσα σε έναν λαβύρινθο. Η πραγματικότητα είναι ότι πολλοί νέοι αθλητές σκοτώνονταν κατά την διάρκεια ενός αγωνίσματος με ταύρους που γινόταν στην Κνωσό. Ο λαβύρινθος ήταν το παλάτι της Κνωσού που η αναπτυγμένη αρχιτεκτονική το είχε κάνει τόσο πολύπλοκο που έμοιαζε με λαβύρινθο. Ο θάνατος του Μινώταυρου προήλθε από τον Θησέα, γιο του βασιλιά της Αθήνας Αιγέα. Η κόρη του Μίνωα Αριάδνη ερωτεύτηκε τον Θησέα και προμηθεύοντάς τον με ένα σπάγκο (μίτος της Αριάδνης) τον βοήθησε να θανατώσει τον Μινώταυρο και να μπορέσει να βγει από τον λαβύρινθο.
Ο Δαίδαλος ήταν αυτός που κατασκεύασε τα ανάκτορα και ο Μίνωας τον φυλάκισε για να μην μπορεί να κατασκευάσει άλλο τέτοιο αριστούργημα. Ο πολυμήχανος και εφευρέτης Δαίδαλος κατασκεύασε από κερί φτερά και μαζί με τον γιο του Ίκαρο κατάφεραν να πετάξουν και να φύγουν από το νησί. Ο Ίκαρος όμως από την χαρά του που πέταγε πήγε πολύ ψηλά και κοντά στον ήλιο όπου η ζέστη έλιωσε τα φτερά του και έπεσε. Στην συνέχεια ο Δαίδαλος κατέφυγε στην Σικελία κοντά στον βασιλιά του Καμικίου Κώκαλο.
Ο Δαίδαλος, η Πασιφάη και ξύλινη αγελάδα.
Ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος
Νεολιθική εποχή (6500 – 2800 π.Χ.)
Τα ευρήματα γίνονται ολοένα και πιο εμφανή και έχουμε την Αρχαιότερη Νεολιθική της Κνωσού. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού πιστεύεται ότι προήλθαν από την ηπειρωτική Ελλάδα. Ο άνθρωπος εκείνης της εποχής ζούσε σε πέτρινες καλύβες και η τροφή του προερχόταν από το κυνήγι, το ψάρεμα και κάποιου είδους γεωργία. Στη νεολιθική εποχή παρουσιάζεται και η πρώτη μορφή τέχνης όπου με τα κόκαλα από τα ζώα που έτρωγε ο άνθρωπος κατασκεύαζε εργαλεία και στολίδια. Ακόμη έχουμε την επεξεργασία του πυλού χωρίς όμως την χρησιμοποίηση του
κεραμικού τροχού.
Προ-ανακτορική εποχή – εποχή χαλκού (2800 – 1900 π.Χ.)
Το 3000 π.Χ. έληξε ο νεολιθικός πολιτισμός και έρχεται η εποχή του χαλκού. Την εποχή αυτή υπάρχει εξέλιξη του πολιτισμού με δημιουργία πόλεων όχι μόνο στα παράλια αλλά και στα άγονα βουνά. Την εποχή αυτή αρχίζει η επεξεργασία των πολύτιμων λίθων και του ελεφαντόδοντου. Η Μινωική Κρήτη ήταν ισχυρή στο ναυτικό και συγχρόνως στο εμπόριο όπου είχε συναλλαγές με την Κύπρο, την Αίγυπτο και την Μέση Ανατολή. Αυτό αποδεικνύεται από τα ευρήματα της Ζάκρου που είναι Κυπριακά χάλκινα τάλαντα και Συριακά ελεφαντόδοντα.
Παλαιο-ανακτορική εποχή (1900 – 1700 π.Χ.)
Την εποχή αυτή έχουμε το κτίσιμο των Μινωικών παλατιών. Ο πολιτισμός την εποχή αυτή ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένος σε όλους τους τομείς, ενώ πρέπει να αναφερθεί η ισότητα της γυναίκας όπου συμμετείχε στα κοινά. Από τα ευρήματα της Κνωσού μπορούμε να δούμε την ανάπτυξη της ζωγραφικής, γλυπτικής, κεραμικής, μεταλλοτεχνία. Τα μινωικά κέντρα της Κρήτης ήταν τέσσερα : Η Κνωσός, η Φαιστός, τα Μάλλια και η Ζάκρος. Υπήρχαν όμως και πολλές άλλες πόλεις κυρίως στο κέντρο και στα ανατολικά του νησιού. Στην Κρήτη δεν παρουσιάζεται το φαινόμενο της υπόλοιπης Ελλάδας όπου κάθε πόλη ήταν ξεχωριστό κράτος, το νησί ήταν ενωμένο με βασιλιά τον Μίνωα.
Νέο-ανακτορική εποχή (1700 – 1400 π.Χ.)
Μετά από σεισμό το 1700 π.Χ. τα ανάκτορα ξαναχτίζονται ενώ παράλληλα χτίζονται και άλλα παλάτια όπως στις Αρχάνες, τα Χανιά και την Κυδωνία. Παράλληλα ο πολιτισμός ολοένα και αναπτύσσεται ενώ τα ευρήματα εκείνης της εποχής είναι πολλά και μπορούμε να γνωρίζουμε την ζωή εκείνη την εποχή. Απομεινάρια εκείνης της εποχής βλέπουμε σήμερα στους περισσότερους αρχαιολογικούς χώρους. Ιδιαίτερη ανάπτυξη είχε και η τέχνη όπως η
μικροπλαστική, ζωγραφική, λιθοτεχνία, χρυσοχοΐα.
Παλαιο-ανακτορική εποχή (1900 – 1700 π.Χ.)
Την εποχή αυτή έχουμε το κτίσιμο των Μινωικών παλατιών. Ο πολιτισμός την εποχή αυτή ήταν ιδιαίτερα ανεπτυγμένος σε όλους τους τομείς, ενώ πρέπει να αναφερθεί η ισότητα της γυναίκας όπου συμμετείχε στα κοινά. Από τα ευρήματα της Κνωσού μπορούμε να δούμε την ανάπτυξη της ζωγραφικής, γλυπτικής, κεραμικής, μεταλλοτεχνία. Τα μινωικά κέντρα της Κρήτης ήταν τέσσερα : Η Κνωσός, η Φαιστός, τα Μάλλια και η Ζάκρος. Υπήρχαν όμως και πολλές άλλες πόλεις κυρίως στο κέντρο και στα ανατολικά του νησιού. Στην Κρήτη δεν παρουσιάζεται το φαινόμενο της υπόλοιπης Ελλάδας όπου κάθε πόλη ήταν ξεχωριστό κράτος, το νησί ήταν ενωμένο με βασιλιά τον Μίνωα.
Νέο-ανακτορική εποχή (1700 – 1400 π.Χ.)
Μετά από σεισμό το 1700 π.Χ. τα ανάκτορα ξαναχτίζονται ενώ παράλληλα χτίζονται και άλλα παλάτια όπως στις Αρχάνες, τα Χανιά και την Κυδωνία. Παράλληλα ο πολιτισμός ολοένα και αναπτύσσεται ενώ τα ευρήματα εκείνης της εποχής είναι πολλά και μπορούμε να γνωρίζουμε την ζωή εκείνη την εποχή. Απομεινάρια εκείνης της εποχής βλέπουμε σήμερα στους περισσότερους αρχαιολογικούς χώρους. Ιδιαίτερη ανάπτυξη είχε και η τέχνη όπως η
μικροπλαστική, ζωγραφική, λιθοτεχνία, χρυσοχοΐα.
Μετά-ανακτορική εποχή (1400 – 1100 π.Χ.)
Όμως όλος αυτός ο λαμπρός πολιτισμός χάνεται ξαφνικά από αίτια που δεν γνωρίζουμε. Τρεις είναι οι κυριότερες εκδοχές : α) Ξένοι κατακτητές , β) Επανάσταση των Κρητών εναντίον των Αχαιών και η πιο πιθανή εξήγηση γ) Έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Ο Μινωικός πολιτισμός συνεχίζεται σαν τμήμα του Μυκηναϊκού πολιτισμού. Οι Αχαιοί εκμεταλλεύτηκαν την καταστροφή αυτή και ισχυροποίησαν την θέση τους στο νησί. Οι ανασκαφές μας δείχνουν την επιρροή των δύο πολιτισμών, ενώ το εμπόριο συνεχίζει να υπάρχει.
Εποχή του σιδήρου – Δωριείς (1100 – 67 π.Χ.)
Τον 10ο αιώνα π.Χ. το νησί αποικήθηκε από Δωριείς όπου μετέφεραν στην Κρήτη τον πολιτισμό τους. Οι κάτοικοι του νησιού κατέφυγαν στα βουνά και σε απόκρημνες περιοχές. Οι Δωριείς εγκαταστάθηκαν στις σημαντικότερες πόλεις όπως Κνωσό, Φαιστό, Γόρτυνα, Τύλισο, Χερσόνησο, Κυδωνία, Σητεία. Η τέχνη παίρνει νέα μορφή με την χρησιμοποίηση του σιδήρου. Ο πολιτισμός συνεχίζει την ανάπτυξή του με περισσότερο Δωρικές και ανατολικές επιρροές. Το νησί συνεχίζει να είναι εμπορικό κέντρο.
