Download - Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

Transcript
Page 1: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -
Page 2: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

Το Δεύτερο Βιβλίο

Από τα πρώτα κεφάλαια του Δευτέρου Βιβλίου, ο Διό­

δωρος μεταφέρεται στην Ασία και στην ιστορία των Ασσυ-

ρίων. Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού του αντλεί από τον

Κτησία τον Κνιδιο, που αφού έμεινε επί δεκαεπτά χρόνια

γιατρός στην αυλή του Πέρση βασιλιά Αρταξέρξη, επέστρε­

ψε στην Ελλάδα λίγο μετά το 390 π.Χ. Ο Κτησίας έγραψε το

έργο Περσικά, σε είκοσι τρία βιβλία, εκ των οποίων τα έξι

Page 3: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

πρώτα πραγματεύονταν την ιστορία Ασσυρίων και Μήδων.

Δεν είναι γνωστό κατά πόσον ο Διόδωρος χρησιμοποίησε

άμεσα στον Κτησία ως πηγή, ή μέσω κάποιου άλλου. Ως

πηγή του ο Διόδωρος αναφέρει επίσης τον Κλείταρχο και

«μερικούς από εκείνους που πέρασαν αργότερα στην Ασία

με τον Αλέξανδρο»- αναφέρει επίσης κάποιον Αθηναίο, ά­

γνωστο κατά τα άλλα, και «κάποιους άλλους ιστορι­

κούς», σύμφωνα με τους οποίους η Σεμίραμις δεν ήταν πατ

ρά μια όμορφη εταίρα. Σε αντίθεση με την «ιστορίζουσα»

αφήγηση του Πρώτου Βιβλίου, στο Δεύτερο ο Διόδωρος, ή

μάλλον ο Κτησίας, ο Κλείταρχος και οι άλλοι, περιορίζεται

στη μεταφορά των λαϊκών παραδόσεων, τόσο για την «ι­

στορία» των Ασσυρίων (1-28), όσο και των Χαλδαίων

(29-31) και των Μήδων (32-34).

Στη συνέχεια, τα κεφάλαια 35-42 είναι αφιερωμένα σε

μια σύντομη περιγραφή της Ινδίας, η οποία πρέπει να προ­

έρχεται από τον Μεγασθένη. Παρ' όλο που ο ο Διόδωρος δεν

τον κατονομάζει, είναι φανερό πως αυτός αποτελεί την αρ­

χική πηγή, δεδομένου ότι η περιγραφή που δίνει μοιάζει μ'

εκείνη του Αρριανού στην Ινδική και με την αντίστοιχη του

Στράβωνα, συγγραφείς που κατά γενική ομολογία άντλησαν

από εκείνον. Ο Μεγασθένης ήταν στην υπηρεσία του Σέλευ­

κου Νικάτορα και πέρασε ένα διάστημα, μεταξύ 302 και 291

π.Χ., στην αυλή του βασιλιά Σανδροκόττου στα Παλίβοθρα,

απεσταλμένος με πρεσβεία από τον Σέλευκο. Το έργο του

Ινδικά δεν πάσχει από μυθολογήματα, όπως του Κτησία,

αλλά είναι σαφές πως βασίστηκε σε λόγια διερμηνέων και

οδηγών, όπως άλλωστε και ο Ηρόδοτος κατά την επίσκεψη

του στην Αίγυπτο. Δεν είναι γνωστό αν ο Διόδωρος χρησι­

μοποίησε απ' ευθείας ή μέσω άλλης πηγής τον Μεγασθένη,

η μη αναφορά όμως του ονόματος του κάνει την πρώτη εκ­

δοχή απίθανη.

Στα κεφάλαια 43-47 γίνεται σύντομη αναφορά στους

Page 4: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σκύθες, στις Αμαζόνες της Μικράς Ασίας και στους Υπερ­

βορείους, ενώ τα κεφάλαια 48-54 είναι αφιερωμένα στη Συ­

ρία, την Παλαιστίνη και την Αραβία. Το τελευταίο μέρος,

που αναφέρεται στην Αραβία, θεωρείται από τους μελετητές

ότι φθάνει μέχρι τον στωικό φιλόσοφο Ποσειδώνιο από την

Απάμεια, κυρίως ένεκα της εξήγησης που δίνει ο Διόδωρος

για την πολυμορφία και πολυχρωμία των πουλιών και των

διαφόρων ζώων.

Το Δεύτερο Βιβλίο κλείνει με την περιγραφή κάποιου

μυθικού λαού που ζει σ' ένα νησί «στα νότια του ωκεα­

νού», με ουτοπικές κοινωνικές συνθήκες- η όλη αφήγηση

αποδίδεται σε κάποιον Ιάμβουλο τον οποίο υποτίθεται

πως οι περιπέτειες του τον οδήγησαν σ' εκείνο τον τόπο.

Page 5: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

26

Page 6: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

Στο δεύτερο βιβλίο του Διόδωρου περιέχονται τα εξής

Για τον Νίνο, τον π ρ ώ τ ο που βασίλεψε στην Ασία, και

τα κατορθώματα του.

Για τη γέννηση και την ανάπτυξη της Σεμιράμιδος.

Π ώ ς ο βασιλιάς Νίνος παντρεύτηκε τη Σεμίραμι για

την αρετή της.

Π ώ ς η Σεμίραμις, που μετά τον θάνατο του Νίνου τον

διαδέχτηκε στη βασιλεία, έκανε πολλά και μεγάλα έργα.

Κτίση της Βαβυλώνας και έκθεση της κατασκευής της.

Για τον λεγόμενο κρεμαστό κήπο και τα λοιπά παρά­

δοξα της Βαβυλωνίας.

Εκστρατεία της Σεμιράμιδος στην Αίγυπτο, την Αιθιο­

πία αλλά και στην Ινδία.

Για τους απογόνους της και εκείνους που βασίλεψαν

στην Ασία και για τη μαλθακότητα και τη ραθυμία τους.

Π ώ ς ο Σαρδανάπαλλος, ο τελευταίος βασιλιάς, έχασε

την εξουσία, από την πολύ μαλθακότητα, από τον Μήδο

Αρβάκη.

Για τους Χαλδαίους και την παρατήρηση των άστρων.

Για τους βασιλιάδες της Μηδίας και για τη διαφωνία

των ιστοριογράφων περί αυτών.

Για την τοποθεσία των Ινδιών, για τα προϊόντα της

χώρας και για τα έθιμα των Ινδών.

Page 7: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 8: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Για τους Σκύθες, τις Αμαζόνες και τους Υπερβόρειους.

Για την Αραβία, τα προϊόντα και τους θρύλους της .

Για τα νησιά που ανακαλύφτηκαν στα νότια του ωκε­

ανού.

Page 9: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

Β Ι Β Λ Ι Ο Θ Η Κ Η Σ Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Κ Η Σ

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

30

Page 10: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Α

1. Το προηγούμενο βιβλίο, που ήταν και το π ρ ώ τ ο της

όλη συγγραφής, περιέχει γεγονότα που συνέβησαν στην

Αίγυπτο" σ' αυτά περιλαμβάνονται τα θρυλούμενα από

τους Αιγυπτίους για τους θεούς τους και τη φύση του

Νείλου, καθώς και τα λοιπά παράδοξα που λένε για τούτο

το ποτάμι , γίνεται επίσης περιγραφή της χ ώ ρ α ς της Αι­

γύπτου και των πράξεων του καθενός από τους αρχαίους

βασιλιάδες. Σ τ η συνέχεια, ακολούθησαν οι κατασκευές των

πυραμίδων που συγκαταλέγονται στα επτά θαύματα του

κόσμου. Έ π ε ι τ α , αναλύσαμε τα των νόμων και των δικα­

στηρίων, μιλήσαμε για τα ζώα που, κατά περίεργο τρόπο,

θεωρούν ιερά στην Α ί γ υ π τ ο , καθώς και για τα έθιμα τα

σχετικά με τους νεκρούς και για τους Έλληνες, όσους θαυ­

μάστηκαν για τη μόρφωση τους, που επισκέφτηκαν την

Αίγυπτο κι αφού έμαθαν πολλά χρήσιμα π ρ ά γ μ α τ α τα με­

τέφεραν στην Ελλάδα. Σ' ετούτο το βιβλίο θα αναγράψουμε

τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Ασία κατά τα αρχαία

χρόνια, αρχίζοντας από την ηγεμονία των Ασσυρίων.

Τα πολύ παλιά χρόνια, λοιπόν, στην Ασία υπήρχαν

τοπικοί βασιλιάδες, των οποίων ούτε πράξεις επίσημες

ούτε ονόματα μνημονεύονται. Ο πρώτος που καταγράφε­

ται από την ιστορία και μας παραδίδεται στη μνήμη, ο

Νίνος, ο βασιλιάς των Ασσυρίων, έκανε έργα μεγάλα* τα

Page 11: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 12: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

σχετικά μ' αυτόν θα προσπαθήσουμε να γράψουμε με κάθε

λεπτομέρεια. Ό ν τ α ς από φύση του μαχητικός και ζηλωτής

της αρετής εξόπλισε τους πιο δυνατούς από τους νέους και

γυμνάζοντας τους επί αρκετό χρονικό διάστημα τους συ­

νήθισε σε κάθε κακουχία και πολεμικούς κινδύνους. Μόλις,

λοιπόν, συνέστησε αξιόμαχο στράτευμα, έκανε συμμαχία

με τον Αριαίο, τον βασιλιά της Αραβίας, χώρα που εκείνα

τα χρόνια θεωρούνταν π ω ς είχε πληθώρα αλκίμων αντρών.

Τούτο μάλιστα το έθνος είναι και εξαιρετικά φιλελεύθερο

και με κανένα τρόπο δεν δέχεται ξένο ηγεμόνα - αυτός

άλλωστε είναι ο λόγος που ούτε οι βασιλείς των Περσών,

αργότερα, ούτε οι βασιλείς των Μακεδόνων κατάφεραν να

το υποδουλώσουν. Διότι γενικά η Αραβία είναι χώρα που

δύσκολα πολεμιέται από ξένες δυνάμεις, α φ ' ενός μεν επει­

δή είναι έρημος και α φ ' ετέρου επειδή είναι άνυδρη, διαθέ­

τοντας μυστικά π η γ ά δ ι α κατά διαστήματα που είναι γ ν ω ­

στά μόνο στους ντόπιους. Ο βασιλιάς, λοιπόν, των Ασσυ­

ρίων, Νίνος, προσεταιρίστηκε τον ηγεμόνα των Αράβων

και εκστράτευσε με μεγάλες δυνάμεις κατά των Βαβυλω­

νίων που κατοικούσαν σε χώρα γειτονική - εκείνα τα χρόνια

η σημερινή Βαβυλώνα δεν ήταν κτισμένη, αλλά στη Βαβυ­

λωνία υπήρχαν άλλες πόλεις αξιόλογες. Ο Νίνος υπέταξε

με ευκολία τους κατοίκους, δεδομένου ότι δεν είχαν πολε­

μική εμπειρία, και τους όρισε να πληρώνουν ορισμένο φόρο

κάθε χρόνο, ενώ τον βασιλιά των νικημένων, που έπιασε

αιχμάλωτο μαζί με τα παιδιά του, τον σκότωσε. Μετά α π '

αυτό, εισέβαλε με μεγάλες δυνάμεις στην Αρμενία κι ερη­

μώνοντας αρκετές από τις πόλεις γέμισε τρόμο τους κα­

τοίκους της χώρας - γ ι ' αυτό ο βασιλιάς τους, ο Βαρζάνης,

βλέποντας π ω ς δεν ήταν ικανός να του αντιπαρατεθεί, τον

συνάντησε με πολλά δώρα και του είπε π ω ς στο εξής θα

υπάκουε σ' όλες του τις προσταγές. Ο Νίνος του φέρθηκε

μεγαλόψυχα και του επέτρεψε να παραμείνει ηγέτης της

Page 13: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 14: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

Αρμενίας, αλλά να συμβάλλει, ως φίλος πλέον, με σώμα

μαχίμων και τα έξοδα τους στο ασσυριακό στρατόπεδο.

Αυξανομένης όλο και περισσότερο της δύναμης του, εκ-

στράτευσε κατά της Μηδίας. 0 βασιλιάς της χώρας, Φάρ-

νος, τον αντιμετώπισε με αξιόλογη δύναμη σε μ ά χ η , αλλά

νικήθηκε, έχασε το μεγαλύτερο μέρος του στρατού του και

ο ίδιος, με τη γυναίκα και τα επτά του παιδιά, πιάστηκε

αιχμάλωτος και σταυρώθηκε.

2. Καθώς τα π ρ ά γ μ α τ α για τον Νίνο πήγαιναν τόσο

καλά, τον κατέλαβε ισχυρή επιθυμία να υποτάξει ολόκλη­

ρη την Ασία, από τον Τάναϊ 1 μέχρι τον Νείλο - άλλωστε,

όπως συμβαίνει ως επί το πλείστον σε όσους είναι τυχεροί,

οι συνεχείς επιτυχίες τούς κάνουν να επιζητούν όλο και

περισσότερα. Έ τ σ ι λοιπόν, έκανε σατράπη της Μηδίας

έναν από τους φίλους του, ενώ ο ίδιος κίνησε να υποτάξει

τα έθνη της Ασίας και μέσα σε δεκαεπτά χρόνια έγινε

κύριος όλων των άλλων εθνών εκτός των Ινδών και των

Βακτριανών. Τις επί μέρους, τώρα, μάχες ή τον αριθμό

όλων των κατακτημένων λαών δεν τα αναφέρει κανένας

από τους ιστορικούς, θα προσπαθήσουμε όμως να διατρέ­

ξουμε με συντομία τα σχετικά με τα σημαντικότερα έθνη,

ακολουθώντας τον Κτησία τον Κνίδιο 2.

Από τις παραθαλάσσιες και τις γειτονικές τους περιοχές

υπέταξε την Αίγυπτο και τη Φοινίκη, στη συνέχεια την

Κοίλη Συρία, την Κιλικία, την Παμφυλία και τη Λυκία,

επίσης την Καρία, τη Φρυγία, τη Μυσία και τη Λυδία,

κατέλαβε την Τρωάδα, τη Φρυγία στον Ελλήσποντο, την

Προποντίδα, τη Βιθυνία, την Καππαδοκία και τους βαρβα­

ρικούς λαούς του Πόντου, που κατοικούν μέχρι τον Τάναϊ

ποταμό - επίσης κυρίευσε την περιοχή των Καδουσίων και

των Ταπύρων, των Τρκανίων και των Δ ρ α γ γ ώ ν , καθώς

και των Δερβίκων, των Καρμανίων, των Χωρομναίων,

Page 15: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 16: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

των Βορκανίων, επίσης, και των Π α ρ θ υ α ί ω ν εισέβαλε

στην Περσίδα, τη Σουσιανή και στη λεγόμενη Κασπιανή,

στην οποία μπαίνεις από εξαιρετικά στενά περάσματα, που

ονομάζονται γ ι ' αυτό Κάσπιες πύλες. Υπέταξε επίσης

πολλά και διάφορα από τα μικρότερα έθνη, που θα πήγαι­

νε σε μάκρος να αναφερθούν. Επειδή η Βακτριανή παρου­

σίαζε μεγάλες δυσκολίες στην εισβολή και ταυτόχρονα

διέθετε μεγάλο αριθμό μαχίμων ανδρών, αφού κοπίασε

πολύ να την κατακτήσει χωρίς αποτέλεσμα, ανέβαλε τον

πόλεμο κατά των Βακτριανών γ ια αργότερα και οδήγησε

τις δυνάμεις του στην Ασσυρία, όπου επέλεξε έναν τόπο

κατάλληλο γ ια την ίδρυση πόλης μεγάλης.

3. Δεδομένου ότι τα έργα του ήταν κατά πολύ επιφα­

νέστερα των πράξεων όλω« των προηγούμενων βασιλιά­

δων, βιαζόταν να ιδρύσει μια πόλη τόσο μεγάλη που όχι

μόνο να είναι μεγαλύτερη α π ' όλες τις υπάρχουσες τότε

στον κόσμο, αλλά και να μην μπορέσει εύκολα να την

ξεπεράσει κάποιος από τους μεταγενέστερους, αν έβαζε

τέτοιο στόχο. Αφού, λοιπόν, τίμησε με μεγαλοπρεπή δώ­

ρα και λάφυρα τον βασιλιά των Αράβων, τον άφησε να

φύγει με τη στρατιά του για να επιστρέψει στην πατρίδα

του, ενώ ο ίδιος, συγκεντρώνοντας δυνάμεις και όλα τα

αναγκαία υλικά από παντού, έκτισε στον Ευφράτη π ο τ α ­

μό μια πόλη, καλά οχυρωμένη με τε ίχη, δίνοντας της

σχήμα ορθογωνίου. Η κάθε μια από τις μακρύτερες πλευ­

ρές της πόλης είχε μήκος εκατόν πενήντα στάδια, ενώ η

κάθε μια από τις βραχύτερες ενενήντα3. Έ τ σ ι , μιας και η

περίμετρος της πόλης έφτανε τα τετρακόσια ογδόντα στά­

δια, δεν διαψεύστηκαν οι ελπίδες του, γ ιατί κανείς ποτέ δεν

ίδρυσε πόλη τόσο μεγάλη σε περίμετρο και σε μεγαλοπρέ­

πεια τειχών. Το δε τείχος είχε ύψος εκατό πόδια, ενώ στο

πλάτος χωρούσε να περνούν τρία άρματα πάνω του πλάι

Page 17: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗ!

Page 18: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

πλάι - ο συνολικός αριθμός των πύργων ήταν χίλιοι πεντα­

κόσιοι και ο καθένας είχε ύψος διακόσια πόδια. Σ' ετούτη

την πόλη εγκατέστησε τους περισσότερους και πιο ισχυ­

ρούς από τους Ασσύριους αλλά και όποιον ήθελε από τα

υπόλοιπα έθνη. Έ δ ω σ ε , λοιπόν, στην πόλη τ' όνομα του,

Νίνο, και σ' εκείνους που την κατοίκησαν μεγάλο μέρος

της γύρω της περιοχής.

4. Δεδομένου ότι μετά την ίδρυση τούτης της πόλης ο

Νίνος εκστράτευσε κατά της Βακτριανής, όπου παντρεύ­

τηκε τη Σεμίραμι, την πιο διάσημη α π ' όλες τις γυναίκες

που ξέρουμε, είναι απαραίτητο π ρ ώ τ α να μιλήσουμε γ ι '

αυτήν και για το π ώ ς από ταπεινή κ α τ α γ ω γ ή έφτασε ν'

αποκτήσει τέτοια δόξα. Σ τ η Συρία, λοιπόν, υπάρχει μια

πόλη, η Ασκάλων, και λίγο πιο πέρα α π ' αυτή μια λίμνη

μεγάλη και βαθιά, γεμάτη ψάρια. Πλάι στη λίμνη υπάρχει

τέμενος μιας μεγάλης θεάς, την οποία οι Σύροι ονομάζουν

Δ α ρ κ ε τ ώ 4 , της οποίας το πρόσωπο είναι γυναικείο ενώ όλο

το υπόλοιπο σώμα της ψαριού, γ ια τις εξής αιτίες. Σ ύ μ φ ω ­

να με τη μυθολογία που δίνουν οι πιο μορφωμένοι των

κατοίκων, η Αφροδίτη, επειδή την είχε προσβάλει τούτη

η θεά, της εμφύσησε ερωτικό πάθος για κάποιον όμορφο

νεαρό, από εκείνους που θυσίαζαν σ' αυτή" η Δαρκετώ

ενώθηκε με τον Σύρο και γέννησε μια θυγατέρα, αλλά

ντροπιασμένη από το αμάρτημα της σκότωσε τον νεαρό

και παράτησε το παιδί έκθετο σε μια βραχώδη, ερημική

περιοχή, ενώ η ίδια από τη ντροπή της ρίχτηκε στη λίμνη

και μεταμορφώθηκε το σώμα της σε ψάρι" γ ι ' αυτό και οι

Σύροι, ακόμη και σήμερα, απέχουν από την τροφή τούτου

του πλάσματος και τιμούν τα ψάρια ως θεούς. Σ τ η ν περιο­

χή όμως που έμεινε έκθετο το βρέφος είχαν τις φωλιές τους

πλήθος περιστέρια, από τα οποία με παράδοξο και υπερφυ­

σικό τρόπο αναθράφηκε το παιδί" άλλα περιστέρια α γ γ ά -

Page 19: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 20: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

λιαζαν και κάλυπταν με τις φτερούγες τους το σώμα του

μωρού για να το ζεσταίνουν, ενώ άλλα, όποτε έβλεπαν π ω ς

οι βουκόλοι και οι υπόλοιποι βοσκοί απουσίαζαν από τις

γειτονικές αγροικίες, έφερναν γάλα με το στόμα τους και

τάιζαν το μωρό ρίχνοντας το στάλα στάλα ανάμεσα στα

χείλη του. Ό τ α ν το παιδί έγινε ενός έτους κι άρχισε να

χρειάζεται πιο στερεά τροφή, τα περιστέρια τσιμπούσαν

κομματάκια από τα τυριά και του παρείχαν τροφή αρκετή.

Επιστρέφοντας οι βοσκοί, καθώς έβρισκαν τα τυριά τσι­

μπημένα ολόγυρα, απορούσαν για το φαινόμενο" παραφύ-

λαξαν, λοιπόν, να δουν τι γίνεται, έμαθαν την αιτία και

βρήκαν το βρέφος, που ήταν όντως πανέμορφο. Το πήραν

αμέσως και το πήγαν στην αγροικία, όπου το έδωσαν στον

υπεύθυνο των βασιλικών κοπαδιών, κάποιον ονόματι Σ ι μ -

μα. Ο Σ ί μ μ α ς , που ήταν άτεκνος, ανάθρεψε τη μικρή σαν

κόρη του, με μεγάλη φροντίδα, δίνοντας της το όνομα Σ ε ­

μίραμις, που στη γλώσσα των Σύρων αποτελεί μικρή π α ­

ραφθορά της λέξης για τις περιστέρες, οι οποίες από εκείνη

ακριβώς την εποχή τ ιμώνται σ' ολόκληρη τη Συρία ως θεές.

5. Αυτά είναι περίπου τα θρυλούμενα για τη γέννηση

της Σεμιράμιδος. Ε ν ώ , λοιπόν, εκείνη ήταν σε ηλικία γ ά ­

μου, ξεπερνώντας ταυτόχρονα κατά πολύ τις άλλες κοπέ­

λες σε ομορφιά, έστειλε ο βασιλιάς έναν ύπαρχο να επιθε­

ωρήσει τα βασιλικά κοπάδια. Ο απεσταλμένος λεγόταν

Όννης και ήταν ο πρώτος στην τάξη στο βασιλικό συμβού­

λιο και διορισμένος ύπαρχος ολόκληρης της Συρίας. Σ τ α ­

μάτησε λοιπόν στο σπίτι του Σ ί μ μ α να ξεκουραστεί, είδε

όμως τη Σεμίραμι και μαγεύτηκε από την ομορφιά της.

Παρακάλεσε τον Σ ί μ μ α να του δώσει την κόρη γυναίκα του

νόμιμη, την πήρε στη Νίνο, την παντρεύτηκε κι απόκτησε

μαζί της δυο παιδιά, τον Τ α π ά τ η και τον Τ δ ά σ π η . Επειδή

έτυχε και οι υπόλοιπες αρετές της Σεμιράμιδος να είναι

Page 21: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 22: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ανάλογες με την ομορφιά της, ο άντρας της είχε σκλαβωθεί

α π ' αυτήν και δεν έκανε τ ίποτα χωρίς π ρ ώ τ α να πάρει τη

γνώμη της, με αποτέλεσμα να πετυχαίνει στα πάντα. Ε­

κείνη ακριβώς την εποχή, ο βασιλιάς, που είχε ολοκληρώ­

σει το κτίσιμο της ομώνυμης του πόλης, αποφάσισε να

εκστρατεύσει κατά των Βακτριανών. Γνωρίζοντας καλά

τόσο το πλήθος και τη ρώμη των αντιπάλων όσο και το

γεγονός ότι η χώρα τους έχει πολλούς οχυρούς και απρό­

σιτους τόπους, κατέταξε στον στρατό του μεγάλο πλήθος

στρατιωτών α π ' όλα τα έθνη που είχε υποτάξει - διότι

επειδή είχε αποτύχει στην προηγούμενη εκστρατεία του,

σκόπευε να επιτεθεί στη Βακτριανή με πολλαπλάσια δύνα­

μη από τη δική τους. Αφού συγκεντρώθηκε α π ' όλα τα

σημεία της χώρας ο στρατός, καταμετρήθηκαν, όπως ανα­

φέρει ο Κτησίας στην ιστορία του, ένα εκατομμύριο επτα­

κόσιες χιλιάδες πεζοί, διακόσιες δέκα χιλιάδες ιππείς και

λίγο λιγότερα από δέκα χιλιάδες εξακόσια δρεπανηφόρα

άρματα. Ακούγοντας το μέγεθος της στρατιάς μοιάζει

κ α τ ' αρχήν απίστευτο, αλλά δεν είναι καθόλου αδύνατον,

αν αναλογιστεί κανείς την έκταση της Ασίας και τα πλήθη

των εθνών που την κατοικούν. Διότι ακόμα κι αν αφήσει

κανείς κατά μέρος την κατά των Σκυθών εκστρατεία του

Δαρείου με οκτακόσιες χιλιάδες και το πέρασμα στην

Ελλάδα του Ξέρξη με αναρίθμητο πλήθος αντρών, και

σκεφτεί μόνο τα γεγονότα που συνέβησαν στην Ε υ ρ ώ π η

μόλις εχθές ή προχθές, θα θεωρήσει αμέσως τη δήλωση

αξιόπιστη. Ο Διονύσιος, για παράδειγμα, στη Σικελία,

από μία μόνο πόλη των Συρακοσίων έβγαλε εκατόν είκοσι

χιλιάδες πεζούς και δώδεκα χιλιάδες ιππείς, και από ενα

μόνο λιμάνι τετρακόσια πολεμικά πλοία, μεταξύ των ο­

ποίων υπήρχαν και τετρήρεις και πεντήρεις 5 . Οι Ρ ω ­

μαίοι, λίγο πριν τον καιρό του Αννίβα, προβλέποντας το

μέγεθος του πολέμου, κατέταξαν όλους τους ικανούς να

Page 23: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 24: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

στρατευθούν άντρες της Ιταλίας, πολίτες και συμμάχους,

των οποίων ο συνολικός αριθμός λίγο υπολειπόταν του ενός

εκατομμυρίου - καίτοι κανείς δεν θα συνέκρινε σε πλήθος

ανθρώπων ολόκληρη την Ιταλία ούτε καν με ένα και μόνο

έθνος της Ασίας. Αρκούν λοιπόν αυτά ως απάντηση προς

εκείνους που από την τωρινή ερήμωση τ ω ν πόλεων θέλουν

να βγάζουν συμπεράσματα γ ια την αρχαία πολυανθρωπία

τ ω ν λαών.

6. Ας επιστρέψουμε, όμως, στον Νίνο, που εκστρατεύο­

ντας με τόσο μεγάλη δύναμη κατά της Βακτριανής ανα­

γκαζόταν, επειδή ο τόπος ήταν δύσβατος και τα περάσμα­

τα στενά, να προωθεί τον στρατό του τμηματικά. Η χώρα

της Βακτριανής είχε πολλές και μεγάλες πόλεις για τους

κατοίκους, αλλά μία ήταν η επιφανέστερη, στην οποία

τύχαινε να βρίσκονται και τα ανάκτορα, που το όνομα

της ήταν Βάκτρα και υπερείχε κατά πολύ α π ' όλες τις

άλλες σε μέγεθος και σε οχύρωση της ακρόπολης της. Ο

βασιλιάς της χώρας, Οξυάρτης, είχε στρατολογήσει όλους

όσους είχαν ηλικία στράτευσης, οι οποίοι βρέθηκαν να είναι

τετρακόσιες χιλιάδες τον αριθμό. Πήρε όλη τη δύναμη του

στρατού του και πήγε να συναντήσει τους εχθρούς στα

περάσματα, α π ' όπου άφησε να περάσει ένα μέρος της

στρατιάς του Νίνου. Όταν θεώρησε π ω ς είχε περάσει ικα­

νό μέρος τ ω ν εχθρών στην πεδιάδα, αντέταξε τη δική του

δύναμη. Στην άγρια μάχη που ακολούθησε οι Βακτριανοί

έτρεψαν τους Ασσύριους σε φυγή, τους καταδίωξαν μέχρι

τα βουνά που δέσποζαν της πεδιάδας και σκότωσαν περί

τους εκατό χιλιάδες εχθρούς. Στη συνέχεια όμως, όταν

πέρασε ολόκληρη η δύναμη, νικημένοι από την αριθμητική

υπεροχή τ ω ν αντιπάλων, αποτραβήχτηκαν κατά πόλεις,

ώστε κάθε ομάδα να υπερασπιστεί τη δική της πατρίδα.

Έ τ σ ι , εύκολα ο Νίνος υπέταξε όλες τις άλλες πόλεις, πλην

Page 25: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 26: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

των Βάκτρων, διότι, λόγω της οχύρωσης και του πολεμι­

κού της εξοπλισμού, δεν μπορούσε να την καταλάβει εξ

εφόδου. Καθώς η πολιορκία τραβούσε σε μάκρος, ο άντρας

της Σεμιράμιδος, που ήταν ερωτευμένος με τη γυναίκα του

αλλά εκστράτευε μαζί με τον βασιλιά, έστειλε να την

φέρουν. Εκείνη, με τη σύνεση και την τόλμη, που τη

διέκριναν, και με όλες τις λοιπές αρετές, που συνέτειναν

στην υπεροχή της, βρήκε ευκαιρία να επιδείξει τις ικανό­

τητες της. Κατ' αρχήν, επειδή επρόκειτο να κινήσει γ ια

ταξίδι πολλών ημερών, έφτιαξε μια στολή που όποιος τη

φορούσε ήταν αδύνατον να φανεί αν είναι άντρας ή γυναίκα.

Τούτη η στολή της ήταν χρήσιμη τόσο για την οδοιπορία

στη ζέστη, γ ιατ ί προστάτευε το δέρμα της, όσο και για την

άνεση που της παρείχε στις κινήσεις, μιας και ήταν εύκα­

μπτη και κατάλληλη για νέο άνθρωπο, και συνολικά ήταν

τόσο θελκτική που αργότερα οι Μήδοι, όταν έγιναν κυρίαρ­

χοι της Ασίας, φορούσαν τη στολή της Σεμιράμιδος, όπως

έκαναν και οι Πέρσες μετά από αυτούς 6. Όταν έφτασε η

Σεμίραμις στη Βακτριανή και είδε την κατάσταση της

πολιορκίας, παρατήρησε π ω ς οι επιθέσεις γίνονταν σε πε­

δινά μέρη και σε τόπους που ήταν εύκολο να γίνει έφοδος,

ενώ στην ακρόπολη δεν πλησίαζε κανείς λόγω της οχυρής

της θέσης, παρατήρησε επίσης π ω ς οι υπερασπιστές της

ακρόπολης είχαν αφήσει τις θέσεις τους για να πάνε να

βοηθήσουν τους άντρες που κινδύνευαν στα κ ά τ ω τείχη.

Πήρε λοιπόν στρατιώτες που ήταν συνηθισμένοι στο σκαρ­

φάλωμα και μαζί τους ανέβηκε μέσα από από κάποιο

δύσβατο φαράγγι, κατέλαβε ένα μέρος της ακρόπολης

και έκανε σήμα στους πολιορκητές του τείχους, κ ά τ ω

στην πεδιάδα. Οι υπερασπιστές της πόλης κατάπληκτοι

από την κατάληψη του φρουρίου εγκατέλειψαν τα τείχη

κι έχασαν κάθε ελπίδα σωτηρίας. Με τέτοιο τρόπο που

έπεσε η πόλη, ο βασιλιάς θαύμασε τις ικανότητες της

Page 27: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 28: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

γυναίκας και πρώτα πρώτα την τίμησε με μεγάλες δωρε­

ές, στη συνέχεια όμως, που η ομορφιά της τον έκανε να την

ερωτευτεί, προσπάθησε να πείσει τον άντρα της να του την

παραχωρήσει με τη θέληση του προσφέροντας του, σε

αντάλλαγμα της χάρης που θα του έκανε, την κόρη του

τη Σωσάνη για γυναίκα. Όταν ο άνθρωπος ήρθε σε πολύ

δύσκολη θέση, ο Νίνος απείλησε να του βγάλει τα μάτια,

αν δεν υπάκουε άμεσα στις προσταγές του. Τον Όννη, τόσο

γ ιατί φοβήθηκε τις απειλές του βασιλιά όσο και γ ι α τ ί ήταν

ερωτευμένος με τη γυναίκα του, τον έπιασε λύσσα τρόπον

τινά και μανία, έβαλε θηλειά στο λαιμό του και κρεμάστη­

κε. Τέτοιοι ήταν λοιπόν οι λόγοι για τους οποίους η Σεμί­

ραμις περιβλήθηκε τη βασιλική περιβολή.

7. Ο Νίνος παρέλαβε τους θησαυρούς τ ω ν Βάκτρων, που

αποτελούνταν από πολύ ασήμι και χρυσάφι, κι αφού τα­

κτοποίησε τα πράγματα της Βακτριανής, διέλυσε τον

στρατό του. Αργότερα, αφού απόκτησε από τη Σεμίραμι

έναν γιο, τον Νινύα, πέθανε, αφήνοντας τη γυναίκα του

βασίλισσα. Η Σεμίραμις έθαψε τον Νίνο στο π α λ ά τ ι και

κατασκεύασε πάνω α π ' τον τάφο του τεράστιο τύμβο, του

οποίου το ύψος ήταν εννέα στάδια και το πλάτος του, όπως

λέει ο Κτησίας, δέκα. Επειδή η πόλη βρισκόταν πλάι στον

Ευφράτη, ο τύμβος ήταν ορατός από απόσταση πολλών

σταδίων, σαν να ήταν ακρόπολη· παραμένει μάλιστα, λέ­

νε, μέχρι και σήμερα, παρά το ότι οι Μήδοι κατέστρεψαν

τη Νίνο εκ θεμελίων, όταν κατέλυσαν την αυτοκρατορία

τ ω ν Ασσυρίων 7 . Όσο για τη Σεμίραμι, που από τη φύση

της στόχευε μόνο σε μεγάλα έργα, φιλοδόξησε να ξεπερά­

σει σε δόξα τον προηγούμενο βασιλιά και αποφάσισε να

κτίσει μια πόλη στη Βαβυλωνία. Διάλεξε από παντού τους

καλύτερους αρχιτέκτονες και τεχνίτες, έκανε κάθε άλλη

αναγκαία προετοιμασία και μάζεψε α π ' όλη την αυτοκρα-

Page 29: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 30: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

τορία δύο εκατομμύρια άντρες για να φέρουν σε πέρας το

έργο8. Περιέλαβε στο κέντρο τον Ευφράτη ποταμό και

περιέβαλε την πόλη με τείχος μήκους τριακοσίων εξήντα

σταδίων, που σε τακτά διαστήματα είχε πύργους ψηλούς,

όπως λέει ο Κτησίας ο Κνίδιος, ενώ ο Κλείταρχος και

μερικοί από εκείνους που αργότερα πέρασαν στην Ασία

μαζί με τον Αλέξανδρο έγραψαν π ω ς το μήκος του ήταν

τριακόσια εξήντα πέντε στάδια και προσθέτουν π ω ς φιλο­

δόξησε να κατασκευάσει το μήκος του σε στάδια ίσο με τον

αριθμό των ημερών του έτους. Με ψημένες πλίνθες εμβα­

πτισμένες σε άσφαλτο κατασκεύασε τείχος ύψους, σ ύ μ φ ω ­

να με τον Κτησία πενήντα οργιές, ενώ όπως έγραψαν κά­

ποιοι νεότεροι πενήντα πήχεις, και πλάτους, που να περ­

νούν πλάι πλάι τουλάχιστον δυο άρματα, με διακόσιους

πενήντα τον αριθμό πύργους, τ ω ν οποίων το ύψος και το

πλάτος ήταν ανάλογο της κλίμακας του όλου τείχους. Δεν

υπάρχει λόγος να απορεί κανείς που σε τόσο μεγάλη περί­

μετρο αντιστοιχούσαν τόσο λίγοι πύργοι, δεδομένου ότι η

πόλη περιβαλλόταν σε μεγάλη έκταση από έλη, η Σεμίρα­

μις αποφάσισε να μην κατασκευάσει εκεί πύργους, διότι τα

έλη από μόνα τους παρείχαν αρκετή οχύρωση. Ανάμεσα

στις κατοικίες και το τείχος υπήρχε δρόμος περιφερειακός

πλάτους δύο πλέθρων.

8. Για να επιταχύνει την οικοδόμηση όλων α υ τ ώ ν , ανέ­

θεσε στους φίλους της από ένα στάδιο στον καθένα, παρέ­

χοντας του κάθε μέσο που θα χρειαζόταν, και τους ζήτησε

να ολοκληρώσουν το έργο τους μέσα σ' ένα χρόνο. Καθώς

εκείνοι εξετέλεσαν τις προσταγές της με μεγάλη ταχύτητα,

αποδέχτηκε με ευγνωμοσύνη τον ζήλο τους, ενώ ταυτόχρο­

να επιδόθηκε στην κατασκευή γέφυρας μήκους πέντε στα­

δίων στο στενότερο σημείο του ποταμού, στηρίζοντας

έντεχνα στον βυθό τις κολώνες, που απείχαν δώδεκα πό-

Page 31: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 32: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

δια η μια από την άλλη. Τις πέτρες, που στηρίζονταν η μια

πάνω στην άλλη, τις συνέδεσε με σιδερένιους αρμοσφίκτες

και τις ενώσεις τους τις γέμισε με χυμένο μολύβι. Μπρο­

στά από κάθε κολώνα, στην πλευρά που θα δεχόταν την

πίεση του ρεύματος, κατασκεύασε γωνία (πρόβολο) με

καμπύλες πλευρές που στένευαν σταδιακά μέχρι το πλά­

τος της κολώνας, ώστε το οξύ μέρος της γωνίας να σχίζει

την ορμή του ρεύματος ενώ οι καμπυλωμένες πλευρές της

υποχωρώντας στην ορμή του να απαλύνουν τη σφοδρότητα

του ποταμού 9. Εκείνη η γέφυρα, με τα δοκάρια από κέδρο

και κυπαρίσσι, στεγασμένη με τεράστιους κορμούς φοινί­

κων και με πλάτος τριάντα ποδιών, θεωρούνταν π ω ς δεν

υπολείπεται στο παραμικρό σε κατασκευαστική τεχνική

από οποιοδήποτε έργο της Σεμιράμιδος. Από την κάθε

πλευρά του ποταμού, επίσης, και σε μήκος εκατόν εξήντα

σταδίων, κατασκεύασε πολυτελή κρηπιδώματα στο ίδιο

περίπου πλάτος με τα τείχη. Η Σεμίραμις οικοδόμησε

επίσης διπλά ανάκτορα στις όχθες του ποταμού, από ένα

στις δυο άκρες της γέφυρας, α π ' όπου σκόπευε να κατο-

πτεύει ολόκληρη την πόλη και ταυτόχρονα να κρατάει τα

κλειδιά, σαν να λέμε, τ ω ν πιο επίκαιρων σημείων της

πόλης. Καθώς, λοιπόν, ο Ευφράτης περνούσε μέσα από

τη Βαβυλώνα και έρρεε προς νότο, το ένα παλάτι έβλεπε

προς την ανατολή και το άλλο προς τη δύση, ενώ και τα

δύο βεβαίως είχαν κατασκευαστεί με τη μεγαλύτερη πο­

λυτέλεια. Σ' εκείνο που έβλεπε προς τη δύση, έφτιαξε τον

εξωτερικό περίβολο με περίμετρο εξήντα στάδια, οχυρω­

μένο με ψηλά και πολυτελή τείχη, από ψημένες πλίνθες.

Μέσα α π ' αυτόν, κατασκεύασε δεύτερο περίβολο, κυκλο-

τερή, στις πλίνθες του οποίου, πριν ψηθούν, σκαλίστηκαν

κάθε είδους άγρια ζ ώ α , που ένεκα της εξαιρετικής χρήσης

τ ω ν χρωμάτων έμοιαζαν σχεδόν με αληθινά. Τούτος ο

περίβολος είχε μήκος σαράντα στάδια, πλάτος τριακόσιες

Page 33: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 34: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

πλίνθες και ύψος, όπως λέει ο Κτησίας, πενήντα οργιές,

ενώ οι πύργοι του είχαν ύψος εβδομήντα οργιές. Κατα­

σκεύασε όμως και τρίτο, εσωτερικό περίβολο, ο οποίος

περιείχε ακρόπολη που είχε περίμετρο είκοσι στάδια, ενώ

το ύψος και το πλάτος της κατασκευής ξεπερνούσε το

μεσαίο τείχος. Στους πύργους όσο και στα τείχη υπήρχαν

αποτυπωμένα ζ ώ α κάθε είδους, φιλοτεχνημένα έτσι που

τόσο στα χρώματα όσο και στα σχήματα να μοιάζουν με

τα πραγματικά· η όλη σύνθεση ήταν φτιαγμένη έτσι που να

παρουσιάζει με κάθε λεπτομέρεια το κυνήγι τ ω ν διαφόρων

ζ ώ ω ν , τ ω ν οποίων τα μεγέθη ήταν μεγαλύτερα από τέσσε­

ρις πήχεις. Ανάμεσα τους ήταν αποτυπωμένη η Σεμίραμις

πάνω σε άλογο να ακοντίζει λεοπάρδαλη και κοντά της ο

σύζυγος της, Νίνος, να χτυπάει λιοντάρι με τη λόγχη που

κρατούσε στο χέρι. Σ' ετούτο το τείχος έβαλε επίσης και

τριπλές πύλες, εκ τ ω ν οποίων οι δυο ήταν χάλκινες και

άνοιγαν μηχανικά. Σε μέγεθος και κατασκευή τούτο το

παλάτι ξεπερνούσε κατά πολύ το άλλο που βρισκόταν

στην αντίπερα όχθη του ποταμού. Διότι το εξωτερικό

τείχος από ψημένη πλίνθο που περιέβαλλε εκείνο είχε πε­

ρίμετρο τριάντα στάδια και αντί γ ια καλλιτεχνικές αποτυ­

πώσεις ζ ώ ω ν είχε χάλκινα αγάλματα του Νίνου, της Σε­

μιράμιδος και τ ω ν υπάρχων τους, καθώς και του Δία, τον

οποίο οι Βαβυλώνιοι αποκαλούν Βήλο' υπήρχαν βέβαια και

παραστάσεις από κυνήγια κάθε είδους, που ψυχαγωγούσαν

και έτερπαν όσους τα έβλεπαν.

9. Μετά α π ' αυτά, η Σεμίραμις διάλεξε το πιο χαμηλό

σημείο της Βαβυλωνίας και έφτιαξε τετράγωνη δεξαμενή,

της οποία η κάθε πλευρά είχε μήκος τριακόσια στάδια.

