ΟΛ ΕΕΥΝΘΤΛΚΕΣ ΕΓΑΣΛΕΣ ΣΤΘΝ Αϋ ΤΑΞΘ ΤΟΥ ΛΥΚΕΛΟΥ

ΜΛΑ ΜΕΚΟΔΛΚΘ ΡΟΣΕΓΓΛΣΘ ΤΟΥ ΒΘΜΑΤΛΣΜΟΥ ΤΘΣ ΚΑΛΝΟΤΟΜΛΑΣ, ΓΛΑ ΤΟΥΣ ΕΚΡΑΛΔΕΥΤΛΚΟΥΣ ΡΟΥ ΚΑ ΤΘΝ ΑΝΑΛΑΒΟΥΝ

Κωνςταντίνα Σχίηα Ραιδαγωγικι Επιμζλεια: Θλίασ Γ. Ματςαγγοφρασdschiza@yahoo.gr

Πηγζσ: «Θ Καινοτομία των Ερευνθτικϊν Εργαςιϊν ςτο Νζο Λφκειο». Πρώτο Μζροσ. Θεωρητικζσ Αρχζσ και Διδακτικζσ Επιλογζσ (ςελ. 15-98). Ηλίασ Γ. ΜατςαγγούρασInternet: Extended Essays, Travaux Personnels Encadrés (TPE), TPE Lycées, TPE Lycée Carnot RoannMéthodes des Sciences Sociales, Madeleine Grawitz

ΡΑΑΤΘΜΑ

Ρεριεχόμενα: 1. Συνοπτικζσ ςθμειϊςεισ για τθ Μεκοδολογία τθσ Ζρευνασ 2. Ιδζεσ για τθ Αρχιτεκτονικι τθσ Ερευνθτικισ Εργαςίασ 3. «Ενδεικτικά» Φφλλα Θμερολόγιων

Στον επίλογο τθσ Τρίτθσ Ενότθτασ (Γ1), δεςμευτικαμε για ζνα «Ραράρτθμα», όπου κα ςυγκεντρϊναμε όλα τα «ενδεικτικά» Φφλλα Θμερολόγιων, ιδζεσ για τθ Αρχιτεκτονικι τθσ Ερευνθτικισ Εργαςίασ και ςυνοπτικζσ ςθμειϊςεισ για τθ Μεκοδολογία τθσ Ζρευνασ.

Το αν κα ζπρεπε να ςυμπεριλάβουμε το ηιτθμα τθσ Μεκοδολογία τθσ Ζρευνασ, μασ απαςχόλθςε αρκετά. Στο τζλοσ, όμωσ, υποκφψαμε ςτθν πρόκλθςθ και κα επιχειριςουμε μια ςυνοπτικι αναςκόπθςθ αυτοφ του κρίςιμου ηθτιματοσ, για δυο λόγουσ. Ρρϊτο, διότι θ ζρευνα είναι το επιςτζγαςμα τθσ ςχζςθσ του ανκρϊπου με τον κόςμο, μζςα ςτον οποίο ηει, αναπτφςςεται γνωςτικά και δθμιουργεί. Δεφτερο, διότι, οι εκπαιδευτικοί που κα κλθκοφν να ςυντονίςουν και να αξιολογιςουν μια Ερευνθτικι Εργαςία των μακθτϊν τουσ, χρειάηεται να ζχουν μια ςυνοπτικι «εικόνα» των κεωριϊν που ζχουν διαμορφωκεί για το περιεχόμενο τθσ γνϊςθσ και για τον τρόπο με τον οποίο θ γνϊςθ οικοδομείται, αναπτφςςεται και «μεταβιβάηεται» από τον ζναν άνκρωπο ςτον άλλο.

Θ γνωριμία που ανκρϊπου με τον κόςμο ξεκίνθςε αβίαςτα και απρογραμμάτιςτα, μεγνϊμονα τθν ανάγκθ του να διερευνιςει από κοινοφ με τουσ άλλουσ τισ βιωματικζσ τουδυνατότθτεσ, μζςα ςτον κόςμο που όριηαν, και πάντα κα ορίηουν, οι κοινζσ με τουσάλλουσ εμπειρίεσ.Με το πζραςμα των χρόνων, ωςτόςο, θ ανκρϊπινθ εμπειρία1, ςυνδζκθκε μεκοδικά μετθ λογικι ςκζψθ2 και από αυτιν τθ ςφνδεςθ δθμιουργικθκε θ Επιςτθμονικι Ζρευνα3.Θα μποροφςαμε, λοιπόν, να ιςχυριςτοφμε, ότι θ Επιςτθμονικι Ζρευνα «αναδφκθκε»από τισ ιδζεσ που γζννθςε θ ανκρϊπινθ εμπειρία και από τον τρόπο με τον οποίο ιδζεσκαι εμπειρίεσ ςυναρκρϊκθκαν μεκοδευμζνα προκειμζνου να προςεγγιςτεί γνωςτικά οκόςμοσ μασ.

1. Γνϊςεισ και δεξιότθτεσ που διαμορφϊνονται από τθν ανκρϊπινθ ςυμβίωςθ και χρθςιμοποιοφνται για να λυκοφνπροβλιματα που ανακφπτουν κακθμερινά2.Συνκετικζσ κρίςεισ που κάνουν δυνατό, το να γνωρίηουμε τα φαινόμενα του κόςμου μασ3. Cohen, L. & Manion, L. (1997) Μεκοδολογία Εκπαιδευτικισ Ζρευνασ, Ακινα: Ζκφραςθ, Mouly, J. (1987) EducationalResearch: the Art and Science of Investigation, Boston : Allyn and Bacon

Ζνα τζχνθμα για τθ Μεκοδολογία τθσ Επιςτθμονικισ Ζρευνασ

Πθγι: Σχίηα, Κ. (2008) Συςτθμικι Σκζψθ και Περιβαλλοντικι Εκπαίδευςθ,

Ακινα, Χρ. Δαρδανόσ

Θ ςυςτθματικι ζνταξθ τθσ επιςτθμονικισ ζρευνασ ςε δζςμεσ κριτθρίων, προτφπων και κανόνων δθμιοφργθςε και εγκακίδρυςε διαφορετικζσ και διακριτζσ μεταξφ τουσ «δζςμεσ παραδοχϊν» για τθ «φφςθ» ι τθν ουςία των φαινομζνων που ερευνϊνται, για τθ «φφςθ» και το περιεχόμενο τθσ ανκρϊπινθσ γνϊςθσ και για τθ ςχζςθ του γνωρίηοντοσ υποκειμζνου με τον αντικείμενο κόςμο τθσ εμπειρίασ του1.Πταν, λοιπόν, αναφερόμαςτε ςτθν επιςτθμονικι ζρευνα, χρειάηεται να ζχουμε κατά νου, ότι κινοφμαςτε ςε διακριτά μεταξφ τουσ πεδία επιςτθμολογικϊν και οντολογικϊν παραδοχϊν και αντιλιψεων. Για το λόγο αυτό, θ επιλογι μιασ ερευνθτικισ μεκόδου ζναντι άλλων είναι ανάγκθ να υποδεικνφει ρθτά αλλά και να υποςτθρίηει τθ «δζςμθ των παραδοχϊν» που ςυγκροτεί το «Μεκοδολογικό Ραράδειγμα» μζςα ςτο οποίο εκτυλίςςεται.