Ρωμαϊκή περίοδος (67 π.Χ. – 330 μ.Χ.)
Δεν γλίτωσε ούτε η Κρήτη από την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία όπου λόγω της γεωγραφικής της θέσης έγινε “πόθος” της Ρώμης από πολύ νωρίς. Πολλά οικοδομήματα, ωδεία, ναούς, στάδια, λουτρά χτίστηκαν σε πολλές πόλεις του νησιού με πρωτεύουσα την Γόρτυνα. Εκείνη την εποχή ήρθε και ο χριστιανισμός στην Κρήτη από εμπόρους που παραβρέθηκαν στα Ιεροσόλυμα την πεντηκοστή στο κήρυγμα του Πέτρου. Ο Απόστολος Παύλος ήταν αυτός που δίδαξε τον Χριστιανισμό
στο νησί και ο μαθητής του Τίτος συνέχισε το έργο του.
Κνωσός, το πρώτο και το δεύτερο Ανάκτορο
Ο πρώτος οικισμός στην Κνωσό χρονολογείται γύρω στο 7.000π.Χ., στη Νεολιθική Εποχή. Η οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη του οικισμού οδήγησε κατά τα τέλη της δεύτερης χιλιετίας π.Χ. στην ανέγερση του μεγαλοπρεπούς ανακτόρου της Κνωσού. Η Κνωσός αποτέλεσε έδρα του μυθικού βασιλιά Μίνωα και το κυριότερο κέντρο εξουσίας στην Κρήτη. Το Πρώτο αυτό Aνάκτορο καταστρέφεται κατά το 1.700 π.Χ. περίπου, αλλά ξανακτίζεται για να καταστραφεί οριστικά πια από φωτιά το 1350 πΧ. Έκτοτε ο χώρος του ανακτόρου μετατρέπεται σε ιερό άλσος της Ρέας, αλλά δεν ξανακατοικείται. Το ανάκτορο της Κνωσού αποτελεί το μνημειακό σύμβολο του μινωικού πολιτισμού σε ότι αφορά την κατασκευή, χρήση πολυτελών υλικών, αρχιτεκτονικού σχεδίου, προηγμένων τεχνικών δόμησης και το εντυπωσιακό μέγεθος του.
• Μίνως Καλοκαιρινός, η πρώτη ανασκαφή στην Κνωσό
• Η πρώτη ανασκαφή μεγάλης έκτασης έλαβε χώρα το 1878 από τον εύπορο φιλότεχνο Ηρακλειώτη Μίνω Καλοκαιρινό ενώ η Κρήτη βρισκόταν ακόμη υπό τουρκική κατοχή. Ο Μίνως Καλοκαιρινός ανέσκαψε τμήμα των δυτικών αποθηκών και έφερε στο φως πολλούς μεγάλους πίθους.
Κνωσός, η ανασκαφή του Αρθουρ Εβανς
Το Μάρτιο του 1900 ο sir Arthur Evans ανασκάπτει όχι μόνο το ανάκτορο αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Κνωσού. Η ανασκαφή διαρκεί μέχρι το 1931, ενώ το συγκρότημα του ανακτόρου ανασκάφηκε σε 5 χρόνια, χρόνος που θεωρείται ελάχιστος με τις σημερινές μεθόδους και τεχνικές. Ο Εβανς προχώρησε στην αναστήλωση του ανακτόρου με τσιμέντο, τεχνική που κατακρίνεται σήμερα σαν αυθαίρετη και επιβαρυντική για το μινωικό οικοδόμημα. Εκτοτε η αρχαιολογική έρευνα συνεχίζεται διαρκώς και έχει ξεκινήσει πρόγραμμα συντήρησης του ανακτόρου από τις φθορές.
Κνωσός, η Δυτική Είσοδος
Η επίσκεψη στο χώρο της Κνωσού ξεκινά από τη Δυτική Είσοδο του ανακτόρου και ακολουθεί κυκλική φορά. Περνώντας την είσοδο, ο επισκέπτης βρίσκεται στην πλακόστρωτη Δυτική Αυλή, της οποίας οριοθετούσαν τρεις τελετουργικοί δρόμοι σε σχήμα τριγώνου. O χώρος είχε ιερό χαρακτήρα που φαίνεται και από την ύπαρξη δύο χαμηλών βωμών. Μπροστά μας διακρίνεται μερικώς αναστηλωμένη η δυτική πρόσοψη του ανακτόρου. Αριστερά μας βλέπουμε τρεις λάκκους με κυλινδρικό σχήμα, τις Κουλούρες κατά τον Έβανς. Πρόκειται για δεξαμενές απόθεσης προσφορών από τις τελετουργίες που γίνονταν στη Δυτική Αυλή.
• Κνωσός, ο Πομπικός Διάδρομος • Συνεχίζοντας την πορεία του ο επισκέπτης συναντά στο
δεξί του χέρι σε χαμηλότερο επίπεδο, κατάλοιπα της Προανακτορικής Εποχής (πριν το 2.000 π.Χ.) και ακόμη παλιότερα, από τον Νεολιθικού οικισμό.
• Περνάμε τη Δυτική Είσοδο του ανακτόρου με το Πρόπυλο και συνεχίζουμε μέσω του πλακόστρωτου Πομπικού Διαδρόμου προς τα νότια Προπύλαια. Οι τοίχοι του Πομπικού Διαδρόμου ήταν διακοσμημένοι με την τοιχογραφία της «Πομπής», τμήμα της οποίας σε αντίγραφο θα συναντήσουμε παρακάτω στα Νότια Προπύλαια.
• Τα διαμερίσματα του βασιλιά Μίνωα και το λουτρό της βασίλισσας στα άδυτα του ανακτόρου της Κνωσού
•
• Το Λαογραφικό Μουσείο των Χανίων δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Ασπασίας Μπικάκη και της Ειρήνης Κουμανδράκη.
Το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής περιλαμβάνει αναπαραστάσεις είτε αγροτικών εργασιών (όργωμα, σπορά, θερισμός, αλώνισμα, πάτημα των σταφυλιών), είτε οικιακών ασχολιών, όπως η προετοιμασία του καθημερινού φαγητού, η ύφανση στον αργαλειό, ή η επεξεργασία των πρώτων υλών και για τα κεντήματα και τα υφαντά.
Επίσκεψη στο λαογραφικό μουσείο Χανίων
Λαογραφικές Παραστάσεις
Αναπαραστάσεις αγροτικών ασχολιών. Όργωμα, σπορά, θερισμός, αλώνισμα, τρυγοπάτημα. Αναπαραστάσεις οικιακών τεχνών. Αργαλειός, επεξεργασία μεταξιού - λιναριού, η μπουγάδα. Αναπαραστάσεις βιοτεχνικών εργασιών. Ο τσαγκάρης, ο σχοινοπλόκος, ο ράφτης, καλαθοπλεκτική.
Αναπαραστάσεις Εσωτερικών Χώρων Αγροτικού ΣπιτιούΚουζίνα με το τζάκι, το φούρνο, την πινακοθήκη. Υπνοδωμάτιο με το στριποδένιο νυφικό κρεβάτι, στολισμένο
με λευκή κουνουπιέρα και πολλούς κρεβατόγυρους
Στη χερσόνησο του Ακρωτηρίου και πάνω στο λόφο του Προφήτη Ηλία, βρίσκονται οι Τάφοι των Βενιζέλων. Ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε εκφράσει την επιθυμία να αποτελέσει αυτή η τοποθεσία την τελευταία του κατοικία. Έτσι, το 1936 κτίστηκε εκεί ο τάφος του. Αργότερα, το 1965 απέναντι από τον τάφο του Ελευθέριου Βενιζέλου στήθηκε και ο τάφος του γιου του Σοφοκλή, ο οποίος υπήρξε και πρωθυπουργός της Ελλάδας από το 1943 έως το 1952. Ακριβώς δίπλα από τους τάφους οικοδομήθηκε το άγαλμα της Ελευθερίας. Πρόκειται για ένα πετρόκτιστο άγαλμα, που συμβολίζει τους αγώνες των Κρητών για την ελευθερία. Τους τάφους των δυο ανδρών, επισκέπτεται κάθε χρόνο πλήθος κόσμου. Ο γύρω χώρος είναι διαμορφωμένος με έναν υπέροχο κήπο, καθίσματα, πάρκο και λιθόκτιστα δρομάκια.