Ή τ α ν κατασκευασμένη από ψημένες πλίνθες και άσφαλτο

και είχε βάθος τριάντα πέντε πόδια. Στη συνέχεια, αφού

εξέτρεψε τον ποταμό να πέσει μέσα της, κατασκεύασε

Page 35: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 36: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

υπόγειο πέρασμα από το ένα παλάτι στο άλλο" το οικοδό­

μησε με ψημένες πλίνθες και σοβάτισε τις καμάρες κι από

τις δυο πλευρές με καυτή άσφαλτο, μέχρις ότου το πάχος

του επιχρίσματος να φτάσει τους τέσσερις πήχεις. Οι π α ­

ράπλευροι τοίχοι της διώρυγας είχαν πάχος είκοσι πλίνθες

και ύψος, χωρίς να υπολογίζουμε την καμάρα, ' δώδεκα

πόδια, ενώ το πλάτος του περάσματος ήταν δεκαπέντε

πόδια. Μέσα σε επτά ημέρες τελείωσε η κατασκευή του

και η Σεμίραμις αποκατέστησε τον ρου του ποταμού στην

αρχική του κοίτη, ώστε, ενώ το νερό περνούσε από π ά ν ω ,

να πηγαίνει από το ένα παλάτι στο άλλο, χωρίς να χρειά­

ζεται να περνάει το ποτάμι. Στις δυο εξόδους της διώρυγας

έστησε πύλες χάλκινες, που διατηρήθηκαν μέχρι την ηγε­

μονία των Περσών. Μετά από αυτά, κατασκεύασε στη

μέση της πόλης ιερό του Δία, τον οποίο, όπως είπαμε, οι

Βαλυλώνιοι ονομάζουν Βήλο. Δεδομένου όμως ότι οι ιστο­

ρικοί διαφωνούν σχετικά μ' ετούτο το κτίριο κι επειδή με

τον καιρό γκρεμίστηκε, δεν είναι δυνατό να μιλήσουμε με

ακρίβεια γ ι ' αυτό 1 0 . Το μόνο στο οποίο συμφωνούν όλοι

είναι π ω ς ήταν υπερβολικά ψηλό και π ω ς α π ' αυτό οι

Χαλδαίοι παρατηρούσαν τα άστρα, επειδή, λόγω του ύ­

ψους του, φαινόταν με ακρίβεια η ανατολή και η δύση

τους. Το όλο οικοδόμημα είναι κατασκευασμένο από ά­

σφαλτο και πλίνθες, φιλοτεχνημένο με πολυτέλεια, ενώ

στο τέλος της ανάβασης η Σεμίραμις τοποθέτησε τρία

αγάλματα από σφυρήλατο χρυσό, του Δία, της Ήρας και

της Ρέας. Α π ' αυτά, το άγαλμα του Δία, που τον παρου­

σιάζει ορθό και σε βηματισμό, έχοντας σαράντα πόδια

ύψος, ζυγίζει χίλια βαβυλωνιακά τάλαντα. Το άγαλμα

της Ρέας, που τη δείχνει να κάθεται σε χρυσό σκαμνί,

ζυγίζει το ίδιο όσο και το προηγούμενο" πάνο^ στα γόνατα

της έστεκαν δύο λιοντάρια και κοντά της υπήρχαν τεράστια

φίδια αργυρά, βάρους τριάντα ταλάντων το καθένα. Το

Page 37: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 38: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

άγαλμα της Ήρας, που στέκεται επίσης, έχει βάρος οκτα­

κόσια τάλαντα, και στο δεξί της χέρι κρατάει ένα φίδι από

το κεφάλι ενώ στο αριστερό σκήπτρο διακοσμημένο με

πολύτιμους λίθους. Μπροστά τους βρίσκεται τραπέζι απο

σφυρήλατο χρυσό, μήκους σαράντα ποδιών, πλάτους δεκα­

πέντε και βάρους πεντακοσίων ταλάντων. Πάνω της είναι

τοποθετημένα δύο ποτήρια", βάρους τριάντα τ α λ ά ν τ ω ν .

Υπήρχαν επίσης θυμιατήρια, ίσα τον αριθμό αλλά βάρους

τριακοσίων ταλάντων το καθένα, καθώς και τρεις χρυσοί

κρατήρες, εκ τ ω ν οποίων εκείνος που ανήκε στον Δία

ζύγιζε χίλια διακόσια βαβυλωνιακά τάλαντα ενώ ο καθέ­

νας από τους άλλους δυο εξακόσια. Όλα αυτά όμως τα

σύλησαν αργότερα οι βασιλιάδες τ ω ν Περσών 1 2, ενώ τα

ανάκτορα και τα υπόλοιπα κατασκευάσματα άλλα τα εξα­

φάνισε ο χρόνος εντελώς κι άλλα τα ερείπωσε - άλλωστε κι

επί τ ω ν ημερών μας μικρό μέρος της Βαβυλώνας κατοι­

κείται, ενώ το μεγαλύτερο μέρος μέσα από τα τείχη έχει

αποδοθεί στη γεωργία.

10. Τπήρχε επίσης και ο κρεμαστός λεγόμενος κήπος,

πλάι στην ακρόπολη, τον οποίο δεν κατασκεύασε η Σεμί­

ραμις αλλά ένας μετέπειτα Σύρος βασιλιάς, προς χάρη μιας

παλλακίδας.του 1 3 . Γι ' αυτή λένε π ω ς , επειδή ήταν Περσίδα

την κ α τ α γ ω γ ή και νοσταλγούσε τα ορεινά λιβάδια της

πατρίδας της, αξίωσε από τον βασιλιά να φτιάξει απομί­

μηση, με την κατασκευή κήπου, τ ω ν ιδιαίτερων χαρακτη­

ριστικών της περσικής υπαίθρου. Το μήκος της κάθε πλευ­

ράς του παραδείσου 1 4 ήταν τέσσερα πλέθρα κι επειδή η

πρόσβαση σ' αυτόν έμοιαζε με πλαγιά με βαθμίδες που η

μια εξείχε της άλλης, είχε αμφιθεατρική όψη. Κάτω από

τους τεχνητούς βαθμωτούς εξώστες, κατασκευάστηκαν

υπόγειες σύραγγες, που δέχονταν ολόκληρο το βάρος του

φυτεμένου κήπου και υψώνονταν σταδιακά η μια λίγο π ά ν ω

Page 39: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 40: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

από την άλλη κατά την πρόσβαση· η πάνω πάνω σύραγγα,

ύψους πενήντα πήχεων, στήριζε την ανώτερη επιφάνεια

του κήπου που βρισκόταν στο ίδιο επίπεδο με τις επάλξεις

του τείχους. Οι τοίχοι, επίσης, που είχαν κατασκευαστεί

με μεγάλο κόστος, είχαν πάχος είκοσι δύο πόδια, ενώ τα

περάσματα ανάμεσα τους είχαν πλάτος δέκα. Οι οροφές

των συράγγων ήταν στεγασμένες με πέτρινα δοκάρια, τ ω ν

οποίων το μήκος μαζί με τις συνδέσεις ήταν δεκαέξι πόδια

και το πλάτος τέσσερα. Η οροφή, πάνω από τα δοκάρια,

είχε ένα πρώτο στρώμα από καλάμια με πολλή άσφαλτο,

μετά από αυτά δυο στρώσεις ψημένες πλίνθες συνδεδεμένες

με γύψο και ως τρίτο, τέλος, στρώμα επάλειψη από μολύ­

βι, ώστε να μην το διαπερνάει η υγρασία του χώματος.

Πάνω σ' όλα αυτά, συσσωρεύτηκε μεγάλη ποσότητα χ ώ ­

ματος, σε βάθος που να αρκεί γ ια τις ρίζες τ ω ν μεγαλύτε­

ρων δέντρων. Όταν εξομαλύνθηκε το έδαφος παντού, γέ­

μισε με δέντρα κάθε είδους, που με το μέγεθος και την

ομορφιά τους πρόσφεραν ευχαρίστηση σ όσους τα έβλε­

παν. Οι σύραγγες, τώρα, που φωτίζονταν όλες, επειδή

εξείχε η μια από την άλλη, φιλοξενούσαν πολλά και κάθε

είδους βασιλικά καταλύματα· υπήρχε μία που διέθετε α­

νοίγματα από το ανώτατο επίπεδο και μηχανήματα που

τροφοδοτούσαν τον κήπο με νερό αντλώντας το σε μεγάλες

ποσότητες από τον ποταμό χωρίς κανείς από τους έξω να

μπορεί να δει τι γινόταν. Τούτος λοιπόν ο κήπος, όπως

είπα και πριν, κατασκευάστηκε αργότερα.

11. Η Σεμίραμις ίδρυσε και άλλες παραποτάμιες πόλεις,

τόσο στον Ευφράτη όσο και στον Τίγρη ποταμό, όπου

κατασκεύασε διαμετακομιστικούς σταθμούς εμπορευμά­

των από τη Μηδία, την Παραιτακηνή 1 5 και κάθε άλλη

κοντινή χώρα. Διότι μετά τον Νείλο και τον Γ ά γ γ η , ο

Τίγρης κι ο Ευφράτης είναι οι πιο σημαντικοί σχεδόν

ποταμοί της Ασίας, οι πηγές τους βρίσκονται στα βουνά

Page 41: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 42: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

της Αρμενίας και απέχουν μεταξύ τους δυο χιλιάδες πε­

ντακόσια στάδια. Περνάνε μέσα από τη Μηδία και την

Παραιτακηνή, μπαίνουν στη Μεσοποταμία, την οποία ε­

πειδή περιλαμβάνουν ανάμεσα τους της δίνουν τ' όνομα

της· στη συνέχεια διασχίζουν τη Βαβυλωνία και εκβάλ-

λουν στην Ερυθρά θάλασσα 1 6 . Επειδή λοιπόν είναι μεγάλοι

και διασχίζουν εκτεταμένες περιοχές, παρέχουν πολλά

πλεονεκτήματα σε όσους έχουν επάγγελμα το εμπόριο-

γ ι ' αυτό και συμβαίνει οι παραποτάμιες περιοχές να είναι

γεμάτες ακμάζοντες εμπορικούς σταθμούς, που συμβάλ­

λουν τα μέγιστα στην αίγλη της Βαβυλωνίας. Η Σεμίρα­

μις έκοψε από τα όρη της Αρμενίας ένα μονόλιθο μήκους

εκατόν τριάντα ποδιών και πλάτους και πάχους είκοσι

πέντε, τον τράβηξε μέχρι τον ποταμό με πολλά ζευγάρια

μουλάρια και βόδια και εκεί τον φόρτωσε σε σχεδία· με τη

σχεδία τον μετέφερε το ρεύμα μέχρι τη Βαβυλωνία, όπου

τον έστησε στον κεντρικότερο δρόμο, θέαμα παράδοξο γ ι α

τους περαστικούς. Τούτο τον μονόλιθο μερικοί τον ονομά­

ζουν οβελίσκο από το σχήμα του και τον κατατάσσουν στα

επτά θαύματα του κόσμου.

1 2 . Μολονότι τα αξιοθέατα της Βαβυλωνίας είναι πολλά

και μοναδικά, εξ ίσου αξιοθαύμαστη είναι και η ποσότητα

της ασφάλτου που παράγει τούτη η χώρα - είναι τόση που

όχι μόνο επαρκεί για τα τόσο πολλά και μεγάλα κτίρια,

αλλά ακόμα και ο απλός λαός μαζεύεται σ' εκείνο το

μέρος17, αντλεί όση ποσότητα θέλει, την ξεραίνει και την

καίει αντί για ξύλα. Παρά το ότι το πλήθος τ ω ν ανθρώπων

που αντλούν άσφαλτο είναι αναρίθμητο, η ποσότητα της

παραμένει αμείωτη, ωσάν να αντλούν από ανεξάντλητη

πηγή. Επίσης, κοντά σ' ετούτη την πηγή, υπάρχει άνοιγ­

μα α π ' όπου αναδίδονται αέρια, μικρό στο μέγεθος αλλά

θαυμαστό στην ισχύ. Διότι αναδίδει βαρύ και θειώδη ατμό

Page 43: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 44: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

που σκοτώνει κάθε ζώο που πλησιάζει, με θάνατο γρήγορο

και παράδοξο- διότι, αφού αντέξουν επί λίγη ώρα το κόψι­

μο της ανάσας τους, ψοφάνε, λες και η εκφορά του αέρα

από τα πνευμόνια τους εμποδίζεται από τη δύναμη που

ασκείται στην αναπνοή τους· αμέσως το σώμα τους πρή­

ζεται και φουσκώνει, κυρίως στην περιοχή των πνευμόνων.

Πέρα από τον ποταμό υπάρχει και λίμνη της οποία η όχθη

είναι στέρεη στο πάτημα, κι αν τύχει να μπει μέσα κάποιος

που δεν ξέρει, πολύ λίγο χρόνο κολυμπάει, γ ιατ ί , καθώς

προχωρεί προς το κέντρο, βουλιάζει λες και τον τραβά

κάποια δύναμη - όταν προσπαθήσει να βοηθηθεί και να

επιστρέψει προς τα έξω, παρ' όλο που προσπαθεί να

βγει, δείχνει σαν κάτι να τον τραβάει π ί σ ω , και π ρ ώ τ α

αρχίζουν να μουδιάζουν τα πόδια, μετά τα σκέλια μέχρι

τη μέση και τέλος ολόκληρο το σώμα του ναρκώνεται και

βουλιάζει στον βυθό, α π ' όπου μετά από λίγο ανεβαίνει

πεθαμένος. Αρκετά μέχρις εδώ για τα αξιοθέατα της Βα­

βυλωνίας.

13. Αμέσως μόλις έθεσε τέρμα στα έργα της η Σεμίρα­

μις, κίνησε με μεγάλη δύναμη προς τη Μηδία. Φτάνοντας

στο όρος το ονομαζόμενο Βαγίστανο 1 8 , στρατοπέδευσε κο­

ντά του και κατασκεύασε κήπο, του οποίου η περίμετρος

είχε μήκος δώδεκα στάδια, σε πεδιάδα που περιλάμβανε

μεγάλη πηγή, από την οποία ποτίζονταν τα φυτά. Το όρος

Βαγίστανο είναι αφιερωμένο στο Δία και στην πλευρά προς

τον κήπο είναι απόκρημνο και υψώνεται σε ύψος δεκαεπτά

σταδίων. Στο χαμηλότερο μέρος του γκρεμού, αφού το

λείανε, χάραξε την εικόνα της εν μέσω εκατό δορυφόρων

[ανδρών, δηλαδή, που κρατούσαν δόρυ]. Χάραξε επίσης με

Ασσυριακά γράμματα στον βράχο ότι η Σεμίραμις, με τα

σαμάρια των υποζυγίων του στρατού της, ύψωσε τύμβο

από την πεδιάδα κι έτσι α π ' αυτά ανέβηκε στον εν λόγω

Page 45: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 46: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

γ κ ρ ε μ ό μ έ χ ρ ι την ά κ ρ η του. Κ ί ν η σ ε πάλι. από κ ε ι και

φτάνοντας στην πόλη Χαυόνα τ η ς Μ η δ ί α ς π ρ ό σ ε ξ ε σε

κάποιο οροπέδιο έναν βράχο ε κ π λ η κ τ ι κ ο ύ ύψους κ α ι μ ε γ έ ­

θους. Ε κ ε ί , λοιπόν, κατασκεύασε άλλο τ ε ρ ά σ τ ι ο κ ή π ο , που

π ε ρ ι έ β α λ λ ε στη μ έ σ η του τον βράχο πάνω στον οποίο

έ χ τ ι σ ε π ο λ υ τ ε λ ή ο ι κ ο δ ο μ ή μ α τ α γ ια την απόλαυση τ η ς ,

απ ' όπου ε π ι θ ε ω ρ ο ύ σ ε τα φυτώρια του κ ή π ο υ και όλη

τ η ς τ η στρατιά που ε ί χ ε σ τ ρ α τ ο π ε δ ε ύ σ ε ι στην π ε δ ι ά δ α .

Σ ' εκείνο τ ο μ έ ρ ο ς , έ μ ε ι ν ε αρκετόν καιρό και απόλαυσε

κάθε τ ι που ε ί χ ε σχέση με π ο λ υ τ έ λ ε ι α , χ ω ρ ί ς ό μ ω ς να

θ έ λ ε ι να π α ν τ ρ ε υ τ ε ί ν ό μ ι μ α , φ ο β ο ύ μ ε ν η μ ή π ω ς σ τ ε ρ η θ ε ί

την εξουσία, έ τ σ ι ε π έ λ ε γ ε τους πιο κ α λ ο φ τ ι α γ μ έ ν ο υ ς από

τους σ τ ρ α τ ι ώ τ ε ς , έ σ μ ι γ ε μ α ζ ί τους και στη συνέχεια αφά­

νιζε όλους όσους την είχαν π λ η σ ι ά σ ε ι . Μ ε τ ά από ε κ ε ί ,

συνέχισε την πορεία τ η ς προς τα Ε κ β ά τ α ν α κι έ φ τ α σ ε

στο όρος το λ ε γ ό μ ε ν ο Ζ α ρ κ α ί ο 1 9 · ε π ε ι δ ή τούτο το βουνό

εκτε ινόταν επί πολλά στάδια και ήταν γ ε μ ά τ ο γ κ ρ ε μ ο ύ ς

και φαράγγια ε π ι μ ή κ υ ν ε κατά πολύ το τ α ξ ί δ ι τ η ς παρά­

κ α μ ψ η ς του. Η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς , λοιπόν, φιλοδόξησε να αφήσει

μ ν η μ ε ί ο αθάνατο τ η ς ίδιας αλλά και ταυτόχρονα να συντο-

μ έ ψ ε ι το δρόμο· έ τ σ ι , κόβοντας τους γ κ ρ ε μ ο ύ ς και παρα­

χώνοντας τα φαράγγια, κ α τ α σ κ ε ύ α σ ε σύντομο και π ο λ υ τ ε ­

λή δρόμο, που μ έ χ ρ ι και σήμερα ονομάζεται δρόμος τ η ς

Σ ε μ ι ρ ά μ ι δ ο ς . Φτάνοντας στα Ε κ β ά τ α ν α , πόλη π ε δ ι ν ή , κα­

τασκεύασε π ο λ υ τ ε λ ή ανάκτορα και φρόντισε γ ε ν ι κ ά μ ε

μ ε γ ά λ η ε π ι μ έ λ ε ι α την π ε ρ ι ο χ ή . Κ α θ ώ ς , γ ια π α ρ ά δ ε ι γ μ α ,

η π ό λ η ήταν άνυδρη και πουθενά κοντά τ η ς δεν υ π ή ρ χ ε

π η γ ή νερού, την ύδρευσε, φέρνοντας με μ ε γ ά λ ο υ ς κόπους

και δαπάνες άφθονο και πεντακάθαρο νερό. Σ ε δώδεκα

στάδια απόσταση από τα Ε κ β ά τ α ν α β ρ ί σ κ ε τ α ι ένα βουνό,

που ονομάζεται Ορόντης και που ξ ε χ ω ρ ί ζ ε ι γ ι α την τρα­

χ ύ τ η τ α και το ύψος τ ο υ , δ ι ό τ ι αν η πορεία μ έ χ ρ ι την

κορυφή του ήταν ορθή θα έφτανε σε ύψος ε ί κ ο σ ι π έ ν τ ε

Page 47: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 48: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

σταδίων. Ε π ε ι δ ή λοιπόν από την ά λ λ η μεριά υ π ή ρ χ ε λ ί μ ν η

μ ε γ ά λ η που χυνόταν σε π ο τ α μ ό , έ σ κ α ψ ε άνοιγμα από την

μ ια μεριά μ έ χ ρ ι την άλλη σ τ η ρίζα του εν λόγω βουνού. Το

πλάτος τ ο ύ τ η ς τ η ς σύραγγας ήταν δ ε κ α π έ ν τ ε πόδια και το

ύψος τ η ς σαράντα· μέσα α π ' αυτήν πέρασε τον π ο τ α μ ό που

σ χ η μ ά τ ι ζ ε η λ ί μ ν η και γ έ μ ι σ ε την πόλη με νερό. Α υ τ ά

έκανε λοιπόν στη Μ η δ ί α .

14. Σ τ η συνέχεια, ε π ι σ κ έ φ τ η κ ε την Π ε ρ σ ί α και κ ά θ ε

άλλη χώρα που κυβερνούσε στην Α σ ί α . Π α ν τ ο ύ όπου π ή ­

γ α ι ν ε , έ κ ο β ε μέσα από τα βουνά και τους γ κ ρ ε μ ο ύ ς και

κ α τ α σ κ ε ύ α ζ ε π ο λ υ τ ε λ ε ί ς δρόμους, ενώ στις π ε δ ι ά δ ε ς έ­

φ τ ι α χ ν ε τ ύ μ β ο υ ς , π ό τ ε γ ια να τους κάνει τάφους η γ ε μ ό ­

νων που πέθαιναν και π ό τ ε γ ια να ιδρύσει πάνω τους

πόλε ις . Σ υ ν ή θ ι ζ ε μ ά λ ι σ τ α να κ α τ α σ κ ε υ ά ζ ε ι μ ικρούς τ ύ μ ­

βους και στα μ έ ρ η όπου σ τ ρ α τ ο π έ δ ε υ ε , πάνω στους ο­

ποίους τ ο π ο θ ε τ ο ύ σ ε τη σκηνή τ η ς γ ια να κ α τ ο π τ ε ύ ε ι την

όλη κατασκήνωση" γ ι ' αυτό και παραμένουν μ έ χ ρ ι σήμερα

πολλοί από τους τ ύ μ β ο υ ς που κ α τ α σ κ ε ύ α σ ε σ ' ο λ ό κ λ η ρ η

την Ασία και ονομάζονται Έ ρ γ α τ η ς Σ ε μ ι ρ ά μ ι δ ο ς 2 0 . Μ ε τ ά

α π ' αυτά, ε π ι σ κ έ φ τ η κ ε την Α ί γ υ π τ ο και αφού υ π έ τ α ξ ε το

μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο μέρος τ η ς Λ ι β ύ η ς , ε π ι σ κ έ φ τ η κ ε τ ο μ α ν τ ε ί ο του

Ά μ μ ω ν α 2 1 , γ ι α να ζ η τ ή σ ε ι χ ρ η σ μ ό από τον θεό σ χ ε τ ι κ ά με

τον δικό τ η ς θάνατο. Η παράδοση λ έ ε ι π ω ς η απάντηση

που τ η ς δόθηκε ήταν π ω ς θα έ φ ε υ γ ε από τους ανθρώπους

και π ω ς θα δεχόταν αθάνατες τ ι μ έ ς από κάποιους λαούς

τ η ς Ασίας, π ρ ά γ μ α που θα γ ινόταν, όταν θα την ε π ι β ο υ ­

λευόταν ο γ ι ο ς τ η ς , Νινύας . Σ τ η ν ε π ι σ τ ρ ο φ ή τ η ς από ε κ ε ί ,

ε π ι σ κ έ φ τ η κ ε την Α ι θ ι ο π ί α , υποτάσσοντας το μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο

μέρος τ η ς και θαυμάζοντας ταυτόχρονα τα παράδοξα που

παρουσίαζε η χώρα. Δ ι ό τ ι λένε π ω ς ε κ ε ί υ π ά ρ χ ε ι λ ί μ ν η

τ ε τ ρ ά γ ω ν η , με π ε ρ ί μ ε τ ρ ο εκατόν εξήντα πόδια, τ η ς ο­

ποίας το νερό μ ο ι ά ζ ε ι στο χ ρ ώ μ α με το κ ι ν ν ά β α ρ ι , ενώ η

Page 49: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 50: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

μυρωδιά του είναι ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ά γ λ υ κ ι ά , που δεν α π έ χ ε ι πολύ

από μυρωδιά παλιού κρασιού, κ ι έ χ ε ι επιπλέον παράξενη

ισχύ ' όποιος το π ι ε ι , λένε, π έ φ τ ε ι σε μανία κι α ρ χ ί ζ ε ι να

κ α τ η γ ο ρ ε ί τον εαυτό του γ ια κ ά θ ε α μ ά ρ τ η μ α που έ χ ε ι κάνε ι

κρυφά. Μ π ο ρ ε ί ό μ ω ς κάλλιστα και να μη σ υ μ φ ω ν ε ί κά­

ποιος μ' όσους τα δ ι η γ ο ύ ν τ α ι .

15. Οι κ ά τ ο ι κ ο ι τ η ς Α ι θ ι ο π ί α ς έχουν ιδιόμορφα έ θ ι μ α ως

προς την τ α φ ή των ν ε κ ρ ώ ν αφού ταριχεύσουν το σ ώ μ α και

το περιχύσουν με πολύ γ υ α λ ί το στήνουν πάνω σε σ τ ή λ η ,

ώ σ τ ε όσοι περνούν να βλέπουν μέσα από το γ υ α λ ί το σ ώ μ α

του νεκρού, όπως ε ί π ε και ο Ηρόδοτος 2 2 . Ο Κ τ η σ ί α ς ό μ ω ς

ο Κ ν ί δ ι ο ς , που δ η λ ώ ν ε ι πως ο Ηρόδοτος π λ ά θ ε ι π α ρ α μ ύ ­

θια, λ έ γ ε ι πως το σώμα του νεκρού τ α ρ ι χ ε ύ ε τ α ι , αλλά δεν

είναι γυμνό όταν του χύνουν το γυαλί , γ ι α τ ί θα κ α τ α κ α ι -

γόταν και θα έ λ ι ω ν ε και με κανένα τρόπο δεν θα μπορούσε

ν α δ ι α τ η ρ ή σ ε ι ο μ ο ι ό τ η τ α μ ε τον ζωντανό. Γ ι ' αυτό, λ έ ε ι ,

κ α τ α σ κ ε υ ά ζ ε τ α ι χρυσό ε κ μ α γ ε ί ο , μέσα στο οποίο τ ο π ο θ ε ­

τούν τον νεκρό κι έ π ε ι τ α περιχύνουν το ε κ μ α γ ε ί ο με το

γυαλί - το κατασκεύασμα τ ο π ο θ ε τ ε ί τ α ι πάνω στον τάφο

και μέσα από το γυαλί φαίνεται το χρυσό να έ χ ε ι π ά ρ ε ι

τη μορφή του νεκρού. Μ' αυτό τον τρόπο θάβουν τους

πλούσιους, λ έ ε ι , σ ' όσους αφήνουν μ ι κ ρ ό τ ε ρ η περιουσία

α ν τ ι σ τ ο ι χ ε ί αργυρό ε κ μ α γ ε ί ο , ενώ στους φτωχούς, κ ε ρ α μ ι ­

κό" όσο γ ια το γ υ α λ ί υπάρχε ι αρκετό γ ια όλους, δεδομένου

ότι β γ α ί ν ε ι σε μ ε γ ά λ ε ς π ο σ ό τ η τ ε ς στην Α ι θ ι ο π ί α και ε ίναι

τ ο πιο συνηθισμένο υλικό των ντόπιων. Σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ α

έ θ ι μ α των Α ι θ ι ό π ω ν κι όλα τ ' άλλα που γ ίνονται στη χώρα

τους, τα κυριότερα και πιο αξιόλογα θα τα π ε ρ ι γ ρ ά ψ ο υ μ ε

λ ίγο αργότερα, όταν θα ε ξ ε τ ά σ ο υ μ ε τα γεγονότα του πα­

ρελθόντος και τη μυθολογία τους.

16. Η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς , λοιπόν, αφού τ α κ τ ο π ο ί η σ ε τα π ρ ά γ -

Page 51: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 52: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ματα στην Α ι θ ι ο π ί α και την Α ί γ υ π τ ο , ε π έ σ τ ρ ε ψ ε μ ε τον

στρατό τ η ς στα Β ά κ τ ρ α τ η ς Α σ ί α ς . Ε π ε ι δ ή δ ι έ θ ε τ ε μ ε γ ά ­

λες σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ έ ς δυνάμεις κ ι ε ίχαν π ε ρ ά σ ε ι πολλά ε ι ρ η ν ι κ ά

χρόνια, φιλοδόξησε να κ α τ ο ρ θ ώ σ ε ι κ ά τ ι λαμπρό και στον

π ό λ ε μ ο . Π λ η ρ ο φ ο ρ ο ύ μ ε ν η πως το έθνος των Ινδών είναι το

μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο τ η ς ο ικουμένης και π ω ς ν έ μ ε τ α ι τ η μ ε γ α λ ύ τ ε ­

ρη και κ α λ λ ί τ ε ρ η χώρα, έ β α λ ε σκοπό να ε κ σ τ ρ α τ ε ύ σ ε ι

κατά τ η ς Ινδίας, στην οποία εκείνα τα χρόνια β α σ ί λ ε υ ε ο

Σ τ α β ρ ο β ά τ η ς που ε ί χ ε α ν α ρ ί θ μ η τ ο πλήθος σ τ ρ α τ ι ω τ ώ ν

δ ι έ θ ε τ ε ε π ί σ η ς και πάρα πολλούς ελέφαντες που ήταν

κ α θ ' υ π ε ρ β ο λ ή εφοδιασμένοι μ ε λ α μ π ρ έ ς ε ξ α ρ τ ύ σ ε ι ς τ έ ­

τοιες που να εμπνέουν τρόμο κατά τ ι ς μ ά χ ε ς . Η Ινδία

είναι μ ια χώρα που ξ ε χ ω ρ ί ζ ε ι γ ια την ομορφιά τ η ς κ α ι ,

καθώς τ η δ ιαρρέει πλήθος π ο τ α μ ώ ν , αρδεύεται παντού κ α ι

δίνει δύο καρποφορίες τον χρόνο, έ τ σ ι λοιπόν δ ι α θ έ τ ε ι σε

τόσο μ ε γ ά λ ε ς π ο σ ό τ η τ ε ς τα αναγκαία προς το ζην, ώ σ τ ε

π α ρ έ χ ε ι εν αφθονία στους κατοίκους τ η ς τα πάντα. Λ έ γ ε ­

τ α ι , μ ά λ ι σ τ α , πως λ ό γ ω του ευκράτου κ λ ί μ α τ ο ς η χώρα

αυτή δεν γ ν ώ ρ ι σ ε π ο τ έ σιτοδεία ή κ α τ α σ τ ρ ο φ ή των καρ­

πών. Δ ι α θ έ τ ε ι , ε π ί σ η ς , και α π ί σ τ ε τ ο αριθμό ελεφάντων, ο ι

οποίοι υπερέχουν κατά πολύ, τόσο σε θάρρος όσο κ α ι σε

σ ω μ α τ ι κ ή ρ ώ μ η , από τους ε λ έ φ α ν τ ε ς τ η ς Λ ι β ύ η ς 2 3 , κ α θ ώ ς

και χρυσό, άργυρο, σίδηρο και χ α λ κ ό . Σ ' α υ τ ή τ η χώρα

υπάρχουν ε π ί σ η ς σε μ ε γ ά λ ε ς π ο σ ό τ η τ ε ς κ ά θ ε είδους πολύ­

τ ι μ ο ι λ ίθοι κ α θ ώ ς και κ α θ ε τ ί που σ υ μ β ά λ ε ι στην π ο λ υ τ έ ­

λεια και στον πλούτο 2 4 . Ό τ α ν έ μ α θ ε με λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι ε ς όλα

τούτα η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς , π ρ ο χ ώ ρ η σ ε στην κ ύ ρ η ξ η π ο λ έ μ ο υ κατά

των Ινδών 2 5 , π α ρ ' όλο που δεν τ η ς είχαν φ τ α ί ξ ε ι σε τ ί π ο τ α .

Β λ έ π ο ν τ α ς πως θα χρειαζόταν ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ά μ ε γ ά λ ε ς δυνά­

μ ε ι ς , περισσότρες α π ' όσες ήδη δ ι έ θ ε τ ε , έ σ τ ε ι λ ε α γ γ ε λ ι α ­

φόρους σ ' όλες τ ι ς σ α τ ρ α π ε ί ε ς με π ρ ο σ τ α γ έ ς προς τους

έπαρχους να στρατολογήσουν τους καλύτερους από τους

νέους, ορίζοντας στον καθένα πλήθος ανάλογο με το μ έ γ ε -

Page 53: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 54: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

θος του κ ά θ ε έθνους. Π ρ ό σ τ α ξ ε , ε π ί σ η ς , να γίνουν καινού­

ριες πανοπλίες γ ια όλους και να παρουσιαστούν σε τρία

χρόνια στα Β ά κ τ ρ α , λ α μ π ρ ά ε ξ ο π λ ι σ μ έ ν ο ι από κ ά θ ε άπο­

ψ η . Κ ά λ ε σ ε ε π ί σ η ς ναυπηγούς από τ η Φ ο ι ν ί κ η , τ η Σ υ ρ ί α ,

την Κ ύ π ρ ο και κάθε άλλη παραθαλάσσια π ε ρ ι ο χ ή , τους

οποίους π ρ ο μ ή θ ε υ σ ε με άφθονη ξυλεία και τους ζ ή τ η σ ε

να κατασκευάσουν π ο τ α μ ό π λ ο ι α που να λύνονται σε κ ο μ ­

μ ά τ ι α . Δ ι ό τ ι ο Ινδός π ο τ α μ ό ς , που ε ίναι ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο ς τ η ς

π ε ρ ι ο χ ή ς και ταυτόχρονα α π ο τ ε λ ε ί το σύνορο του β α σ ι λ ε ί ο υ

τ η ς , απαιτούσε πολλά πλοία, τόσο γ ια τη δ ιάβαση του όσο

και γ ια να αμύνονται α π ' αυτά εναντίον των Ι ν δ ώ ν εφόσον

ό μ ω ς δεν υ π ή ρ χ ε ξυλεία κοντά στον π ο τ α μ ό , έ π ρ ε π ε να

μεταφερθούν τ α πλοία π ε ζ ή από τ η Β α κ τ ρ ι α ν ή . Θ ε ω ρ ώ ­

ντας ε π ί σ η ς η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς π ω ς υπολειπόταν κατά πολύ,

ένεκα έ λ λ ε ι ψ η ς ελεφάντων, σ ο φ ί σ τ η κ ε να κ α τ α σ κ ε υ ά σ ε ι

ο μ ο ι ώ μ α τ α τ ο ύ τ ω ν των ζώων, με την ελπίδα να ξαφνιάσει

τους Ινδούς που πίστευαν π ω ς δεν υπήρχαν ε λ έ φ α ν τ ε ς

πουθενά αλλού εκτός από στ ις Ινδίες . Δ ι ά λ ε ξ ε τ ρ ι α κ ό σ ι ε ς

χ ι λ ι ά δ ε ς μαύρα βόδια, τ ω ν οποίων το κρέας μοίρασε στους

τ ε χ ν ί τ ε ς κ α ι στους ανθρώπους που είχαν αναλάβει την

κ α τ α σ κ ε υ ή των ο μ ο ι ω μ ά τ ω ν , έ ρ α ψ ε τ α δ έ ρ μ α τ α τους μ ε ­

ταξύ τους και π α ρ α γ ε μ ί ζ ο ν τ α ς τα με χόρτο κ α τ α σ κ ε ύ α σ ε

ο μ ο ι ώ μ α τ α , αντιγράφοντας σ ε κ ά θ ε λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι α τ η φ υ σ ι κ ή

όψη των ζώων. Κ ά θ ε ο μ ο ί ω μ α ε ί χ ε μέσα του έναν άντρα να

το φροντίζε ι και μια κ α μ ή λ α , που κ α θ ώ ς το μ ε τ έ φ ε ρ ε έδ ινε

την ε ν τ ύ π ω σ η σ' όσους το έ β λ ε π α ν από μ α κ ρ ι ά πως ήταν

το αληθινό θ η ρ ί ο . Οι τ ε χ ν ί τ ε ς που είχαν αναλάβει την

κ α τ α σ κ ε υ ή τους, έκαναν τη δουλειά τους μέσα σε σ υ γ κ ε ­

κ ρ ι μ έ ν ο π ε ρ ι φ ρ α γ μ έ ν ο χώρο, μ ε πύλες φρουρούμενες προ­

σ ε κ τ ι κ ά , ώ σ τ ε κανείς από τους μέσα τ ε χ ν ί τ ε ς να μη β γ α ί ν ε ι

ούτε κάποιος από τους έξω να μ π α ί ν ε ι . Π ρ ά γ μ α που έκανε

γ ια να μη δε ι κανείς από τους έξω τ ι γ ινόταν και φ τ ά σ ε ι

στους Ινδούς η φ ή μ η π ε ρ ί των ο μ ο ι ω μ ά τ ω ν .

Page 55: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 56: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

17. Αφού ε τ ο ι μ ά σ τ η κ α ν τα πλοία και τα θηρία στα δύο

χρόνια, τον τ ρ ί τ ο χρόνο σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ ε από παντού τ ι ς δυ­

νάμεις τ η ς στη Β α κ τ ρ ι α ν ή . Τ ο πλήθος τ η ς στρατιάς που

σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ θ η κ ε ήταν, όπως έ γ ρ α ψ ε ο Κ τ η σ ί α ς ο Κ ν ί δ ι ο ς ,

τρία ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α παζοί, δ ιακόσιες χ ι λ ι ά δ ε ς ι π π ε ί ς κ α ι

εκατό χ ι λ ι ά δ ε ς άρματα. Υ π ή ρ χ α ν ε π ί σ η ς και άντρες, ισά­

ρ ι θ μ ο ι μ ε τ α άρματα, μ ε μ α χ α ί ρ ε ς τ ε τ ρ ά π η χ ε ς , καβάλα σ ε

κ α μ ή λ ε ς . Κ α τ α σ κ ε ύ α σ ε και δυο χ ι λ ι ά δ ε ς συναρμολογούμε­

να ποταμόπλοια κι ε τ ο ί μ α σ ε κ α μ ή λ ε ς να τα μεταφέρουν δια

ξηράς. Κ α μ ή λ ε ς ε π ί σ η ς φορούσαν και τα ο μ ο ι ώ μ α τ α τ ω ν

ελεφάντων, όπως ε ι π ώ θ η κ ε πιο πάνω, και ο ι σ τ ρ α τ ι ώ τ ε ς

έφερναν τ ' άλογα τους κοντά στις κ α μ ή λ ε ς γ ια να τα

συνηθίσουν να μη φοβούνται την άγρια όψη των ελεφά­

ντων. Κ ά τ ι παραπλήσιο έκανε και ο Π ε ρ σ έ α ς , ο β α σ ι λ ι ά ς

των Μακεδόνων, πολλά χρόνια αργότερα, όταν ε π ρ ό κ ε ι τ ο

να α ν τ ι μ ε τ ω π ί σ ε ι τους Ρ ω μ α ί ο υ ς που είχαν ε λ έ φ α ν τ ε ς από

τη Λ ι β ύ η 2 6 . Ο ύ τ ε όμως σ τ η δ ι κ ή του π ε ρ ί π τ ω σ η ο ζήλος

και η ε υ ρ η μ α τ ι κ ό τ η τ α έτρεψαν προς όφελος τους την έ κ β α ­

σ η τ η ς μ ά χ η ς , ούτε στην π ε ρ ί π τ ω σ η τ η ς Σ ε μ ι ρ ά μ ι δ ο ς ,

όπως θα δούμε σ τ η συνέχεια τ η ς ιστορίας μας.

Ό τ α ν ο Σ τ α β ρ ο β ά τ η ς , ο βασιλ ιάς των Ινδών έ μ α θ ε γ ι α

το μ έ γ ε θ ο ς του στρατού, που αναφέραμε, και τ ι ς ε ξ α ι ρ ε τ ι ­

κά μ ε γ ά λ ε ς π ο λ ε μ ι κ έ ς π ρ ο ε τ ο ι μ α σ ί ε ς που έκανε η Σ ε μ ί ρ α ­

μ ι ς , έσπευσε να την ξ ε π ε ρ ά σ ε ι σε όλα. Π ρ ώ τ α α π ' όλα,

λοιπόν, κατασκεύασε τ έ σ σ ε ρ ι ς χ ι λ ι ά δ ε ς π ο τ α μ ό π λ ο ι α από

κ α λ ά μ ι α - η Ινδία στ ις όχθες των π ο τ α μ ώ ν και στις β α λ τ ώ ­

δεις π ε ρ ι ο χ έ ς π α ρ ά γ ε ι άφθονες π ο σ ό τ η τ ε ς κ α λ α μ ι ώ ν , τόσο

χοντρά που ένας άντρας δεν μ π ο ρ ε ί καλά καλά να τα

α γ κ α λ ι ά σ ε ι 2 7 , λ έ γ ε τ α ι , ε π ί σ η ς , π ω ς τα πλοία που κατα­

σκευάζονται από αυτά έχουν μ ε γ ά λ η αντοχή, ε π ε ι δ ή αυτό

τ ο ξύλο δεν σ α π ί ζ ε ι . Σ τ η συνέχεια, φρόντισε μ ε μ ε γ ά λ η

ε π ι μ έ λ ε ι α την κ α τ α σ κ ε υ ή ο π λ ι σ μ ο ύ κ α ι γ ύ ρ ι σ ε ο λ ό κ λ η ρ η

την Ινδ ική συγκεντρώνοντας δύναμη πολύ μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η από

Page 57: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 58: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ε κ ε ί ν η τ η ς Σ ε μ ι ρ ά μ ι δ ο ς . Ε π ί σ η ς , οργάνωσε κ υ ν ή γ ι αγρίων

ελεφάντων, πολλαπλασιάζοντας τους προϋπάρχοντες , κ α ι

τους ε ξ ό π λ ι σ ε όλους λ α μ π ρ ό τ α τ α ώ σ τ ε να προκαλούν τ ρ ό ­

μο στον π ό λ ε μ ο - γ ι ' αυτό, ά λ λ ω σ τ ε , τόσο λόγω του π λ ή ­

θους όσο και λόγω των πύργων που ήταν σ τ ε ρ ε ω μ έ ν ο ι σ τ η

ράχη τους, όταν έκαναν έφοδο σ τ η μ ά χ η , παρουσίαζαν

θέαμα που έ μ ο ι α ζ ε αδύνατον να τους α ν τ ι π α ρ α τ ε θ ε ί η

ανθρώπινη φ ύ σ η .

18. Μόλις σ υ μ π λ ή ρ ω σ ε κάθε π ο λ ε μ ι κ ή π ρ ο ε τ ο ι μ α σ ί α ,

έ σ τ ε ι λ ε αγγελιαφόρους σ τ η Σ ε μ ί ρ α μ ι , που βρισκόταν

κ α θ ' οδόν, κ α τ η γ ο ρ ώ ν τ α ς τη ότι ε κ ε ί ν η ήταν η ε π ι τ ι θ έ μ ε ­

νη στον π ό λ ε μ ο , χ ω ρ ί ς μ ά λ ι σ τ α να έ χ ε ι α δ ι κ η θ ε ί στο πα­

ραμικρό. Π ο λ λ ά και ανομολόγητα τ η ς κ α τ α μ α ρ τ ύ ρ η σ ε στα

γ ρ ά μ μ α τ α αποκαλώντας τ η πόρνη και την α π ε ί λ η σ ε , κα­

λώντας ως μ ά ρ τ υ ρ ε ς τους θεούς, ό τ ι , αφού τη ν ι κ ή σ ε ι , θα

τη σταυρώσει . Η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς δ ι ά β α σ ε την ε π ι σ τ ο λ ή , γ έ λ α σ ε

περιφρονητικά με τα γραφόμενα και ε ί π ε πως ο Ινδός θα

δ ο κ ι μ ά σ ε ι την α ρ ε τ ή τ η ς στην π ρ ά ξ η . Ό τ α ν έ φ τ α σ ε προ­

ελαύνοντας με το στρατό τ η ς στον Ινδό π ο τ α μ ό , β ρ ή κ ε τα

πλοία του εχθρού έ τ ο ι μ α γ ια μ ά χ η . Έ τ σ ι κ ι ε κ ε ί ν η , συ­

ναρμολογώντας β ι α σ τ ι κ ά τα πλοία κ α ι επανδρώνοντας τα

με τα καλύτερα π λ η ρ ώ μ α τ α , έ δ ω σ ε ναυμαχία στον ποτα­

μ ό , στην οποία πήραν με ενθουσιασμό μέρος και οι π ε ζ ο ί

που ήταν π α ρ α τ α γ μ έ ν ο ι στ ις όχθες. Η μ ά χ η κ ρ ά τ η σ ε π ο λ ύ ,

αλλά, ύστερα από σκληρό αγώνα κι από τ ι ς δυο μ ε ρ ι έ ς , στο

τέλος ν ί κ η σ ε η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς , που κ α τ έ σ τ ρ ε ψ ε περί τα χ ί λ ι α

εχθρικά πλοία και συνέλαβε ουκ ολίγους α ι χ μ α λ ώ τ ο υ ς .

