ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ (1833)

ΕΩΣ ΤΗΝ 3Η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1843

Η είσοδος του βασιλιά Όθωνα της Ελλάδος στο Ναύπλιο, 1835, ελαιογραφία

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 2

Εξελίξεις μετά το θάνατο του Καποδίστρια

• Ξεσπά εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα.• Επεμβαίνουν οι Μεγάλες Δυνάμεις για να

αποτρέψουν μία γενίκευση των ταραχών στη νοτιοανατολική Μεσόγειο

κάτι τέτοιο θα έβλαπτε τα συμφέροντά τους.

3

ΕΚΛΟΓΗ ΚΑΙ ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

• Με τη Συνθήκη του Λονδίνου, 1832, ορίστηκε ως βασιλιάς της Ελλάδας ο Όθωνας, ο 17χρονος γιος του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α’

• Ως πολίτευμα ορίστηκε η απόλυτη μοναρχία.• Οι Δυνάμεις παραχώρησαν δάνειο

συνολικά 60.000.000 φράγκων στην Ελλάδα με πρώτη δόση 20.000.000 φράγκα

Η αποβίβαση του Όθωνα και του βαυαρικού στρατού στο Ναύπλιο το 1833.

Επιχρωματισμένη λιθογραφία, Gustav Kraus (1804-1852).

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 7

ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ (1832-1862)

Περίοδος Αντιβασιλείας

(1832-1835)

Περίοδος Απόλυτης Μοναρχίας (1835-1843)

Περίοδος Συνταγματικής

Μοναρχίας (1844-1862)

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 8

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑΣ1833-1835

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 9

Την εξουσία ανέλαβε η Αντιβασιλεία, μία επιτροπή από Βαυαρούς αξιωματούχους διορισμένους από τον πατέρα του Όθωνα, μέχρι την ενηλικίωση του, το 1835

Κόμης Ιωσήφ ΛουδοβίκοςΆρμανσμπεργκ, πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών

Καρλ Βίλχελμ φον Χάιντεκ, υπεύθυνος για τις ένοπλες δυνάμεις

Γεώργιος Λουδοβίκος φον Μάουρερ, αρμόδιος για την εκπαίδευση, τη δικαιοσύνη και την εκκλησία

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 10

ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑΣ

Η οικοδόμηση ενός σύγχρονου εθνικού κράτους, σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα

Εθνική ανεξαρτησία

Βασιλική απολυταρχία

Συγκεντρωτικό σύστημα

διακυβέρνησης

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 11

ΔΙΟΙΚΗΣΗ

• Συγκεντρωτική διοίκηση.

• Η Ελλάδα διαιρέθηκε σε 10 νομούς.

• Η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε το 1834 από το Ναύπλιο στην Αθήνα (για να τονιστεί ότι το νέο κράτος είναι κληρονόμος της αρχαίας Ελλάδας).

12

ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ• 3.500 στρατιώτες Βαυαροί συνόδευαν τον

Όθωνα στην Ελλάδα και αποτέλεσαν τη βάση του στρατού.

• Όσοι Έλληνες αγωνιστές της επανάστασης δεν έγιναν δεκτοί έμειναν χωρίς κανένα πόρο ζωής μεγάλη δυσαρέσκεια // πολλοί στράφηκαν στη ληστεία.

Βαυαροί στρατιώτες κατασκευάζουν την οδό Πειραιώς και διαμένουν σε παράγκες κατά μήκος του δρόμου (1836)

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

13

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

• Αναδιοργανώθηκε η δικαιοσύνη.

• Ιδρύθηκαν δικαστήρια.

• Συντάχθηκαν νέοι νόμοι.

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 14

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Έμεινε παραμελημένη η εκπαίδευση των κοριτσιών

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ

Αλληλοδιδακτικά Δημοτικά σχολεία

επταετούς διάρκειας

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ

Ελληνικά σχολεία τριτάξια (στις

πρωτεύουσες των επαρχιών)

Γυμνάσια τετρατάξια (στις πρωτεύουσες των

νομών)

ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ

Πανεπιστήμιο (1837)

Πολυτεχνικό Σχολείο

(1837)

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 17

ΘΡΗΣΚΕΙΑ• Η ελληνική εκκλησία ορίστηκε αυτοκέφαλη, δηλαδή χωρίστηκε διοικητικά από το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.– Το Πατριαρχείο βρισκόταν σε

οθωμανικό έδαφος, υπό την άμεση επιρροή του σουλτάνου

• Διατάχθηκε το κλείσιμο των μοναστηριών με μικρό αριθμό μοναχών.

