1μ Δεμμηηθό

Κανύζημο

Σεύπμξ 2μ

Γθεμενίδα ηωκ μαζεηώκ

ηεξ Γ’ 2 Σάλεξ

Η ηάλε μαξ

Μάνηδα Ανεηή - Μεϊκηάκε μθία - Μπαϊναθηάνε Ακηωκία –

Μπάθωζε Βαγγειίηζα - Μπηζηγθόηδε Αγγειηθή - Νηαμοηιιάνη Μπανδίμ -

Νηνέμο Γθιεκίι - Ξαγμνάνε Σδέκε - Πάιιε Κωκζηακηίκα - Πάιιε Μανία -

Παπαιομπένε Δήμεηνα - Ραβηόιμ Πενηθιή - άθθα Κώζηα -

αιίαζη Χνήζημ - θμπειίηε Βαζίιε - ηαμπέιμο Μανίκα -

θονίδε Πακαγηώηα - Σδάια Γηώνγμ - Σνάθμ Κωζηακηή -

Χαηδεζάββα Χανά - Χεκθόγηα Ρμμέμ - Ψαννή Γεωνγία

Η δαζθάια ηεξ ηάλεξ

Οιομπία Καιμγήνμο

Το 2ο τρίμθνο κφλθςε όμορφα, με αρκετά μακιματα και δραςτθριότθτεσ, αλλά και

μερικά διαλείμματα λόγω κακοκαιρίασ και εκλογϊν!

Στισ 30 Λανουαρίου τιμιςαμε τουσ προςτάτεσ των γραμμάτων, τουσ τρεισ

Λεράρχεσ.

Λίγεσ μζρεσ αργότερα, ςτισ 3 Φεβρουαρίου, επιςκζφτθκε το Σχολείο μασ θ κυρία

Ζλλθ Στάμου, ψυχολόγοσ από το χαμόγελο του παιδιοφ. Θ κυρία Στάμου ζμεινε όλθ

τθ μζρα ςτο Σχολείο μασ και γνϊριςε όλουσ τουσ μακθτζσ. Μίλθςε μαηί τουσ για

κζματα ςυμπεριφοράσ και ςχολικοφ εκφοβιςμοφ.

Ο Μάρτιοσ ξεκίνθςε με μια πρόκλθςθ για τουσ μακθτζσ τθσ Ε’ και ΣΤϋ τάξθσ, που

δεν ιταν άλλθ από τθ ςυμμετοχι τουσ ςτο διαγωνιςμό τθσ Ελλθνικισ Μακθματικισ

Εταιρείασ. Πλα τα παιδιά ζδειξαν ιδιαίτερο ενκουςιαςμό για το διαγωνιςμό και τουσ

αξίηουν ςυγχαρθτιρια για τθν προςπάκεια, ανεξάρτθτα από το αποτζλεςμα.

Στισ 6 Μαρτίου, θμζρα κατά του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ, όλεσ οι τάξεισ αφιζρωςαν

χρόνο για δραςτθριότθτεσ ςχετικζσ με το κζμα.

Θ ΣΤ’ τάξθ παρουςίαςε ςτισ 24 Μαρτίου γιορτι για να τιμιςουμε τθν Εκνικι μασ

Επζτειο για τθν επανάςταςθ του 1821. Τα παιδιά με όμορφεσ απαγγελίεσ, τραγοφδια

και χοροφσ, μασ προετοίμαςαν για τθν κακιερωμζνθ παρζλαςθ των μακθτϊν όλων

των ςχολείων τθσ πόλθσ μασ, θ οποία, δυςτυχϊσ, ακυρϊκθκε λόγω βροχόπτωςθσ.

Το 2ο τρίμθνο τελείωςε και όλοι προετοιμαηόμαςτε για το Ράςχα. Εμείσ, οι

μακθτζσ του Ε2, καλωςορίηουμε τθ μεγάλθ γιορτι, δθμιουργϊντασ όμορφεσ

καταςκευζσ ςτο εργαςτιρι που ςτιςαμε ςτθν τάξθ μασ.

Το φαράγγι του Δημοςάρη βρίςκεται ςτθ βορειοανατολικι πλευρά τθσ Πχθσ ςτθ νότια Εφβοια και αποτελεί μία από τισ ομορφότερεσ πεηοπορικζσ διαδρομζσ τθσ χϊρασ μασ. Συνο-λικά ζχει μικοσ περίπου δζκα χιλιομζτρων που ξεκινάει από τθ κζςθ Ρετροκάναλο (υψόμετρο 950 μζτρων) ςτθ καρδιά τθσ καταπράςινθσ πλευράσ τθσ Όχησ και καταλιγει ςτθν παραλία του οικιςμοφ των Καλλιανϊν. Από τθν αρχι ςχεδόν τθσ διαδρομισ και μετά τθ κζςθ Κρφα Βρφςθ κα ςασ ςυνοδεφει ςτα αριςτερά ςασ το ρζμα του Δη-

μοςάρη, που διαςχίηει το φαράγγι και χφνεται ςτο Αιγαίο. Στθ μζςθ περίπου του φαραγγιοφ και λίγο πιο κάτω κα βρείτε τον οικιςμό Λενοςαίοι, κοντά ςτον οποίο βρίςκεται και θ περίφθμθ κζςθ Σκάλα Λενοςαίων με τουσ χαρακτθρι-ςτικοφσ μικροφσ καταρράκτεσ και τισ φυςικζσ πιςίνεσ, που ςχθματίηουν τα πεντακάκαρα νερά του ρζματοσ. Το καλοκαίρι πολλοί είναι αυτοί που βουτάνε ςε αυτζσ, α-πολαμβάνοντασ τθ δροςιά που χαρακτθρίηει τα τρεχοφμενα

νερά. Μζχρι τουσ Λενοςαίουσ, το φαράγγι είναι κάπωσ α-πότομο και κατάφυτο από τθ βλάςτθςθ τθσ περιοχισ, ςτθν οποία κυριαρχοφν αιωνόβιοι πλάτανοι, καςτανιζσ και άρι-εσ. Από εκεί και μζχρι τθ κάλαςςα γίνεται πιο ιπιο. Θ διάςχιςθ του φαραγγιοφ του Δθμοςάρθ κεωρείται εφκο-λθ, κακϊσ το μονοπάτι είναι ςθμαςμζνο και βατό. Μάλιςτα θ χάραξι του δεν είναι καινοφργια υπόκεςθ, αφοφ το λικόςτρωτο

τμιμα του δθμιουργικθκε ςτισ αρχζσ του Μεςαίωνα και αποτελοφςε τον μοναδικό τρόπο επικοινωνίασ των οικι-ςμϊν του Δθμοςάρθ με τον υπόλοιπο κόςμο και κυρίωσ τθν Κάρυςτο. Στισ τζςςερισ ϊρεσ που χρειάηονται περίπου για τθ διάςχιςι του, μπορεί να δείτε κάποια είδθ από τθν πλουςιότατθ πανίδα τθσ περιοχισ, όπωσ γεράκια, αετοφσ, κότςιφεσ, μποφφουσ (τα μεγαλφτερα νυκτόβια αρπακτι-κά), νεροβάτραχουσ, νερόφιδα, οχιζσ, δενδρογαλιζσ και

ςαφρεσ. Σε όλθ τθ δια-δρομι κα ςασ ςυνο-δεφουν και χαριτωμζνεσ μπλε λιβε-λοφλεσ.

Αγγειηθή Μπηζηγθόηδε – Κσζηαληήο Τξάθνο

Το Φαράγγι τθσ Σαμαριάσ βρίςκεται ςτθν Κριτθ, ςτο νότιο

τμιμα του νομοφ Χανίων. Με μικοσ 18 χιλιομζτρων, είναι

ίςωσ το μεγαλφτερο ςε μικοσ φαράγγι τθσ Ευρϊπθσ, μετά

από το φαράγγι του Βερντόν ςτθ Γαλλία. Είναι Εκνικόσ

Δρυμόσ τθσ Ελλάδασ από το 1962 και φιλοξενεί πολλά

ενδθμικά είδθ πουλιϊν και ηϊων, το πιο γνωςτό από τα

οποία είναι ο κρθτικόσ αίγαγροσ, γνωςτόσ και ςαν κρι-κρι. Το

όνομά του το πιρε από το εγκαταλελειμμζνο ςιμερα χωριό

τθσ Σαμαριάσ, που με τθ ςειρά του οφείλει το όνομα ςτθν

εκκλθςία τθσ Οςίασ Μαρίασ.

Κατά τθ διάρκεια τθσ Τουρκοκρατίασ, αποτζλεςε

κρθςφφγετο επαναςτατϊν και του τοπικοφ πλθκυςμοφ. Από

το 2010 αποτελεί μζροσ του Ραγκόςμιου Δικτφου

Αποκεμάτων Βιόςφαιρασ τθσ UNESCO.

Το φαράγγι είναι από τα ςθμαντικότερα αξιοκζατα τθσ

Κριτθσ, ζλκοντασ πολλζσ χιλιάδεσ τουριςτϊν που κζλουν να

διαςχίςουν περπατϊντασ τθ διαδρομι των 18 χιλιομζτρων,

από το Ομαλό μζχρι τθν Αγία οφμελθ.

Βαγγελίτςα Μπάκωςθ – Αγγελικι Μπικιγκότηθ

Το Φαράγγι του Βίκου, βρίςκεται 30 χλμ. βορειοδυτικά

των Λωαννίνων και είναι το βακφτερο φαράγγι

παγκοςμίωσ, ςφμφωνα με το βιβλίο Guinness. Αποτελεί

τον πυρινα του Εκνικοφ Δρυμοφ Βίκου-Αϊου, ςτθν

περιοχι του οποίου βρίςκει καταφφγιο μεγάλθ ποικιλία

ςπάνιων ειδϊν χλωρίδασ και πανίδασ.