Γ ε μ ά τ η έπαρση από τ η ν ί κ η τ η ς , εξανδραπόδισε τ α νησιά

και τ ι ς πόλε ις τους στον π ο τ α μ ό κ α ι μ ά ζ ε ψ ε πάνω από

εκατό χ ι λ ι ά δ ε ς α ι χ μ α λ ώ τ ο υ ς . Μ ε τ ά α π ' αυτά, ο β α σ ι λ ι ά ς

των Ινδών απέσυρε τ ι ς δυνάμεις του από το π ο τ ά μ ι , προ­

σποιούμενος ότι υ π ο χ ω ρ ε ί από τον φόβο τ ο υ , στην πραγ-

Page 59: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 60: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

μ α τ ι κ ό τ η τ α ό μ ω ς θέλοντας να π ρ ο τ ρ έ ψ ε ι τους εχθρούς να

περάσουν το π ο τ ά μ ι . Η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς , εφόσον τα π ρ ά γ μ α τ α

προχωρούσαν σύμφωνα με τα σχέδια τ η ς , έ ζ ε υ ξ ε τον πο­

τ α μ ό κατασκευάζοντας μ ε γ ά λ η κ α ι πολυδάπανη γέφυρα,

από την οποία πέρασε ολόκληρη τ η στρατιά τ η ς . Σ τ η

γέφυρα άφησε φρουρά εξήντα χ ιλ ιάδων ανδρών, ενώ με

τον υπόλοιπο στρατό τ η ς π ρ ο χ ώ ρ η σ ε στην κ α τ α δ ί ω ξ η

των Ινδών, με τα ο μ ο ι ώ μ α τ α των ελεφάντων στην π ρ ώ τ η

γ ρ α μ μ ή , ώ σ τ ε οι κ α τ ά σ κ ο π ο ι του εχθρού να αναφέρουν

στον βασιλιά τους το πλήθος των θηρίων που δ ι έ θ ε τ ε . Οι

ε λ π ί δ ε ς τ η ς δεν δ ι α ψ ε ύ σ τ η κ α ν ως προς αυτό, το α ν τ ί θ ε τ ο

μ ά λ ι σ τ α , όταν οι σταλλέντες προς κατασκοπία α ν ή γ γ ε ι λ α ν

στους Ινδούς το πλήθος τ ω ν ελεφάντων του εχθρού, από­

ρησαν όλοι πού βρέθηκαν να τη συνοδεύουν τόσα πολλά

θηρία. Αλλά η α π ά τ η δεν έ μ ε ι ν ε κρυφή γ ια πολύ. Μ ε ρ ι κ ο ί

από τους σ τ ρ α τ ι ώ τ ε ς τ η ς Σ ε μ ι ρ ά μ ι δ ο ς π ιάστηκαν τ η νύχτα

να παραμελούν τη σκοπιά τους στο στρατόπεδο, φ ο β ή θ η ­

καν την τ ι μ ω ρ ί α που θα επακολουθούσε κ α ι αυτομόλησαν

στον εχθρό, όπου αποκάλυψαν την α π ά τ η με τους ελέφα­

ν τ ε ς . Ο βασιλ ιάς των Ινδών αναθάρρησε με την πληροφο­

ρία κ α ι , αφού α ν ή γ γ ε ι λ ε σ' όλο του το σ τ ρ ά τ ε υ μ α τα π ε ρ ί

ο μ ο ι ω μ ά τ ω ν , σ τ ρ ά φ η κ ε και π α ρ έ τ α ξ ε τον στρατό του να

α ν τ ι μ ε τ ω π ί σ ε ι τους Ασσυρίους.

19. Το ίδιο έκανε και η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς . Κ α θ ώ ς οι δυο πα­

ρατάξεις πλησίασαν η μία την ά λ λ η , ο Σ τ α β ρ ο β ά τ η ς , ο

βασιλ ιάς των Ινδών, έ σ τ ε ι λ ε να π ρ ο η γ ο ύ ν τ α ι κ α τ ά πολύ

τ η ς φάλαγγας οι ι π π ε ί ς και τα άρματα. Η βασίλ ισσα

απέκρουσε γενναία την ε π ί θ ε σ η των ιππέων και μ ά λ ι σ τ α ,

δεδομένου ότι οι πλαστοί ε λ έ φ α ν τ ε ς ήταν π α ρ α τ α γ μ έ ν ο ι

κατά τ α κ τ ά δ ι α σ τ ή μ α τ α ε μ π ρ ό ς από τη φάλαγγα, σ υ ν έ β η

να αγριεύουν τα άλογα των Ινδών. Δ ι ό τ ι τα ο μ ο ι ώ μ α τ α ,

από μακριά μεν, ε ίχαν την ίδια όψη με τα αληθινά θηρία,

Page 61: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 62: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

με τα οποία τα άλογα των Ινδών ήταν συνηθισμένα, και ως

εκ τούτου έτρεχαν προς το μέρος τους άφοβα, όταν όμως

πλησίαζαν, η οσμή που τους ερχόταν ήταν ά γ ν ω σ τ η και τα

υπόλοιπα γνωρίσματα αλλιώτικα κι όλα αυτά ήταν τόσο

έντονα που συντάραζαν τα άλογα ολοσχερώς. Έ τ σ ι , άλλοι

από τους Ινδούς έπεφταν από τ' άλογο κι άλλοι, πάνω στα

ζ ώ α που είχαν αφηνιάσει και δεν υπάκουαν σε χαλινάρι,

έπεφταν όπως τύχαινε στους εχθρούς μ α ζ ί με τ ' άλογα

τους. Η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς , που πολεμούσε μαζί με επίλεκτες

μονάδες σ τ ρ α τ ι ω τ ώ ν , χρησιμοποίησε προς όφελος της το

πλεονέκτημα και έτρεψε σε φυγή τους Ινδούς. Α υ τ ο ί στρά­

φηκαν προς τον κύριο όγκο του στρατεύματος, αλλά ο

βασιλιάς Σ τ α β ρ ο β ά τ η ς , χωρίς να πανικοβληθεί, οδήγησε

στη μάχη τις μονάδες των π ε ζ ώ ν , με τους ελέφαντες

μπροστά, ενώ ο ίδιος επί κεφαλής της δεξιάς πτέρυγας

πάνω στο ισχυρότερο ζ ώ ο επιτέθηκε με τρομερή ορμή

στη βασίλισσα που έτυχε να είναι παραταγμένη απέναντι

του. Το ίδιο έκαναν και οι υπόλοιποι ελέφαντες, με απο­

τέλεσμα ο στρατός της Σεμιράμιδος να αντέξει γ ια πολύ

λίγο χρόνο την έφοδο των θ η ρ ί ω ν διότι τα ζ ώ α χάρη στη

μεγάλη τους δύναμη και την εμπιστοσύνη στη σ ω μ α τ ι κ ή

τους ρώμη σκότωναν με ευκολία καθέναν που τους αντι­

στεκόταν. Κ α τ ά συνέπεια, έγινε μεγάλη και γενική σφαγή,

άλλοι έπεφταν κ ά τ ω από τα πόδια τους, άλλοι ξεσκίζονταν

από τους χαυλιόδοντες κι άλλοι πετάγονταν στον αέρα από

τις προβοσκίδες. Κ α θ ώ ς μαζεύονταν σωρός οι νεκροί κι ο

κίνδυνος προκαλούσε τρομερή έ κ π λ η ξ η και φόβο σ' όσους

το έβλεπαν, κανένας πια δεν τολμούσε να παραμείνει στις

τάξεις του. Κ α θ ώ ς λοιπόν ολόκληρο το πλήθος της στρα­

τιάς τράπηκε σε φυγή, ο βασιλιάς των Ινδών επιτέθηκε

στην ίδια τη Σ ε μ ί ρ α μ ι . Π ρ ώ τ α , της έριξε με το τόξο και

την πέτυχε στον βραχίονα, έπειτα της έριξε με το ακόντιο

και της διαπέρασε την π λ ά τ η , αλλά η π λ η γ ή ήταν επιδερ-

Page 63: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 64: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

μ ι κ ή . IV αυτό η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς , που δεν είχε πληγωθεί βαθιά,

έφυγε γρήγορα κ α λ π ά ζ ο ν τ α ς , δεδομένου ότι το θηρίο που

την κυνηγούσε ήταν πολύ πιο αργό. Τρέχοντας να φύγουν

όλοι προς τη γέφυρα, τόσοι άνθρωποι μέσα από ένα τόσο

στενό μέρος, οι στρατιώτες της βασίλισσας σκοτώνονταν

μεταξύ τους, καθώς πατούσε ο ένας τον άλλο, ανακατεμέ­

νοι φύρδην μίγδην ιππείς και πεζοί , ενώ με την επίθεση

των Ινδών αυξανόταν ακόμα περισσότερο ο φόβος και η

πίεση πάνω στη γέφυρα, έτσι ώστε πολλοί εξωθούνταν

στις πλευρές της γέφυρας κι έπεφταν στο π ο τ ά μ ι . Η Σ ε ­

μίραμις, μόλις το μεγαλύτερο μέρος των διασωθέντων από

τη μάχη πέρασε το π ο τ ά μ ι και βρέθηκε ασφαλές στην άλλη

όχθη, έκοψε το σκοινιά που συγκρατούσαν τη γέφυρα"

μόλις λύθηκαν τα σκοινιά, η π λ ω τ ή γέφυρα κ ό π η κ ε σε

πολλά κ ο μ μ ά τ ι α , που πάνω τους βρίσκονταν πολλοί επιτι­

θέμενοι Ινδοί, το ορμητικό ρεύμα τα παρέσυρε όπως έτυχε

και σκότωσε πολλούς Ινδούς, ενώ ταυτόχρονα προσέφερε

στη Σ ε μ ί ρ α μ ι ασφάλεια, εμποδίζοντας τη διάβαση των

εχθρών εναντίον της. Μετά α π ' αυτά, ο βασιλιάς των

Ινδών παρέμεινε αδρανής, γ ιατί του φανερώθηκαν οιωνοί

που οι μάντεις ερμήνευσαν ότι δεν έπρεπε να διαβεί το

ποτάμι , ενώ η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς , μετά την ανταλλαγή α ι χ μ α λ ώ ­

τ ω ν , επέστρεψε στα Β ά κ τ ρ α , έχοντας χάσει τα δύο τρία

των δυνάμεων της .

20. Μετά από κάμποσο καιρό, ο γιος της, Νινύας, συ-

νομώτησε εναντίον της με τη βοήθεια κάποιου ευνούχου. Η

Σ ε μ ί ρ α μ ι ς θυμήθηκε τον χρησμό του Ά μ μ ω ν ο ς 2 8 και δεν

τ ιμώρησε τον σ υ ν ω μ ό τ η , αλλά, αντίθετα, του παρέδωσε

την εξουσία, πρόσταξε τους υπάρχους της να τον υπα­

κούουν, ενώ ταυτόχρονα η ίδια εξαφανίστηκε, ωσάν να

πέρασε στις τάξεις τ ω ν θεών, σύμφωνα με τον χ ρ η σ μ ό .

Μερικοί, μυθοποιώντας τ η , λένε π ω ς έγινε περιστερά και

πέταξε μ α ζ ί μ' ένα κοπάδι πουλιά που πετούσαν πάνω α π '

Page 65: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 66: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

το σπίτι της" γ ι ' αυτό και οι Ασσύριοι τιμούν την περιστε­

ρά ως θεά, απαθανατίζοντας τη Σ ε μ ί ρ α μ ι . Ό σ ο για την

ίδια, αφού βασίλευσε σ' ολόκληρη την Α σ ί α , εκτός της

Ινδίας, τελείωσε με τον προαναφερθέντα τρόπο, έχοντας

ζήσει εξήντα δύο κι έχοντας βασιλεύσει σαράντα δύο χρό­

νια.

Α υ τ ά , λοιπόν, περίπου ιστορεί ο Κ τ η σ ί α ς ο Κνίδιος. Ο

Αθηναίος 2 9 , ό μ ω ς , καθώς και άλλοι ιστορικοί λένε π ω ς

ήταν μια όμορφη εταίρα που την ερωτεύθηκε λόγω της

ομορφιάς της ο βασιλιάς των Α σ σ υ ρ ί ω ν . Ε ν ώ , λοιπόν,

στην αρχή, έτυχε μέτριας αποδοχής στο παλάτι , στη συ­

νέχεια, όταν αναγορεύτηκε νόμιμη σύζυγος του βασιλιά,

τον έπεισε να της παραχωρήσει τη βασιλεία για πέντε

ημέρες 3 0 . Η Σ ε μ ί ρ α μ ι ς , μόλις παρέλαβε το σκήπτρο και

περιβλήθηκε τον βασιλικό μανδύα, την π ρ ώ τ η ημέρα οργά­

νωσε γιορτή και παρέθεσε μεγαλοπρεπές δείπνο, όπου

έπεισε τους αρχηγούς των σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ώ ν τ μ η μ ά τ ω ν και

όλους τους επιφανέστερους άνδρες να συμπράξουν μ α ζ ί

της. Τ η ν επομένη, όταν και ο λαός και οι αξιολογότεροι

άνδρες την τιμούσαν ως βασίλισσα, έκλεισε τον σύζυγο της

στη φυλακή, ενώ η ίδια, φύσει μεγαλεπίβολη και τ ο λ μ η ρ ή ,

κατέλαβε την εξουσία και βασίλεψε μέχρι τα γεράματα της

επιτελώντας πολλά και σπουδαία έργα. Τέτοιες αντιφατι­

κές εκδοχές απαντώνται στους ιστορικούς για τα της Σ ε ­

μιράμιδος.

21 . Μετά τον θάνατο της, ο Νινύας, ο γιος του Νίνου και

της Σεμιράμιδος, τη διαδέχθηκε στον θρόνο και βασίλεψε

ειρηνικά, μην έχοντας την παραμικρή διάθεση να μιμηθεί

τον φιλοπόλεμο και ριψοκίνδυνο χαρακτήρα της μητέρας

του. Διότ ι , κ α τ ' αρχήν, έμενε συνέχεια στο παλάτι και δεν

τον έβλεπε κανένας, παρά μόνο οι παλλακίδες και οι ευ­

νούχοι του, επεδίωκε την πολυτέλεια, τη ραθυμία και την

Page 67: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 68: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

αποφυγή κάθε ταλαιπωρίας ή έγνοιας, καθώς πίστευε ότι

σκοπός της ευτυχισμένης βασιλείας είναι η ανεμπόδιστη

απόλαυση κάθε ηδονής. Για την εξασφάλιση της αρχής

και για τον φόβο των υποτελών του, κάθε χρόνο καλούσε

ορισμένο αριθμό σ τ ρ α τ ι ω τ ώ ν καθώς και έναν στρατηγό

από το κάθε έθνος, και το συνολικό στράτευμα που μα­

ζευόταν α π ' όλα τα έθνη το κρατούσε έξω από την π ό λ η ,

ορίζοντας αρχηγό κάθε έθνους κάποιον από τους πλέον

έμπιστους ανθρώπους του. Σ τ ο τέλος του χρόνου, καλούσε

τον ίδιο πάλι αριθμό σ τ ρ α τ ι ω τ ώ ν από κάθε έθνος, ενώ

απέλυε τους προηγούμενους να γυρίσουν στις πατρίδες

τους. Μ' αυτό τον τρόπο κατάφερνε να εμπνέει τον φόβο

σ' όλους του τους υπηκόους, που έβλεπαν συνεχώς μεγάλες

δυνάμεις στρατοπεδευμένες στην ύπαιθρο, έτοιμες να τι­

μωρήσουν όσους στασίαζαν ή δεν πειθαρχούσαν. Ό σ ο για

την ετήσια αντικατάσταση των σ τ ρ α τ ι ω τ ώ ν την επινόησε,

ώστε πριν καλά καλά γνωριστούν οι στρατηγοί κι όλοι οι

υπόλοιποι μεταξύ τους, να αποχωρίζονται και να γυρνάει ο

καθένας στην πατρίδα του - διότι η μακρόχρονη στράτευση

δίνει τη δυνατότητα στους διοικητές να αποκτήσουν εμπει­

ρία στον πόλεμο αλλά και υψηλό φρόνημα και, το κυριό­

τερο, τους δίνει την ευκαιρία για στάσεις και συνωμοσίες

κατά των η γ ε τ ώ ν . Το γεγονός επίσης ότι κανείς από τους

έξω δεν τον "έβλεπε συντελούσε στο να έχουν όλοι παντελή

άγνοια της πολυτέλειας στην οποία ζούσε, ενώ ταυτόχρο­

να, σαν να ήταν θεός αόρατος, δεν τολμούσε άνθρωπος ούτε

και να τον βλασφημήσει ακόμα. Διορίζοντας, λοιπόν, στρα­

τηγούς, σατράπες, διοικητές καθώς και δικαστές σε κάθε

έθνος και τακτοποιώντας κι όλα τα υπόλοιπα, όπως θεω­

ρούσε ότι τον συνέφερε κάθε φορά, παρέμεινε όλα τα χρό­

νια της ζ ω ή ς του στη Νίνο. Το παράδειγμα του ακολούθη­

σαν, διαδεχόμενοι στον θρόνο ο γιος τον πατέρα, και οι

υπόλοιποι βασιλιάδες, που βασίλεψαν επί τριάντα γενιές,

Page 69: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 70: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

μέχρι τον Σαρδανάπαλλο" διότι επί της βασιλείας του η

ηγεμονία των Α σ σ υ ρ ί ω ν πέρασε στους Μήδους, αφού δια­

τηρήθηκε πάνω από χίλια τριακόσια εξήντα χρόνια, όπως

λέει ο Κ τ η σ ί α ς ο Κνίδιος στο δεύτερο βιβλίο του.

22. Δεν υπάρχει λόγος να αναγραφούν όλα τα ονόματα

των βασιλιάδων ούτε ο αριθμός τ ω ν ετών που βασίλεψε ο

καθένας, δεδομένου ότι κανείς τους δεν έκανε κάτι αξιο­

μνημόνευτο. Το μόνο που αξιώθηκε αναγραφής ήταν η

αποστολή συμμαχικής βοήθειας από τους Ασσύριους

στους Τ ρ ώ ε ς , αρχηγός της οποίας ήταν ο Μέμνων ο γιος

του Τιθωνού. Ό τ α ν βασιλιάς στην Ασία ήταν ο Τ ε ύ τ α μ ο ς ,

εικοστός στη σειρά μετά τον Νινύα τον γιο της Σ ε μ ι ρ ά μ ι ­

δος, λένε π ω ς οι Έ λ λ η ν ε ς με τον Αγαμέμνονα εκστράτευ-

σαν στην Τροία, ενώ ηγεμόνες της Α σ ί α ς ήταν οι Ασσύριοι

ήδη παραπάνω από χίλια χρόνια. Ο Πρίαμος, λοιπόν, που

ήταν βασιλιάς της Τ ρ ω ά δ α ς και υπήκοος του βασιλιά τ ω ν

Ασσυρίων, πιεζόμενος από τον πόλεμο, του έστειλε πρε­

σβευτές να ζητήσει βοήθεια. Ο Τ ε ύ τ α μ ο ς του έστειλε δέκα

χιλιάδες Αιθίοπες κι άλλους τόσους Σουσιανούς καθώς και

διακόσια άρματα, τοποθετώντας στρατηγό τους τον Μέ-

μνονα τον γ*ο του Τ ι θ ω ν ο ύ 3 1 . Ο Τιθωνός, λοιπόν, που

εκείνη την εποχή ήταν στρατηγός της Περσίδας, έχαιρε

από τον βασιλιά της μεγαλύτερης εκτιμήσεως α π ' όλους

τους έπαρχους, ενώ ο Μέμνονας, στο άνθος της ηλικίας

του, ξ ε χ ώ ρ ι ζ ε για την ανδρεία και την ευγένεια της ψυ­

χής. Έ χ τ ι σ ε , μάλιστα, ανάκτορα στην ακρόπολη των Σ ο ύ -

σων που διατηρήθηκαν μέχρι τα χρόνια της Περσικής

αυτοκρατορίας, που πήραν τ ' όνομα του και ονομάστηκαν

Μεμνόνεια - επίσης, κατασκεύασε δημόσια λεωφόρο, δια

μέσου της χ ώ ρ α ς , που μέχρι σήμερα ονομάζεται Μεμνό­

νεια. Διαφωνούν όμως οι Αιθίοπες που συνορεύουν με την

Α ί γ υ π τ ο και λένε π ω ς τούτος ο άνδρας γεννήθηκε στη δική

Page 71: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 72: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

τους χώρα και επιδεικνύουν παλαιά ανάκτορα τα οποία,

λένε, ονομάζονται Μεμνόνεια μέχρι και σήμερα. Όπως κι

αν έχει, λέγεται πως ο Μέμνονας βοήθησε τους Τρώες με

είκοσι χιλιάδες πεζούς και διακόσια άρματα, πως θαυμά­

στηκε για την ανδρεία του και πως σκότωσε πολλούς

Έλληνες στις μάχες, αλλά στο τέλος του έστησαν ενέδρα

οι Θεσσαλοί και τον κατέσφαξαν όταν οι Αιθίοπες κατόρ­

θωσαν να πάρουν το σώμα του, έκαψαν τον νεκρό και

μετέφεραν τα οστά του στον Τιθωνό. Αυτά, λοιπόν, λένε

οι βάρβαροι πως ιστορούνται στα βασιλικά αρχεία για τον

Μέμνονα.

23. Ο Σαρδανάπαλλος, ο τριακοστός μετά τον Νίνο που

ίδρυσε την ηγεμονία και τελευταίος βασιλιάς των Ασσυ-

ρίων, ξεπέρασε όλους τους προκατόχους του σε πολυτέλεια

και ραθυμία32. Διότι πέρα από το γεγονός ότι δεν τον είδε

ποτέ άνθρωπος εκτός του παλατιού, έζησε σαν γυναίκα και

περνούσε τις μέρες του με τις παλλακίδες, ύφαινε πορφύρες

από τα μαλακότερα μαλλιά, φορούσε γυναικεία ρούχα, ενώ

το πρόσωπο του αλλά κι ολόκληρο το σώμα του, με ψιμύ-

θια κι όλα τ' άλλα καλλυντικά που χρησιμοποιούν οι εταί­

ρες, το διατηρούσε πιο τρυφερό κι από την πιο φιλάρεσκη

γυναίκα. Φρόντιζε μάλιστα να έχει και φωνή γυναικεία,

ενώ στα φαγοπότια όχι μόνο φρόντιζε να απολαμβάνει

συνεχώς τα ποτά και τα φαγητά που μπορούσαν να προ­

σφέρουν τις μεγαλύτερες απολαύσεις, αλλά επιδίωκε και

τις σεξουαλικές απολαύσεις τόσο του άντρα όσο και της

γυναίκας· διότι επιδιδόταν ανενδοίαστα στη συνουσία και

με τα δύο φύλα, χωρίς να νοιάζεται καθόλου για τον επαί­

σχυντο χαρακτήρα της πράξης του. Έφτασε σε τέτοιο

σημείο τρυφηλότητας και επαίσχυντης ακολασίας, ώστε

έγραψε ο ίδιος τον επικήδειο του και παράγγειλε στους

διαδόχους του θρόνου να χαράξουν, μετά τον θάνατο του,

Page 73: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 74: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

στον τάφο του, εκείνο που ο ίδιος είχε γράψει μεν σε ξένη

γλώσσα, αλλά μεταφράστηκε αργότερα από κάποιον Έλ­

ληνα ως εξής:

Μιας και καλά ξέρεις πως γεννήθηκες θνητός, άνοιξε

την καρδιά σου

κι απόλαυσε τα πανηγύρια- άμα πεθάνεις, τι θα

κερδίσεις;

Ιδού, κι εγώ είμαι σποδός, που κάποτε βασίλεψα στη

Νίνο τη μεγάλη.

Κατέχω μόνο όσα έφαγα, όσα ξεδιάντροπα απόλαυσα

και τις ηδονές του έρωτα,

κι όλα τ' άλλα που θεωρούνται ευτυχία μείνανε πίσω.

Με τέτοιο χαρακτήρα, λοιπόν, όχι μόνο έθεσε επαίσχυ­

ντο πέρας στη δική του ζωή, αλλά και κατέστρεψε ολοσχε­

ρώς την ηγεμονία των Ασσυρίων, που διάρκεσε πολύ πε­

ρισσότερα χρόνια απ' όλες όσες είναι γνωστές στην ιστο­

ρία.

24. Κάποιος, λοιπόν, ονόματι Αρβάκης, Μηδικής κατα­

γωγής, ξεχωριστός για την ανδρεία και την ψυχική του

ευγένεια, ήταν στρατηγός των Μήδων που στέλνονταν

κάθε χρόνο στη Νίνο. Στη διάρκεια της θητείας του, γνω­

ρίστηκε με τον στρατηγό των Βαβυλωνίων, ο οποίος τον

παρακίνησε να καταλύσει την ηγεμονία των Ασσυρίων. Τ'

όνομα τούτου του ανθρώπου ήταν Βέλεσυς και ήταν ο

επιφανέστερος των ιερέων που οι Βαβυλώνιοι ονομάζουν

Χαλδαίους33. Όντας εξαιρετικά έμπειρος στην αστρολογία

και στη μαντική, προέλεγε με ακρίβεια στους ανθρώπους

τα μελλούμενα. Έτσι, μιας και απολάμβανε του θαυμα­

σμού για το χάρισμα του, προείπε στον στρατηγό των

Μήδων, που ήταν φίλος του, πως ήταν οπωσδήποτε γρα-

Page 75: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 76: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

φτό του να βασιλέψει σ' ολόκληρη τη χ ώ ρ α που εξουσιάζει

ο Σαρδανάπαλλος . Ο Α ρ β ά κ η ς τον επαίνεσε και του υπο­

σχέθηκε να του δ ώ σ ε ι τη σατραπεία της Β α β υ λ ώ ν α ς , όταν

επιτελεστεί το πρακτέο, ενώ ο ίδιος, συνεπαρμένος, λες,

α π ' τη φωνή κάποιου θεού, συνδέθηκε με τους στρατηγούς

τ ω ν υπολοίπων εθνών και τους καλούσε όλους και αδια­

λείπτως σε συνεστιάσεις και συγκεντρώσεις, ο ικοδομώντας

φιλικές σχέσεις με τον καθένα α π ' αυτούς. Α π ο φ ά σ ι σ ε ,

επίσης, να δει και τον ίδιο τον βασιλιά κ α τ ά π ρ ό σ ω π ο

και να παρατηρήσει τον τρόπο της ζ ω ή ς του. Χ α ρ ί ζ ο ν τ α ς

μια χρυσή γ α β ά θ α σε κάποιον ευνούχο κατάφερε να παρου­

σιαστεί στον Σ α ρ δ α ν ά π α λ λ ο . Βλέποντας από κοντά την

πολυτέλεια και τους θηλυπρεπείς και επιτηδευμένους τρό­

πους του βασιλιά, τον περιφρόνησε ως ουτιδανό και στη­

ρίχτηκε ακόμα περισσότερο στις ελπίδες που του ειχε

δώσει ο Χαλδαίος . Τελικά, σ υ ν ω μ ό τ η σ ε με τον Βέλεσυ,

ώ σ τ ε αυτός να παρακινήσει σε εξέγερση τους Μήδους και

τους Πέρσες, ενώ εκείνος να πείσει τους Βαβυλώνιους να

συμετάσχουν στην επιχείρηση και να εξασφαλίσει την υ­

ποστήριξη του αρχηγού τ ω ν Α ρ ά β ω ν , που ήταν φίλος του,

στη γενική επίθεση. Με τη λήξη της ετήσιας θητείας στον

σ τ ρ α τ ό και με την άφιξη της επόμενης δύναμης που θα

τους αντικαθιστούσε, απολύθηκαν οι προηγούμενοι, ό π ω ς

ήταν η συνήθεια, να γυρίσουν στις πατρίδες τους. Τ ό τ ε ο

Α ρ β ά κ η ς έπεισε τους Μήδους να επιτεθούν κ α τ ά του β α ­

σιλιά και τους Πέρσες να συμμετάσχουν της συνωμοσίας

για να κερδίσουν την ελευθερία τους. Με τον ίδιο τ ρ ό π ο

έπεισε και ο Βέλεσυς τους Βαβυλώνιους να πολεμήσουν για

την ελευθερία τους και στέλνοντας πρεσβευτές στην Α ρ α ­

βία προσεταιρίστηκε τον αρχηγό του λαού εκείνης της

χ ώ ρ α ς , που τους συνέδεαν δεσμοί φιλίας και φιλοξενίας,

να μετάσχει στην επίθεση. Με την πάροδο της ετήσιας

θητείας, όλοι εκείνοι συγκέντρωσαν μεγάλο πλήθος σ τ ρ α -

Page 77: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 78: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

τ ι ω τ ώ ν και βάδισαν μ' ολόκληρη τη δύναμη τους εναντίον

της Νίνου, με την πρόφαση ότι θ' αντικαταστήσουν τους

άλλους, ό π ω ς ήταν η συνήθεια, αλλά στην π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α

για να καταλύσουν την ηγεμονία τ ω ν Α σ σ υ ρ ί ω ν . Συγκε­

ντρώθηκαν, λοιπόν, τα προαναφερθέντα τέσσερα έθνη σ' ένα

σημείο και ο συνολικός αριθμός τους έ φ τ α σ ε τις τ ε τ ρ α κ ό ­

σιες χιλιάδες, συγκρότησαν ενιαίο στρατόπεδο και συσκέ-

πτονταν από κοινού για τη συμφερότερη μέθοδο δράσης.

25. Μόλις πληροφορήθηκε ο Σαρδανάπαλλος την εξέγερ­

ση, βάδισε εναντίον τους με δυνάμεις που συγκέντρωσε

από τα υπόλοιπα έθνη. Στην αρχή, στη μάχη που δόθηκε

στην πεδιάδα, νικήθηκαν οι σ τ α σ ι α σ τ έ ς που υπέστησαν

βαριές απώλειες και καταδιώχτηκαν σ' ένα βουνό που

απέχει εβδομήντα στάδια από τη Νίνο. Ό τ α ν στη συνέ­

χεια ξανακατέβηκαν στην πεδιάδα κι ετοιμάζονταν για

μάχη, ο Σαρδανάπαλλος αντέταξε το δικό του στράτευμα

κι έστειλε κήρυκες στο στρατόπεδο τ ω ν αντιπάλων να

διαλαλήσουν ότι ο Σαρδανάπαλλος θα δ ώ σ ε ι διακόσια τ ά ­

λαντα χρυσάφι σ' όποιον σ κ ο τ ώ σ ε ι τον Α ρ β ά κ η τον Μ ή δ ο ,

ενώ σ' όποιον του τον π α ρ α δ ώ σ ε ι ζωντανό θα δ ώ σ ε ι τα

διπλά και θα τον κάνει υποδιοικητή της Μηδίας. Παρόμοια

ανταμοιβή υποσχέθηκε να δ ώ σ ε ι για τον θάνατο ή την

παράδοση του Βέλεσυ του Βαβυλωνίου. Κανείς ό μ ω ς δεν

ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του κι έτσι έ δ ω σ ε μάχη, στην

οποία σ κ ό τ ω σ ε πλήθος από τους σ τ α σ ι α σ τ έ ς , ενώ τους

υπόλοιπους τους κ α τ α δ ί ω ξ ε μέχρι το στρατόπεδο τους

σ τ α βουνά. Ο Α ρ β ά κ η ς , απογοητευμένος από τις ήττες,

συγκάλεσε συμβούλιο τ ω ν φίλων του και τους ζήτησε να

σκεφτούν τι πρέπει να πράξουν. Οι περισσότεροι είπαν π ω ς

πρέπει ν' αναχωρήσουν για τις πατρίδες τους, όπου να

καταλάβουν οχυρά μέρη και να κάνουν όλες τις αναγκαίες

προετοιμασίες για τον πόλεμο. Ο Βέλεσυς ό μ ω ς ο Β α β υ -

Page 79: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 80: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

λώνιος είπε π ω ς οι θεοί δείχνουν με σημάδια ότι με κόπους

και βάσανα θα φέρουν τελικά σε πέρας την προσπάθεια

τους και ενθαρρύνοντας τους όσο μπορούσε με κάθε τρόπο

τους έπεισε όλους να υπομείνουν τους κινδύνους. Στην

τρίτη μάχη εκ π α ρ α τ ά ξ ε ω ς που δόθηκε, πάλι νίκησε ο

βασιλιάς, που κυρίευσε το στρατόπεδο των σ τ α σ ι α σ τ ώ ν

κι έδιωξε τους νικημένους μέχρι τα βουνά της Β α β υ λ ω ­

νίας· έτυχε μάλιστα και ο ίδιος ο Α ρ β ά κ η ς , που είχε πο­

λεμήσει λαμπρά κι είχε σ κ ο τ ώ σ ε ι πολλούς Ασσυρίους, να

τραυματιστεί. Μ ε τ ά τις σημαντικές και συνεχείς ήττες που

είχαν υποστεί οι σ τ α σ ι α σ τ έ ς , οι αρχηγοί τους έχασαν κάθε

ελπίδα για τη νίκη κι ετοιμάζονταν να αποχωρήσει ο κα­

θένας για τον τόπο του. Αλλά ο Βέλεσυς, που ξαγρύπνησε

όλη νύχτα στο ύπαιθρο και αφοσιώθηκε στην παρατήρηση

των ά σ τ ρ ω ν , ανακοίνωσε στους απελπισμένους π ω ς αν

περίμεναν πέντε ακόμη ημέρες, θα τους ερχόταν α π ρ ό σ μ ε ­

νη βοήθεια και π ω ς η κ α τ ά σ τ α σ η θα άλλαζε ριζικά προς το

αντίθετο, διότι με την εμπειρία που είχε με τα ά σ τ ρ α αυτά

έβλεπε να τους προμηνύουν οι θεοί. Και τους παρακαλούσε

να παραμείνουν γι' αυτές τις μέρες και να διαπιστώσουν

τ ό σ ο την ικανότητα του όσο και την ευεγερσία τ ω ν θεών.

26. Α φ ο ύ μαζεύτηκαν πάλι όλοι και περίμεναν τον ορι­

σμένο χρόνο, έ φ τ α σ ε κάποιος που ανήγγειλε ότι μια δύνα­

μη που είχε σταλεί από τη Βακτριανή στον βασιλιά είναι

κοντά τους και προχωρεί ο λ ο τ α χ ώ ς . Σ κ έ φ τ η κ ε , λοιπόν, ο

Α ρ β ά κ η ς να συναντήσει τους στρατηγούς το συντομότερο,

παίρνοντας μαζί του τους καλύτερους και τους πιο ευκίνη­

τους τ ω ν σ τ ρ α τ ι ω τ ώ ν , ώ σ τ ε , να δεν καταφέρει να πείσει με

τα λόγια τους Βακτριανούς να αποστατήσουν κι εκείνοι, να

τους αναγκάσει με τα όπλα να μοιραστούν τις δικές τους

ελπίδες. Το αποτέλεσμα ήταν οι νεοφερμένοι να ακούσουν

με χαρά το κάλεσμα της ελευθερίας, π ρ ώ τ α οι αρχηγοί κι

Page 81: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 82: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

έπειτα όλος ο σ τ ρ α τ ό ς , και στρατοπέδευσαν όλοι στο ίδιο

σ τ ρ α τ ό π ε δ ο . Την ίδια στιγμή, έτυχε ο βασιλιάς τ ω ν Α σ σ υ -

ρίων, που αγνοούσε την α π ο σ τ α σ ί α τ ω ν Βακτριανών και

είχε φουσκώσει από τις προηγούμενες επιτυχίες του, να

επιστρέψει στις ανέσεις του και να μοιράσει στους σ τ ρ α ­

τιώτες του ιερά σφαγεία, άφθονο κρασί και όλα τα σχετικά

για να γιορτάσουν. Κ α θ ώ ς ολόκληρος ο σ τ ρ α τ ό ς το είχε

ρίξει στο φαγοπότι , ο Α ρ β ά κ η ς , μαθαίνοντας από κάποιους

που αυτομόλησαν για τη ραθυμία και τη μέθη που επικρα­

τούσε στο στρατόπεδο του εχθρού, τους επιτέθηκε αιφνι­

διαστικά τη νύχτα. Συντεταγμένοι σ τ ρ α τ ι ώ τ ε ς έπεσαν π ά ­

νω σε ασύντακτους, έτοιμοι σε απροετοίμαστους, κυρίευ­

σαν, λοιπόν, το σ τ ρ α τ ό π ε δ ο , σ κ ο τ ώ ν ο ν τ α ς πολλούς και

καταδιώκοντας τους υπόλοιπους μέχρι την πόλη. Μ ε τ ά

α π ' αυτό, ο βασιλιάς διόρισε σ τ ρ α τ η γ ό τον Γαλαιμένη,

τον αδελφό της γυναίκας του, ενώ ο ίδιος ανέλαβε τα της

πόλης. Οι α π ο σ τ ά τ ε ς παρέταξαν τις δυνάμεις τους στην

πεδιάδα εμπρός από την πόλη και νίκησαν τους Ασσυρίους

σε δύο μάχες, στις οποίες όχι μόνο σ κ ό τ ω σ α ν τον Γαλαι­

μένη και κ α τ έ σ φ α ξ α ν όσους τράπηκαν σε φυγή, αλλά και

όσους αποκλείστηκαν μην μ π ο ρ ώ ν τ α ς να επιστρέψουν στην

πόλη κι αναγκάστηκαν να πέφτουν στον Ευφράτη π ο τ α μ ό

τους σ κ ό τ ω σ α ν όλους με ελάχιστες εξαιρέσεις. Τ ό σ ο μεγά­

λος ήταν ο αριθμός τ ω ν σ κ ο τ ω μ έ ν ω ν , ώ σ τ ε το α ν α κ α τ α μ -

μένο με αίμα νερό του π ο τ α μ ο ύ είχε αλλάξει χ ρ ώ μ α σε

αρκετή α π ό σ τ α σ η . Επί πλέον, τ ώ ρ α που ο βασιλιάς ήταν

κλεισμένος στην πόλη και τον πολιορκούσαν, σ τ α σ ί α σ α ν

πολλά από τα έθνη, αυτομολώντας το ένα μετά το άλλο

προς την πλευρά της ελευθερίας. Ο Σαρδανάπαλλος, βλέ­

ποντας π ω ς το βασίλειο του βρίσκεται σε τεράστιο κίνδυνο,

έστειλε τους τρεις γιους και τις δυο του κόρες με πολλά

χρήματα στον Κ ό τ τ α , τον έπαρχο της Παφλαγονίας, που

ήταν ο πιο πιστός από τους υπηκόους του, κ α θ ώ ς και

Page 83: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 84: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

γραμματοκομιστές προς όλους τους υπηκόους του να του

στείλουν στρατιωτικές δυνάμεις, ενώ ταυτόχρονα προετοι­

μαζόταν για την πολιορκία. Υπήρχε, ά λ λ ω σ τ ε , χρησμός,

που του είχε παραδοθεί από τους προγόνους του, ότι κανείς

δεν επρόκειτο να κυριεύσει τη Νίνο με έφοδο, αν π ρ ώ τ α δεν

είχε μετατραπεί σε εχθρό της πόλης ο ίδιος ο π ο τ α μ ό ς .

Θ ε ω ρ ώ ν τ α ς , λοιπόν, π ω ς κάτι τέτοιο δεν θα συνέβαινε

ποτέ, διατηρούσε τις ελπίδες του, με μόνη σκέψη να αντέ­

ξει την πολιορκία και να περιμένει τις δυνάμεις που θα του

έστελναν οι υπήκοοι του.

27. Οι α π ο σ τ ά τ ε ς , από την άλλη, έχοντας πάρει αέρα

από τις επιτυχίες τους, έσφιγγαν την πολιορκία, αλλά

λ ό γ ω της οχυροτητας τ ω ν τειχών δεν μπορούσαν να βλά­

ψουν σ τ ο παραμικρό τους πολιορκημένους - γιατί οι κ α τ α ­

πέλτες ή οι χωστρίδες χελώνες 3 4 ή οι πολιορκητικοί κριοί

για το γκρέμισμα τ ω ν τειχών δεν είχαν ακόμη εφευρεθεί

εκείνη την εποχή. Εξ άλλου, οι κάτοικοι της πόλης διέθε­

ταν αφθονία όλων τ ω ν αναγκαίων εφοδίων, μιας και ο

βασιλιάς είχε προνοήσει περί αυτών. Η πολιορκία, ως εκ

τούτου, χρόνιζε και επί δύο χρόνια συνεχίζονταν οι επιθέ­

σεις σ τ α τείχη, εμποδίζοντας τους κλεισμένους στην πόλη

να βγουν στην ύπαιθρο χ ώ ρ α . Τον τρίτο χρόνο, έπεσαν

καταρρακτώδεις βροχές με αποτέλεσμα να φ ο υ σ κ ώ σ ε ι ο

Ευφράτης, να πλημμυρίσει ένα μέρος της πόλης και να

γκρεμίσει το τείχος επί μήκος είκοσι σταδίων. Τ ό τ ε ο

βασιλιάς, θ ε ω ρ ώ ν τ α ς π ω ς εκπληρώθηκε ο χρησμός και ο

ποταμός έγινε φανερά εχθρικός προς την πόλη, έχασε κάθε

ελπίδα σωτηρίας . Για να μην πέσει, λοιπόν, σ τ α χέρια τ ω ν

εχθρών, έφτιαξε μια πελώρια πυρά 3 5 σ τ ο παλάτι και π ά ν ω

της σ υ σ σ ώ ρ ε υ σ ε όλο το χρυσάφι και το ασήμι και όλα τα

βασιλικά ενδύματα, έκλεισε τις παλλακίδες και τους ευνού­

χους στο οίκημα που είχε κατασκευάσει στη μέση της

Page 85: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 86: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

πυράς κι όλα αυτά μ α ζ ί τα π α ρ έ δ ω σ ε στις φλόγες κ α θ ώ ς

και τον εαυτό του κι ολόκληρο το π α λ ά τ ι . Μαθαίνοντας οι

αποστάτες τον θάνατο του Σαρδανάπαλλου, κ α τ έ λ α β α ν την

π ό λ η , ε π ι τ ι θ έ μ ε ν ο ι στο πεσμένο μέρος των τ ε ι χ ώ ν , κ α ι

ντύνοντας τον Α ρ β ά κ η μ ε τ η β α σ ι λ ι κ ή σ τ ο λ ή , τον ανακή­

ρυξαν βασιλιά και του ανέθεσαν την π λ ή ρ η εξουσία γ ι α τα

πάντα.

28. Τ ό τ ε , λοιπόν, αφού ο β α σ ι λ ι ά ς μοίρασε δώρα στους

στρατηγούς που α γ ω ν ί σ τ η κ α ν μ α ζ ί τ ο υ , ανάλογα με τ η ν

αξία τους, και τους κ α τ έ σ τ η σ ε σατράπες στ ις διάφορες

ε θ ν ό τ η τ ε ς , π ή γ ε ο Β έ λ ε σ υ ς ο Β α β υ λ ώ ν ι ο ς , που του ε ί χ ε

π ρ ο β λ έ ψ ε ι ό τ ι θα γ ί ν ε ι βασιλιάς τ η ς Α σ ί α ς , του υ π ε ν θ ύ μ η -

σε την ευεργεσία που του ε ί χ ε προσφέρει και ζ ή τ η σ ε να του

δοθεί η εξουσία τ η ς Β α β υ λ ώ ν α ς , όπως του ε ί χ ε υ π ο σ χ ε θ ε ί

εξ αρχής. Τ ο υ ε ί π ε ε π ί σ η ς πώς όταν ο αγώνας τους κ ινδύ-

νευε να α π ο τ ύ χ ε ι , εκείνος ε ι χ ε κάνει τ α μ μ α στον Β η λ ο , αν

ν ι κ η θ ε ί ο Σαρδανάπαλλος και καούν τα ανάκτορα, να μ ε ­

τ α φ έ ρ ε ι την τέφρα όλων αυτών σ τ η Β α β υ λ ώ ν α και να την

τ ο π ο θ ε τ ή σ ε ι κοντά στο τ έ μ ε ν ο ς του θεού. στο π ο τ ά μ ι , σ '

ένα τ ύ μ β ο που θα κ α τ α σ κ ε ύ α ζ ε και γ ια όλους όσους πλέουν

στον Ε υ φ ρ ά τ η θα έ σ τ ε κ ε μ ν η μ ε ί ο αθάνατο του ανθρώπου

που κ α τ έ λ υ σ ε την εξουσία των Ασσυρίων. Αυτά τα ζ η τ ο ύ ­

σε ε π ε ι δ ή ε ί χ ε μ ά θ ε ι τα σ χ ε τ ι κ ά με το χρυσάφι και το

α σ ή μ ι , από έναν ευνούχο, που δ ρ α π έ τ ε υ σ ε και α υ τ ο μ ό λ η σ ε

προς εκείνον κ α ι που β έ β α ι α τον κ ρ ά τ α γ ε κ ρ υ μ μ έ ν ο . Ο

Α ρ β ά κ η ς που δεν γ ν ώ ρ ι ζ ε τ ί π ο τ ε από αυτά, ε π ε ι δ ή όλοι

όσοι βρίσκονταν στα ανάκτορα είχαν καεί μ α ζ ί με τον

βασιλ ιά, του έδωσε την άδεια να π α ρ α λ ά β ε ι την τέφρα

και να αναλάβει την εξουσία τ η ς Β α β υ λ ώ ν α ς , χ ω ρ ί ς να

π λ η ρ ώ ν ε ι φόρους. Α μ έ σ ω ς μ ε τ ά , ο Β έ λ ε σ υ ς έ β α λ ε πλοία

κ ι έ σ τ ε ι λ ε γρήγορα το μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο μέρος του χρυσού και

του αργύρου μ α ζ ί με την τέφρα σ τ η Β α β υ λ ώ ν α . Η π ρ ά ξ η

Page 87: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 88: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

του Β έ λ ε σ υ α π ο κ α λ ύ φ θ η κ ε και κ α τ α γ γ έ λ θ η κ ε στον βασι­

λιά, κι εκείνος όρισε δ ι κ α σ τ έ ς τους σ τ ρ α τ η γ ο ύ ς που ε ίχαν

α γ ω ν ι σ τ ε ί μαζί τ ο υ . Ό τ α ν ο δράστης ο μ ο λ ό γ η σ ε το α δ ί κ η ­

μα του, το δ ικαστήριο τον κ α τ α δ ί κ α σ ε σε θάνατο, αλλά ο

βασιλιάς όντας μ ε γ α λ ό ψ υ χ ο ς και θέλοντας να α ρ χ ί σ ε ι τ η ν

η γ ε μ ο ν ί α του με ε π ι ε ί κ ι α , απάλλαξε τον Β έ λ ε σ υ από τους

κινδύνους και ταυτόχρονα του ε π έ τ ρ ε ψ ε να κ ρ α τ ή σ ε ι το

χρυσάφι και το α σ ή μ ι που ε ί χ ε ήδη α π ο κ ο μ ί σ ε ι . Γ ι α τον

ίδιο λόγο, δεν του αφαίρεσε την εξουσία τ η ς Β α β υ λ ώ ν α ς

που του ε ί χ ε δ ώ σ ε ι εξ αρχής, λέγοντας ό τ ι ο ι π ρ ο γ ε ν έ σ τ ε ­

ρες ε υ ε ρ γ ε σ ί ε ς του ήταν πολύ μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ε ς από τα μ ε τ έ ­

π ε ι τ α α δ ι κ ή μ α τ α τ ο υ . Μόλις μ α θ ε ύ τ η κ ε η ε π ι ε ί κ ι α που ε ί χ ε

ε π ι δ ε ί ξ ε ι , κ έ ρ δ ι σ ε ασυνήθιστη εύνοια από τη μεριά των

υπηκόων του και ταυτόχρονα μ ε γ ά λ η φ ή μ η ανάμεσα στα

έ θ ν η , γ ι α τ ί όλοι έκριναν άξιο τ η ς β α σ ι λ ε ί α ς τον άνθρωπο

που φ έ ρ ε τ α ι με τ έ τ ο ι ο τρόπο σ' εκείνους που τον αδικούν.