1. Γζμτοσ, Ρ. (1985) Μεκοδολογία των Κοινωνικϊν Επιςτθμϊν, Ακινα : Ραπαηιςθσ ,

Ματςαγγοφρασ, Θ. (1996) Θ Εξζλιξθ τθσ Διδακτικισ, Επιςτθμολογικι Θεϊρθςθ, Ακινα : Gutenberg,Κουηζλθσ, Γ. (1996) Θ Φανταςία ςτθν Επιςτιμθ, ςτο Κουηζλθσ, Γ. και Ψυχοπαίδθσ, Κ. (Επιμ), Επιςτθμολογία των Κοινωνικϊν Επιςτθμϊν, Ακινα : ΝιςοσΚουηζλθσ, Γ. (1997) Εικόνεσ τθσ Επιςτιμθσ, ςτο Κουηζλθσ, Γ. (επιμ.), Επιςτθμολογία : Κείμενα, Ακινα : ΝιςοσBurrell, G. & Morgan, G. (1979) Sociological Paradigms and Organizational Analysis, London : Heinemann, Cohen, L. & Manion, L. (1997) Μεκοδολογία Εκπαιδευτικισ Ζρευνασ, Ακινα : Ζκφραςθ

ΜΕΚΟΔΟΛΟΓΛΚΑ ΡΑΑΔΕΛΓΜΑΤΑ

Bαςικι ιδζα: θ δυνατότθτα τθσ «βζβαιθσ» γνϊςθσ

Κεντρικό πρόβλθμα: θ αναηιτθςθ ζγκυρων πθγϊν και θ «εξιγθςθ» των φαινομζνων

Οι εμπειριςτζσ αποβλζπουν: - ςτθ χωρίσ προχποκζςεισ και γνωςτικζσ προςδοκίεσ, ςυλλογι εμπειρικοφ υλικοφ - ςτο διαχωριςμό των ςτακερϊν από τα μεταβαλλόμενα ςτοιχεία - ςτθν ανάδειξθ κανονικοτιτων και τθ διατφπωςθ υποκζςεων - ςτον ζλεγχο των υποκζςεων μζςω τθσ ςυλλογισ και άλλων εμπειρικϊν ςτοιχείων- ςτθ διατφπωςθ των επαλθκευμζνων υποκζςεων ςε επιςτθμονικοφσ νόμουσ.

Οι ορκολογιςτζσ αποβλζπουν ςτθν καταςκευι μιασ λογικά ζγκυρθσ διαδικαςίασ, ικανισ να προςδίδει ςε προτάςεισ πραγματολογικοφ περιεχομζνου (δθλαδι ςε προτάςεισ που αφοροφν ςτθν πραγματικότθτα), τθ βεβαιότθτα που δίνει ςτισ μακθματικζσ προτάςεισ θ απόδειξθ και ςτα λογικά κεωριματα θ επαγωγι και θ λογικι ακολουκία.

Κετικιςμόσ-Ορκολογιςμόσ

ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Ο Θετικιςμόσ-Ορκολογιςμόσ μεταφζρκθκε ωσ «ερευνθτικό παράδειγμα» από τισ Φυςικζσ Επιςτιμεσ ςτον χϊρο των Επιςτθμϊν του Ανκρϊπου. Εδραιϊκθκε, ζτςι, ςταδιακά θ ςυςτθματικι παρατιρθςθ και το πείραμα για τθ ςυγκζντρωςθ πλθροφοριϊν γφρω από τα «ανκρϊπινα φαινόμενα». Ενϊ, οι υποκετικο-παραγωγικζσ διαδικαςίεσ οδιγθςαν ςτθ διατφπωςθ νόμων με γενικι ιςχφ που εξθγοφςαν και προζβλεπαν τθν ανκρϊπινθ κατάςταςθ.

Οι γενικεφςεισ που ςυγκρότθςαν τθν επιςτθμονικι γνϊςθ του κοινωνικοφ μασ κόςμου κεωροφνται 1) δι-υποκειμενικά ελεγμζνεσ 2) αντικειμενικζσ, δθλαδι, απαλλαγμζνεσ από κάκε περιεχόμενο που δεν μπορεί να ελεγχκεί δι-υποκειμενικά και 3) ικανζσ να περιγράφουν, να εξθγοφν, να προβλζπουν και να κατευκφνουν τισ καταςτάςεισ και τα φαινόμενα αλλά όχι να τα αξιολογοφν.

Στθν Ραιδαγωγικι, θ επιςτθμονικι γνϊςθ χρθςιμοποιείται για τθν επίλυςθ προβλθμάτων που αναφφονται ςτο πλαίςιο τθσ οργάνωςθσ και λειτουργίασ των ςχολικϊν μονάδων, για τθν εκπαίδευςθ και τθν αξιολόγθςθ του διδακτικοφ προςωπικοφ, για τθ ςφνταξθ των αναλυτικϊν προγραμμάτων, τθν παραγωγι εκπαιδευτικοφ υλικοφ και κυρίωσ για τθ διεκπεραίωςθ τθσ διδακτικισ-μακθςιακισ διαδικαςίασ που ςυντελείται μζςα ςτθν τάξθ. Οι κετικιςτικζσ ζρευνεσ, όποιο ερευνθτικό ςχιμα και αν υιοκετοφν, επιχειροφν τθν ποςοτικοποίθςθ των δεδομζνων τουσ, χρθςιμοποιϊντασ τθν παρατιρθςθ, το ερωτθματολόγιο, τισ κλίμακεσ αξιολόγθςθσ, τισ κοινωνιομετρικζσ κλίμακεσ κ.α.

Κετικιςμόσ-Ορκολογιςμόσ

Θ Ερμθνευτικι ςυγκροτικθκε, αρχικά, ωσ μεκοδολογία για τθν ερμθνεία κειμζνων. Στθν πορεία τθσ, ωςτόςο, διαμορφϊκθκε ςε μία γενικι μεκοδολογία, όχι μόνο του πνευματικοφ ζργου αλλά και των ανκρϊπινων πράξεων

Βαςικι ιδζα: θ γνϊςθ είναι ςυμφραςτικι και δι-ερμθνευτικι, δθλαδι, είναι ςυνυφαςμζνθ με ζνα πλαίςιο ςκοπϊν και επιδιϊξεων και αναπτφςςεται κατά τθν ανκρϊπινθ ςυμβολικι (γλωςςικι) επικοινωνία.

Κεντρικό πρόβλθμα: θ «κατανόθςθ», ωσ ζνα είδοσ «εμβίωςθσ», δθλαδι, πνευματικισ ςφλλθψθσ των «κατθγοριϊν» ενόσ φαινομζνου

Για να αμβλυνκεί θ αντιπαράκεςθ μεταξφ «εξιγθςθσ» και «κατανόθςθσ», προτάκθκε θ «τελεολογικι εξιγθςθ». Βαςικι ζννοια τθσ «τελεολογικισ εξιγθςθσ» είναι θ ανκρϊπινθ «πράξθ» και μαηί μ' αυτι θ ιδζα του «πρακτικοφ ςυλλογιςμοφ». Οι πρακτικοί ςυλλογιςμοί μπορεί να μθν εξθγοφν τθν πράξθ, μποροφν όμωσ να τθν εντάξουν ςε ζνα πλαίςιο ςκοπϊν και επιδιϊξεων που τθν κάνει κατανοθτι.

Ερμθνευτικι

ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Για τουσ ερμθνευτικοφσ ερευνθτζσ τθσ Ραιδαγωγικισ, θ εκπαιδευτικι πραγματικότθτα κεωρείται κοινωνικά προςδιοριηόμενθ. Ζργο του ερευνθτι είναι να αναηθτιςει, τόςο το πλαίςιο των ςκοπϊν και των επιδιϊξεων που ςυγκρότθςαν τθ ςυγκεκριμζνθ εκπαιδευτικι πραγματικότθτα, όςο και τον τρόπο με τον οποίο θ ςυγκεκριμζνθ εκπαιδευτικι πραγματικότθτα γίνεται αντιλθπτι από εκπαιδευτικοφσ και μακθτζσ. Ο ερευνθτισ πρζπει, ζτςι, να ςυνεργαςτεί με τουσ εκπαιδευτικοφσ και τουσ μακθτζσ προκειμζνου να ςυλλάβει τα δικά τουσ ςχιματα που περιγράφουν τθν εκπαιδευτικι πραγματικότθτα.

Οι γενικεφςεισ μιασ ερμθνευτικισ ζρευνασ ζχουν τθν ζννοια των «πικανϊν προβλζψεων» ςχετικά με το «πϊσ δθμιουργοφνται αμοιβαία και ταυτόχρονα» τα ςχιματα που περιγράφουν μια κοινι πραγματικότθτα. Και θ ςυμβολι των γενικεφςεων τθσ ζρευνασ ςτα παιδαγωγικά πράγματα, ςυνίςταται ςτθ διευκόλυνςθ τθσ κατανόθςθσ των ερευνοφμενων παιδαγωγικϊν καταςτάςεων και φαινομζνων. Δθλαδι ςτο «πϊσ κα γίνει κατανοθτό» το πλαίςιο των ςκοπϊν και των επιδιϊξεων τθσ εκπαιδευτικισ πραγματικότθτασ, προκειμζνου να πράξουμε μζςα ς' αυτό.

Το ότι το ερευνθτικό παράδειγμα τθσ Ερμθνευτικισ ςυγκροτικθκε από ποικίλεσ αντιλιψεισ και πρακτικζσ, οδιγθςε ςε ανομοιογενι ερευνθτικά ςχιματα τα οποία ςυχνά ςυνδυάηουν τισ «ποιοτικζσ μεκόδουσ» (θμερολόγια, οπτικο-ακουςτικζσ καταγραφζσ) με τισ «ποςοτικζσ».

