Η αναγκαιότητα της διαιτητικής εκπαίδευσης των γιατρών

Κ. Φακατσέλη, Διαιτολόγος

Στέλλα Ηρακλειανού, Γιατρός

Ερώτηση 1η

Διατροφικές οδηγίες στους διαβητικούς ασθενείς ποιός πρέπει να παρέχει;

1. Ο γιατρός

2. Ο διαιτολόγος

3. και οι δύο

Ερώτηση 1η

Διατροφικές οδηγίες στους διαβητικούς ασθενείς ποιός πρέπει να παρέχει;

1. Ο γιατρός

2. Ο διαιτολόγος

3. και οι δύο

Ερώτηση 2η

Όταν δίνετε διαιτολόγιο σε ασθενή με διαβήτη συνηθίζετε:

1.Να δίνετε τυποποιημένα διατολόγια

2. Περιγράφετε το κείμενο του εντύπου

3. «Φτιάχνετε» μαζί με τον ασθενή διαιτολόγιο στα μέτρα του

Ερώτηση 2η

Όταν δίνετε διαιτολόγιο σε ασθενή με διαβήτη συνηθίζετε:

1.Να δίνετε τυποποιημένα διατολόγια

2. Περιγράφετε το κείμενο του εντύπου

3. «Φτιάχνετε» μαζί με τον ασθενή διαιτολόγιο στα μέτρα του

Οι νέες διατροφικές οδηγίες

ΠερίληψηΠρότυπο πλάνο διατροφής Συγκεκριμένο, που να ταιριάζει

σε όλα τα άτομα με ΣΔ Εξατομίκευση

o στόχους υγείας o προσωπικές προτιμήσεις

(παράδοση, κουλτούρα, θρησκεία, οικονομικά)

o πρόσβαση σε ισορροπημένεςεπιλογές

o ετοιμότητα, προθυμία,ικανότητά για αλλαγές.

Καθημερινός σχεδιασμόςoΜέγεθος των μερίδωνoΠαροχή πρακτικών

εργαλείωνΠραγματοποίηση αλλαγών στη

συμπεριφορά του ατόμου οι οποίες θα διατηρηθούν

μακροχρονίως

Ερώτηση 3η

Πως υπολογίζετε τις θερμιδικές ανάγκες

των ασθενών;

1. Εμπειρικά (π.χ. 1500 θερμίδες για γυναίκες, 1800 θερμίδες για άνδρες)

2. Βάσει πινάκων

3. Βάσει υπολογισμών

Ερώτηση 3η

Πως υπολογίζετε τις θερμιδικές ανάγκες

των ασθενών;

1. Εμπειρικά (π.χ. 1500 θερμίδες για γυναίκες, 1800 θερμίδες για άνδρες)

2. Βάσει πινάκων

3. Βάσει υπολογισμών

Μέθοδοι εκτίμησης βασικού μεταβολισμού

Εξίσωση Harris- Benedict

Γυναίκες: BMR= 655+ 9.56W+ 1.85H – 4.68A (kcal/ημέρα)

Ανδρες: BMR= 665+ 13.8W +5H-6.76A (kcal/ημέρα)

Υπολογισμός ημερήσιων θερμιδικών αναγκών

• Γυναίκες:BMR=0,9Kcal/Kg IB / 24 ωρο

• Άντρες:BMR=1,0Kcal/Kg IB / 24 ωρο

• Υπέρβαρα ΔΒ αντί ΙΒ

• ΔΒ=0,25*(ΠΒ-ΙΒ)+ΙΒ

• ΤΕΕ=Φυσική Δραστηριότητα x BMR Καθιστ.ζωή 20%0,2

Ελαφρ.δραστ.40%0,4

Μέτρια δραστ.60%0,6

Έντονη δραστ.120%1,2

TEF=0,1*(BMR+TEE)

Σύνολο=BMR+TEE+TEF

Παράδειγμα1Άντρας 45 ετών, υπάλληλος γραφείου με λίγη άσκηση βαρος 110 Kg, υψος 1.80μ