Ο Α ρ β ά κ η ς φ έ ρ θ η κ ε με ε π ι ε ί κ ι α και προς τους κατοίκους

τ η ς π ό λ η ς , τους οποίους ε γ κ α τ έ σ τ η σ ε σε χωριά, κ α ι α π έ ­

δωσε στον καθένα την περιουσία τ ο υ , την ίδια ό μ ω ς τ η ν

πόλη την ανέσκαψε ε κ θ ε μ ε λ ί ω ν . Σ τ η συνέχεια, τ ο χρυσάφι

κ α ι το α σ ή μ ι , που ε ί χ ε α π ο μ ε ί ν ε ι από την πυρά κ α ι που

ανερχόταν σε πολλά τάλαντα, το μ ε τ έ φ ε ρ ε στα Ε κ β ά τ α ν α

•της Μ η δ ί α ς .

Έ τ σ ι λοιπόν, η η γ ε μ ο ν ί α των Α σ σ υ ρ ί ω ν , που κ ρ ά τ η σ ε

τριάντα γ ε ν ι έ ς από τ η ν ε π ο χ ή του Νίνου και πάνω από

χ ίλ ια τριακόσια χρόνια, κ α τ α λ ύ θ η κ ε από τους Μήδους με

τον τρόπο που ε ί π α μ ε .

29. Ε μ ε ί ς από τη μεριά μας δεν θ ε ω ρ ο ύ μ ε ανάρμοστο να

π ο ύ μ ε μ ε ρ ι κ ά π ρ ά γ μ α τ α γ ια τους Χ α λ δ α ί ο υ ς τ η ς Β α β υ λ ώ ­

νας και γ ια τη δ ι κ ή τους α ρ χ α ι ό τ η τ α , ώ σ τ ε να μην παρα­

λ ε ί ψ ο υ μ ε τ ί π ο τ α από τ α α ξ ι ο μ ν η μ ό ν ε υ τ α . Ο ι Χ α λ δ α ί ο ι ,

λοιπόν, που είναι από τους αρχαιότερους Β α β υ λ ώ ν ι ο υ ς ,

Page 89: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 90: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

έχουν παρόμοια θέση στην κ ο ι ν ω ν ι κ ή ιεραρχία με τους

ιερείς στην Α ί γ υ π τ ο - δεδομένου ό τ ι ε ίναι τ α γ μ έ ν ο ι στην

υπηρεσία των θεών, μελετούν κ α θ ' όλη τ η διάρκεια τ η ς

ζωής τους και χαίρουν τ η ς μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η ς ε κ τ ί μ η σ η ς στον

τ ο μ έ α τ η ς αστρολογίας. Ασχολούνται ό μ ω ς πολύ και μ ε τ η

μ α ν τ ι κ ή , κάνοντας π ρ ο β λ έ ψ ε ι ς γ ια τ ο μέλλον κ α ι , π ό τ ε μ ε

καθαρμούς, π ό τ ε μ ε θυσίες και π ό τ ε μ ε ξόρκια, επ ιχε ιρούν

να αποτρέψουν τα κακά και να προκαλέσουν την ε κ π λ ή ρ ω ­

σ η των καλών. Ε ί ν α ι ε π ί σ η ς έ μ π ε ι ρ ο ι στη μ α ν τ ι κ ή μ έ σ ω

οιωνών και εξηγούν τα όνειρα και τα σ η μ ά δ ι α . Ε π ι δ ί δ ο ν τ α ι

μ ε ε π ι τ υ χ ί α και σ τ η μ α ν τ ι κ ή των σπλάχνων, θ ε ω ρ ώ ν τ α ς

μάλιστα πως σ' αυτό τον τ ο μ έ α έχουν μ ε γ ά λ η ε π ι τ υ χ ί α . Η

ε κ π α ί δ ε υ σ η που λαμβάνουν σ' όλα αυτά τα θ έ μ α τ α δεν ε ίναι

όμοια μ ' ε κ ε ί ν η των Ε λ λ ή ν ω ν που ε π ι τ η δ ε ύ ο ν τ α ι στα

τοιαύτα. Δ ι ό τ ι στους Χ α λ δ α ί ο υ ς η ε π ι σ τ η μ ο ν ι κ ή μ ε λ έ τ η

τούτων των θ ε μ ά τ ω ν α π ο τ ε λ ε ί παράδοση τ η ς ο ι κ ο γ έ ν ε ι α ς

και το παιδί την παίρνε ι από τον π α τ έ ρ α , α π α λ λ α γ μ έ ν ο από

κάθε ά λ λ η κ ο ι ν ω ν ι κ ή υ π ο χ ρ έ ω σ η . Γ ι ' αυτό α κ ρ ι β ώ ς , ε π ε ι ­

δή έχουν δασκάλους τους γονείς τους, από τη μ ια μ α θ α ί ­

νουν πρόθυμα τα πάντα κι από την ά λ λ η ακούνε με προ­

σοχή τους δασκάλους τους, αφού τους ε μ π ι σ τ ε ύ ο ν τ α ι με

μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η σιγουριά. Ε π ί πλέον, δεδομένου ότι από παιδιά

μεγαλώνουν μέσα στα μ α θ ή μ α τ α , αποκτούν μ ε γ ά λ η ικανό­

τ η τ α , τόσο λόγω τ η ς ευκολίας με τ η ν οποία μαθαίνουν οι

άνθρωποι στη νεαρά η λ ι κ ί α όσο και λόγω τ η ς μ ε γ ά λ η ς

χρονικής διάρκειας που α φ ι ε ρ ώ ν ε τ α ι σ ' αυτά. Α ν τ ί θ ε τ α ,

στους Έ λ λ η ν ε ς που ο σπουδαστής α σ χ ο λ ε ί τ α ι με πολλά

μ α θ ή μ α τ α χ ω ρ ί ς π ρ ο ε τ ο ι μ α σ ί α , φτάνει αργά σ τ η μ ε λ έ τ η

τ η ς φιλοσοφίας και τ ό τ ε , αφού κ ο π ι ά σ ε ι μ έ χ ρ ι ένα β α θ μ ό ,

τα π α ρ α τ ά ε ι , αναγκασμένος να α σ χ ο λ η θ ε ί με τ ι ς ανάγκες

του βιοπορισμού" μόνο λ ί γ ο ι προχωρούν σε α ν ώ τ α τ ε ς

σπουδές και συνεχίζουν τα μ α θ ή μ α τ α γ ι α ε π α γ γ ε λ μ α τ ι ­

κούς λόγους, αλλά και τ ό τ ε όλο προσπαθούν να καινοτο-

Page 91: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 92: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

μήσουν ως προς τα μ ε γ α λ ύ τ ε ρ α δ ό γ μ α τ α και δεν ακολου­

θούν την πορεία των προκατόχων τους. Με α π ο τ έ λ ε σ μ α , οι

μεν βάρβαροι , με το να εμμένουν σταθερά στα ίδια, κ α τ έ ­

χουν σε βάθος κάθε λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι α , ενώ οι Έ λ λ η ν ε ς , με το να

στοχεύουν στο ε π α γ γ ε λ μ α τ ι κ ό κέρδος, ιδρύουν καινούριες

σχολές κ α ι , με το να δ ι α π λ η κ τ ί ζ ο ν τ α ι μ ε τ α ξ ύ τους ε π ί τ ω ν

πιο σ η μ α ν τ ι κ ώ ν θ ε ω ρ η τ ι κ ώ ν θ ε μ ά τ ω ν , κάνουν τους μ α θ η ­

τ έ ς τους να αμφιβάλλουν και το π ν ε ύ μ α τους, που ταλα­

ν τ ε ύ ε τ α ι σ ' όλη τους τη ζ ω ή και αδυνατεί να π ι σ τ έ ψ ε ι σε

κ ά τ ι με β ε β α ι ό τ η τ α , να π λ α ν ι έ τ α ι μέσα στη σ ύ γ χ υ σ η .

Δ ι ό τ ι αν κάποιος ε ξ ε τ ά σ ε ι με α κ ρ ί β ε ι α τ ι ς ε π ι φ α ν έ σ τ ε ρ ε ς

φιλοσοφικές σχολές, θα ανακαλύψει ότ ι διαφέρουν μ ε τ α ξ ύ

τους στον μ έ γ ι σ τ ο βαθμό και ότι στα σ η μ α ν τ ι κ ό τ ε ρ α θέ­

ματα πρεσβεύουν αντικουρόμενες α π ό ψ ε ι ς .

30. Οι Χ α λ δ α ί ο ι , λοιπόν, λένε π ω ς η φύση του κόσμου

είναι αιώνια κ α ι πως μ ή τ ε γ ε ν ν ή θ η κ ε αρχικά μ ή τ ε στο

τέλος θα φθαρεί, πως η τ ά ξ η και η αρμονία του σύμπαντος

έ γ ι ν ε από κάποια θεία πρόνοια και πως ο τ ι δ ή π ο τ ε σ υ μ β α ί ­

νει σήμερα στον ουρανό δεν είναι τυχαίο ή αφ' εαυτού, αλλά

σ υ ν τ ε λ ε ί τ α ι σύμφωνα με σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η και αυστηρά καθο­

ρ ι σ μ έ ν η απόφαση των θεών. Μ ε τ ι ς πολύχρονες π α ρ α τ η ­

ρήσεις των άστρων που έχουν κάνει και γνωρίζοντας κα­

λύτερα απ ' όλους τους ανθρώπους τ ι ς κ ι ν ή σ ε ι ς και τ ι ς

επιδράσεις του καθενός, προλέγουν στους ανθρώπους πολ­

λά από όσα π ρ ό κ ε ι τ α ι να συμβούν. Το πιο σ η μ α ν τ ι κ ό ό μ ω ς ,

λένε, ε ίναι η μ ε λ έ τ η τ η ς επίδρασης των π έ ν τ ε αστέρων που

ονομάζονται π λ α ν ή τ ε ς , στους οποίες εκε ίνοι δίνουν το κοινό

όνομα « ε ρ μ η ν ε υ τ έ ς » 3 7 , και ιδ ιαίτερα εκείνον που ο ι Έ λ λ η ­

νες ονομάζουν Κρόνο, ε π ε ι δ ή είναι ο πιο επιφανής κ α ι

π ρ ο μ η ν ά ε ι τα περισσότερα και σ η μ α ν τ ι κ ό τ ε ρ α γ ε γ ο ν ό τ α ,

τον αποκαλούν Ή λ ι ο , ενώ τους υπόλοιπους τ έ σ σ ε ρ ι ς τους

ονομάζουν όπως και ο ι δ ικοί μας αστολόγοι , Ά ρ η , Α φ ρ ο -

Page 93: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 94: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

δ ί τ η , Ε ρ μ ή κ α ι Δ ί α . 0 λόγος γ ια τον οποίο τους αποκαλούν

« ε ρ μ η ν ε υ τ έ ς » ε ίναι ότ ι ενώ οι υπόλοιποι αστέρες ε ίναι

απλανείς και εκτελούν μία περιφορά ακολουθώντας καθο­

ρ ι σ μ έ ν η τροχιά, ε τ ο ύ τ ο ι ε ίναι οι μόνοι που ακολουθώντας ο

καθένας δ ι κ ή του τροχιά δείχνουν τα μ ε λ λ ο ύ μ ε ν α , ε ρ μ η ­

νεύοντας στους ανθρώπους τους σκοπούς των θεών. Γ ι α τ ί

άλλοτε μ ε την ανατολή, άλλοτε μ ε τ η δύση κ ι άλλες φορές

με το χ ρ ώ μ α τους, προμηνύουν, λένε οι Χ α λ δ α ί ο ι , το μ έ λ ­

λον σε όποιους θελήσουν να τους παρατηρήσουν π ρ ο σ ε κ τ ι ­

κά - άλλοτε φανερώνουν α ν ε μ ο θ ύ ε λ λ ε ς , άλλοτε υ π ε ρ β ο λ ι κ έ ς

β ρ ο χ ο π τ ώ σ ε ι ς ή καύσωνες, άλλες φορές την ε μ φ ά ν ι σ η κο­

μ η τ ώ ν ή τ ις ε κ λ ε ί ψ ε ι ς του ήλιου και της σελήνης ή σε ι­

σμούς και όλες γ ε ν ι κ ά τ ι ς π ε ρ ι σ τ ά σ ε ι ς που προέρχονται

από τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν , ε ί τ ε ε ίναι ω φ έ λ ι μ ε ς ε ί τ ε β λ α β ε ρ έ ς ,

όχι μόνο γ ια έθνη ή χ ώ ρ ε ς αλλά κ α ι γ ια τους β α σ ι λ ι ά δ ε ς

και γ ια τον οποιονδήποτε. Κ ά τ ω από την τροχιά την οποία

ακολουθούν τ ο ύ τ ο ι οι π λ α ν ή τ ε ς , λένε πως ε ίναι τ ο π ο θ ε τ η ­

μένοι τριάντα αστέρες 3 8 , τους οποίους προσαγορεύουν

« σ υ μ β ο υ λ ε υ τ ι κ ο ύ ς θ ε ο ύ ς » - απ ' αυτούς οι μ ι σ ο ί εποπτεύουν

τους τόπους πάνω από τη γη κι ο ι άλλοι μ ι σ ο ί τους κ ά τ ω

από τη γ η , ε π ι β λ έ π ο ν τ α ς έ τ σ ι τόσο τα συμβαίνοντα στους

ανθρώπους όσο και τα συμβαίνοντα στον ουρανό. Κ ά θ ε

δέκα μ έ ρ ε ς ένα από τα επάνω αστέρια σ τ έ λ ν ε τ α ι στα κ ά τ ω

ως αγγελιαφόρος, σαν να λ έ μ ε , και ομοίως και τα αστέρια

κ ά τ ω από τη γη στέλνουν ένα στα επάνω κι α υ τ ή τους η

κ ί ν η σ η είναι κ α θ ο ρ ι σ μ έ ν η σε τροχιά αιώνια α μ ε τ ά β λ η τ η .

Λ έ ν ε , ε π ί σ η ς π ω ς α π ' αυτούς τους θεούς δώδεκα ε ίναι

κ υ β ε ρ ν ή τ ε ς , και σ ' αυτούς αντιστοιχούν οι Χ α λ δ α ί ο ι από

ένα μήνα κι από ένα από τα δώδεκα λ ε γ ό μ ε ν α ζώδια. Μ έ σ α

από αυτά, λένε , διαγράφουν την τροχιά τους ο ή λ ι ο ς , η

σελήνη και οι π έ ν τ ε π λ α ν ή τ ε ς αστέρες , όπου ο ήλιος ολο­

κ λ η ρ ώ ν ε ι την περιφορά του σ' ένα χρόνο και η σελήνη τη

δ ι κ ή τ η ς σε ένα μήνα.

Page 95: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 96: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

31. Α π ό τους π λ α ν ή τ ε ς , ο καθένας έ χ ε ι δ ι κ ή του ιδ ιαί­

τ ε ρ η τροχιά, μ ε τ α χ ύ τ η τ ε ς και περιόδους που υ π ό κ ε ι ν τ α ι

σ ε αλλαγές κ α ι δ ιαφοροποιήσεις . Κ α τ ά τ η γ έ ν ν η σ η τ ω ν

ανθρώπων, τ ο ύ τ ο ι ο ι αστέρες συμβάλλουν τα μ έ γ ι σ τ α τ ό ­

σο ως προς τα καλά όσο και ως προς τα κακά - έ τ σ ι από τη

φύση και τη μ ε λ έ τ η τούτων των αστέρων μαθαίνουν κ υ ­

ρίως όσα συμβαίνουν στους ανθρώπους. Λ έ ν ε , μ ά λ ι σ τ α ,

π ω ς έχουν κάνε ι π ρ ο β λ έ ψ ε ι ς σε ουκ ολίγους β α σ ι λ ι ά δ ε ς ,

αλλά κ α ι στον Αλέξανδρο που ν ί κ η σ ε τον Δ α ρ ε ί ο , στον

Αντίγονο και στον Σ έ λ ε υ κ ο τον Ν ι κ ά τ ο ρ α , που β α σ ί λ ε ψ α ν

μ ε τ ά από εκείνον, και θεωρούνται πως έχουν ε υ σ τ ο χ ή σ ε ι σε

όλες τους τ ι ς π ρ ο β λ έ ψ ε ι ς . Π ε ρ ί αυτών, όμως, θα γ ρ ά ψ ο υ μ ε

λ ε π τ ο μ ε ρ ώ ς σε πιο κ α τ ά λ λ η λ η ευκαιρία 3 9 . Αλλά και σε

ι δ ι ώ τ ε ς προλέγουν τα μέλλοντα, με τόση ευστοχία ώ σ τ ε

όσοι δοκίμασαν έμειναν έ κ θ α μ β ο ι από το γεγονός και π ί ­

στεψαν πως υ π ε ρ β α ί ν ε ι τα όρια του ανθρώπου. Π έ ρ α από

τον ζωδιακό κύκλο, ορίζουν ε ί κ ο σ ι τ έ σ σ ε ρ ι ς α σ τ έ ρ ε ς , εκ

των οποίων, λένε, οι μ ι σ ο ί β ρ ί σ κ ο ν τ α ι στα βόρεια μ έ ρ η

και οι μ ι σ ο ί στα νότια, κι απ ' αυτούς όσοι ε ίναι ορατοί

τους εντάσσουν στον κόσμο των ζωντανών, ενώ γ ια τους

αφανείς θεωρούν π ω ς συνδέονται με τους νεκρούς και τους

αποκαλούν « κ ρ ι τ έ ς του σ ύ μ π α ν τ ο ς » . Κ ά τ ω από όλα τα

προαναφερθέντα αστέρια, δ ι α γ ρ ά φ ε ι , λένε , τ η ν τροχιά τ η ς

η σ ε λ ή ν η , που είναι η π λ η σ ι έ σ τ ε ρ η στη γη λ ό γ ω του βάρους

τ η ς , και σ υ μ π λ η ρ ώ ν ε ι την περιφορά τ η ς σε ε λ ά χ ι σ τ ο χρόνο,

όχι ένεκα τ η ς μ ε γ ά λ η ς τ η ς τ α χ ύ τ η τ α ς αλλά λ ό γ ω του

μικρού μ ή κ ο υ ς τ η ς π ε ρ ι φ έ ρ ε ι α ς που δ ι α γ ρ ά φ ε ι . Σ τ ο ό τ ι

το φως που έ χ ε ι δεν ε ίναι δικό τ η ς αλλά ξένο και στο ό τ ι

παθαίνε ι ε κ λ ε ί ψ ε ι ς , ε π ε ι δ ή τ η σ κ ι ά ζ ε ι η γ η , συμφωνούν

γεν ικά μ ε τους Έ λ λ η ν ε ς . Σ χ ε τ ι κ ά ό μ ω ς μ ε τ η ν έ κ λ ε ι ψ η

του η λ ί ο υ , έχουν ασθενέστατες α π ο δ ε ί ξ ε ι ς και δεν τολμούν

να προβλέψουν ούτε να προσδιορίσουν α κ ρ ι β ώ ς τ ι ς χ ρ ο ν ι κ έ ς

σ τ ι γ μ έ ς που π ρ ό κ ε ι τ α ι ν α σ υ μ β ε ί . Σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η γ η , έχουν

Page 97: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 98: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

εντελώς ιδ ιότυπες α π ό ψ ε ι ς , λέγοντας πως το σ χ ή μ α τ η ς

ε ίναι σκαφοειδές και κ ο ί λ ο , και διαθέτουν πολλές και π ι ­

θανές α π ο δ ε ί ξ ε ι ς τόσο γ ια τη γη όσο κ α ι γ ια τα υπόλοιπα

σ ώ μ α τ α στο σ τ ε ρ έ ω μ α " γ ια τα οποία το να μ ι λ ή σ ο υ μ ε

αναλυτικά θ ε ω ρ ο ύ μ ε πως είναι ξένο προς την ιστορία

μας. Γ ι α τούτο, ό μ ω ς , μ π ο ρ ε ί να είναι β έ β α ι ο ς κανείς ,

ότ ι ο ι Χ α λ δ α ί ο ι έχουν τη μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η γ ν ώ σ η αστρολογίας

α π ' όλους τους ανθρώπους και ότ ι έδειξαν τη μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η

ε π ι μ έ λ ε ι α στη μ ε λ έ τ η τ η ς . Όσο για τον αριθμό των ε τ ώ ν ,

που λένε ότι η τ ά ξ η των Χ α λ δ α ί ω ν αφιέρωσε στη μ ε λ έ τ η

των ουρανίων σ ω μ ά τ ω ν , δύσκολα μ π ο ρ ε ί να τον π ι σ τ έ ψ ε ι

άνθρωπος, γ ι α τ ί υπολογίζουν ότι πέρασαν τ ε τ ρ α κ ό σ ι ε ς

ε β δ ο μ ή ν τ α τ ρ ε ι ς χ ι λ ι ά δ ε ς , α π ' όταν στα πανάρχαια χρόνια

άρχισαν να κάνουν αστρολογικές π α ρ α τ η ρ ή σ ε ι ς , μ έ χ ρ ι τη

δ ιάβαση του Αλεξάνδρου στην Α σ ί α .

Ας α ρ κ ε σ τ ο ύ μ ε , λοιπόν, σ ' αυτά που ε ί π α μ ε γ ι α τους

Χ α λ δ α ί ο υ ς , γ ια να μην απομακρυνθούμε περισσότερο από

το α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο τ η ς ιστορίας μας" τώρα που μ ι λ ή σ α μ ε γ ι α

την κατάλυση τ η ς αυτοκρατορίας τ ω ν Ασσυρίων από τους

Μήδους, ας ε π ι σ τ ρ έ ψ ο υ μ ε στο σ η μ ε ί ο που σ τ α μ α τ ή σ α μ ε ,

πριν την π α ρ έ κ β α σ η γ ια τους Χ α λ δ α ί ο υ ς .

32. Ε π ε ι δ ή οι π α λ α ι ό τ ε ρ ο ι των ιστορικών διαφωνούν

σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ η μ έ γ ι σ τ η αυτοκρατορία των Μ ή δ ω ν , π ι ­

σ τ ε ύ ο υ μ ε πως ε ίναι γ ν ώ ρ ι σ μ α όσων επιθυμούν να ε ξ ι σ τ ο -

ρίσουν τα γεγονότα σ ε β ό μ ε ν ο ι την αλήθεια να εκθέτουν

παράλληλα τ ι ς δ ι α φ ο ρ ε τ ι κ έ ς εκδοχές τ ω ν ιστοριογράφων.

Ο Ηρόδοτος, που έ ζ η σ ε τα χρόνια του Ξ έ ρ ξ η 4 0 , λ έ ε ι ό τ ι

αφού οι Ασσύριο ι κυριάρχησαν στην Α σ ί α επί πεντακόσια

χρόνια, η η γ ε μ ο ν ί α τους κ α τ α λ ύ θ η κ ε από τους Μ ή δ ο υ ς .

Σ τ η συνέχεια κ α ι ε π ί πολλές γ ε ν ι έ ς , δεν β ρ έ θ η κ ε β α σ ι λ ι ά ς

να δ ι ε κ δ ι κ ή σ ε ι την α ν ώ τ α τ η εξουσία και οι π ό λ ε ι ς , οργα­

νωμένες από μόνες τους, διοικούνταν δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ά . Τ έ λ ο ς ,

Page 99: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗ!

Page 100: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

μ ε τ ά από πολλά χρόνια, οι Μ ή δ ο ι εξέλεξαν βασιλ ιά έναν

άνθρωπο που διακρινόταν για τη δικαιοσύνη του, τον

Κ υ α ξ ά ρ η 4 1 . Αυτός ήταν ο πρώτος που ε π ι χ ε ί ρ η σ ε να προ­

σαρτήσει τους γ ε ι τ ο ν ι κ ο ύ ς λαούς και έ γ ι ν ε γ ια τους Μ ή δ ο υ ς

ιδρυτής τ η ς π α γ κ ό σ μ ι α ς η γ ε μ ο ν ί α ς τους. Μ ε τ ά από ε κ ε ί ­

νον, οι απόγονοι του μ ε γ ά λ ω σ α ν το β α σ ί λ ε ι ο τους με συ­

νεχε ίς προσαρτήσεις εδαφών γ ε ι τ ο ν ι κ ώ ν χωρών, μ έ χ ρ ι τ η ν

ε π ο χ ή του Α σ τ υ ά γ η που ν ι κ ή θ η κ ε από τον Κύρο και τους

Π έ ρ σ ε ς 4 2 . Προς το παρόν, δ ώ σ α μ ε μόνο τα σπουδαιότερα

γεγονότα συνοπτικά, ενώ θα τα αναπτύξουμε δ ι ε ξ ο δ ι κ ό τ ε ­

ρα π α ρ α κ ά τ ω , όταν φ τ ά σ ο υ μ ε στα χρόνια που εντάσσονται -

δ ι ό τ ι , σύμφωνα με τον Η ρ ό δ ο τ ο , ο Κυαξάρης ε κ λ έ χ τ η κ ε

βασιλιάς των Μ ή δ ω ν , το δεύτερο έτος τ η ς δ έ κ α τ η ς έ β δ ο ­

μ η ς ολυμπιάδας 4 3 . Ο Κ τ η σ ί α ς ο Κ ν ί δ ι ο ς , από την ά λ λ η ,

έ ζ η σ ε την ε π ο χ ή που ο Κ ύ ρ ο ς 4 4 ε κ σ τ ρ ά τ ε υ σ ε εναντίον του

αδελφού τ ο υ , Α ρ τ α ξ έ ρ ξ η , π ι ά σ τ η κ ε α ι χ μ ά λ ω τ ο ς 4 5 , τον α­

ν έ λ α β ε ο β α σ ι λ ι ά ς , ε π ε ι δ ή κ α τ ε ί χ ε την ι α τ ρ ι κ ή ε π ι σ τ ή μ η ,

και έ ζ η σ ε τ ι μ η μ έ ν ο ς κοντά του ε π ί δ ε κ α ε π τ ά χρόνια. Ο

Κ τ η σ ί α ς , λοιπόν, λ έ ε ι ότ ι από τα β α σ ι λ ι κ ά αρχεία, στα

οποία, β ά σ ε ι κάποιου νόμου, οι Π έ ρ σ ε ς είχαν κ α τ α γ ρ ά ψ ε ι

τα παλαιότερα γεγονότα, ερεύνησε τα αναφερόμενα σε

κάθε βασιλιά και συνέγραψε ιστορία την οποία δ η μ ο σ ί ε υ σ ε

στους Έ λ λ η ν ε ς . Λ έ ε ι , λοιπόν, ότ ι μ ε τ ά την κ α τ ά λ υ σ η τ η ς

Ασσυριακής αυτοκρατορίας, οι Μ ή δ ο ι ήταν η δεσπόζουσα

δύναμη στην Ασία, με βασιλ ιά τον Α ρ β ά κ η , που ν ί κ η σ ε ,

όπως ε ί π α μ ε πιο πάνω, τον Σ α ρ δ α ν ά π α λ λ ο . Αφού β α σ ί λ ε ψ ε

ε ίκοσι οκτώ χρόνια, τον δ ι α δ έ χ θ η κ ε στον θρόνο ο γ ι ο ς τ ο υ ,

Μ α υ δ ά κ η ς , ο οποίος κ υ β έ ρ ν η σ ε την Ασία επί πενήντα

χρόνια. Μ ε τ ά α π ' αυτόν, τριάντα χρόνια β α σ ί λ ε ψ ε ο Σ ώ -

σαρμος, πενήντα ο Α ρ τ ύ κ α ς , δ ε κ α ο κ τ ώ ο ονομαζόμενος

Α ρ β ι ά ν η ς και σαράντα ο Α ρ τ α ί ο ς .

33. Ε π ί των η μ ε ρ ώ ν του τ ε λ ε υ τ α ί ο υ , κ η ρ ύ χ τ η κ ε π ό λ ε -

Page 101: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 102: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

μος μ έ γ α ς ανάμεσα στους Μήδους και τους Καδουσίους,

γ ια τ ι ς εξής α ι τ ί ε ς . Ο Π α ρ σ ώ ν δ η ς ο Π έ ρ σ η ς , θαυμαστός

γ ια την ανδρεία, τη σύνεση κι όλες τ ι ς αρετές , ήταν φίλος

του βασιλ ιά και ταυτόχρονα ο πιο ισχυρός από τους μ ε τ έ ­

χοντες στο β α σ ι λ ι κ ό σ υ μ β ο ύ λ ι ο . Ε π ε ι δ ή ε ν ο χ λ ή θ η κ ε μ ε

κάποια απόφαση του βασιλ ιά, π ρ ο σ έ φ υ γ ε με τ ρ ε ι ς χ ι λ ι ά ­

δες πεζούς και χ ίλ ιους ι π π ε ί ς στους Καδούσιους, όπου ε ί χ ε

π α ν τ ρ έ ψ ε ι την α δ ε λ φ ή του με τον πιο ισχυρό άντρα σ'

εκείνα τ α μ έ ρ η . Κ α θ ώ ς έ γ ι ν ε , λοιπόν, α π ο σ τ ά τ η ς , έ π ε ι σ ε

ολόκληρο το έθνος να δ ι ε κ δ ι κ ή σ ε ι την ελευθερία τ ο υ , ενώ ο

ίδιος ε κ λ έ χ τ η κ ε σ τ ρ α τ η γ ό ς λόγω τ η ς ανδρείας τ ο υ . Μ α θ α ί ­

νοντας ό τ ι σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ ν ε τ α ι μ ε γ ά λ η δύναμη εναντίον τ ο υ ,

εξόπλισε όλους α ν ε ξ α ι ρ έ τ ω ς τους Καδούσιους κ α ι στρατο­

πέδευσε μπρος από τα π ε ρ ά σ μ α τ α που οδηγούσαν στο

ε σ ω τ ε ρ ι κ ό τ η ς χώρας, έχοντας σ τ ρ ά τ ε υ μ α συνολικής δύνα­

μ η ς όχι μ ι κ ρ ό τ ε ρ η ς από διακόσιες χ ι λ ι ά δ ε ς άντρες. Μ ο λ ο ­

νότι ο βασιλ ιάς Α ρ τ α ί ο ς ε κ σ τ ρ ά τ ε υ σ ε εναντίον του με ο­

κ τ α κ ό σ ι ε ς χ ι λ ι ά δ ε ς στρατό, τον ν ί κ η σ ε σ τ η μ ά χ η , στην

οποία σ κ ό τ ω σ ε περισσότερους από πενήντα χ ι λ ι ά δ ε ς , και

ε ξ ε δ ί ω ξ ε την υπόλοιπη δύναμη του στρατού από τη χώρα

των Καδουσίων. Π ρ ά γ μ α για το οποίο τον θαύμασε ο λαός

τ η ς χώρας τόσο που τον ε ξ έ λ ε ξ ε β α σ ι λ ι ά , και λ ε η λ α τ ο ύ σ ε

συνεχώς τ η Μ η δ ί α και ρ ή μ α ζ ε ο λ ό κ λ η ρ η τ η χώρα. Αφού

α π έ κ τ η σ ε μ ε γ ά λ η δόξα και πια κ ό ν τ ε υ ε να π ε θ ά ν ε ι από

γ ε ρ ά μ α τ α , κ ά λ ε σ ε π λ ά ι του τον διάδοχο του στον θρόνο

και του άφησε ε υ χ ή κ α ι κατάρα π ο τ έ να μη διαλύσουν

την έχθρα οι Καδούσιο ι με τους Μ ή δ ο υ ς , κι αν π ο τ έ συνά­

ψουν μ α ζ ί τους ε ι ρ ή ν η , τ ό τ ε θα κ α τ α σ τ ρ α φ ε ί η γενιά του

και μ α ζ ί ολόκληρος ο λαός των Καδουσίων. Γ ι ' αυτούς,

λοιπόν, τους λόγους οι Καδούσιο ι ήταν πάντα άσπονδοι

εχθροί των Μ ή δ ω ν και π ο τ έ δεν έγιναν υπήκοοι του β α σ ι ­

λιά τους, μ έ χ ρ ι που ο Κύρος μ ε τ α β ί β α σ ε την η γ ε μ ο ν ί α

στους Π έ ρ σ ε ς .

Page 103: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 104: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

34. Μ ε τ ά τον θάνατο του Α ρ τ α ί ο υ , β α σ ί λ ε ψ ε στους Μ ή ­

δους ο Α ρ τ ύ ν η ς επί ε ίκοσι δύο χρόνια και σ τ η συνέχεια ο

Α σ τ ι β ά ρ α ς επί σαράντα. Ε π ί τ η ς β α σ ι λ ε ί α ς του τ ε λ ε υ τ α ί ο υ ,

οι Π ά ρ θ ο ι αποστάτησαν από τους Μήδους και παρέδωσαν

τόσο τη χώρα όσο και την π ό λ η τους στους Σ ά κ ε ς . Π ρ ά γ ­

μα που ο δ ή γ η σ ε σε π ό λ ε μ ο ανάμεσα στους Σ ά κ ε ς και τους

Μήδους, που δ ι ή ρ κ ε σ ε πολλά χρόνια. Μ ε τ ά από ουκ ο λ ί γ ε ς

μάχες και μ ε γ ά λ ε ς α π ώ λ ε ι ε ς κι από τ ι ς δυο π λ ε υ ρ έ ς , συ­

νήψαν τ ε λ ι κ ά ε ιρήνη με τους εξής όρους, ότ ι οι Π ά ρ θ ο ι θα

υποταχθούν στους Μήδους, αλλά και οι δυο λαοί θα δ ι α τ η ­

ρήσουν τ η ς προϋπάρχουσες κ τ ή σ ε ι ς τους και στο εξής θα

είναι φίλοι και σ ύ μ μ α χ ο ι γ ι α πάντα. Ε κ ε ί ν η την ε π ο χ ή ,

β α σ ί λ ε υ ε στους Σ ά κ ε ς μια γυναίκα, που ήταν α φ ο σ ι ω μ έ ν η

στον π ό λ ε μ ο και δ ιέφερε κατά πολύ από τ ις γ υ ν α ί κ ε ς τ ω ν

Σ α κ ώ ν στην τ ό λ μ η αλλά και στις π ρ ά ξ ε ι ς , ονόματι Ζ α ρ ί ν α .

Τ ο ύ τ ο το έθνος, β έ β α ι α , έ χ ε ι θαρραλέες γ υ ν α ί κ ε ς που συμ­

μ ε τ έ χ ο υ ν με τους άντρες τους στους κινδύνους του π ο λ έ ­

μου, αλλά γ ι ' αυτήν λ έ γ ε τ α ι πως ήταν η ομορφότερη α π '

όλες και η πιο α ξ ι ο θ α ύ μ α σ τ η τόσο γ ια τα σχέδια που

κ α τ έ σ τ ρ ω ν ε όσο και γ ι α την π ρ α κ τ ι κ ή τ η ς δράση. Όσους

από τους γ ε ι τ ο ν ι κ ο ύ ς βαρβαρικούς λαούς είχαν από αλαζο-

νία αποθρασυνθεί και προσπάθησαν να υποδουλώσουν το

έθνος των Σ α κ ώ ν , τους υ π έ τ α ξ ε με π ό λ ε μ ο , ενώ τ α υ τ ό χ ρ ο ­

να ε κ π ο λ ί τ ι σ ε το μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο μέρος τ η ς χώρας τ η ς , ίδρυσε

ουκ ο λ ί γ ε ς π ό λ ε ι ς και γ ε ν ι κ ά έκανε ε υ τ υ χ έ σ τ ε ρ η τ η ζ ω ή

των ομοεθνών τ η ς . Γ ι ' αυτό και ο ι σ υ μ π α τ ρ ι ώ τ ε ς τ η ς ,

μ ε τ ά τον θάνατο τ η ς , από ευγνωμοσύνη γ ια τ ι ς ε υ ε ρ γ ε σ ί ε ς

και σε ανάμνηση των αρετών τ η ς , έχτ ισαν τάφο προς τ ι μ ή ν

τ η ς που ήταν κατα πολύ μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο ς α π ' όλους στη χώρα"

ανήγειραν τ ρ ι γ ω ν ι κ ή πυραμίδα, μ ε μ ή κ ο ς πλευράς τ ρ ί α

στάδια και ύψος ένα, που κ α τ έ λ η γ ε στην κορυφή σε α ι χ ­

μ ή , πάνω στον τάφο έστησαν χρυσό αδριάντα μ ε γ έ θ ο υ ς

κολοσσού και τ η ς απέδιδαν τ ι μ έ ς η ρ ω ί δ α ς , αλλά και όλες

Page 105: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 106: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

οι τ ι μ έ ς που τ η ς απέδιδαν ήταν πιο μ ε γ α λ ο π ρ ε π ε ί ς από

εκε ίνες που απέτιαν στους προγόνους τ η ς . Ό τ α ν ο Α σ τ ι -

βάρας, ο βασιλ ιάς των Μ ή δ ω ν , π έ θ α ν ε στα Ε κ β ά τ α ν α από

γ ε ρ ά μ α τ α , τον δ ι α δ έ χ θ η κ ε στην εξουσία ο γ ι ο ς τ ο υ , Α-

σπάνδας, τον οποίο οι Έ λ λ η ν ε ς ονομάζουν Α σ τ υ ά γ η . Ό τ α ν

αυτός ν ι κ ή θ η κ ε από τον Κύρο τον Π έ ρ σ η , πέρασε το βα­

σίλειο στους Π έ ρ σ ε ς , γ ια τους οποίους θα δ ώ σ ο υ μ ε λ ε π τ ο ­

μ ε ρ ή και α κ ρ ι β ή έ κ θ ε σ η , στην α ν τ ί σ τ ο ι χ η ε π ο χ ή 4 6 .

Σ χ ε τ ι κ ά , λοιπόν, μ ε την η γ ε μ ο ν ί α των Ασσυρίων κ α ι

των Μήδων και τ ι ς σ χ ε τ ι κ έ ς διαφωνίες τ ω ν ι σ τ ο ρ ι κ ώ ν ,

ν ο μ ί ζ ο υ μ ε πως αρκετά ε ι π ώ θ η κ α ν τ ώ ρ α θα α ν α π τ ύ ξ ο υ μ ε

τ α σ χ ε τ ι κ ά μ ε την Ινδία και τ η μυθολογία τ η ς .

35. Η Ινδία είναι τ ε τ ρ ά π λ ε υ ρ η στο σχήμα, με την π λ ε υ ­

ρά που β λ έ π ε ι προς ανατολάς και την πλευρά προς νότο να

π ε ρ ι β ρ έ χ ο ν τ α ι από τη μ ε γ ά λ η θάλασσα 4 7 , ενώ την προς

βορράν πλευρά χ ω ρ ί ζ ε ι το όρος Η μ ω δ ό ν από το μ έ ρ ο ς

τ η ς Σ κ υ θ ί α ς που κατοικούν ο ι Σ κ ύ θ ε ς ο ι λ ε γ ό μ ε ν ο ι Σ ά ­

κες, τέλος, την τ έ τ α ρ τ η πλευρά, που β λ έ π ε ι προς δυ­

σμάς, την ορίζε ι ο Ινδός λ ε γ ό μ ε ν ο ς π ο τ α μ ό ς , που ε ίναι το

μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο α π ' όλα τ α π ο τ ά μ ι α , μ ε τ ά τον Ν ε ί λ ο . Σ χ ε τ ι κ ά

με το μ έ γ ε θ ο ς ολόκληρης τ η ς Ινδίας, λένε π ω ς α π λ ώ ν ε τ α ι

από ανατολή προς δύση σε έ κ τ α σ η ε ίκοσι οκτώ χ ι λ ι ά δ ω ν

σταδίων, ενώ από βορρά προς νότο σε έ κ τ α σ η τριάντα δύο

χ ιλ ιάδων σταδίων. Μ ε τ έ τ ο ι ο μ έ γ ε θ ο ς που έ χ ε ι , θ ε ω ρ ε ί τ α ι

πως π ε ρ ι έ χ ε ι τ ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο μέρος τ η ς θερινής δ ιαδρομής

του ή λ ι ο υ 4 8 α π ' οποιοδήποτε άλλο μέρος του κ ό σ μ ο υ , και σε

πολλά μ έ ρ η στο α κ ρ ω τ ή ρ ι ο τ η ς Ινδικής χερσονήσου μ π ο ­

ρείς να δεις τα ηλιακά ρολόγια να μη ρίχνουν σκιά, ενώ τη

νύχτα οι άρκτοι δεν ε ίναι ορατές, και στα ν ο τ ι ώ τ α τ α μ έ ρ η ,

δεν φαίνεται ούτε καν ο αρκτούρος 4 9 , σ' ε κ ε ί ν ε ς μ ά λ ι σ τ α τ ι ς

περιοχές λένε πως οι σκιές κλίνουν προς τον νότο 5 . Η

Ινδία, λοιπόν, έ χ ε ι πολλά και ψ η λ ά βουνά, γ ε μ ά τ α καρπο­

Page 107: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 108: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

φόρα δέντρα κ ά θ ε ε ίδους, και πολλές και εύφορες π ε δ ι ά δ ε ς ,

ξ ε χ ω ρ ι σ τ έ ς γ ια την ομορφιά τους, που τ ι ς διαρρέουν πο­

τ ά μ ι α πολλά. Τ ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο μέρος τ η ς χώρας α ρ δ ε ύ ε τ α ι

και γ ι ' αυτό τον λόγο δίνει δυο σ υ γ κ ο μ ι δ έ ς τον χρόνο. Ε ί ν α ι

γ ε μ ά τ η όλων τ ω ν ε ιδών ζώα, που ξεχωρίζουν γ ια το μ έ ­

γεθος και γ ια τη δύναμη τους, άλλα χερσαία και άλλα

πτηνά. Ε π ί σ η ς , τ ρ έ φ ε ι πάρα πολλούς και π ε λ ώ ρ ι ο υ ς ε λ έ ­

φαντες, μ ι α ς και τους π α ρ έ χ ε ι τροφές εν αφθονία, εξ α ι τ ί α ς

των οποίων ά λ λ ω σ τ ε τούτα τα ζώα υπερέχουν κατά πολύ

από τα αντίστοιχα τ η ς Λ ι β ύ η ς - γ ι ' αυτό και ο ι Ινδοί π ιά­

νουν πολλούς α π ' αυτούς και τους εκπαιδεύουν γ ια τον

π ό λ ε μ ο , π ρ ά γ μ α που σ υ μ β ά λ λ ε ι σ τ η νικηφόρα έ κ β α σ η

τ ω ν μαχών.