Ερμθνευτικι

Θ ζντονθ κριτικι που αςκικθκε (α) ςτο Θετικιςμό-Ορκολογιςμό, ςχετικά με τθν παραποίθςθ τθσ κοινωνικισ πραγματικότθτασ -λόγω των αιτιοκρατικϊν περιγραφϊν τθσ και του τεχνολογικοφ ενδιαφζροντοσ που βρίςκεται ςτθ βάςθ τθσ γνωςιοκεωρίαστου- και (β) ςτθν Ερμθνευτικι, ςχετικά με τθν υποβάκμιςθ τθσ κοινωνικισ ςυνιςτϊςασ τθσ υποκειμενικότθτασ, ζφερε ςτο προςκινιο το «ΜακροκοινωνιολογικόΡαράδειγμα», το οποίο κεμελιϊνεται ςτθν Κριτικι Κεωρία τθσ Σχολισ τθσ Φρανκφοφρτθσ.

Θ «Σχολι» τθσ Φρανκφοφρτθσ δθμιουργικθκε ςτθ δεκαετία 1950-1960 από διανοοφμενουσ που ςυνδζκθκαν ςτενά με το Ινςτιτοφτο για τθν Κοινωνικι Ζρευνα τθσ Φρανκφοφρτθσ (το Ινςτιτοφτο ιδρφκθκε το 1923, διαλφκθκε από τουσ εκνικοςοςιαλιςτζσ και επανιδρφκθκε το 1950) και κάλυπτε ζνα ευρφ φάςμα δραςτθριοτιτων όπωσ Φιλοςοφία, Κοινωνιολογία, Ψυχανάλυςθ, Κοινωνικι Ψυχολογία, Θεωρία του Δικαίου κ.α.

Κριτικι «Σχολι» τθσ Φρανκφοφρτθσ

ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Βαςικι επιδίωξθ τθσ Σχολισ ιταν θ κριτικι ανάπτυξθ τθσ Διαλεκτικισ του Marx, με ςκοπό να αποτελζςει μζςο ανάλυςθσ και κριτικισ ςτάςθσ απζναντι ςτον πολιτιςμό μασ. Θ επίςθμθ ονομαςία τθσ Σχολισ ιταν «Κριτικι Σχολι τθσ Κοινωνίασ» και οι ιδρυτζσ και τα μζλθ τθσ Σχολισ, Horkheimer, Adorno, Fromm, Marcuse, Habermas, διαπνζονταν από τθν προςδοκία να ςυγκροτιςουν μια κριτικι κεωρία που κα ζβαηε τα κεμζλια μιασ κακολικισ κοινωνικισ μεταβολισ.

Κφριο ηιτθμα για τθν Κριτικι Θεωρία ιταν θ ανάδειξθ των ςχζςεων εξάρτθςθσ τθσ προςωπικισ ηωισ από τθν κοινωνικι και θ ανάπτυξθ των ικανοτιτων του ανκρϊπου να τισ αναγνωρίςει και να τισ αμφιςβθτιςει.

Για το Μακροκοινωνιολογικό παράδειγμα θ ςυμφραςτικι (contextual) διάςταςθ τθσ γνϊςθσ διευρφνει τα όρια του ςυγκειμζνου τθσ (context) από το άμεςο περιβάλλον του ανκρϊπου και ςυμπεριλαμβάνει ιςτορικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά ςτοιχεία. Φαίνεται, ότι, για το Μακροκοινωνιολογικό Ραράδειγμα θ γνϊςθ αποκτά κριτικι διάςταςθ κακϊσ αναγνωρίηει τισ κοινωνικζσ αντικζςεισ και προςβλζπει ςτθν αλλαγι των μθχανιςμϊν που οδθγοφν ςε ςχζςεισ εξουςίασ και εξάρτθςθσ.

Στο χϊρο τθσ Ραιδαγωγικισ, θ «Κριτικι Ραιδαγωγικι» ι «Χειραφετθτικι Ραιδαγωγικι» αποβλζπει ςτθν «υποβοικθςθ του ανκρϊπινου υποκειμζνου να απαλλαγεί από τουσ ετεροπροςδιοριςμοφσ και τισ εξαρτιςεισ και να αυτο-προςδιορίηεται ςε πλαίςιο ελευκερίασ και υπευκυνότθτασ».

Κριτικι «Σχολι» τθσ Φρανκφοφρτθσ

ΕΕΥΝΑ-ΔΑΣΘ

Στο πλαίςιο τθσ Κριτικισ «Σχολισ» αναπτφχκθκε το παράδειγμα τθσ «Κριτικισ Αυτοδιερεφνθςθσ» που είναι διεκνϊσ γνωςτό ωσ «action research» και ζχει αποδοκεί ςτα ελλθνικά με τουσ όρουσ «’Ερευνα-Δράςθ» και «Ενεργόσ Ζρευνα». Θ Ζρευνα-Δράςθ απζκτθςε τθ μεγαλφτερθ δθμοςιότθτα από τισ περιςςότερεσ από τισ άλλεσ μεκόδουσ των κοινωνικϊν επιςτθμϊν. Αυτό φαίνεται ότι οφείλεται ςτισ δυο διαφορετικζσ ζννοιεσ που τθν απαρτίηουν, οι οποίεσ, αν κεωρθκοφν ξεχωριςτά, Ζρευνα και Δράςθ, αφοροφν ςε πεδία όχι μόνο πολφπλοκα αλλά και φιλοςοφικά και ιδεολογικά φορτιςμζνα.

Θ Ζρευνα αφορά ςτο πεδίο το οποίο ςυγκροτοφν τα κρίςιμα ερωτιματα γφρω από τθν ανκρϊπινθ γνϊςθ και ιδιαίτερα τθν επιςτθμονικι γνϊςθ, όπου οι επιςτθμολογικζσ αντιπαρακζςεισ μποροφν να πάρουν τθ μορφι φιλοςοφικϊν ςυγκροφςεων. Ενϊ, θ Δράςθ αφορά ςτο πεδίο το οποίο ςυγκροτοφν τα κρίςιμα ερωτιματα γφρω από τισ μορφζσ και τουσ τφπουσ των ςχζςεων που αναπτφςςει θ κοινωνία με τθ Φφςθ, με τον πολιτιςμό και με τθν κοινωνικο-πολιτιςμικι προςωπικότθτα του ανκρϊπου, όπου οι φιλοςοφικζσ και επιςτθμολογικζσ αντιπαρακζςεισ μποροφν να πάρουν τθ μορφι ιδεολογικϊν ςυγκροφςεων. Ζτςι, ο οριςμόσ τθσ Ζρευνασ-Δράςθσ εξαρτάται από το ερευνθτικό πεδίο ςτο οποίο διεξάγεται, από τουσ ςτόχουσ του ερευνθτι ι των ερευνθτϊν και κυρίωσ από τον τρόπο με τον οποίο οι δυο ξεχωριςτζσ ζννοιεσ Δράςθ και Ζρευνα ςυλλαμβάνονται ταυτόχρονα. Θα μποροφςαμε ωςτόςο να δεχτοφμε αρχικά ότι θ Ζρευνα-Δράςθ είναι μια παρζμβαςθ μικρισ κλίμακασ ςτον πραγματικό κόςμο και ταυτόχρονα θ παρατιρθςθ τθσ παρζμβαςθσ και των επιδράςεϊν τθσ ς' αυτόν.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Ο Kurt Lewin, ο οποίοσ ειςιγαγε τον όρο «Ζρευνα-Δράςθ», περιζγραψε τθ διαδικαςία τθσ με τουσ όρουσ: ςχεδιαςμόσ, ανεφρεςθ γεγονότων και εκτζλεςθ1. Κατά τον Lewin, θ ζρευνα-δράςθ διεξάγεται με βάςθ τα παρακάτω βιματα: 1) τθν ανεφρεςθ ςτοιχείων και το ςχθματιςμό εννοιϊν ςχετικά με τα κοινωνικά προβλιματα 2) το ςχεδιαςμό προγραμμάτων δράςθσ, τθν εκτζλεςθ και τθ νζα επιςιμανςθ γεγονότων ι τθν αξιολόγθςι τουσ και 3) τθν επανάλθψθ ολόκλθρου του κφκλου των δραςτθριοτιτων. Φαίνεται, ζτςι, ότι θ Ζρευνα-Δράςθ ςυγκροτεί μια ςπείρα που αποτελείται από δθμιουργικά ανελιςςόμενουσ κφκλουσ, με άξονεσ, ςφμφωνα με το Lewin, τθ ςυμμετοχικότθτα, τθ δθμοκρατικι πρόκεςθ και τθν προςδοκία να ςυμβάλει ςτθ διαμόρφωςθ των κοινωνικϊν αλλαγϊν.

