Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Δες τον πίνακα στη σελίδα 71 στο 3ο τεύχος της γλώσσας

Αν σε κούρασα κάνε λίγη γυμναστική και πιες έναν χυμό!

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Το επίθετο πολύς που το χρησιμοποιείς συχνά , πρέπει να μάθει και πώς γράφεται !

Το επίθετο πολύς λοιπόν , γράφεται με ένα –λ- και ύψιλον –υ- μόνο στο αρσενικό και στο ουδέτερο και μόνο στον ενικό αριθμό !

π.χ ο πολύς ήλιος , το πολύ χρώμα

Στα θηλυκά γράφεται με δύο –λλ- και ήτα στον ενικό : π.χ η πολλή ζέστη

Στον πληθυντικό γράφεται με δύο –λλ- σε όλα τα γένη

π.χ οι πολλοί , οι πολλές , τα πολλά

Θυμάσαι που μάθαμε ποιες λέξεις λέγονται κύρια ονόματα ;

Και τώρα πάμε για μια βόλτα με το ποδήλατο

στο πάρκο ! Μας περιμένουν !

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Ευκαιρία να σου τα θυμίσω λοιπόν ! Κύρια ονόματα είμαι τα ονόματα ανθρώπων , ζώων , γιορτών , μερών , μηνών , τόπων, βουνών , λιμνών , θαλασσών , ηπείρων , χωρών , πόλεων , οδών , έργων …

Πρόσεξε όμως , είναι κύρια ονόματα τα εθνικά , δηλαδή αυτά που φανερώνουν τόπο ή καταγωγή ( Ελλάδα, Έλληνας) δεν είναι όμως κύρια ονόματα τα εθνικά επίθετα πχ ελληνικός , γαλλικός … γι’ αυτό γράφονται με μικρό

Είμαι χαρούμενος ,γιατί σίγουρα σου αρέσει να ξεκουράζεσαι βλέποντας τις περιπέτειές μου !

Δες τον πίνακα στη σελίδα 71 στο 3ο τεύχος της γλώσσας και μετά βάλε μια μικρή

Τώρα όμως δώσε προσοχή ! Εκτός από τα επίθετα που έμαθες , υπάρχουν και τα αριθμητικά επίθετα.

Αυτά που δηλώνουν αριθμό- πλήθος (πόσα είναι δηλαδή π.χ. ένα , τρία ,..) λέγονται απόλυτα αριθμητικά .

Αυτά που δηλώνουν τη θέση κάποιου σε μια σειρά , λέγονται τακτικά αριθμητικά επίθετα π.χ πρώτος , έκτος…

μου περιπέτεια να δεις . Για 10΄όμως , μην ξεχαστείς στην τηλεόραση ! Γεια σου φίλε/φίλη μου !!!

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Δώσε μου κι εμένα λίγη προσοχή γιατί έχω νέα να σου πω. Που λες, άκουσα τον Μίκι να λέει στον Ντόναλντ : «Αύριο θα πάω ταξίδι στη Ρώμη». Και ο Ντόναλντ τον ρώτησε : «Έχεις βγάλει εισιτήριο με αεροπλάνο;»

Σου λέω τα λόγια του Μίκι και του Ντόναλντ όπως ακριβώς τα άκουσα ! Χρησιμοποιώ δηλαδή ευθύ λόγο. Πρόσεξες που ξεκίνησα με άνω κάτω τελεία και έβαλα τα λόγια μέσα σε εισαγωγικά ;

Εγώ άκουσα το Μίκι να λέει στον Ντόναλντ πως αύριο θα πάει ταξίδι στη Ρώμη και εκείνος τον ρώτησε αν

H ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Εγώ άκουσα το Μίκι να λέει στον Ντόναλντ πως αύριο θα πάει ταξίδι στη Ρώμη και εκείνος τον ρώτησε αν

Εγώ τώρα σου μεταφέρω τη συνομιλία (όχι ακριβώς τα λόγια του καθενός) Σου τα λέω σε πλάγιο λόγο

Ω ! Τι ωραία μέρα ! Άιντε ! τώρα , δώστε μου λίγη προσοχή !