Το φαράγγι ζχει μικοσ 20 χλμ. και ςε πολλά ςθμεία του το

βάκοσ ξεπερνάει τα 1.000 μζτρα. Ο παραπόταμοσ του

Αϊου, Βοϊδομάτθσ, που το διατρζχει, ζχει νερό μόνο εποχιακά.

Ο Βίκοσ δθμιουργικθκε μετά από ζντονεσ γεωλογικζσ

ανακατατάξεισ κατά τθ διάρκεια των γεωλογικϊν εποχϊν.

Τα πρϊτα ίχνθ ανκρϊπινθσ δραςτθριότθτασ ςτθν περιοχι

ζχουν εντοπιςκεί από το 40.000 π.Χ.. Θ χλωρίδα που

ςυναντάται ςτθ περιοχι του φαραγγιοφ είναι ιδιαίτερα

μεγάλθσ ποικιλίασ. Χαρακτθριςτικά, μζχρι και τισ αρχζσ

του 20ου αιϊνα, τα βότανα του φαραγγιοφ

χρθςιμοποιοφνταν από πρακτικοφσ γιατροφσ, τουσ

λεγόμενουσ «βικογιατροφσ», για κεραπευτικοφσ ςκοποφσ. Το Φαράγγι του Βίκου αποτελεί

δθμοφιλι διαδρομι περιθγθτϊν. Θ διάρκεια τθσ περιιγθςθσ για μία ζμπειρθ ομάδα δεν

διαρκεί πάνω από 5 ϊρεσ, προςφζροντασ μοναδικζσ εικόνεσ. Από το χωριό Βραδζτο (κζςθ

Μπελόθ), όπωσ και από τθ κζςθ Οξιά, θ κζα προσ το φαράγγι είναι πανοραμικι.

Στθν περιοχι του φαραγγιοφ απαγορεφεται αυςτθρά οποιαδιποτε ανκρϊπινθ

δραςτθριότθτα ζχει ςχζςθ με κτθνοτροφία και φυςικά θ υλοτομία.

Αγγελικι Μπικιγκότηθ – Βαγγελίτςα Μπάκωςθ

Θ Δίρφθ είναι ςθμαντικι οροςειρά τθσ

κεντρικισ Εφβοιασ με ψθλότερθ κορυφι το Δζλφι

ςτα 1.743 μζτρα. Εξαιρϊντασ τα βουνά

τθσ Κριτθσ είναι το ψθλότερο βουνό

τθσ νθςιωτικισ Ελλάδασ. Ζχει ζντονο ανάγλυφο

και είναι αρκετά απότομθ, κυρίωσ ςτθν

ανατολικι τθσ πλευρά προζκταςθ τθσ οποίασ

είναι θ Οχκονιά. Θ δυτικι τθσ πλευρά

παρουςιάηει κωνικό ςχιμα. Θ Δίρφθ παρουςιάηει

επίςθσ ζντονεσ χιονοπτϊςεισ από τισ πρϊτεσ κατά τθν διάρκεια του χειμϊνα, γιατί είναι

εκτεκειμζνθ ςτα ψυχρά βορειανατολικά ρεφματα.

Θ χλωρίδα και θ πανίδα τθσ Δίρφθσ είναι αρκετά πλοφςια και ςε μεγάλα υψόμετρα

απαντϊνται ςπουδαία ελατοδάςθ, ενϊ ςε χαμθλότερα υψόμετρα

απαντϊνται καςτανιζσ, δρυσ, πλατάνια, πεφκα και διάφορα φυλλοβόλα.

Στθν αρχαιότθτα ςτθν κορυφι τθσ υπιρχε

αρχαίο ιερό τθσ Διρφφασ Ιρασ.

Σθμαντικότερα χωριά τθσ Δίρφθσ είναι

θ Στενι, που βρίςκεται ςτθ δυτικι παρυφι

του όρουσ και οι Στρόπωνεσ που βρίςκονται

ςτθν ανατολικι πλαγιά.

Μαρία Ράλλθ

Νικόλαος Κριεηϊτθς

Ο Νικόλαοσ Κριεηϊτθσ, ιρωασ τθσ Ελλθνικισ Επανάςταςθσ

γεννικθκε το 1785 ςτο ορεινό χωριό Αργυρό τθσ επαρχίασ

Καρυςτίασ. Ρζκανε ςτισ 12 Φεβρουαρίου 1853 και κθδεφκθκε ςτον

ναό τθσ Αγίασ Φωτεινισ, ςτθ Σμφρνθ τθσ Μικράσ Αςίασ.

Ο Νικόλαοσ Κριεηϊτθσ (1785-1853) ιταν οπλαρχθγόσ τθσ

επανάςταςθσ του 1821, από τουσ διαπρεπζςτερουσ. Γονείσ του

ιταν ο βοςκόσ Λςίδωροσ και θ Χρυςι Χαραχλιάνθ, οι οποίοι είχαν

τζςςερα ακόμθ παιδιά τον Κωνςταντίνο, το Γρθγόριο που ζγινε

καλόγεροσ τθ Σοφία και τθν Καλι. Δεν είχε αποκτιςει καμία

ιδιαίτερθ μόρφωςθ και ενϊ το πραγματικό του όνομα ιταν Νικόλαοσ Χαραχλιάνθσ, από τθ

διαμονι τθσ οικογζνειασ του ςτο χωριό Κριεηι τθσ Εφβοιασ, πιρε το όνομα Κριεηϊτθσ, αν και

υπζγραφε πάντα ωσ Γκριτηιϊτθσ.

Ρριν τθν επανάςταςθ του 1821, εγκαταςτάκθκε ςτθν Κιουτάχεια τθσ Μικράσ Αςίασ, όπου

εργάςτθκε ωσ επιςτάτθσ και κεχαγιάσ του πάμπλουτου Καραοςμάνογλου. Θ ζκρθξθ τθσ

Επανάςταςθσ τον βρικε ςτθ φυλακι, γιατί είχε ςκοτϊςει ςε φιλονικία ζναν Τοφρκο.

Απζδραςε τότε μαηί με τον Βάςο Μαυροβουνιϊτθ, ο οποίοσ επίςθσ αναδείχτθκε οπλαρχθγόσ

τα χρόνια τθσ Επανάςταςθσ. Στθν αρχι κατατάχτθκε και ςτο ςϊμα του Αγγελι Γοβγίνα και

λίγο μετά ςχθμάτιςε δικό του ςϊμα, με το οποίο πολζμθςε ςτθν Εφβοια μαηί με τον

Μαυροβουνιϊτθ.

Μετά το κάνατο των οπλαρχθγϊν Γοβγίνα και Μαυρομιχάλθ απζμεινε ο μοναδικόσ

ςθμαντικόσ οπλαρχθγόσ ςτθν Εφβοια. Στον εμφφλιο πόλεμο τάχκθκε κατά των

αντικυβερνθτικϊν και ςτθ ςυνζχεια ακολοφκθςε το ςϊμα του Καραϊςκάκθ ςτθν Ανατολικι

Στερεά.

Από τότε που αποφαςίςτθκε θ δθμιουργία ιςχυροφ ςτρατοπζδου ςτθν Ανατολικι Στερεά,

κατατάχτθκε ςε αυτό κάτω από τθν αρχθγία του Καραϊςκάκθ και πιρε μζροσ ςε όλεσ ςχεδόν

τισ μάχεσ που ζγιναν ςτθν Αττικι από τον Λοφνιο του 1826. Μετά το κάνατο του Γκοφρα

διατάχτθκε και ανζλαβε τθν οργάνωςθ τθσ άμυνασ τθσ Ακρόπολθσ, ςτθν οποία παρζμεινε και

με άλλουσ αγωνιςτζσ μζχρι τθν παράδοςθ τθσ.

Στθν εποχι του Πκωνα διορίςτθκε νομοεπικεωρθτισ Ευβοίασ, με το βακμό του

ςυνταγματάρχθ και αργότερα τιμικθκε με το παράςθμο του ταξίαρχου και διετζλεςε

υπεραςπιςτισ του Πκωνα. Στθν αντιοκωνικι εξζγερςθ, όμωσ, πιρε μζροσ με τουσ

φιλελεφκερουσ. Στισ πρϊτεσ εκλογζσ αναδείχτθκε βουλευτισ Εφβοιασ και ςτθ Βουλι

ςυνζχιςε τθν αντιδυναςτικι του δράςθ, με αποτζλεςμα να ςυλλθφκεί και να φυλακιςκεί ςτθ

Χαλκίδα.

Απελευκερϊκθκε, όμωσ, από ζνα ςτρατιϊτθ και κιρυξε τθν τρίτθ αντιδυναςτικι

επανάςταςθ κατά του Πκωνα, του 1847, αφοφ κλείςτθκε ςτο φροφριο τθσ Χαλκίδασ.

Εναντίον του ςτάλκθκε δφναμθ, με επικεφαλισ το Γαρδικιϊτθ Γρίβα. Σε μια από τισ

ςυγκροφςεισ τραυματίςτθκε βαριά. Το κίνθμα του Κριεηϊτθ απζτυχε και αναγκάςτθκε να

καταφφγει ςτθν Κωνςταντινοφπολθ και τθν Ρροφςα, όπου οι ομογενείσ τον δζχτθκαν με

ενκουςιαςμό και οι τουρκικζσ αρχζσ του ζδειξαν το ςεβαςμό τουσ. Εγκαταςτάκθκε ςτθ

Σμφρνθ, όπου και δζχτθκε να υπογράψει αίτθςθ χάριτοσ, που κα του επζτρεπε τθν

επιςτροφι του ςτθν πατρίδα.