Βιοτεχνικό Πάρκο και Καλλιτεχνικό Χωριό
Σήμερα, λειτουργούν εργαστήρια κεραμικής, γλυπτικής αργυροχρυσοχοϊας, υαλουργίας, κατασκευής δερμάτινων ειδών και υφαντών καθώς και εργαστήρια επεξεργασίας ημιπολύτιμων λίθων. Όλα τα είδη είναι χειροποίητα και κατασκευάζονται στο καλλιτεχνικό χωριό από τους ίδιους τους τεχνίτες δίδοντας συνέχεια στη μεγάλη παράδοση της περιοχής στη χειροβιοτεχνία
Η πρώτη κατασκευή του λιμανιού έγινε ανάμεσα στα 1320 κα 1356 από τους ενετούς με σκοπό την προστασία της πόλης των Χανίων. Τα προβλήματα του λιμανιού ήταν οι βόρειοι άνεμοι και οι προσχώσεις της λεκάνης από τα νερά της βροχής και των υπονόμων. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων έκτισαν λιμενοβραχίονα στον οποίο υπήρχε άνοιγμα για την ανανέωση του νερού. Στην είσοδο του λιμανιού υπάρχει φάρος τον οποίο ανακατασκεύασαν την περίοδο της Αιγυπτιοκρατίας στη μορφή που διατηρείται σήμερα
Ενετικό λιμάνι Χανίων
• Βορειοδυτικά του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο σχεδόν 500 μέτρων, βρίσκεται το μοναστήρι και η Ιερά Μονή Αρκαδίου. Σύμφωνα με την παράδοση την Ι.Μ. Αρκαδίου θεμελίωσε ο Αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ηράκλειος, ενώ η ανοικοδόμησή της έγινε από τον αυτοκράτορα Αρκάδιο τον 5ο αι. μ.Χ. από τον οποίο πήρε και τον όνομά του το μοναστήρι. Η επιστημονική ωστόσο άποψη υποστηρίζει ότι τόσο ή ίδρυση όσο και η ονοματοθεσία του μοναστηριού θα πρέπει να οφείλονται σε κάποιον μοναχό Αρκάδιο.
Μονή Αρκαδίου
Σύμφωνα με επιγραφή, ο δίκλιτος ναός του Αγίου Κωνσταντίνου και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα ανηγέρθη το 1587. Αποτελεί επομένως έργο της βενετοκρατίας, όπως φαίνεται και από την πληθώρα στοιχείων αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής. Το καθολικό είναι τοποθετημένο στο κέντρο της τετραγωνικής κάτοψης του συγκροτήματος περιμετρικά του οποίου αναπτύσσονται τα κελιά και οι βοηθητικοί χώροι του Μοναστηριού. Το γεγονός που χωρίς αμφιβολία έγινε η αιτία να καθιερωθεί η Μονή Αρκαδίου ως ιστορικό σύμβολο ήταν η επανάσταση του 1866-1869 κατά την οποία ο Κωστής Γιαμπουδάκης από το χωριό Άδελε έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι πολιορκημένοι και ανατίναξε ολόκληρο το Μοναστήρι μετατρέποντάς το σε αιώνιο σύμβολο ελευθερίας.
• Η Φορτέτζα (Fortezza), που πολλές φορές λέγεται λανθασμένα "Φορτέτσα", είναι το Ενετικό Κάστρο στο Ρέθυμνο, το οποίο δεσπόζει στο λόφο του Παλαιόκαστρου, σχεδόν μέσα στο κέντρο της παλιάς πόλης. Η Φορτέτζα είναι ορατή από κάθε γωνία της πόλης, ενώ παράλληλα έχει πανοραμική θέα σε όλο το Ρέθυμνο και στην δυτική ακτή, κρύβοντας μέσα της ολόκληρη ιστορία αιώνων
Τη πρώτη πέτρα στα θεμέλια της Φορτέτζας, τοποθέτησε ο Βενετσιάνος Ρέκτορας Alvise Lando στις 13 Σεπτεμβρίου του 1573 και ως το 1580 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στον περίβολο και στα δημόσια κτίρια που υπήρχαν μέσα σε αυτόν.Στα χρόνια που χρειάστηκαν για να κτιστεί η Φορτέτζα δούλεψαν αγγαρεία 107.142 Κρητικοί και 40.205 επιταγμένα ζώα, ενώ αναφέρεται ότι υπεύθυνος για το χτίσιμο ήταν ο πρωτομάστορας Γ. Σκορδύλης.
H Φορτέτζα τον 20ο αιώνα
Η συμβολή της Κρήτης στην Ελλάδα
Πριν ακόμη η Κρήτη ενωθεί με την Ελλάδα, συνέβαλε ουσιαστικά στην ιστορία της. Πολλοί ήταν οι Κρήτες Μακεδονομάχοι όπου κατά τα χρόνια 1902 – 1908 του πολέμου αυτού έδωσαν σκληρές μάχες. Σε 3.000 υπολογίζονται οι Κρητικοί που εθελοντικά πολέμησαν. Όμως η σημαντικότερη ίσως βοήθεια της Κρήτης στην Ελλάδα ήταν με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Στις σελίδες που αναφέρονται στις βιογραφίες υπάρχουν περισσότερα στοιχεία για την δράση του Ελ. Βενιζέλου.
Κατά τη δικτατορία του Μεταξά και όταν τον Νοέμβριο του 1936 επισκέφτηκε την Κρήτη μαζί με τον βασιλιά Γεώργιο, στα Χανιά ο δήμαρχος της πόλης Μουντάκης ευθαρσώς ζήτησε από τον βασιλιά να διώξει τον δικτάτορα ενώ παράλληλα οπλισμένοι Κρήτες στο Βαρύπετρο ήταν έτοιμοι να συλλάβουν τους επισκέπτες και να τους μεταφέρουν στο Θέρισο. Όμως αυτό δεν έγινε αφού τα λόγια του βασιλιά αποπροσανατόλισαν τους επαναστάτες.
Το 1938 όμως στα Χανιά ξέσπασε κίνημα κατά του Μεταξά που είχε άδοξο τέλος αφού δεν υπήρξε υποστήριξη από την υπόλοιπη Ελλάδα. Στην αποτυχία συνέβαλε και η απουσία του Ελ. Βενιζέλου που είχε πεθάνει 2 χρόνια νωρίτερα
Δομίνικος, ο Έλληνας
• Γεννήθηκε το 1541 στο Χάνδακα, σημερινό Ηράκλειο, της Κρήτης. Την εποχή εκείνη η Κρήτη, κάτω από τη Βενετική κατοχή, είχε μόλις απεμπλακεί από τον Γ΄ Βενετοτουρκικό πόλεμο με πολλές απώλειες και δυσάρεστες συνέπειες στην οικονομία και τη διοίκηση. Παρόλα αυτά, η Κρήτη σε όλη τη διάρκεια της Βενετοκρατίας και σε αντίθεση με τις τουρκοκρατούμενες περιοχές της Ελλάδας, υπήρξε κέντρο πολιτιστικής κίνησης και ανάπτυξης. Το εξαγωγικό εμπόριο ανθούσε και οι σχέσεις του νησιού με την Ευρώπη απλώνονταν και στον πνευματικό-καλλιτεχνικό τομέα. Ήδη από τον προηγούμενο αιώνα στην Κρήτη ανθούσε η περίφημη Κρητική Σχολή, η οποία εξήγαγε φορητές εικόνες κατά παραγγελία σε ναούς και ιδιώτες της Δύσης, κυρίως της Ιταλίας. Σε τέτοιο πολιτιστικό περιβάλλον διαμορφώθηκε η αρχική καλλιτεχνική αντίληψη του Θεοτοκόπουλου με έντονη βυζαντινή επίδραση στα πρώιμα τουλάχιστον έργα του, (υπέγραφε κατά το βυζαντινό τρόπο, «χείρ Δομίνικου»).
• Ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος από πολύ νωρίς αποχωρίζεται τη γενέτειρά του και πηγαίνει στην Ιταλία, η οποία έχει ήδη αναδείξει μεγάλους αναγεννησιακούς ζωγράφους διάφορων Σχολών, όπως το Λεονάρντο Ντα Βίντσι, το Μιχαήλ Άγγελο, το Ραφαήλ και τον Τιτσιάνο, ο οποίος υπήρξε ο σημαντικότερος δάσκαλος του Θεοτοκόπουλου. Εγκαθίσταται αρχικά στη Βενετία, από τα πιο κατάλληλα ευρωπαϊκά κέντρα τέχνης, και μαθητεύει κοντά στον Τιτσιάνο και γνωρίζει από κοντά την τέχνη της όψιμης Αναγέννησης, το Μανιερισμό και το ζωγράφο Τιντορέττο. Εκεί κερδίζει την εκτίμηση της αστικής κοινωνίας και άλλων ομοτέχνων του, οι οποίοι τον αποκαλούν, «ο Έλληνας» ( il Greco). Έργα αυτής της περιόδου είναι το «Όρος Σινά» και «ο Ιησούς θεραπεύει τον τυφλό», έργα εμπνευσμένα από την Καινή Διαθήκη με βυζαντινά στοιχεία, αλλά καθαρά ενετικής τεχνοτροπίας. Παράλληλα, εξοικειώνεται με τους τύπους του Μανιερισμού, όπως τα μακρόστενα σώματα και τις πολύπλοκες στάσεις.
