Download - Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

Transcript
Page 1: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...
Page 2: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...
Page 3: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

ΜΟΡΦΕΣΣΤΟ ΦΩΣ60

Page 4: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

ς μια εισαγωγή-γνωριμία μαζί σας θα θέλαμε να εκ-

φράσουμε δυο λόγια καρδιάς, σχετικά με το πόνημα

που κρατάτε στα χέρια σας, αν και πιστεύουμε ότι η

Τέχνη, από μόνη της, έχει τη δύναμη της δικής της

φωνής και μία τεράστια πειθώ.

Το λεύκωμα, λοιπόν, αυτό παρουσιάζει μια μικρή

μόνο συλλογή γλυπτών, μια πολύ σύντομη αναφο-

ρά σε κάποια από τα πολλά εκείνα που -σε δημόσια

θέα εκτεθειμένα- κοσμούν την ευρύτερη περιοχή της

Αθήνας. Η παρουσίαση αυτή ξεκίνησε, και ολοκλη-

ρώθηκε, ως το συλλογικό αποτέλεσμα μιας ομάδας

ανθρώπων που ενδιαφέρονται για τα πολιτιστικά

δρώμενα του τόπου τους και προσπαθούν έμπρακτα

να το δείξουν, θέτοντας ένα ακόμη λιθαράκι σε μια

σημαντική κληρονομιά που όλοι μας είμαστε υπο-

χρεωμένοι να διαφυλάξουμε. Όμοια και εμείς, όπως

τόσοι άλλοι.

Στη διάρκεια της προσπάθειας αυτής, και αφού διε-

ξαγάγαμε μια ουσιαστική σχετική έρευνα, επιλέξαμε

εξήντα μόνο από τα πολλά υπάρχοντα γλυπτά, με

κριτήρια προσωπικής –αναγκαστικά- αισθητικής, ως

αντιπροσωπευτικά μόνο δείγματα της πολύτιμης τέ-

χνης της Γλυπτικής και αυτής της Ιστορίας μας, όπως

η τέχνη αυτή τόσο εύγλωττα γνωρίζει να αφηγείται

από τα πανάρχαια ήδη χρόνια.

ΩEΙΣΑΓΩΓΗ

Page 5: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

Καθώς η αναζήτησή μας προχωρούσε και τα γλυπτά

γίνονταν ένα οικείο πια κομμάτι μας, όπως και οι δη-

μιουργοί τους -αίφνης- άνθρωποι «δικοί» μας, αυτό

που πραγματικά μας προκάλεσε λύπη και θυμό ήταν

η εμφανής φθορά που έχουν υποστεί τα αγάλματα

αυτά, εξαιτίας της αναπόφευκτης φυσικής φθοράς

του χρόνου αλλά και υπαίτια, λόγω της γενικής

αδιαφορίας, της τοξικής μόλυνσης της ατμόσφαι-

ρας στην πόλη, ή και-ακόμη χειρότερα- σκοπίμων

δολιοφθορών.

Σε μια εποχή που μαθαίνουμε να μην μας ξενίζει

τίποτα, εμείς αδυνατούμε ακόμη να κατανοήσουμε

το κίνητρο εκείνων που ενσυνείδητα βλάπτουν το

«ωραίο», και ενώ γύρω μας όλοι οι «κανόνες» μιας

αξιοπρεπούς έστω συμβιώσεως με τους συνανθρώ-

πους μας καταρρίπτονται, επιλέγουμε να εμμένουμε

στους κανόνες της Αισθητικής και της Τέχνης, ως ένα

αναγκαίο συστατικό σ’αυτό που ορίζεται ως ποιότητα

στη ζωή μας.

Προσωπικά λοιπόν, και χωρίς πρόθεση για οποι-

αδήποτε κριτική δημιουργήσαμε αυτό το λεύκωμα,

με τη βοήθεια της τεχνολογίας «καθαρίσαμε» εμείς

τα αγάλματα για να αναδειχθεί κατά το δυνατόν η

πρωταρχική ομορφιά τους, προσφέροντας έτσι ένα

ελάχιστο δείγμα «έργου» πριν άκοπα προτρέψουμε

άλλους σε αυτό, μια και απαιτείται πίστη και συλλο-

γική προσπάθεια όλων μας, ώστε όχι μόνο τα αγάλ-

ματα αλλά και η ίδια η ζωή μας να αποκτήσουν την

πρωτογενή τους «λάμψη».

Τέλος, ελπίζουμε αληθινά να απολαύσετε την όμορφη

μα και ενημερωτική «βόλτα» που σας προτείνουμε

στην πόλη της Παλλάδος Αθηνάς...

Εύη Παπαδάκη

Page 6: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

98

κτός από τα αγάλματα, αναθηματικό -πολλές φορές- σκοπό έχουν και τα μνημεία. Μεταξύ αυτών, ένα από τα πιο γνωστά είναι του Άγνωστου Στρατιώτη μπροστά από το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων στο Σύνταγμα, που στέκει εκεί για να θυμίζει όλους τους αφανείς ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα. Το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη σχεδίασε ο αρχι-τέκτονας Εμμανουήλ Λαζαρίδης, ενώ τον νεκρό πο-λεμιστή στη μέση του μνημείου φιλοτέχνησε ο γλύπτης Φωκίων Ρωκ. Έμπνευση για τον γλύπτη αποτέλεσε γλυπτό στο αέτωμα του αρχαίου ναού της Αφαίας στην Αίγινα. Στον τοίχο του μνημείου βρίσκονται χαραγ-μένα τα ονόματα των τόπων όπου έχουν διεξαχθεί οι ενδοξότερες και πιο πολύνεκρες μάχες των αμυντικών και απελευθερωτικών πολέμων του Ελληνισμού, μέχρι και τα γεγονότα στην Κύπρο, καθώς και, εκατέρωθεν του γλυπτού, φράσεις από τον «Επιτάφιο του Περικλή» του Θουκυδίδη. Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου έγι-ναν στις 25 Μαρτίου του 1932.

Ε

ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΑΓΝΩΣΤΟΥ

ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ

Page 7: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

1110

ο άγαλμα του Σωκράτη αποτελεί έργο του Λεωνίδα Δρόση (1834-1882), γιου Βαυαρού μουσικού και Ελλη-νίδας μητέρας. Ο Δρόσης, τον οποίο και ο ίδιος ο εθνι-κός ευεργέτης Σίμων Σίνας -πρέσβης της Ελλάδας στο Μόναχο, στη Βιέννη και στο Βερολίνο- εμπιστεύτηκε για τον γλυπτικό διάκοσμο της Ακαδημίας, απεικόνισε τον φιλόσοφο Σωκράτη καθιστό. Το άγαλμα σμίλεψε ο Ιταλός γλύπτης Piccarelli σε πεντελικό μάρμαρο, βάσει του προπλάσματος του Δρόση. Τοποθετήθηκε στον προαύλιο χώρο της εισόδου της Ακαδημίας το 1885 και έχει ύψος 2,40 μ.

ΤΣΩΚΡΑΤΗΣ

Page 8: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

1312

ο άγαλμα του φιλόσοφου Πλάτωνα κοσμεί τον εξω-τερικό χώρο της Ακαδημίας Αθηνών. Ένα κτίριο που μαζί με το Μουσείο (Εθνική Βιβλιοθήκη) και το Πανεπιστήμιο αποτελούν τη λεγόμενη «αρχιτεκτο-νική τριλογία», την οποία σχεδίασε το 1859 ο Δα-νός αρχιτέκτονας Θεόφιλος Χάνσεν (1813-1891). Ο Πλάτωνας «απεικονίζεται» καθιστός και βρίσκεται τοποθετημένος στη σημερινή του θέση από το 1885. Εχει ύψος 2,40 μ. και έχει σμιλευτεί σε πεντελικό μάρμαρο από τον Ιταλό γλύπτη Piccarelli, βάσει του προπλάσματος του Λεωνίδα Δρόση.