18

α. Η άποψη του μέλους της Αντιβασιλείας Γκέοργκ Λούντβιχ φον ΜάουρερΜόλις αποβιβαστήκαμε, κυκλοφορήσαμε μια προκήρυξη με την οποία ζητούσαμε να μας χαρίσει ο Ελληνικός Λαός πρώτα απ’ όλα την εμπιστοσύνη του. [...] Για ν’ αποκτήσει ο τόπος ηρεμία, δημοσιεύσαμε αυστηρότατους νόμους –με προσωρινό φυσικά χαρακτήρα– εναντίον εκείνων που θα επιχειρούσαν να διασαλεύσουν την τάξη. [...] Με τα μέτρα που πήραμε σχετικά με τη Δικαιοσύνη και το Στρατό, αποκαταστάθηκε η τάξη και η ασφάλεια [...], σταμάτησαν οι ληστείες και οι πειρατείες. Με τη βαθμιαία οργάνωση στα θέματα της διοίκησης, ταχτοποιήθηκαν ένα σωρό ζητήματα, και με τη σιγουριά που απλώθηκε παντού, άρχισε να αναπτύσσεται η γεωργία, το εμπόριο και η βιομηχανία.

Γκ. Λ. φον Μάουρερ, Ο Ελληνικός Λαός (Χαϊδελβέργη 1835), μτφρ. Ό. Ρομπάκη, Αφοί Τολίδη, Αθήνα 1976, σ. 733 και 735.

Τρεις διαφορετικές απόψεις για το έργο της Αντιβασιλείας

β. Η άποψη του Βαυαρού αξιωματούχου Ρούντχαρτ

Ο Ίγκνατς φον Ρούντχαρτ διετέλεσε για λίγο, το 1837, αρχηγός του βασιλικού οίκου της Ελλάδας (θέση παρόμοια με αυτή του σημερινού πρωθυπουργού), αλλά διαφώνησε με τον Όθωνα και παραιτήθηκε.Δε σκοπεύω να κατηγορήσω την Αντιβασιλεία, αλλά δεν μπορώ να κρύψω την παρατήρηση ότι [...] οι δημόσιοι άντρες, που είχαν αναλάβει τη διακυβέρνηση και τη διοίκηση της Ελλάδας, δεν έπρεπε να ξεκινήσουν από τις δικές τους αντιλήψεις και από το διοικητικό τυπικό [...] αλλά να θεσπίσουν ρυθμίσεις που να ταιριάζουν στην κατάσταση της φτωχής και εξαντλημένης χώρας [...] Έπρεπε στην αρχή να περιοριστούν στη θεμελίωση του κράτους βάσει των κοινοτήτων που ήδη υπήρχαν [...]

Μ.Χ. Τσαπόγας, «Το ανέκδοτο ‘’κυβερνητικό πρόγραμμα’’ του Ignaz von Rudhart για την πολιτειακή και διοικητική οργάνωση της Ελλάδας (1836)», Το Σύνταγμα, 15, σ. 273-4, Γ.

Γιαννόπουλος , Δοκίμια Θεωρίας και Διδακτικής της Ιστορίας, Βιβλιογονία, Αθήνα 1997, σ. 144.

Ποιες είναι οι διαφορετικές απόψεις που διατυπώνονται σε κάθε απόσπασμα

σχετικά με το έργο της Αντιβασιλείας;

γ. Η άποψη του Μακρυγιάννη, αντιπάλου της Αντιβασιλείας

Ότι οι Μπαυαρέζοι και οι οπαδοί τους Έλληνες θέλαν να μας φάνε κι’ ο Θεός μας γλύτωσε από τους κακούς τους σκοπούς. Και πασκίζαμεν έξω και μέσα με τρόπον και κατηχούσαμεν τους ανθρώπους ίσως και κινηθούμεν διά τα έξω και λευτερωθούμεν κ’ εμείς εδώ μέσα και κάμωμεν νόμους στέρεους και διοικηθούμεν ως άνθρωποι˙ ότι μας κυβερνούν οι ανθρωποφάγοι με το «έτζι θέλω» και κρίμα ’στα αίματα και θυσίες οπού κάμαμεν. 