Οι ιδζεσ του Lewin πζραςαν γριγορα ςτθν εκπαίδευςθ, όπου αναπτφχκθκαν για μια δεκαετία, μετά από τθν οποία ακολοφκθςε μια περίοδοσ λικθσ για τθν Ζρευνα-Δράςθ. Το ςφγχρονο ενδιαφζρον για τθν εκπαιδευτικι Ζρευνα-Δράςθ ενεργοποιικθκε κατά το Ρρόγραμμα Διδαςκαλίασ Ford (1973-1976) ςτο Britian, το οποίο διθφκυναν οι John Elliot και Clem Adelman2. Το πρόγραμμα αυτό απευκφνονταν ςε δαςκάλουσ και είχε ωσ κεντρικι ιδζα τθ διαμόρφωςι τουσ ςε «αυτοδιαχειριηόμενουσ δαςκάλουσ». Θεωρθτικόσ πυρινασ του προγράμματοσ ιταν οι απόψεισ του Lawrence Stenhouse που ικελε το δάςκαλο ερευνθτι και «διευρυμζνων ενδιαφερόντων επαγγελματία»3. Από τότε και μζχρι ςιμερα, θ Ζρευνα-Δράςθ ζχει κάνει ςθμαντικά βιματα ςτο πεδίο τθσ εκπαιδευτικισ ζρευνασ και ζχει αποςαφθνίςει αρκετά τισ επιςτθμολογικζσ τθσ βάςεισ.

1. 2. Carr, W. & Kemmis, S. (1997) Για μια Κριτικι Εκπαιδευτικι Θεωρία, (μτφρ.) Λαμπράκθ-Ραγανοφ, Α. Μθλίγκου, Ευ. οδιάδου-Αλμπάνθ, Κ. Ακινα : Kϊδικασ2. Stenhouse, L. (1978) Case Study Records : towards a contemporary history of Education, British Educational Research Journal, τ. 4, no.2

ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Οι ςφγχρονοι κεωρθτικοί τθσ Ζρευνασ-Δράςθσ δζχονται ότι θ ςυμμετοχικότθτα, δθλαδι, θ από κοινοφ λιψθ αποφάςεων ςχετικά με τθν ζρευνα, αποτελεί ςθμαντικό ηιτθμα αρχισ και ουςιαςτικό ςτοιχείο δζςμευςθσ ςτθ δράςθ, παρά κζμα τεχνικισ που τθ διευκολφνει. Θ ιδζα ότι οι ςυμμετζχοντεσ ςτθν Ζρευνα-Δράςθ οδθγοφνται ςε πιο δθμοκρατικζσ μορφζσ ςυνεργαςίασ, δεν ικανοποιεί τουσ ςφγχρονουσ κεωρθτικοφσ. Κατά τθ γνϊμθ τουσ, θ Ζρευνα-Δράςθ ενςωματϊνει τισ δθμοκρατικζσ αρχζσ και, με αυτιν τθν ζννοια, επιτρζπει ςτουσ ερευνθτζσ να επθρεάςουν το πεδίο τθσ ζρευνάσ τουσ -που είναι και πεδίο τθσ εργαςίασ τουσ- και να διατυπϊςουν κριτικζσ απόψεισ για τισ ςυνκικεσ που ςυντθροφν οποιαςδιποτε μορφισ εξαρτιςεισ και ανιςότθτεσ.

Το εφροσ των εφαρμογϊν τθσ Ζρευνασ-Δράςθσ είναι εντυπωςιακό. Μπορεί να ςυντελεςτεί ςτο πλαίςιο τθσ ςχολικισ τάξθσ, όταν δοκιμάηεται ζνασ νζοσ τρόποσ διδαςκαλίασ από τον εκπαιδευτικό ι επιδιϊκεται θ επίλυςθ προβλθμάτων που ανακφπτουν κατά τθ διεξαγωγι τθσ. Μπορεί, όμωσ, να ςυντελεςτεί και από ερευνθτικζσ ομάδεσ που μελετοφν, ςχεδιάηουν και οργανϊνουν παρεμβάςεισ ςε τομείσ τθσ διοίκθςθσ και τθσ λειτουργίασ δθμόςιου ι ιδιωτικοφ χαρακτιρα, από μια ςχολικι μονάδα ι ζνα νοςοκομείο, μζχρι ζνα οργανιςμό τοπικισ αυτοδιοίκθςθσ ι μια επιχείρθςθ.

Οι δυνατότθτεσ τθσ Ζρευνασ-Δράςθσ ζχουν αναγνωριςτεί όχι μόνο από τθν επιςτθμονικι κοινότθτα αλλά και από τουσ κοινωνικοφσ φορείσ, δθμόςιουσ και ιδιωτικοφσ, αφοφ όλο και πιο ςυχνά οι διοικιςεισ τουσ ηθτοφν τθ ςυνεργαςία ερευνθτικϊν ομάδων, για να ερμθνεφςουν κριτικά, οργανωτικά προβλιματα και να προτείνουν λφςεισ. Θ φυςιογνωμία τθσ Ζρευνασ-Δράςθσ ςτο πεδίο τθσ Ραιδαγωγικισ ςυνοψίηεται ςτθν άποψθ που διατφπωςε γι' αυτιν ο Stenhouse. Στο ότι, δθλαδι, θ Ζρευνα-Δράςθ είναι μια διαδικαςία που ςυγκροτεί μια κεωρία για τθν Ραιδεία και τθ διδαςκαλία ςτθν οποία μποροφν να ζχουν ρόλο όλοι οι εκπαιδευτικοί.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Κάθε Έρευνα-Δράση εθαρμόζεηαι με ηη μορθή ηων «ζπεηροεηδώς επαλαιακβαλόκελφλ ελεργεηώλ»:

ζτεδηαζκός, πραγκαηοποίεζε, παραηήρεζε, αλαζηοταζκός θαη δεκηοσργηθή επαλάιευε ηοσ

ζτεδηαζκού, όπως ασηές περιγράθονηαι από ηοσς Kurt Lewin, Stephen Kemmis, John Elliott και Dave

Ebbutt. Ενώ, η οργάνωζη ηης ερεσνηηικής διαδικαζίας ζηηρίζεηαι ζηην ανηιζηοίτιζη ηων «ζπεηροεηδώς

επαλαιακβαλόκελφλ δηαδηθαζηώλ» ηοσ Lewin με ηις «δειώζεης» (statements) ηοσ Whitehead και αμθόηερων

με ηις «θρίζηκες ερφηήζεης» ηοσ Whitehead (Whitehead & Barrett, 1985).

Ενζργειεσ

Lewin

Κρίςιμεσ Ερωτιςεισ

Whitehead

Δθλϊςεισ

WhiteheadΕκκίνθςθ Ρροςδοκοφμε Τι μασ ενδιαφζρει και γιατί; Μασ ενδιαφζρει να

διαμορφϊςουμε ζναν άλλο τρόπο ςκζψθ

Σχεδιαςμόσ Σχεδιάηουμε Τι μποροφμε να κάνουμε; Ζχουμε φανταςτεί ζναν άλλο τρόπο ςκζψθσ

Ρραγματοποίθςθ Ρραγματοποιοφμε Ρϊσ κα ενεργιςουμε; Μποροφμε να παρζμβουμε διδακτικά προσ αυτιν τθν κατεφκυνςθ

Ραρατιρθςθ Ραρατθροφμε

Τι είδουσ δεδομζνα κα ςυλλζξουμε ςχετικά με τα αποτελζςματα των ενεργειϊν μασ και πϊσ;

Μποροφμε να παρατθριςουμε τον άλλο τρόπο ςκζψθσ

Αναςτοχαςμόσ Στοχαηόμαςτε

Ρϊσ κα ελζγξουμε τισ δικζσ μασ ενζργειεσ και τα δεδομζνα ωσ αποτελζςματα των δικϊν μασ ενεργειϊν;

Μποροφμε να αξιολογιςουμε τον άλλο τρόπο ςκζψθσ και τθ δικι μασ παρζμβαςθ

Επανάλθψθ Βελτιϊνουμε Τι κα μποροφςαμε να κάνουμε επί πλζον ι διαφορετικά;

Μποροφμε να βελτιϊςουμε τισ διδακτικζσ μασ ενζργειεσ

Πεγή: Στίδα, Κ. (2008)

Σσζηεκηθή Σθέυε θαη

Περηβαιιοληηθή Εθπαίδεσζε,

Αζήλα, Χρ. Δαρδαλός

Ερχόμαςτε, τϊρα, ςτθν Αρχιτεκτονικι τθσ Ερευνθτικισ Εργαςίασ, τθν οποία χρειάηεται κάκε εκπαιδευτικόσ να ζχει κατά νου, πριν ξεκινιςει το καινοτόμο αυτό εγχείρθμα με τουσ μακθτζσ και τισ μακιτριζσ του.