• Γνωστός πια καλλιτέχνης, γύρω στα 1570 και σε ηλικία 30 ετών φτάνει στην πρωτεύουσα της Ιταλίας και σπουδαίο καλλιτεχνικό εργαστήρι, τη Ρώμη. Εδώ ολοκληρώνει τη γνωριμία του με τον ανθρωπισμό της Δύσης και τις νέες καλλιτεχνικές ιδέες εφαρμόζοντας ό,τι αποκόμισε από τη μαθητεία του κοντά στον Τιτσιάνο. Διαπρέπει στις προσωπογραφίες ιδιωτών, ιπποτών και κυβερνητών.
• Έχοντας αποκτήσει ιταλική παιδεία και κουβαλώντας ταυτόχρονα μνήμες της βυζαντινής παράδοσης, ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος θα μεταφερθεί στην Ισπανία. Αρχικά, διαμένει στη Μαδρίτη, πιθανά το 1575, για σύντομο χρονικό διάστημα
• Το 1577 εγκαθίσταται μόνιμα πια στο Τολέδο, όπου θα διαμορφώσει πλέον το προσωπικό και αξεπέραστο ύφος του. Το πρώτο του συμβόλαιο είναι η ανάθεση της του εικονοστασίου του Σάντο Ντομίγκο ελ Αντίγκουο. Έφτασε στην πόλη έχοντας μεγάλο κύρος και επιβλήθηκε ως ζωγράφος.
• Στο Τολέδο ο εσωτερικός του κόσμος βρίσκει το κατάλληλο κλίμα, για να εκφραστεί ελεύθερα και δημιουργικά. Το Τολέδο, μια μικρή πόλη με έντονο αίσθημα μυστικισμού και θρησκευτικής κατάνυξης, θα γίνει η καινούργια πατρίδα του Θεοτοκόπουλου, στην οποία θα παραμείνει ως το θάνατό του.
• Εκεί θα αποκτήσει το μοναδικό του παιδί, το Γιώργη Μανουήλ, με τη Χερωνύμα ντε λας Κουέβας, σύντροφό του ως το τέλος της ζωής του.
• Μαζί με την οικογένειά του διέμεναν σε ενοικιαζόμενα σπίτια, απλόχωρα με πολλά δωμάτια και κήπους. Οι οικονομικοί του πόροι προέρχονταν από τις αναθέσεις εκκλησιών του Τολέδο κυρίως, τις οποίες καλούνταν να φιλοτεχνήσει . Έργα αυτής της περιόδου είναι η «Αγ. Τριάδα» του Πράδο, το περίφημο «Εσπόλιο», η «Γυναίκα με την ερμίνα», η οποία ταυτίζεται με τη σύντροφό του, Χερωνύμα και «Η λατρεία του ονόματος του Ιησού».
• Το 1582 ολοκληρώνει το «Μαρτύριο του Αγ. Μαυρίκιου και της Θηβαϊκής Λεγεώνας», μετά από εντολή του βασιλιά Φιλίππου του Β΄ για το μοναστήρι του Εσκοριάλ. Ο βασιλιάς δεν έμεινε ικανοποιημένος κι έτσι ο ζωγράφος δε θα δεχτεί άλλη βασιλική παραγγελία. Ο Φίλιππος ο Β΄ , συλλέκτης έργων του Τιτσιάνο, δεν αποδέχεται το Θεοτοκόπουλο και σκανδαλίζεται , επειδή εκφράζει την ιταλική του παιδεία με πολύ προσωπικό τρόπο. Πιο συγκεκριμένα, ενοχλείται από την ελεύθερη απόδοση των βιβλικών μορφών και από την κυριαρχία εκθαμβωτικών χρωμάτων.
• Αριστουργηματικό έργο του αποτελεί ο πίνακάς του «Η ταφή του κόμη του Οργκάθ» (1586). Το θέμα είναι παρμένο από έναν τοπικό θρύλο: ενώ ο εφημέριος και οι άλλοι κληρικοί διαβάζουν τα επικήδεια γράμματα, έχουν κατεβεί από τον ουρανό ο Άγ. Αυγουστίνος και ο Άγ. Στέφανος, για να κηδέψουν το σώμα του κόμη, τον οποίο κρατούν ο ένας από το κεφάλι και ο άλλος από τα πόδια. Γύρω απεικονίζονται πολλοί ιδαλγοί (=τίτλος ευγενείας στην Ισπανία και την Πορτογαλία), που παρακολουθούν την ταφή. Στα πρόσωπα του πίνακα απεικονίζονται πολλά πρόσωπα γνωστά της εποχής του Θεοτοκόπουλου.
• Ο Δομίνικος Θεοτοκόπουλος είναι ένας ιδιαίτερα παραγωγικός καλλιτέχνης, το 1591 αναλαμβάνει παραγγελία για την εκκλησία Ταλαβέρα λα Βιέχα ( «Η Στέψη της Παναγίας»), το 1595 φιλοτεχνεί τον περίφημο πίνακα «Η αγωνία του κήπου», αργότερα πραγματοποεί την παραγγελία για το Κολλέγιο της ντόνιας Μαρίας στη Μαδρίτη και για την καπέλλα Σαν Χοσέ, ενώ το 1600 περίπου το «Λαοκόοντα».
• Τον ίδιο χρόνο ζωγραφίζει το πορτρέτο του ιεροεξεταστή καρδινάλιου Φερνάντο Νίνιο ντε Γκουεβάρα, ο οποίος είχε βρεθεί στο Τολέδο.
• Το 1603 μέχρι το 1605 εκτελεί την παραγγελία για το νοσοκομείο του Ελέους, του μεγάρου της Καριδάδ ντ’ Ιλιέσκας, τα οποία ξεχωρίζουν για την ευγλωττία των τύπων και των χρωμάτων τους. Τη δουλειά ανέλαβε μαζί με το γιο του, Γιώργη Μανουήλ και περιλάμβανε τέσσερις πίνακες, «Η Παναγία του Ελέους», «Η Στέψη της Παναγίας», «ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου» και «η Γέννηση».
• Το 1607 ο ζωγράφος αναλαμβάνει τη διακόσμηση του παρεκκλησιού της Ισαβέλλας ντε Ομπάλλε στην εκκλησία του Σαν Βιθέντε στο Τολέδο, εργασία που ολοκληρώθηκε ένα μόνο χρόνο πριν το θάνατό του, το 1614.
• Γκρέκο, όμως, δεν υπήρξε μόνο εξαιρετικός ζωγράφος, αλλά και αρχιτέκτονας και γλύπτης. Ως αρχιτέκτονας σχεδίασε τα εικονοστάσια των οποίων ανέλαβε τη διακόσμησή με γλυπτά και ζωγραφικούς πίνακες. Στο Σκευοφυλάκιο της Μητρόπολης του Τολέδο σώζεται το πολύχρωμο σήμερα σύμπλεγμα :Η Παναγία και τέσσερις άγγελοι φέρνουν τα άμφια στον Άγιο Ιλδεφόνσο, το οποίο ο Γκρέκο σκόπευε να τοποθετήσει στο «Εσπόλιο».
• Σπουδαιότερο είναι το εικονοστάσιο της Ιλιέσκας με τα αγάλματα της Ελπίδας, της Πίστεως, του προφήτη Ησαΐα και του Συμεών. Το 1611 φιλοτέχνησε το Κενοτάφιο της βασίλισσας Μαργαρίτας, για το οποίο ο Παραβιθίνιο έχει γράψει σονέτο.
• Την εθνικότητα του μεγάλου αυτού ζωγράφου έχουν διεκδικήσει και οι τρεις πατρίδες του, η Κρήτη, η Ιταλία, η Ισπανία. Μελετώντας κανείς, όμως την καλλιτεχνική του πορεία και δημιουργία, αντιλαμβάνεται ότι μικρή σημασία έχει η αντιδικία αυτή, αφού η Τέχνη ανήκει στον Άνθρωπο. Άλλωστε, το διεθνώς αποδεκτό όνομα του ζωγράφου «EL GRECO» καθρεφτίζει μοναδικά την ταυτότητά του: el (Ισπανία) Greco (Ιταλία) με τη σημασία «ο Έλληνας».
Βιτσέντζος Κορνάρος • O Βιτσέντζος Κορνάρος (1553 – 1613;) ήταν Έλληνας ποιητής. Θεωρείται ένας από τους
κυριότερους εκπροσώπους της κρητικής λογοτεχνίας, συγγραφέας του αφηγηματικού ποίηματος Ερωτόκριτος και του θρησκευτικού δράματος Θυσία του Αβραάμ.