ΤΠΛΑΤΩΝ

Page 9: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

1514

ργο του Λεωνίδα Δρόση είναι η Αθηνά Πρόμαχος, η οποία κοσμεί το μέγαρο του Σίμωνος Σίνα, όπου από το 1926 εδρεύει η Ακαδημία Αθηνών. Η εμπιστοσύνη του Σίμωνος Σίνα στο πρόσωπο του Δρόση δεν είναι τυχαία, καθώς ο γλύπτης είχε ήδη πραγματοποιήσει σπουδές στο Μόναχο και στη Δρέσδη με υποτροφία του εν λόγω εθνικού ευεργέτη. Το άγαλμα βρίσκεται επί στήλης ιωνικού ρυθμού, αριστερά του προστύλου του μεγάρου, με ύψος 4,11 μ. Τοποθετήθηκε στη θέση αυτή στις αρχές του 1882.

ΕΑΘΗΝΑ

Page 10: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

1716

ο μαρμάρινο άγαλμα του Απόλλωνα του Κιθαρωδού βρίσκεται τοποθετημένο στα δεξιά του προστύλου του μεγάρου της Ακαδημίας Αθηνών, κτιρίου με πρόσοψη επί της οδού Πανεπιστημίου. Είναι έργο του γλύπτη και καθηγητή στο «Σχολείον Τεχνών» (όπως ονομαζόταν τότε το Πολυτεχνείο) Λεωνίδα Δρόση. Το άγαλμα είναι τοποθετημένο επί στήλης ιωνικού ρυθμού και έχει ύψος 3,71 μ. Το έργο το-ποθετήθηκε οριστικά στη σημερινή του θέση στις αρχές του 1882.

ΤΑΠΟΛΛΩΝ

Page 11: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

1918

Περικλής, δημότης του αρχαίου Χολαργού, γεννήθηκε κατ’ άλλους το 495 και κατ’ άλλους το 490 π.Χ. Λέγεται ότι στις απεικονίσεις της τέχνης ο Περικλής, άνδρας ευγενικής καταγωγής, Αθηναίος πολιτικός της κλασι-κής εποχής, έφερε πάντα περικεφαλαία, επειδή έτσι έμενε καλυμμένο το μάλλον δύσμορφο κεφάλι του. Σή-μερα ο ανδριάντας του βρίσκεται στην πλατεία Κοτζιά, δίπλα από το δημαρχείο της πόλης των Αθηνών και είναι έργο του Γερμανού γλύπτη H. Faltermeier.

ΟΠΕΡΙΚΛΗΣ

Page 12: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

20

Ασπασία, μια πανέμορφη κόρη από τη Μίλητο, έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ. και έμεινε γνωστή στην Ιστορία για τη μόρφωση, τις γνώσεις και τη σχέση της με τον Περικλή, άνθρωπο -εκτός των άλλων- ευρύτα-τα μορφωμένο. Σήμερα η προτομή της βρίσκεται στον πεζόδρομο μεταξύ των οδών Πανεπιστημίου και Ακαδημίας, κατασκευασμένη από μάρμαρο και φιλοτεχνημένη από τη γλύπτρια Μάρα Καρέτσου. Η προτομή τοποθετήθηκε στο σημερινό της σημείο το 1973.

ΗΑΣΠΑΣΙΑ

Page 13: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

2322

ο κτίριο της Ιεράς Μητροπόλεως Αθηνών, ναού αφιερω-μένου στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, βρίσκεται επί της ομώνυμης οδού και η ανέγερσή του πραγματοποι-ήθηκε μεταξύ των ετών 1842 και 1862. Ένας από τους ανδριάντες που κοσμούν τον εξωτερικό περίβολό του είναι και αυτός του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου ΙΑ′, έργο του γλύπτη Σπυρίδωνα Γογγάκη με χρονολογία 1989, αντίγραφο του αντίστοιχου πρωτότυπου έργου που έχει τοποθετηθεί στον Μυστρά.

ΤΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ ΙΑ′

Page 14: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

2524

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος ή Ελ Γκρέκο γεννήθη-κε κατ’ άλλους στο Ηράκλειο της Κρήτης και κατ’ άλλους σε άλλες περιοχές, ενώ και διάφορα ακόμα στοιχεία γύρω από την υπόλοιπη ζωή και τον θάνατό του είναι αμφισβητούμενα. Σίγουρο είναι, πάντως, πως υπήρξε ένας μεγάλος, διεθνούς ακτινοβολίας, ζωγράφος. Η προτομή του στην Αθήνα βρίσκεται επί των οδών Ακαδημίας και Μασσαλίας, είναι έργο του γλύπτη Κώστα Βαλσάμη και στη βάση της οι δύο από τις τρεις επιγραφές αναγράφουν: Δομήνικος Θε-οτοκόπουλος El Greco 1541-1614 και Κ. Βαλσάμης Γλύπτης 1990.

ΟΔΟΜΗΝΙΚΟΣ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ

Page 15: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

2726

Ρήγας Φεραίος ή Βελεστινλής είναι ένας από τους προδρόμους της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Γεννήθηκε στο Βελεστίνο -γνωστό και ως αρχαίες Φερές- το 1757. Το Πανεπιστήμιο των Αθηνών απο-φάσισε να τοποθετήσει τον μαρμάρινο ανδριάντα του στον χώρο των Προπυλαίων του αντίστοιχου κτιρίου. Το έργο που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Ιωάννης Κόσσος, ένας από τους σημαντικότερους Ελληνες γλύπτες του 19ου αιώνα, τοποθετήθηκε εκεί το 1871. Λέγεται ότι το δεξί, απλωμένο στο πλάι, χέρι του δείχνει τον δρόμο προς την ελευθερία.

ΟΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ

Page 16: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

2928

πατρίδα, σε ένδειξη τιμής προς τον εθνικό ποιητή της Ελλάδας, τον Διονύσιο Σολωμό, αποφάσισε να τοπο-θετήσει τη μαρμάρινη προτομή του σε ένα σημαντικό σημείο της πρωτεύουσας, στον Εθνικό Κήπο. Η προ-τομή του ποιητή φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη και τότε καθηγητή του Πολυτεχνείου Θωμά Θωμόπουλο και τοποθετήθηκε στο σημείο που βρίσκεται μέχρι σήμερα το 1924. Στην τελετή των αποκαλυπτηρίων τον πανηγυρικό λόγο εκφώνησε ο Κωστής Παλαμάς, ενώ η πρωτοβουλία για το σχετικό έργο ανήκει στον Κώστα Ελευθερουδάκη, ο οποίος ανέλαβε και τη δα-πάνη του.

ΗΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ

Page 17: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

3130

προτομή του πρώτου κυβερνήτη αλλά και θεμελιωτή της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια (1776-1831) βρί-σκεται στον, σχεδιασμένο σύμφωνα με τους Αγγλικούς Κήπους του Μονάχου και διάσπαρτο με πραγματικά έργα τέχνης, Εθνικό Κήπο. Η προτομή του Καποδί-στρια φιλοτεχνήθηκε το 1866 από τον γλύπτη Ιωάν-νη Κόσσο, έναν από τους σημαντικότερους γλύπτες πορτραίτων του 19ου αιώνα, ενώ στη βάση της είναι εγγεγραμμένη η φράση: «ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΚΑΠΟΔΙ-ΣΤΡΙΑΣ, ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ».

ΗΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Page 18: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

3332

Αδαμάντιος Κοραής, ο κορυφαίος διδάσκαλος του Γένους και εκπρόσωπος του ελληνικού διαφωτισμού, γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1748, όπου σπούδασε στην Ευαγγελική Σχολή, και πέθανε στο Παρίσι το 1833. Στις 7 Απριλίου του 1875 στήθηκε στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου ο ανδριάντας του, έργο του γλύπτη Γεωργίου Βρούτου. Ο Βρούτος σπούδαζε την εποχή εκείνη στην Ιταλία, απ’ όπου και επέστρεψε ειδικά με σκοπό να μεταφέρει σε μάρμαρο το σχέδιο του ανδριάντα του Κοραή που είχε φιλοτεχνήσει ο δά-σκαλός του, Ιωάννης Κόσσος.

ΟΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ

Page 19: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

3534

έφιππος ανδριάντας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, του σπουδαίου αγωνιστή της Επανάστασης, είναι έργο του γλύπτη Λάζαρου Σώχου (1852-1911). Για την κατασκευή του ανδριάντα ο γλύπτης εργάστηκε στο Παρίσι από το 1891 έως το 1895 και το έργο απέσπασε το Χρυσό Βραβείο στη Διεθνή Εκθεση του Παρισιού το έτος 1900. Το πρωτότυπο έργο -από ορείχαλκο- τοποθετήθηκε στο Ναύπλιο, ενώ αντίγρα-φό του στην Αθήνα -και συγκεκριμένα έξω από το κτίριο της Παλιάς Βουλής- το 1904.

ΟΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

Page 20: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

3736

ο άγαλμα του στρατηγού Μακρυγιάννη στέκει αγέρω-χο επί της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου -και συγκε-κριμένα επί της συμβολής της με την οδό Βύρωνος-, τοποθετημένο εκεί όπου ο στρατηγός τραυματίστηκε σοβαρά, μαχόμενος για την υπεράσπιση της Ακρό-πολης. Ο ανδριάντας είναι έργο του γλύπτη και ακα-δημαϊκού Γιάννη Παππά. Αν και ολοκληρώθηκε το 1988, τοποθετήθηκε στη σημερινή του θέση στις 26 Μαρτίου του 1996, στην ίδια θέση που βρισκόταν πριν η προτομή του Καρόλου Κουν.

ΤΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ

Page 21: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

39

Παλαιών Πατρών Γερμανός ή, κατά κόσμον, Γε-ώργιος Γκότζιας, γεννήθηκε το 1771 και πέθανε το 1826, ενώ υπήρξε Ιεράρχης, Φιλικός και από τις εξέ-χουσες φυσιογνωμίες της Επανάστασης του 1821. Η μαρμάρινη προτομή του, φιλοτεχνημένη από τον γλύπτη Γεώργιο Συννέφα, έργο του 1963, βρίσκεται κι αυτή στη γνωστή οδό Ηρώων του Πεδίου του Άρε-ως, «ανάμεσα» σε άλλους συναγωνιστές του.

OΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΣ

Page 22: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

40

μεγάλη ηρωίδα και αγωνίστρια του 1821 Λασκαρίνα Πινότση, γνωστή ως Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, γεν-νήθηκε τον Μάιο του 1771 και δολοφονήθηκε στις 22 Μαΐου του 1825 κατά τη διάρκεια έντονης οικογενεια-κής διαμάχης. Η προσφορά της στην Επανάσταση ήταν τεράστια, τόσο σε χρήματα όσο και σε προσωπικό αγώνα, και κυριάρχησε ιδίως στις ναυτικές επιχειρή-σεις. Η μαρμάρινη προτομή της, που βρίσκεται στο Πεδίον του Άρεως, φιλοτεχνήθηκε από τον Λάζαρο Λαμέρα το 1934 και τοποθετήθηκε στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το 1937.

HΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ

Page 23: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

4342

Γεώργιος Καραϊσκάκης συγκαταλέγεται ανάμεσα στους ηγέτες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Γεννήθηκε στο Μαυρομμάτι Καρδίτσας το 1782 και από πολύ νεαρή ηλικία ενώθηκε με Σώματα Κλε-φτών. Το 1826 αναγορεύτηκε Γενικός Αρχηγός της Στερεάς Ελλάδας. Πέθανε το 1827 κατά τη διάρκεια στρατιωτικής επιχείρησης στο Φάληρο. Σήμερα ο έφιππος ανδριάντας του βρίσκεται στον χώρο του Ζαππείου και είναι έργο του Μιχάλη Τόμπρου. Η τε-λετή αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα έγινε το 1968.

ΟΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ

Page 24: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

44

Αθανάσιος Διάκος, μοναχός από τα δεκαεπτά του χρόνια, υπήρξε μεγάλος αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης. Γεννήθηκε, σύμφωνα με μία εκδοχή, στην Άνω Μουσουνίτσα Φωκίδος με πραγματικό όνο-μα Αθανάσιος Μασσαβέτας (ή Γραμματικός). Υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, Κλέφτης και Αρματολός και έλαβε μέρος σε μάχες κρίσιμες για την έκβαση του Αγώνα. Υπέστη μαρτυρικό θάνατο από τους Τούρ-κους τον Απρίλιο του 1821. Τη μαρμάρινη προτομή του στην οδό των Ηρώων του Πεδίου του Άρεως, έργο του 1936, «υπογράφει» ο γλύπτης Πέτρος Ρούμπος (1873-1941).

OΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΙΑΚΟΣ

Page 25: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

47

Οδυσσέας Ανδρούτσος ήταν ένας από τους οπλαρχη-γούς του 1821. Γεννήθηκε το 1790 και πέθανε το 1825, όντας φυλακισμένος στα Προπύλαια της Ακρόπολης με την κατηγορία του προδότη. Η μαρμάρινη προτομή του, φιλοτεχνημένη από τον γλύπτη Θανάση Απάρτη, βρίσκεται στο Πεδίον του Άρεως, που το 1934 μετα-τράπηκε σε δημόσιο πάρκο και σχεδιάστηκε έτσι ώστε να τιμήσει τους ήρωες της Επανάστασης του 1821. Εξ ου και η επονομαζόμενη οδός Ηρώων ή Αγωνιστών του ’21 εντός του άλσους, που φιλοξενεί τις προτομές ηρώων της Επανάστασης.

OΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ

Page 26: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

48

Δημήτρης Παπανικολής ήταν αγωνιστής της Επα-νάστασης και πολιτικός, καταγόμενος από ναυτική οικογένεια των Ψαρών. Ηταν ένας από τους πυρπο-λητές που διακρίθηκαν το 1829 στην επιχείρηση για την απελευθέρωση της Χίου. Η προτομή του, από μάρμαρο και φιλοτεχνημένη από τον γλύπτη Νικό-λαο Γεωργαντή, βρίσκεται επί της οδού Ηρώων στο Πεδίον του Άρεως.

OΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ

Page 27: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

51

αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης Νικόλαος Κρι-εζώτης καταγόταν από τα Κριεζά Ευβοίας. Γεννήθηκε το 1785 και πέθανε το 1853 στη Σμύρνη. Η προτομή του, από λευκό μάρμαρο, έργο του 1984, είναι τοποθετημέ-νη στην οδό Ηρώων. Φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Στέλιο Τριάντη, ο οποίος γεννήθηκε στο Τρίκαστρο Πρεβέζης το 1931 και απεβίωσε το 1999 στην Αθήνα.

OΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΡΙΕΖΩΤΗΣ

Page 28: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

52

Μαντώ Μαυρογένους υπήρξε μια ένθερμη αγωνί-στρια του 1821 που διέθεσε όλη της την περιουσία για την Επανάσταση. Παρ’ όλες τις θυσίες της, πέθανε τελικά στην Πάρο, τον Ιούλιο του 1840, πάμφτωχη και μόνη. Η προτομή της, μαρμάρινη, έχει τοποθετηθεί στην ανατολική είσοδο του Πεδίου του Άρεως και είναι έργο του γλύπτη Νίκου Κουβαρά.

HΜΑΝΤΩ ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ

Page 29: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

55

πό τους σημαντικότερους αγωνιστές της Επανάστασης υπήρξε ο ανιψιός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Νική-τας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς ή Τουρκοφάγος. Γεννήθηκε το 1784 σε ένα μικρό χωριό στους πρόπο-δες του Ταϋγέτου, τη Νέδουσα, και πέθανε το 1849 στον Πειραιά. Η προτομή του, από λευκό μάρμαρο, έργο του γλύπτη Γρηγόρη Ζευγώλη, φιλοτεχνήθηκε το 1936 και σήμερα βρίσκεται στο Πεδίον του Άρεως.

AΝΙΚΗΤΑΡΑΣ

Page 30: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

56

Ανδρέας Βώκος γεννήθηκε κατ’ άλλους στα Φύλλα Ευβοίας και κατ’ άλλους στην Ύδρα. Επoνομάστηκε Μιαούλης είτε λόγω ενός τουρκικού μπρικιού που είχε αγοράσει, του «Μιαούλ», είτε λόγω της εντολής «Μία ούλοι!» που έδινε στους ναύτες του για να κωπηλατούν όλοι μαζί. Υπήρξε ναύαρχος του ελληνικού στόλου κατά την Επανάσταση. Πέθανε στην Αθήνα το 1835 και τάφηκε στην «Ακτή Μιαούλη». Η προτομή του, που βρίσκεται στη δυτική είσοδο του Πεδίου του Άρεως, είναι έργο του 1936, φιλοτεχνημένο από τον Γεώργιο Ζογγολόπουλο.

OΑΝΔΡΕΑΣ ΜΙΑΟΥΛΗΣ

Page 31: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

59

Δημήτρης (Δημητράκης) Πλαπούτας ήταν ένας ακό-μη μεγάλος αγωνιστής της Επανάστασης του 1821, μυημένος στη Φιλική Εταιρεία. Με δικό του στρατό έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη μάχη του Βαλτετσί-ου. Η προτομή του, από λευκό μάρμαρο, βρίσκεται στο Πεδίον του Άρεως, στην οδό Ηρώων, μαζί με τις άλλες προτομές των αγωνιστών του 1821, η φιλοτέ-χνηση των οποίων ανατέθηκε στο Σωματείο Ελλήνων Γλυπτών το 1935.

ΟΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ

Page 32: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

60

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ήταν Επτανήσιος ποιητής του 19ου αιώνα, γεννημένος το 1824 στη Λευκάδα. Αν και σπούδασε Νομικά στο εξωτερικό, στη Γαλλία και την Ιταλία, δεν εξάσκησε ποτέ το επάγγελμά του και αφοσιώθηκε στην ποίηση, γράφοντας κυρίως ποιήματα με θέμα τους αγωνιστές του 1821. Πέθανε στο νησί που γεννήθηκε, το 1879. Η προτομή του, κατασκευασμένη από λευκό μάρμαρο, βρίσκεται στον Εθνικό Κήπο, φιλοτεχνημένη από τον γλύπτη Φωκίωνα Ρωκ.

OΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ

Page 33: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

63

Παναγής Βαλλιάνος γεννήθηκε το 1814 από οικογέ-νεια που καταγόταν από την Κεφαλλονιά. Στη διάρ-κεια του 18ου και του 19ου αιώνα η οικογένειά του έγινε γνωστή για την εμπορική και τη ναυτιλιακή της δράση. Ο ίδιος και ο αδελφός του Μαρίνος έδωσαν στο ελληνικό κράτος το ποσό των 2.800.000 δρχ. το 1888 για την ανέγερση του κτιρίου της Εθνικής Βιβλι-οθήκης, μπροστά από την οποία είναι τοποθετημένος ο μαρμάρινος ανδριάντας του, έργο του Γεωργίου Μπονάνου, που δημιουργήθηκε το 1900.

ΟΠΑΝΑΓΗΣ ΒΑΛΛΙΑΝΟΣ

Page 34: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

64

Χρυσόστομος Καλαφάτης, πέρα από μέγας Ιεράρ-χης, υπήρξε και εθνομάρτυρας αφού κατακρεουργή-θηκε από όχλο Τούρκων το 1922 στη Σμύρνη, όπου είχε διατελέσει Αρχιεπίσκοπος. Ο ανδριάντας του Χρυσοστόμου Σμύρνης βρίσκεται παρακείμενος του Ιερού Ναού της Ιεράς Μητροπόλεως Αθηνών, έργο του γλύπτη Κώστα Δημητριάδη, ο οποίος διακρινό-ταν για τις γνώσεις του σχετικά με την ανατομία του ανθρώπινου σώματος, κάτι που διαφαίνεται καθαρά στις δημιουργίες του. Ακόμα και ο ανδριάντας του Χρυσοστόμου Σμύρνης μοιάζει να δέεται υπέρ ενός ιερού σκοπού.

OΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Page 35: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...
Page 36: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

6766

Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα τον Ιανου-άριο του 1859 και πέθανε τον Φεβρουάριο του 1943. Στα χρόνια που μεσολάβησαν έγραψε πολλά έργα, ποιήματα και πεζά, ενώ διετέλεσε και γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ως εθνικός ποιητής της Ελλάδας χαρακτηρίστηκε επειδή έγραψε τους στί-χους του Ολυμπιακού Υμνου. Η βαθυστόχαστη μα και γαλήνια φιγούρα του έχει απαθανατιστεί στο άγαλμα που στήθηκε προς τιμήν του στο Πνευματι-κό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, έργο του γλύπτη Βάσου Φαληρέα.

OΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

Page 37: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

6968

ο άγαλμα του έφιππου βασιλιά Κωνσταντίνου Α′ βρίσκεται στην είσοδο του Πεδίου του Άρεως. Φι-λοτεχνήθηκε το 1938 από τον Francesco Patisi, ενώ τον χώρο του μνημείου και του βάθρου σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Costantino Vetriani. Τα αποκαλυπτή-ρια του αγάλματος έγιναν τον Οκτώβριο του 1938 με τη βασιλική οικογένεια παρούσα, αλλά και άλλους επίσημους φορείς και αντιπροσώπους του Κράτους, πανεπιστημιακούς, δικαστικούς και άλλους. Ο βασι-λιάς Κωνσταντίνος Α′ γεννήθηκε το 1868 και πέθανε το 1922 στο Παλέρμο της Σικελίας.

ΤΒΑΣΙΛΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ A′

Page 38: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

7170

ο γλυπτό «Η Ελλάς στεφανώνει τον Βύρωνα» είναι ένα ακόμη μαρμάρινο γλυπτό-σύμπλεγμα που βρί-σκεται στον Κήπο του Ζαππείου. Τη δαπάνη για την κατασκευή του έργου αυτού είχε αναλάβει ο ομογε-νής Δημήτριος Στεφάνοβικ Σκυλίτσης, ενώ το πρό-πλασμα φιλοτέχνησε ο Henri-Michel-Antoine Chapu και σμίλεψε σε μάρμαρο ο Alexandre Falguiere. Το σύμπλεγμα στηρίζεται σε κυκλικό βάθρο που φέρει ανάγλυφες διακοσμήσεις.