Ωσ «Αρχιτεκτονικι» τθσ Ερευνθτικισ Εργαςίασ, εννοοφμε το ςχζδιο που ακολουκοφν οι επιμζρουσ ενζργειεσ του ερευνθτι, προκειμζνου να τον οδθγιςουν ςταδιακά, μεκοδικά και προγραμματιςμζνα ςτθν ολοκλιρωςθ του ζργου του. Θ «Αρχιτεκτονικι» τθσ Ερευνθτικισ Εργαςίασ, όμωσ, με τθν παραπάνω ζννοια, αποκρυςταλλϊνεται και ςτθ δομι του ζργου-«προϊόντοσ» και ςθματοδοτεί τθν εςωτερικι και απόλυτα ςυνεκτικι διάρκρωςθ των επιμζρουσ ςτοιχείων του (των περιεχομζνων του ζργου-«προϊόντοσ»), ϊςτε να ςυγκροτθκοφν ςε ζνα ενιαίο «όλο».

Α. Ειςαγωγιςτο Ρρόβλθμα

Β.Διατφπωςθ, Ανα

διάταξθ Ερωτθμάτων

Γ. Οργάνωςθ Διαδικαςίασ

Δ. Αναςφνκεςθ των ςυμπεραςμάτων

1. Συνομιλία ςτισ ομάδεσ, ςυμβολικι αποτφπωςθ του προβλιματοσ

2. Ραρουςίαςθ τθσ ςυμβολικισ αποτφπωςθσ ςτθν ολομζλεια, εμβάκυνςθ

3. Αναδιάταξθ τθσ ςυμβολικισ αποτφπωςθσ, αρχικά ςυμπεράςματα

4. Αναςτοχαςμόσ: «τι κα μποροφςαμε να κάνουμε καλφτερα ι διαφορετικά»

Ε. Κριτικι –Αυτοκριτικι προςζγγιςθ

Στ. Θζματα προσ ςυηιτθςθ

Αρχιτεκτονικι τθσ Ερευνθτικισ Εργαςίασ

Σχζδιο Ενεργειϊν Ερευνθτι ι Ερευνθτϊν

Η.Δυςκολίεσ, Ρροοπτικ

ζσ, Δράςεισ

Στ. Θζματα προσ Συηιτθςθ

Η. Δυςκολίεσ, Ρροοπτικζσ,

Δράςεισ

Α. Ειςαγωγιςτο Ρρόβλθμα, «Μακροςκοπικι»

Επιςκόπθςθ

Β. Διαμόρφωςθ«Ρλαιςίων Ρροβλθματιςμοφ»,

(Δραςτθριότθτεσ)

Γ. Οργάνωςθ τθσ ερευνθτικισ διαδικαςίασ

Αρχιτεκτονικι τθσ Ερευνθτικισ Εργαςίασ

Δομι τθσ Ζρευνασ

Δ. Τελικι Σφνκεςθ των Συμπεραςμάτων

Ε. Κριτικι, Αυτοκριτικι Ρροςζγγιςθ

Στ. Θζματα προσ Συηιτθςθ

Η. Δυςκολίεσ, Ρροοπτικζσ, Δράςεισ

Ε. Κριτικι, Αυτοκρ

ιτικι Ρροςζγγιςθ

Δ. Τελικι Σφνκεςθ των

Συμπεραςμάτων

Γ. Οργάνωςθ τθσ ερευνθτικισ

διαδικαςίασ

Β. Διαμόρφωςθ«Ρλαιςίων

Ρροβλθματιςμοφ, (Δραςτθριότθτεσ)

Α. Ειςαγωγιςτο

Ρρόβλθμα, «Μακροςκοπικι» ΕπιςκόπθςθΖΕΥΝΑ

Ραραμζνοντασ ςτο κζμα, πάνω ςτο οποίο διαμορφϊςαμε τισ δυο «παραδειγματικζσ» προτάςεισμασ -ςτο «Κινθτό Τθλζφωνο»- και ανατρζχοντασ ςτθν Ρροβλθματικι του, κα διαπιςτϊςουμε, ότιπροςεγγίηεται, ωσ ζνα τεχνολογικό προϊόν-αγακό, του οποίου όλα τα ςτάδια παραγωγισ (θπρωτογενισ, θ δευτερογενισ και θ τριτογενισ) προςφζρουν δυνατότθτεσ (εργαςίασ καιεπικοινωνίασ) και προκαλοφν ςυνζπειεσ (ςτον άνκρωπο, ςτθ Φφςθ και τισ φυςικζσ ςυνκικεσ).Στθν ουςία, το κζμα τθσ Ερευνθτικισ Εργαςίασ αφορά ςε ζνα ανκρϊπινο ζργο και με αυτιν τθνζννοια, ςτόχοσ μασ, είναι να κατανοθκοφν και να ερμθνευκοφν κριτικά οι όροι (τεχνολογικοί καικοινωνικοί) και οι ςυνκικεσ (πολιτικζσ και πολιτιςμικζσ) που ςυνκζτουν το πλαίςιο τθσ εμφάνιςθσκαι εξάπλωςισ του ςτθν αγορά.Με βάςθ αυτοφσ τουσ ςυλλογιςμοφσ, θ ζρευνά μασ, δεν μπορεί παρά να κινείται εκτόσ τουΘετικιςμοφ-Ορκολογιςμοφ και να αναηθτά μεκόδουσ και ερευνθτικά εργαλεία που εγγράφονταιςτθν Ερμθνευτικι και ςτθν Κριτικι Θεωρία τθσ Σχολισ τθσ Φρανκφοφρτθσ.

Ωςτόςο, θ Ερευνθτικι Εργαςία διεξάγεται από τουσ μακθτζσ, με ςτόχο να μάκουν να ςυνεργάηονταιγια να διαμορφϊςουν (i) ζναν λόγο κριτικό και αυτοκριτικό απζναντι ςτο «προϊόν» (ΚινθτόΤθλζφωνο) αλλά και (ii) ζναν λόγο κριτικό και αυτοκριτικό ωσ προσ τθ ςυνεργαςία τουσ (ςυνεργατικιζρευνα). Ωσ προσ αυτό, το δεφτερο περιεχόμενο του λόγου των μακθτϊν, θ ζρευνα αποκτά τθφυςιογνωμία μιασ Ζρευνασ-Δράςθσ.

Σθμείωςθ: τισ ςχθματικζσ αποτυπϊςεισ (τεχνιματα) τθσ ζρευνασ, ωσ προσ το «αντικείμενο»-κζμα και ωσ προσ τθνίδια τθν ερευνθτικι διαδικαςία, κα τισ βρείτε ςτθν επόμενθ διαφάνεια.

2. ΕΡΛΛΟΓΘ ΜΕΚΟΔΟΥ,

ΡΘΓΩΝ

3.ΑΡΑΝΤΘΣΕΛΣ

ΣΤΑ ΕΩΤΘΜΑΤΑ

4. ΑΝΑΔΥΣΘ ΝΕΩΝ

ΕΩΤΘΜΑΤΩΝ

5. ΝΕΕΣ ΑΡΑΝΤΘΣΕΛΣ, ΣΥΜΡΕ

ΑΣΜΑΤΑ

1. ΔΛΑΤΥΡΩΣΘ ΕΕΥΝΘΤΛΚΩΝ ΕΩΤΘΜΑΤΩΝ

2.

ΡΑΓΜΑΤΟΡΟΛΩ

3.

ΡΑΑΤΘΩ ΚΑΛ ΣΥΓΚΕΝΤΩΝΩ

ΜΑΤΥΛΕΣ

3.