• Βιογραφία• Σχετικά με την καταγωγή του Κορνάρου, δεν υπάρχουν απόλυτα εξακριβωμένες πληροφορίες. Οι
πιο ασφαλείς πληροφορίες είναι αυτές που δίνει ο ποιητής στο τέλος του έργου του :αναφέρει το όνομα Βιτσέντζος, το οικογενειακό όνομα Κορνάρος και τόπο γέννησης τη Σητεία. Σχετικά με την οικογένεια και τη ζωή του, σύμφωνα με την πιθανότερη εκδοχή, γεννήθηκε στις 26 Μαρτίου του 1553 στην Τραπεζούντα της Σητείας, γιος του Ιάκωβου Κορνάρου καί της Ζαμπέτας Ντεμέτζο, γόνος εξελληνισμένης και αρχοντικής βενετσιάνικης οικογένειας, πιθανότατα με μεγάλη περιουσία.
•
• Έζησε στη Σητεία περίπου μέχρι το 1590 ενώ αργότερα εγκαταστάθηκε στον Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο). Εκεί έλαβε χώρα ο γάμος του με την Μαριέτα Ζένο, με την οποία απέκτησε και δύο κόρες, την Ελένη και την Κατερίνα. Από το 1591 ανέλαβε διοικητικά αξιώματα, ενώ κατά την διάρκεια της πανούκλας (1591 -1593) ανέλαβε καθήκοντα υγειονομικού επόπτη. Υπήρξε επίσης μέλος ενός λογοτεχνικού συλλόγου, της Ακαδημίας των Παράξενων, που είχε ιδρύσει ο αδελφός του Ανδρέας, επίσης συγγραφέας.
•
• Πέθανε στον Χάνδακα το 1613 ή το 1614 από άγνωστη αιτία και θάφτηκε στο μοναστήρι του Αγίου Φραγκίσκου.
• Έργογραφία• Ερωτόκριτος, έμμετρη μυθιστορία • Η Θυσία του Αβραάμ, θρησκευτικό δράμα •
• Ερωτόκριτος• Το σημαντικότερο έργο του Κορνάρου υπήρξε ο Ερωτόκριτος, ένα επικό, αφηγηματικό
ποίημα περίπου δέκα χιλιάδων δεκαπεντασύλλαβων στίχων. Η γλώσσα του είναι το κρητικό ιδίωμα, αλλά επεξεργασμένο έτσι ώστε να καταστεί εξαιρετικό λογοτεχνικό όργανο, και η στιχουργία στηρίζεται μεν στο δημοτρικό τραγούδι, ταυτόχρονα όμως διαφοροποιείται αρκετά.
•
• Άμεσο πρότυπο του έργου είναι το Paris et Vienne του Piere de la Cypede. Δεν πρόκειται όμως για δουλική μίμηση αλλά δημιουργική διασκευή, με περισσότερες αρετές από το πρωτότυπο. (πιο δεμένη πλοκή, λιγότερες επαναλήψεις.)
•
Αρχαιολογικό μουσείο Ηρακλείου
• Στο Μουσείο έχουν συγκεντρωθεί αρχαιολογικά ευρήματα απ' όλη την Κρήτη, καλύπτοντας την ιστορία του νησιού για περισσότερο από 5500 χρόνια. Κυρίαρχη θέση ανάμεσα σε αυτά κατέχουν οι θησαυροί του μινωικού πολιτισμού, τον οποίο εδώ μπορεί κανείς να θαυμάσει σε όλη την ιστορική του συνέχεια. Η συλλογή με τις μινωικές αρχαιότητες είναι μάλιστα η σημαντικότερη στον κόσμο και το μουσείο δίκαια θεωρείται το κατ' εξοχήν μουσείο του μινωικού πολιτισμού.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου χτίστηκε μεταξύ του 1937 και του 1940, σε σχέδια του Π. Καραντινού. Στη θέση του υπήρχε κατά την Ενετοκρατία ένα επιβλητικό μοναστήρι, αυτό του Αγίου Φραγκίσκου, που κατεστράφη στον σεισμό του 1856. Το μουσείο στεγάζει αρχαιολογικά ευρήματα από όλη την Κρήτη. Τα πολυτιμότερα εκθέματά του είναι οι θησαυροί του πρώτου Ευρωπαϊκού πολιτισμού, του Μινωικού. Τα εκθέματα από αυτήν την περίοδο είναι αρκετά και μπορούμε να θαυμάσουμε τον Μινωικό πολιτισμό σε όλη του την ιστορική του διαδρομή
Θεά με τα φίδια Μινωική Κρήτη
Μέλισσες Μινωική Κρήτη
Δίσκος της φαιστού Μινωική Κρήτη
Παριζιάνα Μινωική Κρήτη
Καμαραϊκά αγγεία Μινωική Κρήτη
Αυτός ο προμαχώνας είναι η τοποθεσία που βρίσκεται ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957) του μεγαλύτερου κρητικού συγγραφέα. Ο Καζαντζάκης δε θάφτηκε στο νεκροταφείο της εκκλησίας εξαιτίας των μη ορθόδοξων απόψεων του. Ο απλός τάφος του φέρει μια επιγραφή παρμένη από ένα δικό του κείμενο: "Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι τίποτα, είμαι ελεύθερος".
• Ο Αρόλιθος (ή «Σερβύλλι») βρίσκεται λίγο πριν την Τύλισσο, στο 11ο χιλιόμετρο της παλιάς εθνικής οδού Ηρακλείου - Ρεθύμνου. Είναι ένα τουριστικό συγκρότημα που αναπαριστά με πιστότητα το παραδοσιακό κρητικό χωριό με διάφορα εργαστήρια κρητικών τεχνών, δύο παραδοσιακά σπίτια, ξενοδοχείο Α κατηγορίας, ένα εστιατόριο και μια ταβέρνα, καφετέρια �και καφενείο όπως επίσης και μια μικρή εκκλησία για γάμους και βαφτίσια. Ο επισκέπτης του Αρόλιθου έχει την ευκαιρία να δει όψεις της κρητικής ζωής, δραστηριότητες που ανήκουν στον κύκλο της παραδοσιακής οικοτεχνίας, αρχιτεκτονήματα της ντόπιας τεχνοτροπίας, να πάρει μια ιδέα για τα έθιμα του τόπου. Το χωριό διαθέτει παραδοσιακό σιδεράδικο, ρακάδικο, εργαστήρι αγγειοπλαστικής, καλαθάδικο, σαμαράδικο, εργαστήρια ξυλογλύπτη, παλαιοπώλη, μαχαιρά, υφαντικής και κεντήματος. Στον περιβάλλοντα χώρο έχουν διαμορφωθεί ένα κατάλυμα βοσκού, ένα αλώνι, ένα ρακοκάζανο και μια μικρή παραδοσιακή κρήνη. Στον Αρόλιθο υπάρχει ακόμη μουσείο αγροτικής ιστορίας και λαϊκής τέχνης, όπως και δωμάτια - ξενώνες για τους επισκέπτες. Διατίθεται αίθουσα προβολής slides, κυρίως για μαθητές που επισκέπτονται το μουσείο
Ο Αρόλιθος
Μουσείο 'ΛΥΧΝΟΣΤΑΤΗΣ'
Το μουσείο 'ΛΥΧΝΟΣΤΑΤΗΣ' δημιουργήθηκε από τον επίκουρο καθηγητή οφθαλμολογίας και συλλέκτη - λαογράφο Γιώργο Μαρκάκη. Χτίστηκε κατά την περίοδο 1986 - 1992 με προσωπική εργασία της οικογένειας Μαρκάκη και τεσσάρων εργατών. Στην κατασκευή του Μουσείου χρησιμοποιήθηκαν μόνο πρωτογενή υλικά (πέτρα-ξύλο-πηλός) και αποφεύχθηκε η χρήση μηχανικών μέσων (εκσκαφείς-φορτωτές-μπετονιέρες, κ.λπ.). Το μουσείο, λόγω των πολλών υπαίθριων χώρων του, είναι επισκέψιμο κατά την περίοδο από 1 Απριλίου έως 31 Οκτωβρίου. Ξεκίνησε το 1992 ως ιδιωτικό μουσείο. Το 1993 ιδρύθηκε ο Σύλλογος Φίλων του Μουσείου (ΝΠΙΔ), ο οποίος έχει αναλάβει αρκετές πρωτοβουλίες και εθελοντικές δράσεις για το μουσείο και τους σκοπούς που αυτό υπηρετεί. Ο σύλλογος αριθμεί σήμερα 143 μέλη (80 ενεργά).