Οι λέξεις αυτές που είναι άκλιτες και τις χρησιμοποιούμε για να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας , όπως έκανα εγώ , λέγονται επιφωνήματα. π.χ Μπράβο ! Αλίμονο ! Αχ ! Μακάρι ! Μπα ! Χα !

Πήγαινε να φας ένα

φρούτο και να παίξεις σχοινάκι

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Και μην ξεχνάς , πως ύστερα από τα επιφωνήματα βάζουμε πάντα θαυμαστικό !

Εγώ θα είμαι πολύ σύντομος ! Δεν θα σε κουράσω καθόλου !

Τα ουδέτερα ουσιαστικά που δηλώνουν τόπο , τονίζονται στην παραλήγουσα και έχουν κατάληξη –είο γράφονται πάντα με έψιλον γιώτα π.χ καφενείο , βιβλιοπωλείο , κουρείο , γραφείο, …

Και τώρα ώρα για κολύμπι και παιχνίδι με τους φίλους μας !

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Δεν ξέρεις τα σημεία στίξης ; Θα τρελαθώ !

Άκου για να μάθεις ! Το θαυμαστικό ( ! )το βάζουμε πάντα μετά από τα επιφωνήματα και από φράσεις που εκφράζουν συναισθήματα .

Και τώρα μπορώ να πιστέψω ότι τα έμαθες ! Μπράβο !

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Τα εισαγωγικά (« …») που μέσα σε αυτά βάζουμε τα λόγια κάποιου , όπως ακριβώς τα είπε .

Η διπλή τελεία ή άνω κάτω τελεία ( : ), που τη σημειώνουμε μπροστά από τα λόγια κάποιου , τα οποία έχουμε βάλει σε εισαγωγικά .

Έλα τώρα να μάθουμε τα σημεία στίξης .

Η τελεία : τη βάζουμε στο τέλος κάθε πρότασης. ‘Όταν διαβάζουμε σταματάμε για λίγο .

Το κόμμα ( , ): το βάζουμε όταν θέλουμε να χωρίσουμε λέξεις ή φράσεις που είναι στη σειρά , αλλά και σε μικρότερες προτάσεις που εξηγούν κάτι μέσα σε μια μεγαλύτερη πρόταση.

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Το ερωτηματικό ( ;) : το σημειώνουμε στο τέλος μιας ερωτηματικής πρότασης .

Τα αποσιωπητικά ( … ) : τα χρησιμοποιούμε για να δείξουμε ότι σταματάμε μια φράση ή από συγκίνηση, ή γιατί δεν θέλουμε να πούμε κάτι

Μίκι μου , έχω μπερδεύει . Πότε βάζουμε το τελικό –ν , μπορείς να μου πεις ;

Λοιπόν , άκου και βάλε τα καλά στο μυαλό σου !

Η παύλα ( - ) : τη χρησιμοποιούμε στον διάλογο, για δείξουμε ότι αλλάζει το πρόσωπο που μιλάει .

Τώρα πήγαινε κι εσύ να ξεκουραστείς κάνοντας λίγη σωματική άσκηση !

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Οι λέξεις τον , στον , έναν , αυτόν, σαν διατηρούν πάντα το τελικό –ν.

Οι λέξεις δεν , την , στην , αυτήν, μην διατηρούν το τελικό –ν μόνο όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν , ή από τα σύμφωνα κ ,π , τ , τα διπλά ξ , ψ και τα δίψηφα μπ, ντ, γκ , τσ , τζ

Ποιες λέξεις λέγονται κύρια ονόματα ;

Κύρια ονόματα είναι : τα ονόματα των ανθρώπων ( Αντώνης ) , τα ονόματα των ημερών ( Πέμπτη), των μηνών (Ιούνιος), των γιορτών ( Απόκριες), των δρόμων (Ποσειδώνος) , των πόλεων (Δράμα), των χωρών ( Ισπανία) , των νησιών (Μήλος),

Άντε ! έτοιμοι για μια βουτιά ;

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Κύρια ονόματα είναι : τα ονόματα των ανθρώπων ( Αντώνης ) , τα ονόματα των ημερών ( Πέμπτη), των μηνών (Ιούνιος), των γιορτών ( Απόκριες), των δρόμων (Ποσειδώνος) , των πόλεων (Δράμα), των χωρών ( Ισπανία) , των νησιών (Μήλος),

Και φυσικά το πρώτο γράμμα τους το γράφουμε πάντα με κεφαλαίο !