ΙΒ=72 Kg

ΔΒ=0,25*(110-72)+72=>81,5

BMR=1*81,5*24=1956

TEE=1956*0,4=782

TEF=0,1*(1956+782)=273

Σύνολο:1956+782+273=3011

Παράδειγμα 2Γυναίκα 60 ετών, νοικοκυρά , υψος1,60m, βάρος 76kg

• ΙΒ=48 Kg

• ΔΒ=0,25*(76-48)+48=>55

• BMR=0,9*55*24=1188

• TEE=1188*0,2=237

• TEF=0,1*(1188+237)=142,5

• Σύνολο:1188+237+142,5=1568

Ερώτηση 4η

Χρειάζεται σχεδιασμός διαιτολογίου για όλους τους διαβητικούς ;

1.Ναι2.Όχι

Ερώτηση 4η

Χρειάζεται σχεδιασμός διαιτολογίου για όλους τους διαβητικούς ;

1.Ναι2.Όχι

Ερώτηση 5η

Ποιός είναι ο στόχος μας στο σχεδιασμό του διαιτολογίου;

1. καλή ρύθμιση του σακχάρου

2. αποφυγή παχυσαρκίας

3. περιορισμός ή αποκλεισμός τροφίμων

4. καλό μεταβολικό προφίλ

Ερώτηση 5η

Ποιός είναι ο στόχος μας στο σχεδιασμό του διαιτολογίου;

1. καλή ρύθμιση του σακχάρου

2. αποφυγή παχυσαρκίας

3. περιορισμός ή αποκλεισμός τροφίμων

4. καλό μεταβολικό προφίλ

Διατροφικοί Στόχοι

• Επίτευξη και διατήρηση των επιπέδων του μεταβολικού προφίλτης γλυκόζης, της HbA1C και των λιπιδίων κοντά στα φυσιολογικάεπίπεδα

• Εξασφάλιση των απαραίτητων θερμίδων για την επίτευξη καιδιατήρηση ενός αποδεκτού σωματικού βάρους και της Α.Π.στους ενήλικες.

• Λήψη όλων των δομικών, ενεργειακών τροφών όπωςιχνοστοιχείων και βιταμινών που χρειάζεται ο ανθρώπινοςοργανισμός.

• Επικέντρωση στις εξατομικευμένες ανάγκες του ασθενούς πουαντανακλούν στις προσωπικές και πολιτισμικές του προτιμήσειςμε σεβασμό στην επιθυμία του για αλλαγή.

• Πρόληψη και θεραπεία των χρόνιων επιπλοκών

Διατήρηση ευχαρίστησης φαγητού

Άρση περιορισμών που δεν υποδεικνύονται επιστημονικά

Παροχή πρακτικών εργαλείων για το σχεδιασμό γευμάτων

Παροχή πρακτικών εργαλείων για τη διαχείριση εμποδίων

Έμφαση στη διατήρηση των νέων συμπεριφορών

Νέες διατροφικές οδηγίεςΕνεργειακό Ισοζύγιο – Διατροφικά Πρότυπα

Ο σχεδιασμός του διαιτολογίου

Κατανομή γευμάτων

μικρά συχνά γεύματα

Κατανομή υδατανθρακωνΠρωινο : 2/10

Ενδιαμεσα μικρογευματα :1/10Γεύμα:3/10Δειπνο 2/10

Παράδειγμα Διαιτολογίου με ισοδύναμα

Διαιτολόγιο 1600 Kcal

Ισοδύναμα

Γαλακτερά 1

Λαχανικά 4

Φρούτα 4

Δημητριακά 8

Κρεατικά (τυριά) 3

Λίπος 7

15 % Πρωτεΐνη

55 % Υδατ/κες

30 % Λίπος

60 gr

220

53,3

1 ισοδύναμο γαλακτερών μας δίνει 12γρ. Υδατανθράκων-8γρ. πρωτεΐνης-0 έως 8γρ. λίπος και