Αγροτικό σπίτι (Πόρτεγο Κωστή Φραγκούλη)Αστικό Κρητικό σπίτιΦάμπρικα (ελαιοτριβείο)ΑνεμόμυλοςEκκλησίαΜιτάτο ΑλώνιΠατητήριΚαζάνιΞυλοκάμινοΕργαστήριο υφαντικής και φυτικών βαφώνΕργαστήριο αγγειοπλαστικήςΧώρος επεξεργασίας Αρωματικών φυτών και λουλουδιώνΠεριβόλι με οπωροφόρα δέντρα της ΚρήτηςΚήπος με Αρωματικά και Φαρμακευτικά φυτάΚήπος με κάκτους και παχύφυλλαΥπαίθρια έκθεση ορυκτού πλούτου της ΚρήτηςΜόνιμο εκθετήριο Κρητών Λαίκών Καλλιτεχνών και έργων εμπνευσμένων από τη φύση της ΚρήτηςΑίθουσα πολλαπλών χρήσεων - χωρητικότητας 150 ατόμων - όπου γίνονται σεμινάρια, παρουσιάσεις και οπτικοακουστικές προβολές (ηχοράματα) για την παράδοση και το φυσικό περιβάλλον της Κρήτης.Υπαίθριο θέατρο χωρητικότητας 250 ατόμων -όπου διοργανώνονται καλλιτεχνικές εκδηλώσεις (χορο-θεατρικές παραστάσεις, οπτικο-ακουστικές προβολές κ.α.)Καφενείο (όπου σερβίρονται και παραδοσιακά αφεψήματα, ροφήματα και ποτά)
•Μεσα στο μουσείο υπάρχουν οι εξής χώροι
"...Σφαγμένο αρμυρίκι της ψυχής πόσο αποτρόπαια σ'αγάπησα καταιγίδα του κόσμου..."
AλώνισμαΑγροτικό σπίτι (Πόρτεγο Κωστή Φραγκούλη)
Εργαστήρι υφαντικής και φυτικών βαφών Παναγία η
Ακροκυματούσα
Μνήμες ζωήςΟ ξυλόφουρνος
Κρητικές μαντινάδες
όλα του κόσμου τα νησιάπου είναι στον πλανήτηόλα μαζί δεν κάνουν την ομορφιά σου Κρήτη
Κρήτη με τα φαράγγια σουκαι τσε βουνοσειρές σουθαμπώνονται όσοι'ρχονταικαι βλέπουν τσ'ομορφιές σου
Ήθελα μόνο μια στιγμήτσι θάλασσας να μοιάσωγια να μπορέσω ολόκληρητην Κρήτη ν'αγκαλιάσω
• θα σου τη δώσω τη καρδιάγια να χεις δυο χαρά μουκιόταν θα στεναχωρηθείςνα κλαις με τη δικιά μου
χιλιω λογιώ οι ομορφιέςσε τούτο το πλανήτημα όλες μαζί δε κάνουμε ένα ψιχάλι ΚΡΗΤΗ
• δε θέλω δανικά φτερά κάλια 'χω τα δικά μουέτσι κι αλλιώς ζηλευτούνεπολλοί το πέταγμα μου
• Είπα μια μέρα της καρδιάς για ποιον χτυπάμε πόνο• εκείνη μου απάντησε για • την <<Κομνιανίδου>> μόνο
Επαγγέλματα, Επιχειρήσεις
• ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ 14 ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ 20 ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ ΚΡΗΤΙΚΩΝ ΥΦΑΝΤΩΝ 2 ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ 1 ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΖΑΧΑΡΟΥΧΩΝ ΧΥΜΩΝ 2 ΒΙΟΤΕΧΝΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 1 ΓΕΩΠΟΝΟΙ 2 ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ 4 ΓΡΑΦΕΙΑ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ 4 ΓΡΑΦΙΣΤΕΣ 8 ΔΑΚΤΥΛΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ 3 ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΕΣ - ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΕΙΣ 12 ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ 13 ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ 18 ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ 7 ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ 4 ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 1 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 3 ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΣ ΒΑΡΕΛΙΩΝ 1 ΚΙΝΗΤΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ 12 ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ 6 ΜΑΝΤΡΕΣ - ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ 1 ΜΕΣΙΤΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ 12 ΜΕΤΑΚΟΜΙΣΕΙΣ - ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
Επαγγέλματα, Επιχειρήσεις
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ 3 ΜΟΔΙΣΤΡΕΣ 2 ΜΟΥΣΙΚΟΙ 1 ΝΤΕΤΕΚΤΙΒΣ 1 ΟΔΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ 2 ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ 2 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΕΑΜΑΤΩΝ 2 ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ 1 ΠΛΥΝΤΗΡΙΑ - ΚΑΘΑΡΙΣΤΗΡΙΑ 1 ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΙ 1 ΠΡΟΠΟ - ΛΑΧΕΙΑ - ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ 1 ΣΥΛΛΟΓΟΙ 13 ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΟΙ 1 ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 3 ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ 1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 3 ΤΑΞΙ
Επαγγέλματα, Επιχειρήσεις
• ΤΕΧΝΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ 7 ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ 2 ΤΡΑΠΕΖΕΣ 18 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ - ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ 6 ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΑ 2 ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΑ ΜΠΙΖΟΥ 1 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ 1
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ
ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΗΣ• Η αγγειοπλαστική είναι μια από τις αρχαιότερες τέχνες που
αναπτύχθηκαν στη χώρα μας και ιδιαίτερα στην Κρήτη, το επάγγελμα δε του αγγειοπλάστη ασκούνταν κυρίως σε περιοχές, όπου υπήρχε το κατάλληλο χώμα αγγειοπλαστικής και όπου υπήρχε τεχνική αγγειοπλαστική παράδοση. Τέτοιες περιοχές ήταν ορισμένα χωριά της επαρχίας Ιεραπέτρας και Πεδιάδας και προ πάντων στο χωριό Θραψανό Πεδιάδας Ηρακλείου, όπου όλοι οι κάτοικοι άντρες, γυναίκες και παιδιά ασχολούνταν με την αγγειοπλαστική από πάρα πολύ παλιά χρόνια. Ιδιαίτερα τα Κρητικά πιθάρια είναι γνωστά από τους Μινωικούς χρόνους η τεχνική των οποίων μεταβιβάζεται από τους γονείς στα παιδιά που παίζοντας από μικρά μαθαίνουν να πλάθουν και να σχεδιάζουν πιθάρια και κάθε άλλου είδους αγγεία ώστε να εξελίσσονται σε θαυμαστούς δεξιοτέχνες της επεξεργασίας του πηλού.
ΑΓΩΓΙΑΤΗΣ
• Ο αγωγιάτης ή κυρατζής πραγματοποιούσε μεταφορές διαφόρων εμπορευμάτων, κρασιών (σε ασκιά), από ένα τόπο σε άλλο, διακινούσε ταξιδιώτες, γιατρούς για επίσκεψη σε ασθενείς, καθώς και κρατικούς λειτουργούς για την εκτέλεση υπηρεσίας. Το επάγγελμα αυτό εξασκούνταν στις χερσαίες μεταφορές. Η μετακίνηση των ανθρώπων και η διακίνηση των προϊόντων με τα ζώα ήταν ο κυρίαρχος τρόπος μεταφοράς μέχρι τη δεκαετία του '30 και έως ότου γενικευτεί η χρήση του κάρου και του φορτηγού αυτοκινήτου.
• Για τις υπηρεσίες του ο αγωγιάτης έπαιρνε μια πληρωμή, που λεγόταν αγώϊ. Το αγώϊ κανονιζόταν με συμφωνία άλλοτε κατά διαδρομή (στραθιά) και άλλοτε κατά μονάδα βάρους του εμπορεύματος που μεταφερόταν. Η αμοιβή του αγωγιάτη ήταν σχετικά καλή για κείνα τα χρόνια, όμως η δουλειά ήταν δύσκολη και εξαντλητική.
• Το επάγγελμα αυτό πρόσφερε
ΓΑΝΩΤΗΣ Ή ΓΑΝΩΤΖΗΣ Ή ΓΑΝΩΜΑΤΗΣ
• Γανωτής ή γανωτζής ή γανωματής είναι ο τεχνίτης που επικαλύπτει τα χάλκινα σκεύη με κασσίτερο και το επάγγελμα αυτό ανήκει σ’ αυτά που απαιτούν χειρωνακτική εργασία. Το επάγγελμα του γανωτή είναι από τα πιο παλιά που υπάρχουν. Λένε ότι καθιερώθηκε στην εποχή του Βυζαντίου και ήταν χρήσιμη η δουλειά τους, γιατί έσωζαν τους ανθρώπους από το θάνατο που προκαλούσαν τα αγάνωτα χάλκινα σκεύη. Τα παλιά χρόνια, τα περισσότερα σκεύη που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι για τις καθημερινές τους δουλειές και ιδιαίτερα στη μαγειρική ήταν χάλκινα [μπακιρένια]. Αυτά με τον καιρό και με τη μεγάλη χρήση οξειδώνονταν και γινόταν επικίνδυνα για δηλητηριάσεις. Έπρεπε λοιπόν να γανωθούν, να περαστεί δηλαδή η επιφάνειά τους για προστασία με ένα ειδικό μέταλλο, το καλάι (κασσίτερος). Ο γανωματής αφού καθάριζε καλά τα σκεύη, άλειφε το εσωτερικό τους με σπίρτο (υδροχλωρικό οξύ ) και το έτριβε με τριμμένο κεραμίδι ή άμμο. Ύστερα ζέσταινε καλά το χάλκινο σκεύος στη και έριχνε μέσα το χλωριούχο αμμώνιο για να στρώσει καλύτερα το καλάι. Στη συνέχεια, το σκούπιζε καλά και μετά άπλωνε το λιωμένο καλάι στην επιφάνεια του σκεύους με τη βοήθεια ενός χοντρού βαμβακερού υφάσματος. Στο τέλος το σκούπιζε με καθαρό βαμβάκι για να γυαλίσει.