ΑΝΑΣΤΟΧΑΗΟΜΑΛ

4.

ΕΡΑΝΑΛΑΜΒΑΝΩ ΔΘΜΛΟΥΓΛΚΑ ΤΟ

ΕΓΧΕΛΘΜΑ

1.

ΕΡΛΝΟΩ , ΣΧΕΔΛΑΗΩ

Θ ΕΕΥΝΑ ΩΣ ΡΟΣ ΤΟ ΑΝΤΛΚΕΛΜΕΝΟ

(ΚΡΙΣΙΚΑ ΕΡΜΗΝΕΤΣΙΚΗ)

Θ ΕΕΥΝΑ ΩΣ ΡΟΣ ΤΘ ΔΛΑΔΛΚΑΣΛΑ

(ΖΡΕΤΝΑ-ΔΡΑΗ)

ΤΕΧΝΛΚΕΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΘΕΩΤΘΜΑΤΟΛΟΓΛΟΕΓΑΣΛΕΣ ΡΕΔΛΟΥ: Αναγνωριςτικζσ

χωρίσ προθγοφμενεσ υποκζςεισ Διαγνωςτικζσ

που ψάχνουν μια άμεςθ απάντθςθ ςε πρακτικζσ

ερωτιςεισ Πειραματικζσ

για επαλικευςθ υποκζςεων

ΜΕΚΟΔΟΛ

ΑΝΑΛΥΣΘ ΡΕΛΕΧΟΜΕΝΟΥ«Ποιοσ» μιλάει;Για να πει «τι»;

ε «ποιον»;«Πώσ»;

Με «ποιο» ςτόχο;(ΕΜΘΝΕΙΑ ΝΟΘΜΑΤΟΣ)ΔΛΕΕΥΝΘΣΘ ΣΤΑΣΕΩΝ

ΔΕΔΟΜΕΝΑ , ΜΑΤΥΛΕΣ(ΡΘΓΕΣ)ΓΑΡΤΑ:

Επίςθμα ΖγγραφαΙδιωτικά Ζγγραφα

ΤφποσΒιβλία

ΆΛΛΘΣ ΦΥΣΘΣ:Αντικείμενα

Σχζδια, Ρίνακεσ Ηωγραφικισ

ΦωτογραφίεσΚινθματογράφοσ

Ρραγματικζσ Καταςτάςεισ

Το ηιτθμα των ερευνθτικϊν ςχθμάτων που μπορεί κάποιοσ να επιλζξει είναι ςφνκετο. Θαμποροφςαμε, όμωσ, να αξιοποιιςουμε (ςυνειδθτά) ανομοιογενι ερευνθτικά ςχιματα, ταοποία να ςυνδυάηουν τισ ποιοτικζσ μεκόδουσ και τεχνικζσ (τα θμερολόγια, τισ οπτικο-ακουςτικζσ καταγραφζσ, κ.α.). με τεχνικζσ που μποροφν να οδθγιςουν ςε ποςοτικοποιιςειστων δεδομζνων μασ (τθν παρατιρθςθ, το ερωτθματολόγιο κ.α.)

ΕΡΛΛΟΓΟΣΟι ιδζεσ και οι προτάςεισ που περιλαμβάνονται ς’ αυτό τοθλεκτρονικό υλικό,ςυγκροτικθκαν με τθν προςδοκία να υποςτθρίξουν τοζργο των εκπαιδευτικϊν των Λυκείων,ςτθρίχκθκαν ςτθν προθγοφμενθ εμπειρία μασ πάνω ςεερευνθτικά projects με μακθτζσ και εκπαιδευτικοφσ και ςεβιβλιογραφικά δεδομζνα,προςφζρονται ωσ αφετθρία κριτικοφ αναςτοχαςμοφ, γφρωαπό μια καινοτομία που κα μποροφςε να ανοίξει ζναγόνιμο και δθμιουργικό διάλογο με τθν παιδαγωγικι, τθνκοινωνία και τθν εκπαίδευςθ ωσ κεςμό καιςυνοδεφονται με τα πιο φιλικά αιςκιματα προσ τουσςυναδζλφουσ μασ.

Υ.Γ. Ακολουκοφν ….

«Σελίδεσ Θμερολογίου», για τισ Ομάδεσ ι για το Τμιμα, «Σελίδεσ Θμερολογίου», για τουσ μακθτζσ και τισ μακιτριεσ

ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ ΕΕΥΝΘΤΛΚΩΝΕΓΑΣΛΩΝΚΑΤΕΛΝΑ ……

ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ ΕΕΥΝΘΤΛΚΩΝΕΓΑΣΛΩΝΜΛΧΑΛΘΣ ……

ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ ΕΕΥΝΘΤΛΚΩΝΕΓΑΣΛΩΝΟΜΑΔΑ (Γ)

ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ ΕΕΥΝΘΤΛΚΩΝΕΓΑΣΛΩΝΟΜΑΔΑ (Β)ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ

ΕΕΥΝΘΤΛΚΩΝΕΓΑΣΛΩΝΟΜΑΔΑ (Α)

ΡΟΒΛΘΜΑΤΛΚΘ

ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ ΤΜΘΜΑΤΟΣ

ΡΟΒΛΘΜΑΤΛΚΘΚΕΜΑ: …./…/…

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ ΤΜΘΜΑΤΟΣ

Ρροβλθματικι…../…./…..

ΚΕΜΑ ……

Σφντομθ Ραρουςίαςθ τθσ Ρροβλθματικισ

………………………………..………………………………………..………………………………………………………………………

Ερευνθτικά Ερωτιματα

Ρλαίςια Αναφοράσ / Ρτυχζσ τθσ Ρροβλθματικισ

Γνωςτικά Ρεδία

Μζκοδοι/Ερευνθτικά Εργαλεία

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΟΜΑΔΑ

ΡΟΒΛΘΜΑΤΛΚΘ ………………………………….……………………………..

ΕΕΥΝΘΤΛΚΑ ΕΩΤΘΜΑΤΑ

………………………………….……………………………..

ΓΝΩΣΤΛΚΑ ΡΕΔΛΑ………………………………….……………………………..

ΜΕΚΟΔΟΛ, ΕΕΥΝΘΤΛΚΑ ΕΓΑΛΕΛΑ

ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ ΟΜΑΔΑΣ

Ρροβλθματικι…/…/…

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ ΟΜΑΔΑΣ

Ερευνθτικι Δραςτθριότθτα

Θμερομθνία …../…./….

Σφντομθ Ραρουςίαςθ τθσ Ερευνθτικισ Δραςτθριότθτασ

…………………….……………….……………..

Ερωτιματα/Ρροβλθματιςμοί……………………..……………………………

Ντοκουμζντα/Μαρτυρίεσ………………………..…………………………………

Μζκοδοσ/Εργαλεία Ζρευνασ………………………….……………………………….

Απολογιςμόσ/Συμπεράςματα………………………..………………………………

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΕΓΑΣΛΕΣ ΡΟΥ ΕΓΛΝΑΝ

Εργαςία για….

Ροιοσ ζκανε κάτι ιδιαίτερο;

…………………………………..…………………………Ρεριγραφι τθσ Διαδικαςίασ……………………………………………………………………Ο Μιχάλθσ ……….., Θ Κατερίνα ………,Ο ………. ……………., Θ ………….. …………,

Χϊροσ Τάξθ, Αίκουςα Θ/Υ

ΑπολογιςμόσΤι μασ δυςκόλεψεΤι μασ άρεςεΤι μασ ενκουςίαςε

…………………………………………………………………………………….…………………………………………………..

Ραρατθριςεισ ι παραινζςεισ των εκπαιδευτικϊν(Ρροαιρετικζσ)

…………………………..……

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ ΟΜΑΔΑΣ

Απολογιςμόσ Ερευνθτικισ

Δραςτθριότθτασ

ΕΓΑΣΛΕΣ ΡΟΥ ΚΑ ΓΛΝΟΥΝ

Εργαςία για…. Δθμιουργία ………..Ζρευνα για ...Σφνταξθ …..Ραρατιρθςθ ……….

Μοίραςμα εργαςίασ Ροιοσ κα κάνει «τι»…………………………………….

Ρρογραμματιςμόσ (αίκουςεσ, ςυναντιςεισ, προςκλιςεισ κ.α.)

Αίκουςα Θ/ΥΆδεια εξόδου ……….