80-150 θερμίδες

1 ισοδύναμο κρέατος μας δίνει 7γρ. πρωτεΐνης-3 έως 5γρ. λίπος και 55-77 θερμίδες

Δεν υπάρχει ιδανική ποσότητα πρόσληψης πρωτεϊνών

Άτομα με ΣΔ και διαβητική νεφροπάθεια: όχι λιγότεροαπό τη συνηθισμένη πρόσληψη (below usual intake)

Τάση αύξησης πρωτεϊνών μέσω μείωσης ΥΔΤ

Νέες διατροφικές οδηγίεςΜακροθρεπτικά Συστατικά

Πρωτεΐνες

1 ισοδύναμο λαχανικών μας δίνει 5γρ.υδατανθράκων-2γρ. πρωτεΐνης και 25 θερμίδες

1 ισοδύναμο ψωμιού-δημητριακών μας δίνει 15γρ.υδατανθράκων-3γρ.πρωτεϊνης και 70 θερμίδες

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΟΣΠΡΙΩΝ

Η ποσότητα των ΥΔΤ και η διαθέσιμη ινσουλίνη

1η φορά αναφορά:

«Ελεύθερη φρουκτόζη»: καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο σεσχέση με την πρόσληψη ισοθερμιδικών ποσοτήτωνζάχαρης ή αμύλου, χωρίς να επηρεάσει τα τριγλυκερίδιατου αίματος (έως 12% ΣΕΠ)

Περιορισμός ή αποφυγή ροφημάτων με πρόσθετη ζάχαρη

Νέες διατροφικές οδηγίεςΜακροθρεπτικά Συστατικά

Υδατάνθρακες

1 ισοδύναμο φρούτων μας δίνει 15γρ.υδατανθράκων και 60 θερμίδες

1 ισοδύναμο λίπους μας δίνει 5γρ. λίπος και 45 θερμίδες

Μεταβολές στην πρόσληψη λίπους

2002 & 2004: <10% ΣΕΠ SFA και <300 mg/ημέρα CHOL

2008: <7% ΣΕΠ SFA και <200 mg/ημέρα CHOL

2013:

Όχι ιδανική ποσότητα πρόσληψης λίπους

Έμφαση στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα

Μεσογειακό πρότυπο διατροφής (⇧MUFA) ⇰ βελτίωσηγλυκαιμικού έλεγχο & καρδιαγγειακών δεικτών

Νέες διατροφικές οδηγίεςΜακροθρεπτικά Συστατικά

Λίπος

Όχι συμπληρωματική χορήγηση ωμέγα-3

Κορεσμένα, χοληστερόλη, trans: όπως στο γενικό πληθυσμό

Πρόσληψη φυτικών στανολών και στερολών: 1,6-3 g/day

Νέες vs Παλαιότερες διατροφικές οδηγίεςΜακροθρεπτικά Συστατικά

Λίπος

10/1/2014 34

Υψηλή θερμιδική αξία

1 gr = 7 Kcal Γυναίκες : 1 μερίδα /ημέραΆνδρες : 2 μερίδες /ημέρα

Ίδια σύσταση με γενικό πληθυσμό: <2300 mg/day

Υπέρταση: εξατομίκευση για περαιτέρω μείωση

Νέες διατροφικές οδηγίεςΜικροθρεπτικά Συστατικά

Νάτριο

Καμία ένδειξη για συμπληρωματική χορήγηση

Προστίθενται συγκεκριμένα

Βιταμίνες D, E, C

Καροτένιο

Χρώμιο, μαγνήσιο

Κανέλλα και βότανα

Συστάσεις ίδιες με το γενικό πληθυσμό

Νέες vs Παλαιότερες διατροφικές οδηγίεςΜικροθρεπτικά Συστατικά

Ερώτηση 6η

Ποιά από τις παρακάτω τροφές δεν περιέχει υδατάνθρακες;