Μακρυγιάννης, Απομνημονεύματα, επιμ. Ι. Βλαχογιάννη (1907), Γιοβάνης, Αθήνα 1968, τόμ. 2, σ. 109.

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 19

ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑ

• Αρχικά δύσπιστη.• Αργότερα απροκάλυπτα εχθρική.• Αναπτύχθηκαν συνωμοτικές κινήσεις με

σκοπό την ανατροπή της Αντιβασιλείας• Σημειώθηκαν και ανοιχτές εξεγέρσεις

(Μεσσηνία, 1834)

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 20

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑΣ(1833-1835)

ΣΤΟΧΟΣΔημιουργία

κράτους στηριγμένο σε θεσμούς και διοίκηση

δυτικού τύπου

ΜΕΣΑΣυγκεντρωτικό

σύστημα

Παραγκωνισμός των ηγετών της

Επανάστασης

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΑγανάκτηση, δυσαρέσκεια του λαού.

«Βαυαροκρατία». Αντιδράσεις. Διώξεις και ένοπλες επεμβάσεις

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 21

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΜΟΝΑΡΧΙΑΣ ΟΘΩΝΑ

1835-1843

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 22

Εξελίξεις (1)• Ο Όθωνας ανέλαβε επίσημα τα καθήκοντα

του μονάρχη το Μάιο του 1835.• Η κατάσταση δεν άλλαξε• Ο βασιλιάς προσπάθησε να περιορίσει την

επιρροή των κομμάτων– ενίσχυε κατά περιόδους ένα από τα κόμματα και

περιθωριοποιούσε τα άλλα• Σημειώθηκαν έντονες αντιδράσεις που

εκδηλώθηκαν με εξεγέρσεις τοπικού χαρακτήρα (Ύδρα, Μεσσηνία)

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 23

Ενηλικίωση Όθωνα (1835)

ανάληψη καθηκόντων

Προσδοκίες ελληνικού λαού για απομάκρυνση

Βαυαρών από την εξουσία.

Ανέθεσε την πρωθυπουργία στον Άρμανσμπεργκ. Το

1837 αναλαμβάνει ο Ρούντχαρτ.

Απολυταρχική άσκηση εξουσίας χωρίς τον έλεγχο του βασιλιάΑνικανοποίητα τα

αιτήματα των Ελλήνων

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 26

Εξελίξεις (2)ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ• Κακή οικονομική κατάσταση των

αγροτών• Ληστεία• Αδυναμία της χώρας να εξοφλήσει

τα δάνεια της• Επιβάλλεται από τις Μ. Δυνάμεις

οικονομικός έλεγχος και περικοπή των κρατικών δαπανών

27

ΒΑΣΙΚΟ ΚΟΙΝΟ ΑΙΤΗΜΑ:Η παραχώρηση συντάγματος θα απάλλασσε τη χώρα από τους

Βαυαρούς θα ανακούφιζε τη χώρα από την

οικονομική και κοινωνική κρίση

Εξελίξεις (3)

Οι στρατιωτικοί (τα πρώτα θύματα των περικοπών) στρέφονται κατά του Όθωνα

Δημιουργείται έντονη πολιτική αναταραχή

Κινητοποιούνται πολιτικοί όπως ο Α. Μαυροκορδάτος, Ι. Κωλέττης, Α. Μεταξάς και Α. Λόντος, που προέρχονταν από όλα τα κόμματα

Ανδρέας Μεταξάς Ανδρέας ΛόντοςΑλ. Μαυροκορδάτος

Ιωάννης Κωλέττης

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

28

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 3ΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1843

Τη νύχτα της 2ης προς 3η Σεπτεμβρίου 1843

δυνάμεις της φρουράς της Αθήνας και πολλοί πολίτες με επικεφαλής το συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη και το Μακρυγιάννη

συγκεντρώθηκαν έξω από τα ανάκτορα (σημερινή Βουλή) και απαίτησαν Σύνταγμα από τον Όθωνα

Δημήτριος Καλλέργης

Μακρυγιάννης

Νύχτα, 3ης Σεπτεμβρίου 1843. Φανταστικός πινάκας αγνώστου ζωγράφου της εποχής. Ο ζωγράφος παρουσιάζει σε πρώτο πλάνο το συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη έφιππο έξω από τα ανάκτορα, να ζητά Σύνταγμα, από το βασιλέα Όθωνα και την Αμαλία. (Συλλογή Λάμπρου Ευταξία)

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 29

Αργά τη νύχτα, ο βασιλιάς εμφανίστηκε μα ζί με το συνταγματάρχη Ες (Hess) σε ένα παράθυρο του πρώτου πατώματος που έ βλεπε προς την πλατεία και ρώτησε τον Ε πικεφαλής Καλλέργη τι ζητούσε.