Ενδεχόμενθ βοικεια Άλλοι Εκπαιδευτικοί,Ειδικοί Επιςτιμονεσ, Ερευνθτζσ,Ρρόςωπα τθσ πράξθσΦορείσ

Μζςα και υλικά Φωτοτυπίεσ, εικονίδια, projector, camera

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ ΟΜΑΔΑΣ

Ρρογραμματιςμόσ

Αναφορζσ των ντοκουμζντων (Ρλθροφορίεσ που κα ςυμπεριλθφκοφν ςτθ βιβλιογραφία )

Ρεριεχόμενο των ντοκουμζντων (λζξεισ κλειδιά και/ι ςθμαντικζσ πλθροφορίεσ

Οριςτικι κζςθ μζςα ςτθν Ερευνθτικι Εργαςία

N° 1 Γράφθμα Χαρακτθριςμόσ των εφαρμογϊν του κινθτοφ τθλεφϊνου

1ο Μζροσ (τίτλοσ)1.1

N° 2 Χαρτόνι Εργαςίασ (ςχθματικι αποτφπωςθ)

………………. 1ο Μζροσ (τίτλοσ)1.1

N° 3

N° 4

N° 5

N° 6

N° 7

N° 8

ΘΜΕΟΛΟΓΛΟ ΟΜΑΔΑΣ

Οργάνωςθ Ζκκεςθσ-Φακζλου

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Πνομα: ……………….., Επϊνυμο: ………………………………

Ονοματεπϊνυμο των Μελϊν τθσ Ομάδασ: ………………………………, ………………………., …………………., ……………………………………., …………………………, ……………………………,

Ονοματεπϊνυμο Εκπαιδευτικϊν: …………………………………………., ……………………………………

Θζμα: ……………………………………………

Τι ςχετικό με το κζμα ζχετε μάκει ςτο ςχολείο, τι ζχετε ακοφςει από άλλεσ πθγζσ, ποιεσ εμπειρίεσ και ποια ενδιαφζροντα, ςασ οδιγθςαν να το επιλζξετε; 1...2...3...

Ρροςωπικό Θμερολόγιο

Φφλλο 1ο

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Πνομα: ……………….., Επϊνυμο: ………………………………

Ονοματεπϊνυμο των μελϊν τθσ Νζασ Ομάδασ: ………………………………, ………………………., …………………., ……………………………………., …………………………, ……………………………,

Ονοματεπϊνυμο Εκπαιδευτικϊν: …………………………………………., ……………………………………

Υπο-κζμα: ……………………………………………

Τι ςχετικό με το υπο-κζμα ζχετε μάκει ςτο ςχολείο, τι ζχετε ακοφςει από άλλεσ πθγζσ, ποιεσ εμπειρίεσ και ποια ενδιαφζροντα, ςασ οδιγθςαν να το επιλζξετε; 1...2...3...

Ρροςωπικό Θμερολόγιο

Φφλλο … ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΕΓΑΣΛΕΣ ΡΟΥ ΕΓΛΝΑΝ

Ονοματεπϊνυμο …………………………….

Θμερομθνία …../…./…..

Εργαςία για…. …………………………………..…………………………Ρεριγραφι τθσ Διαδικαςίασ……………………………………………………………………

Χϊροσ Τάξθ, Αίκουςα Θ/Υ

ΑπολογιςμόσΤι με δυςκόλεψεΤι μου άρεςεΤι με ενκουςίαςε

…………………………………………………………………………………….…………………………………………………..

Ραρατθριςεισ ι παραινζςεισ των εκπαιδευτικϊν(Ρροαιρετικζσ)

…………………………..……

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Ρροςωπικό Θμερολόγιο

ΑΥΤΟΑΞΛΟΛΟΓΘΣΘ ΤΘΣ ΣΥΝΕΓΑΣΛΑΣ ΣΤΛΣ ΟΜΑΔΕΣ

Ονοματεπϊνυμο ……………………………………

Θμερομθνία: ../../..

Με ποιο τρόπο βοικθςεσ τθν ομάδα ςου και τουσ ςυμμακθτζσ ςου

…………………………………..

Ροιοσ βοικθςε εςζνα ι άλλα παιδιά τθσ ομάδασ και με ποιο τρόπο

……………………………..

Τι ςκοπεφεισ να κάνεισ,για να βοθκιςεισ τθν ομάδα, από εδϊ και πζρα

…………………………………………………………………………………….…………………………………………………..

Τι περιμζνεισ από τουσ άλλουσ να κάνουν, για να βοθκιςουν τθν ομάδα από εδϊ και πζρα

…………………………..……

Ρροςωπικό Θμερολόγιο

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

«Σελίδεσ Θμερολογίου», για τουσ εκπαιδευτικοφσ που κα αξιολογιςουν τθν Ερευνθτικι Εργαςία

ΟΝΟΜΑΤΕΡΩΝΥΜΟ ΜΑΚΘΤΘ Ι ΜΑΚΘΤΩΝ: ………………

ΚΕΜΑ ΤΘΣ ΕΕΥΝΘΤΛΚΘΣ ΕΓΑΣΛΑΣ:……………………..

ΑΞΛΟΛΟΓΘΣΘ ΤΘΣ ΔΛΑΔΛΚΑΣΛΑΣ ΤΘΣ ΖΕΥΝΑΣ (30%)

ΛΙΑΝ ΑΝΕΡΑΚΘΣ

ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΜΕΤΙΟΥ

ΜΕΤΙΑ ΚΑΛΑ ΡΟΛΥ ΚΑΛΑ ΆΙΣΤΑ

ΡΟΓΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΕΕΥΝΘΤΙΚΑ ΕΩΤΘΜΑΤΑ

ΡΘΓΕΣ

ΜΕΘΟΔΟΙ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ ΜΕΤΑΒΛΘΤΩΝ

ΣΥΜΡΕΑΣΜΑΤΑ

ΤΘΘΣΘ ΧΟΝΟΔΙΑΓΑΜΜΑΤΩΝ, ΚΑΝΟΝΩΝ

ΧΘΣΘ ΤΡΕ

ΡΛΝΑΚΑΣ 1

ΡΘΓΘ: Ματςαγγοφρασ Γ. Θλίασ, «Θ Καινοτομία των Ερευνθτικϊν Εργαςιϊν ςτο Νζο Λφκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ. Ρρϊτο Μζροσ. Τζταρτο Κεφάλαιο, (ςελ. 73-94), (ΟΕΔΒ, 2011)

ΟΝΟΜΑΤΕΡΩΝΥΜΟ ΜΑΚΘΤΘ Ι ΜΑΚΘΤΩΝ: ………………

ΚΕΜΑ ΤΘΣ ΕΕΥΝΘΤΛΚΘΣ ΕΓΑΣΛΑΣ:……………………..

ΑΞΛΟΛΟΓΘΣΘ ΤΟΥ ΡΕΛΕΧΟΜΕΝΟΥ ΤΘΣ ΕΕΥΝΘΤΛΚΘΣ ΖΚΚΕΣΘΣ (30%)

ΛΙΑΝ ΑΝΕΡΑΚΘΣ

ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΜΕΤΙΟΥ

ΜΕΤΙΑ ΚΑΛΑ ΡΟΛΥ ΚΑΛΑ ΆΙΣΤΑ

ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ, ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ

ΓΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

ΓΝΩΣΕΙΣ ΕΝΝΟΙΩΝ

ΙΚΑΝΟΤΘΤΑ ΓΕΝΙΚΕΥΣΕΩΝ, ΣΥΓΚΟΤΘΣΘΣ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΧΘΜΑΤΩΝ

ΙΚΑΝΟΤΘΤΑ ΜΕΤΑΒΑΣΘΣ ΣΕ ΝΕΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΡΕΔΙΑ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΘΣ ΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΘΤΑ

ΡΛΝΑΚΑΣ 2

ΡΘΓΘ: Ματςαγγοφρασ Γ. Θλίασ, «Θ Καινοτομία των Ερευνθτικϊν Εργαςιϊν ςτο Νζο Λφκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ. Ρρϊτο Μζροσ. Τζταρτο Κεφάλαιο, (ςελ. 73-94), (ΟΕΔΒ, 2011)

ΟΝΟΜΑΤΕΡΩΝΥΜΟ ΜΑΚΘΤΘ Ι ΜΑΚΘΤΩΝ: ………………

ΚΕΜΑ ΤΘΣ ΕΕΥΝΘΤΛΚΘΣ ΕΓΑΣΛΑΣ:……………………..