• α) 1 πιάτο μπρόκολο

• β) 1 ομελέτα με 2 αυγά

• γ) 2 φρυγανιές

• δ) 1 φέτα ζαμπον light

• ε) 1 μοσχαρίσιο σνίτσελ

Ερώτηση 6η

Ποιά από τις παρακάτω τροφές δεν περιέχει υδατάνθρακες;

• α) 1 πιάτο μπρόκολο

• β) 1 ομελέτα με 2 αυγά

• γ) 2 φρυγανιές

• δ) 1 φέτα ζαμπον light

• ε) 1 μοσχαρίσιο σνίτσελ

Ερώτηση 7η

Με τι μπορούμε να ανταλλάξουμε 1 φέτα ψωμί;

• α) 2 φρυγανιές

• β) 2 ροδάκινα

• γ) ¾ φλυτζανιού κορν φλέΐκς

• δ)30 γρ. τυρί

• ε) δεν ξέρω.

Ερώτηση 7η

Με τι μπορούμε να ανταλλάξουμε 1 φέτα ψωμί;

• α) 2 φρυγανιές

• β) 2 ροδάκινα

• γ) ¾ φλυτζανιού κορν φλέΐκς

• δ)30 γρ. τυρί

• ε) δεν ξέρω.

Ερώτηση 8η

Με ποιό από τα παρακάτω μπορούμε να ανταλλάξουμε 1 φέτα ψωμί και ένα ποτήρι γάλα;

• α)1 γιαούρτι αγελάδος

• β)1 μπάλα παγωτού light

• γ) 1 μήλο

• δ) 1 μικρό μπωλ ρυζόγαλο χωρίς ζάχαρη

Ερώτηση 8η

Με ποιό από τα παρακάτω μπορούμε να ανταλλάξουμε 1 φέτα ψωμί και ένα ποτήρι γάλα;

• α)1 γιαούρτι αγελάδος

• β)1 μπάλα παγωτού light

• γ) 1 μήλο

• δ) 1 μικρό μπωλ ρυζόγαλο χωρίς ζάχαρη

• 1 φλιτζάνι βραστά παντζάρια με 3 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο• 2 φέτες άσπρο ψωμί• 1 φλιτζάνι ρύζι• 150 γρ. μπριζόλα χοιρινή ψητή• 6 φυστίκια Κάσιους• 1 μικρή μπανάνα

• Υδατάνθρακες γεύματος: 85 γρ

• Πρωτεϊνη: 54 γρ

• Λίπος 20 γρ

• Θερμίδες: 736

• GI: 114

• GL:121

ΓΕΥΜΑ ΜΕ ΥΨΗΛΟ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΔΕΙΚΤΗ

• 2 φλιτζάνια σαλάτα καρότο (ωμή) με 3 κουταλάκια του γλυκού ελαιόλαδο• 2 φέτες μαύρο ψωμί• 1 πιάτο φακές • 150 γρ. ψάρι ψητό• 2 ολόκληρα καρύδια• 1 μήλο

• Υδατάνθρακες γεύματος: 85 γρ.

• Πρωτεϊνη: 54 γρ

• Λίπος 20 γρ

• Θερμίδες: 736

• Γλυκαιμικός Δείκτης Γεύματος: 64,4

• Glycemic Load: 39

ΓΕΥΜΑ ΜΕ ΧΑΜΗΛΟ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΔΕΙΚΤΗ

Ερώτηση 9η

Άνδρας διαβητικός, παχύσαρκος με 110 kgπροσέρχεται για να λάβει διαιτητικές οδηγίες μετά

από αποτυχημένες προσπάθειες

α) διδεται διαιτολόγιο 1100 θερμίδων

β) συνιστάται απώλεια βάρους 11 κιλών σε 1 μήνα

γ) συνιστάται να επισκεφθεί διαιτολόγο

δ) λαμβάνεται διαιτητικό ιστορικό και η μείωση των θερμίδων προσαρμόζεται στις δυνατότητες και τις ημερήσιες ανάγκες του ασθενούς.