ΚΑΛΑΘΟΠΟΙΟΣ
• Η καλαθοπλεκτική ως απλή τέχνη είναι ένας από τους παλαιότερους κλάδους της χειροτεχνίας.
• Το επάγγελμα του καλαθοποιού ήταν διαδεδομένο σε χωριά και σε περιφέρειες όπου οι πρώτες ύλες για τις ανάγκες της παραγωγής ήταν άφθονες. Τα υλικά αυτά τα έπαιρναν από τις λυγαριές τις μυρθιές τις σφάκες και τα καλάμια
• Από τις μυρθιές και από τις λυγαριές οι καλαθοποιοί έβγαζαν τις μακρές βίτσες, που αποτελούσαν ένα από τα βασικά υλικά της δουλειάς τους. Με τις βίτσες αυτές, εκτός που έπλεκαν, σχίζοντας τες στα δυο, εξασφάλιζαν και το πλέξιμο των καλαθιών και των άλλων κοφινιών. Με τις βίτσες πλέκονταν ο πάτος των καλαθιών και κοφινιών, από τον οποίο ξεπετιούνταν προς τα πάνω κατά διαστήματα οι λυγερένιες βίτσες σαν σκελετός, πάνω στον οποίο πλέκονταν με λουρίδες από σχισμένα καλάμια τα καλαμένια καλάθια και κοφίνια. Οι ίδιες βίτσες συνδέονταν στην κορφή του καλαμένιου καλαθιού ή κοφινιού με άλλες παρόμοιες και σχημάτιζαν ένα κύλινδρο που στεφάνωνε το στόμιο του καλαθιού ή κοφινιού. Με τις ίδιες λιγαρένιες βίτσες περιτύλιγαν μια χοντρότερη, που τις δυο αιχμηρές άκρες της έμπηχναν κάθετα στο πλεγμένο καλάθι σχηματίζοντας καμάρα πάνω από τη μπούκα (στόμιο) του μικρού ή μεγάλου καλαθιού, για να πιάνεται ή να κρεμάται. Στα κοφίνια πλέκονταν κατά τον ίδιο τρόπο αντικρυστά πάνω στα χοντρά χείλια του κοφινιού δυο μικρότερες καμαρίτσες, τα αυθιά, απ όπου πιάνονταν το κοφίνι κατά τη μετατόπιση του και την κοντινή μεταφορά, γιατί οε μακρύτερες μεταφορές τα κοφίνια κουβαλούνταν στον ώμο.
ΚΑΡΕΚΛΑΣ
• • Στα παλιότερα χρόνια οι περισσότεροι άνθρωποι
χρησιμοποιούσαν για καθίσματα σκαμνιά από ξύλο και σκέτα κουτσούρια για τα μικρά παιδιά. Οι καρέκλες ήταν σπανιότερες και τις χρησιμοποιούσαν οι πλουσιότεροι «νοικοκύρηδες». Έτσι, με το επάγγελμα αυτό δεν ασχολούνταν πολλοί άνθρωποι.
ΜΥΛΩΝΑΣ
• Μυλωνάδες λέγονταν στα παλιά χρόνια αυτοί που εκμεταλλεύονταν τους μύλους και άλεθαν τα σιτηρά, για να παράγουν αλεύρι, με το οποίο παρασκεύαζε το ψωμί της η οικογένεια.
• Οι αλευρόμυλοι διακρίνονταν σε κείνους που κινούνταν με νερό τους νερόμυλους, και σε κείνους που κινούνταν με τον αέρα, που λέγονταν ανεμόμυλοι. Οι περισσότεροι νερόμυλοι λειτουργούσαν το χειμώνα και ελάχιστοι το καλοκαίρι και σε τόπους όπου υπήρχαν τρεχάμενα νερά. Η λειτουργία ενός νερόμυλου απαιτούσε εγκαταστάσεις, που εξασφάλιζαν τη μεταφορά και την αποθήκευση του νερού, για την κίνηση του μύλου και μηχανισμούς έξω και μέσα στο κτίσμα του μύλου, με τους οποίους γίνονταν η εκμετάλλευση της υδατόπτωσης του νερού και η μετάδοση της κίνησης στη μυλόπετρα για το άλεσμα των καρπών.
• Οι ανεμόμυλοι κινούνταν με τη βοήθεια του ανέμου και γι’ αυτό οι περισσότεροι λειτουργούσαν μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες, που οι άνεμοι ήταν ήπιοι. Οι ανεμόμυλοι χτίζονταν τις πιο πολλές φορές ομαδικά στα λεγόμενα μυλοτόπια. Τα μυλοτόπια ήταν συνήθως τόποι με στρωτούς ανέμους όπως οι πλαγιές λόφων. Οι ανεμόμυλοι διακρίνονταν σε μονόκαιρους και σε στρογγυλούς. Οι μονόκαιροι ήταν προσανατολισμένοι αποκλειστικά προς βορρά και βορειοδυτικά, γιατί από την κατεύθυνση αυτή πνέουν συνήθως οι άνεμοι στην Κρήτη. Οι στρογγυλοί μύλοι μπορούσαν να κινούνται με όλους τους ανέμους, αφού μπορούσαν να περιστραφούν και να προσανατολιστούν κάθε φορά στην κατεύθυνση απ’ όπου έπνεε ο άνεμος. Το βασικό εξάρτημα του ανεμόμυλου, με το οποίο εξασφαλίζονταν η κίνηση του με την επενέργεια του ανέμου, ήταν η φτερωτή, που βρισκόταν μπροστά και έξω από το κτίσμα του μύλου. Και στις δυο περιπτώσεις ο βασικός κορμός του μύλου ήταν η πέτρα. Δυο πέτρινοι δίσκοι κινούνταν αντίθετα και τρίβοντας τον καρπό τον μετέτρεπαν σε αλεύρι. Η κίνησή τους γινόταν μέσα από ένα σύστημα αξόνων από τη ρόδα του νερόμυλου ή του ανεμόμυλου στους πέτρινους δίσκους.
• Η δουλειά του μυλωνά ήταν μοναχική, σκληρή, επίπονη αλλά προσοδοφόρα. Συνήθως δεν πληρωνόταν με χρήματα, αλλά με αλεύρι, ανάλογα με τη ποσότητα που άλεθε. (αλεστικά).
ΤΖΑΜΠΑΖΗΣ
• • Τζαμπάζης λεγόταν ο έμπορος ζωντανών μεγάλων ζώων
κυρίως μουλαριών, αλόγων, γαϊδάρων αλλά και βοδινών. Τα ζώα αυτά τα αγόραζαν και ή τα μεταπουλούσαν ή τα αντάλλασσαν με άλλα καλύτερα ή υποδεέστερα με καταβολή διαφοράς σε χρήμα, με τελική κατάληξη τη μεταπώληση όταν εύρισκαν συμφέρουσα τιμή.
• Το μεγαλύτερο μέρος των εμπορικών πράξεων πραγματοποιούνταν στις ζωοπανηγύρεις και στα παζάρια όπου ο τζαμπάζης οδηγούσε τα αγορασμένα ή τραμπαρισμένα (ανταλαγέντα) ζώα για τελική πώληση ή νέα τράμπα (ανταλλαγή).
ΥΦΑΝΤΙΚΗ
• Στην Κρήτη σε κάθε χωριάτικο σπίτι ο αργαλειός κατείχε ξεχωριστή θέση. Τα Κρητικά υφαντά διακρίνονται για τη σφιχτή ύφανση, την αρμονία των χρωμάτων και την καλαίσθητη διακόσμησή τους. Οι γυναίκες της Κρήτης είναι γνωστές για την ιδιαίτερη δεξιοτεχνία τους στη κατασκευή υφαντών. Στον αργαλειό έφτιαχναν τα ρούχα, τα καθημερινά είδη του σπιτιού και την προίκα των κοριτσιών, όπως πατανίες, πετσέτες, χιράμια, χαλιά, ποδιές βούργιες, τραπεζομάντιλα κ.α. Ολόκληρες οικογένειες απασχολούνται συχνά με την υφαντουργία, από την εκτροφή των προβάτων ως την τελική ύφανση του μαλλιού. Οι χρησιμοποιούμενες πρώτες ύλες ήταν βαμβάκι, μαλλί, λινάρι, μετάξι, ανάλογα με το είδος και τη χρήση του υφαντού. Τις πρώτες αυτές ύλες οι γυναίκες της Κρήτης τις κατεργάζονταν μόνες τους. Επίσης μόνες έβαφαν τα νήματα, χρησιμοποιώντας φυτικές βαφές, όπως ρίζες φυτών, φύλλα, λουλούδια, καρπούς, φλοιούς δέντρων κ.ά. Το χρώμα που επικρατούσε ήταν το κόκκινο ενώ τα πλουμιά και τα ξόμπλια ήταν πολύχρωμα.