Το 1863 επιτράπθκε θ ανακομιδι των οςτϊν του και θ επίςθμθ τελετι ζγινε ςτισ 13

Οκτωβρίου 1863, ενϊ λόγουσ εκφϊνθςαν οι Ν. Αποςτολίδθσ, Ρ. Κουπιτϊρθσ και ςτο

μνθμόςυνο ο Στ. Δοφκασ. Οι ομιλθτζσ διατφπωςαν τθν άποψθ ότι δεν πζκανε από φυςικά

«αλλ’ υπό χειρόσ τεχνικωτάτου δολοφόνου», αφινοντασ υπόνοιεσ ότι πρόκειται για κάνατο

από δθλθτιριο που δεν ανιχνεφονταν.

Ο Διμοσ Χαλκίδασ αποφάςιςε ςτισ 5 Απριλίου 1863, τθν ανζγερςθ μνθμείου προσ τιμιν

του, ενϊ τα οςτά του φυλάςςονται ςε οςτεοκικθ ςτο παρεκκλιςι του Αγίου Λωάννου του

Ρροδρόμου ςτο δθμοτικό διαμζριςμα Μφτικα.

Θ προτομι του υπάρχει ςτθν πλατεία του Αγίου Νικολάου και το όνομά του ζχει δοκεί ςε

κεντρικό δρόμο τθσ Χαλκίδασ. Στο χωριό Τριάδα ςϊηεται το ςπίτι που ζηθςε και το οποίο το

1981 καταςτράφθκε από φωτιά και αναπαλαιϊκθκε.

Βαςίλθσ Σκοπελίτθσ – Σοφία Μεϊντάνθ – Διμθτρα Ραπαλυμπζρθ – Κων/να Ράλλθ

Αγγελις Γοβιός

Ο Αγγελισ Γοβιόσ, με καταγωγι από τθ Λίμνθ Ευβοίασ,

ιταν πρωτοπαλίκαρο του Οδυςςζα Ανδροφτςου και

αρχθγόσ τθσ Επανάςταςθσ ενάντια ςτουσ Τοφρκουσ ςτο

νθςί τθσ Εφβοιασ. Γεννικθκε το 1780 ςτθ Λίμνθ Ευβοίασ

και ςκοτϊκθκε το 1822 ςε ενζδρα των Τοφρκων ςτθν

περιοχι Βρυςάκια Ψαχνϊν, όπου ζνα χρόνο νωρίτερα είχε

κριαμβεφςει εναντίον τουσ. Μαηί με άλλουσ από τουσ

επαναςτάτεσ του 1821, είχε κθτεφςει ςτθ φρουρά του Αλί

Ραςά ςτα Λωάννινα, όπου και ςποφδαςε πολεμικζσ τζχνεσ. Διακρίκθκε για τον θρωιςμό του

ςτθ μάχθ ςτο Χάνι τθσ Γραβιάσ, μαηί με τον Οδυςςζα Ανδροφτςο, όπου 120 Ζλλθνεσ τα

ζβαλαν με ςτρατό 8.000 Τοφρκων και κατάφεραν να προκαλζςουν απϊλειεσ 300 Τοφρκων,

ενϊ οι ίδιοι ζχαςαν μόλισ 6 άνδρεσ.

Το 1821 ο Αγγελισ Γοβιόσ θγείται τθσ Επανάςταςθσ ςτθν Εφβοια και πετυχαίνει

ςθμαντικι νίκθ εναντίον των Τοφρκων, ςτισ 15 Λουλίου του 1821 ςτθν περιοχι Βρυςάκια ςτα

Ψαχνά τθσ Εφβοιασ, λίγα χιλιόμετρα ζξω από το οχυρό των Τοφρκων ςτθ Χαλκίδα.

Το ακόλουκο δθμοτικό τραγοφδι που διαςϊηεται δείχνει τθ ςθμαντικότθτα τθσ απϊλειασ

του Αγγελι Γοβιοφ για τθν επανάςταςθ ςτθν Εφβοια, θ οποία απελευκερϊκθκε τελικά το

1833, μετά από ςυνκθκολόγθςθ των Τοφρκων με τον βαςιλιά Πκωνα.

Για ςζνα, μωρ’ Αγγελι, κλαίει το Γριπονιςι,

που χάκθκεσ κατακαμπισ με όλο το γιουροφςι.

Εςφ δεν επολζμαγεσ μεσ ςτθσ Γραβιάσ το χάνι,

μ’ οχτϊ χιλιάδεσ Γκζκθδεσ και βγικεσ παλικάρι;

Μα οι Μπαλαλαίοι τα ςκυλιά ςοφφαγαν το κεφάλι.

Σε κλαίει οφλ’ θ οφμελθ τ’ ιςουνα παλικάρι.

Ρροσ τιμιν του Ευβοιϊτθ Ιρωα, ζχει ςτθκεί ανδριάντασ ςτθν περιοχι των Ψαχνϊν.

Μαρία Ράλλθ

Δθμιτριος Υψθλάντθς

Γεννικθκε το 1794 ςτθν Κωνςταντινοφπολθ και ιταν γιοσ του

Κων/νου Υψθλάντθ, απόγονοσ Φαναριϊτικθσ οικογζνειασ. Ιταν

αδελφόσ του Αλζξανδρου Υψθλάντθ. Σποφδαςε ςτθ Γαλλία ςε

ςτρατιωτικζσ ςχολζσ και ςτθ ςυνζχεια κατατάχκθκε ςτθν

αυτοκρατορικι φρουρά του Τςάρου ςτθν Ρετροφπολω ωσ

Λοχαγόσ. Το 1818 μυικθκε ςτθν Φιλικι Εταιρεία.

Με τθν ζναρξθ τθσ Επανάςταςθσ αντιπροςϊπευςε τον αδελφό

του Αλζξανδρο Υψθλάντθ ςτθν Ρελοπόννθςο. Στισ 20 Λουνίου 1821

ανζλαβε τθν αρχιςτρατθγεία των επαναςτατϊν και προςπάκθςε να

οργανϊςει τακτικό ςτρατό. Θ προςπάκειά του, όμωσ, να περιορίςει

τθ δφναμθ των κοτηαμπάςθδων είχε ςαν απτζλεςμα τθν εκδίωξι

του. Ο λαόσ όμωσ απαίτθςε να επιςτρζψει και φςτερα από προςπάκειεσ του Κεόδωρου

Κολοκοτρϊνθ επανιλκε ςτθν αρχικι του κζςθ.

Στισ 20 Δεκεμβρίου 1821 άρχιςε τισ εργαςίεσ τθσ θ Α’ Εκνικι Συνζλευςθ και ςτισ 15

Λανουαρίου 1822 εκλζχκθκε Ρρόεδροσ του Βουλευτικοφ. Ο Υψθλάντθσ εκπροςϊπθςε κυρίωσ

τθν πλευρά των δθμοκρατικϊν και ιρκε ςε ςφγκρουςθ με τον Αλζξανδρο Μαυροκορδάτο.

Κατά τθ διάρκεια του Αγϊνα, ζλαβε μζροσ ςτθν πολιορκία του Ναυπλίου και του Άργουσ,

ςτθν εκςτρατία τθσ Ακινασ, ςτθ μάχθ των Δερβενακίων και ςτθ μάχθ ςτθν Ρζτρα τθσ

Βοιωτίασ. Με τθν ζλευςθ του Λωάννθ Καποδίςτρια, διορίςτθκε ςτρατάρχθσ και ανζλαβε τθν

οργάνωςθ του ςτρατοφ και τθν μετατροπι του ςε τακτικό ςτρατό, με βάςθ τα ευρωπαϊκά

πρότυπα.

Ιταν από τισ ρομαντικζσ φυςιογνωμίεσ του Αγϊνα, ανιδιοτελισ και προςθλωμζνοσ ςτα

εκνικά και πατριωτικά ιδεϊδθ. Απεβίωςε ςτισ 5 Αυγοφςτου 1823 ςτο Ναφπλιο. Θ

πόλθ Υψιλάντι (Ypsilanti) ςτο Μίςιγκαν των ΘΡΑ πιρε το όνομά του.

Κϊςτασ Σάκκασ

Θεόδωρος Κολοκοτρϊνθς, ο «Γζρος του Μοριά»

Θγετικι μορφι τθσ Ελλθνικισ Επανάςταςθσ, που

ζδραςε ςτθν Ρελοπόννθςο και εξ αυτοφ του λόγου

είναι γνωςτόσ και ωσ «Γζροσ του Μοριά».

Ο Κεόδωροσ Κολοκοτρϊνθσ γεννικθκε «εισ τα 1770

Απριλίου 3, τθν Δευτζρα τθσ Λαμπρισ... εισ ζνα βουνό,

εισ ζνα δζντρο αποκάτω, εισ τθν παλαιάν Μεςςθνίαν,

ονομαηόμενον αμαβοφνι», όπωσ αναφζρει ςτα

Απομνθμονεφματά του. Ιταν γιοσ του

κλεφτοκαπετάνιου Κωνςταντι Κολοκοτρϊνθ (1747-

1780) από το Λιμποβίςι Αρκαδίασ και τθσ Γεωργίτςασ Κωτςάκθ, κόρθσ προεςτοφ από τθν

Αλωνίςταινα Αρκαδίασ. Θ οικογζνεια των Κολοκοτρωναίων από το 16ο αιϊνα, που

εμφανίηεται ςτο προςκινιο τθσ ιςτορίασ, βρίςκεται ςε αδιάκοπο πόλεμο με τουσ Τοφρκουσ.

Μονάχα από το 1762 ζωσ το 1806, 70 Κολοκοτρωναίοι εξοντϊκθκαν από τουσ κατακτθτζσ.