TΗ ΕΛΛΑΣ ΣΤΕΦΑΝΩΝΕΙ

ΤΟΝ ΒΥΡΩΝΑ

Page 39: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

7372

Χαρίλαος Τρικούπης γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1832 και σταδιοδρόμησε ως διπλωμάτης και σπου-δαίος πολιτικός, ενώ διετέλεσε και πρωθυπουργός της Ελλάδας. Είναι αυτός στον οποίο οφείλεται το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας και η διάνοιξη του Ισθμού της Κορίνθου. Μαρμάρινος ανδριάντας του είναι τοποθετημένος από το 1954 στο πλάι του κτιρίου της Παλιάς Βουλής. Πρόκειται για έργο του γλύπτη, ζωγράφου και ακαδημαϊκού Θωμά Θωμόπουλου, που κατασκευάστηκε το 1916 με δαπάνες του Αιγυπτιώτη Πολυχρόνη Κότσικα.

ΟΧΑΡΙΛΑΟΣ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ

Page 40: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

7574

Γεώργιος Σουρής υπήρξε ένας σατιρικός ποιητής και πολυγραφότατος δημιουργός, που και ο ίδιος αυτο-σαρκάσθηκε συχνά στα ποιήματά του. Ο Σουρής, ένα από τα πιο φωτεινά πνεύματα του 20ού αιώνα, «σύγ-χρονος Αριστοφάνης» για πολλούς, γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου το 1853 και πέθανε το 1919. Η προτομή του βρίσκεται στο Ζάππειο, όπου τοπο-θετήθηκε στις 12 Μαΐου του 1932, και είναι έργο του Γεωργίου Δημητριάδη του Αθηναίου, ενός από τους πιο δημιουργικούς γλύπτες της εποχής του.

OΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΡΗΣ

Page 41: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

7776

Eυάγγελος Ζάππας γεννήθηκε το 1800 στο χωριό Λά-μποβο της Βόρειας Ηπείρου. Ο πατέρας του ανήκε στους πλούσιους εμπόρους της εποχής. Ο ίδιος, μετά το τέλος της Επανάστασης, στην οποία συμμετείχε ενερ-γότατα, μετανάστευσε στο Βουκουρέστι και δημιούρ-γησε τεράστια περιουσία. Μαζί με τον ξάδελφό του, Κωνσταντίνο Ζάππα, τιμώνται ως εθνικοί ευεργέτες από το 1859, όταν ιδρύθηκαν τα «Νέα Ολύμπια», έκ-θεση γεωργική, τεχνική και βιομηχανική που ορίστηκε να πραγματοποιείται ανά τετραετία στο Ζάππειο. Ο μαρμάρινος ανδριάντας του, έργο του 1864 φιλοτε-χνημένο από τον γλύπτη Ιωάννη Κόσσο, κοσμεί τον κήπο του Ζαππείου.

OΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΖΑΠΠΑΣ

Page 42: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

78 79

Κυβέλη Αδριανού, που έμεινε γνωστή ως Κυβέλη, υπήρξε μεγάλη ηθοποιός και θιασάρχις. Γεννήθηκε το 1888 στη Σμύρνη και πέθανε το 1978 στην Αθήνα. Απέκτησε τον δικό της θίασο, του οποίου και ηγήθηκε στα χρόνια μεταξύ του 1908 και του 1932, και τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών. Παντρεύτηκε τρεις φορές, ο τελευταίος δε γάμος της ήταν με τον πολιτικό Γεώργιο Παπανδρέου. Το άγαλμά της, από λευκό μάρμαρο, είναι έργο της γλύπτριας Ναταλίας Μελά και βρίσκεται τοποθετημένο στον εξωτερικό χώρο του Πνευματικού Κέντρου Αθηνών, στην οδό Ακαδημίας.

HΚΥΒΕΛΗ ΑΔΡΙΑΝΟΥ

Page 43: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

8180

Ιωάννης Βαρβάκης υπήρξε εθνικός ευεργέτης με κα-ταγωγή από τα Ψαρά. Προσέφερε πολλά στην Επανά-σταση, αλλά και μετά τον θάνατό του, το 1825, άφησε μεγάλη κληρονομιά για την ίδρυση του Βαρβακείου Λυκείου και άλλες αγαθοεργίες. Ο μαρμάρινος ανδρι-άντας του ορθώνεται στον Κήπο του Ζαππείου, έργο του γλύπτη Λεωνίδα Δρόση, ενώ οι τέσσερις μορφές που υπάρχουν στη βάση του, η Απελευθερωμένη Ελ-λάδα, η Ιστορία, η Σκέψη και η Ναυτιλία, θεωρούνται στοιχεία του χαρακτήρα και της προσφοράς του.

OΙΩΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΑΚΗΣ

Page 44: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

8382

Ιωάννης Κονδυλάκης ήταν συγγραφέας, ηθογράφος, δημοσιογράφος και πρώτος πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, όπως αναφέρεται στη βάση της προτομής του που βρίσκεται έξω από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων. Ο Κονδυλάκης γεννήθηκε το 1861 στην Κρήτη με καταγωγή από οικογένεια οπλαρχηγών του 1821 και πέθανε το 1920 στο νησί που τον γέν-νησε. Έγραψε πολλά χρονογραφήματα, διηγήματα και μυθιστορήματα, ενώ συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες της εποχής. Η προτομή του είναι έργο του Ζάχου Μπεκιάρη και τοποθετήθηκε στη σημερινή της θέση το 2003.

OΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΝΔΥΛΑΚΗΣ

Page 45: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

8584

Γρηγόριος ο Ε′ υπήρξε Πατριάρχης Κωνσταντινου-πόλεως. Γεννήθηκε το 1745 ή το 1746 στη Δημητσάνα και το κοσμικό του όνομα ήταν Γεώργιος Αγγελόπου-λος. Ανήμερα του Πάσχα του 1821, στις 10 Απριλίου, συνελήφθη από τους Τούρκους και απαγχονίστηκε μπροστά από το Πατριαρχείο, ενώ το σκήνωμά του ρίχτηκε στη θάλασσα. Ο ανδριάντας του, σμιλεμένος από μάρμαρο, είναι έργο του γλύπτη Γεωργίου Φυ-τάλη και κατασκευάστηκε με δαπάνη του Γεωργίου Αβέρωφ. Χρονολογείται από το 1872 και βρίσκεται τοποθετημένος δεξιά της εισόδου του Πανεπιστημίου Αθηνών.

OΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ε′

Page 46: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

8786

Εδουάρδος Σάουμπερτ ήταν Γερμανός αρχιτέκτονας που έφθασε στην Ελλάδα μαζί με τον Σταμάτη Κλε-άνθη, επίσης αρχιτέκτονα, για να μελετήσει μαζί του το πολεοδομικό σχέδιο της Αθήνας που επρόκειτο την εποχή εκείνη να γίνει πρωτεύουσα του τότε νεο-σύστατου ελληνικού κράτους. Ηταν λίγα χρόνια μετά την Επανάσταση, συγκεκριμένα το 1828. Η προτομή του, κατασκευασμένη από μάρμαρο, κοσμεί τον εξω-τερικό χώρο του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου της Αθήνας επί της οδού Ακαδημίας και έχει φιλοτεχνηθεί από τη γλύπτρια Φανή Σακελλαρίου.