ΑΞΛΟΛΟΓΘΣΘ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΡΟΛΥΤΟΡΛΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΛ ΔΟΜΘΣ ΤΘΣ ΕΕΥΝΘΤΛΚΘΣ ΕΚΚΕΣΘΣ (20%)

ΛΙΑΝ ΑΝΕΡΑΚΘΣ

ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΜΕΤΙΟΥ

ΜΕΤΙΑ ΚΑΛΑ ΡΟΛΥ ΚΑΛΑ ΆΙΣΤΑ

ΓΛΩΣΣΑ

ΔΟΜΘ1. Ειςαγωγι ςτο κζμα, το ςκοπό και ςτθ ςπουδαιότθτα του κζματοσ, με ςχετικι βιβλιογραφικι επιςκόπθςθ

2. Ραρουςίαςθ των υπο-κεμάτων και των κεντρικϊν ερωτθμάτων εντόσ φυςικο-κοινωνικϊν πλαιςίων

3. Ρεριγραφι και αιτιολόγθςθ των πθγϊν, των μζςων και των διαδικαςιϊν ςυλλογισ των δεδομζνων

4. Εξιγθςθ και αιτιολόγθςθ των διαδικαςιϊν επεξεργαςίασ των δεδομζνων

5. Σαφισ διατφπωςθ και κριτικι των ςυμπεραςμάτων

6. Αναςτοχαςτικι κριτικι του όλου εγχειριματοσ, των εμπειριϊν και των ηθτθμάτων που ανζκυψαν

ΡΛΝΑΚΑΣ 3

ΡΘΓΘ: Ματςαγγοφρασ Γ. Θλίασ, «Θ Καινοτομία των Ερευνθτικϊν Εργαςιϊν ςτο Νζο Λφκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ. Ρρϊτο Μζροσ. Τζταρτο Κεφάλαιο, (ςελ. 73-94), (ΟΕΔΒ, 2011)

ΟΝΟΜΑΤΕΡΩΝΥΜΟ ΜΑΚΘΤΘ Ι ΜΑΚΘΤΩΝ: ………………

ΚΕΜΑ ΤΘΣ ΕΕΥΝΘΤΛΚΘΣ ΕΓΑΣΛΑΣ:……………………..

ΑΞΛΟΛΟΓΘΣΘ ΤΘΣ ΡΑΟΥΣΛΑΣΘΣ ΤΘΣ ΕΕΥΝΘΤΛΚΘΣ ΕΓΑΣΛΑΣ (20%)

ΛΙΑΝ ΑΝΕΡΑΚΘΣ

ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΜΕΤΙΟΥ

ΜΕΤΙΑ ΚΑΛΑ ΡΟΛΥΚΑΛΑ

ΆΙΣΤΑ

1. Σαφισ ενθμζρωςθ του κοινοφ για τουσ ςτόχουσ και τισ ερευνθτικζσ διαδικαςίεσ, τα δεδομζνα και τα ςυμπεράςματα τθσ ζρευνασ, τισ κζςεισ τθσ ομάδασ ςτα ερευνθτικά ερωτιματα και τθν κριτικι ςτάςθ τθσ ςτα διαλαμβανόμενα ηθτιματα

2. Θ χριςθ τθσ γλϊςςασ και των ςυμπλθρωματικϊν/ πολυτροπικϊν μζςων και ΤΡΕ για τθ ςτιριξθ του λόγου και ςτισ κατάλλθλεσ ςτιγμζσ

3. Θ χριςθ χιοφμορ, δθμιουργικότθτασ και παραςτατικότθτασ ςτθ ςωςτι αναλογία και τθν κατάλλθλθ ςτιγμι

4. Θ ετοιμότθτα και πλθρότθτα των απαντιςεων ςτισ ερωτιςεισ και τα ςχόλια του κοινοφ.

ΡΛΝΑΚΑΣ 4

ΡΘΓΘ: Ματςαγγοφρασ Γ. Θλίασ, «Θ Καινοτομία των Ερευνθτικϊν Εργαςιϊν ςτο Νζο Λφκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ. Ρρϊτο Μζροσ. Τζταρτο Κεφάλαιο, (ςελ. 73-94), (ΟΕΔΒ, 2011)

ΟΝΟΜΑΤΕΡΩΝΥΜΟ ΜΑΚΘΤΘ: ……………………………………

ΚΕΜΑ ΤΘΣ ΕΕΥΝΘΤΛΚΘΣ ΕΓΑΣΛΑΣ:……………………..

ΑΞΙΟΛΟΓΘΣΘ …………………

1ΚΑΚΟΛΟΥ

2 3 4 5ΑΡΟΛΥΤΑ

Α. Ρόςο αποτελεςματικόσ είναι/ιταν ο προγραμματιςμόσ των επιμζρουσ φάςεων που κάνατε;

Β. Ρόςο ςυνεπείσ είςτε/ιςαςταν ςτθν τιρθςθ των χρονοδιαγραμμάτων;

Γ. Σε τι βακμό επικρατεί/επικρατοφςε ςτθν ομάδα ςασ πνεφμα ανάλθψθσ ρόλων και πρωτο­βουλιϊν;

Δ. Ρόςο αποτελεςματικοί είςτε/ιςαςταν ςτθ διαχείριςθ αντίκετων απόψεων, διαφωνιϊν και ςυγκροφςεων;

Ε. Ρόςο εφκολα καταλιγετε/καταλιγατε ςτθ λιψθ των αποφάςεων;

Στ. Ρόςο κετικό είναι/ιταν το κλίμα και το πνεφμα αποδοχισ, ςυνεργαςίασ και ςτιριξθσ των μελϊν;

Η. Ρόςο εφκολοσ είναι/ιταν ςτθν ομάδα ςασ ο ςυντονιςμόσ και ο ςυλλογικόσ τρόποσ εργαςίασ;

Θ. Ρόςο αποτελεςματικι είναι/ιταν θ ομάδα ςασ ςτθν αξιοποίθςθ του χρόνου; ΡΘΓΘ: Ματςαγγοφρασ Γ. Θλίασ, «Θ Καινοτομία των Ερευνθτικϊν

Εργαςιϊν ςτο Νζο Λφκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ. Ρρϊτο Μζροσ. Τζταρτο Κεφάλαιο, (ςελ. 73-94), (ΟΕΔΒ, 2011)

ΟΝΟΜΑΤΕΡΩΝΥΜΟ ΜΑΚΘΤΘ: ……………………………………

ΚΕΜΑ ΤΘΣ ΕΕΥΝΘΤΛΚΘΣ ΕΓΑΣΛΑΣ:……………………..

ΑΞΙΟΛΟΓΘΣΘ …………………

1ΚΑΚΟΛΟΥ

2 3 4 5ΑΡΟΛΥΤΑ

Α. Συμμετζχω ενεργά με πλθροφορίεσ, ιδζεσ, ερωτιματα και επιχειριματα ςτισ ςυηθτιςεισ και τισ λοιπζσ εργαςίεσ τθσ ομάδασ;

Β. Αναγνωρίηω, επαινϊ και ενκαρρφνω τισ προςπάκειεσ των άλλων μελϊν;

Γ. Ρροςφζρω βοικεια ςε μζλθ τθσ ομάδασ μου, όταν τθν ζχουν ανάγκθ;

Δ. Ηθτϊ βοικεια και ιδζεσ από τα υπόλοιπα μζλθ τθσ ομάδασ, όταν είμαι ςε δφςκολθ κζςθ;

Ε. Είμαι ςυνεπισ ςτα χρονοδιαγράμματα και παραδίδω τισ εργαςίεσ μου ζγκαιρα;

Στ. Είμαι υπεφκυνοσ και εκπλθρϊνω τισ υποχρεϊςεισ μου με επάρκεια;

Η. Συμβάλλω κετικά ςτθν άμβλυνςθ εντάςεων, ςυγκροφςεων και ςτθν αναηιτθςθ ςυνκετικϊν λφςεων;

Θ. Αποδζχομαι και ςυηθτϊ τθν κριτικι και τισ διαφορετικζσ απόψεισ και αναηθτϊ τρόπουσ ςφνκεςθσ, αποφεφγοντασ τισ ςτείρεσ αντιπαρακζςεισ;

ΡΘΓΘ: Ματςαγγοφρασ Γ. Θλίασ, «Θ Καινοτομία των Ερευνθτικϊν Εργαςιϊν ςτο Νζο Λφκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ. Ρρϊτο Μζροσ. Τζταρτο Κεφάλαιο, (ςελ. 73-94), (ΟΕΔΒ, 2011)