ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Β’ ΤΑΞΗ-ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ

ΚΡΙΠΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗ

Με τον όρο

φονταμενταλισμός (από

τη λατινική λέξη

«θεμέλιο» δηλ.

θεμελιωτισμός)

εκφράζονται οι τάσεις

εμμονής ή επιστροφής

σε συντηρητικά

θρησκευτικά βιώματα

του παρελθόντος.

Φωτ. Σκίτσο της

Αιγύπτιας Doaa Eladl

Την

σχολαστική

προσήλωση

στο δόγμα

και στα ιερά

κείμενα

μιας

θρησκείας.

Την υπεράσπιση

με φανατικό

τρόπο,

θρησκευτικών

αντιλήψεων και

παραδόσεων του

παρελθόντος

προκειμένου να

δημιουργηθεί ένα

μέσο αντίστασης

σε κάθε

ενδεχόμενη

αλλαγή ή

θρησκευτική

μεταρρύθμιση.

Δογματισμός

και τυφλή

υπακοή σε

κελεύσματα

επιστροφής

στο

παρελθόν.

Τυπολατρία,

εμμονή στην

καθαρότητα

του

θρησκευτικού

λόγου, φόβος

και μίσος

απέναντι στο

διαφορετικό.

Δογματική

προσήλωση στο

αλάθητο των

ιερών κειμένων

(Βίβλος –

Χριστιανοί,

Κοράνι -

Ισλαμιστές,

Τορά -

Ιουδαϊστές)

Στο όνομα της

μοναδικής

«αλήθειας», ο

φονταμενταλισμός

πολλές φορές οδηγεί

στην βία και στον

εξτρεμισμό.

Οι

φονταμενταλιστές σε

όλες τις χώρες

παρεμβαίνουν με

διάφορους τρόπους

στην πολιτική και

κοινωνική ζωή.

Το οικονομικό

επίπεδο μιας χώρας,

ο βαθμός

διαχωρισμού

κράτους-θρησκείας,

το μορφωτικό

επίπεδο των πολιτών

είναι παράγοντες

που επηρεάζουν το

είδος και το

περιεχόμενο του

φονταμενταλισμού.

Η θεωρία της

εξέλιξης του

Δαρβίνου θεωρείται

ακόμα και σήμερα

"βλάσφημη" από

τους χριστιανούς

φονταμενταλιστές.

Στις Η.Π.Α.

μάλιστα, απαίτησαν

να μην διδάσκεται

στα σχολεία.

Η Δίκη των πιθήκων: Στις

21/3/1925, η Βουλή της

Πολιτείας του Τενεσί

ψηφίζει τον νόμο

Μπάτλερ που

«απαγορεύει τη

διδασκαλία στα σχολεία

κάθε θεωρίας που

αρνείται τη θεϊκή

καταγωγή του ανθρώπου

και υποστηρίζει ότι ο

άνθρωπος προέρχεται

από κατώτερες μορφές

ζωικών οργανισμών».

Ο νεαρός καθηγητής

βιολογίας Τζον Σκόουπς

αψηφά τον νόμο και

συνεχίζει να διδάσκει

τους μαθητές του τη

θεωρία του Δαρβίνου.

Η Εισαγγελία της Πολιτείας

κινείται δικαστικά εναντίον

του Σκόουπς και του ασκεί

ποινική δίωξη.

Το δικαστήριο αθώωσε τον

Σκόουπς για τυπικούς λόγους,

επειδή την απόφαση για την

επιβολή της χρηματικής

ποινής έπρεπε να πάρουν οι

ένορκοι και όχι δικαστής.

Το δικαστήριο δεν μπήκε στην

ουσία της υπόθεσης και άφησε

ανέπαφο τον νόμο Μπάτλερ,

που καταργήθηκε σαράντα

χρόνια αργότερα με απόφαση

της Βουλής του Τενεσί (16/5/

1967).

Η διαμάχη «δημιουργιστών»

και «δαρβινιστών» κυρίως στο

χώρο της εκπαίδευσης

συνεχίζεται με αμείωτη ένταση

στις ΗΠΑ.

Σε χώρες της Ασίας η

αποικιοκρατία και η

διείσδυση του

ιμπεριαλισμού

συνοδεύτηκε από

φαινόμενα ακραίας

καταπίεσης και

εθνικής ταπείνωσης.

Ο θρησκευτικός

πουριτανισμός έγινε

έτσι, το μέσο

απόρριψης των

εκμεταλλευτών,

καθώς επίσης και

ένα σύμβολο

«αντίστασης» στην

υποδούλωση και

στην αλλοτρίωση

του δυτικού

«εκσυγχρονισμού».

Υπάρχουν πολύ βάσιμοι

λόγοι για να πιστέψει

κανείς ότι ο ισλαμισμός

χρησιμοποιήθηκε από

τα μεσαία και ανώτερα

στρώματα των

αραβικών και,

αργότερα, των

μουσουλμανικών

χωρών γενικά σαν

αντίβαρο στη

χειραφέτηση της

εργατικής τάξης και

όλων των εργαζομένων.

Ο μουσουλμανικός

φονταμενταλισμός

είναι ιδιαίτερα

δυναμικός και βίαιος

και διαθέτει πολλά

ανορθολογικά

χαρακτηριστικά.

Ο

φονταμενταλισμός

είναι «ακραία» και

«παραμορφωμένη»

ερμηνεία της κάθε

θρησκείας, των

αρχών και των

κανόνων της.