36. Το ίδιο και με τους ανθρώπους, η αφθονία τ ω ν

καρπών τους δίνει ψηλό ανάστημα κ α ι γ ε ρ ο δ ε μ έ ν α σ ώ μ α ­

τα - σ ' αυτούς ε π ί σ η ς σ υ μ β α ί ν ε ι να έχουν μ ε γ ά λ η ε π ί δ ο σ η

στις τ έ χ ν ε ς , καθώς αναπνέουν καθαρόν αέρα κ α ι πίνουν

πεντακάθαρο νερό. Όσο για τ η γ η , ε κ τ ό ς του ότι π α ρ ά γ ε ι

όλα τα ε ί δ η των κ α λ λ ι ε ρ γ ή σ ι μ ω ν καρπών, δ ι α θ έ τ ε ι κ α ι

υ π ό γ ε ι ε ς φ λ έ β ε ς πλούσιες σε μ έ τ α λ λ α κ ά θ ε είδους - μέσα

τ η ς υπάρχει άργυρος πολύς και χρυσός, μ π ό λ ι κ ο ς χαλκός

και σίδηρος, κ α θ ώ ς και κασσίτερος κ α ι τα υπόλοιπα μ έ ­

ταλλα τ α κ α τ ά λ λ η λ α γ ια κ ο σ μ ή μ α τ α , γ ια σκεύη κ α ι γ ι α

π ο λ ε μ ι κ ά όπλα. Ε κ τ ό ς των δ η μ η τ ρ ι α κ ώ ν , στην Ινδία πα­

ρ ά γ ε τ α ι και πολύ κ ε χ ρ ί 5 1 , που π ο τ ί ζ ε τ α ι από τα άφθονα

νερά τ η ς , πολλά και ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ή ς π ο ι ό τ η τ α ς όσπρια, ε π ί σ η ς

ρύζι και το λ ε γ ό μ ε ν ο βόσπορο 5 2 , κ α θ ώ ς και πολλά άλλα

χ ρ ή σ ι μ α στη δ ιατροφή φυτά, τα περισσότερα των οποίων

είναι αυτοφυή. Π α ρ ά γ ε ι , ε π ί σ η ς , κ α ι ουκ ολίγους ε δ ώ δ ι ­

μους καρπούς, κ α τ ά λ λ η λ ο υ ς γ ια τη δ ιατροφή τ ω ν ζ ώ ω ν ,

που αν γ ρ ά φ α μ ε γ ι ' αυτούς θα π η γ α ί ν α μ ε πολύ μ α κ ρ ι ά .

Αυτός, ά λ λ ω σ τ ε , λένε, ε ίναι ο λόγος που π ο τ έ δεν έ χ ε ι

Page 109: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 110: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

πέσει πείνα στην Ινδία και γενικά δεν έχει εμφανιστεί

έλλειψη τροφίμων. Διότι επειδή στην Ινδία υπάρχουν δυο

περίοδοι βροχών τον χρόνο, μία τον χειμώνα, όπως και στα

υπόλοιπα μέρη, που γίνεται η σπορά των σιτηρών, και η

δεύτερη περίοδος, κατά το θερινό ηλιοστάσιο, οπότε συνη­

θίζουν να σπέρνουν ρύζι και βόσπορο, καθώς και σουσάμι

και κεχρί. Ως επί το πλείστον, οι Ινδοί πετυχαίνουν και

στις δυο σοδειές και δεν αποτυχαίνουν, γ ιατί όπως κι αν

γίνει, η μια από τις δυο σπορές θα καρπίσει. Αλλά και οι

αυτοφυείς καρποί και οι ρίζες που γίνονται στις ελώδεις

περιοχές είναι τόσο γλυκά που παρέχουν άφθονη τροφή

στους ανθρώπους. Διότι όλες σχεδόν οι πεδιάδες της χ ώ ­

ρας διαποτίζονται από τη γλυκιά υγρασία των π ο τ α μ ώ ν

και των βροχών που πέφτουν με απίστευτη κανονικότητα

κάθε χρόνο το καλοκαίρι, μιας και πέφτουν άφθονες χλια­

ρές βροχές από τη γύρω ατμόσφαιρα και η ζέστη

ωριμάζει 5 3 τις ρίζες των μεγάλων κυρίως καλαμιών μέσα

στα έλη. Ε π ί πλέον, συμβάλλουν και τα έθιμα των Ινδών

προς την κατεύθυνση του να μην συμβεί ποτέ σ' αυτούς

έλλειψη τροφίμων, διότι στους υπόλοιπους λαούς, οι εχθροί

καταστρέφουν τη χώρα και την αφήνουν χέρσα, ενώ στους

Ινδούς οι γεωργοί θεωρούνται ιεροί και απαραβίαστοι,

ώστε ακόμη κι εκείνοι που καλλιεργούν κοντά στις περιο­

χές των μαχών δεν επηρεάζονται στο παραμικρό από τον

πόλεμο. Διότι οι εμπόλεμοι σκοτώνονται μεν μεταξύ τους

στις μάχες, τους ασχολούμενους όμως με τη γεωργία τους

αφήνουν σώους και αβλαβείς, δεδομένου ότι ευεργετούν

τους πάντες, και ούτε καίνε ούτε κόβουν τα δέντρα από

τις περιοχές των αντιπάλων τους.

37. Η χώρα των Ινδών έχει και πολλά ποτάμια, μεγάλα

και π λ ω τ ά , των οποίων οι πηγές βρίσκονται στα όρη του

βορρά και κυλάνε προς τα κάτω στην πεδινή χώρα. Α π '

Page 111: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 112: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

αυτά, πολλά ενώνονται μεταξύ τους και χύνονται στον

ονομαζόμενο Γ ά γ γ η ποταμό. Ο Γ ά γ γ η ς , που φτάνει σε

πλάτος τα τριάντα στάδια, κυλάει από βορρά προς νότο

και εκβάλλει στον ωκεανό, σχηματίζοντας προς ανατολάς

το σύνορο του έθνους των Γανδαριδών, που έχει τους πε­

ρισσότερους και μεγαλύτερους ελέφαντες. Κατά συνέπεια,

ποτέ κανείς ξένος βασιλιάς δεν κατέκτησε εκείνη την πε­

ριοχή, μιας κι όλοι οι αλλοεθνείς φοβούνται το πλήθος και

τη δύναμη των θηρίων. Ακόμα και ο Αλέξανδρος ο Μακε­

δών που κατέκτησε ολόκληρη την Ασία απέφυγε να πολε­

μήσει τους Γανδαρίδες - διότι φτάνοντας με ολόκληρο το

στράτευμα του στον Γ ά γ γ η π ο τ α μ ό , αφού είχε κατακτήσει

τους υπόλοιπους Ινδούς, έμαθε π ω ς οι Γανδαρίδες είχαν

προπαρασκευάσει για πόλεμο τέσσερις χιλιάδες ελέφαντες

κι έτσι εγκατέλειψε την εναντίον τους εκστρατεία 5 4 . Ο

ποταμός που είναι παραπλήσιος με τον Γ ά γ γ η , ο ονομα­

ζόμενος Ινδός, πηγάζει κι αυτός από τον βορρά και εκβάλ­

λει στον ωκεανό, οριοθετώντας την Ινδία. Σ τ η ν εκτεταμένη

πεδινή περιοχή που διασχίζει, δέχεται τα νερά ουκ ολίγων

π λ ω τ ώ ν π α ρ α π ο τ ά μ ω ν , οι σπουδαιότεροι των οποίων είναι

ο 'Τπανις 5 5 , ο Υδάσπης και ο Ακεσίνος. Πέρα από αυτούς,

μεγάλο πλήθος ποταμών κάθε είδους διαρρέουν τη χ ώ ρ α

και την κάνουν κατάφυτη από περιβόλια με κάθε είδους

καρπούς. Για το πλήθος των π ο τ α μ ώ ν και την ασυνήθιστα

μεγάλη ποσότητα υδάτων οι φιλόφοσοι και οι φυσικοί

επιστήμονες των Ινδιών δίνουν την ακόλουθη εξήγηση.

Οι χώρες που περιτριγυρίζουν, λένε, την Ινδία, δηλαδή η

χώρα των Σκυθών, των Βακτριανών καθώς και των Αρια-

νών, είναι ψηλότερες από την Ινδία, ως εκ τούτου εύλογο

είναι στη χαμηλότερη περιοχή που τα νερά συρρέουν από

παντού να την διαποτίζουν σταδιακά και να δημιουργούν

πλήθος π ο τ α μ ώ ν . Κάτι εντελώς ιδιαίτερο συμβαίνει στην

περίπτωση ενός ποταμού της Ινδίας, του ονομαζόμενου

Page 113: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 114: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

Σίλλα, που πηγάζει από μια ομώνυμη π η γ ή , γ ιατί μόνο σ'

αυτόν α π ' όλα τα ποτάμια ό,τι κι αν ρίξεις στα νερά του δεν

επιπλέει, αλλά τα πάντα βουλιάζουν παραδόξως στον

βυθό 5 6.

38. Ολόκληρη η Ινδία, καθώς είναι υπερμεγέθης χ ώ ρ α ,

λέγεται π ω ς κατοικείται από πολλούς και διαφορετικούς

λαούς και π ω ς α π ' αυτούς κανείς δεν γεννήθηκε σε άλλη

χώρα α π ' όπου ήρθε, αλλά όλοι θεωρούνται π ω ς είναι

αυτόχθονες, κι εκτός αυτού ποτέ δεν δέχτηκαν ξένη αποι­

κία ούτε οι ίδιοι έστειλαν ποτέ αποικία σε άλλο έθνος.

Σύμφωνα με τη μυθολογία τους, οι πρώτοι άνθρωποι τρέ­

φονταν με τους άγριους καρπούς που βγάζει η γη και

ντύνονταν με δέρματα από τα ζώα της χώρας, όπως έγινε

και με τους Έλληνες. Το ίδιο και η ανακάλυψη των δια­

φόρων τεχνών και των υπολοίπων χρήσιμων για τη ζωή

π ρ α γ μ ά τ ω ν έγινε βαθμιαία, καθώς η ίδια η ανάγκη οδη­

γούσε ένα πλάσμα ευφυές που είχε βοηθούς γ ια τα πάντα

τα χέρια, τον λόγο και την οξύνοια5 7. Οι πιο μορφωμένοι

από τους Ινδούς διηγούνται ένα μύθο, που θα ήταν καθήκον

μας να τον διηγηθούμε εν συντομία. Λένε, λοιπόν, ότι στα

πολύ αρχαία χρόνια, όταν ακόμα οι άνθρωποι εκεί ζούσαν

διεσπαρμένοι σε χωριά 5 8 , έφτασε ο Διόνυσος από τις χώρες

της Δύσης με αξιόλογη στρατιωτική δύναμη και διέτρεξε

ολόκληρη την Ινδία, μιας και δεν υπήρχε αξιόλογη πόλη να

μπορέσει να του αντιταχθεί. Έ π ι α σ α ν όμως οι μεγάλες

ζέστες και οι στρατιώτες του Διονύσου άρχισαν να πεθαί­

νουν από κάποιο λοιμώδες νόσημα, ο αρχηγός τους, τώρα,

που διακρινόταν για τη σύνεση του, μετέφερε το στρατό­

πεδο από τα πεδινά στα ορεινά, κι εκεί, που ο αέρας

φυσούσε δροσερός και τα τρεχούμενα νερά ανάβλυζαν πε­

ντακάθαρα από τις πηγές τους, ο στρατός απαλλάχτηκε

από την αρρώστια. Το όνομα της ορεινής εκείνης περιοχή,

Page 115: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 116: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

όπου ο Διόνυσος έδιωξε την αρρώστια από τον στρατό του,

ήταν Μηρός, και εξ αυτού οι Έλληνες μεταβίβασαν στους

μεταγενέστερους την παράδοση ότι ο Διόνυσος τράφηκε σ'

ένα μηρό 5 9 . Μετά α π ' αυτά, ανέλαβε τη φροντίδα της απο­

θήκευσης των καρπών και μετέδωσε τούτη τη γνώση

στους Ινδούς, στους οποίους παρέδωσε επίσης και την

ανακάλυψη του κρασιού και όλα τα υπόλοιπα π ρ ά γ μ α τ α

που είναι χρήσιμα στη ζ ω ή . Ε π ί πλέον, έγινε ιδρυτής

σημαντικών πόλεων, συγκεντρώνοντας τα χωριά σε κατάλ­

ληλα μέρη, τους έμαθε να τιμάνε τα θεία και εισηγήθηκε

νόμους και δικαστήρια - γενικά, με τα πολλά και οφέλιμα

έργα που εισηγήθηκε θεωρήθηκε θεός και έτυχε τ ιμών

αθανάτων. Διηγούνται, επίσης, γ ι ' αυτόν π ω ς έφερνε μαζί

με τον στρατό και πλήθος γυναικών και π ω ς στις μάχες

του πολέμου χρησιμοποιούσε τύμπανα και κύμβαλα, καθό­

σον δεν είχε ανακαλυφθεί ακόμη η σάλπιγγα. Αφού βασί­

λεψε σ' ολόκληρη την Ινδία επί πενήντα δύο χρόνια, πέθανε

από γεράματα. Οι γιοι του, που τον διαδέχτηκαν στη

βασιλεία, μεταβίβαζαν τον θρόνο διαδοχικά στους απογό­

νους τους, αλλά στο τέλος, ύστερα από πολλές γενιές,

καταλύθηκε η δυναστεία τους και οι πόλεις απέκτησαν

δημοκρατικό πολίτευμα.

39. Για τον Διόνυσο, λοιπόν, και τους απογόνους του,

αυτούς τους μύθους διηγούνται οι κάτοικοι της ορεινής

Ινδίας. Λένε επίσης π ω ς και ο Ηρακλής γεννήθηκε σ'

αυτούς και του προσάπτουν, όπως και οι Έλληνες, το

ρόπαλο και τη λεοντή. Ό ν τ α ς κατά πολύ ανώτερος των

υπολοίπων ανθρώπων σε σωματική ρώμη και παλληκα-

ριά, ξεκαθάρισε από τα άγρια θηρία τόσο τη στεριά όσο

και τη 'θάλασσα. Παντρεύτηκε πολλές γυναίκες κι έκανε

πολλούς γιους αλλά θυγατέρα μόνο μία - όταν ενηλικιώθη­

καν, χώρισε ολόκληρη την Ινδία σε ισάριθμες με τα παιδιά

Page 117: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 118: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

του μερίδες και τους τις μοίρασε, κάνοντας όλους τους

γιους του βασιλιάδες, αλλά και τη μια του θυγατέρα ανά­

θρεψε και την έκανε βασίλισσα 6 0. Κι ετούτος, επίσης, έγινε

ιδρυτής ουκ ολίγων πόλεων, από τις οποίες την επιφανέ­

στερη και μεγαλύτερη ονόμασε Παλίβοθρα. Σ' αυτήν κα­

τασκεύασε πολυτελή ανάκτορα και εγκατέστησε πολλούς

κατοίκους, ενώ οχύρωσε την πόλη με αξιόλογες τάφρους

που γέμιζαν με νερό από το π ο τ ά μ ι . Ό τ α ν ο Ηρακλής

έφυγε από το γένος των ανθρώπων, δέχτηκε αθάνατες

τιμές, ενώ οι απόγονοι του, που βασίλεψαν επί πολλές

γενιές και άφησαν έργα αξιόλογα, μήτε εκστρατεία οργά­

νωσαν έξω από τα σύνορα τους μήτε αποικία έστειλαν σε

άλλο έθνος. Αλλά μετά από πολλά χρόνια, οι περισσότερες

πόλεις απέκτησαν δημοκρατικό πολίτευμα, αν και μερικοί

λαοι διατήρησαν τη βασιλεία μέχρι το πέρασμα του Αλε­

ξάνδρου.

Από τα έθιμα των Ινδών, μερικά από τα οποία είναι

εντελώς ιδιότυπα, θα θεωρούσε κάποιος ως πιο αξιοθαύ­

μαστο εκείνο που καθιερώθηκε από τους αρχαίους φιλοσό­

φους τους - διότι νομοθετήθηκε κανείς ανάμεσα τους να μη

γίνεται δούλος για οποιαδήποτε αιτία, να είναι όλοι ελεύ­

θεροι και να σέβονται την ισότητα όλων. Διότι εκείνοι που

έχουν μάθει να μην υπερισχύουν αλλά και να μην υποκύ­

πτουν σε άλλους, θα ζήσουν ζωή άριστη, σε κάθε περίστα­

ση· θα ήταν, άλλωστε, ανόητο να θεσπίζονται νόμοι επί τη

βάσει της ισότητας και στις κοινωνικές συναναστροφές να

επικρατεί η ανισότητα.

40. Ολόκληρος ο πληθυσμός των Ινδών χωρίζεται σε

επτά μέρη , εκ των οποίων πρώτο είναι το σύστημα των

φιλοσόφων, που αριθμητικά υπολείπεται κατά πολύ από τα

υπόλοιπα αλλά είναι π ρ ώ τ ο α π ' όλα σε κύρος. Διότι απαλ­

λαγμένοι οι φιλόσοφοι από κάθε υποχρέωση προς το κρά-

Page 119: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 120: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

τος ούτε είναι κύριοι ούτε υπηρέτες άλλων. Προσκαλούνται

από τους ιδιώτες να προσφέρουν τις καθιερωμένες στη ζωή

θυσίες αλλά και στις τελετές για τους νεκρούς, επειδή

αυτοί είναι οι προσφιλέστεροι στους θεούς κι επειδή έχουν

μεγάλη εμπειρία στα θέματα τα σχετικά με τον κ ά τ ω

κόσμο. Γι ' αυτή την υπηρεσία που προσφέρουν δέχονται

αξιόλογα δώρα και τιμές" μεγάλες υπηρεσίες προσφέρουν

επίσης και σ' ολόκληρη την ινδική κοινωνία, γ ιατί προσκα­

λούνται κατά το νέο έτος στη μεγάλη σύνοδο και προλέ­

γουν στον λαό τις ξηρασίες και τις βροχές, καθώς και τους

ευνοϊκούς ανέμους, τις αρρώστιες και ό,τι άλλο μπορεί να

ωφελήσει τους ακροατές. Διότι τόσο ο απλός λαός όσο και

ο βασιλιάς μαθαίνοντας από τα πριν τα μελλούμενα συγκε­

ντρώνουν σιγά σιγά το είδος που πρόκειται να λείψει και

ετοιμάζουν από τα πριν κάθε τι που θα είναι χρήσιμο. Ο

φιλόσοφος που θα πέσει έξω στις προβλέψεις του δεν

υφίσταται καμιά τιμωρία πέρα από την περιφρόνηση και

περνάει άφωνος το υπόλοιπο της ζωής του 6 2 . Δεύτερο είναι

το μέρος των γ ε ω ρ γ ώ ν , που θεωρείται π ω ς είναι το πλέον

πολυάριθμο όλων. Αυτοί, απαλλαγμένοι από πολέμους και

κάθε άλλη υποχρέωση προς το κράτος, ασχολούνται μόνο

με τη γεωργία" δεν υπάρχει εχθρός που θα συναντήσει

γεωργό και θα σκεφτεί να τον βλάψει, γ ιατί όλοι τους

θεωρούν ευεργέτες όλων και δεν τους πειράζουν καθό­

λου6 3. Καθώς, λοιπόν, τα χωράφια δεν καταστρέφονται

και βρίθουν από καρπούς, προσφέρουν πλουσιοπάροχα

στους κατοίκους την απόλαυση των αγαθών. Οι γεωργοί

ζουν στην ύπαιθρο με τις γυναίκες και τα παιδιά τους και

αποφεύγουν παντελώς να κατεβαίνουν στην πόλη. Για τη

γη τους πληρώνουν μίσθωμα στον βασιλιά, επειδή ολόκλη­

ρη η Ινδία είναι βασιλική ιδιοκτησία και κανείς ιδιώτης δεν

επιτρέπεται να κατέχει γη" πέρα από το μίσθωμα, εισφέ­

ρουν και το ένα τέταρτο της π α ρ α γ ω γ ή ς στο βασιλικό

Page 121: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗ!

Page 122: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

τ α μ ε ί ο . Τ ρ ί τ η κ α τ η γ ο ρ ί α είναι το φύλο των βουκόλων

και ποιμένων και όλων γ ε ν ι κ ά των βοσκών, οι οποίοι δεν

κατοικούν σε πόλε ις ή χωριά, αλλά ζουν σε σκηνές, οι ίδ ιο ι

επίσης με το κ υ ν ή γ ι τους καθαρίζουν τη χώρα από τα

πουλιά και τα άγρια θηρία. Μ' αυτό το έργο ασχολούμενοι

με ζήλο και φροντίδα εξημερώνουν την Ινδία που ε ίναι

γ ε μ ά τ η πολλά και παντός είδους άγρια θηρία και πουλιά

που τ ρ ώ ν ε τους σπόρους των γ ε ω ρ γ ώ ν .

41 . Τ έ τ α ρ τ ο μέρος ε ίναι οι τ ε χ ν ί τ ε ς · από αυτούς άλλοι

είναι οπλουργοί κι άλλοι κατασκευάζουν τα ε ρ γ α λ ε ί α που

χρησιμεύουν σ τ η δουλειά των γ ε ω ρ γ ώ ν και των υπολοίπων

ανθρώπων. Α υ τ ο ί , ε π ί σ η ς , όχι μόνο εξαιρούνται των φόρων

αλλά και λαμβάνουν μ ε ρ ί δ ι ο σταριού από το β α σ ι λ ι κ ό τ α ­

μ ε ί ο . Π έ μ π τ ο ι είναι ο ι σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ο ί , έ τ ο ι μ ο ι σ ε π ε ρ ι π τ ώ ­

σεις π ο λ έ μ ο υ , που είναι δεύτεροι σε αριθμό και α π ο λ α μ β ά ­

νουν τ ι ς π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ε ς ανέσεις και δ ιασκεδάσεις τον καιρό

τ η ς ε ιρήνης . Ό λ ο το πλήθος των σ τ ρ α τ ι ω τ ώ ν , καθώς κ α ι

των π ο λ ε μ ι κ ώ ν αλόγων και ελεφάντων, σ υ ν τ η ρ ε ί τ α ι από το

βασιλ ικό τ α μ ε ί ο . Έ κ τ ο μέρος ε ίναι ο ι έφοροι - αυτοί ε ξ ε τ ά ­

ζουν και ε π ι β λ έ π ο υ ν τα πάντα σ' ολόκληρη την Ινδία και

δίνουν αναφορά στον βασιλ ιά ή, αν η π ό λ η τους ε ίναι αβα-

σ ί λ ε υ τ η , στους άρχοντες . Το έ β δ ο μ ο μέρος απαρτίζουν ο ι

βουλευτές και οι σ ύ μ β ο υ λ ο ι που σ υ σ κ έ π τ ο ν τ α ι κ α ι αποφα­

σίζουν γ ια τα κοινά, σε αριθμό είναι ε λ ά χ ι σ τ ο ι αλλά σε

ευγένεια και φρόνηση οι πιο αξιοθαύμαστοι" δ ι ό τ ι από

αυτούς προέρχονται οι σύμβουλοι τ ω ν βασιλ ιάδων, οι δ ιο ι­

κ η τ έ ς του κράτους και ο ι δ ι κ α σ τ έ ς των υποθέσεων, κ α ι

γεν ικά από αυτούς παίρνουν τους αρχηγούς και τους άρχο­

ντες τους. Αυτά ε ίναι , γ ε ν ι κ ά , τα μ έ ρ η στα οποία χ ω ρ ί ζ ε ­

τ α ι τρ π ο λ ι τ ι κ ό σ ώ μ α των Ινδών. Δ ε ν ε π ι τ ρ έ π ε τ α ι δε να

π α ν τ ρ ε ύ ε τ α ι κάποιος από άλλο γένος ούτε να α σ χ ο λ ε ί τ α ι με

αλλη κ λ ί σ η ή τ έ χ ν η , όπως, γ ια π α ρ ά δ ε ι γ μ α , αν ε ίναι στρα-

Page 123: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 124: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

τ ι ώ τ η ς να α σ χ ο λ ε ί τ α ι με τη γ ε ω ρ γ ί α , ή αν ε ίναι τ ε χ ν ί τ η ς ,

μ ε τ η φιλοσοφία.

42. Η χώρα των Ινδών έ χ ε ι πάρα πολλούς και π ε λ ώ ­

ριους ελέφαντες , που ξεχωρίζουν γ ια τη δύναμη κ α ι τ ι ς

δ ιαστάσεις τους. Τ ο ύ τ ο το ζώο δεν συνουσιάζεται με ιδ ιαί­

τερο τρόπο, όπως υποστηρίζουν μ ε ρ ι κ ο ί , αλλά όπως κ α ι τα

άλογα και τα υπόλοιπα τετράποδα" εγκυμονούν το λ ι γ ό τ ε ρ ο

επί δ ε κ α έ ξ ι μήνες και τ ο περισσότερο επί δ ε κ α ο κ τ ώ . Γ ε ν ­

νούν, όπως και τα άλογα, ως επί το πλε ίστον ένα μ ι κ ρ ό και

ο ι μ η τ έ ρ ε ς τρέφουν το νεογέννητο επί έ ξ ι χρόνια. Οι π ε ­

ρισσότεροι ελέφαντες ζουν όσο οι μ α κ ρ ο β ι ό τ ε ρ ο ι άνθρωποι ,

ενώ μ ε ρ ι κ ο ί που φτάνουν σε β α θ ύ τ α τ ο γήρας έχουν ζ ή σ ε ι

διακόσια χρόνια.

Σ τ ο υ ς Ινδούς έχουν οριστε ί άρχοντες επί των ξένων, που

φροντίζουν ώ σ τ ε οι ξένοι να μην αδικούνται - σε όσους

ξένους αρρωστήσουν φέρνουν γ ι α τ ρ ο ύ ς , τους φροντίζουν

γεν ικά και τους π ε ρ ι π ο ι ο ύ ν τ α ι κ α ι , αν πεθάνουν, τους θά­

βουν, όσο γ ια την περιουσία τους την επιστρέφουν στους

σ υ γ γ ε ν ε ί ς τους. Ο ι δ ι κ α σ τ έ ς , ε π ί σ η ς , εξετάζουν μ ε ακρί­

βε ια τ ι ς υποθέσεις κ α ι τ ι μ ω ρ ο ύ ν αυστηρά τους ενόχους.

Γ ι α την Ινδία, λοιπόν, και γ ι α την αρχαία ιστορία τ η ς ας

α ρ κ ε σ τ ο ύ μ ε στα λ ε χ θ έ ν τ α .

43. Ας αναφέρουμε, τώρα, μ ε ρ ι κ ά για τους Σ κ ύ θ ε ς που

κατοικούν σ τ η γ ε ι τ ο ν ι κ ή [της Ινδίας] χώρα. Α ρ χ ι κ ά , τ ο ύ ­

τος ο λαός κ α τ ε ί χ ε μ ι κ ρ ή έ κ τ α σ η , αργότερα, όμως, κ α θ ώ ς

αυξάνονταν σιγά σιγά, μ ε τ η γ ε ν ν α ι ό τ η τ α και την π α λ λ η -

καριά τους κ α τ έ κ τ η σ α ν μ ε γ ά λ ε ς π ε ρ ι ο χ έ ς και εξύψωσαν το

έθνος τους σε μ ε γ ά λ η και ένδοξη η γ ε μ ο ν ί α . Σ τ η ν α ρ χ ή ,

λοιπόν, που κατοικούσαν στ ις όχθες τους π ο τ α μ ο ύ Αρά-

ξ η , ήταν πολύ λ ί γ ο ι , ά γ ν ω σ τ ο ι και π ε ρ ι φ ρ ο ν η μ έ ν ο ι - α π '

όταν ό μ ω ς β ρ έ θ η κ ε ένας από τους αρχαίους β α σ ι λ ι ά δ ε ς

Page 125: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 126: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

τους να είναι φιλοπόλεμος και να δ ι α θ έ τ ε ι εξαίρετο στρα­

τ η γ ι κ ό μυαλό, προσέκτησαν την π ε ρ ι ο χ ή προς τα βουνά,

μ έ χ ρ ι τον Κ α ύ κ α σ ο , και προς την πεδιάδα, μ έ χ ρ ι τον ω κ ε ­

ανό και τ η Μ α ι ώ τ ι δ α λ ί μ ν η και την υπόλοιπη έ κ τ α σ η μ έ χ ρ ι

τον π ο τ α μ ό Τ ά ν α ϊ 6 4 . Α ρ γ ό τ ε ρ α , σύμφωνα μ ε τ η μ υ θ ο λ ο γ ί α

των Σ κ υ θ ώ ν , ε μ φ α ν ί σ τ η κ ε ανάμεσα τους μια παρθένος που

γ ε ν ν ή θ η κ ε από τ η γ η " αυτή α π ' τ η μ έ σ η κ ι επάνω ε ί χ ε

σώμα γυναίκας, ενώ από τη μ έ σ η και κ ά τ ω σ ώ μ α έ χ ι δ -

νας. Ο Δ ί α ς , λοιπόν, έ σ μ ι ξ ε μ α ζ ί τ η ς και γ έ ν ν η σ ε ένα γ ιο

που ονομάστηκε Σ κ ύ θ η ς . Αυτός ξ ε π έ ρ α σ ε σε δόξα όλους

τους πριν α π ' αυτόν και ονόμασε τους λαούς Σ κ ύ θ ε ς , από τ '

όνομα του. Σ τ ο υ ς απογόνους τούτου του β α σ ι λ ι ά , υπήρξαν

δύο αδέλφια που ξεχώρισαν γ ια την ανδρεία τους, που ο

ένας ονομάζονταν Π ά λ ο ς και ο άλλος Ν ά π η ς 6 5 . Ε π ε ι δ ή

αυτοί έκαναν επιφανείς πράξε ις και μοίρασαν το β α σ ί λ ε ι ο

μ ε τ α ξ ύ τους, οι λαοί του ενός ονομάστηκαν Π ά λ ο ι κ α ι οι

λαοί του άλλου Ν ά π ε ς . Μ ε τ ά από μ ε ρ ι κ ά χρόνια, οι από­

γονοι τούτων των βασιλ ιάδων, ένεκα τ η ς μ ε γ ά λ η ς ανδρείας

και του σ τ ρ α τ η γ ι κ ο ύ τους μυαλού, υπέταξαν το μ ε γ α λ ύ τ ε ­

ρο μέρος τ η ς π ε ρ ι ο χ ή ς πέρα από τον Τ ά ν α ϊ π ο τ α μ ό κ α ι

μ έ χ ρ ι τη Θ ρ ά κ η και προωθώντας τον στρατό τους κ α ι στην

άλλη πλευρά 6 6 ε π ε ξ έ τ ε ι ν α ν τη δύναμη τους μ έ χ ρ ι τον Ν ε ί λ ο

τ η ς Α ι γ ύ π τ ο υ 6 7 . Κ ι αφού υποδούλωσαν πολλά και μ ε γ ά λ α

έθνη που ζούσαν ανάμεσα στους Θ ρ ά κ ε ς κ α ι τους Α ι γ υ ­

πτ ίους, ε π έ κ τ ε ι ν α ν την η γ ε μ ο ν ί α των Σ κ υ θ ώ ν μ έ χ ρ ι τον

ωκεανό προς ανατολάς, και μ έ χ ρ ι την Κ α σ π ί α Θάλασσα

και τ η Μ α ι ώ τ ι δ α λ ί μ ν η , προς την ά λ λ η μ ε ρ ι ά . Τ ο ύ τ ο τ ο

έθνος έφτασε σ ε μ ε γ ά λ η α κ μ ή κ ι ε ί χ ε βασιλ ιάδες αξιόλο­

γους, από τους οποίους πήραν τ' όνομα τους από έναν οι

Σ ά κ ε ς , από άλλον οι Μ α σ α γ έ τ ε ς , από κάποιον τ ρ ί τ ο οι

Α ρ ι μ α σ π ο ί 6 8 και το ίδιο και πολλοί άλλοι . Τ π ό την α ρ χ η ­

γία τούτων των βασιλ ιάδων, πολλοί από τους κ α τ α κ τ η μ έ ­

νους λαούς μ ε τ α κ ι ν ή θ η κ α ν σε άλλους τόπους, και μ ά λ ι σ τ α

Page 127: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 128: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

έγιναν δύο πολύ μ ε γ ά λ ε ς α π ο ι κ ί ε ς : η μία ήταν από

Ασσύριους 6 9 και ε ί χ ε μ ε τ α φ ε ρ θ ε ί στην π ε ρ ι ο χ ή μ ε τ α ξ ύ

Παφλαγονίας και Π ό ν τ ο υ , και η ά λ λ η ε ί χ ε φ ύ γ ε ι από τη

Μ η δ ί α , ε ί χ ε ε γ κ α τ α σ τ α θ ε ί στον Τ ά ν α ϊ π ο τ α μ ό , και ο λαός

τ η ς π ή ρ ε το όνομα Σ α υ ρ ο μ ά τ ε ς . Πέρασαν πολλά χρόνια,

τούτος ο λαός α υ ξ ή θ η κ ε σε δύναμη και ε κ π ό ρ θ η σ ε μ ε γ ά λ ο

μέρος τ η ς Σ κ υ θ ί α ς , μα με το να αφανίσουν ολοσχερώς

όλους όσους υπέταξαν ερήμωσαν το μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο μέρος

τ η ς χώρας.

44. Μ ε τ ά α π ' όλα αυτά, η Σ κ υ θ ί α πέρασε μια περίοδο

αναρχίας, κατα την οποία βασίλευαν γυναίκες που δ ιακρί­

νονταν για το ισχυρό τους φρόνημα. Γ ι α τ ί σ ' ετούτα τα

έ θ ν η , ο ι γυναίκες γ υ μ ν ά ζ ο ν τ α ι γ ια τον π ό λ ε μ ο παρόμοια με

τους άντρες και δεν υπολείπονται σε τ ί π ο τ α α π ' αυτούς σε

αντρειοσύνη. Γ ι ' αυτό κ α ι ε π ι τ ε λ έ σ τ η κ α ν πολλά κ α ι μ ε γ ά ­

λα έργα από επιφανείς γ υ ν α ί κ ε ς , κι όχι μόνο σ τ η Σ κ υ θ ί α

αλλά και στις γ ε ι τ ο ν ι κ έ ς τ η ς χ ώ ρ ε ς . Ό τ α ν ο Κύρος, γ ια

π α ρ ά δ ε ι γ μ α , ο βασιλ ιάς των Π ε ρ σ ώ ν , έ γ ι ν ε ο ισχυρότερος

η γ έ τ η ς τ η ς εποχής του και ε κ σ τ ρ ά τ ε υ σ ε μ ε α ξ ι ό λ ο γ ε ς

δυνάμεις σ τ η Σ κ υ θ ί α , η βασίλισσα των Σ κ υ θ ώ ν δεν κ α τ έ -

σφαξε μόνο τον π ε ρ σ ι κ ό στρατό αλλά έπιασε α ι χ μ ά λ ω τ ο

και τον ίδιο τον Κύρο κ α ι τον σταύρωσε 7 0 . Όσο γ ια το

έθνος των Αμαζόνων, μ ε τ ά τ η σύσταση τ ο υ , ξ ε χ ώ ρ ι σ ε

τόσο γ ια την ανδρεία τ ο υ , ώ σ τ ε δεν έκανε μόνο ε π ι δ ρ ο μ έ ς

στις γ ε ι τ ο ν ι κ έ ς του π ε ρ ι ο χ έ ς αλλά υ π έ τ α ξ ε και μ ε γ ά λ ο

μέρος τ η ς Ε υ ρ ώ π η ς και τ η ς Α σ ί α ς .

Τ ώ ρ α , μ ι α ς και αναφέραμε τ ι ς Α μ α ζ ό ν ε ς , δεν ν ο μ ί ζ ο υ μ ε

πως είναι έξω από το θέμα μας να μ ι λ ή σ ο υ μ ε και γ ι ' α υ τ έ ς ,

μολονότι αυτά που θα π ο ύ μ ε ε ίναι τόσο παράδοξα που θα

φανούν ως μύθοι .

45. Σ τ ο ν π ο τ α μ ό , λοιπόν, Θ ε ρ μ ώ δ ο ν τ α 7 , ε π ι κ ρ α τ ο ύ σ ε

Page 129: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 130: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ένα έθνος γ υ ν α ι κ ο κ ρ α τ ο ύ μ ε ν ο , όπου οι γ υ ν α ί κ ε ς ασκούσαν

τα π ο λ ε μ ι κ ά έργα σαν τους άντρες. Λ έ ν ε πως μια α π ' αυτές

που ε ί χ ε τη β α σ ι λ ι κ ή εξουσία ξ ε χ ώ ρ ι ζ ε γ ια το ισχυρό

φρόνημα και τ η σ ω μ α τ ι κ ή τ η ς ρ ώ μ η · α υ τ ή συνέστησε

στρατό από γ υ ν α ί κ ε ς , τον γ ύ μ ν α σ ε και υ π έ τ α ξ ε μ ε ρ ι κ ο ύ ς

από τους γ ε ι τ ο ν ι κ ο ύ ς λαούς. Κ α θ ώ ς μ ε γ ά λ ω ν ε το κύρος και

η φ ή μ η τ η ς , ε κ σ τ ρ ά τ ε υ ε α σ τ α μ ά τ η τ α εναντίον τ ω ν γ ύ ρ ω

εθνών, η τ ύ χ η ήταν με το μέρος τ η ς τόσο που φούσκωσαν

τα μυαλά τ η ς κ α ι π ρ ο σ α γ ο ρ ε ύ θ η κ ε η ίδια θ υ γ α τ έ ρ α του

Α ρ η , ενώ στους άντρες έδινε να γνέθουν μ α λ λ ί και να

κάνουν τ ι ς δουλειές των γυναικών μέσα στα σ π ί τ ι α , θ έ σ π ι ­

σε και νόμους, μ έ σ ω τ ω ν οποίων π ρ ο β ί β α σ ε τ ι ς γ υ ν α ί κ ε ς να

ασχολούνται με τα π ο λ ε μ ι κ ά έργα, ενώ τ α π ε ί ν ω σ ε κ α ι

κ α τ α δ ί κ α σ ε σε δουλεία τους άντρες. Από τα παιδ ιά που

γεννιώνταν, α κ ρ ω τ η ρ ί α ζ α ν τα χέρια και τα πόδια τ ω ν

αγοριών, αχρηστεύοντας τα γ ια τ ι ς ανάγκες του π ο λ έ ­

μου, ενώ στα κορίτσια καυτηρίαζαν τον δεξιό μ α σ τ ό , ώ­

σ τ ε να μη φουσκώσει κατά την ανάπτυξη του σ ώ μ α τ ο ς κ α ι

ενοχλεί - ά λ λ ω σ τ ε α υ τ ή ήταν η αιτ ία που ο δ ή γ η σ ε στο να

πάρει αυτό το όνομα το έθνος τ ω ν Αμαζόνων 7 2 . Γ ε ν ι κ ά ,

λοιπόν, κ α θ ώ ς τ ο ύ τ η η βασίλισσα δ ι έ θ ε τ ε ξ ε χ ω ρ ι σ τ ή σύνε­

ση κ α ι σ τ ρ α τ η γ ι κ ό μυαλό, ίδρυσε μ ια πόλη στις ε κ β ο λ έ ς

του π ο τ α μ ο ύ Θ ε ρ μ ώ δ ο ν τ α , την οποία ονόμασε Θ ε μ ί σ κ υ ρ α ,

και έ χ τ ι σ ε ξακουστά ανάκτορα, ενώ ταυτόχρονα, ε π ε ι δ ή

έδινε μ ε γ ά λ η προσοχή σ τ η σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ή π ε ι θ α ρ χ ί α κατά

τ ι ς ε κ σ τ ρ α τ ε ί ε ς , κ α θ υ π ό τ α ξ ε όλους τους γ ε ι τ ο ν ι κ ο ύ ς λαούς

μ έ χ ρ ι τον Τ ά ν α ϊ π ο τ α μ ό . Κι αφού έκανε, λένε, όλα αυτά τα

κ α τ ο ρ θ ώ μ α τ α , β ρ ή κ ε η ρ ω ι κ ό θάνατο σε κάποια μ ά χ η , α­

φού π ο λ έ μ η σ ε γενναία.

46. Η θυγατέρα τ η ς , που την δ ι α δ έ χ τ η κ ε στη β α σ ι λ ε ί α ,

ζ ή λ ε ψ ε τ ι ς αρετές τ η ς μ η τ έ ρ α ς τ η ς και σ ε μ ε ρ ι κ ά έργα,

μ ά λ ι σ τ α , την ξ ε π έ ρ α σ ε . Α σ κ ο ύ σ ε , γ ια π ρ ά δ ε ι γ μ α , τ α κο-

Page 131: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 132: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ρίτσια στο κυνήγι, από νεαρή η λ ι κ ί α και τα γ ύ μ ν α ζ ε κ α θ η ­

μερινά στην τ έ χ ν η του π ο λ έ μ ο υ , κ α θ ι έ ρ ω σ ε ε π ί σ η ς μ ε γ α ­

λ ο π ρ ε π ε ί ς θυσίες στον Ά ρ η και στην Α ρ τ έ μ ι δ α τ η ν

Ταυροπόλο 7 3 . Η ίδια ε κ σ τ ρ ά τ ε υ σ ε και στην π ε ρ ι ο χ ή πέρα

από τον Τ ά ν α ϊ π ο τ α μ ό και κ υ ρ ί ε υ σ ε όλους α ν ε ξ α ι ρ έ τ ω ς

τους λαούς μ έ χ ρ ι τ η Θ ρ ά κ η . Ε π ι σ τ ρ έ φ ο ν τ α ς στη χώρα

τ η ς μ ε πλήθος λαφύρων, έ χ τ ι σ ε μ ε γ α λ ο π ρ ε π ε ί ς ναούς α φ ι ε ­

ρωμένους στους παραπάνω θεούς, ενώ ταυτόχρονα, κ υ β ε ρ ­

νώντας με ε π ι ε ί κ ι α τους υ π ο τ α γ μ έ ν ο υ ς λαούς, έ τ υ χ ε κ α θ ο ­

λ ι κ ή ς αποδοχής. Ε κ σ τ ρ ά τ ε υ σ ε ε π ί σ η ς και προς την ά λ λ η

πλευρά 7 4 και κ α τ έ κ τ η σ ε μ ε γ ά λ ο μέρος τ η ς Α σ ί α ς ε κ τ ε ί ν ο ­

ντας τ η δύναμη τ η ς μ έ χ ρ ι τ η Σ υ ρ ί α . Μ ε τ ά τον θάνατο τ η ς ,

όλες ο ι γυναίκες από τη γενιά τ η ς που τη δ ι α δ έ χ τ η κ α ν με

τ η σειρά σ τ η βασιλε ία κυβέρνησαν λ α μ π ρ ά και αύξησαν τ η

δύναμη και τη δόξα του έθνους των Α μ α ζ ό ν ω ν . Π ο λ λ έ ς

γ ε ν ι έ ς μ ε τ ά από αυτά κι αφού ε ί χ ε γ ί ν ε ι γ ν ω σ τ ή σ ' όλη

την ο ικουμένη η α ρ ε τ ή που τ ι ς δ ι έ κ ρ ι ν ε , ο Η ρ α κ λ ή ς , λένε , ο

γ ιος τ η ς Α λ κ μ ή ν η ς και του Δ ί α , ανέλαβε από τον Ε υ ρ υ σ θ έ α

τον άθλο να π ά ρ ε ι τη ζώνη τ η ς Αμαζόνας Ι π π ο λ ύ τ η ς 7 5 .