OΕΔΟΥΑΡΔΟΣ ΣΑΟΥΜΠΕΡΤ

Page 47: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

8988

συγγραφέας, μεταξύ άλλων, του μυθιστορήματος «Αλέξης Ζορμπάς», Νίκος Καζαντζάκης χαρακτηρί-ζεται ως πεζογράφος και ποιητής, αν και ένας απλός χαρακτηρισμός δεν φτάνει στην ουσία για να εκφρά-σει όσα το σύνολο του έργου του αντιπροσωπεύει. Ο Καζαντζάκης γεννήθηκε το 1883 στο Ηράκλειο της Κρήτης και η μορφή του πατέρα του τον ενέπνευσε για να δημιουργήσει τον Καπετάν Μιχάλη, τον ήρωα του ομώνυμου μυθιστορήματός του. Η προτομή του, έργο του γλύπτη Θανάση Απάρτη, βρίσκεται στον εξωτερικό χώρο του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Αθηναίων.

OΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

Page 48: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

9190

Δημήτρης Μητρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα τον Μάρτιο του 1896 και πέθανε στο Μιλάνο τον Νο-έμβριο του 1960. Υπήρξε καταξιωμένος, διεθνούς ακτινοβολίας, μαέστρος, συνθέτης και πιανίστας. Σήμερα η προτομή του βρίσκεται επί της Βασιλέως Κωνσταντίνου, στο προαύλιο του Ωδείου Αθηνών, εκεί όπου ο μουσουργός έκανε τις πρώτες του σπου-δές. Πρόκειται για έργο που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Θανάσης Απάρτης το 1961.

OΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Page 49: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

9392

Ελευθέριος Βενιζέλος γεννήθηκε το 1864 και νε-αρός ακόμα άρχισε να μάχεται για την ανεξαρτη-σία της Κρήτης και την ένωσή της με την Ελλάδα. Υπήρξε ιδρυτής του κόμματος των Φιλελευθέρων, θέσπισε σημαντικούς νόμους και, υπό την ηγεσία του, η Ελλάδα έλαβε μέρος στους δύο Βαλκανικούς Πολέμους. Πέθανε εξόριστος το 1936 στο Παρίσι και τη σορό του μετέφερε στα Χανιά το αντιτορπι-λικό «Παύλος Κουντουριώτης» μέσα σε πανελλήνιο πένθος. Ο ανδριάντας του, κατασκευασμένος από χαλκό το 1969, με ύψος 4 μέτρα, βρίσκεται επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας και είναι έργο του γλύπτη Γιάννη Παππά.

OΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Page 50: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

9594

Ναπολέων Ζέρβας υπήρξε τόσο στρατιωτικός όσο και πολιτικός, αρχηγός του ΕΔΕΣ, του Εθνικού Δημοκρα-τικού Ελληνικού Συνδέσμου, που ίδρυσε επί Κατοχής. Πολέμησε εθελοντικά στους Βαλκανικούς Πολέμους και τιμήθηκε επί ανδραγαθία, ενώ μετά την Κατοχή υπηρέτησε ως υπουργός άνευ Χαρτοφυλακίου, Δημο-σίας Τάξεως και Δημοσίων Εργων. Η προτομή του, τα αποκαλυπτήρια της οποίας έγιναν τον Μάιο του 1969, βρίσκεται στη συμβολή των λεωφόρων Αλεξάνδρας και Βασιλίσσης Σοφίας και είναι αντίγραφο της προ-τομής που υπήρχε στο Πολεμικό Μουσείο, η οποία ήταν έργο του Π. Μωραΐτου.

OΝΑΠΟΛΕΩΝ ΖΕΡΒΑΣ

Page 51: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

9796

Νίκος Περαντινός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1910 και πέθανε το 1991. Σπούδασε γλυπτική στην Αθήνα και το Παρίσι και υπήρξε πιστός εκπρόσωπος των κανόνων της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής, κάτι που άφηνε να διαφαίνεται έντονα μέσα από τα έργα του. Η «Μνήμη», έργο του που βρίσκεται τοποθετημένο στην αρχή της λεωφόρου Αμαλίας, εντυπωσιάζει με την πλαστικότητα της κίνησης και την εκφραστικό-τητα του προσώπου.

OΜΝΗΜΗ

Page 52: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

9998

Δισκοβόλος είναι έργο του γλύπτη και ακαδημαϊκού Κώστα Δημητριάδη, ο οποίος υπήρξε και Ολυμπιονί-κης. Μόνο που τη διάκριση στους Ολυμπιακούς Αγώ-νες του 1924 στο Παρίσι δεν την απέσπασε σε άθλημα παρά στους καλλιτεχνικούς αγώνες που είχαν συμπε-ριληφθεί τότε στο πρόγραμμα. Mάλιστα, το εν λόγω έργο ήταν που κέρδισε το χρυσό μετάλλιο. Ο Δισκο-βόλος, άγαλμα από ορείχαλκο, θεωρείται κορυφαίο έργο γλυπτικής. Το πρωτότυπο βρίσκεται εκτεθειμένο στη Νέα Υόρκη και το αντίγραφό του στον χώρο του Ζαππείου, απέναντι από το Παναθηναϊκό Στάδιο.

OΔΙΣΚΟΒΟΛΟΣ

Page 53: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

101100

Δημήτρης Φιλιππότης, ο γνωστός γλύπτης που αποκα-λούσαν και «Φωτοβόλο της Τέχνης αστέρι» λόγω της σπουδαιότητάς του, γεννήθηκε το 1834 στον Πύργο της Τήνου και άρχισε να ασχολείται με τη γλυπτική σε μάρμαρο από πολύ νεαρή ηλικία. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα και σε διεθνή διαγωνισμό της Ρώμης, όπου έλαβε μέρος το 1870, τιμήθηκε με το «Μέγα Γενικόν Βραβείον» για το έργο του «Θεριστής». Το έργο αυτό βρίσκεται σήμερα εκτεθειμένο στον γεμά-το από καλλιτεχνήματα Κήπο του Ζαππείου.

OΘΕΡΙΣΤΗΣ

Page 54: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

103102

ο πρώτο της γλυπτό η Αθήνα το απέκτησε το 1860 και έκτοτε πολλά ακόμα έχουν κοσμήσει κατά καιρούς τους δρόμους και τις πλατείες της. Ένα από αυτά, «Ο Παλαιστής», αντίγραφο αγάλματος από Μουσείο της Νάπολης, προσφορά του Λόρδου Bute, δικαστικού ακόλουθου του βασιλιά Όθωνα, βρίσκεται σήμερα εκτεθειμένο στην πλατεία Συντάγματος.

TΟ ΠΑΛΑΙΣΤΗΣ

Page 55: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

104

ργο του γλύπτη Δημήτρη Φιλιππότη, ο Ξυλοθραύστης, βρίσκεται σήμερα στον Κήπο του Ζαππείου. Από πολλούς θεωρείται ως το σημαντικότερο έργο του δημιουργού του. Το πρόπλασμά του φιλοτεχνήθηκε μεν το 1871, αλλά σε μάρμαρο μεταφέρθηκε το 1896. Το πρώτο αυτό αντίγραφο του έργου τοποθετήθηκε στον προαύλιο χώρο του Νοσοκομείου ΚΑΤ, ενώ ο Κήπος του Ζαππείου φιλοξενεί το δεύτερο αντίγραφό του. Ο Δημήτρης Φιλιππότης πέθανε τον Νοέμβριο του 1919.