Ερώτηση 9η

Άνδρας διαβητικός, παχύσαρκος με 110 kgπροσέρχεται για να λάβει διαιτητικές οδηγίες μετά

από αποτυχημένες προσπάθειες

α) διδεται διαιτολόγιο 1100 θερμίδων

β) συνιστάται απώλεια βάρους 11 κιλών σε 1 μήνα

γ) συνιστάται να επισκεφθεί διαιτολόγο

δ) λαμβάνεται διαιτητικό ιστορικό και η μείωση των θερμίδων προσαρμόζεται στις δυνατότητες και τις ημερήσιες ανάγκες του ασθενούς.

Ασθενοκεντρικήπροσέγγιση

• Εξατομίκευση

Ανάγκη για αλλαγή στην προσέγγιση

• Αποτυχία ρύθμισης

• Αύξηση των επιπλοκών

• Μειωμένη προσκόλληση

Επαγγελματίες Υγείας

• Περισσότερο χρόνο

• Αλλαγή σε γνώσεις και πεποιθήσεις

• Ανάγκη ευελιξίας

Οι νέες διατροφικές οδηγίες

Τονίζεται η σημαντικότητα απώλειας βάρους και τηςδιατήρησής του

Έμφαση σε θέματα αλλαγής συμπεριφοράς

Αποδοχή όλων των διατροφικών προτύπων

Εξατομίκευση:

παραδόσεις, πολιτισμός, θρησκεία, πεποιθήσεις,οικονομικές παράμετροι, διαθεσιμότητα,

προσωπικοί στόχοι υγείας,

ετοιμότητα, ικανότητα και προθυμίαγια αλλαγές

Diet

Eating pattern

Eating plan

Νέες διατροφικές οδηγίεςΕνεργειακό Ισοζύγιο – Διατροφικά Πρότυπα

1η Δίαιτα 2η Δίαιτα 3η Δίαιτα

Πρωτεΐνη 30% (110 γρ)

Υδατάνθρακες 35% (134 γρ)

Λίπος 35% (58 γρ)

Πρωτεΐνη 12% (48 γρ)

Υδατάνθρακες 70% (257 γρ)

Λίπος 18% (30 γρ)

Πρωτεΐνη 18,6% (70 γρ)

Υδατάνθρακες 50,4% (189 γρ)

Λίπος 31% (51,6 γρ)

Πρωινό

1 ποτήρι γάλα

1 φρυγανιά

30 γρ τυρί

1 ποτήρι γάλα

2 φρυγανιές

1 ποτήρι χυμό

1 ποτήρι γάλα

2 φρυγανιές

½ ποτήρι χυμό

Δεκατιανό

1 αυγό

1 φρυγανιά

1 μικρό πορτοκάλι

1 μεγάλο πορτοκάλι 2 φρυγανιές

30 γρ τυρί

Γεύμα

2 μπιφτέκια (180 γρ)

1/3 φλ. πέννες

2 φλ. σαλάτα

1 μικρό πορτοκάλι

30 γρ τυρί τριμμένο

1 φλ. πέννες

2 φλ. σαλάτα

1 μικρό πορτοκάλι

1 μπιφτέκι (90 γρ)

1 φλ. πέννες

2 φλ. σαλάτα

1 μικρό πορτοκάλι

Απογευματινό

1 μικρό πορτοκάλι 1 μεγάλο πορτοκάλι 1 μικρό πορτοκάλι

Δείπνο

90 γρ μοσχάρι

1 μικρή πατάτα

2 φλ. σαλάτα

1 αυγό

2 φέτες ψωμί

2 φλ. σαλάτα

1 μικρό πορτοκάλι

1 αυγό

1 φέτα ψωμί

2 φλ. σαλάτα

Προ ύπνου

1 γιαούρτι 1 μικρό πορτοκάλι 1 μικρό πορτοκάλι

Πρωινό1η Δίαιτα 2η Δίαιτα

3η Δίαιτα

Δεκατιανό

Γεύμα

Απογευματινό

Δείπνο

Προ ύπνου