Σ τ η ν ε κ σ τ ρ α τ ε ί α , λοιπόν, που έκανε, ν ί κ η σ ε σε μ ε γ ά λ η

μ ά χ η εκ π α ρ α τ ά ξ ε ω ς , κ α τ έ σ φ α ξ ε τον στρατό τ ω ν Α μ α ζ ό ­

νων και παίρνοντας α ι χ μ ά λ ω τ η την Ι π π ο λ ύ τ η μ α ζ ί με τη

ζώνη τ η ς σ υ ν έ τ ρ ι ψ ε δια παντός τούτο το έθνος. Οι β ά ρ β α ­

ροι που ζούσαν στις γ ε ι τ ο ν ι κ έ ς π ε ρ ι ο χ έ ς αφ' ενός τ ι ς κα­

ταφρόνησαν γ ια την αδυναμία τους, αλλά και μ ν η σ ί κ α κ ο ι

γ ια τα όσα είχαν π ά θ ε ι στο παρελθόν οι ίδ ιο ι , ε π ι τ ί θ ο ν τ α ν

συνεχώς σε τούτο έθνος, τόσο που δεν ε π έ τ ρ ε ψ α ν να ε π ι ­

ζήσει ούτε το όνομα τ η ς γεν ιάς των Α μ α ζ ο ν ί δ ω ν . Δ ι ό τ ι ,

λ ίγα χρόνια μ ε τ ά την ε κ σ τ ρ α τ ε ί α του Η ρ α κ λ ή , κ α τ ά τον

Τ ρ ω ι κ ό π ό λ ε μ ο , λένε , η Π ε ν θ ε σ ί λ ε ι α , βασίλισσα των Α μ α ­

ζόνων που είχαν α π ο μ ε ί ν ε ι , κόρη μεν του Ά ρ η αλλά που

έκανε φόνο μέσα στο γένος τ η ς 7 6 , έ φ υ γ ε από την π α τ ρ ί δ α

τ η ς γ ια τ ο μ ί α σ μ α . Σ υ μ μ ά χ η σ ε μ ε τους Τ ρ ώ ε ς και μ ε τ ά

Page 133: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 134: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

τον θάνατο του Έ κ τ ο ρ α σ κ ό τ ω σ ε πάρα πολλούς Έλληνες,

αρίστευσε στη μάχη που δόθηκε, αλλά πέθανε ηρωικά από

το χέρι του Αχιλλέα. Αυτή ήταν, λένε, η τελευταία της

γενιάς τ ω ν Αμαζονίδων που διακρίθηκε για την ανδρεία

της, μετά α π ' αυτήν το έθνος τ ω ν Α μ α ζ ό ν ω ν ξέπεφτε

συνέχεια μέχρι που έχασε όλη του τη δύναμη. Γι ' αυτό

και σ τ α νεότερα χρόνια, όποτε κάποιοι αναφερθούν στην

ανδρεία που τις διέκρινε, ο κόσμος θεωρεί μυθοπλασίες

όλες αυτές τις παλαιές ιστορίες για τις Α μ α ζ ό ν ε ς .

47. Μιας λοιπόν και θεωρήσαμε άξια να μνημονευθούν

τα μέρη της Α σ ί α ς που κείνται προς βορρά, δεν βρίσκουμε

ξένο προς το θέμα να περιγράψουμε και τους μύθους που

λέγονται για τους Υπερβορείους 7 7 . Α π ό τους συγγραφείς

που έχουν καταγράψει αρχαίες μυθολογίες, ο Εκαταίος και

μερικοί άλλοι λένε π ω ς σ τ α μέρη αντίπερα της Κελτικής

υπάρχει στον ωκεανό νησί όχι μικρότερο από τη Σικελία.

Τούτο το νησί βρίσκεται προς την αρκτική και κατοικείται

από τους Υπερβορείους, που ονομάζονται έτσι επειδή ο

τόπος τους κείται πέρα από το σημείο που φυσάει ο β ο ­

ριάς, κι επειδή η γη του είναι γόνιμη και παράγει τα πάντα

αλλά κι επειδή το κλίμα του είναι ιδιαίτερα εύκρατο, δίνει

καρπούς δυο φορές τον χρόνο. Σ ύ μ φ ω ν α μ' έναν μύθο

λοιπόν, σ' εκείνο το νησί γεννήθηκε η Λ η τ ώ , γι' αυτό κι

εκεί τιμούν τον Α π ό λ λ ω ν α περισσότερο α π ' όλους τους

θεούς. Οι κάτοικοι μοιάζουν με ιερείς του Α π ό λ λ ω ν α ,

επειδή καθημερινά υμνούν συνέχεια τούτο τον θεό με ψαλ­

μωδίες και του απονέμουν εξαιρετικές τιμές. Σ τ ο νησί,

υπάρχει επίσης και μεγαλοπρεπές τέμενος του Α π ό λ λ ω ν α

και ναός αξιόλογος, σφαιροειδής στο σχήμα, δ ιακοσμημέ­

νος με αναθήματα πολλά. Αλλά υπάρχει και πόλη ιερή

αφιερωμένη σ' αυτό τον θεό. Οι περισσότεροι που την

κατοικούν είναι κιθαριστές και συνέχεια ψέλνουν στον ναό

Page 135: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗ!

Page 136: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ύμνους, με τη συνοδία της κιθάρας, δ ο ξ ά ζ ο ν τ α ς τα έργα

του. Οι Υπερβόρειοι έχουν και δική τους ιδιαίτερη γ λ ώ σ σ α

και τρέφουν πολύ φιλικά αισθήματα για τους Έλληνες, και

κυρίως για .τους Αθηναίους και τους κατοίκους της Δ ή λ ο υ ,

φιλία που κληρονόμησαν από τα παμπάλαια χρόνια. Ο

μύθος μιλάει και για κάποιους Έλληνες που επισκέφτηκαν

τους Υπερβορείους και άφησαν π ί σ ω τους ακριβά α φ ι ε ρ ώ ­

ματα με ελληνικές επιγραφές. Κ α τ ά τον ίδιο τ ρ ό π ο , επί­

σης, ήρθε από τους Υπερβορείους ο Ά β α ρ ι ς 7 8 στην Ελλάδα,

την αρχαία εποχή, και ανανέωσε τη φιλία και τη συγγένεια

με τους κατοίκους της Δ ή λ ο υ . Λένε επίσης π ω ς α π ' αυτό

το νησί η σελήνη φαίνεται να απέχει πολύ λίγο από τη γη

και π ω ς πάνω της είναι φανερές κάποιες εδαφικές εξάρ­

σεις. Λέγεται δε π ω ς και ο θεός επισκέφτεται κάθε δεκα­

εννέα χρόνια το νησί, περίοδος μέσα στην οποία συντελεί­

ται η επιστροφή τ ω ν ά σ τ ρ ω ν σ τ ο ίδιο σημείο του ουρανού·

γι' αυτό και ο χρόνος τ ω ν δεκαεννέα ετών ονομάζεται από

τους Έλληνες «έτος του Μ έ τ ω ν ο ς » 7 9 . Κ α τ ά την εμφάνιση

του αυτή, ο θεός παίζει τη λύρα του και χορεύει όλες τις

νύχτες από την εαρινή ισημερία μέχρι την ανατολή τ ω ν

πλειάδων, εκφράζοντας έτσι τη χαρά του για τις επιτυχίες

του. Βασιλιάδες και επόπτες του τεμένους τούτης της

πόλης είναι οι ονομαζόμενοι, ως απόγονοι του Βορέα, Β ο -

ρεάδες, που διαδέχονται τους προκατόχους τους σ τ α α ξ ι ώ ­

μ α τ α κληρονομικά.

48. Τ ώ ρ α που διευκρινήσαμε τούτα τα θέματα, ας με­

ταφέρουμε τη διήγηση μας και σ τ α άλλα μέρη της Α σ ί α ς ,

τα οποία δεν έχουμε ακόμη μνημονεύσει, και ειδικότερα

σ τ α μέρη της Α ρ α β ί α ς . Διότι τούτη η χ ώ ρ α βρίσκεται

μεταξύ Συρίας και Αιγύπτου και περιλαμβάνει λαούς πολ­

λούς και διάφορους. Τα προς ανατολάς, λοιπόν, μέρη κα­

τοικούν Ά ρ α β ε ς , τους οποίους ονομάζουν Ν α β α τ α ί ο υ ς , οι

Page 137: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 138: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

οποίοι νέμονται μια περιοχή που κ α τ ά το ένα μέρος είναι

έρημος και κ α τ ά το άλλο άνυδρη κι ένα μικρό μόνο μέρος

της είναι κ α ρ π ο φ ό ρ ο . Ζουν βίο ληστρικό και κάνουν επι­

δρομές σε μεγάλο μέρος της γειτονικής περιοχής που την

ληστεύουν, όντας ακαταμάχητοι στον πόλεμο. Διότι με το

να έχουν κατασκευάσει πηγάδια στη λεγόμενη άνυδρη πε­

ριοχή που τα κρατούν κρυφά από τους αλλοεθνείς, κ α τ α ­

φεύγουν σ ύ σ σ ω μ ο ι σ' ετούτη την περιοχή όπου είναι

ασφαλείς 8 0 . Γιατί αυτοί ξέρουν πού είναι κρυμμένα τα

πηγάδια και ανοίγοντας τα πίνουν άφθονο νερό, ενώ οι

αλλοεθνείς τους που τους καταδιώκουν και υποφέρουν

από έλλειψη νερού, μιας κι έχουν άγνοια τ ω ν πηγαδιών,

άλλοι χάνονται από τη δίψα, ενώ οι περισσότεροι μόλις και

μετά βίας καταφέρνουν να γυρίσουν στην πατρίδα τους. Γι '

αυτό τον λόγο, οι Α ρ α β ε ς που κατοικούν τούτη την περιο­

χή, όντας δυσμάχητοι, παραμένουν αδούλωτοι , σε καμιά

περίπτωση δεν δέχονται ξενόφερτο ηγεμόνα και ζουν δια­

τηρώντας αδιασάλευτη την ελευθερία τους. Έ τ σ ι , λοιπόν,

ούτε οι Ασσύριοι παλιά ούτε οι Μήδοι και οι Πέρσες, αλλά

ούτε και οι βασιλιάδες τ ω ν Μακεδόνων κ α τ ό ρ θ ω σ α ν να

τους υποδουλώσουν, και μολονότι οδήγησαν εναντίον τους

πολλές και μεγάλες δυνάμεις, ουδέποτε μπόρεσαν να πετύ­

χουν τον σκοπό τους. Σ τ η χ ώ ρ α τ ω ν Ν α β α τ α ί ω ν υπάρχει

και βράχος 8 1 υπερβολικά οχυρός που δεν έχει π α ρ ά μία

μόνο οδό π ρ ό σ β α σ η ς από την οποία ανεβαίνουν λίγοι λίγοι

και αποθέτουν το φορτίο τους. Υπάρχει επίσης και λίμνη

μεγάλη 8 2 που παράγει μεγάλες ποσότητες α σ φ ά λ τ ο υ , από

την οποία έχουν ουκ ολίγα έ σ ο δ α . Τούτη η λίμνη έχει

μήκος κάπου πεντακόσια στάδια και πλάτος περί τα εξή­

ντα, και το νερό της είναι τ ό σ ο δ ύ σ ο σ μ ο και πικρό που δεν

μπορεί να ζήσει μήτε ψάρι μήτε άλλο υδρόβιο ζ ώ ο . Μ ο λ ο ­

νότι εκβάλλουν σ' αυτήν ποτάμια μεγάλα και με πολύ

γλυκά νερά, αυτή με τη δυσωδία της υπερισχύει κι από

Page 139: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 140: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

το κέντρο της αναβλύζει κάθε χρόνο μ ά ζ α α σ φ ά λ τ ο υ 8 3 που

μερικές φορές ξεπερνάει σε έκταση τα τρία πλέθρα ενώ

άλλες φτάνει τα δύο. Ό τ α ν γίνεται αυτό, οι περίοικοι

βάρβαροι ονομάζουν τη μεγαλύτερη μ ά ζ α ταύρο ενώ τη

μικρότερη μ ό σ χ ο . Έ τ σ ι ό π ω ς η άσφαλτος επιπλέει στην

επιφάνεια της λίμνης, μοιάζει σε όσους τη βλέπουν α π ό

μακριά με νησί. Συμβαίνει μάλιστα να γίνεται αντιληπτό

στους ανθρώπους από είκοσι δύο μέρες πριν ότι πρόκειται

να αναβλύσει η ά σ φ α λ τ ο ς - γιατί σε α π ό σ τ α σ η πολλών

σταδίων γύρω από τη λίμνη απλώνεται μυρουδιά που τη

φέρνει ο άνεμος και κάθε τι από ασήμι, χρυσάφι ή χαλκό

χάνει την χαρακτηριστική του λάμψη, που αποκαθίσταται

ό μ ω ς ξανά, όταν συμβεί να αναβλύσει όλη η ά σ φ α λ τ ο ς , ενώ

η γ ύ ρ ω περιοχή που είναι εκτεθειμένη στην πύρα και τη

δυσωδία κάνει τους οργανισμούς τ ω ν ανθρώπων ασθενι­

κούς και ιδιαίτερα βραχύβιους. Κατάλληλες για φοινικοφυ-

τείες είναι οι περιοχές μόνο που τυχαίνει να διασχίζονται

από ποτάμια ή που διαθέτουν πηγές που παρέχουν δυνα­

τότητα άρδευσης. Σε τούτα τα μέρη, σε κάποια κοιλάδα 8 4 ,

βγαίνει και το λεγόμενο β ά λ σ α μ ο , από το οποίο έχουν πολύ

μεγάλα έσοδα, γιατί τούτο το φυτό δεν βρίσκεται πουθενά

αλλού στην οικουμένη και η φαρμακευτική του χρήση είναι

εξαιρετικά πολύτιμη για τους γιατρούς 8 5 .

49. Το μέρος της Α ρ α β ί α ς που συνορεύει με την άνυδρη

και έρημη περιοχή διαφέρει τ ό σ ο πολύ α π ' αυτήν που από

το πλήθος τ ω ν καρπών και τ ω ν άλλων αγαθών που π α ρ ά ­

γει ονομάστηκε Ευδαίμων Α ρ α β ί α . Το καλάμι και ο σχοί-

νος και κάθε άλλο α ρ ω μ α τ ι κ ό φυτό παράγονται σε μεγάλη

αφθονία, κ α θ ώ ς και γενικά κάθε είδους ευωδιές που π α ρ ά ­

γονται από φύλλα, και οι περιοχές της ξεχωρίζουν από τις

διαφορετικές μυρωδιές που βγάζει το κόμμι που στάζει

α π ' αυτά. Διότι τη σμύρνα και το προσφιλέστατο στους

Page 141: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 142: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ωραιότερα κ ο σ μ ή μ α τ α . Έ χ ε ι επίσης τέτοιο πλήθος από

κοπάδια κάθε είδους, ώ σ τ ε πολλοί λαοί που διάλεξαν να

ζουν νομαδικά διατρέφονται πολύ καλά μην έχοντας ανά­

γκη σιταριού μιας και τα κοπάδια τους προσφέρουν άφθονα

τα χρειαζούμενα. Η περιοχή της χ ώ ρ α ς που συνορεύει με

τη Συρία τρέφει επίσης πλήθος από άγρια θηρία. Π ρ ά γ μ α ­

τι, τα λιοντάρια και οι λεοπαρδάλεις εκείνης της περιοχής

είναι πολύ περισσότερα, μεγαλύτερα και πολύ πιο άγρια

από εκείνα που ζούνε στη Λιβύη [Αφρική], κι εκτός α π '

αυτά υπάρχουν και οι λεγόμενες βαβυλώνιες τίγρεις. Έ χ ε ι

επίσης ζ ώ α με διπλή φύση και μικτή όψη, από τα οποία οι

λεγόμενες στρουθοκάμηλοι, ό π ω ς δείχνει τ ' όνομα τους,

περιλαμβάνουν στη μορφή τους μίγμα χήνας και καμή­

λας. Διότι έχουν μέγεθος νεογέννητης καμήλας, κεφάλι

καλυμμένο με λεπτές τρίχες και μάτια μεγάλα και μαύρου

χ ρ ώ μ α τ ο ς , απαράλλαχτα στο σχήμα και το χ ρ ώ μ α με τα

μάτια της καμήλας. Ο λαιμός τους είναι μακρύς και το

ρύγχος τους πολύ μικρό με μυτερή απόληξη. Έχουν φτε­

ρούγες με φτερά που είναι μαλακά κι έχουν τρίχες, ενώ

στηρίζεται σε δύο πόδια δίχηλα, έτσι που φαίνεται να είναι

ταυτόχρονα και χερσαίο ζ ώ ο και πτηνό. Επειδή λ ό γ ω του

βάρους του δεν μπορεί να σηκωθεί στον αέρα και να πετά­

ξει, τρέχει ακροποδοτί με ταχύτητα πάνω σ τ ο έδαφος και,

όταν διώκεται από καβαλάρηδες, αρπάζει με τα πόδια τις

πέτρες που συναντάει και τις εκσφενδονίζει με τόση δύνα­

μη στους κυνηγούς του ώ σ τ ε πολλές φορές τους ανοίγει

σ ο β α ρ ά τ ρ α ύ μ α τ α . Ό τ α ν τύχει να περικυκλωθεί, κρύβει το

κεφάλι του σε θάμνους ή παρόμοιες κρυψώνες, όχι από

αφροσύνη ή ανοησία, ό π ω ς θεωρούν μερικοί, επειδή νομί­

ζει ότι αφού αυτό δεν βλέπει άλλους έτσι και οι άλλοι δεν

το βλέπουν, αλλά επειδή εκείνο είναι το ασθενέστερο μέρος

του σ ώ μ α τ ο ς του, φροντίζει να το προφυλάξει για να το

γλιτώσει - διότι η φύση είναι καλή δασκάλα για κάθε ζ ώ ο

Page 143: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 144: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ώ σ τ ε να διατηρεί όχι μόνο τον εαυτό του αλλά και τους

απογόνους τ ο υ , διότι με την έμφυτη αγάπη προς τη ζ ω ή

οδηγεί τις διαδοχικές γενιές σε αιώνιο κύκλο συνεχούς

ύπαρξης.

51. Εξ-άλλου, οι λεγόμενες καμηλοπαρδάλεις είναι μίγ­

μα τ ω ν δύο ζ ώ ω ν που περιλαμβάνει η ονομασία τους. Σ τ ο

μέγεθος είναι μικρότερες από τις καμήλες κι έχουν πιο

κοντό τράχηλο 8 8 , αλλά στο κεφάλι και στη διάταξη τ ω ν

ματιών είναι σχηματισμένες παρόμοια με τις λεοπαρδά­

λεις. Η καμπούρα που έχουν στη ράχη τους είναι παρεμφε­

ρής με της καμήλας, αλλά το χ ρ ώ μ α και το τ ρ ί χ ω μ α με της

λεοπάρδαλης - π α ρ ο μ ο ί ω ς , η μακριά ουρά που έχουν μιμεί­

ται τη φύση του άγριου θηρίου. Υπάρχουν επίσης και

τραγέλαφοι 8 9 και βούβαλοι και άλλα πολλά είδη ζ ώ ω ν με

διπλή μορφή που συνδυάζουν σε ένα σ ώ μ α τα χαρακτηρι­

στικά των πιο διαφορετικών ζ ώ ω ν , για τα οποία αν γρά­

φαμε αναλυτικά, θα μακρυγορούσαμε. Γιατί φαίνεται π ω ς

η περιοχή που βρίσκεται προς νότο διαπνέεται σε μεγάλο

βαθμό από τη ζωτικότατη δύναμη του ήλιου και γι' αυτό

γεννάει πολλά και ποικίλα ό μ ο ρ φ α ζ ώ α 9 0 . Για τις ίδιες

αιτίες, ά λ λ ω σ τ ε , στην Αίγυπτο γίνονται οι κορκόδειλοι

και οι ιπποπόταμοι, ενώ στην Αιθιοπία και στην έρημο

της Λιβύης πλήθος ελεφάντων, ερπετών κάθε είδους και

όλων των άλλων θηρίων και φιδιών με ξ ε χ ω ρ ι σ τ ό μέγεθος

και αγριότητα, και το ίδιο γίνεται και στην Ινδία με τους

ελέφαντες που ξεχωρίζουν για τον όγκο, το πλήθος κ α θ ώ ς

και τη δύναμη τους.

52. Σ' ετούτες, ό μ ω ς , τις χώρες δεν γεννιούνται μόνο

ζ ώ α που διαφέρουν στην όψη από την επίδραση της δύνα­

μης του ήλιου, αλλά αναφύονται και κάθε είδους πολύτιμοι

λίθοι με ξ ε χ ω ρ ι σ τ ά χ ρ ώ μ α τ α και διαφάνεια. Διότι η ορεία

Page 145: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 146: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

κρύσταλλος σχηματίστηκε από καθαρό νερό που έπηξε όχι

από το κρύο αλλά από τη δύναμη κάποιας θεϊκής φ ω τ ι ά ς

και γι' αυτό τον λόγο μένει πάντα αναλλοίωτη και παίρνει

διάφορες αποχρώσεις ανάλογα με τις αναθυμιάσεις. Τα

σμαράγδια και τα λεγόμενα βηρύλλια, που βρίσκονται

σ τ α μεταλλεία του χαλκού, παίρνουν το χ ρ ώ μ α τους επει­

δή διαποτίζονται κατά τη σύσταση τους με θειάφι, ενώ οι

χρυσόλιθοι9 1 λένε π ω ς παίρνουν το χ ρ ώ μ α τους επειδή

παράγονται από αναθυμιάσεις καπνού που προκαλεί η η­

λιακή θερμότητα. Έ τ σ ι και ο λεγόμενος ψευδόχρυσος κα­

τασκευάζεται με το θνητό πυρ, τη φ ω τ ι ά , δηλαδή, που

ανάβουν οι άνθρωποι, με την εμβάπτιση τ ω ν κρυστάλλων

σ' αυτό. Ό σ ο για τις φυσικές ιδιότητες τ ω ν « α ν θ ρ ά κ ω ν » , η

δύναμη του φ ω τ ό ς που επέδρασε κ α τ ά τη σύμπηξη τους,

λένε, συνιστά σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό και τις

διαφορές τους. Π α ρ ο μ ο ί ω ς , παίρνουν το χ ρ ώ μ α τους και τα

διάφορα είδη πουλιών, που άλλα φαίνονται ολοπόρφυρα κι

άλλα πολύχρωμα" διότι άλλα έχουν το χ ρ ώ μ α της φ ω τ ι ά ς ,

άλλα το κίτρινο του κρόκου κι άλλα το πράσινο του σ μ α ­

ραγδιού, ενώ πολλά έχουν χ ρ ώ μ α χρυσαφί, ανάλογα με το

π ώ ς πέφτει π ά ν ω τους το φ ω ς , και γενικά παρουσιάζουν

τ ό σ ο μεγάλη ποικιλία α π ο χ ρ ώ σ ε ω ν που είναι δύσκολο να

ερμηνευθεί" π ρ ά γ μ α που βλέπουμε να γίνεται και στο ου­

ράνιο τ ό ξ ο λ ό γ ω του ηλιακού φ ω τ ό ς . Α υ τ ά α κ ρ ι β ώ ς τα

φαινόμενα λαμβάνουν υπ' όψη οι φυσιολόγοι και δ ι α τ υ π ώ ­

νουν τις θεωρίες ότι η ποικιλία χ ρ ω μ ά τ ω ν τ ω ν π α ρ α π ά ν ω

οφείλεται στη θερμότητα που συνδέεται με τη δημιουργία

τους με τη συνέργια του ήλιου που είναι η πηγή τ ω ν ζ ω ή ς

όλων των ειδών. Και γενικά οι διαφορές τ ω ν α π ο χ ρ ώ σ ε ω ν

των λουλουδιών αλλά και η ποικιλία του ίδιου του εδάφους

αυτόν έχουν ως αίτιο και δημιουργό" τη δική του φυσική

ενέργεια μιμούμενες οι τέχνες τ ω ν θνητών χρωματίζουν το

κάθε αντικείμενο ποικιλοτρόπως, γενόμενες μαθήτριες

Page 147: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 148: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

τρόπον τινά της φύσης. Γιατί τα μεν χ ρ ώ μ α τ α παράγονται

από το φ ω ς , αλλά και το ά ρ ω μ α τ ω ν φρούτων, οι ιδιότητες

των χυμών τους κ α θ ώ ς και τα μεγέθη τ ω ν ζ ώ ω ν και οι

διάφορες μορφές τους αλλά και οι ιδιότητες της γης, όλα

γεννιούνται από τη θερμότητα του ήλιου που μεταδίδει τη

θαλπωρή του στην εύφορη χ ώ ρ α και το γόνιμο νερό και

γίνεται έτσι η δημιουργός της φ ύ σ ε ω ς κάθε π ρ ά γ μ α τ ο ς .

Γι ' αυτό ούτε το λευκό παριανό μάρμαρο ούτε άλλη πέτρα

θαυμαστή μπορεί να συγκριθεί με τους πολύτιμους λίθους

της Α ρ α β ί α ς με τη λαμπρή λευκότητα, το μεγάλο ειδικό

βάρος και την απαράμιλλη λειότητα που ξεπερνάει κάθε

άλλον. Και αιτία τ ω ν ιδιοτήτων του κάθε μέρους της χ ώ ­

ρας, ό π ω ς είπαμε, είναι η επίδραση του ήλιου, που με τη

θερμότητα του σκλήρυνε, με την ξηρότητα συμπίεσε και με

το φ ω ς του την λάμπρυνε.

53. Έ τ σ ι και το γένος τ ω ν πουλιών, λ ό γ ω της μεγάλης

θερμότητας που δέχτηκε, ελάφρυνε κι έγινε πετούμενο, και

από την επενέργεια του ήλιου ποικιλόχρωμο, κυρίως μά­

λιστα στις περιοχές που κείνται κ α τ ά φ α τ σ α στον ήλιο. Η

Βαβυλωνία, για παράδειγμα, τρέφει πλήθος από π α γ ώ ν ι α

διανθισμένα με χίλια χ ρ ώ μ α τ α , ενώ οι εσχατιές της Συρίας

παπαγάλους, πορφυρίωνες 9 2 και φραγκόκοττες και άλλα

είδη ζ ώ ω ν με ξ ε χ ω ρ ι σ τ ά χ ρ ώ μ α τ α και ποικίλους συνδυα­

σμούς. Ο ίδιος λόγος ισχύει και για τις άλλες περιοχές της

γης που έχουν παρόμοιο κλίμα, ό π ω ς η Ινδία και η Ερυθρά

Θ ά λ α σ σ α , κ α θ ώ ς επίσης και η Αιθιοπία και μερικά μέρη

της Λιβύης [Αφρικής]. Η ανατολική ό μ ω ς πλευρά που

είναι ευφορότερη βγάζει πιο ευγενικά και μεγάλα ζ ώ α ,

ενώ στην υπόλοιπη κάθε ζ ώ ο έχει χαρακτηριστικά και

μορφή ανάλογη με την ποιότητα του εδάφους. Το ίδιο

συμβαίνει και με τα δέντρα, οι φοίνικες της Λιβύης β γ ά ­

ζουν στεγνούς και μικρούς καρπούς, ενώ οι φοίνικες της

Page 149: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 150: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

Σ υ ρ ί α ς προς την Κ ο ί λ η Σ υ ρ ί α 9 3 ο ι λ ε γ ό μ ε ν ο ι « κ α ρ υ ω τ ο ί »

ξεχωρίζουν γ ια τη γ λ υ κ ύ τ η τ α , το μ έ γ ε θ ο ς αλλά και το

χ υ μ ώ δ ε ς των καρπών τους. Αλλά και πολύ μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο υ ς

α π ' αυτούς β λ έ π ε ι ς στην Α ρ α β ί α και τ η Β α β υ λ ω ν ί α , τ ω ν

οποίων το μ έ γ ε θ ο ς φτάνει τους έ ξ ι δακτύλους, ενώ στο

χ ρ ώ μ α άλλοι ε ίναι κ ί τ ρ ι ν ο ι σαν κυδώνια, άλλοι σκουροκόκ-

κινοι και μ ε ρ ι κ ο ί έχουν το χ ρ ώ μ α τ η ς πορφύρας, ώ σ τ ε μ '

αυτούς να χ α ί ρ ε τ α ι το μ ά τ ι και ταυτόχρονα να α π ο λ α μ β ά ­

νει η γ ε ύ σ η . Οι κ ο ρ μ ο ί των φοινίκων υψώνονται ψηλά στον

αέρα και η επιφάνεια τους ε ίναι λεια μ έ χ ρ ι την κ ο ρ υ φ ή .

Μολονότι όλοι έχουν φύλλα στην κορυφή, διαφέρουν μ ε τ α ­

ξύ τους ως προς τη δ ι ά τ α ξ η του φυλλώματος" σε άλλους οι

κλάδοι απλώνονται σε π λ ή ρ η κύκλο και στη μ έ σ η , σαν να

έ χ ε ι σκάσει ο φλοιός, π ρ ο β ά λ ε ι ο καρπός σαν τ σ α μ π ί , σε

άλλους το φύλλωμα στην κορυφή γ έ ρ ν ε ι προς τη μ ια μ ε ρ ι ά

σε σ χ ή μ α λύχνου 9 4 που τ ρ ε μ ο σ β ύ ν ε ι , ενώ σε μ ε ρ ι κ ο ύ ς οι

κλάδοι γέρνουν και προς τ ι ς δυο μ ε ρ ι έ ς και μ ' αυτή τη

δ ι π λ ή δ ι ά τ α ξ η το φύλλωμα μ ο ι ά ζ ε ι με στεφάνι γ υ ρ ω από

τον κ ο ρ μ ό , παρουσιάζοντας έ τ σ ι γραφικό θέαμα.

54. Ο λ ό κ λ η ρ η η πλευρά τ η ς Α ρ α β ί α ς προς τον νότο

ονομάζεται Ε υ δ α ί μ ω ν Α ρ α β ί α , ενώ τα ενδότερα τα κ α τ έ ­

χουν πλήθος νομάδων Α ρ ά β ω ν που π ρ ο τ ί μ η σ α ν να ζουν σε

σκηνές . Αυτοί βόσκουν μ ε γ ά λ α κοπάδια ζώων κ α ι φτ ιά­

χνουν τους κ α τ α υ λ ι σ μ ο ύ ς τους σε απέραντες π ε δ ι ά δ ε ς . Η

π ε ρ ι ο χ ή ανάμεσα σ ' αυτή και στην Ευδαίμονα Α ρ α β ί α ε ίναι

έ ρ η μ η και άνυδρη, όπως ε ι π ώ θ η κ ε και πιο πριν 9 5 . Ε ν ώ τα

μ έ ρ η τ η ς Α ρ α β ί α ς που βρίσκονται προς τη δύση διασχί­

ζονται από α μ μ ώ δ ε ι ς πεδιάδες έ κ τ α σ η ς απέραντης, στ ις

οποίες όσοι ταξιδεύουν προσανατολλίζονται , όπως οι ναυ­

τ ι κ ο ί στη θάλασσα, μ ε τον α σ τ ε ρ ι σ μ ό των ά ρ κ τ ω ν . Τ ο

υπόλοιπο μέρος τ η ς Α ρ α β ί α ς , προς τ η μεριά τ η ς Σ υ ρ ί α ς

είναι γ ε μ ά τ ο γ ε ω ρ γ ο ύ ς και κ ά θ ε λογής εμπόρους, ο ι οποίοι

Page 151: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 152: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

μ ε την ε π ο χ ι κ ή α ν τ α λ λ α γ ή των ε μ π ο ρ ε υ μ ά τ ω ν ανάμεσα

στις δυο χ ώ ρ ε ς εξασφαλίζουν εν αφθονία τα χ ρ ή σ ι μ α ε ί δ η

που σπανίζουν στη μια ή στην άλλη χώρα. Η Α ρ α β ί α που

κ ε ί τ α ι προς τον ωκεανό β ρ ί σ κ ε τ α ι πάνω από την Ε υ δ α ί μ ο -

να κ α ι , κ α θ ώ ς δ ι α σ χ ί ζ ε τ α ι από πολλούς και μ ε γ ά λ ο υ ς πο­

ταμούς, κάνει πολλούς τόπους να λιμνάζουν και να σ χ η μ α ­

τίζουν απέραντα έ λ η . Με τα νερά που φέρνουν τα π ο τ ά μ ι α

και με τ ' άλλα που συγκεντρώνονται από τ ι ς β ρ ο χ έ ς του

καλοκαιριού,, αρδεύουν μ ε γ ά λ ε ς ε κ τ ά σ ε ι ς και παίρνουν δι­

π λ ή σοδειά. Τ ο ύ τ ο ς ο τόπος τ ρ έ φ ε ι και α γ έ λ ε ς ε λ ε φ ά ν τ ω ν

και άλλα τ ε ρ ά σ τ ι α χερσαία θηρία και ζώα δίμορφα με

ιδ ιότυπες ό ψ ε ι ς , καθώς ε π ί σ η ς και πλήθος ο ι κ ι α κ ώ ν ζώων

όλων τ ω ν ε ιδών, μα κ υ ρ ί ω ς βόδια και πρόβατα με π λ α τ ι έ ς

και π α χ ι έ ς ουρές. Τ ρ έ φ ε ι ε π ί σ η ς κ α ι πάρα πολλά και δια­

φορετικά μ ε τ α ξ ύ τους ε ί δ η κ α μ ή λ ω ν , ά τ ρ ι χ ε ς και δασύτρι-

χες και με διπλό κ ύ ρ τ ω μ α στη ρ ά χ η , που γ ι ' αυτό ονομά­

ζονται « δ ί τ υ λ ο ι » 9 6 , από τ ι ς οποίες άλλες δίνουν γάλα κ α ι

κρέας φ α γ ώ σ ι μ ο , εξασφαλίζοντας στους κατοίκους άφθονη

τ ρ ο φ ή , κι άλλες, που έχουν μ ά θ ε ι να μεταφέρουν φορτίο

στη ράχη τους, μπορούν να κουβαλήσουν και δέκα

μ έ δ ι μ ν ο υ ς 9 7 σ ι τ ά ρ ι ή να βαστάξουν και π έ ν τ ε ανθρώπους

ξαπλωμένους σε κ λ ί ν η , ενώ άλλες, που είναι· λ ε π τ ο κ α μ ω -

μένες κι έχουν κοντά πόδια, ε ίναι οι δρομάδες που διανύουν

μ ε γ ά λ ε ς αποστάσεις και χ ρ η σ ι μ ε ύ ο υ ν κυρίως γ ι α τ ι ς οδοι-

πορίες μέσα από άνυδρες και έ ρ η μ ε ς ε κ τ ά σ ε ι ς . Τα ίδια ζώα

οδηγούνται κ α ι στ ις μ ά χ ε ς και έχουν στη ράχη τους δύο

τοξότες που κάθονται π λ ά τ η με π λ ά τ η " α π ' αυτούς ο ένας

α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ε ι τους εχθρούς που ε π ι τ ί θ ε ν τ α ι από μ π ρ ο σ τ ά ,

ενώ ο άλλος αποκρούει εκείνους που τους καταδιώκουν από

π ί σ ω . Γ ι α την Α ρ α β ί α , λοιπόν, και τ α προϊόντα τ η ς , μ ο ­

λονότι π α ρ α μ ι λ ή σ α μ ε , αναφέραμε πολλά και ευχάριστα γ ια

τους φ ι λ ο μ α θ ε ί ς .

Page 153: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 154: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

55. Γ ι α το νησί που ανακαλύφθηκε στον ωκεανό προς

τον νότο κ α ι γ ι α τους μύθους που λ έ γ ο ν τ α ι γ ι ' αυτό θα

α π ο π ε ι ρ α θ ο ύ μ ε τ ώ ρ α να μ ι λ ή σ ο υ μ ε εν συντομία, ε κ θ έ τ ο ­

ντας από την αρχή με α κ ρ ί β ε ι α τ ι ς α ι τ ί ε ς που οδήγησαν

στην ανακάλυψη τ ο υ . Ή τ α ν κάποιος Ι ά μ β ο υ λ ο ς 9 8 , που από

παιδί ε ί χ ε αφοσιωθεί σ τ η μ ό ρ φ ω σ η αλλά μ ε τ ά τον θάνατο

του πατέρα τ ο υ , που ήταν έ μ π ο ρ ο ς , ε π ι δ ό θ η κ ε κι ο ίδιος

στο ε μ π ό ρ ι ο . Ε ν ώ ανέβαινε, λοιπόν, προς την α ρ ω μ α τ ο φ ό -

ρο π ε ρ ι ο χ ή τ η ς Α ρ α β ί α ς 9 9 , έ π ε σ ε μ α ζ ί με τους συντρόφους

του στα χέρια λ η σ τ ώ ν . Σ τ η ν α ρ χ ή , αυτός μ α ζ ί μ ' έναν άλλο

που α ι χ μ α λ ω τ ί σ τ η κ ε μ α ζ ί τ ο υ , ορίστηκαν βοσκοί, αλλά

στη συνέχεια έπεσαν ξανά σε χέρια Α ι θ ι ό π ω ν λ η σ τ ώ ν

που τους πήγαν στα παράλια τ η ς Α ι θ ι ο π ί α ς . Σ κ ο π ό ς τ η ς

αρπαγής ήταν να τους χρησιμοποιήσουν γ ια τον κ α θ α ρ μ ό

τ η ς χώρας, ε π ε ι δ ή ήταν αλλοεθνε ίς . Δ ι ό τ ι ήταν έ θ ι μ ο των

ε κ ε ί κ α τ ο ί κ ω ν τ η ς Α ι θ ι ο π ί α ς , που τους ε ί χ ε παραδοθεί από

τα αρχαία χρόνια και το ε ίχαν ε π ι κ υ ρ ώ σ ε ι οι θεοί με

χ ρ η σ μ ο ύ ς , από ε ί κ ο σ ι γ ε ν ι έ ς , από εξακόσια, δ η λ α δ ή , χρό-

vta, αν η γενιά λ ο γ α ρ ι α σ τ ε ί τ ρ ι ά ν τ α . Κ α θ ώ ς θα γ ινόταν ο

καθαρμός μ έ σ ω των δύο αντρών, ε ί χ ε κ α τ α σ κ ε υ α σ τ ε ί γ ι '

αυτούς πλοιάριο αντ ίστοιχο στο μ έ γ ε θ ο ς και στερεό ώ σ τ ε

να α ν τ έ χ ε ι στ ις τ ρ ι κ υ μ ί ε ς τ η ς θάλασσας και να μ π ο ρ ε ί να

κ υ β ε ρ ν ι έ τ α ι εύκολα από δυο μόνο ανθρώπους. Έ β α λ α ν

μέσα τ ρ ο φ ή ίκανή να σ υ ν τ η ρ ή σ ε ι δυο ανθρώπους ε π ί έ ξ ι

μήνες κι αφού ε π ι β ί β α σ α ν τους δυο άντρες, τους πρόσταξαν

ν ' ανοιχτούν στο π έ λ α γ ο ς , σύμφωνα με τον χ ρ η σ μ ό . Τ ο υ ς

διέταξαν, ε π ί σ η ς , να πλεύουν προς τον νότο, δ ι ό τ ι θα έφτα­

ναν σ' ένα ε υ τ υ χ ι σ μ έ ν ο νησί με πράους ανθρώπους, όπου θα

ζούσαν μακάρια. Με τον ίδιο τ ρ ό π ο , και ο δικός τους λαός,

έλεγαν, ε π ρ ό κ ε ι τ ο να απολαύσει εξακόσια χρόνια ε ι ρ η ν ι κ ή ς

και ε υ τ υ χ ι σ μ έ ν η ς ζωής, αν οι α π ε σ τ α λ μ έ ν ο ι έφταναν σώοι

στο νησί . Αν όμως φοβηθούν την απεραντοσύνη του πελά­

γους και γυρίσουν π ί σ ω , θα υποστούν τ ι ς μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ε ς

Page 155: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 156: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

τ ι μ ω ρ ί ε ς ως α σ ε β ε ί ς κ α ι υ π α ί τ ι ο ι κακών ολόκληρου του

λαού. Λ έ ν ε , λοιπόν, π ω ς οι Α ι θ ί ο π ε ς έκαναν μ ε γ ά λ ο π α ν η ­

γ ύ ρ ι στην παραλία κι αφού πρόσφεραν μ ε γ α λ ο π ρ ε π ε ί ς θυ­

σίες, στεφάνωσαν τους ε ξ ε ρ ε υ ν η τ έ ς που θα έκαναν τον

καθαρμό του λαού και τους ε ξ α π έ σ τ ε ι λ α ν . Α υ τ ο ί , αφού

διέπλευσαν πέλαγος μ ε γ ά λ ο και θαλασσοδάρθηκαν επί τ έ σ ­

σερις μ ή ν ε ς , προσέγγ ισαν στο νησί γ ια το οποίο τους ε ίχαν

μ ι λ ή σ ε ι , του οποίου το σχήμα ήταν στρογγυλό και η π ε ρ ί ­

μ ε τ ρ ο ς έφτανε τα π έ ν τ ε χ ι λ ι ά δ ε ς στάδια.

56. Κ α θ ώ ς πλησίαζαν το νησί, μ ε ρ ι κ ο ί από τους ντό­

πιους β γ ή κ α ν να τους προϋπαντήσουν.και να οδηγήσουν το

σκάφος σ τ η στεριά, ενώ οι υπόλοιποι μ α ζ ε ύ τ η κ α ν κατά­

π λ η κ τ ο ι από την ά φ ι ξ η των ξένων, τους φέρθηκαν με

ε π ι ε ί κ ι α και μοιράστηκαν μ α ζ ί τους τα αναγκαία που πα­

ρ ή γ α γ ε ο τόπος τους. Οι κ ά τ ο ι κ ο ι δε του νησιού διαφέρουν

κατα πολύ τόσο στα χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ά του σ ώ μ α τ ο ς όσο κ α ι

στους τρόπους από τους ανθρώπους στα δικά μας μ έ ρ η .

Έ χ ο υ ν όλοι παραπλήσια σ ω μ α τ ι κ ή δ ι ά π λ α σ η , ενώ στο

ύψος ξεπερνούν τους τ έ σ σ ε ρ ι ς π ή χ ε ι ς και τα κόκαλα του

κορμιού τους έχουν την ικανότητα να λυγίζουν κ ά μ π ο σ ο

και π ά λ ι να ισιώνουν, όπως τα νευρώδη μ έ ρ η . Το σ ώ μ α

τους είναι υ π ε ρ β ο λ ι κ ά μεν απαλό αλλά πολύ πιο α κ μ α ί α

α π ' ό,τι σε μας, γ ι α τ ί αν αδράξουν κ ά τ ι στα χέρια τους,

κανείς δεν μ π ο ρ ε ί να το αποσπάσει από τη λ α β ή των

δαχτύλων τους. Τ ρ ί χ ε ς δεν έχουν πουθενά στο σ ώ μ α

τους, ε κ τ ό ς από το κ ε φ ά λ ι , τα φρύδια και τα βλέφαρα,

κ α θ ώ ς και το π η γ ο ύ ν ι , τα υπόλοιπα μ έ ρ η του σ ώ μ α τ ο ς

είναι τόσο λεία που δεν δ ι α κ ρ ί ν ε τ α ι το π α ρ α μ ι κ ρ ό χνούδι .

Έ χ ο υ ν ε π ί σ η ς ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ή ομορφιά και κ α λ λ ί γ ρ α μ μ α σώ­

ματα. Ο ακουστικός τους πόρος ε ίναι πολύ πιο ανοιχτός

α π ' ό,τι σε μας κι έχουν α ν α π τ υ χ θ ε ί σ ' αυτούς ε κ β λ α σ τ ή -

σεις σαν ε π ι γ λ ω τ τ ί δ ε ς . Έ χ ο υ ν ε π ί σ η ς κ ι ένα ι δ ί ω μ α σ τ η

Page 157: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 158: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

γλώσσα τους, που είναι έργο τ η ς φύσης εκ γ ε ν ε τ ή ς αλλά

ταυτόχρονα κ α ι α π ο τ έ λ ε σ μ α ε π ι ν ο η τ ι κ ή ς ά σ κ η σ η ς , γ ι α τ ί η

γλώσσα τους ε ίναι δ ι π λ ή ως ένα σ η μ ε ί ο , αλλά ε κ ε ί ν ο ι

συνεχίζουν τη δ ι α ί ρ ε σ η και πιο μέσα, ώ σ τ ε να γ ί ν ε τ α ι

δ ι π λ ή μ έ χ ρ ι τ η ρίζα. Γ ι ' αυτό και αποδίδουν πολύ μ ε γ ά λ η

π ο ι κ ι λ ί α φθόγγων και μ ι μ ο ύ ν τ α ι όχι μόνο κάθε ανθρώπινη

λαλιά αλλά κ α ι την πολυφωνία των πουλιών κ α ι γ ε ν ι κ ά

βγάζουν πάσης φύσεως ήχους. Τ ο πιο κ α τ α π λ η κ τ ι κ ό α π '

όλα είναι ότ ι μπορούν να συνομιλούν ταυτόχρονα με δύο

που έ τ υ χ ε να συναντήσουν, να απαντούν σε ε ρ ω τ ή σ ε ι ς κ α ι

να συζητούν άνετα ανάλογα με την π ε ρ ί σ τ α σ η , γ ι α τ ί με τη

μ ια π τ υ χ ή τ η ς γ λ ώ σ σ α ς συζητούν με τον ένα, ενώ με τ η ν

άλλη με τον ίδιο τρόπο συνομιλούν με τον άλλο. Το κ λ ί μ α

τους ε ίναι ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ά εύκρατο, ο>ς να κατοικούν στον ι σ η ­

μερινό, και δεν τους ενοχλούν μ ή τ ε καύσωνες μ ή τ ε κρύα.