EΞΥΛΟΘΡΑΥΣΤΗΣ

Page 56: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

107

Άγγελος είναι ένα από τα αγάλματα ιδιαίτερης καλλι-τεχνικής αξίας που βρίσκονται εκτεθειμένα στον πανέ-μορφο Κήπο του Ζαππείου, όλα κατάλληλα ενσωμα-τωμένα μέσα στον περιβάλλοντα χώρο. Πρόκειται για έργο του Γεωργίου Βρούτου, φτιαγμένο από μάρμαρο. Γεννημένος το 1843 στην Αθήνα, ο Γεώργιος Βρούτος σπούδασε Γλυπτική στο Σχολείον των Τεχνών, συνέχι-σε τις σπουδές του στο εξωτερικό και από το 1883 έως το 1908 υπήρξε καθηγητής στο Σχολείον των Τεχνών. Πέθανε το 1909 στην Αθήνα.

OΑΓΓΕΛΟΣ

Page 57: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

108

τον κήπο που φημίζεται για τη «φιλοξενία» του προς την Τέχνη, τον Κήπο του Ζαππείου, βρίσκεται ακόμα ένα έργο του γνωστού γλύπτη Δημήτρη Φιλιππότη, ο Μικρός Ψαράς. Πρόκειται για έργο του 1874, κατα-σκευασμένο από λευκό μάρμαρο. Η εκφραστικότητα του προσώπου του αγάλματος προκαλεί δέος προς τον καταξιωμένο καλλιτέχνη, αφού το μάρμαρο μοιάζει να αποπνέει ζωή.

ΣΜΙΚΡΟΣ ΨΑΡΑΣ

Page 58: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

111

ργο του γλύπτη Γεώργιου Βρούτου, που γεννήθηκε το 1843 και πέθανε το 1909, είναι το άγαλμα «Ο έρωτας σπάζει το τόξο» ή «Έρωτας» ή «Έρωτας Τοξοθραύ-στης». Το γλυπτό αυτό, από λευκό μάρμαρο, βρίσκεται στον Κήπο του Ζαππείου, έναν κήπο κυριολεκτικά μέσα στην καρδιά της Αθήνας, καθώς βρίσκεται δίπλα σε κτίρια όπως εκείνο του Κοινοβουλίου, το Προεδρι-κό Μέγαρο και το Μέγαρο Μαξίμου, αλλά και την πλατεία Συντάγματος.

ΕΕΡΩΤΑΣ ΤΟΞΟΘΡΑΥΣΤΗΣ

Page 59: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

112

Γ. Δημητριάδης είναι ο δημιουργός του έργου «Σά-τυρος», γλυπτό από λευκό μάρμαρο που είναι τοπο-θετημένο στον Κήπο του Ζαππείου. Πρόκειται για άλλο ένα έργο «ζωντανό», που χαρακτηρίζεται από την εκφραστικότητα του προσώπου του αγάλματος. Ο γλύπτης του, Γεώργιος Δημητριάδης ο Αθηναίος, που γεννήθηκε στην Αθήνα το 1880 και πέθανε το 1940, είναι ο δημιουργός πολλών έργων που εκτίθενται δημοσίως τόσο στην Αθήνα όσο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.

ΟΣΑΤΥΡΟΣ

Page 60: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

115114

α Πουλιά είναι ένα μοντέρνο γλυπτό από μάρμαρο λευκό που βρίσκεται στην πλατεία Καραϊσκάκη, στο Μεταξουργείο. Είναι έργο της Γαβριέλλας Σίμωση. Η γλύπτρια γεννήθηκε στον Πύργο το 1926 και από το 1945 έως το 1950 σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών. Οι σπουδές της αλλά και η ζωή της συνεχίστηκαν στο Παρίσι, όπου πέθανε το 1999. Η Γαβριέλλα Σίμωση εκφράζει μια δική της άποψη Τέχνης με γλυπτά αν-θρωποκεντρικά, αλλά και πολλές φορές εμπνευσμένα από την αρχαιότητα.

ΤΤΑ ΠΟΥΛΙΑ

Page 61: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

117116

να όνομα-θρύλος, η Μαρία Κάλλας, μία ακόμη Ελληνί-δα διεθνούς ακτινοβολίας που «ακούστηκε» σε όλη την οικουμένη. Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη τον Δεκέμβριο του 1923 και χαρακτηρίστηκε σαν κορυφαία υψίφωνος, ερμηνεύτρια όπερας και λυρικού θεάτρου. Τελευταία φορά εμφανίστηκε δημοσίως το 1973 στο Παρίσι, ενώ -σύμφωνα με την επιθυμία της- το σώμα της αποτεφρώ-θηκε και η στάχτη σκορπίστηκε στο Αιγαίο. Το άγαλμά της βρίσκεται στο πάρκο της οδού Μιχαλακοπούλου, μια αγέρωχη παρουσία - δημιούργημα της γλύπτριας Ασπασίας Παπαδοπεράκη.

ΕΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ

Page 62: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

119118

ργο του γλύπτη Δημήτρη Αρμακόλα κατασκευασμέ-νο το 1975, η Αναδυομένη, βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, στη συμβολή των οδών Ερμού και Νί-κης. Σε μια άλλη συμβολή οδών, εκείνη των Ζωο-δόχου Πηγής και Σμολένσκυ, στο εργαστήριό του στα Εξάρχεια, ο Δημήτρης Αρμακόλας χάθηκε το Μάιο του 2009 από γεγονός τραγικό, όταν το φου-λάρι που φορούσε πιάστηκε στον ηλεκτρικό τροχό που χρησιμοποιούσε για ένα έργο του. Ο Δημήτρης Αρμακόλας γεννήθηκε το 1939 στην Αθήνα και είχε τιμηθεί με διεθνείς διακρίσεις για το έργο του.

ΕΗ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ

Page 63: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

121

Αντώνης Τρίτσης, πολιτικός της σύγχρονης Ελλάδας, γεννήθηκε στο Αργοστόλι το 1937 και διετέλεσε βου-λευτής αλλά και υπουργός. Φοίτησε στην Αρχιτεκτο-νική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και ακολούθως συνέχισε τις σπουδές του στην Αμερική. Υπήρξε αθλητής του δεκάθλου, με βαλκανικές διακρί-σεις, και κάτοχος τριών ξένων γλωσσών. Πέθανε στις 7 Απριλίου του 1992, στη διάρκεια της θητείας του ως δήμαρχος Αθηναίων. Η προτομή του, έργο του γλύπτη Κώστα Αργύρη, εκτίθεται στον προαύλιο χώρο του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Αθηναίων.

ΟΑΝΤΩΝΗΣ ΤΡΙΤΣΗΣ

Page 64: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

123122

Θησέας, πρόσωπο μυθικό, ήρωας της Αττικής, ήταν γιος του Αιγέα και της Αίθρας, που -ανάμεσα σε άλλα ανδραγαθήματα- σκότωσε τον Μινώταυρο της Κρήτης. Σήμερα, ένα μοντέρνο γλυπτό, προσωπική καλλιτεχνική έκφραση αλλά και προσφορά τής πα-γκοσμίου φήμης γλύπτριας και ζωγράφου Σoφίας Βάρη, βρίσκεται στην Πλατεία Κοτζιά, μπροστά από το Δημαρχιακό Μέγαρο, «αναδυόμενο» μέσα από τον περιβάλλοντα πίδακα.

ΟΘΗΣΕΑΣ (FONTANA THESÉE)

Page 65: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

125124

Μελίνα Μερκούρη, πολιτικός, ηθοποιός και άνθρω-πος της δράσης, έμεινε γνωστή και για τον αγώνα της σχετικά με την επιστροφή των μαρμάρων του Παρ-θενώνα στην Ελλάδα. Αγαπημένη ηρωίδα πολλών καλλιτεχνικών δημιουργών, αλλά και των Ελλήνων όλων, πρωταγωνίστησε σε πολλούς τομείς της ζωής. Η προτομή της βρίσκεται σήμερα τοποθετημένη στη συμβολή της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου και της λεωφόρου Αμαλίας, φτιαγμένη από μάρμαρο και φι-λοτεχνημένη από τον γλύπτη Αναστάσιο Κρατίδη. Η προτομή τοποθετήθηκε εκεί το καλοκαίρι του 1999.

ΗΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ

Page 66: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

127126

ρόκειται για ένα από τα πιο γνωστά έργα του γλύ-πτη Μέμου Μακρή, το οποίο φιλοτέχνησε το 1978 και δώρισε προς τιμήν των θυμάτων της εξέγερσης των νέων κατά της δικτατορίας τον Νοέμβριο του 1973. Με την τοποθέτησή του στην είσοδο του Πο-λυτεχνείου αντικατέστησε τη συντριμμένη από τα τανκς πόρτα, που μέχρι τότε θύμιζε τη θυσία των φοιτητών. Γεννημένος στην Πάτρα το 1913, ο Μέ-μος Μακρής σπούδασε στην ΑΣΚΤ Αθηνών και στο Παρίσι με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης. Πέθανε το 1993.

ΠΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ

Page 67: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

129128

ΑΓΓΕΛΟΣ του Γεωργίου Βρούτου ........................................................................................106ΑΔΡΙΑΝΟΥ ΚΥΒΕΛΗ της Ναταλίας Μελά .........................................................................78ΑΘΗΝΑ του Λεωνίδα Δρόση ..................................................................................................14ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ του Θανάση Απάρτη.............................................................46ΑΠΟΛΛΩΝ του Λεωνίδα Δρόση ............................................................................................16ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ του Κώστα Δημητριάδη .......................................64ΑΣΠΑΣΙΑ της Μάρας Καρέτσου ............................................................................................20

ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ του Φωκίωνα Ρωκ ...........................................................60ΒΑΛΛΙΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΗΣ του Γεωργίου Μπονάνου ..........................................................62ΒΑΡΒΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του Λεωνίδα Δρόση ......................................................................80ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ των Francesco Patisi και Costantino Vetriani .........................................................................68ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ του Γιάννη Παππά ...............................................................92

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ε′ του Γεωργίου Φυτάλη ...................................................................................84

ΔΙΑΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ του Πέτρου Ρούμπου ......................................................................44ΔΙΣΚΟΒΟΛΟΣ του Κώστα Δημητριάδη ................................................................................98

ΕΡΩΤΑΣ ΤΟΞΟΘΡΑΥΣΤΗΣ του Γεωργίου Βρούτου .......................................................110

ΖΑΠΠΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ (ΕΥΑΓΓΕΛΗΣ) του Ιωάννη Κόσσου .........................................76ΖΕΡΒΑΣ ΝΑΠΟΛΕΩΝ του Π. Μωραΐτου ............................................................................94

Η ΕΛΛΑΣ ΣΤΕΦΑΝΩΝΕΙ ΤΟΝ ΒΥΡΩΝΑ των Henri-Michel-Antoine Chapu και Alexandre Falguiere .................................................70Η ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ του Δημήτρη Αρμακόλα ......................................................................118

ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟΣ ΔΟΜΗΝΙΚΟΣ του Κώστα Βαλσάμη ..............................................24ΘΕΡΙΣΤΗΣ του Δημήτρη Φιλιππότη .....................................................................................100ΘΗΣΕΑΣ (FONTANA THESÉE) της Σοφίας Βάρη .........................................................122

ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ του Θανάση Απάρτη ..................................................................88ΚΑΛΛΑΣ ΜΑΡΙΑ της Ασπασίας Παπαδοπεράκη .............................................................116ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του Ιωάννη Κόσσου ..............................................................30ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ του Μιχάλη Τόμπρου ............................................................42ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ του Λάζαρου Σώχου .....................................................34ΚΟΝΔΥΛΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του Ζάχου Μπεκιάρη ............................................................82ΚΟΡΑΗΣ ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ του Γεωργίου Βρούτου ..............................................................32

ΚΡΙΕΖΩΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ του Στέλιου Τριάντη .................................................................50

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ ΙΑ′ του Σπυρίδωνα Γογγάκη .................................22

ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ ΜΑΝΤΩ του Νίκου Κουβαρά ................................................................52

ΜΕΡΚΟΥΡΗ ΜΕΛΙΝΑ του Αναστάσιου Κρατίδη .............................................................124

ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ του Θανάση Απάρτη ......................................................90

ΜΙΑΟΥΛΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ του Γεωργίου Ζογγολόπουλου ....................................................56

ΜΙΚΡΟΣ ΨΑΡΑΣ του Δημήτρη Φιλιππότη ..........................................................................108

ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗ

των Εμμανουήλ Λαζαρίδη και Φωκίωνα Ρωκ ..........................................................................8

ΜΝΗΜΗ του Νίκου Περαντινού ............................................................................................96

ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ του Λάζαρου Λαμέρα ...............................................40

ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ του Γρηγόρη Ζευγώλη .....................................................................................54

ΞΥΛΟΘΡΑΥΣΤΗΣ του Δημήτρη Φιλιππότη .......................................................................104

Ο ΠΑΛΑΙΣΤΗΣ ......................................................................................................................102

ΠΛΑΤΩΝ των Λεωνίδα Δρόση και Piccadelli .......................................................................12

ΠΕΡΙΚΛΗΣ του H. Faltermeier ..............................................................................................18

ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΣ του Γεωργίου Συννέφα ..............................................38

ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΩΣΤΗΣ του Βάσου Φαληρέα .........................................................................66

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ του Νικολάου Γεωργαντή ...............................................48

ΠΛΑΠΟΥΤΑΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ ...........................................................................................58

ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ του Μέμου Μακρή ......................................................126

ΣΑΟΥΜΠΕΡΤ ΕΔΟΥΑΡΔΟΣ της Φανής Σακελλαρίου .....................................................86

ΣΑΤΥΡΟΣ του Γεωργίου Δημητριάδη του Αθηναίου .........................................................112

ΣΟΛΩΜΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ του Θωμά Θωμόπουλου .............................................................28

ΣΟΥΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ του Γεωργίου Δημητριάδη του Αθηναίου ........................................74

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ του Γιάννη Παππά ........................................................36

ΣΩΚΡΑΤΗΣ των Λεωνίδα Δρόση και Piccadelli...................................................................10

ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ της Γαβριέλλας Σίμωση ..................................................................................114

ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ ΧΑΡΙΛΑΟΣ του Θωμά Θωμοπούλου ...........................................................72

ΤΡΙΤΣΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ του Κώστα Αργύρη ..........................................................................120

ΦΕΡΑΙΟΣ ΡΗΓΑΣ του Ιωάννη Κόσσου .................................................................................26

ΑΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

Β

ΓΔΕΖΗ

Θ

Κ

Μ

ΝΞΟΠ

Σ

T

Φ

Page 68: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...

Δ/ΝΤΡΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣΕΥΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ

CREATIVE DIRECTORΠΕΤΡΟΣ ΑΡΓΥΡΟΣ

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ / ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝΡΕΝΑ ΚΑΝΤΖΑ

ΕΡΕΥΝΑΑΝΤΩΝΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ

ΓΙΟΥΛΗ ΣΥΚΙΩΤΗ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟΑΝΤΩΝΗΣ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ REALMEDIA A.E

ΜΟΡΦΕΣΣΤΟ ΦΩΣ60

Page 69: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...
Page 70: Σάββατο, 11/09/2010 Mία πολυτελής πανόδετη έκδοση που μας ...