Προσέξτε με καλά ! Τώρα θα σας μιλήσω για τις αντωνυμίες .

Προσωπικές αντωνυμίεςΕνικός αριθμός

α΄πρόσωπο εγώ εμένα μου , μεβ΄πρόσωπο εσύ εσένα σου, σεγ΄πρόσωπο αυτός –ή , -ό

αυτού, αυτής,αυτόν, -ήν, -ό

τος, τη, τα ,του , της , τον , την

Πληθυντικός αριθμός α΄πρόσωπο εμείς εμάς μαςβ΄πρόσωπο εσείς εσάς σαςγ΄πρόσωπο αυτοί, -ές, -ά

αυτών , αυτούς , αυτές τοι, τες, τα , τους , τις

Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε αντί για τα ονόματα , για να δείξουμε σε ποιον αναφερόμαστε όταν μιλάμε ονομάζονται προσωπικές αντωνυμίες .Δες τον πίνακα για να μην σε βάζω να ψάχνεις .

Η τρίτη στήλη είναι οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών και μπαίνουν πάντα πριν από τα ρήματα ! π,χ μου είπε , σας άκουσαν , τις μάλωσε

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Πρόσεξε και πάλι πολύ καλά ! Γιατί θα μιλήσουμε και πάλι για αντωνυμίες .

Τις λέξεις που μας δείχνουν σε ποιον ανήκει κάτι τις λέμε κτητικές αντωνυμίες

Παράδειγμα : Εγώ τρώω το δικό μου γλειφιτζούρι . Ή και αλλιώς : Εγώ τρώω το γλειφιτζούρι μου

Ο δικός μου , η δική μου το δικό μου (μου) , αλλά και δικός σου(σου) , δικό του (του), δικό της (της), δικό μας (μας) , δικό σας (σας), δικό τους (τους)

Για να μην μπερδεύεσαι οι κτητικές αντωνυμίες μπαίνουν πάντα μετά από τα ουσιαστικά , π.χ : ο κήπος μας , το τετράδιό του

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Πολύ έξυπνο κορίτσι η Νταίζη . Δεν συμφωνείτε ;

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Επίθετα είχαμε πει πως είναι οι λέξεις που συνοδεύουν τα ουσιαστικά και τους δίνουν κάποιο χαρακτηριστικό . π.χ : ο λαμπερός ήλιος . Το θυμάσαι;

Μα! Και βέβαια το θυμάμαι! Και μάλιστα να σου πω , πως τα επίθετα έχουν και βαθμούς που δείχνουν πόσο περισσότερο ή λιγότερο έχει αυτό το χαρακτηριστικό κάποιος .

Θετικός βαθμός : ζωηρός

Συγκριτικός βαθμός : ζωηρότερος (πιο ζωηρός)

Υπερθετικός βαθμός : ζωηρότατος (πάρα πολύ ζωηρός)

Λοιπόν ! Την προσοχή σας παρακαλώ , γιατί έχουμε και δουλειές !

Οι λέξεις που τελειώνουν σε

–μένος , -μένη , -μένο είναι μετοχές των ρημάτων της παθητικής φωνής (αυτών που έχουν κατάληξη –μαι : κουράζομαι κουρασμένος -μένη , -μένο ) και δεν τα μπερδεύουμε ποτέ με τα επίθετα . Καταλάβατε ;

Και οι λέξεις που τελειώνουν σε ώντας ή –οντας είναι μετοχές των ρημάτων της ενεργητικής φωνής (αυτών που τελειώνον σε –ω : πετώ , πετώντας , τρέχω , τρέχοντας . Ναι ! Και όπως καταλάβατε με όμικρον γράφεται όταν δεν τονίζεται στο –ο και με ωμέγα γράφεται όταν τονίζεται στο –ώ

Άιντε τώρα να κάνουμε και καμιά δουλειά ! Σήκω και συμμάζεψε το δωμάτιό σου ! Μην τα περιμένεις όλα από τους

άλλους ! Είναι και μια καλή γυμναστική !