Κ α ι τα φρούτα στη χώρα τους ωριμάζουν όλο τον χρόνο,

I ·. I '100 οπως λ ε ε ι και ο π ο ι η τ ή ς ,

Το φρέσκο αχλάδι δ ι α δ έ χ ε τ α ι το μ α ρ α μ έ ν ο , το μ ή λ ο

α ν τ ι κ α θ ι σ τ ά το μ ή λ ο

το σταφύλι άλλο σταφύλι και το σύκο άλλο σύκο.

Σ ' αυτούς η μέρα είναι πάντα ίση με τη νύχτα και το

μ ε σ η μ έ ρ ι κανένα α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο δεν ρ ίχνε ι σκιά, γ ι α τ ί ο ήλιος

β ρ ί σ κ ε τ α ι κατακόρυφα από πάνω.

57. Ζ ο ύ ν ε κατά γ έ ν η κ α ι κατά ομάδες και κ ά θ ε τ έ τ ο ι α

ομάδα συγγενών δεν α ρ ι θ μ ε ί πάνω από τ ε τ ρ α κ ό σ ι ο υ ς . Ό λ ο ι

αυτοί διαβιούν σε λ ι β ά δ ι α , όπου η γη τους π α ρ έ χ ε ι άφθονη

τροφή για να ζήσουν. Η ευφορία του νησιού και η ευκρασία

του κ λ ί μ α τ ο ς κάνουν να παράγονται τροφές αυτοφυείς σε

π ο σ ό τ η τ ε ς πολύ μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ε ς α π ' όσες απαιτούνται γ ια τ ι ς

ανάγκες των κ α τ ο ί κ ω ν . Φ ύ ο ν τ α ι , γ ια π α ρ ά δ ε ι γ μ α , άφθονα

Page 159: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 160: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

κ α λ ά μ ι α που παράγουν καρπό πολύ, παρόμοιο με το λευκό

ρ ό β ι 1 0 1 . Τ ο ύ τ ο τον κ α ρ π ό , αφού τον συλλέξουν, τον μ ο υ ­

σκεύουν σε ζεστό νερό, μ έ χ ρ ι να φουσκώσει κ α ι να φ τ ά σ ε ι

σε μ έ γ ε θ ο ς αυγού π ε ρ ι σ τ ε ρ ι ο ύ , έ π ε ι τ α τον σπάζουν κ α ι τον

τρίβουν με τ έ χ ν η και πλάθουν με τα χέρια άρτους, τους

οποίους ψήνουν και τ ρ ώ ν ε , που είναι ν ο σ τ ι μ ό τ α τ ο ι . Υ π ά ρ ­

χουν, ε π ί σ η ς , κ α ι άφθονες π η γ έ ς υδάτων, που άλλα είναι

θερμά και κ α τ ά λ λ η λ α γ ια λουτρά που ξεκουράζουν και

άλλα ψυχρά με ξ ε χ ω ρ ι σ ή γ λ υ κ ύ τ η τ α που έχουν τη δύναμη

να συντελούν στην υγε ία των ανθρώπων. Οι κ ά τ ο ι κ ο ι δε ί­

χνουν ε π ι μ έ λ ε ι α γ ια κ ά θ ε κλάδο γ ν ώ σ η ς αλλά κ υ ρ ί ω ς γ ια

την αστρολογία - τα γ ρ ά μ μ α τ α που χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ ν ε ίναι

ε ίκοσι οκτώ τον αριθμό ως π ρ ο ς . τ η ν αξία των φ θ ό γ γ ω ν ,

αλλά οι χ α ρ α κ τ ή ρ ε ς τους ε ίναι μόνο ε π τ ά , όπου ο καθένας

τους μ ε τ α σ χ η μ α τ ί ζ ε τ α ι μ ε τ έ σ σ ε ρ ι ς δ ιαφορετικούς τ ρ ό ­

πους. Ό τ α ν γράφουν, δεν παραθέτουν τα γ ρ ά μ μ α τ α σ τ η

σειρά, όπως ε μ ε ί ς , αλλά κ ά θ ε τ α , από πάνω προς τα κά­

τ ω . Ο ι άνθρωποι ε κ ε ί ε ίναι ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ά μ α κ ρ ό β ι ο ι , φτάνουν

να ζουν και εκατόν πενήντα χρόνια, χ ω ρ ί ς να αρρωσταίνουν

ως επί το π λ ε ί σ τ ο ν . Αν κάποιος α π ο κ τ ή σ ε ι αναπηρία ή

γεν ικά έ χ ε ι κάποιο ε λ ά τ τ ω μ α στο σώμα, τον αναγκά­

ζουν, σύμφωνα με αυστηρότατο νόμο, να τ ε ρ μ α τ ί σ ε ι μόνος

του τη ζ ω ή τ ο υ . Τ π ά ρ χ ε ι ε π ί σ η ς το έ θ ι μ ο σ ' αυτούς να ζουν

μ έ χ ρ ι έναν ορισμένο αριθμό ετών κ α ι άμα τον σ υ μ π λ η ρ ώ ­

σουν, να φεύγουν εκουσίως α π ' τον κόσμο μ' έναν παράξενο

τ ρ ό π ο ' στη χώρα τους φυτρώνει ένα βοτάνι ιδότυπο, που

όταν κ ο ι μ η θ ε ί κάποιος πάνω τ ο υ , ανεπαίσθητα κ α ι σ ιγά

σιγά π έ φ τ ε ι σε ύπνο και π ε θ α ί ν ε ι .

58. Τ ι ς γ υ ν α ί κ ε ς δεν τ ι ς παντρεύονται αλλά τ ι ς έχουν

κοινές και τα παιδιά που γεννιούνται τα μεγαλώνουν από

κοινού και τα αγαπούν εξ ίσου όλα. Ό τ α ν είναι νήπια, οι

γυναίκες που τα θηλάζουν τα συναλλάζουν συχνά, γ ι α να

Page 161: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 162: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

μην μπορούν οι μ η τ έ ρ ε ς να γνωρίζουν τα δικά τους. Κ α τ ά

συνέπεια, μ ι α ς και δεν δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ι μ ε τ α ξ ύ τους αντι­

θέσεις , ζούν χ ω ρ ί ς κοινωνικές αναστατώσεις έχοντας την

ομόνοια ύ ψ ι σ τ η α ρ ε τ ή . Σ ' αυτούς υπάρχουν και ζώα, που

είναι μ ι κ ρ ά μεν στο μ έ γ ε θ ο ς αλλά παράδοξα στη φύση τ ω ν

σ ω μ ά τ ω ν και σ τ η δύναμη του α ί μ α τ ο ς - δ ιότ ι το σ χ ή μ α τους

είναι στρογγυλό και μοιάζουν πάρα πολύ με τ ι ς χ ε λ ώ ν ε ς ,

ενώ η επιφάνεια τους σ η μ α δ ε ύ ε τ α ι χ ι α σ τ ί με δυο κ ί τ ρ ι ν ε ς

γ ρ α μ μ έ ς που στ ις άκρες τ η ς κ α θ ε μ ι ά ς υπάρχε ι μ ά τ ι και

σ τ ό μ α ' έ τ σ ι , βλέπουν μ ε τέσσερα μ ά τ ι α και τ ρ ώ ν ε μ ε

ισάριθμα σ τ ό μ α τ α που συγκεντρώνουν τ ι ς τροφές σε έναν

φάρυγγα μέσα από τον οποίο καταπίνονται και συρρέουν

όλες σε ένα στομάχι" π α ρ ο μ ο ί ω ς και τα σπλάχνα κ α ι τα

υπόλοιπα ε σ ω τ ε ρ ι κ ά όργανα είναι μονά. Κ ά τ ω και ολόγυρα

από την π ε ρ ι φ έ ρ ε ι α έχουν πόδια πολλά, με τα οποία μ π ο ­

ρούν να πορεύονται προς όποια κατεύθυνση θέλουν. Ό σ ο

γ ια το αίμα τούτου του ζώου έ χ ε ι δύναμη θ α υ μ α σ τ ή , γ ι α τ ί

κολλάει α μ έ σ ω ς κ ά θ ε ζωντανό μ έ λ ο ς του σ ώ μ α τ ο ς που

αποκόπηκε" ακόμα και χ έ ρ ι να αποκοπεί ή ό,τι άλλο πα­

ρόμοιο, με το αίμα αυτό κολλάει π ά λ ι , αρκεί η τ ο μ ή να

είναι π ρ ό σ φ α τ η , το ίδιο ισχύει και γ ια τα υπόλοιπα μ έ ρ η

του σώμαχος που δεν συνδέονται με ζ ω τ ι κ ά μ έ ρ η του

οργανισμού που κρατούν το άτομο σ τ η ζ ω ή . Κ ά θ ε ομάδα

κατοίκων ε κ τ ρ έ φ ε ι ένα πτηνό μ ε γ ά λ ο υ μ ε γ έ θ ο υ ς και ιδ ιαί­

τ ε ρ η ς φύσης, μ έ σ ω του οποίου δοκιμάζουν τα νήπια γ ι α να

διαπιστώσουν τ ι ς ψ υ χ ι κ έ ς τους διαθέσεις" παίρνουν τα

β ρ έ φ η πάνω στα πουλιά και κ α θ ώ ς αυτά π ε τ ά ν ε , όσα

αντέχουν την εναέρια π τ ή σ η τα μεγαλώνουν, ενώ όσα ζα­

λιστούν και τρομάξουν τα ρίχνουν κ ά τ ω , γ ι α τ ί ούτε πολύ

καιρό π ρ ό κ ε ι τ α ι να ζήσουν ούτε διαθέτουν άλλες α ξ ι ό λ ο γ ε ς

ψ υ χ ι κ έ ς ι δ ι ό τ η τ ε ς . Σ ε κ ά θ ε ομάδα, πάντα, έ χ ε ι ο π ρ ε σ β ύ ­

τερος την α ρ χ η γ ί α , σαν να ήταν β α σ ι λ ι ά ς , κ α ι σ' αυτόν

υπακούουν όλοι. Ό τ α ν ο π ρ ώ τ ο ς σ υ μ π λ η ρ ώ σ ε ι τα εκατόν

Page 163: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 164: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

πενήντα χρόνια κ α ι σύμφωνα με τον νόμο τ ε ρ μ α τ ί σ ε ι τη

ζ ω ή τ ο υ , τον δ ι α δ έ χ ε τ α ι στην α ρ χ η γ ί α ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο ς μ ε τ ά

απ ' αυτόν. Η θάλασσα γύρω από το νησί έ χ ε ι ισχυρά

ρεύματα και π ρ ο κ α λ ε ί μ ε γ ά λ η ά μ π ω τ η και π λ η μ μ υ ρ ί δ α ,

ενώ η γ ε ύ σ η τ η ς ε ίναι γ λ υ κ ι ά . Α π ό τ ' αστέρια του δικού

μας ουρανού οι ά ρ κ τ ο ι και πολλά άλλα δεν φαίνονται π ο τ έ .

Τ ο ύ τ α τα νησιά ε ίναι ε π τ ά , παραπλήσια σε μ έ γ ε θ ο ς και σε

ίσες αποστάσεις το ένα από το άλλο, και όλα έχουν τα ίδια

έ θ ι μ α και τους ίδιους νόμους.

59. Ό λ ο ι όσοι κατοικούν σ' αυτά, μολονότι δ ιαθέτουν

άφθονες και αυτοφυείς τροφές, δεν ε π ι δ ί δ ο ν τ α ι στις απο­

λαύσεις χ ω ρ ί ς π ε ρ ι ο ρ ι σ μ ό , αλλά ε π ι δ ι ώ κ ο υ ν τ η λ ι τ ό τ η τ α

και παίρνουν όση τ ρ ο φ ή τους αρκεί" το κρέας κι όλες τ ι ς

άλλες τροφές τ ι ς ψήνουν ή τ ι ς βράζουν με νερό και τ ι ς

μαγειρεύουν οι ίδ ιο ι , κι όλα τα άλλα φ α γ η τ ά που έχουν

επινοήσει ο ι μ ά γ ε ι ρ ο ι με τα κ α ρ υ κ ε ύ μ α τ α και τ ι ς σάλτσες

τα αγνοούν π α ν τ ε λ ώ ς . Ως θεούς σέβονται το άπειρο που

π ε ρ ι έ χ ε ι τα πάντα, τον ήλιο και γ ε ν ι κ ά όλα τα ουράνια

σ ώ μ α τ α . Ψαρεύουν με ποικίλους τρόπους κάθε είδους ψά­

ρια και πιάνουν ουκ ολίγα από τα πουλιά. Σ τ ο ν τόπο τους

φύεται από μόνο του πλήθος οπωροφόρων δέντρων, κ α θ ώ ς

και ελ ιές και α μ π έ λ ι α , α π ' όπου φτιάχνουν άφθονο λάδι κ α ι

κρασί. Ε π ί σ η ς κ α ι φίδια τ ε ρ ά σ τ ι α σε μ έ γ ε θ ο ς , που ό μ ω ς

δεν πειράζουν τους ανθρώπους, που έχουν κρέας φ α γ ώ σ ι μ ο

ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ή ς ν ο σ τ ι μ ι ά ς . Τα ρούχα τους τα κατασκευάζουν οι

ίδιοι από κ ά τ ι κ α λ ά μ ι α που έχουν μέσα ένα χνούδι λ α μ π ε ρ ό

και μαλακό, που το μαζεύουν, το ανακατεύουν με σ π α σ μ έ ­

να θαλάσσια όστρακα και κατασκευάζουν θαυμάσια πορφυ­

ρά ενδύματα. Ό σ ο γ ια τα ζώα του νησιού έχουν τόσο

ι δ ι α ί τ ε ρ ε ς φύσεις που καταντάνε α π ί σ τ ε υ τ α . Τα πάντα

που αφορούν την δ ίαιτα τους έχουν ο ρ ι σ μ έ ν η τ ά ξ η , γ ι α τ ί

δεν παίρνουν όλοι την ίδια ταυτόχρονα τροφή" έχουν ορίσε ι

Page 165: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 166: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

ορισμένες η μ έ ρ ε ς που τ ρ ώ ν ε ψάρια, άλλες πουλιά κι άλλες

κρέας από χερσαία ζώα, ενώ ά λ λ ο τ ε τ ρ ώ ν ε ε λ ι έ ς και γ ε ύ ­

ματα λ ι τ ό τ α τ α . Ε ν α λ λ ά ξ υπηρετούν οι μεν τους δε, άλλοι

ψαρεύουν, άλλοι ε ίναι τ ε χ ν ί τ ε ς , άλλοι ασχολούνται μ ε τ ι ς

υπόλοιπες χ ρ ή σ ι μ ε ς δουλειές και άλλοι, ε κ τ ό ς από τους

πολύ γέρους, υπηρετούν ε κ π ε ρ ι τ ρ ο π ή ς την ομάδα. Σ τ ι ς

γ ι ο ρ τ έ ς και στα συμπόσια απαγγέλλουν και ψέλνουν ύ­

μνους και ε γ κ ώ μ ι α προς τους θεούς, κυρίως μ ά λ ι σ τ α προς

τον ή λ ι ο , από τον οποίο ονόμασαν τα νησιά τους και τους

ίδιους. Θάβουν τους νεκρούς τους στην ά μ μ ο , όταν γ ί ν ε τ α ι

ά μ π ω τ η , ώ σ τ ε κατά την π λ η μ μ υ ρ ί δ α να χ ω θ ε ί ακόμα

περισσότερο ο τόπος. Τα δε κ α λ ά μ ι α , α π ' όπου παίρνουν

τον καρπό τ η ς τροφής τους, λένε π ω ς έχουν πάχος μ ι α

σ π ι θ α μ ή και αυξάνουν μ ε τ η γ έ μ ι σ η του φ ε γ γ α ρ ι ο ύ , ενώ

μ ε ι ώ ν ο ν τ α ι ανάλογα με τη χ ά σ η . Όσο γ ια το νερό τ ω ν

θ ε ρ μ ώ ν π η γ ώ ν ε ίναι γλυκό κ α ι υγ ιε ινό κ α ι τ έ τ ο ι ο που

δ ι α τ η ρ ε ί πάντα τη θερμοκρασία του χωρίς π ο τ έ να ψ ύ χ ε ­

τ α ι , εκτός αν α ν α κ α τ ε υ τ ε ί με κρύο νερό ή κρασί.

60. Αφού έμειναν ε π τ ά χρόνια σ' εκείνο τον λαό ο Ι ά μ -

βουλος και ο σύντροφος τ ο υ , τους έδιωξαν δια τ η ς β ί α ς , ως

κακούργους κ α ι ανθρώπους με κ α κ ή ανατροφή κ α ι συνή­

θ ε ι ε ς . Ε τ ο ί μ α σ α ν , λοιπόν, π ά λ ι το πλοιάριο, κ α θ ώ ς ανα­

γ κ ά σ τ η κ α ν να φύγουν, κι αφού έβαλαν μέσα τροφές τ α ξ ί -

δευψαν για περισσότερο απο τ έ σ σ ε ρ ι ς μ ή ν ε ς . Σ τ ο τ έ λ ο ς ,

εξόκειλαν στις α μ μ ο υ δ ε ρ έ ς και ε λ ώ δ ε ι ς α κ τ έ ς τ η ς Ινδίας. Ο

ένας έχασε τη ζ ω ή του στα κ ύ μ α τ α , αλλά ο Ι ά μ β ο υ λ ο ς

κ α τ ά φ ε ρ ε να π λ η σ ι ά σ ε ι σε κάποιο χ ω ρ ι ό , όπου οι ν τ ό π ι ο ι

τον οδήγησαν στον βασιλ ιά τ η ς πόλης Π α λ ί β ο θ ρ α , που

α π έ χ ε ι από τη θάλασσα πολλές η μ έ ρ ε ς πορεία. Ο β α σ ι ­

λιάς, που έ τ υ χ ε να ε ίναι φιλέλληνας και να έ χ ε ι π α ι δ ε ί α ,

επεφύλαξε στον Ι ά μ β ο υ λ ο εγκάρδια υποδοχή. Τ ε λ ι κ ά , π έ ­

ρασε με σ χ ε τ ι κ ή ασφάλεια π ρ ώ τ α στην Π ε ρ σ ί α κ ι ύστερα

Page 167: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ

Page 168: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΒΙΒΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΑ

έφτασε σώος στην Ε λ λ ά δ α . Ο Ι ά μ β ο υ λ ο ς έκρινε πως όλα

τούτα ά ξ ι ζ ε τον κόπο να καταγραφούν κι έ τ σ ι πρόσθεσε

ουκ ολίγα στοιχε ία γ ια την Ινδία που όλοι οι άλλοι τα

αγνοούσαν. Ό σ ο γ ια μας, αφού ε κ π λ η ρ ώ σ α μ ε την υπόσχε­

ση που δ ώ σ α μ ε στην α ρ χ ή , κ λ ε ί ν ο υ μ ε εδώ τούτο το β ι β λ ί ο .

Page 169: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

1. Ο σημερινός ποταμός Δ ο ν .

2. Ο Κ τ η σ ί α ς ήταν π ε ρ ί φ η μ ο ς Έ λ λ η ν α ς γ ι α τ ρ ό ς και ιστο­

ρικός, σύγχρονος του Ι π π ο κ ρ ά τ η , που καταγόταν από την

Κ ν ί δ ο , και ήταν γ ιατρός στον στρατό του Κύρου. Μ ε τ ά

την ή τ τ α του Κύρου από τον αδελφό του Α ρ τ α ξ έ ρ ξ η τον

Μνήμονα, στη μ ά χ η στα Κούναξα, ο Κ τ η σ ί α ς π ι ά σ τ η κ ε αιχ­

μ ά λ ω τ ο ς κι έ μ ε ι ν ε ως γ ι α τ ρ ό ς στην αυλή του Α ρ τ α ξ έ ρ ξ η επί

δεκαεπτά χρόνια. ( Β λ . Δ ι ό δ ω ρ ο ς Σ ι κ ε λ ι ώ τ η ς , Β ι β λ ί ο Β ' ,

κ ε φ . 32) . Με το υλικό που συγκέντρωσε από τα ε π ί σ η μ α

αρχεία του περσικού κράτους, καθώς και από δ ι η γ ή σ ε ι ς

και αναμνήσεις, ε ξ έ δ ω σ ε τα Περσικά, ιστορία τ η ς Ασσυ-

ρίας και τ η ς Π ε ρ σ ί α ς , σε ε ίκοσι τρία β ι β λ ί α , από τα οποία

τα π ρ ώ τ α έ ξ ι περιλάμβαναν την ιστορία των Ασσυρίων και

των Μήδων, μ έ χ ρ ι την ίδρυση του περσικού κράτους, τα

επόμενα επτά την ιστορία τ η ς Π ε ρ σ ί α ς , μ έ χ ρ ι τον θάνατο

του Ξ έ ρ ξ η , και τα δέκα τ ε λ ε υ τ α ί α την ιστορία τ η ς Π ε ρ ­

σίας, μ έ χ ρ ι το 398, οπότε ε π έ σ τ ρ ε ψ ε στην πατρίδα του.

Το έργο του δεν έ χ ε ι δ ιασωθεί , ούτε είναι γνωστό κατά πό­

σον ο Δ ι ό δ ω ρ ο ς άντλησε στοιχε ία κ α τ ' ευθείαν από αυτόν ή

μ έ σ ω άλλων.

3 . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ια τη Ν ι ν ε υ ή , που όμως β ρ ί σ κ ε τ α ι στην

ανατολική όχθη του Τ ί γ ρ η και όχι του Ε υ φ ρ ά τ η ποτα­

μού, γ ια την οποία ο Σ τ ρ ά β ω ν ( Ι Σ Τ I 3) , λ έ ε ι πως ήταν

« π ο λ ύ πιο μ ε γ ά λ η » από τη Β α β υ λ ώ ν α , τ η ς οποίας η περί­

μ ε τ ρ ο ς , όπως δ ίνεται π α ρ α κ ά τ ω , ήταν 360 στάδια.

Page 170: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

4. Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ια μια α κ ό μ η ονομασία τ η ς Α σ τ ά ρ τ η ς . Ο

Ηρόδοτος (Α 105) αναφέρεται στη θεά τ η ς Ασκάλωνος ονο­

μάζοντας την Ουράνια Α φ ρ ο δ ί τ η .

5. Ο Δ ι ό δ ω ρ ο ς απευθύνεται σε αναγνώστες που προφα­

νώς γνώριζαν ό τ ι τον κύριο όγκο των π ο λ ε μ ι κ ώ ν στόλων,

την ε π ο χ ή του Διονυσίου ( τ έ τ α ρ τ ο ς αιώνας προ Χ ρ ι σ τ ο ύ ) ,

τον αποτελούσαν τ ρ ι ή ρ ε ι ς , πλοία, δ η λ α δ ή , που διέθεταν

τ ρ ε ι ς σειρές κ ο υ π ι ώ ν τα πλοία με τ έ σ σ ε ρ ι ς και π έ ν τ ε σε ιρές

κουπιών ήταν β ε β α ί ω ς μ ε γ α λ ύ τ ε ρ α . Τ ο π λ ή ρ ω μ α μιας τ ρ ι ­

ήρους ήταν διακόσιοι άντρες τουλάχιστον, που σ η μ α ί ν ε ι ότι

οι άντρες του στόλου ήταν το λ ι γ ό τ ε ρ ο ογδόντα χ ι λ ι ά δ ε ς

κ ω π η λ ά τ ε ς και ναύτες. Τα μ ε γ α λ ύ τ ε ρ α πλοία φυσικά είχαν

μ ε γ α λ ύ τ ε ρ α π λ η ρ ώ μ α τ α . Σ ύ μ φ ω ν α με τον Π ο λ ύ β ι ο (Α 26),

οι π ε ν τ ή ρ ε ι ς των Ρ ω μ α ί ω ν , κατά τον 3ο αι . π . Χ . , ε ίχαν τρια­

κόσιους κ ω π η λ ά τ ε ς και εκατόν ε ίκοσι ναύτες.

6. Η στολή των Μ ή δ ω ν δ ιέφερε από ε κ ε ί ν η των Ε λ λ ή ν ω ν ,

γ ι α τ ί ε ί χ ε κ ά λ υ μ μ α τ η ς κεφαλής, χ ι τ ώ ν α μ ε μακριά μανίκ ια,

παντελόνι και μ π ό τ ε ς . Ο Σ τ ρ ά β ω ν (ΤΑ XIII 9) εκφράζε ι την

περιφρόνηση που ένιωσαν γεν ικά οι Έ λ λ η ν ε ς , όταν είδαν ότι

ο ι Π έ ρ σ ε ς είχαν υ ι ο θ ε τ ή σ ε ι ε κ ε ί ν η τη σ τ ο λ ή , που μ ε τ ά την

π ε ρ ι γ ρ α φ ή τ η ς π ρ ο σ θ έ τ ε ι : «άντεχαν να φορούν γυναικεία

ρούχα, αντί να ζουν γυμνοί ή ανάλαφρα ντυμένοι , και να

σκεπάζουν με ρούχα όλο τους το σ ώ μ α » .

7. Τ ο 612 π . Χ .

8. Η εικόνα τ η ς Β α β υ λ ώ ν α ς που ακολουθεί δ ε ί χ ν ε ι την

ε ν τ ύ π ω σ η που ε ί χ ε κάνει τ ο ύ τ η η μ ε γ ά λ η π ό λ η , τ η ς οποίας

«η π ε ρ ί μ ε τ ρ ο ς τ α ί ρ ι α ζ ε περισσότερο σε έθνος παρά σε π ό λ η »

( Α ρ ι σ τ ο τ έ λ η ς , Πολιτικών Γ 1276a 29), στους Έ λ λ η ν ε ς .

9 . Έ χ ο υ ν β ρ ε θ ε ί μ ε ρ ι κ έ ς από τ ι ς κολώνες τούτης τ η ς γ έ ­

φυρας. Έ χ ο υ ν ύψος ε ίκοσι ένα μ έ τ ρ α , πλάτος εννέα, ενώ η

μ ε τ α ξ ύ τους απόσταση είναι ε π ί σ η ς εννέα μ έ τ ρ α . Οι πλευρές

των προβόλων, όπως δείχνουν τα ε ρ ε ί π ι α , είναι κ υ ρ τ έ ς προς

τη βόρεια πλευρά και συγκλείνουν απότομα σε οξεία γ ω ν ί α .

Page 171: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

10. Α κ ο λ ο υ θ ε ί η π ε ρ ι γ ρ α φ ή του μ ε γ ά λ ο υ ζ ι γ κ ο υ ρ ά τ , ύ­

ψους τριακοσίων π ε ρ ί π ο υ ποδιών, που με τον καιρό α π ο τ έ ­

λεσε τη βάση του ε β ρ α ϊ κ ο ύ μύθου του Π ύ ρ γ ο υ τ η ς Β α β έ λ . Η

π λ η ρ έ σ τ ε ρ η άλλη π ε ρ ι γ ρ α φ ή που έ χ ο υ μ ε γ ι ' αυτό ε ίναι από

τον Ηρόδοτο (Α 181): «Ο ναός ε ίναι ένα τ ε τ ρ ά γ ω ν ο οικοδό­

μ η μ α , με πλευρές μήκους δύο σταδίων και χ ά λ κ ι ν ε ς π ύ λ ε ς ,

και υ π ή ρ χ ε ακόμα στην ε π ο χ ή μ ο υ . Έ χ ε ι στέρεο κ ε ν τ ρ ι κ ό

πύργο, με πλευρές ενός σταδίου, και στην κορυφή του υ ψ ώ ­

ν ε τ α ι ένας δεύτερος και ένα τ ρ ί τ ο ς πάνω α π ' αυτόν και ούτω

κ α θ ε ξ ή ς μ έ χ ρ ι τον όγδοο. Γ ι α ν ' ανεβαίνε ι κανείς υ π ά ρ χ ε ι

σπε ιροε ιδής σκάλα από την ε ξ ω τ ε ρ ι κ ή μ ε ρ ι ά , που σ τ η μ έ σ η

τ η ς π ε ρ ί π ο υ έ χ ε ι κ α θ ί σ μ α τ α , γ ι α να ξ ε κ ο υ ρ ά ζ ε τ α ι όποιος

θ έ λ ε ι . Σ τ η ν κορυφή του τ ε λ ε υ τ α ί ο υ πύργου σ τ έ κ ε ι μ ε γ α λ ό ­

πρεπος ναός που έ χ ε ι στο ε σ ω τ ε ρ ι κ ό μ ε γ ά λ η κ λ ί ν η , πλούσια

δ ι α κ ο σ μ η μ έ ν η , και δίπλα τ η ς χρυσό τ ρ α π έ ζ ι . Το ιερό δεν

π ε ρ ι έ χ ε ι κανένα ά γ α λ μ α και κανείς δεν μ π ο ρ ε ί να μ ε ί ν ε ι ε κ ε ί

τη νύχτα, εκτός από μια Ασσύρια γυναίκα την οποία έ χ ε ι

δ ι α λ έ ξ ε ι ο θεός, όπως λένε οι Χ α λ δ α ί ο ι , που ε ίναι οι ι ε ρ ε ί ς

τ ο υ » .

11. Το καρχήσιον ήταν είδος π ο τ η ρ ι ο ύ ή κ ύ λ ι κ ο ς , στενό­

τερο στη μ έ σ η και π λ α τ ύ τ ε ρ ο σ τ η βάση και τ α χ ε ί λ η .

12. Η Β α β υ λ ώ ν α κ α τ ε λ ή φ θ η από τους Π έ ρ σ ε ς το 539

π . Χ .

13. Ο ι « Κ ρ ε μ α σ τ ο ί Κ ή π ο ι » τ η ς Β α β υ λ ώ ν α ς χ τ ί σ τ η κ α ν

από τον Χ α λ δ α ί ο Ναβουκοδρόσορα (Ναβουχοδονόσωρ τ η ς

Γ ρ α φ ή ς ) γ ια τη σύζυγο του Α μ ύ θ ι α , που ήταν Π ε ρ σ ί δ α π ρ ι ­

γ κ ί π ι σ σ α .

14. Παράδεισος ή κήπος, όπως θα α π ο δ ί δ ε τ α ι στο ε ξ ή ς ,

ε ίναι λ έ ξ η δ α ν ε ι σ μ έ ν η από τα Π ε ρ σ ι κ ά και σ η μ α ί ν ε ι π ε ρ ι ­

φραγμένος κ ή π ο ς .

15. Ε π ρ ό κ ε ι τ ο γ ια επαρχία τ η ς Π ε ρ σ ί α ς .

16. Τ ό σ ο γ ια τον Δ ι ό δ ω ρ ο όσο και γ ια τον Η ρ ό δ ο τ ο η

Ε ρ υ θ ρ ά θάλασσα ήταν η θάλασσα που π ε ρ ι β ρ έ χ ε ι όλη τη

Page 172: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

Ν ό τ ι α Ασία. Σ ή μ ε ρ α Ερυθρά θάλασσα ονομάζουμε τον Α­

ραβικό κόλπο του Δ ι ό δ ω ρ ο υ - π ρ β λ . Α 33 8.

17. Σ ύ μ φ ω ν α με τον Ηρόδοτο (Α 179) το μέρος α π ε ί χ ε

οκτώ η μ έ ρ ε ς τ α ξ ί δ ι από τ η Β α β υ λ ώ ν α κ ι από ε κ ε ί π ή γ α ζ ε

ο Ι ς , παραπόταμος του Ε υ φ ρ ά τ η .

18. Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ια την αρχαιότερη αναφορά του σ η μ ε ρ ι ­

νού Μ π ε χ ι σ τ ο ύ ν , κοντά στην « Π ύ λ η τ η ς Α σ ί α ς » , στην αρ­

χαία οδό που συνέδεε τη Β α β υ λ ώ ν α με τα Ε κ β ά τ α ν α . Ο

Δ ι ό δ ω ρ ο ς δ ι α τ η ρ ε ί τον αρχαιότερο τύπο τ η ς ονομασίας,

από τη λ έ ξ η βαγιστανά, που σ η μ α ί ν ε ι « τ ό π ο ς των θ ε ώ ν »

ή « τ ο υ θ ε ο ύ » . Π ά ν ω στον βράχο, σε ύψος εκατόν πενήντα

μέτρα από την πεδιάδα, ο Δ α ρ ε ί ο ς ο Α' χάραξε, το 516 π . Χ . ,

σφηνοειδή ε π ι γ ρ α φ ή , όπου α φ η γ ε ί τ α ι πώς μ ε τ ά τον θάνατο

του Κ α μ β ύ σ η φόνευσε τον σ φ ε τ ε ρ ι σ τ ή του θρόνου, Γ α υ μ ά τ α

(τον Ψ ε υ δ ο σ μ έ ρ δ ι του Η ρ ο δ ό τ ο υ ) , πώς ν ί κ η σ ε τους λαούς

που είχαν επαναστατήσει και πώς α π ο κ α τ έ σ τ η σ ε την ενό­

τ η τ α του μ ε γ ά λ ο υ κράτους τ,ων Αχαιμενιδαιν . Π ά ν ω από

την ε π ι γ ρ α φ ή είναι χ α ρ α γ μ έ ν η η εικόνα του Δ α ρ ε ί ο υ , με

τόξο στα χέρια και με το ένα πόδι να π α τ ά ε ι το σ ώ μ α

του Γ α υ μ ά τ α . Π ί σ ω του ε ικονίζονται εννέα αρχηγοί των

επαναστατών, με τα χέρια δεμένα με σκοινιά από τον τρά­

χ η λ ο . Π ί σ ω από τον Δ α ρ ε ί ο σ τ έ κ ε τ α ι ένας άντρας που κρα­

τ ά ε ι το βασιλ ικό τόξο και το ακόντιο, ενώ από τον ουρανό

π ρ ο β ά λ λ ε ι ο θεός Ωρομάσδης ( Α χ ο υ ρ α μ ά σ δ α ) , στην προ­

στασία του οποίου ο φ ε ί λ ε τ α ι η ν ί κ η του Δ α ρ ε ί ο υ . Η επιγρα­

φή είναι γ ρ α μ μ έ ν η με σφηνοειδή γ ρ ά μ μ α τ α σε τ ρ ε ι ς γ λ ώ σ ­

σες, στην Π ε ρ σ ι κ ή , την Ε λ λ α μ ι τ ι κ ή και τη Β α β υ λ ω ν ι α κ ή . Ο

Δ ι ό δ ω ρ ο ς φαίνεται να αποδίδει την ε π ι γ ρ α φ ή στη Σ ε μ ί ρ α μ ι .

19. Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ια την οροσειρά του Ζ ά γ ρ ο υ .

20. Π ρ ό κ ε ι τ α ι προφανώς για προσπάθεια α ι τ ι ο λ ό γ η σ η ς

των τόσων τ ύ μ β ω ν που βρίσκονταν διάσπαρτοι σ ' όλη ε κ ε ί ­

νη την π ε ρ ι ο χ ή την ε π ο χ ή του Δ ι ό δ ω ρ ο υ , αλλά και μ έ χ ρ ι

σήμερα, και ε ίναι απομεινάρια αρχαϊκών ε γ κ α τ α σ τ ά σ ε ω ν .

Page 173: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

21. Τ ο μ α ν τ ε ί ο του Ά μ μ ω ν α στην όαση τ η ς Σ ί ο υ α , που

π ε ρ ι γ ρ ά φ ε τ α ι στο Β ι β λ ί ο Ι Ζ 50, ε π ' ευκαιρία τ η ς π ε ρ ί φ η μ η ς

ε π ί σ κ ε ψ η ς του Αλεξάνδρου.

22. Β λ . Ηρόδοτος, Γ 24: « Κ α ι τ ε λ ε υ τ α ί α πήγαν να δουν τα

φέρετρα, που λ έ γ ε τ α ι πως κ α τ α σ κ ε υ ά ζ ο ν τ α ι από γ υ α λ ί - ο ι

Α ι θ ί ο π ε ς συνηθίζουν να στεγνώνουν π ρ ώ τ α το π τ ώ μ α , ε ί τ ε

με τον α ι γ υ π τ ι α κ ό τρόπο ε ί τ ε με κάποιον άλλο, το κ α λ ύ ­

πτουν ολόκληρο μ ε γύψο και τ ο ζωγραφίζουν έ τ σ ι ώ σ τ ε

να μ ο ι ά ζ ε ι όσο γ ί ν ε τ α ι περισσότερο με τον ζωντανό άνθρω­

π ο - έ π ε ι τ α το κλείνουν σ ' ένα κορμό από γ υ α λ ί που έ χ ε ι

ανοιχτε ί από μέσα σε σ χ ή μ α κυλίνδρου, ε ιδ ικά γ ια να δ ε χ τ ε ί

τη σορό (το γ υ α λ ί στην Α ι θ ι ο π ί α δουλεύεται εύκολα κ α ι ε­

ξορύσσεται σε μ ε γ ά λ ε ς π ο σ ό τ η τ ε ς ) . Το π τ ώ μ α φαίνεται ο­

λοκάθαρα μέσα από τον κύλινδρο - δεν υ π ά ρ χ ε ι κ α μ ι ά δυσά­

ρεστη μυρωδιά ούτε κάποια άλλη ενόχληση και ε ίναι ορατή

και η π α ρ α μ ι κ ρ ό τ ε ρ η λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι α . Οι π λ η σ ι έ σ τ ε ρ ο ι σ υ γ γ ε ­

νείς κρατούν τον κύλινδρο στο σ π ί τ ι τους γ ια ένα χρόνο κ α ι

μ ά λ ι σ τ α του προσφέρουν τους π ρ ώ τ ο υ ς καρπούς και θυσιά­

ζουν σ ' αυτό - έ π ε ι τ α το μεταφέρουν έ ξ ω και το στήνουν

κοντά στην π ό λ η » .

Ο Σ τ ρ ά β ω ν ε π ί σ η ς μ α ρ τ υ ρ ε ί ό τ ι μ ε ρ ι κ ο ί Α ι θ ί ο π ε ς κρα­

τάνε τους νεκρούς τους στο σ π ί τ ι τ υ λ ι γ μ έ ν ο υ ς σε γ υ α λ ί - β λ .

Σ τ ρ ά β ω ν Ι Ζ I I 3 .

23. Ε ν ν ο ε ί τ α ι , τ η ς Α φ ρ ι κ ή ς .

24. Η Ινδία π ε ρ ι γ ρ ά φ ε τ α ι ε κ τ ε ν έ σ τ ε ρ α στο κεφάλαιο 35

και ε ξ ή ς .

25. Η ε κ σ τ ρ α τ ε ί α αυτή α μ φ ι σ β η τ ε ί τ α ι ή δ η από τους αρ­

χαίους σ υ γ γ ρ α φ ε ί ς , π ρ β λ . Σ τ ρ ά β ω ν , IE I 5, 6.

26. Κ α τ ά τον τ ρ ί τ ο μακεδόνικο π ό λ ε μ ο , 171 - 167 π . Χ . Β λ .

Πολύαινος, Στρατηγημάτων Βιβλίον Τέταρτον, 21 : « Ε ­

π ε ι δ ή ο ι Ρ ω μ α ί ο ι χρησιμοποιούσαν ε λ έ φ α ν τ ε ς , άλλους

από την Α φ ρ ι κ ή και άλλους από τ η ν Ινδία, . . . , ο Π ε ρ σ έ α ς

πρόσταξε τ ε χ ν ί τ ε ς να φτιάξουν ξύλινα ο μ ο ι ώ μ α τ α ελεφά-

Page 174: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

ντων με ανάλογη μορφή και χ ρ ώ μ α , έ τ σ ι ώ σ τ ε να μη φανεί

άγνωστο και τ ρ ο μ α κ τ ι κ ό αυτό το ζώο στα άλογα τ ο υ . Ε ξ ά λ ­

λου, ε π ε ι δ ή η κ ρ α υ γ ή τούτου του ζώου είναι ιδ ιαίτερα φο­

β ε ρ ή , πρόσταξε να μ π ε ι στο ξύλινο ο μ ο ί ω μ α άντρας με αυλό

ο οποίος, κατευθύνοντας τον αυλό μέσα από το στόμα, να

αφήνει οξύ και τραχύ ήχο. Με αυτό τον τρόπο τα άλογα

έμαθαν να αψηφούν την κ ρ α υ γ ή και την όψη των ελεφά­

ν τ ω ν » .

Ο Ζωναράς, εξάλλου, π ρ ο σ θ έ τ ε ι (9 . 22) ότι τα ο μ ο ι ώ μ α τ α

ήταν ε π ί σ η ς α λ ε ι μ μ έ ν α με μ ια ουσία « π ο υ τους έδινε φ ρ ι κ τ ή

μ υ ρ ω δ ι ά » .

27. Ο Δ ι ό δ ω ρ ο ς , στο ΙΖ 90, π ε ρ ι γ ρ ά φ ε ι δέντρα των Ινδιών

που τ έ σ σ ε ρ ι ς άντρες μ α ζ ί δεν μπορούν να τα α γ κ α λ ι ά σ ο υ ν

ενώ, ο Σ τ ρ ά β ω ν ( I E I 56), μ ι λ ά ε ι γ ια κ α λ ά μ ι α που έχουν

δ ι ά μ ε τ ρ ο τ ρ ε ι ς ή ακόμα και έ ξ ι , π ή χ ε ς .

28. Β λ . κ ε φ . 14.

29. Γ ι ' ριυτό τον Αθηναίο δεν γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε τ ί π ο τ ε άλλο.

30. Ο θρύλος που ακολουθεί σ χ ε τ ί ζ ε τ α ι με τα βαβυλωνια­

κά Σ ά κ α ι α , που είναι σχεδόν β έ β α ι ο πως ήταν εορτασμός

τ η ς Π ρ ω τ ο χ ρ ο ν ι ά ς . Κύριο χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ό τ η ς γ ι ο ρ τ ή ς ή ­

ταν η θανάτωση κάποιου ε γ κ λ η μ α τ ί α , αφού ό μ ω ς π ρ ώ τ α

του ε ί χ ε π α ρ α χ ω ρ η θ ε ί επ ί π έ ν τ ε μέρες το δ ι κ α ί ω μ α να π ε ­

ρ ι β λ η θ ε ί το βασιλ ικό ένδυμα, νά κ ά θ ε τ α ι στον θρόνο, να ε κ ­

δ ί δ ε ι δ ι α τ ά γ μ α τ α , κ α θ ώ ς ε π ί σ η ς και να συνευρίσκεται με τ ι ς

π α λ λ α κ ί δ ε ς του β α σ ι λ ι ά - μ ε τ ά την π ε ν θ ή μ ε ρ η αυτή άσκηση

τ η ς εξουσίας, ο ε γ κ λ η μ α τ ί α ς μ α σ τ ι γ ω ν ό τ α ν και ε κ τ ε λ ε ί τ ο .