ΤΖΑΓΚΑΡΗΣ
• • Σήμερα ο τζαγκάρης, είναι ο τεχνίτης που κατά κύριο λόγο
επιδιορθώνει τα παπούτσια μας. Παλιότερα όμως, ο τζαγκάρης τα έφτιαχνε ο ίδιος από την αρχή μετά από παραγγελία. Η κατασκευή ήταν χειροποίητη και τα παπούτσια ήταν πάντα ραφτά και καρφωτά και δερμάτινα πάνω – κάτω. Στην Κρήτη οι τζαγκάρηδες έδειχναν τη δεξιοτεχνία τους στην κατασκευή των στιβανιών αφού ήταν η κύρια καλίκωση των κατοίκων του νησιού. Μερακλίδικα στιβάνια μπορούσε κανείς να παραγγείλει σε τζαγκάρηδες των χωριών ή σε μικρές οικοτεχνίες τα λεγόμενα παραγγελίστικα. Τα έτοιμα στιβάνια τα λεγόμενα ζημοπουλίτικα, που έβγαιναν στις περισσότερο οργανωμένες βιοτεχνίες κυρίως στις πολιτείες, γίνονταν με φτηνά υλικά και με όχι πολύ μεγάλη τεχνική επιμέλεια όσο τα παραγγελίστικα και γι’ αυτό τα περιφρονούσαν οι μερακλήδες πελάτες.
ΣΩΜΑΡΑΣ
• Σωμαρά ήταν ο τεχνίτης που κατασκεύαζε σωμάρια για τα χοντρά και λιανά ζώα που χρησιμοποιούσαν οι αγρότες για τις μεταφορές τους (μουλάρια, άλογα και γαϊδάρους). Τα σωμάρια, ανάλογα με το ζώο και τον ιδιοκτήτη τους μπορούσαν να είναι από πολύ φτωχά στην κατασκευή και διακόσμησή τους, μέχρι πολύ ακριβά και φανταχτερά. Το σωμάρι αποτελούνταν από τρία μέρη δηλ. από τον ξύλινο σκελετό, από το εσωτερικό γέμισμα και από τα δερμάτινα εξαρτήματα.
• Η κατασκευή του ξύλινου σκελετού ήταν η κύρια τέχνη του σωμαρά, που απαιτούσε μεγάλη επιδεξιότητα, γιατί όλα τα κομμάτια, που τον αποτελούσαν, πελεκούνταν από τον ίδιο με το κοφτερό σκεπάρνι και απαιτούνταν λεπτή δουλειά ώστε να μην διακρίνονται τα σκαψίματα στα ξύλα του σκελετού. Τον ξύλινο σκελετό του σωμαριού αποτελούσαν τα δυο πισινά και τα δυο μπροστινά μεριά, τα οποία συνέδεαν τρεις σπάθες από την κάθε μεριά.
• Το εσωτερικό γέμισμα ήταν ένα είδος στρώματος με εξωτερική επικάλυψη από ένα πολύ λεπτό δέρμα, το μεχίνι και από εσωτερική από ένα πίλημα λευκό μάλλινο, το στρασούρι, με ενδιάμεσο γέμισμα από το χόρτο αφράτο. Το στρώμα αυτό ραβόταν από το σωμαρά με τη σωμαροβελόνα, διπλόνονταν και έμπαινε μέσα στον ξύλινο σκελετό.
ΠΕΤΑΛΩΤΗΣ - ΑΛΜΠΑΝΤΗΣ
• Αλμπάντης ή πεταλωτής ήταν ο τεχνίτης που καλίκωνε (πετάλωνε) τα μπεγίρια (άλογα) τα μουλάρια και τους γαϊδάρους.
• Το επάγγελμα εξασκούνταν κυρίως στα κεφαλοχώρια, όπου οι ιδιοκτήτες έφερναν από τα γύρω χωριά τα ζώα τους για πετάλωμα. Το καλίκωμα (πετάλωμα), που έκανε ο αλμπάντης ήτανε δυο ειδών: το καινούριο πετάλωμα και το καγιάρι.
• Το καινούριο πετάλωμα γινόταν όταν τα πέταλα του ζώου είχαν φαγωθεί με τη χρήση. Στην περίπτωση αυτή ο αλμπάντης έδενε με το χαλιναρόσκοινο το ζώο σε ειδική δέστρα και έπαιρνε με τη σειρά το ένα μετά το άλλο τα πόδια του ζώου και αφού προσάρμοζε το καθένα πάνω στο γόνατο του με μια κυκλική δερμάτινη λουρίδα, αφαιρούσε με τη ντανάλια το φθαρμένο πέταλο. Κατόπιν έκοβε με το ειδικό δράπανο-νυχοκόφτη το νύχι, του ζώου, που είχε αναπτυχθεί κι ύστερα εφάρμοζε στο κομμένο νύχι το καινούριο πέταλο και το κάρφωνε με τα ειδικά πεταλόκαρφα, με το χοντρό κεφάλι, με τέτοιο τρόπο, ώστε η αιχμή του καρφιού να βγαίνει από το πλάι μέσα του νυχιού χωρίς να πειράξει την από μέσα ζωντανή σάρκα του ποδιού του ζώου. Μετά το κάρφωμα του καινούριου πετάλου τοποθετούνταν το πόδι του ζώου πάνω στο ξύλινο στρογγυλό κουτσούρι και κόβονταν σύρριζα οι εξέχουσες αιχμές των πεταλόκαρφων. Ύστερα με ειδική ράσπα έξυνε το νύχι στο κάτω μέρος μέχρις ότου νύχι και πέταλο έρθουν στην ίδια επιφάνεια.
ΝΤΕΝΕΚΕΤΖΗΣ• • Ντενεκετζής ήταν ο κατασκευαστής διαφόρων ντενεκεδένιων (λαμαρινένιων) σκευών για οικιακή, αγροτική,
κτηνοτροφική και βιομηχανική χρήση. Το επάγγελμα αυτό εξασκούνταν κυρίως στις πολιτείες και στα κεφαλοχώρια, απ’ όπου εξυπηρετούνταν οι κάτοικοι των γύρω χωριών.
• Τα κυριότερα σκεύη, που κατασκεύαζε ο ντενεκετζής, ήταν οι κουβάδες του νερού, οι αλουσουδιάστρες (λάντζες), τα τσιγκάκια, οι σταυροί και τα σκαφάκια για τον τρύγο, τα χωνιά, οι λύχνοι, τα κάρτα, τα φανάρια, τα ποτιστήρια, τα δοχεία μεταφοράς νερού και γάλατος, τα μαγκάλια, οι απυριάστρες (θειφιστήρες), οι κουτσουνάρες κ.α. Για την κατασκευή αυτών των σκευών ο ντενεκετζής μετρούσε και σημάδευε με το μέτρο και το κουμπάσο (διαβήτη) πάνω στο ντενεκεδένιο φύλλο το κομμάτι που χρειαζόταν για το σκεύος, το έκοβε με ειδικό ψαλίδι και το έφερνε πάνω στο αμόνι, όπου το επεξεργάζονταν με ξύλινο σφυρί. Για τις κολλήσεις ο ντενεκετζής χρησιμοποιούσε καλάϊ.
• Εκτός από τα παραπάνω είδη, ο ντενεκετζής κατασκεύαζε τα κόσκινα, τις βολίστρες και τις κνισάρες χοντρές και ψιλές. Για να κατασκευάσει αυτά τα σκεύη έπαιρνε έτοιμους ξύλινους γύρους, τους κοσκινόγυρους, τους οποίους εφάρμοζε και στερέωνε στο ένα τους άνοιγμα το ντενεκεδένιο πάτο. Τον πάτο αυτό τρυπούσε κατόπιν με κατάλληλους ζουμπάδες σε συμμετρικούς κύκλους μέχρι να γεμίσει ολόκληρη η επιφάνεια του πάτου. Στις βολίστρες οι τρύπες αυτές ήσαν μεγαλύτερες και στρογγυλές, ενώ στα κόσκινα ήσαν και μικρότερες και δύο ειδών, που εναλλάσσονταν στους εσωτερικούς κύκλους πότε με τις μικρές στρογγυλές τρύπες και πότε με τις μακρουλές. Στις κνισάρες χρησιμοποιούσαν για πάτους τα κνισαρόπανα, που στις χοντρές κνισάρες χρησιμοποιούνταν πολύ ψιλότρυπα μεταλλικά υφάσματα, ενώ στις ψιλές κνισάρες ο πάτος γινόταν με λεπτό μεταξωτό ύφασμα, που για επαύξηση της αντοχής του έμπαιναν εξωτερικά και στενές ισχυρότερες λουρίδες, που σχημάτιζαν σταυρό στην εξωτερική επιφάνεια του πάτου της κνισάρας.
ΚΡΗΤΗ
ΧΑΡΤΕΣ ΕΝΝΟΙΩΝ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
• ΑΞΟΝΕΣ
• ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
• ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
• ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΒΑΛΟΝ
• ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Top Related