Ο τελευ ταίος, πάντοτε έφιππος, του απάντησε: «Μεγαλει­ότατε,­ευδοκήσατε­να­ικανοποιήσετε­την­αίτησιν­του­στρατού­και­του­λαού,­ομογνωμόνως­ζητούντων­Σύνταγμα» . Ο Όθων απάντησε οργισμένος «Ας­διαλυθώσι­και­θέλω­μεριμνήση­περί­της­αι­τήσεώς­των», απάντηση που ήταν φυσικά αδύνατον να γίνει δεκτή και που συγχρόνως δείχνει τον τρό πο με τον οποίο προσέγγιζε την κατάσταση.

Οι συγκεντρωμένοι, βεβαίως, ήταν αποφασισμένοι να λάβουν την απάντηση μέσα στην ίδια νύχτα και οι διοικητές των στρατιωτικών δυνάμεων αρνήθηκαν να απομακρυνθούν. Ο Καλλέργης απάντησε: «Με­γαλειότατε,­δεν­θέλουν­διαλυθή,έως­ου­η­Υ.Μ.­δεν­αποφασίση­μετά­του­Συμβουλίου­της­Επι­κρατείας». 

Τότε παρενέβη ο Ες, που προξένησε την οργή του Καλλέργη, ο οποίος τον κατηγόρησε «ως­παραίτιον­και­συμμέτοχον­της­δεινής­θέσεως­εις­την­οποίαν­είχον­επιβούλως­καταντήσει­τον­βασιλέα­οι αυλικοί­του­και­τον­διέταξε­να­απέλθη­από­της­θυρίδος»

Ανακτημένο­από­το­διαδίκτυο­­http://argolikivivliothiki.gr

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ ΒΑΣΙΛΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ

Ο Ες και ο βασιλιάς, μέσα στο παλάτι και μπροστά στην ανένδοτη στάση των στρατιωτικών, αποφάσισαν να στείλουν το διαγγελέα του βασιλιά, Στάινστορφ, για να διατάζει τον Σχινά να φέρει τα πυροβόλα.

Ο τελευταίος όμως συνέταξε το πυροβολικό στην πλατεία, στο πλευρό των επαναστατών υπό το σύνθημα «Ζήτω το Σύ νταγμα». Έτσι, όλα τα σώματα της φρουράς συνε νώθηκαν πλέον στο κίνημα.

Το πλήθος του λαού που συνέρρεε προς την πλατεία αυξανόταν όλο και περισσότερο και εκφράζοντας τον ενθουσιασμό του. «Όλοι­ήσαν­ενησχολημένοι­να­εκφράσωσι­τον­ενθουσιασμόν­των,­ως­αν­είχαν­ήδη­το­Σύνταγμα­ανά­χείρας.­Αι­κραυγαί­υπέρ­του­Συντάγματος­εσυγχέοντο­μετά­της­στρατιωτικής­μουσικής,­ήτις­δεν­έπαυε­παιανίζουσα­και­ούτως­η­συνάθροισις­ενέφαινε­μάλλον­χαρακτήρα­πανηγύρεως,­παρά­την­τρομεράν­των­επαναστάσεων­εικόνα»

Ανακτημένο­από­το­διαδίκτυο­­http://argolikivivliothiki.gr

ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 30

• Ο βασιλιάς αρχικά αρνήθηκε.• Τελικά υποχρεώθηκε να προκηρύξει εκλογές για

Εθνοσυνέλευση που θα ψήφιζε Σύνταγμα.

Εξελίξεις (4)

31

Η πλατεία Συντάγματος την εποχή του Όθωνα, 1845

Η πλατεία μπροστά από τα

Ανάκτορα μετονομάστηκε

σε πλατεία Συντάγματος

μετά την Επανάσταση

της 3ης Σεπτεμβρίου

1843ΦΑΤΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