Το 1780, ιταν 10 ετϊν, όταν ο πατζρασ του ςκοτϊκθκε από τουσ Τοφρκουσ, ζνα γεγονόσ

που ςθμάδεψε τθ ηωι του. Στα 17 του ζγινε οπλαρχθγόσ του Λεονταρίου και ςτα 20 του

νυμφεφτθκε τθν κόρθ του τοπικοφ προεςτοφ Αικατερίνθ Καροφςου. Το 1806, κατά τθ

διάρκεια του μεγάλου διωγμοφ των κλεφτϊν από τουσ κατακτθτζσ, κατόρκωςε να διαςωκεί

και να καταφφγει ςτθ Ηάκυνκο, όπου κατατάχκθκε ςτον αγγλικό ςτρατό κι ζφκαςε μζχρι το

βακμό του ταγματάρχθ. Το 1818 μυικθκε ςτθ Φιλικι Εταιρεία και ςτισ αρχζσ του 1821

αποβιβάςτθκε ςτθ Μάνθ για να λάβει μζροσ ςτον επικείμενο Αγϊνα.

Στισ 23 Μαρτίου του 1823 ςυμμετείχε ςτο υπό τον Ρετρόμπεθ Μαυρομιχάλθ ςτρατιωτικό

ςϊμα που κατζλαβε τθν Καλαμάτα, ςθματοδοτϊντασ τθν ζναρξθ τθσ Ελλθνικισ

Επανάςταςθσ. Αμζςωσ μετά ζβαλε ςκοπό να καταλάβει τθν Τριπολιτςά, το διοικθτικό κζντρο

των Οκωμανϊν ςτον Μοριά, γιατί αλλιϊτικα δεν κα μποροφςε να επικρατιςει θ

επανάςταςθ, όπωσ πίςτευε. Θ νίκθ των Ελλινων ςτο Βαλτζτςι (13 Μαΐου 1821) και θ άλωςθ

τθσ Τριπολιτςάσ (23 Σεπτεμβρίου 1821), που οφείλονται αποκλειςτικά και μόνο ςτον

Κολοκοτρϊνθ, τον επζβαλαν ωσ αρχθγό του επαναςτατικοφ ςτρατοφ τθσ Ρελοποννιςου.

Στθ μάχθ των Δερβενακίων (26-28 Λουλίου 1822), όπου καταςτράφθκε ο ςτρατόσ του

Δράμαλθ, αναδείχκθκε θ ςτρατθγικι του ιδιοφυΐα και θ κυβζρνθςθ Κουντουριϊτθ τον

διόριςε αρχιςτράτθγο των επαναςτατικϊν δυνάμεων. Θ ίδια, όμωσ, κυβζρνθςθ κα τον

φυλακίςει ςτθν Φδρα, κατά τθ διάρκεια των εμφφλιων ςυρράξεων των ετϊν 1823 και 1824,

όπου είχε πρωταγωνιςτικό ρόλο. Κα τον απελευκερϊςει τον Μάιο του 1825, όταν ο Λμπραιμ

απειλοφςε να καταςτείλει τθν επανάςταςθ και κα του ανακζςει εκ νζου τθν αρχιςτρατθγία

του Αγϊνα. Μετρ του κλεφτοπολζμου και τθσ «καμζνθσ γθσ», κα κατορκϊνει να κρατιςει

ηωντανι τθν επανάςταςθ μζχρι τθ Ναυμαχία του Ναβαρίνου (7 Οκτωβρίου 1827).

Μετά τθν απελευκζρωςθ ςυντάχκθκε με τον Λωάννθ Καποδίςτρια κι ζγινε ζνα από τα

επιφανι ςτελζχθ του ωςικοφ Κόμματοσ. Κατά τθ διάρκεια τθσ Αντιβαςιλείασ διϊχκθκε ωσ

αντιβαςιλικόσ και καταδικάςκθκε ςε κάνατο τον Μάιο του 1834. Μετά τθν ενθλικίωςι του, ο

Πκωνασ του χάριςε τθν ποινι, τον διόριςε ςφμβουλο τθσ Επικρατείασ και τον ονόμαςε

αντιςτράτθγο.

Τα τελευταία χρόνια τθσ ηωισ του, ο Κολοκοτρϊνθσ τα πζραςε ςτθν Ακινα με τθν

ερωμζνθ του Μαργαρίτα Βελιςςάρθ (θ ςφηυγόσ του είχε πεκάνει το 1820), ςτο ιδιόκτθτο

ςπίτι του, ςτθ γωνία των ςθμερινϊν οδϊν Κολοκοτρϊνθ και Λζκκα. Τθν ίδια περίοδο

υπαγόρευςε ςτον Γεϊργιο Τερτςζτθ τα απομνθμονεφματά του, που κυκλοφόρθςαν το 1851

με τον τίτλο «Διιγθςισ ςυμβάντων τθσ ελλθνικισ φυλισ από τα 1770 ζωσ τα 1836» και τα

οποία αποτελοφν πολφτιμθ πθγι για τθν Ελλθνικι Επανάςταςθ.

Ο Κεόδωροσ Κολοκοτρϊνθσ πζκανε από εγκεφαλικό επειςόδιο ςτισ 4 Φεβρουαρίου του

1843, λίγο μετά τθν επιςτροφι ςτο ςπίτι του από δεξίωςθ ςτα Ανάκτορα. Από τον γάμο του

με τθν Αικατερίνθ Καροφςου απζκτθςε τζςςερα παιδιά: τον Ράνο (1798-1824), τον

Γενναίο(1806- 1868), τον Κολλίνο (1810-1848) και τθν Ελζνθ, ενϊ από τθ ςχζςθ του με τθ

Μαργαρίτα Βελιςςάρθ τον Ραναγιωτάκθ (1893), τον οποίο αναγνϊριςε με τθ διακικθ.

Χαρά Χατηθςάββα – Γεωργία Ψαρρι

Του Νικολάου Μπάρμπα-Ηαχαριάδθ,

περιβαλλοντολόγου-εκπαιδευτι περιβάλλοντοσ

Θ ρφπανςθ του περιβάλλοντοσ είναι μια ευρεία ζννοια, θ οποία

περιλαμβάνει τθ ρφπανςθ των διαφόρων βιολογικϊν ςυςτατικϊν

των φυςικϊν ςτοιχείων του πλανιτθ, ωσ αποτζλεςμα τθσ

ανκρϊπινθσ δραςτθριότθτασ. Δεν είναι δθλαδι τίποτε άλλο, παρά

θ αλλοίωςθ τθσ μορφισ του περιβάλλοντοσ και τθσ ιςορροπίασ του ανκρϊπου με τθ φφςθ. Ο

ίδιοσ ο άνκρωποσ είναι υπεφκυνοσ γι’ αυτι τθν καταςτροφι, ο οποίοσ από τα παλιά χρόνια

μζχρι και ςιμερα εκμεταλλεφεται αλόγιςτα τθ γθ. Θ ρφπανςθ του περιβάλλοντοσ ςυνικωσ

ταξινομείται ςε διάφορεσ γνωςτζσ κατθγορίεσ όπωσ θ ρφπανςθ του αζρα, των υδάτων και

του εδάφουσ. Θ ζννοια αυτι όμωσ εμπερικλείει επίςθσ τθν θχορφπανςθ, κερμικι ρφπανςθ,

ρφπανςθ από ακτινοβολία, μικροβιακι ρφπανςθ, ρφπανςθ από τοξικζσ ουςίεσ, οργανικι

ρφπανςθ, ρφπανςθ από πετρελαιοειδι κ.α. Τζλοσ θ ρφπανςθ ζχει βλαβερι επίδραςθ ςτουσ

οργανιςμοφσ, είναι επικίνδυνθ για τθν ανκρϊπινθ υγεία, αλλοιϊνει τθν ποιότθτα του νεροφ

και υποβακμίηει τισ δυνατότθτεσ χριςθσ του.

Αιτίεσ τθσ ρφπανςθσ του περιβάλλοντοσ.

Οι αιτίεσ που ςυμβάλλουν ςτθ ρφπανςθ του

περιβάλλοντοσ είναι αναρίκμθτεσ. Αρχικά αξίηει να

αναφερκεί θ χριςθ του μεγάλου αρικμοφ

φυτοφαρμάκων, λιπαςμάτων και άλλων χθμικϊν

ουςιϊν ςτισ γεωργικζσ καλλιζργειεσ από τον άνκρωπο

για τθν αφξθςθ τθσ παραγωγισ, που οδθγοφν ςτθν

ολοζνα και αυξανόμενθ ρφπανςθ του εδάφουσ.

Επιπλζον θ δθμιουργία πολλϊν εργοςταςίων χωρίσ τθν εφαρμογι κατάλλθλων μζτρων

προςταςίασ, λόγω ζλλειψθσ νομοκεςίασ, ζδωςαν ςτον άνκρωπο όλα όςα χρειαηόταν, όμωσ

του ςτζρθςαν ζνα υγιζσ περιβάλλον. Ζτςι λοιπόν το μονοξείδιο του άνκρακα που παράγεται

από τα εργοςτάςια κακϊσ και θ καφςθ ορυκτϊν καυςίμων, αποτελοφν αιτίεσ για τθ ρφπανςθ

του αζρα, ενϊ θ ρφπανςθ των υδάτων ςυνδζεται άμεςα με τα βιομθχανικά απόβλθτα που τισ

περιςςότερεσ φορζσ χφνονται ςτισ κάλαςςεσ και τα ποτάμια και προκαλοφν μόλυνςθ ςε

αυτά. Τα παραπάνω δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια ςφντομθ εξιγθςθ, και κάκε μία από

αυτζσ τισ αιτίεσ τθσ ρφπανςθσ αποδίδονται ςε πολλαπλζσ ανκρϊπινεσ δραςτθριότθτεσ.