Ουσιαστικά Επίθετα

Μετοχές Αντωνυμίες ΣυλλαβισμόςΡήματα Επιφωνήματα

Άρθρα η τελεία το κόμμα

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

ΜΟΥΤΑΞΗ ΤΡΙΤΗ (Γ΄)

ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Η Γραμματική μουΟ Εξακολουθητικός Μέλλοντας μας λέει τι θα γίνεται στο μέλλον (συνέχεια) π.χ. θα παίζω

Ο Συνοπτικός Μέλλοντας μας λέει τι θα γίνει στο μέλλον (μια φορά) π.χ θα παίξω

Έτσι λοιπόν τώρα ξέρεις τους πέντε χρόνους των ρημάτων :

τον Ενεστώτα, τον Παρατατικό , τον Αόριστο , τον Εξακολουθητικό Μέλλοντα και τον Συνοπτικό Μέλλοντα

ΜΑΘΑΙΝΩ ΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Τα ουσιαστικά και τα επίθετα κλίνονται , δηλαδή αλλάζουν μορφή όταν μιλάμε ή γράφουμε . Οι αλλαγές αυτές λέγονται πτώσεις .

Η ονομαστική πτώση απαντάει στην ερώτηση ποιος , ποια , ποιο , ποιοι , ποιες , ποια ;

Η γενική πτώση απαντάει στην ερώτηση ποιανού, ποιανής, τίνος , ποιανών ;

Η αιτιατική πτώση απαντάει στην ερώτηση ποιον , ποιαν, ποιο, ποιους , ποιες, ποια

Η κλητική πτώση είναι η μορφή που παίρνει ένα όνομα (ουσιαστικό-επίθετο) όταν καλούμε-φωνάζουμε κάποιον και δεν έχει άρθρο .

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Κανόνες συλλαβισμού

1ος ΚΑΝΟΝΑΣ

Ένα σύμφωνο ανάμεσα σε δύο φωνήεντα συλλαβίζεται με το δεύτερο φωνήεν .

Π.χ. έ- χω

2ος ΚΑΝΟΝΑΣ

Τα δίψηφα φωνήεντα , οι φθόγγοι και οι συνδυασμοί αυ και ευ δεν χωρίζονται

π.χ ου-ρα-νός , γάι-δα-δος .

ναύ-της

3ος ΚΑΝΟΝΑΣ

Δύο σύμφωνα ανάμεσα σε δυο φωνήεντα συλλαβίζονται με το δεύτερο φωνήεν μόνο αν αρχίζει από αυτά ελληνική λέξη

π.χ. α-τμός (τμ : τμήμα)

Διαφορετικά χωρίζονται και το πρώτο πάει με το φωνήεν της προηγούμενης συλλαβής και το δεύτερο με το φωνήεν της επόμενης συλλαβής

Π.χ. έρ-χο-μια

5ος ΚΑΝΟΝΑΣ

Τα όμοια σύμφωνα χωρίζονται πάντα , δηλαδή το ένα πάει στην προηγούμενη συλλαβή και το άλλο με την επόμενη συλλαβή .

π.χ. φεγ-γά-ρι , σύν-νε-φο

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Ενεργητική φωνή Παθητική φωνήΕγώ πλέν-ω Εγώ πλένο-μαιΕσύ πλέν-εις Εσύ πλένε-σαι Αυτός , -ή , -ό πλέν-ει Αυτός , -ή –ό πλένε-ταιΕμείς πλέν-ουμε Εμείς πλενόμα-στεΕσείς πλέν-ετε Εσείς πλένε-στε Αυτοί , -ές –ά πλέν-ουν Αυτοί , -ές , -ά πλένο-νται

Έχω θυμώσει αρκετά μαζί σου , γιατί ξεχνάς εύκολα ! Σου δίνω λοιπόν και πάλι τον παρακάτω πίνακα , για να θυμηθείς πώς κλίνονται τα ρήματα στον ενεστώτα ενεργητικής και παθητικής φωνής ! Πρόσεξε τις καταλήξεις !