31. Σ ύ μ φ ω ν α με την ο μ η ρ ι κ ή παράδοση, ο Μέμνονας ε ί ­

ναι γ ιος τ η ς Ηούς ( Α υ γ ή ς ) και του Τ ι θ ω ν ο ύ , που ήταν γ ιος

του Λαομέδοντα και κατά συνέπεια αδελφός του Π ρ ι ά μ ο υ ,

ανατράφηκε από τ ι ς Ε σ π ε ρ ί δ ε ς και ήταν βασιλ ιάς των Α ι ­

θιόπων. Σ τ η ν π ρ ώ ι μ η ε λ λ η ν ι κ ή παράδοση ο ι Α ι θ ί ο π ε ς ήταν

οι «πλέον απομακρυσμένοι των α ν θ ρ ώ π ω ν » , που ζούσαν

στις όχθες του π ο τ α μ ο ύ Ωκεανού. Ο Ηρόδοτος (Ζ 70) ανα-

Page 175: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

φέρει Α ι θ ί ο π ε ς τ η ς Ανατολής, εννοώντας ίσως τους Ασσυ-

ρίους. Ο Π λ ά τ ω ν ε π ί σ η ς αναφέρει (Νόμοι 685 c) ότ ι οι Ασ-

σύριοι έστε ιλαν βοήθεια στον Π ρ ί α μ ο . Σ τ ο παρόν χ ω ρ ί ο , ο

Δ ι ό δ ω ρ ο ς δίνει μ ια περισσότερο « ι σ τ ο ρ ί ζ ο υ σ α » ε ρ μ η ν ε ί α

του μύθου του Μέμνονα α π ' ό,τι στο Τ έ τ α ρ τ ο Β ι β λ ί ο , 75,

όπου παρουσιάζει τον Τ ι θ ω ν ό ως γ ι ο του Λαομέδοντα

που τ α ξ ί δ ε ψ ε ανατολικά ως την Α ι θ ι ο π ί α , όπου α π έ κ τ η σ ε

γ ιο με την Α υ γ ή , τον Μέμνονα. Ό τ α ν η παράδοση ά ρ χ ι σ ε

να τ ο π ο θ ε τ ε ί τους ο μ η ρ ι κ ο ύ ς Α ι θ ί ο π ε ς στην Α φ ρ ι κ ή , ο Μ έ -

μνων συνδέθηκε με τ ι ς Θ ή β ε ς τ η ς Α ι γ ύ π τ ο υ , όπου ονομά­

σ τ η κ ε «κολοσσός του Μ έ μ ν ο ν α » ένα από τα κολοσσιαία α­

γ ά λ μ α τ α που ε ί χ ε υ ψ ώ σ ε ι ο Α μ έ ν ο φ η ς ο Γ ' , ε π ε ι δ ή , όταν οι

π ρ ώ τ ε ς α κ τ ί ν ε ς τ η ς Α υ γ ή ς έπεφταν πάνω στο ά γ α λ μ α , αυτό

έ β γ α ζ ε μ ε λ ω δ ι κ ή μ ο υ σ ι κ ή σαν να ή θ ε λ ε να χ α ι ρ ε τ ή σ ε ι το

φως τ η ς μ η τ έ ρ α ς του.

32. Η π ε ρ ι γ ρ α φ ή του έκλυτου Σαρδανάπαλλου που ακο­

λουθεί δεν π ρ ο κ ύ π τ ε ι από ιστορικές π η γ έ ς ούτε ά λ λ ω σ τ ε

από τη μαρτυρία του ίδιου του Δ ι ό δ ω ρ ο υ ( π ρ β λ . κ ε φ . 25

και ε ξ ή ς ) . Ο Α σ σ ο υ ρ μ π α ν ι π ά λ , κατά τους Έ λ λ η ν ε ς , τ ε λ ε υ ­

ταίος βασιλ ιάς τ η ς Ασσυρίας, ήταν ένδοξος απόγονος τ ω ν

προκατόχων του στον ασσυριακό θρόνο και υ π ε ρ α σ π ί σ τ η κ ε

την ε ξ α σ θ ε ν η μ έ ν η αυτοκρατορία του μ ε μ ε γ ά λ η ε ν ε ρ γ η τ ι κ ό ­

τ η τ α . Σ χ ε τ ι κ ά με τ ι ς μυθοπλασίες γ ύ ρ ω από το όνομα τ ο υ ,

μας καθιστά π ρ ο σ ε κ τ ι κ ο ύ ς ο Α ρ ι σ τ ο τ έ λ η ς που μας παραδί­

δει ότι 1) ήταν άνθρωπος με μ ε γ ά λ η παιδε ία και κ α λ λ ι έ ρ γ ε ι α

π ν ε ύ μ α τ ο ς , ο οποίος ίδρυσε β ι β λ ι ο θ ή κ η , που σ ώ θ η κ ε εν μ έ ­

ρει ε π ε ι δ ή αντί γ ια β ι β λ ί α ε ί χ ε μ ε τ α χ ε ι ρ ι σ τ ε ί πήλινους προ-

σκεφαλοειδε ίς όγκους χαραγμένους με σφηνοειδή γ ρ α φ ή , ο ι

οποίοι στην πυρκαϊά που ακολούθησε σκλήρυναν κι έ τ σ ι δια­

σώθηκαν, και 2) ότ ι ε ί χ ε φιλοσοφικό νου και περιφρονούσε

τα ε γ κ ό σ μ ι α ως μ ά τ α ι α , ζώντας, εφόσον δεν ενοχλούνταν,

ε ιρηνικό και εύθυμο βίο και π ο λ ε μ ώ ν τ α ς μόνο όταν υ π ή ρ χ ε

α ν ά γ κ η .

Page 176: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

33. Η ι σ τ ο ρ ι κ ή αλήθεια του χωρίου έ γ κ ε ι τ α ι στο γεγονός

ότι η Ν ι ν ε υ ή έ π ε σ ε από τ ι ς σύντονες ε π ι θ έ σ ε ι ς του Μήδου

Κ υ α ξ ά ρ η και του Χ α λ δ α ί ο υ Ναβοπολασσάρ.

34. Οι χ ω σ τ ρ ί δ ε ς χελώνες ήταν γ ε ρ έ ς κ ι ν η τ έ ς κ α λ ύ β ε ς ή

απλώς σ τ έ γ ε ς , κ ά τ ω από την προστασία των οποίων μ π ο ­

ρούσαν να δουλεύουν σκαπανείς και ε κ σ κ α φ ε ί ς συράγγων.

Σ τ ο Ε ι κ ο σ τ ό Β ι β λ ί ο ( 9 1 , 8 ) διακρίνονται από τ ι ς « κ ρ ι ο φ ό -

ρους χ ε λ ώ ν ε ς » που έφεραν π ο λ ι ο ρ κ η τ ι κ ο ύ ς κριούς.

35. Ο Δ ι ό δ ω ρ ο ς έ χ ε ι πάρει από τον Κ τ η σ ί α την π ε ρ ι γ ρ α ­

φή τ η ς πυράς, αλλά ό μ ω ς την αποδίδει π ε ρ ι λ η π τ ι κ ά , δεδο­

μένου ότι ο Αθηναίος ( I B . 38), που έ χ ε ι την ίδια π η γ ή , δ ίνε ι

πολύ περισσότερες λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι ε ς .

36. Το όνομα Β ή λ ο ς ήταν αρχικά όνομα προσηγορικό, που

σήμαινε « κ ύ ρ ι ο ς » , « α φ έ ν τ η ς » , αλλά αργότερα τ α υ τ ί σ τ η κ ε

με τον κυριότερο θεό τ η ς Β α β υ λ ω ν ί α ς .

37. Φανερώνουν, δ η λ α δ ή , στην ανθρωπότητα τη θ έ λ η σ η

των θεών, όπως ε ξ η γ ε ί ο ίδιος πιο κ ά τ ω .

38. Ε ί ν α ι πιθανό σ' αυτό το σ η μ ε ί ο ο Δ ι ό δ ω ρ ο ς να σ υ γ χ έ ε ι

δύο δ ιαφορετικά αστρολογικά σ υ σ τ ή μ α τ α , εκείνο των τριά­

ντα έ ξ η αστέρων τους οποίους οι Β α β υ λ ώ ν ι ο ι ε ίχαν ορίσει ως

κ υ β ε ρ ν ή τ ε ς οίκων έ κ τ α σ η ς δέκα μοιρών σε κ ά θ ε ζωδιακό, με

εκείνο των τριάντα αστέρων που οι Α ι γ ύ π τ ι ο ι πίστευαν ως

θεούς και που ο καθένας κυβερνούσε από μία η μ έ ρ α του

μήνα.

39. Γ ι α τ ι ς π ρ ο φ η τ ε ί ε ς προς τον Αλέξανδρο, βλ . Β ι β λ ί ο

Ι Ζ , 112, και προς τον Αντ ίγονο, Β ι β λ ί ο Ι Θ , 55.

40. Ο Ξ έ ρ ξ η ς ήταν βασιλιάς τ η ς Π ε ρ σ ί α ς από το 486 έως

το 464 π . Χ . Ο Ηρόδοτος γ ε ν ν ή θ η κ ε μέσα στη δεκαετία 490-

80 π . Χ . Το χωρίο που ακολουθεί είναι από τον Ηρόδοτο,

σύμφωνα με τον οποίο, όμως, η κυριαρχία των Ασσυρίων

δ ι ή ρ κ ε σ ε πεντακόσια ε ίκοσι χρόνια ( Α . 95 κ . ε . ) .

Η η γ ε μ ο ν ί α των Ασσυρίων κ α τ α λ ύ θ η κ ε το 612 π . Χ .

41 . Ο Κυαξάρης που αναφέρει εδώ ο Δ ι ό δ ω ρ ο ς ε ίναι στην

Page 177: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ο Δ η ι ό κ η ς του Ηροδότου ( Α . 96 κ . ε . ) , ενώ

στο Β ι β λ ί ο Η. 16 ο Δ ι ό δ ω ρ ο ς αναφέρει τον Δ η ι ό κ η ως

« β α σ ι λ ι ά των Μ ή δ ω ν » .

Π ρ ι ν τον Α σ τ υ ά γ η , ο Ηρόδοτος αναφέρει ( Α . 96 - 107)

τ ρ ε ι ς β α σ ι λ ι ά δ ε ς , τον Δ η ι ό κ η , τον Φ ρ α ό ρ τ η και τον Κ υ α ξ ά ρ η .

42. Τ ο 549 π . Χ .

43. Δ η λ α δ ή , το 711-10 π . Χ . Ο Ηρόδοτος τ ο π ο θ ε τ ε ί τ η ν

άνοδο στον θρόνο του Δ η ι ό κ η (του Κ υ α ξ ά ρ η για τον Δ ι ό δ ω ­

ρο), το 699 π . Χ , εάν η ή τ τ α του Α σ τ υ ά γ η από τον Κύρο έ λ α β ε

χώρα το 549 και όχι το 550, όπως θ ε ω ρ ε ί τ ο μ έ χ ρ ι τ ώ ρ α .

44. Το 401 π . Χ . Α ν α φ έ ρ ε τ α ι στον Κ ύ ρ ο τον Ν ε ώ τ ε ρ ο , τη

δ ι α μ ά χ η του οποίου με τον αδελφό του γ ι α τον θρόνο ε ξ ι σ τ ο ­

ρεί ο Ξενοφών στο έργο του Κΰρον Άνάβασις.

45. Σ ύ μ φ ω ν α με τον Π λ ο ύ τ α ρ χ ο (Άρτοξέρξης, 11), ο

Κ τ η σ ί α ς ήταν η δ η στην υπηρεσία του βασιλ ιά .

46. Α υ τ ό γ ί ν ε τ α ι στο Έ ν α τ ο Β ι β λ ί ο .

47. Δ η λ α δ ή , τον Ινδικό Ωκεανό.

48. Ε π ί λ έ ξ ε ι « τ ο υ θερινού η λ ι ο σ τ α σ ί ο υ » , δηλαδή τ η ς

φαινόμενης πορείας του ήλιου στον ουρανό από το η λ ι ο σ τ ά ­

σιο, στ ις 22 Ιουνίου, μ έ χ ρ ι την ι σ η μ ε ρ ί α του Σ ε π τ ε μ β ρ ί ο υ ,

που α ν τ ι σ τ ο ι χ ε ί στο μέρος τ η ς γ η ς που ορίζεται από τον

Τ ρ ο π ι κ ό του Καρκίνου και τον Ι σ η μ ε ρ ι ν ό .

49. Ο Αρκτούρος είναι απλανής αστέρας π ρ ώ τ ο υ μ ε γ έ ­

θους, ο λ α μ π ρ ό τ ε ρ ο ς αστέρας του α σ τ ε ρ ι σ μ ο ύ του Β ο ώ τ η

κι ένα από τα λ α μ π ρ ό τ ε ρ α αστέρια στον ουρανό. Ο ν ο μ ά σ τ η ­

κ ε έ τ σ ι από τ ο άρκτος και τ ο ούρος ( = φύλακας), γ ι ' αυτό

το συναντάμε μ ε ρ ι κ έ ς φορές με το όνομα Άρκτοφνλαξ, κ α τ '

άλλους π ή ρ ε τ' όνομα του από το άρκτος και ουρά, ε π ε ι δ ή

β ρ ί σ κ ε τ α ι στην π ρ ο έ κ τ α σ η τ η ς ουράς τ η ς Μ ε γ ά λ η ς Ά ρ κ τ ο υ ,

με τη βοήθεια τ η ς οποίας ά λ λ ω σ τ ε α ν α γ ν ω ρ ί ζ ε τ α ι . Τ ό σ ο ο

Αρκτούρος όσοι και οι Α ρ κ τ ο ι ε ίναι αειφανείς α σ τ ε ρ ι σ μ ο ί

του βορείου η μ ι σ φ α ι ρ ί ο υ , π ρ ά γ μ α που σ η μ α ί ν ε ι πως ε ίναι

αφανείς γ ια το νότιο .

Page 178: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

50. Π ρ β λ . Σ τ ρ ά β ω ν , Γεωγραφικών Β, V, 37: Μ ε τ α ξ ύ

τροπικού και ισημερινού σε όλες τ ι ς χ ώ ρ ε ς οι σκιές πέφτουν

και από τα δύο μ έ ρ η , προς βορρά και προς νότο. . . [τούτες] οι

π ε ρ ι ο χ έ ς λ έ γ ο ν τ α ι α μ φ ί σ κ ι ε ς .

51. Σ τ α δ η μ η τ ρ ι α κ ά , άλλη ονομασία των σ ιτηρών, δεν

περιλαμβανόταν ολόκληρη η οικογένεια των α γ ρ ω σ τ ω -

δών, όπως σήμερα, έ τ σ ι δεν ανήκε σ' αυτά το κ ε χ ρ ί .

52. Ο βόσπορος ή βόσμορος κατά τον Σ τ ρ ά β ω ν α ( I E I 13,

18), σ ιτηρό τ η ς Ινδικής δυσερμήνευτο, α π ο τ ε λ ε ί π ιθανώς

διαφορά του σόργου.

53. Ε π ί λ έ ξ ε ι « β ρ ά ζ ε ι » - σύμφωνα μ ε τον Σ τ ρ ά β ω ν α ( I E I

20) , ο Ε ρ α τ ο σ θ έ ν η ς υ π ο σ τ η ρ ί ζ ε ι « ό τ ι αυτό που ο πολύς κό­

σμος αποκαλεί « ω ρ ί μ α ν σ η » των φυτών, στην Ινδία αποκα­

λ ε ί τ α ι « β ρ ά σ ι μ ο » και ότ ι η ωρίμανση είναι τόσο α π ο τ ε λ ε ­

σ μ α τ ι κ ή ώ σ τ ε δίνει ε κ π λ η κ τ ι κ ή γ ε ύ σ η σαν να ψηνόταν ο

καρπός μ ε τ η φ ω τ ι ά .

54. Π λ η ρ έ σ τ ε ρ η π ε ρ ι γ ρ α φ ή του π ε ρ ι σ τ α τ ι κ ο ύ δ ίνεται στο

Β ι β λ ί ο Ι Ζ . 93. Σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α όμως ο Αλέξανδρος

δεν έφτασε π ο τ έ στο π ο τ ά μ ι ο σύστημα του Γ α γ γ η , το. λά­

θος ο φ ε ί λ ε τ α ι σε σύγχυση του Γ ά γ γ η με τον Σ ο ύ τ λ ε ϊ γ , έναν

παραπόταμο του Ινδού.

55. Σ τ ο Β ι β λ ί ο Ι Ζ . 9 3 και στο Π έ μ π τ ο Β ι β λ ί ο τους Α ρ -

ριανού (24. 8) τούτος ο ποταμός φέρεται με το όνομα Ύ φ α -

σις, που προτιμούν οι περισσότεροι νεότεροι συγγραφείς . Ο

Σ τ ρ ά β ω ν ( I E I 27, 32), όμως, τον αποκαλεί ' Τ π α ν ι , ενώ ο

Κόιντος Κ ο ύ ρ τ ι ο ς (9 1 35) Ύ π α σ ι .

56. Π ρ β λ . Σ τ ρ ά β ω ν , IE I 38.

57. Η ίδια φράση ε μ φ α ν ί ζ ε τ α ι και στο όγδοο κεφάλαιο

του Π ρ ώ τ ο υ Β ι β λ ί ο υ .

58. Σ ύ μ φ ω ν α με τη διδασκαλία του Α ρ ι σ τ ο τ έ λ η , η Π ό λ η

γ ε ν ν ι έ τ α ι από την Ο ι κ ο γ έ ν ε ι α , περνώντας από το ενδιάμεσο

στάδιο τ η ς Κ ώ μ η ς ( χ ω ρ ι ο ύ ) . Σ ' αυτή την π ε ρ ί π τ ω σ η , ο ι

Ινδοί βρίσκονταν στο δεύτερο στάδιο τ η ς ε ξ έ λ ι ξ η ς . Ο Δ ι ό -

Page 179: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

νυσος, που αναφέρεται α μ έ σ ω ς πιο κ ά τ ω , σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ ε τα

χωριά και ίδρυσε πόλε ις ε ισάγοντας τον π ο λ ι τ ι σ μ έ ν ο β ί ο .

59. Σ ύ μ φ ω ν α με την ε λ λ η ν ι κ ή παράδοση, όταν ο Δ ί α ς

ε μ φ α ν ί σ τ η κ ε σ τ η Σ ε μ έ λ η , όπως του ε ί χ ε ζ η τ ή σ ε ι , σ ε όλο

του το μ ε γ α λ ε ί ο , η ό ψ η του ήταν τόσο τ ρ ο μ ε ρ ή γ ια τα θνητά

τ η ς μάτια που δεν άντεξε στο θέαμα και γέννησε πρόωρα τον

Διόνυσο, γιο του θεού. Τ ό τ ε ο Δ ί α ς έ ρ α ψ ε το βρέφος στον

μηρό του για να αναπτυχθεί κανονικά μ έ χ ρ ι τη γ έ ν ν η σ η τ ο υ .

Σ χ ε τ ι κ ά μ ε την α κ ρ ι β ή τοποθεσία του Μ η ρ ο ύ , δεν έ χ ε ι

ε π έ λ θ ε ι συμφωνία μ ε τ α ξ ύ των σύγχρονων μ ε λ ε τ η τ ώ ν .

60. Ο Αρριανός (Ινδική 8 κ . ε . ) αναφέρεται δ ι ε ξ ο δ ι κ ό τ ε ρ α

σ ' ε τ ο ύ τ η τη θ υ γ α τ έ ρ α , τ η ς οποίας το όνομα ήταν Π α ν δ α ί α .

61. Π ρ β λ . την π ε ρ ι γ ρ α φ ή του Σ τ ρ ά β ω ν α ( I E I 39 κ . ε . ) και

του Αρριανού, Ινδική, 11 κ . ε . Τα « μ έ ρ η » αυτά σήμερα τα

ονομάζουμε « κ ά σ τ ε ς » .

62. Σ ύ μ φ ω ν α με τον Σ τ ρ ά β ω ν α π ρ έ π ε ι να δ ι α ψ ε υ σ τ ε ί

τ ρ ε ι ς φορές και τ ό τ ε μ έ ν ε ι σ ι ω π η λ ό ς διά β ί ο υ - β λ . Σ τ ρ ά ­

βων, I E I 39.

63. Π ρ β λ . και κ ε φ . 36.

64. Η Μ α ι ώ τ ι ς λ ί μ ν η ε ίναι η σ η μ ε ρ ι ν ή Α ζ ο φ ι κ ή θάλασσα,

ενώ ο Τ ά ν α ϊ ς ε ίναι ο π ο τ α μ ό ς Δ ο ν .

65. Π α ρ ό μ ο ι α ιστορία β ρ ί σ κ ο υ μ ε και στον Ηρόδοτο ( Δ . 8

κ . ε . ) , όπου ό μ ω ς πατέρας ήταν ο Η ρ α κ λ ή ς και οι γ ι ο ι ήταν

τ ρ ε ι ς , ο Αγάθυρσος, ο Γ ε λ ω ν ό ς και ο Σ κ ύ θ η ς .

66. Ε ν ν ο ε ί τ α ι π ιθανώς η νότια πλευρά τ η ς Μ α ύ ρ η ς Θά­

λασσας - π ρ β λ . κ α ι κ ε φ . 46.

67. Κ α τ ' α υ τ ή την ε π ι δ ρ ο μ ή , που δ ι α δ ρ α μ α τ ί σ τ η κ ε μ ε τ α ­

ξύ 630 κ α ι 625 π . Χ . , οι Σ κ ύ θ ε ς κ α τ έ λ α β α ν την Π α λ α ι σ τ ί ν η ,

αλλά σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ( Α . 105) ο β α σ ι λ ι ά ς τ ω ν

Α ι γ υ π τ ί ω ν , Ψ α μ μ ή τ ι χ ο ς μ ε π α ρ α κ λ ή σ ε ι ς και δωροδοκίες

κ α τ ά φ ε ρ ε να σ τ α μ α τ ή σ ε ι την προέλαση τους και να μην ε ι ­

σβάλουν στη χώρα τ ο υ .

68. Οι Α ρ ι μ α σ π ο ί ε ίναι σκυθικός λαός και μ ο ν ό φ θ α λ μ ο ι ,

Page 180: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

σύμφωνα με το όνομα τους, όπως λ έ ε ι ο Ηρόδοτος ( Γ . 116.

Δ. 13, 27), αλλά κ α ι ο Σ τ ρ ά β ω ν (Α 10), που μας πληροφορεί

ό τ ι ο Α ρ ι σ τ έ α ς ο Π ροκοννήσιος, π ο ι η τ ή ς που ή κ μ α σ ε περί το

580 π . Χ . , έ γ ρ α ψ ε και Άριμάσπεια επη. Α π ό τον Ηρόδοτο

μαθαίνουμε πως κατοιμούσαν στη Β ο ρ ε ι ο - Α ν α τ ο λ ι κ ή άκρη

του κόσμου, στη σ η μ ε ρ ι ν ή Σ ι β η ρ ί α .

69. Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ια τους « Λ ε υ κ ό σ υ ρ ο υ ς » του Σ τ ρ ά β ω ν α

( I B I I I 9 ) .

70. Υπάρχουν πολλές και δ ιαφορετ ικές μ α ρ τ υ ρ ί ε ς γ ια τον

θάνατο του Κ ύ ρ ο υ , οι οποίες όμως συμφωνούν όλες στο ό τ ι

β ρ ή κ ε τον θάνατο στα ανατολικά σύνορα τ η ς αυτοκρατορίας

του.

71. Σ τ ο ν Π ό ν τ ο , π ρ β λ . Σ τ ρ ά β ω ν I B I I I 14, 15.

72. Η λ έ ξ η « α μ α ζ ώ ν » π ρ ο κ ύ π τ ε ι από το σ τ ε ρ η τ ι κ ό α και

τ η λ έ ξ η « μ α ζ ό ς » , που σ η μ α ί ν ε ι μαστός, γυναίκα, δ η λ α δ ή ,

χωρίς μ α σ τ ό . Οι Α μ α ζ ό ν ε ς δεν άφηναν τον δεξιό μαστό

να μ ε γ α λ ώ σ ε ι γ ια να μην τ ι ς ε μ π ο δ ί ζ ε ι στη χ ρ ή σ η του τ ό ­

ξου. Π α ρ ά β α λ ε , ε π ί σ η ς , και την ελαφρώς δ ιαφοροποιημένη

ε κ δ ο χ ή στο κ ε φ . 53 του Τ ρ ί τ ο υ Β ι β λ ί ο υ .

73. Ιερό τ η ς θεάς πασίγνωστο από την τ ρ α γ ω δ ί α του Ε υ ­

ρ ι π ί δ η Ιφιγένεια εν Τανροις.

74. Ν ό τ ι α , δ η λ α δ ή , τ η ς Μαύρης Θάλασσας.

75. Π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ε ς λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι ε ς τ η ς ιστορίας δίνονται στο

κ ε φ . 16 του Τ ε τ ά ρ τ ο υ Β ι β λ ί ο υ .

76. Ο Κ ό ι ν τ ο ς ο Σ μ υ ρ ν α ί ο ς ( 1 . 24 κ . ε . ) παραδίδει ό τ ι η

Π ε ν θ ε σ ί λ ε ι α σκότωσε με ακόντιο την αδελφή τ η ς Ι π π ο λ ύ τ η

στο κ υ ν ή γ ι , περνώντας την κατά λάθος γ ια ελάφι .

77. Σ ύ γ χ ρ ο ν ο ι μ ε λ ε τ η τ έ ς προτείνουν πως σε τούτο τον

λαό που ζ ε ι « π έ ρ α από τον β ο ρ ι ά » , όπως δ η λ ώ ν ε ι τ ' όνομα

τ ο υ , μ π ο ρ ο ύ μ ε να δ ι α π ι σ τ ώ σ ο υ μ ε μ ι α , μ έ σ ω των Κ ε λ τ ώ ν ,

γ ν ω ρ ι μ ί α τ ω ν Ε λ λ ή ν ω ν μ ε τ η Β ρ ε τ α ν ί α και τους κατοίκους

τ η ς .

78. Ο Α β α ρ ι ς υ π ή ρ ξ ε θαυματοποιός και μάγος, σ κ υ θ ι κ ή ς

Page 181: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

Σ Χ Ο Λ Ι Α

μάλλον κ α τ α γ ω γ ή ς . Κ ά π ο ι ε ς παραδόσεις τον θεωρούσαν Υ­

περβόρειο ιερέα του Απόλλωνα, ο οποίος κ α ι του έδωσε την

ικανότητα να κάνει θαύματα και να τ α ξ ι δ ε ύ ε ι από τόπο σε

τόπο διασχίζοντας τον αέρα πάνω σ' ένα μ α γ ι κ ό χρυσό βέλος

( Π ο ρ φ ύ ρ ι ο ς , Βίος Πνθαγόρον 29) . Ο Α β α ρ ι ς ε π ι σ κ έ φ τ η κ ε

την Ε λ λ ά δ α , με το μ α γ ι κ ό του βέλος ( χ ω ρ ί ς πλοίο, όπως

δ η λ ώ ν ε ι και το όνομα του που π ρ ο έ ρ χ ε τ α ι από το σ τ ε ρ η τ ι κ ό

α και το « β ά ρ ι ς » που σ η μ α ί ν ε ι π λ ο ί ο ) , θεράπευσε ασθένε ιες ,

εξάγνισε συνειδήσεις και κ α τ έ π λ η ξ ε τον κόσμο με τα θαύ­

ματα και τ ι ς π ρ ο φ η τ ε ί ε ς του. Κ ά π ο ι ο ι αρχαίοι σ υ γ γ ρ α φ ε ί ς

τον θεωρούν π ρ α γ μ α τ ι κ ό πρόσωπο, όπως, γ ια π α ρ ά δ ε ι γ μ α ,

ο Πίνδαρος ( β λ . Λ ε ξ ι κ ό Α ρ π ο κ ρ α τ ί ω ν α στο λ ή μ μ α

Άβαρις)" αλλά μάλλον τόσο ο ίδιος όσο και όλα όσα σ χ ε τ ί ­

ζονται με αυτόν δεν ε ίναι παρά μύθος που δήλωνε τη διάδοση

τ η ς λατρείας του Απόλλωνα σε κάποιο βόρειο λαό.

79. Ο Μ έ τ ω ν , ο Παυσανίου, ήταν Αθηναίος μ η χ α ν ι κ ό ς

και αστρονόμος, που ή κ μ α σ ε κατά το δεύτερο ή μ ι σ ι του

5ου αιώνα. Γ ι α το έτος τ η ς γέννησης του δεν γ ν ω ρ ί ζ ο υ μ ε

τ ί π ο τ α , δ ε χ ό μ α σ τ ε όμως ( β λ . Πρακτικά Ακαδημίας

Αθηνών, Μάιος , 1931) ότ ι γ ε ν ν ή θ η κ ε μ ε τ α ξ ύ των ετών

482 και 472 π . Χ . Ά γ ν ω σ τ ο ε π ί σ η ς ε ίναι το π ό τ ε πέθανε, π ρ έ ­

π ε ι ό μ ω ς να ήταν μ ε τ ά το 414 π . Χ . , γ ι α τ ί τον β ρ ί σ κ ο υ μ ε να

έ χ ε ι μ ε ι ο ψ η φ ή σ ε ι , μ α ζ ί μ ε τον Ν ι κ ί α και τον Σ ω κ ρ ά τ η , στην

ε κ κ λ η σ ί α του δ ή μ ο υ , κατά τ η ς Σ ι κ ε λ ι κ ή ς ε κ σ τ ρ α τ ε ί α ς . Ο

Αριστοφάνης αναφέρει τον Μ έ τ ω ν α ("Ορνιθες) ως γ ε ω μ έ -

τ ρ η - μ η χ α ν ι κ ό , ενώ ο Φρύνιχος (Μενότροπος) ως υδραυλι-

κ ό - μ η χ α ν ι κ ό . Έ ν α ς από τους σχολιαστές του Α ρ ι σ τ ο φ ά ν η

γ ρ ά φ ε ι ότ ι ο Μ έ τ ω ν ίσως εν τω Κολωνω κρηνην

κατεσκενάσατο. Ο Μ έ τ ω ν έ γ ι ν ε π ε ρ ι ώ ν υ μ ο ς αστρονόμος

γ ια την ανακάλυψη του ομώνυμου κύκλου ή ενιαυτού (ο Δ ι ό ­

δωρος π ε ρ ι γ ρ ά φ ε ι τον κύκλο του Μ έ τ ω ν ο ς στο κ ε φ . 36 του

Δ ω δ έ κ α τ ο υ Β ι β λ ί ο υ ) , που ονομάζεται και « ε ν ν ε α κ α ι δ ε κ α -

ε τ η ρ ί ς » , τον οποίο ε ξ ή γ α γ ε από τ ι ς δ ι κ έ ς του και τ ι ς παρα-

Page 182: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

τ η ρ ή σ ε ι ς του δασκάλου του, αστρονόμου Φαείνου, επ ί των

τροπών του η λ ί ο υ .

Κ ύ κ λ ο ς Μ έ τ ω ν ο ς : Το έτος των αρχαίων Ε λ λ ή ν ω ν ήταν

σεληνοηλιακό. Κ α τ ά τον Γ έ μ ι ν ο , όλοι ο ι αρχαίοι Έ λ λ η ­

νες, γ ια εορταστικούς λόγους, προσπαθούσαν να σ υ μ φ ω ν ή ­

σουν από τη μ ια το έτος με τη φαινόμενη κ ί ν η σ η του ήλιου

και από την άλλη τους μήνες και τ ι ς η μ έ ρ ε ς με τ ι ς φάσεις τ η ς

σελήνης. Φ α ί ν ε τ α ι , λοιπόν, πως γ ι ' αυτό τον λόγο, χ ρ η σ ι μ ο ­

ποίησαν αρχικά την περίοδο τ η ς « δ ι ε τ η ρ ί δ ο ς » , όπου το έτος

αποτελούνταν εναλλάξ από 12 και 13 μ ή ν ε ς , με άλλους α π '

αυτούς « π λ ή ρ ε ι ς » ( μ ε 3 0 η μ έ ρ ε ς ) και άλλους « κ ο ί λ ο υ ς » ( μ ε

29 η μ έ ρ ε ς ) .

Κ α θ ώ ς αυτή η περίοδος α π ο δ ε ί χ τ η κ ε ε σ φ α λ μ έ ν η , την

α ν τ ι κ α τ έ σ τ η σ α ν μ ε την « ο κ τ α ε τ η ρ ί δ α » . Σ ' αυτήν ο ι μήνες

ήταν εναλλάξ « π λ ή ρ ε ι ς » και « κ ο ί λ ο ι » , ενώ από τα οκτώ

"της χρόνια τα π έ ν τ ε ( « κ ο ι ν ά » ) αποτελούνταν από δώδεκα

μήνες και τα υπόλοιπα τρία ( « ε μ β ό λ ι μ α » ) από δ ε κ α τ ρ ε ί ς .

Το σύνολο όμως των οκτώ τροπικών ετών α π ο τ ε λ ε ί τ α ι

από περίπου 2.922 η μ έ ρ ε ς , ενώ οι 99 συνοδικοί μήνες από

2.923 1/2 η μ έ ρ ε ς . Έ τ σ ι , μέσα σε δ ε κ α έ ξ ι χρόνια, οι μήνες

απομακρύνονται από τ ι ς φάσεις τ η ς σελήνης κατά τ ρ ε ι ς η ­

μ έ ρ ε ς . Γ ι α να διορθώσουν το σφάλμα, οι αρχαίοι Έ λ λ η ν ε ς

πρόσθεταν κατά τη διάρκεια τ η ς δ ιπλής ο κ τ α ε τ η ρ ί δ α ς , σε

δ ε κ α έ ξ ι , δ η λ α δ ή , χρόνια, τ ρ ε ι ς η μ έ ρ ε ς , π α ρ ε μ β ά λ λ ο ν τ α ς

τ ε ς ανά μία σε κοίλους μήνες κατά τα κοινά έ τ η , οι οποίοι

έ τ σ ι γίνονταν π λ ή ρ ε ι ς . Ε ί χ α ν ε π ο μ έ ν ω ς έ τ η των 354, 355 και

384 η μ ε ρ ώ ν . Από την π α ρ ε μ β ο λ ή ό μ ω ς των τριών η μ ε ρ ώ ν ,

π ρ ο κ ύ π τ ε ι οπισθοδρόμηση τ η ς αρχής του έτους, που μέσα σε

ε ίκοσι ο κ τ α ε τ η ρ ί δ ε ς , σε εκατόν εξήντα, δ η λ α δ ή , χρόνια,

φτάνει τον ένα π λ ή ρ η μήνα. Π ρ ά γ μ α που φαίνεται πως συ­

ν έ β η στην Αθήνα, μ ε τ α ξ ύ του 430 και του 423 π . Χ . , οπότε

και αφαίρεσαν έναν μήνα, με α π ο τ έ λ ε σ μ α η τ ε λ ε υ τ α ί α ε κ ε ί ν η

οκταετηρίδα να α π ο τ ε λ ε σ τ ε ί από έ ξ ι κοινά και δύο ε μ β ό λ ι μ α

Page 183: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

χρόνια, γ ια να ε π α ν έ λ θ ε ι η αρχή του έτους στην π ρ ώ τ η νέα

σελήνη μ ε τ ά το θερινό η λ ι ο σ τ ά σ ι ο .

Γ ι α να δ ι ο ρ θ ώ σ ε ι οριστ ικά τούτο το σφάλμα, ο Μ έ τ ω ν

ανακάλυψε την π λ η ρ έ σ τ ε ρ η περίοδο τ η ς ε ν ν ε α κ α ι δ ε κ α ε τ η ρ ί -

δας, που αποτελούνταν από 12 κοινά και 7 ε μ β ό λ ι μ α χρόνια,

την οποία δ η μ ο σ ί ε υ σ ε υπό μορφή « π α ρ α π ή γ μ α τ ο ς » , π ίνακα,

δ η λ α δ ή , πάνω σε τ ο ί χ ο - σ τ ή λ η , που π α ρ ε ί χ ε την έναρξη κ ά θ ε

έτους του ομώνυμου κύκλου τ ο υ , κ ά θ ε μήνα, κ α θ ώ ς και τα

ηλιοστάσια, τ ι ς ι σ η μ ε ρ ί ε ς και τ η ς η μ ε ρ ο μ η ν ί ε ς τ η ς ανατολής

και τ η ς δύσεως ορισμένων απλανών αστέρων που ήταν σ η ­

μ α ν τ ι κ έ ς γ ια τ η γ ε ω ρ γ ί α και τ η ναυτηλία, κ α θ ώ ς ε π ί σ η ς και

μ ε τ ε ω ρ ο λ ο γ ι κ έ ς π ρ ο β λ έ ψ ε ι ς . Α ρ χ ή του κύκλου έ λ α β ε ο Μ έ ­

των το θερινό ηλιοστάσιο του έτους 432 π . Χ . , επ ί Α ψ ε υ δ ο ύ ς

άρχοντος, δηλαδή την 27η Ιουνίου, αν υ π ο λ ο γ ι σ τ ε ί με το

Ιουλιανό η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο . Τ ο ύ τ ο το π α ρ ά π η γ μ α , που ο Φ ι λ ό χ ο -

ρος ονομάζει και « η λ ι ο τ ρ ό π ι ο » , το ε ξ έ θ ε σ ε ο Μ έ τ ω ν πάνω σε

τοίχο στην Π ν ύ κ α , όπου συνερχόταν η ε κ κ λ η σ ί α του δ ή μ ο υ ,

πιθανώς όμως να ε ξ έ θ ε σ ε κ α ι άλλο ένα στον Κ ο λ ω ν ό .

80. Π λ η ρ έ σ τ ε ρ η π ε ρ ι γ ρ α φ ή τ ο ύ τ η ς τ η ς τ α κ τ ι κ ή ς δ ί ν ε τ α ι

στο Δ έ κ α τ ο Έ ν α τ ο Β ι β λ ί ο ( κ ε φ . 94) στα πλαίσια τ η ς π ε ρ ι ­

γραφής τ η ς ε κ σ τ ρ α τ ε ί α ς του Αντ ίγονου κατά τ ω ν Ν α β α -

ταίων.

81. Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ια την π ό λ η Π έ τ ρ α ( β ρ ά χ ο ς ) ' π ρ β λ . Δ έ ­

κατο Έ ν α τ ο Β ι β λ ί ο και Σ τ ρ ά β ω ν Ι Σ Τ 21 .

82. Ε ν ν ο ε ί τ α ι η Ν ε κ ρ ά Θάλασσα" π ρ β λ . και Σ τ ρ ά β ω ν

Ι Σ Τ 42 κ . ε .

83. Α κ ό μ α και σήμερα αναβλύζε ι κατά καιρούς άσφαλτος

από τη Ν ε κ ρ ά Θάλασσα. ι

84. Σ τ η ν κοιλάδα του Ιορδάνη στην Ι ε ρ ι χ ώ .

85. Ο Σ τ ρ ά β ω ν ( Ι Σ Τ I I 41) π ε ρ ι γ ρ ά φ ε ι ω ς ε ξ ή ς π ώ ς γ ί ­

νεται η ε ξ α γ ω γ ή του β ά λ σ α μ ο υ : « Ε δ ώ είναι ανάκτορο κ α ι ο

κήπος του β ά λ σ α μ ο υ . Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ια φυτό θ α μ ν ώ δ ε ς , που

μ ο ι ά ζ ε ι μ ε κ ύ τ ι σ ο και τ έ ρ μ ι ν θ ο , α ρ ω μ α τ ι κ ό . Κάνουν ε ν τ ο μ ή

Page 184: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

στον φλοιό του και παίρνουν μέσα σε α γ γ ε ί α τον χυμό του

κορμού. Μ ο ι ά ζ ε ι μ ε άπαχο γάλα. Σ ε μ ι κ ρ ή ποσότητα π ή ζ ε ι .

Θ ε ρ α π ε ύ ε ι θαυμαστά τον πονοκέφαλο, την αρχή του κατα-

ρ ά κ τ η και την α μ β λ υ ω π ί α » .

86. Ο κόστος είναι γένος φυτών που π ε ρ ι λ α μ β ά ν ε ι περί τα

30 ε ί δ η ιθαγενή των τ ρ ο π ι κ ώ ν χωρών. Ε ί ν α ι φυτά ποώδη και

π ο λ υ ε τ ή , τα περισσότερα των οποίων έχουν εύοσμες και φαρ­

μ α κ ε υ τ ι κ έ ς ρίζες . Κ ό σ τ ο ς , κόστας, βάλσαμο ή καρυοφύλλι

είναι η κοινή ονομασία τ η ς Αθανασίας της βαλσαμώδους.

87. Τα δύο τ ε λ ε υ τ α ί α είναι ε ίδη κέδρου.

88. Σ τ η θέση του βραχυτραχηλοτεραι έ χ ε ι προταθεί να

μ π ε ι το μακροτραχηλότεραι.

89. Ε ί δ ο ς ελαφιού ή δορκάδας.

90. Η π ε ρ ι γ ρ α φ ή που ακολουθεί θ ε ω ρ ε ί τ α ι πως ο φ ε ί λ ε τ α ι

στον στωικό φιλόσοφο Π ο σ ε ι δ ώ ν ι ο από την Α π ά μ ε ι α , ένεκα

κυρίως τ η ς ε ξ ή γ η σ η ς που δ ίνεται γ ια την π ο λ υ χ ρ ω μ ί α των

πουλιών ότι ο φ ε ί λ ε τ α ι στην επίδραση και τη συνέργια του

ή λ ι ο υ .

91. Λ α μ π ε ρ ό ς κ ι τ ρ ι ν ω π ό ς λίθος, πιθανώς το σημερινό

τοπάζιο .

92. Ο πορφυρίων είναι πτηνό τ η ς ο ικογένειας των ραλλι-

δών τ η ς ομοταξίας των κ α λ ο β α τ ι κ ώ ν . Γ ν ω σ τ ό τ ε ρ ο είδος του

ο πορφυρίων ο κυανούς. Το μήκος του είναι περίπου 60 ε­

κατοστά, το κ ε φ ά λ ι του στρογγυλό μ ΐ τ ρ ί ο υ μ ε γ έ θ ο υ ς . Το

ράμφος του είναι ευθύ, κωνικό και παχύ και ο λαιμός του

ε π ί σ η ς παχύς. Οι φτερούγες του είναι κοντές , η ουρά του

πολύ κοντή και τα πόδια του πολύ ψηλά με μεγάλα άρ­

θρα. Το χ ρ ώ μ α του είναι κυανό, με μ έ τ ω π ο και ράμφος λευ­

κό και λευκές κ η λ ί δ ε ς στις δυο πλευρές του στήθους. Ο β ι ό ­

τοπος του είναι τα έ λ η , αλλά στην αρχαιότητα τον ε ξ η μ έ ­

ρωναν και τον διατηρούσαν στα σ π ί τ ι α .

93. Π ε δ ι ά δ α τ η ς Σ υ ρ ί α ς μ ε τ α ξ ύ Λ ι β ά ν ο υ και Α ν τ ι λ ι β ά -

νου.

Page 185: Διόδωρος Σικελιώτης-(2) -

ΣΧΟΛΙΑ

94. Τ η ν ε π ο χ ή του Δ ι ό δ ω ρ ο υ , οι λύχνοι είχαν το ακροστό-

μιο σ τ η μια μεριά και τ η λ α β ή στην ά λ λ η .

95. Β λ . κ ε φ . 48.

96. Με δ ιπλό, δ η λ α δ ή , ε ξ ό γ κ ω μ α ή « κ ά λ ο » .

97. Τ ε τ ρ α κ ό σ ι α πενήντα π ε ρ ί π ο υ κ ιλά.

98. Π ρ ό κ ε ι τ α ι ίσως γ ι α τον συγγραφέα τ η ς π ε ρ ι γ ρ α φ ή ς

που ακολουθεί, που είναι γ ν ω σ τ ό ς μόνο από αυτή την ανα­

φορά του Δ ι ό δ ω ρ ο υ .

99. Η « α ρ ω μ α τ ο φ ό ρ ο ς π ε ρ ι ο χ ή » τ ο π ο θ ε τ ε ί τ α ι συνήθως

στη Σ ο μ α λ ί α , αλλά ο Δ ι ό δ ω ρ ο ς , όπως και ο Σ τ ρ ά β ω ν (I

I I 32), την τ ο π ο θ ε τ ε ί στην Α ρ α β ί α .

100. Β λ . Ό μ η ρ ο ς , Όδύσσεια-η 120-21, όπου π ε ρ ι γ ρ ά φ ε τ α ι

η χώρα των Φ α ι ά κ ω ν .

101. Ό ρ ο β ο ς ο κοινός, φυτό τ η ς τ ά ξ η ς των Ε λ λ ο β ο κ ά ρ -

πων, με κοινή ονομασία Ρ ό β ι ή Ρ ό β η , ο Ό ρ ο β ο ς των αρ­

χαίων. Ε ί ν α ι φυτό ε τ ή σ ι ο , κ τ η ν ο τ ρ ο φ ι κ ό που κ α λ λ ι ε ρ γ ε ί τ α ι

κυρίως γ ια τον καρπό τ ο υ , που είναι μεν τ ο ξ ι κ ό ς γ ια τον

άνθρωπο αλλά πολύ θ ρ ε π τ ι κ ό ς γ ι α τα βόδια και κ υ ρ ί ω ς ε­

κείνα που χρησιμεύουν στην άροση.