Επιπτϊςεισ τθσ ρφπανςθσ του περιβάλλοντοσ.

Οι επιπτϊςεισ τθσ ρφπανςθσ του περιβάλλοντοσ

εντοπίηονται ςτθν ανκρϊπινθ υγεία. Οι περιςςότερεσ

αςκζνειεσ που ταλαιπωροφν ςιμερα τον άνκρωπο,

όπωσ το άςκμα και ο καρκίνοσ ξεκινοφν από τθν

μόλυνςθ του περιβάλλοντοσ. Τα φυτοφάρμακα που

χρθςιμοποιοφνται ςτισ γεωργικζσ καλλιζργειεσ,

ειςζρχονται ςτο ςϊμα μασ μζςω των διαφόρων

τροφίμων που καταναλϊνουμε. Επιπλζον θ κατανάλωςθ φροφτων ι λαχανικϊν που

καλλιεργοφνται ςε μολυςμζνο ζδαφοσ προκαλοφν ςυνεχείσ πονοκεφάλουσ, ναυτία, και άλλα

ςοβαρά προβλιματα υγείασ, όπωσ βλάβθ ςτον εγκζφαλο, το ςυκϊτι, κλπ. Ζτςι, ςτισ μζρεσ

μασ γίνεται λόγοσ για μολυςμζνεσ και νοκευμζνεσ τροφζσ. Οι επιπτϊςεισ τθσ θχορφπανςθσ

ςτον άνκρωπο δεν είναι άλλεσ παρά προβλιματα ακοισ, διαταραχζσ φπνου, ψυχικζσ

αςκζνειεσ κ.α. Τζλοσ το νερό που καταναλϊνει ο άνκρωποσ δεν κα μποροφςε να μείνει ζξω

από όλθ αυτι τθν κατάςταςθ, κακϊσ οι χθμικζσ ουςίεσ που πζφτουν ς' αυτό είναι

περιςςότερεσ από αυτζσ που μπορεί να διαλφςει.

Σφνοψθ και αντιμετϊπιςθ του προβλιματοσ.

Το πρόβλθμα τθσ ρφπανςθσ του περιβάλλοντοσ ςιμερα είναι παγκόςμιο και όλα τα

παραπάνω οδθγοφν ςτθν καταςτροφι τθσ φφςθσ, τθσ χλωρίδασ και τθσ πανίδασ του πλανιτθ.

Οι επιπτϊςεισ του προβλιματοσ ςτον άνκρωπο και ςε άλλεσ μορφζσ ηωισ ςτον πλανιτθ είναι

πλζον ορατζσ και αναμζνεται να επιδεινωκοφν με τθν πάροδο του χρόνου. Τϊρα πια που θ

κατάςταςθ ζχει φτάςει ςε ζνα οριακό ςθμείο, ο άνκρωποσ αρχίηει να ευαιςκθτοποιείται για

το τι πρζπει να γίνει. Ζτςι λοιπόν λαμβάνουν χϊρα διάφορα μζτρα αντιμετϊπιςθσ και

περιοριςμοφ του προβλιματοσ, είτε με αυςτθρό ζλεγχο ςτον τρόπο λειτουργίασ των

εργοςταςίων και τθν απομάκρυνςθ τουσ από τισ κατοικθμζνεσ περιοχζσ, είτε με αυςτθρζσ

προδιαγραφζσ ςτον ζλεγχο των τροφίμων και βαριζσ ποινζσ ςε όςουσ παραβαίνουν τθν

νομοκεςία. Επιπρόςκετα το ISO 14000 αποτελεί ζνα νζο πρότυπο για τθν προςταςία του

περιβάλλοντοσ. Μζςω αυτοφ αναπτφςςονται ςτρατθγικζσ πρόβλεψθσ που ζχουν να κάνουν

με τθν προςταςία του περιβάλλοντοσ, με απϊτερο ςκοπό τθν τιρθςθ των κανονιςμϊν που

ζχει κζςει θ εταιρεία για το περιβάλλον μζςω ενόσ Συςτιματοσ Ρεριβαλλοντικισ Διαχείριςθσ.

Εκτόσ όμωσ από αυτά το ςθμαντικότερο είναι να παρκοφν μζτρα πρόλθψθσ. Κι αυτό μπορεί

να επιτευχκεί με τθν ζνταξθ ενόσ περιβαλλοντικοφ προγράμματοσ ςτο ςχολείο και τθ ςωςτι

εκπαίδευςθ των παιδιϊν από μικρι θλικία, ζτςι ϊςτε να μπορζςουν να καταλάβουν τι

ςθμαίνει περιβάλλον και να ςυνειδθτοποιιςουν τθν αξία του, με απϊτερο ςκοπό τθν

προςταςία του. Θ φφςθ λοιπόν ζχει αρχίςει ιδθ να εκδικείται τον άνκρωπο για τισ αλόγιςτεσ

καταςτροφζσ που τθσ ζχει προκαλζςει. Μόνο αν με ευκφνθ, ςυνείδθςθ και ευαιςκθςία

ςκφψει προςεχτικά πάνω ςτο πρόβλθμα κα μπορζςει να το αντιμετωπίςει, προκειμζνου να

αποφευχκοφν περιςςότερεσ τραγικζσ ςυνζπειεσ. Σϊηοντασ το περιβάλλον κα μπορζςει να

ςϊςει και να προςτατεφςει τον ίδιο του τον εαυτό.

Χαρά Χατηθςάββα – Γεωργία Ψαρρι

Το φαινόμενο του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ μελετικθκε για πρϊτθ φορά το 1978 ςτθ

Νορβθγία και 9 χρόνια μετά, το 1987, ςε πολλά επιςτθμονικά περιοδικά εμφανίηεται ο

ςχετικόσ όροσ “bullying”.

Ενϊ ςαν φαινόμενο επιςθμαίνεται και καταγράφεται τθ δεκαετία του 1970, δεν κα πρζπει

να κεωρθκεί ότι εμφανίηεται και τότε. Εξάλλου αποτελεί μια ακόμθ ζκφραςθ τθσ βίαιθσ

ςυμπεριφοράσ θ οποία υπάρχει με τθ γζννθςθ του ανκρϊπου.

Στο φαινόμενο του bullying εμπλζκονται πολλά μζρθ:

1. Το παιδί που δζχεται βία.

2. Το παιδί ι ομάδα παιδιϊν που αςκεί βία.

3. Τα παιδιά κεατζσ.

4. Οι εκπαιδευτικοί.

5. Οι γονείσ.

Στθν ουςία αναφζρεται ςτθν βία μεταξφ παιδιϊν. Στθν

ιςτορία του Πλιβερ Τουίςτ - που διαδραματίηεται τον 19ο αιϊνα - υπάρχουν πολλά ςτοιχεία

βίασ μεταξφ παιδιϊν τα οποία επιβιϊνουν μζχρι ςιμερα.

Σχολικι βία και ςχολικόσ εκφοβιςμόσ παρατθροφνται όταν ζνα παιδί «εκτίθεται, κατ’

επανάληψη και ςε διάρκεια χρόνου, ςε αρνητικζσ πράξεισ από ζνα ή περιςςότερα άτομα».

Ο όροσ «αρνθτικι πράξθ» αναφζρεται ςτθν πράξθ εκείνθ με τθν οποία «ζνα άτομο

προκαλεί εςκεμμζνθ βλάβθ ι ςυναιςκθματικι δυςκολία ςε άλλο άτομο, μζςω ςωματικισ

επαφισ, λεκτικϊσ ι με άλλουσ τρόπουσ».

Μια ςθμαντικι παράμετροσ που τίκεται είναι θ ζννοια τθσ επανάλθψθσ. Το φαινόμενο

του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ δεν είναι ζνα μεμονωμζνο γεγονόσ. Δεν είναι ζνασ απλόσ τυχαίοσ

καβγάσ μεταξφ δυο παιδιϊν ςτθ ςχολικι αυλι. Επίςθσ περιλαμβάνει ανιςορροπία δφναμθσ ι

εξουςίασ μεταξφ του παιδιοφ που εκφοβίηει και του παιδιοφ που εκφοβίηεται.

Το αποτζλεςμα αυτισ τθσ πράξθσ είναι θ

δεφτερθ ςθμαντικι παράμετροσ. Οι πράξεισ

ςχολικοφ εκφοβιςμοφ ζχουν αποτζλεςμα ι κα

μποροφςαν να ζχουν ωσ αποτζλεςμα ςωματικι

βλάβθ ι ςυναιςκθματικζσ δυςκολίεσ (δυςκολίεσ

ςυμπεριφοράσ) πάνω ςτο παιδί.

Θ τελευταία παράμετροσ ζχει να κάνει με τισ

μορφζσ του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ ο οποίοσ μπορεί

να είναι ςωματικόσ, λεκτικόσ ι με οποιαδιποτε άλλθ μορφι.

Γενικά το Bullying μπορεί να περιλαμβάνει:

1. Άςκθςθ φυςικισ βίασ, χτυπιματα, τςιμπιματα, δαγκωνιζσ, ςπρωξίματα.

2. Εςκεμμζνο ι ςυχνό αποκλειςμό μακθτϊν από κοινωνικζσ δραςτθριότθτεσ, κοινωνικι

απομόνωςθ ι αποκλειςμό.

3. Σεξουαλικι παρενόχλθςθ.

4. Χρθςιμοποίθςθ υβριςτικϊν ι περιπαικτικϊν εκφράςεων, πειράγματα, παρατςοφκλια,

κοροϊδία.

5. Απειλζσ και εκβιαςμό.