Δες λοιπόν τις καταλήξεις . Οι ίδιες είναι σε όλα τα ρήματα ! Αρκεί να είσαι προσεκτικός-ή !

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Οι λέξεις ένας, μια , ένα μπαίνουν πριν από τα ουσιαστικά και είναι αόριστα άρθρα .

Και γιατί λέγονται αόριστα άρθρα , παρακαλώ ;

Γιατί όταν λέμε ένας κύριος , μια μέρα , ένα σπίτι εννοούμε κάποιος κύριος , κάποια μέρα , κάποιο σπίτι , δηλαδή μιλάμε αόριστα ! Κατάλαβες τώρα ;

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ – ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ

Οι χρόνοι των ρημάτων μας δείχνουν πότε κάνουμε ή παθαίνουμε κάτι !

Ο ενεστώτας μας δείχνει ότι κάτι κάνουμε τώρα ή συνήθως ! π.χ παίζω

Ο παρατατικός μας δείχνει ότι κάτι το κάναμε στο παρελθόν (πριν) και είχε διάρκεια (συνέχεια) π.χ έπαιζα

Ο Μέλλοντας Εξακολουθητικός δείχνει ότι κάτι θα το κάνουμε στο μέλλον (μετά) και θα έχει διάρκεια (συνέχεια ) π.χ. θα παίζω

Η Γραμματική μου

Δες τώρα το παράδειγμα

Ενεστώτας : αγοράζω

Εξακολουθητική προστακτική :

εσύ αγόραζε – εσείς αγοράζετε

Αόριστος : αγόρασα

εσύ αγόρασε – εσείς αγοράστε

Μικρομαγειρέματα

1. Να μεταφέρεις τις προστακτικές των

Όταν δίνω οδηγίες σε κάποιον , διαταγές , εντολές ή οδηγίες , τότε χρησιμοποιώ την Προστακτική

Έχουν την εξακολουθητική προστακτική (ενεστώτα) και τη συνοπτική προστακτική (αορίστου) κι έχει δύο πρόσωπα: εσύ - εσείς εεε

Η Γραμματική μου

Πρέπει να ξέρεις πως τις συλλαβές των λέξεων τις μετράμε από το τέλος προς την αρχή .

Η πρώτη συλλαβή από το τέλος λέγεται λήγουσα .

Οι λέξεις που τονίζονται στη λήγουσα λέγονται οξύτονες.

Π.χ. χαρ-τα-ε-τός

Η δεύτερη συλλαβή από το τέλος λέγεται παραλήγουσα .

Οι λέξεις που τονίζονται στην παραλήγουσα λέγονται παροξύτονες .

Π.χ. κα-πέ-λο

Η ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΜΟΥ

Τα ρήματα έχουν δύο φωνές .

Ενεργητικής φωνής είναι τα ρήματα που τελειώνουν σε –ω και δείχνουν ότι κάνω κάτι και η ενέργειά μου πάει σε κάποιον άλλο. (κάνω κάτι) π.χ λούζω - ακούω

Παθητικής φωνής είναι τα ρήματα που τελειώνουν σε –μαι και δείχνουν ότι η ενέργειά μου επιστρέφει σε μένα (παθαίνω κάτι) π.χ. λούζομαι - ακούγομαι

Ο Ενεστώτας είναι χρόνος του ρήματος και μας δείχνει ότι κάτι κάνω ή κάτι παθαίνω τώρα ή συνήθως .

Το ξέρω ότι σε κούρασα , αλλά δεν γινότανε αλλιώς ! Τώρα όμως μπορείς να χαλαρώσεις με όποιον τρόπο σου αρέσει !