6. Υβριςτικζσ ι περιπαικτικζσ εκφράςεισ για τθ φυλι, τθν εκνικότθτα, τθ κρθςκεία, τθν

ταυτότθτα αναπθρίασ.

7. Κλοπζσ ι και ηθμιζσ ςτα προςωπικά αντικείμενα του κφματοσ.

8. Επιδιωκόμενθ απομάκρυνςθ των φίλων.

9. Διάδοςθ κακοθκϊν και ψευδϊν φθμϊν.

Θλεκτρονικό bullying ι cyber bullying είναι «θ

επαναλαμβανόμενθ και εκ προκζςεων βλάβθ που

προκαλείται διαμζςου τθσ χριςθσ θλεκτρονικϊν

υπολογιςτϊν, κινθτϊν τθλεφϊνων και άλλων θλεκτρονικϊν

ςυςκευϊν». Το Cyberbulling εμφανίηεται ςυχνότερα ςε

ιςτότοπουσ όπου ςυγκεντρϊνεται μεγάλοσ αρικμόσ

εφιβων.

Bullying ι πείραγμα;

O Olweus τονίηει τθ διαφορά του bullying με το «πείραγμα» ςτα πλαίςια του παιχνιδιοφ.

Το «πείραγμα» αυτό ςυνικωσ ςυμβαίνει μεταξφ φίλων και δεν περιλαμβάνει τθν πρόκλθςθ

ςωματικοφ πόνου των άλλων. Αντίκετα το bullying εμπλζκει άτομα που δεν ζχουν φιλικζσ

ςχζςεισ.

Θ χαρακτθριςτικι ανιςορροπία δφναμθσ διατυπϊνει ο Olweus ςτον οριςμό του μπορεί να

αναφζρεται ςτα ατομικά ι κοινωνικά χαρακτθριςτικά του δράςτθ και του κφματοσ.

Το «πείραγμα» μπορεί εφκολα να μετατραπεί ςε εκφοβιςμό αν ςυμβαίνει για πολφ

μεγάλο χρονικό διάςτθμα και το ςθμαντικότερο όταν το παιδί αιςκανκεί ότι οι πράξεισ των

άλλων δεν διζπονται από αςτείο και δεν γίνονται μζςα ςτα όρια του παιχνιδιοφ.

Γεωργία Ψαρρι – Χαρά Χατηθςάββα

Στισ 6 Μαρτίου, θμζρα κατά του ςχολικοφ εκφοβιςμοφ, αφιερϊςαμε αρκετό από τον

χρόνο μασ ςτθν τάξθ, για ςυηιτθςθ και προβλθματιςμό ςε ςχζςθ με το ςοβαρό αυτό

φαινόμενο. Ραρουςιάηουμε μερικζσ από τισ δραςτθριότθτζσ μασ.

Ρετάξαμε ςτα ςκουπίδια τθ βία και όλα τα

αρνθτικά ςυναιςκιματα και βάλαμε ςτθν καρδιά μασ τθ φιλία, τθν αγάπθ

και όλα τα κετικά!

Ευγζνιος Τριβιηάς

Ο Ευγζνιοσ Τριβιηάσ γεννικθκε ςτθν Ακινα το 1946. Σποφδαςε

Νομικά και Οικονομικά και είναι Κακθγθτισ Εγκλθματολογίασ ςτθν

Αγγλία, αλλά διδάςκει και ςε άλλα Ρανεπιςτιμια. Είναι γνωςτόσ ωσ

ςυγγραφζασ βιβλίων για παιδιά από τεςςάρων χρονϊν και πάνω. Πλα

του τα ζργα τα χαρακτθρίηει πρωτοτυπία και μεγάλθ φανταςία.

Ζχει γράψει γφρω ςτα 150 βιβλία, που είναι: Μυκιςτοριματα,

παραμφκια, κεατρικά ζργα, αλφαβθτάρια, διθγιματα, κόμιξ,

εκπαιδευτικά βιβλία και ζχει ςυνεργαςτεί με παιδικά περιοδικά. Από

τα πιο γνωςτά του ζργα είναι θ «Φρουτοπία» και «Το Νθςί των

Ρυροτεχνθμάτων». Αποςπάςματα από τα ζργα του ζχουν περιλθφκεί

ςτα αναγνωςτικά ελλθνικϊν και αμερικανικϊν ςχολείων και ζχουν

μεταφραςτεί ςε πολλζσ γλϊςςεσ.

Αρετι Μάριηα – Μαρίνα Σταμπζλου

Άννα Σιοφελ

Θ Άννα Σιοφελ γεννικθκε το 1820 ςτο Γκρείτ Γιάρμουκ τθσ Αγγλίασ

και πζκανε το 1828. Πταν ιταν 14 ετϊν, ςτραμποφλιξε τον αςτράγαλό

τθσ. Ρικανϊσ το τραφμα τθσ να μθν αντιμετωπίςτθκε ιατρικά όπωσ κα

ζπρεπε ι θ Άννα να ζπαςχε από κάποια αςκζνεια των οςτϊν. Ράντωσ

δε μπόρεςε ποτζ να περπατιςει κανονικά κι ζμεινε ανάπθρθ.

Πςο παράξενο κι αν ακοφγεται όμωσ, ο κόςμοσ, και ειδικά ο

κόςμοσ των ηϊων, χρωςτάει πολλά ςε αυτι τθν αναπθρία τθσ Άννασ

Σιοφελ. Εκείνα τα χρόνια, πριν εφευρεκεί το αυτοκίνθτο, τα κφρια

μζςα μεταφοράσ ιταν τα άλογα και τα πόδια του κακενόσ. Θ Άννα,

επειδι δε μποροφςε να χρθςιμοποιεί τα πόδια τθσ, άρχιςε να βαςίηεται πολφ ςτα άλογα, που

ζςερναν το αμαξάκι τθσ. Θ αγάπθ τθσ για τα ηϊα αυτά όλο και μεγάλωνε και τθσ προκαλοφςε

φρίκθ να βλζπει τι τραβοφςαν ςτα χζρια των αφεντικϊν τουσ.

Το 1871 ζνασ γιατρόσ αποφάνκθκε ότι τθσ ζμεναν μόνο 18 μινεσ ηωισ. Ιταν, βζβαια,

πολφ αδφναμθ πλζον, αλλά πιρε τθν απόφαςθ να γράψει πριν πεκάνει ζνα βιβλίο, με ςτόχο

να παρακινιςει τουσ ανκρϊπουσ, να δείξουν καλοςφνθ, ςυμπόνια και κατανόθςθ ςτα άλογα.

Ρζντε χρόνια αργότερα δοφλευε ακόμθ τθ «Μαφρθ Καλλονι», το μοναδικό τθσ βιβλίο. Είχε

πλζον εξαςκενιςει τόςο, που όχι μόνο δε μποροφςε να ςθκωκεί από το κρεβάτι τθσ, αλλά

δεν ιταν ςε κζςθ να γράφει παρά ελάχιςτεσ αράδεσ κάκε φορά. Θ «Μαφρθ Καλλονι»

ολοκλθρϊκθκε κι εκδόκθκε το 1877. Θ Άννα πζκανε λίγουσ μινεσ μετά τθν ζκδοςι του, κι

ζτςι δεν πρόλαβε να δει τθν τεράςτια επιτυχία του ζργου τθσ.

Στθν αρχι, δεν το ζβριςκε κανείσ μόνο ςτα βιβλιοπωλεία, αλλά το διζνεμαν και ηωόφιλοι

που αγωνίηονταν για τα δικαιϊματα των ηϊων. Το βιβλίο αυτό ςυνζβαλε αποφαςιςτικά,

ϊςτε να αλλάξει θ ςυμπεριφορά των ανκρϊπων απζναντι ςτα άλογα και κατοικίδια

γενικότερα. Στθν κθδεία τθσ Άννασ, θ μθτζρα τθσ πρόςταξε να αφαιρεκοφν τα ενοχλθτικά

ςτακερά γκζμια από όλα τα άλογα τθσ νεκρικισ πομπισ.

Χαρά Χατηθςάββα

«Θ Ρίπθ Φακιδομφτθ», Άςτριντ Λίντγκρεν, εκδόςεισ Ψυχογιόσ.

Θ Ρίπθ Φακιδομφτθ ηει ςτθ Βιλεκοφλα μ’ ζναν πίκθκο κι ζνα άλογο. Κά-

νει πάντα ό,τι τθσ καπνίςει! Τα άλλα παιδία ςκάνε από τθ ηιλια τουσ

και οι μεγάλοι, αφοφ τθν γνωρίςουν, τθν βρίςκουν εκνευριςτικι. Θ Άνι-

κα και ο Τόμι είναι οι δφο φίλοι ςτο διπλανό ςπίτι. Καμιά φορά τα χά-

νουν με τουσ αλλόκοτουσ τρόπουσ τθσ φίλθσ τουσ, αλλά τθ καυμάηουν

για τθν καλοςφνθ τθσ και για τθν ικανότθτα που ζχει να κάνει ςυναρπα-

ςτικι τθν πιο βαρετι ςτιγμι.

Γεωργία Ψαρρι

«Θ Νεράιδα Ευτυχία-Επικυμία: Θ φιλία και το Νεραϊδοςχολείο», Ζμα Τόμςον – Ζλεν

Μπζιλι, εκδόςεισ Λιβάνθσ – Νζα Σφνορα.

Ιρκε θ ςτιγμι που θ Ευτυχία-Επικυμία κα τελείωνε το ςχολείο.

Πλεσ οι φίλεσ τθσ ξζρουν τι νεράιδεσ κζλουν να γίνουν, θ Ευτυχία

όμωσ δεν ζχει ιδζα. Νομίηει ότι δεν είναι καλι ςε τίποτα... αλλά

όλεσ οι φίλεσ τθσ γνωρίηουν ότι ζχει ζνα ιδιαίτερο χάριςμα...

Αυτό το βιβλίο μου άρεςε πάρα πολφ, γιατί δείχνει πολλά

πράγματα για τθ φιλία.

Αρετι Μάριηα

«Θ Κοιλάδα των Γιγαντιαίων Σκελετϊν», Τηερόνιμο Στίλτον, εκδόςεισ Κζδροσ.

Μια μζρα ξαφνικά, ενϊ ο Τηερόνιμο κακόταν ςτο γραφείο του, μπι-

κε μζςα ο ξάδελφόσ του που κοιτοφςε ζναν χάρτθ κθςαυροφ. Ζτςι

ξεκίνθςαν για τθ Μογγολία. Ζτςι αρχίηει θ περιπζτεια…

Γιϊργοσ Τηάλασ

«Θ Κοιλάδα του Φόβου», Σερ Άρκουρ Κόναν Ντόιλ, εκδόςεισ Το Ροντίκι.

Θ ιςτορία ξεκινά με ζνα γράμμα που φτάνει ςτο γραφείο του

ντετζκτιβ Σζρλοκ Χολμσ. Χωρίσ να χάνει καιρό, ο Σζρλοκ Χολμσ

πθγαίνει με τον δόκτορα Γουάτςον ςτο ςπίτι ενόσ πρϊθν

αμερικανοφ πολίτθ, που οι υπθρζτριζσ του λζνε πωσ πζκανε. Ο

Σζρλοκ Χολμσ δεν αργεί να λφςει το μυςτιριο και να ανακαλφψει

τον αμερικανό, κρυμμζνο ςτα υπόγεια του ςπιτιοφ. Ο αμερικανόσ

του εξθγεί τθν ιςτορία του: Ηοφςε ςτθν Αμερικι, ςε μια περιοχι

όπου οι κάτοικοι τθν ονόμαηαν «Κοιλάδα του Φόβου», λόγω μιασ

εγκλθματικισ οργάνωςθσ που λεγόταν «Οι Σκάουερσ». Ο

αμερικανόσ κατάφερε να ςυλλάβει τα μζλθ τθσ ςυμμορίασ κι ζνα

από αυτά γλίτωςε τθν κρεμάλα. Τότε, ορκίςτθκε να βρει και να ςκοτϊςει αυτόν που τουσ

πρόδωςε. Ο αμερικάνοσ πιγε ςτθν Αγγλία για να προφυλαχκεί και άλλαξε το όνομά του. Ο

εχκρόσ του ζμακε πωσ ηει ςτθν Αγγλία και μια νφχτα πιγε ςτο ςπίτι του. Μόλισ ο αμερικανόσ

τον είδε, πάλεψε μαηί του και τελικά τον ςκότωςε. Τον ζντυςε με τα ροφχα του και ντφκθκε

ςτο υπόγειο, για να νομίηουν πωσ είναι νεκρόσ. Ζτςι, ο Σζρλοκ Χολμσ επζςτρεψε χαροφμενοσ

ςτο γραφείο του, επειδι είχε λφςει άλλο ζνα μυςτιριο.

Κωςταντισ Τράκοσ

«Στθ Σπθλιά τθσ Αρκοφδασ», Γεϊργιοσ Τςακνάκθσ, εκδόςεισ Captain-

Book.gr.

Στθ Βερδικοφςςα, ζνα ορεινό χωριό τθσ Κεςςαλίασ, θ παραμονι μιασ

οικογζνειασ ςτο δάςοσ για γεωργικζσ δουλειζσ, κα ζχει ςαν αποτζλεςμα

μια γνωριμία ανάμεςα ςτον εξάχρονο Νάςο και ςϋ ζνα μικρό αρκουδάκι.

Ζνα απόγευμα, το παιχνίδι ανάμεςά τουσ κα τον φζρει μακριά από τθν

καλφβα, ενϊ μια φοβερι καταιγίδα κα ξεςπάςει απότομα και...

Αντωνία Μπαϊρακτάρθ

«Ραυλίνα, θ Νεράιδα των Ρατινιϊν», Ντζιηι Μζντοουσ, εκδόςεισ Κζ-

δροσ.

Το βιβλίο αυτό μιλάει για δφο φίλεσ και τθ γνωριμία τουσ με μια

νεράιδα. Επίςθσ, περιγράφει τθν προςπάκειά τουσ να πάρουν πίςω το

μαγικό κορδόνι τθσ Νεράιδασ.

Το βιβλίο αυτό μου άρεςε, επειδι είχε αρκετι δράςθ και επειδι μου

αρζςουν τα πατίνια!

Διμθτρα Ραπαλυμπζρθ

«Ρζνθ, θ Νεράιδα του Ροδοςφαίρου», Ντζιηι Μζντοουσ, εκδόςεισ Κζδροσ.

Οι δφο φίλεσ, ζιτςελ και Κρίςτι, πιγαιναν με τουσ γονείσ τθσ ζιτςελ για

να δουν ζναν αγϊνα ποδοςφαίρου. Εκεί, τα κορίτςια ςυνάντθςαν τθν

Ρζνθ, τθν Νεράιδα του ποδοςφαίρου και τθν βοικθςαν να πάρει πίςω τθν

μαγικι τθσ μπάλα, που τθσ τθν είχαν πάρει οι καλικάντηαροι για να

νικιςουν ςτουσ Ολυμπιακοφσ Αγϊνεσ τθσ Νεραϊδοχϊρασ.

Το βιβλίο μου άρεςε, γιατί, εκτόσ του ότι μου αρζςει το ποδόςφαιρο, είχε

πολφ αγωνία και περιπζτεια.

Κωνςταντίνα Ράλλθ

«Μαφρθ Καλλονι», Άννα Σιοφελ, εκδόςεισ Αφρα.

Θ Μαφρθ Καλλονι είναι ζνα υπζροχο άλογο με μαφρο τρίχωμα, ζνα λευκό

άςτρο ςτο μζτωπο κι ζνα λευκό πίςω πόδι. Το άλογο είναι γεμάτο δφναμθ

και ηωντάνια. Στθ ηωι τθσ γνωρίηει τθν αγάπθ και τθ ςκλθρότθτα των

ανκρϊπων. Αλλάηει πολλοφσ αφεντάδεσ ςε πλοφςια εξοχικά, μζχρι και ςτο

Λονδίνο. Πμωσ, ζρχονται ςτιγμζσ που κα ζκαναν κάκε άλογο να χάςςει τθν

τελευταία ςτάλα ηωντάνιασ κι ελπίδασ, αλλά θ Μαφρθ Καλλονι δεν το

βάηει κάτω. Κερδίηει τθ κζςθ που τθσ αξίηει ςτθ ηωι, πλθμμυριςμζνθ από

γαλινθ κι ευτυχία.

Το βιβλίο αυτο μου άρεςε, γιατί ζχει περιπζτεια και γζλιο ταυτόχρονα. Επίςθσ, τα παιδιά

μποροφν να το διαβάςουν για να μάκουν πολλζσ πλθροφορίεσ για τα άλογα.

Χαρά Χατηθςάββα

«Θ Τελευταία Μαφρθ Γάτα», Ευγζνιοσ Τριβιηάσ, εκδόςεισ Μεταίχμιο.

Σε ζνα μακρινό νθςί, τα μζλθ μιασ μυςτικισ αδελφότθτασ προλθπτικϊν,

πιςτεφουν ότι οι μαφρεσ γάτεσ φζρνουν γρουςουηιά και αποφαςίηουν να

τισ εξολοκρεφςουν με δθλθτιρια, παγίδεσ και χίλιουσ δφο απάνκρωπουσ

τρόπουσ. Σε λίγο ζχουν ςχεδόν πετφχει τον ςκοπό τουσ. Μόνο μια μαφρθ

γάτα μζνει ηωντανι. Τα μζλθ τθσ αδελφότθτασ είναι αποφαςιςμζνα να τθ

βρουν και να τθν εξοντϊςουν.

Βαγγελίτςα Μπάκωςθ

Αερόςτατα ςτο Λεωνίδιο

Στθν όμορφθ κωμόπολθ τθσ Τςακωνιάσ, θ

Λαμπρι γίνεται όνομα και πράγμα, αφοφ εδϊ και

ζναν περίπου αιϊνα, το βράδυ τθσ Ανάςταςθσ

τθρείται το ζκιμο των αερόςτατων. Τα παιδιά των

πζντε ενοριϊν ςυναγωνίηονται ςτισ επιτυχείσ

«πτιςεισ» των χρωματιςτϊν φωτεινϊν

αερόςτατων, τα οποία ετοιμάηουν επί εβδομάδεσ

πριν το Ράςχα. Για περίπου μιςι ϊρα μετά το

«Χριςτόσ Ανζςτθ», ο ουρανόσ αποκτά… ζξτρα

αςτζρια, ενϊ παράλλθλα το ευαγγζλιο διαβάηεται

και ςτθν τςακϊνικθ διάλεκτο.

ουκετομανία ςτο Βροντάδο τθσ Χίου

Θ Χίοσ κάκε χρόνο τζτοια εποχι τραβάει τα

βλζμματα, χάρθ ςτο ζκιμο που αναβιϊνει ςτο

χωριό Βροντάδο και περιλαμβάνει τθν μάχθ των

ενοριϊν με ρουκζτεσ. Σφμφωνα με τθν

επικρατζςτερθ εκδοχι, θ ςυνικεια ξεκίνθςε επί

Τουρκοκρατίασ, όταν οι Χριςτιανοί κάτοικοι ικελαν

να δείξουν ςτουσ Τοφρκουσ πϊσ γιορτάηουν οι

ορκόδοξοι τθν Ανάςταςθ. Ο Διμοσ, βζβαια, πλζον

ζχει κζςει αυςτθροφσ κανόνεσ για τθν αςφάλεια

των ςυμμετεχόντων ςτον ρουκετοπόλεμο, για να αποφευχκοφν τα παρατράγουδα και οι

τραυματιςμοί που παρατθρικθκαν πριν λίγα χρόνια. Σε κάκε περίπτωςθ, το κζαμα ςτον

μεταμεςονφκτιο ουρανό είναι μαγευτικό – άλλωςτε οι ειδικοί «ρουκετοποιοί» του χωριοφ

εργάηονται γι’ αυτό το υπερκζαμα κακ’ όλθ τθν διάρκεια τθσ χρονιάσ.

Λευκά περιςτζρια ςτθν Ηάκυνκο

Το «ηακυνκινό μεγαλοβδόμαδο» είναι γεμάτο

ζκιμα που ςτο νθςί αποκαλοφνται «αντζτια». Από

αυτά, ξεχωρίηουν τα άςπρα περιςτζρια που αφινει

ο ιερζασ κατά τθν Ρρϊτθ Ανάςταςθ, ενϊ οι

νοικοκυρζσ ρίχνουν πιλινα κανάτια από τα

μπαλκόνια, κατά τισ προςταγζσ ενόσ εκίμου,

αντίςτοιχου με αυτό τθσ Κζρκυρασ. Το Ευαγγζλιο

τθσ Ανάςταςθσ ψάλλεται με τον ιδιαίτερο

«μουςικό» τρόπο τθσ Επτανθςιακισ παράδοςθσ,

ενϊ θ Αναςτάςιμθ ακολουκία πραγματοποιείται το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου μόνο

ςτον Άγιο Μάρκο. Οι υπόλοιπεσ εκκλθςίεσ αρκοφνται ςτο χαρμόςυνο χτφπθμα τθσ καμπάνασ

και πραγματοποιοφν τθν ακολουκία το πρωί τθσ Κυριακισ.

Αγϊνασ δρόμου ςτθν Αράχωβα

Κακϊσ θ γιορτι του Αγίου Γεωργίου που πζφτει

παραδοςιακά κοντά ςτο Ράςχα, γιορτάηεται με τθν ίδια

φροντίδα και ηζςθ που επιδεικνφουν οι ντόπιοι για τθν

Ανάςταςθ. Ζτςι, ανιμερα του Ράςχα, ξεκινά θ περιφορά

τθσ εικόνασ του Αγίου Γεωργίου. Οι γθραιότεροι κάτοικοι

ξεκινοφν από τθν Εκκλθςία και πραγματοποιοφν τον

«αγϊνα τθσ ανθφόρασ», ενϊ χορευτικά ςυγκροτιματα

ζχουν ιδθ πιάςει δουλειά. Ραράλλθλα, ζχουν ετοιμαςτεί

οι «λάκκοι» ςε κάκε γειτονιά, όπου ανάβουν οι φωτιζσ που κα υποδεχκοφν δεκάδεσ αρνιά –

τόςα, ϊςτε λζγεται πωσ αν κάποιοσ δει από μακριά τθν Αράχωβα, νομίηει πωσ το χωριό ζχει

πάρει φωτιά.

Το κάψιμο του Λοφδα ςτθν Κράκθ

Στισ Μζτρεσ τθσ Κράκθσ, τθ Μεγάλθ Ρζμπτθ ςυνθκίηεται

τα παιδιά να φτιάχνουν το ομοίωμα του Λοφδα, το οποίο

περιφζρουν ςτα ςπίτια, ηθτϊντασ κλαδιά για να τον κάψουν

τθν επομζνθ θμζρα ςτον Επιτάφιο. Τθ Μεγάλθ Ραραςκευι θ

πομπι του Επιταφίου φτάνει ςτο τζλοσ τθσ ζξω από ζνα

παρεκκλιςι, όπου εκεί βρίςκεται ζτοιμθ θ φωτιά για να καεί

ο Λοφδασ. Μόλισ ο ιερζασ ξεκινιςει να διαβάηει το ςχετικό

Ευαγγζλιο, ανάβουν τθ φωτιά και ρίχνουν μζςα τθσ το

ομοίωμα, ενϊ μόλισ ολοκλθρωκεί θ καφςθ οι κάτοικοι

ςυνθκίηουν να παίρνουν μια χοφφτα από τθ ςυγκεκριμζνθ

ςτάχτθ τθν οποία ρίχνουν ςτα μνιματα.

Θ αναπαράςταςθ των Ρακϊν ςτθν Ράρο

Αν και θ Ράροσ αποτελεί από μόνθ τθσ ιδανικό

προοριςμό όλεσ τισ εποχζσ του χρόνου, το Ράςχα

ιδιαίτερα πραγματοποιείται ςτο νθςί το μοναδικό

ζκιμο τθσ αναπαράςταςθσ των Ρακϊν κατά τθν

περιφορά του Επιταφίου ςτα ορεινά χωριά

Μάρπθςςα, Μάρμαρα, Ρρόδρομο, Λεφκεσ και Άςπρο

Χωριό. Κακϊσ ο Επιτάφιοσ περνά τα δρομάκια των

νθςιϊν κάνει ςυνολικά 15 ςτάςεισ ςτισ οποίεσ

αναπαριςτϊνται ηωντανά εικόνεσ των Ρακϊν του

Χριςτοφ. Ραιδιά ντυμζνα ωμαίοι ςτρατιϊτεσ ι

μακθτζσ του Χριςτοφ ηωντανεφουν ςκθνζσ από τθν είςοδο ςτα Λεροςόλυμα, τον «Μυςτικό

Δείπνο», το μαρτφριο τθσ Σταφρωςθσ κ.α., ενϊ ςε κάκε μία από αυτζσ τισ ςτάςεισ φωτίηεται

εντυπωςιακά και ζνα ςθμείο του βουνοφ. Το βράδυ του Σαββάτου το ζκιμο κορυφϊνεται με

τθν αναπαράςταςθ τθσ Ανάςταςθσ μζςα ςε μία εκκαμβωτικι ατμόςφαιρα χιλιάδων κεριϊν

και αμζτρθτων πυροτεχνθμάτων που φωτίηουν μαγευτικά τον ουρανό του Αιγαίου.

Σοφία Μεϊντάνθ

Χάρτινεσ κοτοφλεσ

Υλικά:

Χαρτί ςτο χρϊμα που μασ αρζςει

Ροφπουλα

Κόκκινο χαρτί

Ψαλίδι

Κόλλα

Εκτζλεςθ:

Στο χρωματιςτό χαρτί ςχεδιάηουμε ζναν κφκλο και τον

κόβουμε. Στθ ςυνζχεια διπλϊνουμε τον κφκλο ςτθ μζςθ και

ςτο πάνω μζροσ ςχεδιάηουμε ζνα μάτι για τθν κοτοφλα. Με το

κόκκινο χαρτί κόβουμε ζνα τριγωνάκι για τθ μυτοφλα και το

κολλάμε κάτω από το μάτι. Στολίηουμε τθν κοτοφλα με

ποφπουλα ςτο ςϊμα και τθν ουρά.

Χάρτινα κουνελάκια

Υλικά:

Χαρτλι Α4

Ρολφχρωμα πον-πον

Μαρκαδόροι

Ψαλίδι

Κόλλα

Εκτζλεςθ:

Κόβουμε ζνα τετράγωνο από το χαρτί και

ςχεδιάηουμε πάνω μάτια και μουςτάκια για τον λαγό.

Για μφτθ κολλάμε ζνα πον-πον. Από το υπόλοιπο χαρτί

ςχεδιάηουμε δφο αυτιά και τα κολλάμε ςτο κουνελάκι.

Αντωνία Μπαϊρακτάρθ

Δοκιμάςτε τισ καταςκευζσ! Εμείσ ςτολίςαμε με αυτζσ τθν τάξθ μασ!

1)

2)

3)

4)

5)

6)

7)

1. Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ πθγαίνουμε ςτθν εκκλθςία με …………

2. Τθν θμζρα τθσ Ανάςταςθσ Του Χριςτοφ ςουβλίηουμε …………

3. Φζτοσ το γιορτάηουμε ςτισ 12 Απριλίου.

4. Γιορτάηουμε τα Ράκθ και τθν ………… Του Χριςτοφ.

5. Το φαγθτό που ετοιμάηουμε το Μεγάλο Σάββατο.

6. Είναι ζκιμο να βάφουμε τα αυγά …………

7. Ο Χριςτόσ Αναςτικθκε τθν ………… του Ράςχα.

Αντωνία Μπαϊρακτάρθ – Τηζνθ Ξαγοράρθ – Κωςταντισ Τράκοσ

π ξ η ρ ι ς σ δ α π γ α η θ ι

π α ζ ρ α κ λ μ σ π ξ ζ η ζ κ

η θ ν ζ κ η ζ ν π ξ ε θ η η π

ζ ε π δ π ε δ γ β α σ ς ρ π μ

π θ ξ δ α ς ε θ θ ι ε ζ η α ν

ε θ ε δ δ α λ α α ζ η ζ α ε π

κ λ θ μ α ζ π ξ ζ η π θ ρ ς ξ

γ δ η ε α λ α ζ η α ζ ε δ ε ζ

Στο γιορτινό κρυπτόλεξο κρφβονται οι λζξεισ:

Ανάςταςθ

αυγά

εκκλθςία

λαμπάδα

Ράςχα

τςουρζκι

Αντωνία Μπαϊρακτάρθ

Βοθκιςτε το κουνζλι να φτάςει ςτο καλάκι

με τα παςχαλινά αυγά!